TEDSalon NY2011
Stefon Harris: There are no mistakes on the bandstand
Stefon Harris: Na scenie nie ma pomyłek
Filmed:
Readability: 3.1
769,694 views
Czym jest pomyłka? Improwizując ze swoim kwartetem jazzowym, Stefon Harris wprowadza nas w głęboką prawdę: wiele akcji traktujemy jako pomyłki tylko dlatego, że nieodpowiednio je postrzegamy.
Stefon Harris - Jazz vibraphonist
Stefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration. Full bio
Stefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Okay, I have no idea what we're going to play.
0
0
3000
OK. Nie mam pojęcia, co będziemy grać.
00:18
I won't be able to tell you what it is until it happens.
1
3000
3000
Nie będę w stanie wam powiedzieć dopóki to się nie stanie.
00:21
I didn't realize there was going to be a little music before.
2
6000
3000
Nie zdawałem sobie sprawy, że wprowadzi nas muzyka,
00:24
So I think I'm going to start with what I just heard.
3
9000
2000
może więc zacznę od tego, co właśnie usłyszałem.
00:26
(Music)
4
11000
10000
(Muzyka)
06:01
(Applause)
5
346000
9000
(Brawa)
06:10
Okay, so first of all,
6
355000
2000
Po pierwsze,
06:12
let's welcome Mr. Jamire Williams on the drums,
7
357000
3000
powitajmy Jamire'go Williamsa na perkusji,
06:15
(Applause)
8
360000
3000
(Brawa)
06:18
Burniss Travis on the bass,
9
363000
2000
Burnissa Travisa na basie,
06:20
(Applause)
10
365000
2000
(Brawa)
06:22
and Mr. Christian Sands on the piano.
11
367000
3000
oraz Christiana Sandsa na pianinie.
06:25
(Applause)
12
370000
3000
(Brawa)
06:28
So the bandstand, as we call it,
13
373000
2000
Estrada, czy scena, jak ją zwiemy,
06:30
this is an incredible space.
14
375000
2000
jest nieprawdopodobną przestrzenią
06:32
It is really a sacred space.
15
377000
2000
To jest miejsce święte.
06:34
And one of the things that is really sacred about it
16
379000
2000
Jednym z powodów tej świętości jest fakt,
06:36
is that you have no opportunity to think about the future,
17
381000
3000
że nie można tu myśleć ani o przyszłości
06:39
or the past.
18
384000
2000
ani o przeszłości.
06:41
You really are alive right here in this moment.
19
386000
2000
Żyje się w tym miejscu i tym czasie.
06:43
There are so many decisions being made
20
388000
2000
Trzeba ciągle podejmować decyzje,
06:45
when you walk on the bandstand.
21
390000
2000
po wejściu na scenę.
06:47
We had no idea what key we were going to play in.
22
392000
3000
Nie mieliśmy pojęcia, w jakiej tonacji będziemy grać.
06:50
In the middle, we sort of made our way
23
395000
2000
W połowie przeszliśmy jakimś sposobem
06:52
into a song called "Titi Boom."
24
397000
2000
do piosenki pod tytułem "Titi Boom".
06:54
But that could have happened -- maybe, maybe not.
25
399000
3000
To mogło, ale nie musiało się wydarzyć.
06:57
Everyone's listening. We're responding.
26
402000
2000
Wszyscy słuchają, my odpowiadamy.
06:59
You have no time for projected ideas.
27
404000
2000
Nie ma czasu na planowanie.
07:01
So the idea of a mistake:
28
406000
3000
W kwestii pomyłek:
07:04
From the perspective of a jazz musician,
29
409000
2000
Z perspektywy muzyka jazzowego,
07:06
it's easier to talk about someone else's mistake.
30
411000
3000
łatwiej jest mówić o pomyłkach innych ludzi.
07:11
So the way I perceive a mistake when I'm on the bandstand --
31
416000
3000
Z mojej perspektywy, kiedy stoję na scenie -
07:14
first of all, we don't really see it as a mistake.
32
419000
2000
po pierwsze, nie są to dla mnie pomyłki.
07:16
The only mistake lies
33
421000
2000
Jedyny błąd leży w tym,
07:18
in that I'm not able to perceive
34
423000
2000
że nie jestem w stanie zrozumieć
07:20
what it is that someone else did.
35
425000
2000
co dokładnie zrobił ktoś inny.
07:22
Every "mistake" is an opportunity in jazz.
36
427000
3000
Każda "pomyłka" w jazzie to możliwość.
07:25
So it's hard to even describe
37
430000
2000
Ciężko jest nawet opisać
07:27
what a funny note would be.
38
432000
2000
czym byłaby zła nuta.
07:29
So for example, if I played a color, like we were playing on a palette,
39
434000
3000
Na przykład, gdybyśmy zagrali paletę,
07:32
that sounded like this ...
40
437000
2000
która brzmiałaby tak...
07:34
(Music)
41
439000
2000
(Muzyka)
07:36
So if Christian played a note -- like play an F.
42
441000
3000
A Christian zagrałby nutę - zagraj F.
07:39
(Music)
43
444000
2000
(Muzyka)
07:41
See, these are all right inside of the color palette.
44
446000
3000
Jak słyszycie, te nuty brzmią dobrze w tej palecie.
07:44
If you played an E.
45
449000
3000
Jeśli zagrałby E.
07:47
See, these all lie right inside
46
452000
2000
One wszystkie leżą wewnątrz
07:49
of this general emotional palette that we were painting.
47
454000
2000
tej szerokiej emocjonalnej palety, którą się posługujemy.
07:51
If you played an F# though,
48
456000
2000
Jeśli jednak zagra F#
07:53
(Dissonance)
49
458000
4000
(Dysonans)
07:57
to most people's ears, they would perceive that as a mistake.
50
462000
3000
Dla większości osób, zabrzmi to jak pomyłka.
08:00
So I'm going to show you, we're going to play just for a second.
51
465000
2000
Zobrazuję wam to, zagramy tylko przez chwilę.
08:02
And we're going to play on this palette.
52
467000
2000
I zagramy tę paletę.
08:04
And at some point, Christian will introduce this note.
53
469000
2000
W pewnym momencie Christian wprowadzi tę nutę,
08:06
And we won't react to it.
54
471000
2000
a my na nią nie zareagujemy.
08:08
He'll introduce it for a second
55
473000
2000
Wprowadzi ją na chwilę,
08:10
and then I'll stop, I'll talk for a second.
56
475000
2000
po czym ja przerwę i coś wam opowiem.
08:12
We'll see what happens when we play with this palette.
57
477000
2000
Zobaczymy, co się stanie, gdy zagramy tę paletę.
08:14
(Music)
58
479000
10000
(Muzyka)
08:39
So someone could conceptually perceive that as a mistake.
59
504000
4000
Ktoś mógłby postrzegać to jako pomyłkę.
08:43
The only way that I would say it was a mistake
60
508000
2000
Ja powiedziałbym, że to błąd tylko dlatego,
08:45
is in that we didn't react to it.
61
510000
2000
że my na tą nutę nie zareagowaliśmy.
08:47
It was an opportunity that was missed.
62
512000
2000
To była stracona szansa.
08:49
So it's unpredictable. We'll paint this palette again.
63
514000
3000
To jest nieprzewidywalne. Namalujemy tę paletę jeszcze raz.
08:52
He'll play it. I don't know how we'll react to it, but something will change.
64
517000
3000
On zagra tę nutę. Nie wiem, jak zareagujemy, ale coś się zmieni.
08:55
We'll all accept his ideas,
65
520000
2000
Zaakceptujemy jego pomysł,
08:57
or not.
66
522000
2000
lub nie.
08:59
(Music)
67
524000
10000
(Muzyka)
10:08
So you see, he played this note.
68
593000
2000
Jak słyszeliście, zagrał tę nutę.
10:10
I ended up creating a melody out of it.
69
595000
2000
A ja stworzyłem do niej melodię.
10:12
The texture changed in the drums this time.
70
597000
2000
Perkusja też zabrzmiała inaczej.
10:14
It got a little bit more rhythmic, a little bit more intense
71
599000
3000
Było bardziej rytmicznie, bardziej intensywnie
10:17
in response to how I responded to it.
72
602000
2000
w reakcji na moją odpowiedź.
10:19
So there is no mistake.
73
604000
2000
Nie ma więc błędu.
10:21
The only mistake is if I'm not aware,
74
606000
2000
Jest, jeśli nie jestem świadomy,
10:23
if each individual musician is not aware
75
608000
2000
jeśli żaden z muzyków nie jest świadomy
10:25
and accepting enough of his fellow band member
76
610000
4000
i nie akceptuje drugiego członka zespołu na tyle,
10:29
to incorporate the idea and we don't allow for creativity.
77
614000
3000
by rozwinąć jego pomysł - jeśli stopujemy kreatywność.
10:32
So jazz, this bandstand is absolutely amazing.
78
617000
4000
A więc jazz - ta scena jest absolutnie fantastyczna -
10:36
It's a very purifying experience.
79
621000
2000
- jest to bardzo oczyszczające doświadczenie.
10:38
And I know that I speak for all of us when I tell you that we don't take it for granted.
80
623000
3000
I wiem, że to opinia nas wszystkich, że to doceniamy.
10:41
We know that to be able to come on the bandstand and play music is a blessing.
81
626000
4000
Wiemy, że możliwość wejścia na scenę i grania, jest błogosławieństwem.
10:45
So how does this all relate to behavioral finance?
82
630000
3000
Jak to się odnosi do ekonomii behawioralnej?
10:48
Well we're jazz musicians,
83
633000
2000
Jako stereotypowi jazzmani,
10:50
so stereotypically we don't have a great relationship to finance.
84
635000
2000
nie mamy dobrej relacji z finansami.
10:52
(Laughter)
85
637000
3000
(Śmiech)
10:55
Anyway, I just wanted to sort of point out the way that we handle it.
86
640000
3000
Chciałbym tylko zaznaczyć, jak sobie z tym radzimy.
10:58
And the other dynamic of it
87
643000
2000
Istotną cechą naszej pracy jest,
11:00
is that we don't micromanage in jazz.
88
645000
3000
że nie zarządzamy w skali mikro.
11:03
You have some people who do.
89
648000
2000
Są osoby, które to robią.
11:05
But what that does
90
650000
2000
Ale to prowadzi
11:07
is it actually limits the artistic possibilities.
91
652000
2000
do ograniczania możliwości artystycznych.
11:09
If I come up and I dictate to the band
92
654000
3000
Jeśli podyktuję zespołowi,
11:12
that I want to play like this and I want the music to go this way,
93
657000
2000
co chcę zagrać i w jakim kierunku chcę iść,
11:14
and I just jump right in ...
94
659000
2000
i po prostu w to wskoczę...
11:16
ready, just play some time.
95
661000
2000
Gotowi? Zagrajmy chwilę.
11:18
One, two, one, two, three, four.
96
663000
2000
Raz, dwa. Raz, dwa, trzy, cztery.
11:20
(Music)
97
665000
12000
(Muzyka)
11:32
It's kind of chaotic because I'm bullying my ideas.
98
677000
2000
To było chaotyczne, bo forsowałem swoje pomysły.
11:34
I'm telling them, "You come with me over this way."
99
679000
2000
Mówię im "Chodźcie w tą stronę".
11:36
If I really want the music to go there,
100
681000
2000
Jeśli chcę, żeby muzyka poszła w pewną stronę,
11:38
the best way for me to do it is to listen.
101
683000
2000
najlepszym sposobem jest słuchać.
11:40
This is a science of listening.
102
685000
2000
To jest nauka słuchania.
11:42
It has far more to do with what I can perceive
103
687000
2000
Bardziej chodzi o to, co odbieram,
11:44
than what it is that I can do.
104
689000
2000
niż o to, co mogę zagrać.
11:46
So if I want the music to get to a certain level of intensity,
105
691000
3000
Więc jeśli chcę, żeby muzyka osiągnęła pewne zagęszczenie,
11:49
the first step for me is
106
694000
2000
najważniejsza jest
11:51
to be patient, to listen to what's going on
107
696000
2000
cierpliwość – wsłuchiwanie się
11:53
and pull from something that's going on around me.
108
698000
3000
i czerpanie z tego, co dzieje się wokół.
11:56
When you do that, you engage and inspire the other musicians
109
701000
3000
Kiedy to robisz, angażujesz i inspirujesz resztę zespołu,
11:59
and they give you more, and gradually it builds.
110
704000
2000
oni dają ci więcej, a napięcie stopniowo narasta.
12:01
Watch. One, two, a one, two, three, four.
111
706000
3000
Posłuchajcie. Raz, dwa. Raz, dwa, trzy, cztery.
12:04
(Music)
112
709000
10000
(Muzyka)
12:44
Totally different experience when I'm pulling ideas.
113
749000
3000
Kiedy wykorzystuję ich pomysły, jest zupełnie inaczej.
12:47
It's much more organic. It's much more nuanced.
114
752000
2000
Jest bardziej organicznie, szczegółowo.
12:49
It's not about bullying my vision or anything like that.
115
754000
2000
Nie chodzi o forsowanie wałasnej wizji.
12:51
It's about being here in the moment,
116
756000
2000
Chodzi o bycie tu, w tej chwili,
12:53
accepting one another
117
758000
2000
akceptowanie siebie wzajemnie
12:55
and allowing creativity to flow.
118
760000
2000
i pozwalanie na przepływ kreatywności.
12:57
Thank you.
119
762000
2000
Dziękuję.
12:59
(Applause)
120
764000
5000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Stefon Harris - Jazz vibraphonistStefon Harris plays the vibraphone -- and leads a jazz ensemble with a collaborative sound built on collective inspiration.
Why you should listen
Stefon Harris' passionate artistry, energetic stage presence, and astonishing virtuosity have propelled him into the forefront of hte current jazz scene. Widely recognized and lauded by both his peers and jazz critics, Harris is committed to exploring the rich potential of jazz composition and blazing trails on the vibraphone.
His TEDTalk was performed with Jamire Williams on drums, Burniss Travis on bass, and Christian Sands on piano.
Stefon Harris | Speaker | TED.com