TEDxHousesOfParliament
Rory Stewart: Why democracy matters
Rory Stewart: Dlaczego demokracja jest ważna
Filmed:
Readability: 4.7
959,226 views
"Opinia publiczna traci wiarę w demokrację", mówi brytyjski poseł Rory Stewart. Nowe demokracje Iraku czy Afganistanu są głęboko skorumpowane, a 84% Brytyjczyków twierdzi, że system się wypaczył. W tym istotnym wystąpieniu Stewart wzywa do działania na rzecz odbudowy demokracji, począwszy od ustalenia, dlaczego demokracja jest ważna - nie jako środek do osiągnięcia celów, ale jako wartość.
Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So little Billy goes to school,
0
803
2784
Billy przychodzi do szkoły,
00:19
and he sits down and the teacher says,
1
3587
2757
siada, a nauczyciel pyta:
00:22
"What does your father do?"
2
6344
3005
"Czym się zajmuje twój ojciec?"
00:25
And little Billy says, "My father plays the piano
3
9349
3657
Billy odpowiada: "Jest pianistą w palarni opium".
00:28
in an opium den."
4
13006
3106
Billy odpowiada: "Jest pianistą w palarni opium".
00:32
So the teacher rings up the parents, and says,
5
16112
1989
Nauczyciel dzwoni do ojca i mówi:
00:34
"Very shocking story from little Billy today.
6
18101
3254
"Usłyszałam dzisiaj od Billy'ego szokującą historię.
00:37
Just heard that he claimed that you play the piano
7
21355
3749
Twierdzi, że jest pan pianistą w palarni opium".
00:41
in an opium den."
8
25104
2160
Twierdzi, że jest pan pianistą w palarni opium".
00:43
And the father says, "I'm very sorry. Yes, it's true, I lied.
9
27264
3859
Ojciec na to: "Bardzo mi przykro. Tak, skłamałem.
00:47
But how can I tell an eight-year-old boy
10
31123
3631
Ale jak mogę powiedzieć ośmiolatkowi,
00:50
that his father is a politician?" (Laughter)
11
34754
4409
że jego ojciec jest politykiem?" (Śmiech)
00:55
Now, as a politician myself, standing in front of you,
12
39163
3248
Jestem politykiem. Kiedy stojąc przed wami
00:58
or indeed, meeting any stranger anywhere in the world,
13
42411
3655
lub spotykając ludzi gdziekolwiek na świecie
01:01
when I eventually reveal the nature of my profession,
14
46066
2576
wyjawiam w końcu charakter mojej profesji,
01:04
they look at me as though I'm somewhere between
15
48642
3094
zazwyczaj patrzą na mnie jak na połączenie
01:07
a snake, a monkey and an iguana,
16
51736
4754
węża, małpy i iguany,
01:12
and through all of this, I feel, strongly,
17
56490
3942
co mocno daje mi odczuć,
01:16
that something is going wrong.
18
60432
2982
że coś jest nie w porządku.
01:19
Four hundred years of maturing democracy,
19
63414
3196
400 lat formowania się demokracji.
01:22
colleagues in Parliament who seem to me, as individuals,
20
66610
2868
Koledzy-parlamentarzyści jako jednostki
01:25
reasonably impressive, an increasingly educated,
21
69478
3578
robią chyba wrażenie. Coraz lepiej wykształcone,
01:28
energetic, informed population, and yet
22
73056
4647
energiczne i doinformowane społeczeństwo,
01:33
a deep, deep sense of disappointment.
23
77703
4904
a tu takie rozczarowanie.
01:38
My colleagues in Parliament include, in my new intake,
24
82607
3972
W parlamencie mamy lekarzy,
01:42
family doctors, businesspeople, professors,
25
86579
4754
biznesmenów, akademików,
01:47
distinguished economists, historians, writers,
26
91333
4223
uznanych ekonomistów, historyków, pisarzy,
01:51
army officers ranging from colonels down to regimental sergeant majors.
27
95556
5002
oficerów, od pułkowników do starszych sierżantów.
01:56
All of them, however, including myself, as we walk underneath
28
100558
3661
Jednak wszyscy, łącznie ze mną,
02:00
those strange stone gargoyles just down the road,
29
104219
4108
idąc pod głowami tych dziwacznych gargulców,
02:04
feel that we've become less than the sum of our parts,
30
108327
4026
czujemy, że znaczymy mniej niż suma części,
02:08
feel as though we have become profoundly diminished.
31
112353
5673
że skurczyliśmy się znacząco.
02:13
And this isn't just a problem in Britain.
32
118026
4128
Nie jest to wyłącznie problem Wielkiej Brytanii.
02:18
It's a problem across the developing world,
33
122154
2733
To problem wszystkich państw rozwijających się,
02:20
and in middle income countries too. In Jamaica,
34
124887
2634
jak również państw średnio zamożnych.
02:23
for example -- look at Jamaican members of Parliament,
35
127521
3308
Np. członkowie parlamentu jamajskiego
02:26
you meet them, and they're often people who are
36
130829
2980
to głównie stypendyści Rhodesa,
02:29
Rhodes Scholars, who've studied at Harvard or at Princeton,
37
133809
5444
absolwenci Harvardu czy Princeton,
02:35
and yet, you go down to downtown Kingston,
38
139253
3061
a jednak śródmieście Kingston
02:38
and you are looking at one of the most depressing sites
39
142314
3644
to jedno z najbardziej przygnębiających miejsc
02:41
that you can see in any middle-income country in the world:
40
145958
4085
we wszystkich takich państwach na świecie:
02:45
a dismal, depressing landscape
41
150043
2763
ponury, przygnębiający krajobraz
02:48
of burnt and half-abandoned buildings.
42
152806
3190
spalonych, na w pół opuszczonych budynków.
02:51
And this has been true for 30 years, and the handover
43
155996
3128
Tak to wygląda od przekazania władzy 30 lat temu,
02:55
in 1979, 1980, between one Jamaican leader who was
44
159124
4266
czy to pod rządami syna uczonego i
02:59
the son of a Rhodes Scholar and a Q.C. to another
45
163390
3475
członka palestry królowej brytyjskiej,
03:02
who'd done an economics doctorate at Harvard,
46
166865
3230
czy pod rządami doktora
nauk ekonomicznych z Harvardu,
nauk ekonomicznych z Harvardu,
03:05
over 800 people were killed in the streets
47
170095
3003
ponad 800 osób zginęło na ulicach miasta
03:08
in drug-related violence.
48
173098
3527
w wyniku przemocy związanej z narkotykami.
03:12
Ten years ago, however, the promise of democracy
49
176625
3482
10 lat temu obietnica demokracji
03:16
seemed to be extraordinary. George W. Bush stood up
50
180107
3983
wydała się niesłychana. George W. Bush,
03:19
in his State of the Union address in 2003
51
184090
3160
w swoim orędziu noworocznym w 2003 r. ogłosił,
03:23
and said that democracy was the force that would beat
52
187250
4029
że demokracja to siła,
03:27
most of the ills of the world. He said,
53
191279
3026
która pokona większość bolączek świata,
03:30
because democratic governments respect their own people
54
194305
3773
bo rządy demokratyczne szanują swoich obywateli
03:33
and respect their neighbors, freedom will bring peace.
55
198078
5734
i sąsiadów, więc wolność przyniesie pokój.
03:39
Distinguished academics at the same time argued that
56
203812
3634
Jednocześnie, wybitni naukowcy stwierdzili,
03:43
democracies had this incredible range of side benefits.
57
207446
3678
że demokracja daje mnóstwo innych korzyści.
03:47
They would bring prosperity, security,
58
211124
3300
Wymieniali o dobrobyt, bezpieczeństwo,
03:50
overcome sectarian violence,
59
214424
2821
przezwyciężenie przemocy na tle wyznaniowym,
03:53
ensure that states would never again harbor terrorists.
60
217245
4465
uwolnienie od terrorystów.
03:57
Since then, what's happened?
61
221710
2354
Co się zmieniło od tamtego czasu?
03:59
Well, what we've seen is the creation, in places like Iraq
62
224064
3194
Widzimy demokratyczne systemy rządów
04:03
and Afghanistan, of democratic systems of government
63
227258
3988
w miejscach jak Irak czy Afganistan,
04:07
which haven't had any of those side benefits.
64
231246
2890
które jednak nie odczuwają wspomnianych korzyści.
04:10
In Afghanistan, for example, we haven't just had one election
65
234136
2993
W Afganistanie wybory odbyły się już trzy razy.
04:13
or two elections. We've gone through three elections,
66
237129
2667
Trzykrotnie wybierano prezydenta i parlament.
04:15
presidential and parliamentary. And what do we find?
67
239796
3127
Z jakim rezultatem?
04:18
Do we find a flourishing civil society, a vigorous rule of law
68
242923
3611
Czy kwitnie społeczeństwo obywatelskie,
04:22
and good security? No. What we find in Afghanistan
69
246534
3461
praworządność i bezpieczeństwo? Nie.
04:25
is a judiciary that is weak and corrupt,
70
249995
4145
Afgański system sądowniczy
jest słaby i skorumpowany,
jest słaby i skorumpowany,
04:30
a very limited civil society which is largely ineffective,
71
254140
4185
społeczeństwo obywatelskie
jest ograniczone i nieskuteczne,
jest ograniczone i nieskuteczne,
04:34
a media which is beginning to get onto its feet
72
258325
3004
media raczkują,
04:37
but a government that's deeply unpopular,
73
261329
2825
a rząd jest bardzo niepopularny
04:40
perceived as being deeply corrupt, and security
74
264154
3768
i w powszechnej opinii trawiony przez korupcję
04:43
that is shocking, security that's terrible.
75
267922
3813
a system bezpieczeństwa jest szokująco zły.
04:47
In Pakistan, in lots of sub-Saharan Africa,
76
271735
4658
W Pakistanie i państwach Afryki subsaharyjskiej
04:52
again you can see democracy and elections are compatible
77
276393
2992
demokracja i wybory nie kłócą się
04:55
with corrupt governments, with states that are unstable
78
279385
3849
ze skorumpowanymi rządami,
04:59
and dangerous.
79
283234
2857
niestabilnym i niebezpiecznym państwem.
05:01
And when I have conversations with people, I remember
80
286091
2284
Przypominam sobie rozmowę
05:04
having a conversation, for example, in Iraq,
81
288375
2881
z ludźmi w Iraku.
05:07
with a community that asked me
82
291256
2689
Spytano mnie, czy zamieszki,
05:09
whether the riot we were seeing in front of us,
83
293945
3510
które działy się na naszych oczach,
05:13
this was a huge mob ransacking a provincial council building,
84
297455
3823
z tłumem plądrującym budynek lokalnej rady,
05:17
was a sign of the new democracy.
85
301278
4692
to oznaka nowej demokracji.
05:21
The same, I felt, was true in almost every single one
86
305970
4141
Sprawy mają się podobnie
05:26
of the middle and developing countries that I went to,
87
310111
2948
w każdym państwie rozwijającym się
i średnio zamożnym,
i średnio zamożnym,
05:28
and to some extent the same is true of us.
88
313059
4051
które odwiedziłem, a trochę także i u nas.
05:33
Well, what is the answer to this? Is the answer to just
89
317110
2576
Jakie jest zatem rozwiązanie?
05:35
give up on the idea of democracy?
90
319686
2658
Czy powinniśmy zrezygnować z idei demokracji?
05:38
Well, obviously not. It would be absurd
91
322344
3742
Oczywiście nie. Byłoby absurdalne
05:41
if we were to engage again in the kind of operations
92
326086
2787
angażować się w operacje,
05:44
we were engaged in, in Iraq and Afghanistan
93
328873
3076
jakie miały miejsce w Afganistanie czy Iraku,
05:47
if we were to suddenly find ourselves in a situation
94
331949
3520
gdyby nagle okazało się,
05:51
in which we were imposing
95
335469
2675
że wprowadzamy system
05:54
anything other than a democratic system.
96
338144
2439
inny niż demokratyczny.
05:56
Anything else would run contrary to our values,
97
340583
2552
Każdy inny kłóciłby się z naszymi wartościami,
05:59
it would run contrary to the wishes of the people
98
343135
2251
z oczekiwaniami ludności,
06:01
on the ground, it would run contrary to our interests.
99
345386
3623
i naszym własnym interesem.
06:04
I remember in Iraq, for example, that we went through
100
349009
3307
Pamiętam czas, kiedy wydawało nam się,
06:08
a period of feeling that we should delay democracy.
101
352316
2541
że powinniśmy opóźnić wprowadzenie demokracji.
06:10
We went through a period of feeling that the lesson learned
102
354857
2692
Po doświadczeniach w Bośni,
06:13
from Bosnia was that elections held too early
103
357549
3578
gdzie przeprowadzone zbyt wcześnie wybory
06:17
enshrined sectarian violence, enshrined extremist parties,
104
361127
4234
usankcjonowały przemoc religijną i ekstremizm,
06:21
so in Iraq in 2003 the decision was made,
105
365361
2818
w Iraku w 2003 roku podjęto decyzję
06:24
let's not have elections for two years. Let's invest in
106
368179
3117
o odroczeniu wyborów na dwa lata,
06:27
voter education. Let's invest in democratization.
107
371296
4172
by zainwestować w edukację wyborczą
i demokratyzację.
i demokratyzację.
06:31
The result was that I found stuck outside my office
108
375468
4018
W rezultacie, nasze biuro zostało oblężone,
06:35
a huge crowd of people, this is actually a photograph
109
379486
2172
to akurat zdjęcie z Libii,
06:37
taken in Libya but I saw the same scene in Iraq
110
381658
3480
ale identyczną sytuację widziałem w Iraku,
06:41
of people standing outside screaming for the elections,
111
385138
4125
przez tłum ludzi domagających się wyborów.
06:45
and when I went out and said, "What is wrong
112
389263
2766
Wyszedłem i spytałem,
06:47
with the interim provincial council?
113
392029
2960
co jest nie tak z Radą Tymczasową
06:50
What is wrong with the people that we have chosen?
114
394989
3668
i z ludźmi, których dla nich wybraliśmy?
06:54
There is a Sunni sheikh, there's a Shiite sheikh,
115
398657
2745
Jest szejk sunnicki, szyicki,
06:57
there's the seven -- leaders of the seven major tribes,
116
401402
3151
siedmiu przywódców głównych plemion,
07:00
there's a Christian, there's a Sabian,
117
404553
2554
jest chrześcijanin, jest Sabejczyk,
07:03
there are female representatives, there's every political party in this council,
118
407107
4244
reprezentantki kobiet i wszystkie partie polityczne.
07:07
what's wrong with the people that we chose?"
119
411351
2640
Co jest nie tak z ludźmi, których wybraliśmy?
07:09
The answer came, "The problem isn't the people
120
413991
3098
Odpowiedź: "Nie chodzi o to, kogo wybraliście,
07:12
that you chose. The problem is that you chose them."
121
417089
5801
tylko o to, że to wyście wybierali".
07:18
I have not met, in Afghanistan, in even the most
122
422890
3432
Nawet w najodleglejszym zakątku Afganistanu
07:22
remote community, anybody who does not want
123
426322
3127
nie spotkałem ani jednej wspólnoty,
07:25
a say in who governs them.
124
429449
2784
która nie chciałaby decydować, kto nią rządzi.
07:28
Most remote community, I have never met a villager
125
432233
2061
Nawet na zapadłej wsi nie spotkałem nikogo,
07:30
who does not want a vote.
126
434294
3582
kto nie chciałby głosować.
07:33
So we need to acknowledge
127
437876
3280
Przyjmijmy do wiadomości,
07:37
that despite the dubious statistics, despite the fact that
128
441156
3582
że mimo wątpliwych statystyk,
07:40
84 percent of people in Britain feel politics is broken,
129
444738
5423
mimo że 84% Brytyjczyków wątpi w politykę,
07:46
despite the fact that when I was in Iraq, we did an opinion poll
130
450161
2972
mimo że badania przeprowadzone w Iraku w 2003 r.
07:49
in 2003 and asked people what political systems they preferred,
131
453133
4258
na temat systemów politycznych wykazały,
07:53
and the answer came back that
132
457391
2324
na temat systemów politycznych wykazały,
07:55
seven percent wanted the United States,
133
459715
3061
że 7% chce rządów USA,
07:58
five percent wanted France,
134
462776
2723
5% rządów Francji,
08:01
three percent wanted Britain,
135
465499
2655
3% rządów Wielkiej Brytanii,
08:04
and nearly 40 percent wanted Dubai, which is, after all,
136
468154
4355
a aż 40% Dubaju,
08:08
not a democratic state at all but a relatively prosperous
137
472509
2766
niedemokratycznej, ale dobrze prosperującej
08:11
minor monarchy, democracy is a thing of value
138
475275
4703
małej monarchii, pomimo tego demokracja to wartość,
08:15
for which we should be fighting. But in order to do so
139
479978
3162
o którą powinniśmy walczyć. By tego dokonać
08:19
we need to get away from instrumental arguments.
140
483140
3352
musimy odejść od technicznych sporów.
08:22
We need to get away from saying democracy matters
141
486492
3568
Trzeba porzucić przekonanie, że demokracja liczy się
08:25
because of the other things it brings.
142
490060
3107
ze względu na rzeczy, które jej towarzyszą.
08:29
We need to get away from feeling, in the same way,
143
493167
2125
Musimy porzucić przekonanie,
08:31
human rights matters because of the other things it brings,
144
495292
3597
że prawa człowieka liczą się ze względu na rzeczy,
08:34
or women's rights matters for the other things it brings.
145
498889
3692
które im towarzyszą, podobnie prawa kobiet.
08:38
Why should we get away from those arguments?
146
502581
2304
Dlaczego powinniśmy zakończyć te spory?
08:40
Because they're very dangerous. If we set about saying,
147
504885
2404
Ponieważ są one bardzo niebezpieczne.
08:43
for example, torture is wrong because it doesn't extract
148
507289
4693
Jeśli potępienie tortur tłumaczymy tym,
08:47
good information, or we say, you need women's rights
149
511982
5198
że nie dają wiarygodnych informacji
lub uzasadniamy prawa kobiet
lub uzasadniamy prawa kobiet
08:53
because it stimulates economic growth by doubling the size of the work force,
150
517180
4680
stymulacją wzrostu gospodarczego
przez podwojenie siły roboczej,
przez podwojenie siły roboczej,
08:57
you leave yourself open to the position where
151
521860
1657
musimy liczyć się z tym,
08:59
the government of North Korea can turn around and say,
152
523517
2093
że rząd Korei Północnej odpowie na to:
09:01
"Well actually, we're having a lot of success extracting
153
525610
2863
"Odnosimy duże sukcesy w zdobywaniu
09:04
good information with our torture at the moment,"
154
528473
2501
wiarygodnych informacji przez tortury",
09:06
or the government of Saudi Arabia to say, "Well,
155
530974
1960
a rząd Arabii Saudyjskiej powie:
09:08
our economic growth's okay, thank you very much,
156
532934
1729
"Dziękujemy, nasz wzrost gospodarczy
09:10
considerably better than yours,
157
534663
1460
ma się znacznie lepiej niż wasz,
09:12
so maybe we don't need to go ahead with this program on women's rights."
158
536123
4806
nie potrzebujemy programu wspierania praw kobiet".
09:16
The point about democracy is not instrumental.
159
540929
3681
Demokracja nie jest tylko środkiem do celu.
09:20
It's not about the things that it brings.
160
544610
2789
Nie chodzi wyłącznie o rzeczy, które za sobą niesie.
09:23
The point about democracy is not that it delivers
161
547399
2565
Nie chodzi o to, że niesie za sobą
09:25
legitimate, effective, prosperous rule of law.
162
549964
6244
efektywne, dobrze prosperujące rządy prawa,
09:32
It's not that it guarantees peace with itself or with its neighbors.
163
556208
4645
ani że gwarantuje spokój wewnętrzny i zewnętrzny.
09:36
The point about democracy is intrinsic.
164
560853
2917
Demokracja jest wartością zasadniczą.
09:39
Democracy matters because it reflects an idea of equality
165
563770
5331
Demokracja jest ważna, ponieważ odzwierciedla
09:45
and an idea of liberty. It reflects an idea of dignity,
166
569101
4408
idee równości i wolności, godności,
09:49
the dignity of the individual, the idea that each individual
167
573509
3870
godności jednostki,
09:53
should have an equal vote, an equal say,
168
577379
3601
poglądu, że głos każdego liczy się tak samo
09:56
in the formation of their government.
169
580980
3995
w procesie formowania rządu.
10:00
But if we're really to make democracy vigorous again,
170
584975
4066
Jeśli rzeczywiście chcemy wzmocnić demokrację,
10:04
if we're ready to revivify it, we need to get involved
171
589041
2613
ożywić ją, musimy zaangażować się wspólnie,
10:07
in a new project of the citizens and the politicians.
172
591654
4801
obywatele i politycy w nowe projekty.
10:12
Democracy is not simply a question of structures.
173
596455
4388
Demokracja to nie kwestia struktury.
10:16
It is a state of mind. It is an activity.
174
600843
4017
To stan umysłu. To działanie.
10:20
And part of that activity is honesty.
175
604860
3791
A jego częścią, szczerość.
10:24
After I speak to you today, I'm going on a radio program
176
608651
3538
Po tym wystąpieniu wystąpię w programie radiowym
10:28
called "Any Questions," and the thing you will have noticed
177
612189
2303
"Any Questions", zapewne zauważyliście,
10:30
about politicians on these kinds of radio programs
178
614492
3800
że politycy w tego typu programach
10:34
is that they never, ever say that they don't know the answer
179
618292
3465
nigdy nie przyznają się, że nie znają odpowiedzi.
10:37
to a question. It doesn't matter what it is.
180
621757
1635
Niezależnie od tego, o co chodzi.
10:39
If you ask about child tax credits, the future of the penguins
181
623392
3352
Jeśli spytacie o dodatek na dziecko,
10:42
in the south Antarctic, asked to hold forth on whether or not
182
626744
4622
przyszłość pingwinów na Antarktydzie
10:47
the developments in Chongqing contribute
183
631366
2632
albo czy rozbudowa Chongqingu wspomaga
10:49
to sustainable development in carbon capture,
184
633998
2334
zrównoważony rozwój sekwestracją dwutlenku węgla,
10:52
and we will have an answer for you.
185
636332
2762
na pewno dostaniecie odpowiedź.
10:54
We need to stop that, to stop pretending to be
186
639094
3185
To się musi skończyć. Musimy przestać udawać,
10:58
omniscient beings.
187
642279
1885
że jesteśmy istotami wszechwiedzącymi.
11:00
Politicians also need to learn, occasionally, to say that
188
644164
3560
Politycy muszą czasem umieć przyznać,
11:03
certain things that voters want, certain things that voters
189
647724
3746
że niektóre oczekiwania i obietnice wyborcze
11:07
have been promised, may be things
190
651470
3863
że niektóre oczekiwania i obietnice wyborcze
11:11
that we cannot deliver
191
655333
3145
mogą być niemożliwe do realizacji,
11:14
or perhaps that we feel we should not deliver.
192
658478
3782
lub też że nie powinny zostać zrealizowane.
11:18
And the second thing we should do is understand
193
662260
2891
Powinniśmy odkryć geniusz naszych społeczeństw.
11:21
the genius of our societies.
194
665151
2992
Powinniśmy odkryć geniusz naszych społeczeństw.
11:24
Our societies have never been so educated, have never
195
668143
4029
Społeczeństwo nigdy jeszcze nie były tak wykształcone,
11:28
been so energized, have never been so healthy,
196
672172
2936
energiczne, zdrowe,
11:31
have never known so much, cared so much,
197
675108
2948
jeszcze nigdy tyle nie wiedziano, nie troszczono się,
11:33
or wanted to do so much, and it is a genius of the local.
198
678056
5896
i nie chciano tyle osiągnąć. Ten geniusz jest tutejszy.
11:39
One of the reasons why we're moving away
199
683952
2698
Odchodzimy od sal bankietowych,
11:42
from banqueting halls such as the one in which we stand,
200
686650
3501
jak ta, w której dzisiaj jesteśmy,
11:46
banqueting halls with extraordinary images on the ceiling
201
690151
4476
sal o niezwykłych obrazach na suficie,
11:50
of kings enthroned,
202
694627
1775
przedstawiających królów na tronie,
11:52
the entire drama played out here on this space,
203
696402
3152
cały ten spektakl odgrywający się w tej przestrzeni,
11:55
where the King of England had his head lopped off,
204
699554
2859
gdzie królowi Anglii ucięto głowę...
11:58
why we've moved from spaces like this, thrones like that,
205
702413
4331
Odchodzimy od miejsc jak to,
12:02
towards the town hall, is we're moving more and more
206
706744
3725
i kierujemy się w stronę ratusza,
12:06
towards the energies of our people, and we need to tap that.
207
710469
3948
bo idziemy ku energii obywateli. Wykorzystajmy to.
12:10
That can mean different things in different countries.
208
714417
2790
W różnych krajach może to dotyczyć innych dziedzin.
12:13
In Britain, it could mean looking to the French,
209
717207
3313
W Wielkiej Brytanii moglibyśmy podpatrzeć Francuzów
12:16
learning from the French,
210
720520
1743
jak w bezpośrednich wyborach
12:18
getting directly elected mayors in place
211
722263
3629
wybierają władze miasta
12:21
in a French commune system.
212
725892
2488
we francuskich wspólnotach.
12:24
In Afghanistan, it could have meant instead of concentrating
213
728380
2834
W Afganistanie, zamiast koncentrować się
12:27
on the big presidential and parliamentary elections,
214
731214
2554
na wyborach prezydenckich i parlamentarnych,
12:29
we should have done what was in the Afghan constitution
215
733768
2317
powinniśmy zastosować się do afgańskiej konstytucji,
12:31
from the very beginning, which is to get direct local elections going
216
736085
4680
przeprowadzić bezpośrednie wybory
12:36
at a district level and elect people's provincial governors.
217
740765
5547
na poziomie prowincji, by wybrać naczelników.
12:42
But for any of these things to work,
218
746312
2723
Jednak by to wszystko miało szansę realizacji,
12:44
the honesty in language, the local democracy,
219
749035
2823
uczciwość języka władzy, lokalna demokracja,
12:47
it's not just a question of what politicians do.
220
751858
2768
zabiegi samych polityków nie wystarczą.
12:50
It's a question of what the citizens do.
221
754626
2068
To również kwestia obywateli.
12:52
For politicians to be honest, the public needs to allow them to be honest,
222
756694
4907
Opinia publiczna musi pozwolić
na uczciwość polityków.
na uczciwość polityków.
12:57
and the media, which mediates between the politicians
223
761601
2579
Media, które pośredniczą między politykami a opinią,
13:00
and the public, needs to allow those politicians to be honest.
224
764180
4631
też muszą na to przyzwolić.
13:04
If local democracy is to flourish, it is about the active
225
768811
3622
Rozkwit lokalnej demokracji wymaga aktywnego
13:08
and informed engagement of every citizen.
226
772433
4236
i świadomego zaangażowania każdego obywatela.
13:12
In other words, if democracy is to be rebuilt,
227
776669
4401
Innymi słowy, by odbudować demokrację,
13:16
is to become again vigorous and vibrant,
228
781070
4324
by stała się ponownie żywa i energiczna,
13:21
it is necessary not just for the public
229
785394
3146
opinia publiczna
13:24
to learn to trust their politicians,
230
788540
2914
musi zaufać swoim politykom,
13:27
but for the politicians to learn to trust the public.
231
791454
4872
a politycy muszą zaufać opinii publicznej.
13:32
Thank you very much indeed. (Applause)
232
796326
4000
Dziękuję bardzo. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Rory Stewart - PoliticianRory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.
Why you should listen
Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul.
To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.
He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority."
Rory Stewart | Speaker | TED.com