TEDGlobal 2013
Chrystia Freeland: The rise of the new global super-rich
Chrystia Freeland: Wzrost nowej globalnej klasy super-bogatych
Filmed:
Readability: 5.1
2,114,375 views
Technika rozwija się w błyskawicznym tempie, tak samo jak dysproporcja w dochodach, mówi pisarka Chrystia Freeland. W swojej płomiennej prelekcji przedstawia wzrost nowej klasy plutokratów (którzy dzięki ogromnemu bogactwu są bardzo wpływowi) i sugeruje, że globalizacja i nowe techniki tak naprawdę napędzają, zamiast zmniejszać, globalną różnicę w dochodach. Freeland prezentuje trzy problemy z plutokracją... i jedną iskierkę nadziei.
Chrystia Freeland - Plutocracy chronicler
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich. Full bio
In "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So here's the most important economic fact of our time.
0
629
5288
Najważniejszym ekonomicznym
faktem naszych czasów
faktem naszych czasów
00:17
We are living in an age of surging income inequality,
1
5917
4030
jest to, że żyjemy w erze
rosnącej dysproporcji dochodów
rosnącej dysproporcji dochodów
00:21
particularly between those at the very top
2
9947
2925
między osobami na szczycie,
00:24
and everyone else.
3
12872
1836
a resztą.
00:26
This shift is the most striking in the U.S. and in the U.K.,
4
14708
4022
Widać to najwyraźniej w USA
i Zjednoczonym Królestwie,
i Zjednoczonym Królestwie,
00:30
but it's a global phenomenon.
5
18730
2198
ale to globalne zjawisko.
00:32
It's happening in communist China,
6
20928
2323
Tak samo dzieje się
w komunistycznych Chinach,
w komunistycznych Chinach,
00:35
in formerly communist Russia,
7
23251
1723
w niegdyś komunistycznej Rosji,
00:36
it's happening in India, in my own native Canada.
8
24974
3294
w Indiach i w mojej rodzimej Kanadzie.
00:40
We're even seeing it in cozy social democracies
9
28268
2967
Widzimy to w przytulnych
państwach socjaldemokratycznych
państwach socjaldemokratycznych
00:43
like Sweden, Finland and Germany.
10
31235
3625
jak Szwecja, Finlandia i Niemcy.
00:46
Let me give you a few numbers to place what's happening.
11
34860
3911
Przytoczę kilka liczb,
żeby przybliżyć sytuację.
żeby przybliżyć sytuację.
00:50
In the 1970s, the One Percent
12
38771
2709
W latach 70. 1% najbogatszych
00:53
accounted for about 10 percent of the national income
13
41480
4277
posiadał 10% dochodu narodowego
00:57
in the United States.
14
45757
1764
w Stanach Zjednoczonych.
00:59
Today, their share has more than doubled
15
47521
3309
Dzisiaj ich udział się podwoił
01:02
to above 20 percent.
16
50830
2439
do ponad 20%.
01:05
But what's even more striking
17
53269
2100
Jeszcze bardziej uderza to,
01:07
is what's happening at the very tippy top
18
55369
2686
co dzieje się na samym szczycie
01:10
of the income distribution.
19
58055
2242
podziału dochodów.
01:12
The 0.1 percent in the U.S.
20
60297
3004
Obecnie 0,1% osób w USA
01:15
today account for more than eight percent
21
63301
3229
posiada ponad 8%
01:18
of the national income.
22
66530
1890
dochodu narodowego.
01:20
They are where the One Percent was 30 years ago.
23
68420
4493
Zajęli miejsce najbogatszego
1% sprzed 30 lat.
1% sprzed 30 lat.
01:24
Let me give you another number to put that in perspective,
24
72913
2768
Dla nabrania dystansu podam kolejne dane,
01:27
and this is a figure that was calculated in 2005
25
75681
3518
dotyczące obliczeń wykonanych w 2005 roku
01:31
by Robert Reich,
26
79199
1459
przez Roberta Reicha,
01:32
the Secretary of Labor in the Clinton administration.
27
80658
2739
ministra pracy administracji Clintona.
01:35
Reich took the wealth of two admittedly very rich men,
28
83397
5304
Reich zsumował majątki dwóch bogaczy,
01:40
Bill Gates and Warren Buffett,
29
88701
2720
Billa Gatesa i Warrena Buffetta
01:43
and he found that it was equivalent to the wealth
30
91421
2949
i odkrył, że suma ta jest równa majątkowi
01:46
of the bottom 40 percent of the U.S. population,
31
94370
4753
40% najbiedniejszych obywateli USA,
01:51
120 million people.
32
99123
2842
120 milionów ludzi.
01:53
Now, as it happens,
33
101965
2364
Tak się składa,
01:56
Warren Buffett is not only himself a plutocrat,
34
104329
2804
że Warren Buffett
jest nie tylko plutokratą,
jest nie tylko plutokratą,
01:59
he is one of the most astute observers of that phenomenon,
35
107133
3727
ale także jednym z bardziej przenikliwych
obserwatorów tego zjawiska,
obserwatorów tego zjawiska,
02:02
and he has his own favorite number.
36
110860
3302
ma też swoją ulubioną liczbę.
02:06
Buffett likes to point out that in 1992,
37
114162
3943
Buffet lubi zwracać uwagę, że w 1992 roku
02:10
the combined wealth of the people
38
118105
2162
zsumowany majątek
02:12
on the Forbes 400 list --
39
120267
2329
400 najbogatszych osób z listy Forbesa,
02:14
and this is the list of the 400 richest Americans --
40
122596
3397
czyli 400 najbogatszych Amerykanów,
02:17
was 300 billion dollars.
41
125993
2772
wynosił 300 miliardów dolarów.
02:20
Just think about it.
42
128765
1201
Tylko pomyślcie,
02:21
You didn't even need to be a billionaire
43
129966
2027
nie trzeba było nawet być miliarderem,
02:23
to get on that list in 1992.
44
131993
2973
by znaleźć się na liście z 1992 roku.
02:26
Well, today, that figure has more than quintupled
45
134966
4013
Teraz ta liczba wzrosła
02:30
to 1.7 trillion,
46
138979
2886
do 1,7 biliona
02:33
and I probably don't need to tell you
47
141865
2178
i pewnie nie muszę wam mówić,
02:36
that we haven't seen anything similar happen
48
144043
2461
że podobne zjawisko nie zachodzi
02:38
to the middle class,
49
146504
1385
w klasie średniej,
02:39
whose wealth has stagnated if not actually decreased.
50
147889
4701
której majątek nie wzrasta,
a nawet się pomniejsza.
a nawet się pomniejsza.
02:44
So we're living in the age of the global plutocracy,
51
152590
4060
Żyjemy w czasach globalnej plutokracji,
02:48
but we've been slow to notice it.
52
156650
2041
ale tego nie zauważamy.
02:50
One of the reasons, I think,
53
158691
1683
Jednym z powodów
02:52
is a sort of boiled frog phenomenon.
54
160374
2978
jest syndrom gotowanej żaby.
02:55
Changes which are slow and gradual
55
163352
2563
Wolne i stopniowe zmiany
02:57
can be hard to notice
56
165915
1540
trudno jest zauważyć,
02:59
even if their ultimate impact is quite dramatic.
57
167455
2904
nawet jeśli ich wpływ jest dramatyczny.
03:02
Think about what happened, after all, to the poor frog.
58
170359
3232
W końcu co się stało z biedną żabą.
03:05
But I think there's something else going on.
59
173591
2815
Myślę, że dzieje się jeszcze coś innego.
03:08
Talking about income inequality,
60
176406
2110
Mówienie o dysproporcji w dochodach,
03:10
even if you're not on the Forbes 400 list,
61
178516
2531
nawet jeśli nie jest się
na liście najbogatszych,
na liście najbogatszych,
03:13
can make us feel uncomfortable.
62
181047
2141
sprawia, że możemy czuć się niekomfortowo.
03:15
It feels less positive, less optimistic,
63
183188
3445
Wydaje się to
mniej pozytywne i optymistyczne,
mniej pozytywne i optymistyczne,
03:18
to talk about how the pie is sliced
64
186633
2529
gdy mówimy o dzieleniu tortu,
03:21
than to think about how to make the pie bigger.
65
189162
3052
a nie o zwiększaniu porcji.
03:24
And if you do happen to be on the Forbes 400 list,
66
192214
2728
A jeśli znajdziecie się na liście Forbesa,
03:26
talking about income distribution,
67
194942
2798
mówienie o nierównościach społecznych
03:29
and inevitably its cousin, income redistribution,
68
197740
3687
i o pokrewnym temacie,
redystrybucji dochodu,
redystrybucji dochodu,
03:33
can be downright threatening.
69
201427
2540
może być wręcz groźne.
03:35
So we're living in the age of surging income inequality,
70
203967
4276
Żyjemy w erze rosnących
nierówności w dochodach,
nierówności w dochodach,
03:40
especially at the top.
71
208243
2113
zwłaszcza na samej górze.
03:42
What's driving it, and what can we do about it?
72
210356
3588
Co jest ich powodem
i co można z tym zrobić?
i co można z tym zrobić?
03:45
One set of causes is political:
73
213944
3666
Istnieje szereg powodów politycznych.
03:49
lower taxes, deregulation, particularly of financial services,
74
217610
5595
Niższe podatki, deregulacja,
zwłaszcza usług finansowych,
zwłaszcza usług finansowych,
03:55
privatization, weaker legal protections for trade unions,
75
223205
5130
prywatyzacja, słabsza ochrona
prawna związków zawodowych,
prawna związków zawodowych,
04:00
all of these have contributed
76
228335
2440
wszystko to przyczyniło się do tego,
04:02
to more and more income going to the very, very top.
77
230775
4117
że coraz większy dochód
trafia na samą górę.
trafia na samą górę.
04:06
A lot of these political factors can be broadly lumped
78
234892
3423
Wiele czynników politycznych
można wrzucić do kategorii
można wrzucić do kategorii
04:10
under the category of "crony capitalism,"
79
238315
3329
"kapitalizmu kumoterskiego",
04:13
political changes that benefit a group
80
241644
2177
zmian politycznych korzystnych dla osób
04:15
of well-connected insiders
81
243821
2162
o odpowiednich stosunkach,
04:17
but don't actually do much good for the rest of us.
82
245983
3538
ale nie przynoszących korzyści innym.
04:21
In practice, getting rid of crony capitalism
83
249521
3389
W praktyce likwidacja
kumoterskiego kapitalizmu
kumoterskiego kapitalizmu
04:24
is incredibly difficult.
84
252910
2041
jest niezmiernie trudna.
04:26
Think of all the years reformers of various stripes
85
254951
3493
Pomyślcie o wszystkich latach,
kiedy reformatorzy z różnych obozów
kiedy reformatorzy z różnych obozów
04:30
have tried to get rid of corruption in Russia, for instance,
86
258444
3394
chcieli likwidować korupcję,
na przykład w Rosji,
na przykład w Rosji,
04:33
or how hard it is to re-regulate the banks
87
261838
3029
albo jak trudno ponownie uregulować banki,
04:36
even after the most profound financial crisis
88
264867
3157
nawet po najgłębszym kryzysie finansowym
04:40
since the Great Depression,
89
268024
1622
od czasów wielkiego kryzysu,
04:41
or even how difficult it is to get the big multinational companies,
90
269646
4596
a nawet jak trudno zmusić
międzynarodowe przedsiębiorstwa,
międzynarodowe przedsiębiorstwa,
04:46
including those whose motto might be "don't do evil,"
91
274242
4011
w tym te, których mottem
może być "nie czyń zła",
może być "nie czyń zła",
04:50
to pay taxes at a rate even approaching that
92
278253
2774
do płacenia podatków na poziomie zbliżonym
04:53
paid by the middle class.
93
281027
2108
do tych płaconych przez klasę średnią.
04:55
But while getting rid of crony capitalism in practice
94
283135
3036
Choć likwidacja kumoterskiego kapitalizmu
04:58
is really, really hard,
95
286171
1996
jest naprawdę trudna,
05:00
at least intellectually, it's an easy problem.
96
288167
3468
na poziomie intelektualnym jest prosta.
05:03
After all, no one is actually in favor of crony capitalism.
97
291635
5649
Nikt nie popiera kapitalizmu kolesi.
05:09
Indeed, this is one of those rare issues
98
297284
2647
To jedno z tych niewielu zagadnień,
05:11
that unites the left and the right.
99
299931
3235
które łączą lewicę i prawicę.
05:15
A critique of crony capitalism is as central
100
303166
2820
Krytyka kumoterskiego kapitalizmu
jest istotna dla Partii Herbacianej
jak i ruchu Okupuj Wall Street.
jak i ruchu Okupuj Wall Street.
05:17
to the Tea Party as it is to Occupy Wall Street.
101
305986
4297
05:22
But if crony capitalism is, intellectually at least,
102
310283
4338
Nawet jeżeli kapitalizm kolesi,
przynajmniej intelektualnie,
przynajmniej intelektualnie,
05:26
the easy part of the problem,
103
314621
2035
jest łatwą częścią problemu,
05:28
things get trickier when you look at the economic drivers
104
316656
3275
trudność sprawiają czynniki ekonomiczne
05:31
of surging income inequality.
105
319931
2753
rosnącej nierówności dochodów.
05:34
In and of themselves, these aren't too mysterious.
106
322684
3739
Same w sobie nie są tajemnicze.
05:38
Globalization and the technology revolution,
107
326423
3047
Globalizacja i rewolucja techniczna,
05:41
the twin economic transformations
108
329470
2540
dwie transformacje ekonomiczne,
05:44
which are changing our lives
109
332010
1698
które zmieniające nam życie
05:45
and transforming the global economy,
110
333708
2097
i gospodarkę globalną,
05:47
are also powering the rise of the super-rich.
111
335805
3467
również napędzają wzrost super-bogatych.
05:51
Just think about it.
112
339272
1580
Tylko pomyślcie.
05:52
For the first time in history,
113
340852
1988
Pierwszy raz w historii,
05:54
if you are an energetic entrepreneur
114
342840
2739
energiczny przedsiębiorca
05:57
with a brilliant new idea
115
345579
1699
z nowym, błyskotliwym pomysłem
05:59
or a fantastic new product,
116
347278
2415
albo z fantastycznym nowym produktem,
06:01
you have almost instant, almost frictionless access
117
349693
3679
ma niemal natychmiastowy i łatwy dostęp
06:05
to a global market of more than a billion people.
118
353372
3980
do globalnego rynku
złożonego z ponad miliarda ludzi.
złożonego z ponad miliarda ludzi.
06:09
As a result, if you are very, very smart
119
357352
3834
Dzięki temu osoby sprytne
06:13
and very, very lucky,
120
361186
1795
z dużą dozą szczęścia,
06:14
you can get very, very rich
121
362981
2851
mogą się wzbogacić
06:17
very, very quickly.
122
365832
2530
bardzo szybko.
06:20
The latest poster boy for this phenomenon
123
368362
2842
Najnowszy przykład
06:23
is David Karp.
124
371204
1980
to David Karp.
06:25
The 26-year-old founder of Tumblr
125
373184
2855
26-letni założyciel serwisu Tumblr
06:28
recently sold his company to Yahoo
126
376039
2782
ostatnio sprzedał firmę Yahoo
06:30
for 1.1 billion dollars.
127
378821
3033
za 1,1 miliarda dolarów.
06:33
Think about that for a minute:
128
381854
1538
Pomyślcie o tym przez chwilę.
06:35
1.1 billion dollars, 26 years old.
129
383392
4414
1,1 miliarda, 26 lat.
06:39
It's easiest to see how the technology revolution
130
387806
3447
Łatwo zauważyć, jak rewolucja techniczna
06:43
and globalization are creating this sort of superstar effect
131
391253
3621
i globalizacja tworzą efekt megagwiazdy
06:46
in highly visible fields,
132
394874
1943
w widocznych sferach
06:48
like sports and entertainment.
133
396817
2303
jak sport i rozrywka.
06:51
We can all watch how a fantastic athlete
134
399120
3375
Widzimy, jak świetny sportowiec
06:54
or a fantastic performer can today leverage his or her skills
135
402495
4344
albo świetny artysta
może wykorzystać swoje umiejętności
może wykorzystać swoje umiejętności
06:58
across the global economy as never before.
136
406839
3668
na globalnym rynku jak nigdy dotąd.
07:02
But today, that superstar effect
137
410507
2080
Dzisiaj ten efekt gwiazdy
07:04
is happening across the entire economy.
138
412587
2982
jest widoczny w całej gospodarce.
07:07
We have superstar technologists.
139
415569
2177
Mamy gwiazdorów techniki,
07:09
We have superstar bankers.
140
417746
1721
gwiazdorów-bankierów.
07:11
We have superstar lawyers and superstar architects.
141
419467
3336
Mamy gwiazdorów-prawników i architektów.
07:14
There are superstar cooks
142
422803
1429
Są gwiazdy wśród kucharzy i rolników.
07:16
and superstar farmers.
143
424232
1512
07:17
There are even, and this is my personal favorite example,
144
425744
2783
Są nawet moi ulubieńcy,
07:20
superstar dentists,
145
428527
1991
gwiazdorzy-dentyści,
07:22
the most dazzling exemplar of whom
146
430518
2104
których najjaśniejszym przedstawicielem
07:24
is Bernard Touati, the Frenchman who ministers
147
432622
3362
jest Bernard Touati, Francuz
pielęgnujący uśmiechy kolegów gwiazdorów,
pielęgnujący uśmiechy kolegów gwiazdorów,
07:27
to the smiles of fellow superstars
148
435984
2319
07:30
like Russian oligarch Roman Abramovich
149
438303
2681
takich jak rosyjski oligarcha
Roman Abramowicz
Roman Abramowicz
07:32
or European-born American fashion designer
150
440984
2861
lub amerykańska projektantka
europejskiego pochodzenia,
europejskiego pochodzenia,
07:35
Diane von Furstenberg.
151
443845
2045
Diane von Furstenberg.
07:37
But while it's pretty easy to see how globalization
152
445890
3083
Choć łatwo zauważyć,
jak globalizacja i rewolucja techniczna
07:40
and the technology revolution
153
448973
1912
07:42
are creating this global plutocracy,
154
450885
2471
tworzą globalną plutokrację,
07:45
what's a lot harder is figuring out what to think about it.
155
453356
4167
trudniej zrozumieć, co o tym sądzić.
07:49
And that's because,
156
457523
1526
To dlatego,
07:51
in contrast with crony capitalism,
157
459049
2377
że w przeciwieństwie do kapitalizmu kolesi
07:53
so much of what globalization and the technology revolution
158
461426
3910
globalizacja i rewolucja techniczna
07:57
have done is highly positive.
159
465336
2363
przyniosły tak wiele dobrego.
07:59
Let's start with technology.
160
467699
1735
Zacznijmy od techniki.
08:01
I love the Internet. I love my mobile devices.
161
469434
3610
Kocham Internet,
uwielbiam swoje urządzenia mobilne.
uwielbiam swoje urządzenia mobilne.
08:05
I love the fact that they mean that
162
473044
1834
Podoba mi się, że dzięki nim
08:06
whoever chooses to will be able to watch this talk
163
474878
3686
każdy chętny może obejrzeć tę prelekcję,
08:10
far beyond this auditorium.
164
478564
2047
a nie tylko widzowie na tej sali.
08:12
I'm even more of a fan of globalization.
165
480611
3109
Jeszcze bardziej lubię globalizację.
08:15
This is the transformation
166
483720
1987
Jest to transformacja,
08:17
which has lifted hundreds of millions
167
485707
2424
która wyciągnęła setki milionów
najuboższych tego świata z biedy
08:20
of the world's poorest people out of poverty
168
488131
3049
do klasy średniej.
08:23
and into the middle class,
169
491180
1442
08:24
and if you happen to live in the rich part of the world,
170
492622
3042
Mieszkańcom bogatych krajów
08:27
it's made many new products affordable --
171
495664
3507
umożliwiła kupno wielu nowych produktów.
08:31
who do you think built your iPhone? —
172
499171
2526
Jak myślicie, kto zmontował wasze iPhony?
08:33
and things that we've relied on for a long time much cheaper.
173
501697
3822
Rzeczy codziennego użytku bardzo staniały.
08:37
Think of your dishwasher or your t-shirt.
174
505519
2624
Pomyślcie o zmywarce czy koszulkach.
08:40
So what's not to like?
175
508143
2536
Czego tu nie lubić?
08:42
Well, a few things.
176
510679
1892
Otóż jest kilka rzeczy.
08:44
One of the things that worries me
177
512571
2104
Martwi mnie to, jak łatwo
merytokratyczna plutokracja
merytokratyczna plutokracja
08:46
is how easily what you might call meritocratic plutocracy
178
514675
4163
08:50
can become crony plutocracy.
179
518838
2696
może stać się plutokracją kolesi.
Wyobraźcie sobie,
że jako świetny przedsiębiorca
że jako świetny przedsiębiorca
08:53
Imagine you're a brilliant entrepreneur
180
521534
2659
08:56
who has successfully sold that idea or that product
181
524193
3377
z sukcesem sprzedaliście
pomysł albo produkt
pomysł albo produkt
08:59
to the global billions
182
527570
1379
milionom ludzi na świecie
09:00
and become a billionaire in the process.
183
528949
2566
co przyniosło wam majątek.
09:03
It gets tempting at that point
184
531515
2369
Pojawia się pokusa,
09:05
to use your economic nous
185
533884
2975
by użyć swojego zmysłu ekonomicznego
09:08
to manipulate the rules of the global political economy
186
536859
4272
do manipulowania regułami
globalnej politycznej gospodarki
globalnej politycznej gospodarki
09:13
in your own favor.
187
541131
2086
na swoją korzyść.
09:15
And that's no mere hypothetical example.
188
543217
2749
To nie jest wyłącznie
hipotetyczny przykład.
hipotetyczny przykład.
09:17
Think about Amazon, Apple, Google, Starbucks.
189
545966
4429
Pomyślcie o takich firmach jak
Amazon, Apple, Google, Starbucks.
Amazon, Apple, Google, Starbucks.
09:22
These are among the world's most admired,
190
550395
2104
Są wśród najbardziej podziwianych,
09:24
most beloved, most innovative companies.
191
552499
2546
najbardziej kochanych
i innowacyjnych firm.
i innowacyjnych firm.
09:27
They also happen to be particularly adept
192
555045
2924
Tak się składa, że są równie biegłe
w eksploatowaniu międzynarodowego
systemu podatkowego,
systemu podatkowego,
09:29
at working the international tax system
193
557969
2238
09:32
so as to lower their tax bill very, very significantly.
194
560207
4558
by znacząco obniżyć należne podatki.
09:36
And why stop at just playing the global political
195
564765
4315
I czemu ograniczać się do używania
obecnego globalnego systemu
politycznego i gospodarczego
politycznego i gospodarczego
09:41
and economic system as it exists
196
569080
2088
09:43
to your own maximum advantage?
197
571168
2145
dla maksymalnych korzyści?
09:45
Once you have the tremendous economic power
198
573313
4317
Kiedy ma się ogromną siłę gospodarczą,
09:49
that we're seeing at the very, very top of the income distribution
199
577630
3073
którą można zauważyć
na szczycie podziału dochodów
na szczycie podziału dochodów
09:52
and the political power that inevitably entails,
200
580703
3250
i władzę polityczną,
która się z nią wiąże,
która się z nią wiąże,
09:55
it becomes tempting as well
201
583953
2513
rodzi się pokusa,
09:58
to start trying to change the rules of the game
202
586466
3588
żeby zmieniać zasady gry
10:02
in your own favor.
203
590054
2102
dla własnej korzyści.
10:04
Again, this is no mere hypothetical.
204
592156
2734
Znów, nie jest to jedynie hipoteza.
10:06
It's what the Russian oligarchs did
205
594890
1935
Robili to rosyjscy oligarchowie,
10:08
in creating the sale-of-the-century privatization
206
596825
3262
tworząc prywatyzacyjną wyprzedaż stulecia
10:12
of Russia's natural resources.
207
600087
1970
bogactw naturalnych Rosji.
10:14
It's one way of describing what happened
208
602057
1774
Tak można opisać to, co stało się
z deregulacją usług finansowych
10:15
with deregulation of the financial services
209
603831
2035
10:17
in the U.S. and the U.K.
210
605866
2235
w USA i Wielkiej Brytanii.
10:20
A second thing that worries me
211
608101
1926
Po drugie martwi mnie
10:22
is how easily meritocratic plutocracy
212
610027
2731
jak łatwo merytokratyczna plutokracja
10:24
can become aristocracy.
213
612758
2746
może stać się arystokracją.
10:27
One way of describing the plutocrats
214
615504
2075
Można określać plutokratów
10:29
is as alpha geeks,
215
617579
1807
jako dziwaków alfa,
10:31
and they are people who are acutely aware
216
619386
2514
czyli ludzi doskonale świadomych
wagi zaawansowanych zdolności
analitycznych i ilościowych
analitycznych i ilościowych
10:33
of how important highly sophisticated
217
621900
2408
10:36
analytical and quantitative skills are in today's economy.
218
624308
4182
w dzisiejszej gospodarce.
10:40
That's why they are spending
219
628490
2419
To dlatego poświęcają
niesłychanie wiele czasu i środków
niesłychanie wiele czasu i środków
10:42
unprecedented time and resources
220
630909
2777
na edukację swoich dzieci.
10:45
educating their own children.
221
633686
1897
10:47
The middle class is spending more on schooling too,
222
635583
3267
Klasa średnia też wydaje więcej w naukę,
10:50
but in the global educational arms race
223
638850
2361
ale w globalnym wyścigu po edukację,
10:53
that starts at nursery school
224
641211
1784
który zaczyna się w żłobku,
a kończy na Harvardzie,
a kończy na Harvardzie,
10:54
and ends at Harvard, Stanford or MIT,
225
642995
3738
Stanfordzie czy MIT,
10:58
the 99 percent is increasingly outgunned
226
646733
3478
99% coraz bardziej przegrywa
z najbogatszym jednym procentem.
11:02
by the One Percent.
227
650211
1539
11:03
The result is something that economists Alan Krueger
228
651750
2706
W wyniku tego powstaje coś,
co ekonomiści Alan Krueger
co ekonomiści Alan Krueger
11:06
and Miles Corak call the Great Gatsby Curve.
229
654456
3705
i Miles Corak nazywają
Krzywą Wielkiego Gatsby'ego.
Krzywą Wielkiego Gatsby'ego.
11:10
As income inequality increases,
230
658161
2803
Gdy powiększa się nierówność w dochodach,
11:12
social mobility decreases.
231
660964
2773
społeczna mobilność maleje.
11:15
The plutocracy may be a meritocracy,
232
663737
2758
Plutokracja może być merytokracją,
11:18
but increasingly you have to be born
233
666495
2216
ale coraz częściej trzeba
urodzić się na szczycie drabiny,
urodzić się na szczycie drabiny,
11:20
on the top rung of the ladder to even take part in that race.
234
668711
4884
by móc wziąć udział w wyścigu.
11:25
The third thing, and this is what worries me the most,
235
673595
3024
Trzecia rzecz martwi mnie najbardziej:
11:28
is the extent to which those same largely positive forces
236
676619
4351
stopień, do jakiego te same pozytywne siły
11:32
which are driving the rise of the global plutocracy
237
680970
3190
wspomagające wzrost globalnej plutokracji
11:36
also happen to be hollowing out the middle class
238
684160
3432
sprawiają, że klasa średnia wymiera
11:39
in Western industrialized economies.
239
687592
2954
w zindustrializowanych
gospodarkach Zachodu.
gospodarkach Zachodu.
11:42
Let's start with technology.
240
690546
2087
Zacznijmy od techniki.
11:44
Those same forces that are creating billionaires
241
692633
3073
Te same siły, które tworzą miliarderów,
11:47
are also devouring many traditional middle-class jobs.
242
695706
4023
eliminują wiele tradycyjnych
zawodów klasy średniej.
zawodów klasy średniej.
Kiedy ostatnio korzystaliście
z usług pracownika biura podróży?
z usług pracownika biura podróży?
11:51
When's the last time you used a travel agent?
243
699729
2939
11:54
And in contrast with the industrial revolution,
244
702668
3081
W odróżnieniu od rewolucji przemysłowej,
11:57
the titans of our new economy
245
705749
2156
tytani nowej gospodarki
11:59
aren't creating that many new jobs.
246
707905
2802
nie tworzą wielu nowych miejsc pracy.
12:02
At its zenith, G.M. employed hundreds of thousands,
247
710707
3819
W szczytowej formie General Motors
zatrudniało setki tysięcy ludzi,
zatrudniało setki tysięcy ludzi,
12:06
Facebook fewer than 10,000.
248
714526
3023
Facebook nie więcej niż 10 000.
12:09
The same is true of globalization.
249
717549
2670
To samo dotyczy globalizacji.
12:12
For all that it is raising hundreds of millions of people
250
720219
3243
Choć wyciąga setki milionów ludzi
12:15
out of poverty in the emerging markets,
251
723462
2340
z biedy na rynkach wschodzących,
12:17
it's also outsourcing a lot of jobs
252
725802
2866
doprowadza też do odpływu
wielu miejsc pracy
wielu miejsc pracy
12:20
from the developed Western economies.
253
728668
2301
z rozwiniętych zachodnich gospodarek.
12:22
The terrifying reality is
254
730969
2767
Przerażający jest fakt,
12:25
that there is no economic rule
255
733736
2257
że nie istnieje żadna reguła gospodarcza,
12:27
which automatically translates
256
735993
2937
która automatycznie przekształca
12:30
increased economic growth
257
738930
1703
wzrost gospodarczy
12:32
into widely shared prosperity.
258
740633
2310
na wspólny dobrobyt.
12:34
That's shown in what I consider to be
259
742943
2674
Można to zaobserwować
12:37
the most scary economic statistic of our time.
260
745617
3683
w najbardziej przerażającej
statystyce ekonomicznej naszych czasów.
statystyce ekonomicznej naszych czasów.
12:41
Since the late 1990s, increases in productivity
261
749300
4058
Od lat 90. wzrost wydajności
12:45
have been decoupled from increases
262
753358
2662
oddzielono od wzrostu płac i zatrudnienia.
12:48
in wages and employment.
263
756036
1934
12:49
That means that our countries are getting richer,
264
757970
2944
To znaczy, że kraje się bogacą,
12:52
our companies are getting more efficient,
265
760914
2624
firmy są wydajniejsze,
12:55
but we're not creating more jobs
266
763538
1941
ale nie powstają nowe miejsca pracy,
12:57
and we're not paying people, as a whole, more.
267
765479
3871
a także nie płacimy ludziom więcej.
13:01
One scary conclusion you could draw from all of this
268
769350
4209
To prowadzi do przerażającego wniosku,
13:05
is to worry about structural unemployment.
269
773559
3711
że trzeba się martwić
o bezrobocie strukturalne.
o bezrobocie strukturalne.
13:09
What worries me more is a different nightmare scenario.
270
777270
3787
Mnie martwi bardziej
inny koszmarny scenariusz.
inny koszmarny scenariusz.
13:13
After all, in a totally free labor market,
271
781057
2592
Na wolnym rynku pracy
13:15
we could find jobs for pretty much everyone.
272
783649
3202
prawie każdy powinien móc znaleźć pracę.
13:18
The dystopia that worries me
273
786851
2028
Dystopia, która mnie martwi,
13:20
is a universe in which a few geniuses
274
788879
3646
to świat, w którym kilkoro geniuszy
13:24
invent Google and its ilk
275
792525
2080
wymyśliło Google i tym podobne,
13:26
and the rest of us are employed giving them massages.
276
794605
5195
a cała reszta jest zatrudniona,
żeby ich masować.
żeby ich masować.
13:31
So when I get really depressed about all of this,
277
799800
2633
Kiedy zaczyna mnie to przytłaczać,
13:34
I comfort myself in thinking about the Industrial Revolution.
278
802433
3829
samopoczucie poprawia mi myśl
o rewolucji przemysłowej.
o rewolucji przemysłowej.
13:38
After all, for all its grim, satanic mills,
279
806262
3895
Pomimo jej ponurych, szatańskich młynów,
13:42
it worked out pretty well, didn't it?
280
810157
2500
wyszło całkiem nieźle, prawda?
13:44
After all, all of us here are richer, healthier, taller --
281
812657
7023
W końcu wszyscy tu obecni
jesteśmy bogatsi, zdrowsi, wyżsi,
13:51
well, there are a few exceptions —
282
819680
2026
może z kilkoma wyjątkami,
13:53
and live longer than our ancestors in the early 19th century.
283
821706
4991
żyjemy dłużej od naszych przodków
z początku XIX wieku.
z początku XIX wieku.
13:58
But it's important to remember
284
826697
2584
Jednak musimy pamiętać,
14:01
that before we learned how to share the fruits
285
829281
2822
że zanim nauczyliśmy się
dzielić owocami rewolucji przemysłowej
dzielić owocami rewolucji przemysłowej
14:04
of the Industrial Revolution
286
832103
1679
z innymi warstwami społecznymi,
14:05
with the broad swathes of society,
287
833782
2563
14:08
we had to go through two depressions,
288
836345
3395
przeszliśmy przez dwa kryzysy,
14:11
the Great Depression of the 1930s,
289
839740
1859
wielki kryzys z lat 30.,
14:13
the Long Depression of the 1870s,
290
841599
2854
długi kryzys z lat 70. XIX wieku,
14:16
two world wars, communist revolutions
291
844453
3167
dwie wojny światowe,
komunistyczne rewolucje
komunistyczne rewolucje
14:19
in Russia and in China,
292
847620
2079
w Rosji i w Chinach
14:21
and an era of tremendous social
293
849699
2325
oraz erę olbrzymich społecznych
14:24
and political upheaval in the West.
294
852024
2756
i politycznych wstrząsów na Zachodzie.
14:26
We also, not coincidentally,
295
854780
2720
Również nieprzypadkowo
przeszliśmy przez erę
przeszliśmy przez erę
14:29
went through an era of tremendous
296
857500
2538
wybitnych społecznych
i politycznych wynalazków.
i politycznych wynalazków.
14:32
social and political inventions.
297
860038
2579
14:34
We created the modern welfare state.
298
862617
2344
Stworzyliśmy nowoczesne
państwo opiekuńcze.
państwo opiekuńcze.
14:36
We created public education.
299
864961
1742
państwowy system oświaty.
14:38
We created public health care.
300
866703
1704
publiczną służbę zdrowia,
14:40
We created public pensions.
301
868407
1775
publiczne świadczenia emerytalne.
14:42
We created unions.
302
870182
2025
Stworzyliśmy związki zawodowe.
14:44
Today, we are living through an era
303
872207
2516
Dziś żyjemy w erze
14:46
of economic transformation
304
874723
1961
gospodarczej transformacji
14:48
comparable in its scale and its scope
305
876684
3306
porównywalnej w skali i zasięgu
14:51
to the Industrial Revolution.
306
879990
2268
jedynie do rewolucji przemysłowej.
14:54
To be sure that this new economy benefits us all
307
882258
3191
Żeby ta nowa gospodarka
przyniosła korzyść wszystkim,
nie tylko plutokratom,
nie tylko plutokratom,
14:57
and not just the plutocrats,
308
885449
2118
14:59
we need to embark on an era
309
887567
1664
musimy rozpocząć erę
15:01
of comparably ambitious social and political change.
310
889231
3919
równie ambitnej społecznej
i politycznej zmiany.
i politycznej zmiany.
15:05
We need a new New Deal.
311
893150
2658
Potrzebny nam kolejny Nowy Ład.
15:07
(Applause)
312
895808
4000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Chrystia Freeland - Plutocracy chroniclerIn "Plutocrats," Chrystia Freeland explores the growing gap between the working poor and the increasingly disconnected mega-rich.
Why you should listen
Author Chrystia Freeland looks under the hood of global capitalism to expose the technological, economic and structural inequalities pushing society in unforeseen directions. Along the way, she takes the temperature of a rising caste -- the super rich -- and shows how the creation of vast fortunes at the top hollow out the middle class in western industrialised countries. This rising income inequality, she argues, has a structural character, and is becoming a cultural and social issue, with consequences for social cohesion and social mobility.
Freeland began her career as an “accidental journalist” with frontline bulletins from the Ukraine in the heat of the Soviet collapse. She is now an editor at Thomson Reuters, and is frequently featured on media outlets ranging from the International Herald Tribune to The Colbert Report.
Chrystia Freeland | Speaker | TED.com