TEDxHousesOfParliament
Rory Stewart: Why democracy matters
Rory Stewart: Vì sao nền dân chủ có tầm quan trọng đối với xã hội chúng ta?
Filmed:
Readability: 4.7
959,226 views
Nghị sĩ nước Anh - ông Rory Stwart cho biết: công chúng đang mất đi niềm tin vào nền dân chủ. Hệ thống dân chủ ở Irag và Afghanistan đang trở nên suy đồi bởi tham nhũng, trong khi đó, 84% người dân nước Anh cho rằng, hệ thống chính trị đang dần mục ruỗng. Trong bài nói chuyện quan trọng này, Steward cảnh báo, cũng như kêu gọi củng cố lại nền dân chủ, bắt đầu từ việc xác định và thừa nhận vì sao nền dân chủ lại quan trọng - bởi vì hệ thống dân chủ không phải là một công cụ, mà là tiêu chuẩn của sự hoàn thiện.
Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So little Billy goes to school,
0
803
2784
Một ngày nọ, Billy đi học
00:19
and he sits down and the teacher says,
1
3587
2757
và được cô giáo hỏi
00:22
"What does your father do?"
2
6344
3005
"Bố của con làm nghề gì?"
00:25
And little Billy says, "My father plays the piano
3
9349
3657
Billy trả lời, "Dạ bố con chơi piano..
00:28
in an opium den."
4
13006
3106
..ở một tiệm hút á phiện ạ".
00:32
So the teacher rings up the parents, and says,
5
16112
1989
Nghe xong, cô giáo sửng sốt gọi ngay cho bố mẹ cậu bé và hỏi:
00:34
"Very shocking story from little Billy today.
6
18101
3254
"Tôi nghe Billy nói rằng
00:37
Just heard that he claimed that you play the piano
7
21355
3749
ông làm nghề chơi đàn piano
00:41
in an opium den."
8
25104
2160
ở trong một tiệm hút á phiện!"
00:43
And the father says, "I'm very sorry. Yes, it's true, I lied.
9
27264
3859
Và người bố trả lời, "Tôi thành thật xin lỗi. Tôi đã nói dối thằng bé
00:47
But how can I tell an eight-year-old boy
10
31123
3631
Nhưng làm sao tôi có thể nói với một đứa trẻ mới lên tám
00:50
that his father is a politician?" (Laughter)
11
34754
4409
rằng bố của nó là một chính trị gia?"
00:55
Now, as a politician myself, standing in front of you,
12
39163
3248
Bây giờ, về riêng tôi, với tư cách là một chính trị gia - một người đứng trước các bạn,
00:58
or indeed, meeting any stranger anywhere in the world,
13
42411
3655
hay thật sự, một người từng gặp gỡ rất nhiều người không quen biết ở khắp mọi nơi trên thế giới,
01:01
when I eventually reveal the nature of my profession,
14
46066
2576
bất cứ khi nào tôi nói cho họ biết về tính chất công việc của mình
01:04
they look at me as though I'm somewhere between
15
48642
3094
họ đều nhìn tôi như thể tôi là một con gì đó lai giữa
01:07
a snake, a monkey and an iguana,
16
51736
4754
con rắn, khỉ và kỳ nhông
01:12
and through all of this, I feel, strongly,
17
56490
3942
Sau tất cả những phản ứng của họ, tôi thấy rằng,
01:16
that something is going wrong.
18
60432
2982
thật sự, có điều gì đó không ổn.
01:19
Four hundred years of maturing democracy,
19
63414
3196
Nền dân chủ đã tồn tại và hoàn thiện trong vòng 400 năm trở lại đây
01:22
colleagues in Parliament who seem to me, as individuals,
20
66610
2868
những người đồng sự trong nghi viện, đối với tôi, ở mức độ cá nhân,
01:25
reasonably impressive, an increasingly educated,
21
69478
3578
đều là những người đáng ngưỡng mộ: họ có học thức cao,
01:28
energetic, informed population, and yet
22
73056
4647
nhiệt huyết và hiểu biết rộng mọi người biết đến, tuy nhiên
01:33
a deep, deep sense of disappointment.
23
77703
4904
cũng cảm thấy thật sự thất vọng.
01:38
My colleagues in Parliament include, in my new intake,
24
82607
3972
Những đồng sự mới của tôi trong Nghị Viện khi tôi mới nhậm chức, gồm
01:42
family doctors, businesspeople, professors,
25
86579
4754
bác sỹ gia đình, doanh nhân, giáo sư,
01:47
distinguished economists, historians, writers,
26
91333
4223
những nhà kinh tế học danh giá, nhà sử học, nhà văn,
01:51
army officers ranging from colonels down to regimental sergeant majors.
27
95556
5002
và những sĩ quan quân đội - từ đại tá đến thượng sĩ trung đoàn.
01:56
All of them, however, including myself, as we walk underneath
28
100558
3661
Nhưng khi đi dưới những tượng đá kỳ dị dọc đường,
02:00
those strange stone gargoyles just down the road,
29
104219
4108
tất cả chúng tôi đều cảm thấy
02:04
feel that we've become less than the sum of our parts,
30
108327
4026
bản thân mình trở nên bé nhỏ hơn so với chính mình
02:08
feel as though we have become profoundly diminished.
31
112353
5673
như thể chúng tôi hoàn toàn bị xem nhẹ.
02:13
And this isn't just a problem in Britain.
32
118026
4128
Và vấn đề này không chỉ xảy ra ở Anh,
02:18
It's a problem across the developing world,
33
122154
2733
mà còn xảy ra ở khắp các nước đang phát triển,
02:20
and in middle income countries too. In Jamaica,
34
124887
2634
và cả những quốc gia có thu nhập trung bình. Một ví dụ, ở Jamaica,
02:23
for example -- look at Jamaican members of Parliament,
35
127521
3308
hãy nhìn những thành viên trong Nghị Viện ở Jamaica,
02:26
you meet them, and they're often people who are
36
130829
2980
khi gặp họ, bạn nhận thấy họ đều là những
02:29
Rhodes Scholars, who've studied at Harvard or at Princeton,
37
133809
5444
học giả Rhodes, từng học ở Harvard hay Princeton,
02:35
and yet, you go down to downtown Kingston,
38
139253
3061
nhưng khi bạn đi đến vùng trung tâm ở Kingston,
02:38
and you are looking at one of the most depressing sites
39
142314
3644
bạn sẽ thấy một trong những cảnh tượng tồi tệ nhất, mà bạn có thể thấy
02:41
that you can see in any middle-income country in the world:
40
145958
4085
ở bất kỳ quốc gia -có-mức-thu-nhập-trung-bình nào trên thế giới:
02:45
a dismal, depressing landscape
41
150043
2763
một quang cảnh buồn thảm, ảm đạm
02:48
of burnt and half-abandoned buildings.
42
152806
3190
với những toàn nhà bị cháy hoặc một nửa bị bỏ hoang.
02:51
And this has been true for 30 years, and the handover
43
155996
3128
Hiện tượng này tồn tại suốt 30 năm qua. Và vào năm 1979, 1980, trong đợt chuyển giao quyền lực
02:55
in 1979, 1980, between one Jamaican leader who was
44
159124
4266
giữa một nhà lãnh đạo người Jamica
02:59
the son of a Rhodes Scholar and a Q.C. to another
45
163390
3475
(con trai một vị học giả Rohdes và một luật sư cấp cao) với
03:02
who'd done an economics doctorate at Harvard,
46
166865
3230
một người có học vị tiến sĩ ở Harvard,
03:05
over 800 people were killed in the streets
47
170095
3003
hơn 800 người bị giết trên đường
03:08
in drug-related violence.
48
173098
3527
trong một cuộc bạo động do sử dụng chất kích thích.
03:12
Ten years ago, however, the promise of democracy
49
176625
3482
Tuy nhiên, 10 năm về trước, chế độ dân chủ dường như
03:16
seemed to be extraordinary. George W. Bush stood up
50
180107
3983
đã hứa một điều phi thường. George W.Bush
03:19
in his State of the Union address in 2003
51
184090
3160
trong bài diễn văn "State of the Union" của mình, năm 2003,
03:23
and said that democracy was the force that would beat
52
187250
4029
tuyên bố rằng nền dân chủ sẽ đánh bại
03:27
most of the ills of the world. He said,
53
191279
3026
tất cả những điều tệ hại trên thế giới. Ông nói,
03:30
because democratic governments respect their own people
54
194305
3773
vì chính phủ của chế độ dân chủ tôn trọng nhân dân của họ,
03:33
and respect their neighbors, freedom will bring peace.
55
198078
5734
và tôn trọng những đất nước láng giềng, nên sự tự do ấy sẽ mang lại hòa bình.
03:39
Distinguished academics at the same time argued that
56
203812
3634
Những học giả danh tiếng lúc đó cũng cho rằng
03:43
democracies had this incredible range of side benefits.
57
207446
3678
nền dân chủ đem lại những lợi ích phi thường:
03:47
They would bring prosperity, security,
58
211124
3300
mang lại sự thịnh vượng, an toàn,
03:50
overcome sectarian violence,
59
214424
2821
dập tắt bạo động liên quan đến khác biệt tôn giáo
03:53
ensure that states would never again harbor terrorists.
60
217245
4465
và bảo đảm rằng các quốc gia sẽ không bao giờ nuôi dưỡng hay chứa chấp những phần tử khủng bố.
03:57
Since then, what's happened?
61
221710
2354
Nhưng sau đó, có những thay đổi gì đã xảy ra?
03:59
Well, what we've seen is the creation, in places like Iraq
62
224064
3194
Những gì chúng ta thấy, là sự thành lập hệ thống chính phủ dân chủ
04:03
and Afghanistan, of democratic systems of government
63
227258
3988
không hề mang bất kỳ lợi ích nào nêu trên
04:07
which haven't had any of those side benefits.
64
231246
2890
- ví dụ ở những nơi như Irag và Afganistan.
04:10
In Afghanistan, for example, we haven't just had one election
65
234136
2993
Ở Afghanistan, không phải chỉ có một hay hai cuộc bầu cử,
04:13
or two elections. We've gone through three elections,
66
237129
2667
mà có tổng cộng đến ba cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội.
04:15
presidential and parliamentary. And what do we find?
67
239796
3127
Và chúng ta nhận được những gì?
04:18
Do we find a flourishing civil society, a vigorous rule of law
68
242923
3611
Liệu chúng ta có nhận được một xã hội thịnh vượng, một hệ thống luật pháp vững chắc
04:22
and good security? No. What we find in Afghanistan
69
246534
3461
và nền an ninh tốt? Không. Những gì chúng ta thấy ở Afghanistan,
04:25
is a judiciary that is weak and corrupt,
70
249995
4145
là một bộ máy tư pháp yếu đuối và tham nhũng,
04:30
a very limited civil society which is largely ineffective,
71
254140
4185
một xã hội thiếu tôn trọng quyền công dân, vô cùng kém hiệu quả,
04:34
a media which is beginning to get onto its feet
72
258325
3004
một hệ thống truyền thông
04:37
but a government that's deeply unpopular,
73
261329
2825
một chính phủ cực kỳ không được lòng nhân dân
04:40
perceived as being deeply corrupt, and security
74
264154
3768
suy đồi bởi tham nhũng
04:43
that is shocking, security that's terrible.
75
267922
3813
và một nền an ninh vô cùng tệ hại,
04:47
In Pakistan, in lots of sub-Saharan Africa,
76
271735
4658
Ở Pakistan, ở những vùng sub-Saharan Africa (những vùng phía nam sa mạc Sahara, Châu Phi)
04:52
again you can see democracy and elections are compatible
77
276393
2992
một lần nữa, bạn có thể nhận thấy, nền dân chủ, cùng việc bầu cử,
04:55
with corrupt governments, with states that are unstable
78
279385
3849
vẫn tồn tại song song với bộ máy chính quyền tham nhũng,
04:59
and dangerous.
79
283234
2857
và các tiểu bang bạo động.
05:01
And when I have conversations with people, I remember
80
286091
2284
Tôi nhớ mình từng có một cuộc đối thoại cộng đồng những người,
05:04
having a conversation, for example, in Iraq,
81
288375
2881
tiêu biểu như ở Irag
05:07
with a community that asked me
82
291256
2689
họ hỏi tôi rằng
05:09
whether the riot we were seeing in front of us,
83
293945
3510
có khi nào, cuộc bạo loạn đang xảy ra ở chỗ chúng tôi đây,
05:13
this was a huge mob ransacking a provincial council building,
84
297455
3823
là báo hiệu cho sự xuất hiện một chế độ dân chủ mới?
05:17
was a sign of the new democracy.
85
301278
4692
( trong cuộc bạo loạn, đám đông đã lục tung tòa nhà hội đồng tỉnh)
05:21
The same, I felt, was true in almost every single one
86
305970
4141
Tôi nhận thấy, điều tương tự cũng xảy ra
05:26
of the middle and developing countries that I went to,
87
310111
2948
ở hầu như mọi quốc gia trung bình hoặc đang phát triển, mà tôi từng đến,
05:28
and to some extent the same is true of us.
88
313059
4051
và ở một mức độ nào đó, điều này cũng đúng với chúng ta.
05:33
Well, what is the answer to this? Is the answer to just
89
317110
2576
Vậy, đâu là câu trả lời cho điều này?
05:35
give up on the idea of democracy?
90
319686
2658
Chẳng lẽ, câu trả lời là, hãy từ bỏ ý định về nền dân chủ đi !?
05:38
Well, obviously not. It would be absurd
91
322344
3742
Đương nhiên là không. Sẽ thật ngu xuẩn
05:41
if we were to engage again in the kind of operations
92
326086
2787
nếu chúng ta, một lần nữa, đâm đầu vào thể loại chính phủ
05:44
we were engaged in, in Iraq and Afghanistan
93
328873
3076
mà chúng ta từng có như ở Irag và Afghanistan;
05:47
if we were to suddenly find ourselves in a situation
94
331949
3520
hay nếu chúng ta bất ngờ nhận thấy mình
05:51
in which we were imposing
95
335469
2675
đang áp dụng
05:54
anything other than a democratic system.
96
338144
2439
bất kỳ hình thức nào khác ngoài nền dân chủ.
05:56
Anything else would run contrary to our values,
97
340583
2552
Bất kỳ hình thức nào khác nền dân chủ, đều sẽ đi ngược những giá trị của chúng ta,
05:59
it would run contrary to the wishes of the people
98
343135
2251
đều sẽ đi ngược với mong muốn của loài người
06:01
on the ground, it would run contrary to our interests.
99
345386
3623
cũng như đi ngược với lợi ích của tất cả chúng ta.
06:04
I remember in Iraq, for example, that we went through
100
349009
3307
Tôi nhớ rằng, ở Irag, có một giai đoạn,
06:08
a period of feeling that we should delay democracy.
101
352316
2541
chúng tôi cảm thấy nên hoãn việc áp dụng nền dân chủ.
06:10
We went through a period of feeling that the lesson learned
102
354857
2692
Giai đoạn đó, chúng tôi nhận thấy,
06:13
from Bosnia was that elections held too early
103
357549
3578
rằng những cuộc bầu cử, nếu được tổ chức quá sớm, khi thời điểm chưa chín mùi,
06:17
enshrined sectarian violence, enshrined extremist parties,
104
361127
4234
sẽ dẫn đến bạo động liên quan đến khác biệt tôn giáo và cổ vũ các phần tử cực đoan - như những gì diễn ra ở Bosnia.
06:21
so in Iraq in 2003 the decision was made,
105
365361
2818
cho nên, vào năm 2003, ở Irag, chúng tôi quyết định,
06:24
let's not have elections for two years. Let's invest in
106
368179
3117
không tổ chức bầu cử trong vòng 2 năm, và đầu tư vào việc
06:27
voter education. Let's invest in democratization.
107
371296
4172
giáo dục, cũng như vào sự dân chủ hóa.
06:31
The result was that I found stuck outside my office
108
375468
4018
Kết quả chúng tôi có được, là một đám đông tụ tập ngoài văn phòng làm việc của tôi,
06:35
a huge crowd of people, this is actually a photograph
109
379486
2172
thật ra đây là một tấm hình được chụp ở Libya, nhưng
06:37
taken in Libya but I saw the same scene in Iraq
110
381658
3480
ở Irag cũng tương tự
06:41
of people standing outside screaming for the elections,
111
385138
4125
đám đông tụ tập ở ngoài và la hét đòi những cuộc bầu cử
06:45
and when I went out and said, "What is wrong
112
389263
2766
chúng tôi đi ra và hỏi, "Có điều gì không ổn
06:47
with the interim provincial council?
113
392029
2960
với hồi đồng chính quyền lâm thời?
06:50
What is wrong with the people that we have chosen?
114
394989
3668
hay với những người mà chúng tôi chọn?
06:54
There is a Sunni sheikh, there's a Shiite sheikh,
115
398657
2745
Chúng tôi đã chọn một lãnh tụ Hồi giáo Sunni, cũng như một lãnh tụ Hồi giáo Shiite
06:57
there's the seven -- leaders of the seven major tribes,
116
401402
3151
có cả nhóm 7 người - gồm tộc trưởng của 7 bộ lạc lớn,
07:00
there's a Christian, there's a Sabian,
117
404553
2554
có người đạo Thiên Chúa, có Sabian,
07:03
there are female representatives, there's every political party in this council,
118
407107
4244
có đại biểu là phụ nữ, tóm lại, có đầy đủ mọi đảng phái trong hội đồng này,
07:07
what's wrong with the people that we chose?"
119
411351
2640
vậy có gì không ổn với những người mà chúng tôi chọn?
07:09
The answer came, "The problem isn't the people
120
413991
3098
Đám đông trả lời, rằng vấn đề không nằm ở những người các ông chọn
07:12
that you chose. The problem is that you chose them."
121
417089
5801
mà ở việc các ông đã chọn họ."
07:18
I have not met, in Afghanistan, in even the most
122
422890
3432
Ở Afghanistan, nước họ
07:22
remote community, anybody who does not want
123
426322
3127
thậm chí những vùng sâu vùng xa nhất,
07:25
a say in who governs them.
124
429449
2784
tôi chưa từng gặp bất kỳ người nào không muốn có tiếng nói trong việc lựa chọn người sẽ cai trị đất nước họ.
07:28
Most remote community, I have never met a villager
125
432233
2061
Thậm chí ở những nơi xa xôi nhất, tôi cũng chưa hề gặp một dân làng nào
07:30
who does not want a vote.
126
434294
3582
không muốn có quyền bầu cử.
07:33
So we need to acknowledge
127
437876
3280
Nên chúng ta phải thừa nhận rằng
07:37
that despite the dubious statistics, despite the fact that
128
441156
3582
bất chấp những số liệu không đáng tin cậy, rằng
07:40
84 percent of people in Britain feel politics is broken,
129
444738
5423
84% người Anh cảm thấy hệ thống chính trị đang đổ vỡ
07:46
despite the fact that when I was in Iraq, we did an opinion poll
130
450161
2972
bất chấp rằng ở Irag, chúng tôi đã chưng cầu dân ý
07:49
in 2003 and asked people what political systems they preferred,
131
453133
4258
năm 2003, và hỏi mọi người, rằng họ mong muốn hệ thống chính trị nào
07:53
and the answer came back that
132
457391
2324
và câu trả lời là
07:55
seven percent wanted the United States,
133
459715
3061
70% chọn nước Mỹ
07:58
five percent wanted France,
134
462776
2723
5% chọn Pháp
08:01
three percent wanted Britain,
135
465499
2655
3% chọn Anh
08:04
and nearly 40 percent wanted Dubai, which is, after all,
136
468154
4355
và gần 40% chọn Dubai
08:08
not a democratic state at all but a relatively prosperous
137
472509
2766
(đất nước giàu có này không theo hệ thống dân chủ, mà theo chế độ quân chủ)
08:11
minor monarchy, democracy is a thing of value
138
475275
4703
Bất chấp những điều trên, chế độ dân chủ vẫn là
08:15
for which we should be fighting. But in order to do so
139
479978
3162
cái chúng ta phải tranh đấu để đạt được.
08:19
we need to get away from instrumental arguments.
140
483140
3352
Nhưng để làm được điều đó, chúng ta phải thoát khỏi những tranh cãi
08:22
We need to get away from saying democracy matters
141
486492
3568
cho rằng nền dân chủ quan trọng
08:25
because of the other things it brings.
142
490060
3107
do những lợi ích nó mang lại.
08:29
We need to get away from feeling, in the same way,
143
493167
2125
Tương tự, ta phải thoát khỏi cảm giác, rằng
08:31
human rights matters because of the other things it brings,
144
495292
3597
quyền con người quan trọng, vì những lợi ích nó mang lại.
08:34
or women's rights matters for the other things it brings.
145
498889
3692
hay, nữ quyền quan trọng, bởi vì những lợi ích nó mang lại.
08:38
Why should we get away from those arguments?
146
502581
2304
Vì sao chúng ta phải thoát khỏi những tranh luận trên?
08:40
Because they're very dangerous. If we set about saying,
147
504885
2404
Vì chúng rất nguy hiểm. Nếu chúng ta bắt đầu nói rằng
08:43
for example, torture is wrong because it doesn't extract
148
507289
4693
tra tấn là sai, bởi vì nó không giúp ta lấy được thông tin tốt ,
08:47
good information, or we say, you need women's rights
149
511982
5198
hay nếu ta nói, bạn cần nữ quyền
08:53
because it stimulates economic growth by doubling the size of the work force,
150
517180
4680
bởi vì nó thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế bằng cách làm tăng lực lượng nhân công lên gấp hai lần
08:57
you leave yourself open to the position where
151
521860
1657
khi đó, bạn để mình rơi vào tình trạng,
08:59
the government of North Korea can turn around and say,
152
523517
2093
ví như, chính phủ Bắc Hàn trở mặt và nói, "Thật ra,
09:01
"Well actually, we're having a lot of success extracting
153
525610
2863
hiện tại chúng tôi đang lấy được rất nhiều thông tin hữu ích,
09:04
good information with our torture at the moment,"
154
528473
2501
bằng cách tra tấn", hay,
09:06
or the government of Saudi Arabia to say, "Well,
155
530974
1960
chính phủ Saudi Arabia nói, " Tốc độ tăng trưởng kinh tế của chúng tôi
09:08
our economic growth's okay, thank you very much,
156
532934
1729
đang rất tốt, cảm ơn rất nhiều,
09:10
considerably better than yours,
157
534663
1460
tốt hơn cả đất nước của bạn,
09:12
so maybe we don't need to go ahead with this program on women's rights."
158
536123
4806
nên có lẽ chúng tôi không cần áp dụng nữ quyền làm gì."
09:16
The point about democracy is not instrumental.
159
540929
3681
Cho nên, đừng nghĩ về chế độ dân chủ, như một công cụ để đạt được một thứ gì
09:20
It's not about the things that it brings.
160
544610
2789
Lựa chọn chể độ dân chủ, không phải vì những gì nó mang lại.
09:23
The point about democracy is not that it delivers
161
547399
2565
Vấn đề không nằm ở chỗ, rằng chế độ dân chủ mang lại
09:25
legitimate, effective, prosperous rule of law.
162
549964
6244
hệ thống luật pháp hợp lý, hiệu quả.
09:32
It's not that it guarantees peace with itself or with its neighbors.
163
556208
4645
không nằm ở chỗ rằng hệ thống dân chủ mang lại hòa bình cho đất nước, hoặc giúp duy trì hòa bình với các nước láng giềng,
09:36
The point about democracy is intrinsic.
164
560853
2917
mà vấn đề nằm ở chỗ: nền dân chủ là một lẽ tự nhiên.
09:39
Democracy matters because it reflects an idea of equality
165
563770
5331
Dân chủ quan trọng, vì nó phản ánh sự bình đẳng,
09:45
and an idea of liberty. It reflects an idea of dignity,
166
569101
4408
quyền tự do, chân giá trị,
09:49
the dignity of the individual, the idea that each individual
167
573509
3870
chân giá trị của mỗi cái thể, rằng mỗi người
09:53
should have an equal vote, an equal say,
168
577379
3601
cần có quyền bầu cử, quyền lên tiếng như nhau
09:56
in the formation of their government.
169
580980
3995
trong việc bầu chọn chính phủ.
10:00
But if we're really to make democracy vigorous again,
170
584975
4066
Nhưng nếu chúng ta thật sự sẽ làm nền dân chủ trở nên mạnh mẽ lại
10:04
if we're ready to revivify it, we need to get involved
171
589041
2613
nếu chúng ta đã sẵn sàng hồi sinh nó, ta cần phải để hết tâm trí
10:07
in a new project of the citizens and the politicians.
172
591654
4801
vào một công trình chung giữa nhân dân và các lãnh đạo chính trị.
10:12
Democracy is not simply a question of structures.
173
596455
4388
Dân chủ không đơn giản chỉ là một vấn đề về kết cấu thể chế
10:16
It is a state of mind. It is an activity.
174
600843
4017
mà là một tâm thái, một hoạt động.
10:20
And part of that activity is honesty.
175
604860
3791
được cấu thành từ sự Trung Thực.
10:24
After I speak to you today, I'm going on a radio program
176
608651
3538
Khi tôi kết thúc buổi nói chuyện này, tôi sẽ tham dự một buổi nói chuyện trên radio
10:28
called "Any Questions," and the thing you will have noticed
177
612189
2303
có tên gọi: "Any Questions" - Bất Kì Câu Hỏi Nào, và điều bạn sẽ nhận thấy
10:30
about politicians on these kinds of radio programs
178
614492
3800
là các chính trị gia trong những chương trình radio như thế này
10:34
is that they never, ever say that they don't know the answer
179
618292
3465
sẽ không bao giờ nói rằng, họ không biết câu trả lời cho câu hỏi của bạn,
10:37
to a question. It doesn't matter what it is.
180
621757
1635
dù bạn hỏi bất kỳ câu hỏi gì
10:39
If you ask about child tax credits, the future of the penguins
181
623392
3352
Nếu bản hỏi về sự giảm thuế cho những người độc thân phải nuôi con, về tương lai của chim cánh cụt,
10:42
in the south Antarctic, asked to hold forth on whether or not
182
626744
4622
về Nam Cực, về liệu rằng
10:47
the developments in Chongqing contribute
183
631366
2632
sự phát triển ở Chongqing có đóng góp
10:49
to sustainable development in carbon capture,
184
633998
2334
cho sự phát triển lâu bền trong việc kiểm soát lượng carbon,
10:52
and we will have an answer for you.
185
636332
2762
và chúng tôi sẽ có câu trả lời cho bạn.
10:54
We need to stop that, to stop pretending to be
186
639094
3185
Chúng tôi cần ngưng giả vờ rằng chúng tôi
10:58
omniscient beings.
187
642279
1885
là những con người toàn năng
11:00
Politicians also need to learn, occasionally, to say that
188
644164
3560
Chính trị gia đôi khi cũng cần học cách nói rằng
11:03
certain things that voters want, certain things that voters
189
647724
3746
có những cái cử tri muốn, hoặc những cái chúng tôi đã hứa
11:07
have been promised, may be things
190
651470
3863
sẽ làm cho các bạn,
11:11
that we cannot deliver
191
655333
3145
có thể chúng tôi không làm được
11:14
or perhaps that we feel we should not deliver.
192
658478
3782
hoặc chúng tôi nghĩ không nên làm.
11:18
And the second thing we should do is understand
193
662260
2891
Và việc thứ hai chúng tôi cần làm, là tin vào
11:21
the genius of our societies.
194
665151
2992
sự kỳ diệu của xã hội.
11:24
Our societies have never been so educated, have never
195
668143
4029
Xã hội chúng ta chưa bao giờ quá thông thái, toàn diện,
11:28
been so energized, have never been so healthy,
196
672172
2936
chưa bao giờ thật mạnh mẽ, thành công
11:31
have never known so much, cared so much,
197
675108
2948
chưa bao giờ biết quá nhiều, quan tâm quá mức,
11:33
or wanted to do so much, and it is a genius of the local.
198
678056
5896
hay ham muốn làm điều gì đó quá mức, và đó là tài năng của địa phương đó
11:39
One of the reasons why we're moving away
199
683952
2698
Một trong những lý do vì sao chúng ta ngừng sử dụng
11:42
from banqueting halls such as the one in which we stand,
200
686650
3501
những đại sảnh trong lâu đài như thế này
11:46
banqueting halls with extraordinary images on the ceiling
201
690151
4476
- những đại sảnh với hình ảnh vua chúa được phong tước
11:50
of kings enthroned,
202
694627
1775
trạm trổ trên trần nhà
11:52
the entire drama played out here on this space,
203
696402
3152
trong khi toàn bộ vở kịch diễn ra thật sự ở ngoài đời
11:55
where the King of England had his head lopped off,
204
699554
2859
là hình ảnh Đức vua của nước Anh bi chém đầu,
11:58
why we've moved from spaces like this, thrones like that,
205
702413
4331
một trong những lý do, vì sao chúng ta thay thế những nơi như thế này, với những ngai vàng kia
12:02
towards the town hall, is we're moving more and more
206
706744
3725
bằng những tòa thị chính, là: chúng ta đang đổi mới mỗi ngày một nhiều hơn,
12:06
towards the energies of our people, and we need to tap that.
207
710469
3948
để tận dụng nhiều hơn một nguồn tài nguyên sẵn có, là khả năng của loài người chúng ta.
12:10
That can mean different things in different countries.
208
714417
2790
Ở mỗi quốc gia khác nhau, điều này sẽ mang một ý nghĩa khác nhau.
12:13
In Britain, it could mean looking to the French,
209
717207
3313
Ở Anh, điều này có thể có nghĩa là, nhìn vào và
12:16
learning from the French,
210
720520
1743
học hỏi từ người Pháp,
12:18
getting directly elected mayors in place
211
722263
3629
bầu cử thị trưởng trực tiếp từ hệ thống
12:21
in a French commune system.
212
725892
2488
công xã (như của Pháp).
12:24
In Afghanistan, it could have meant instead of concentrating
213
728380
2834
Ở Afghanistan, có thể có nghĩa là, thay vì tập trung
12:27
on the big presidential and parliamentary elections,
214
731214
2554
vào những cuộc bầu cử tổng thống hoặc quốc hội,
12:29
we should have done what was in the Afghan constitution
215
733768
2317
chúng ta lẽ ra nên để việc bầu cử
12:31
from the very beginning, which is to get direct local elections going
216
736085
4680
được diễn ra trực tiếp
12:36
at a district level and elect people's provincial governors.
217
740765
5547
ở phạm vi quận huyện, và để nhân dân bầu cử chính quyền địa phương.
12:42
But for any of these things to work,
218
746312
2723
Nhưng để bất kỳ một trong những điều trên trở nên hiệu quả,
12:44
the honesty in language, the local democracy,
219
749035
2823
thì sự trung thực, cũng như nền dân chủ ở địa phương,
12:47
it's not just a question of what politicians do.
220
751858
2768
là điều không chỉ mỗi chính trị gia phải thực hiện,
12:50
It's a question of what the citizens do.
221
754626
2068
mà người dân cũng phải thực hiện.
12:52
For politicians to be honest, the public needs to allow them to be honest,
222
756694
4907
Để chính trị gia trung thực, công chúng cần chấp nhận họ trung thực.
12:57
and the media, which mediates between the politicians
223
761601
2579
và giới truyền thông - là trung gian giữa công chúng và lãnh tụ,
13:00
and the public, needs to allow those politicians to be honest.
224
764180
4631
cần phải cho những chính trị gia có cơ hội được trung thực.
13:04
If local democracy is to flourish, it is about the active
225
768811
3622
Nếu một nền dân chủ ở một vùng thành công, thì đó là do mỗi công dân
13:08
and informed engagement of every citizen.
226
772433
4236
đã tích cực tham gia và tìm hiểu cũng như được công khai cho biết thông tin.
13:12
In other words, if democracy is to be rebuilt,
227
776669
4401
Nói cách khác, để nền dân chủ được tái thiết,
13:16
is to become again vigorous and vibrant,
228
781070
4324
mạnh mẽ và tốt đẹp trở lại,
13:21
it is necessary not just for the public
229
785394
3146
thì không chỉ có công chúng là người cần phải
13:24
to learn to trust their politicians,
230
788540
2914
học cách tin tưởng vào những nhà cầm quyền của họ,
13:27
but for the politicians to learn to trust the public.
231
791454
4872
mà những nhà cầm quyền, cũng phải học cách tin tưởng vào công chúng.
13:32
Thank you very much indeed. (Applause)
232
796326
4000
Cảm ơn các bạn rất nhiều. (Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Rory Stewart - PoliticianRory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.
Why you should listen
Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul.
To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.
He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority."
Rory Stewart | Speaker | TED.com