TED2008
Karen Armstrong: My wish: The Charter for Compassion
Karen Armstrong wypowiada swoje życzenie pretendujące do Nagrody TED: Karta Współczucia.
Filmed:
Readability: 4.5
1,787,721 views
Ludzie pragną religii, mówi humanistka Karen Armstrong; powinniśmy działać, aby uczynić religię narzędziem zmian prowadzących do harmonii. Prosi ona społeczność TED o pomoc w budowaniu Karty Współczucia, która ma pomóc ożywić Złotą Zasadę, jako centralną ogólnoświatową doktrynę religijną.
Karen Armstrong - Religious scholar
Karen Armstrong -- winner of the 2008 TED Prize -- is a provocative, original thinker on the role of religion in the modern world. Full bio
Karen Armstrong -- winner of the 2008 TED Prize -- is a provocative, original thinker on the role of religion in the modern world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Well, this is such an honor. And it's wonderful to be
0
0
6000
To prawdziwy zaszczyt. Wspaniale jest być
00:18
in the presence of an organization that is really making a difference in the world.
1
6000
6000
tu razem z organizacją, która naprawdę zmienia świat.
00:24
And I'm intensely grateful for the opportunity to speak to you today.
2
12000
5000
I jestem niezmiernie wdzięczna, że mam możliwość mówić dziś do was.
00:30
And I'm also rather surprised, because when I look back on my life
3
18000
7000
A także jestem nieco zaskoczona, ponieważ kiedy patrzę wstecz na swe życie,
00:37
the last thing I ever wanted to do was write, or be in any way involved in religion.
4
25000
9000
to pisanie o religii czy cokolwiek wspólnego z religią, było ostatnią rzeczą jakiej bym pragnęła.
00:46
After I left my convent, I'd finished with religion, frankly.
5
34000
4000
Opuszczając zakon, szczerze mówiąc, skończyłam z religią.
00:50
I thought that was it.
6
38000
1000
Myślałam, że to koniec.
00:51
And for 13 years I kept clear of it. I wanted to be an English literature professor.
7
39000
8000
I przez 13 lat trzymałam się z dala. Chciałam być profesorem literatury angielskiej.
00:59
And I certainly didn't even want to be a writer, particularly.
8
47000
4000
I nawet nieszczególnie chciałam zostać pisarką.
01:03
But then I suffered a series of career catastrophes,
9
51000
5000
Ale właśnie wtedy doznałam serii katastrof zawodowych,
01:08
one after the other, and finally found myself in television. (Laughter)
10
56000
6000
jedną po drugiej, i na koniec znalazłam się w telewizji. (Śmiech)
01:18
I said that to Bill Moyers, and he said, "Oh, we take anybody." (Laughter)
11
66000
4000
Jak powiedziałam to Billowi Moyers'owi, powiedział: „Och, bierzemy kogo popadnie” (Śmiech)
01:22
And I was doing some rather controversial religious programs.
12
70000
5000
Zrobiłam parę dość kontrowersyjnych programów religijnych.
01:27
This went down very well in the U.K., where religion is extremely unpopular.
13
75000
7000
W UK, gdzie religia jest wyjątkowo niepopularna, zostały przyjęte bardzo dobrze.
01:34
And so, for once, for the only time in my life, I was finally in the mainstream.
14
82000
5000
Tak więc ten jeden raz, jedyny raz w życiu, w końcu znalazłam się w głównym nurcie.
01:39
But I got sent to Jerusalem to make a film about early Christianity.
15
87000
7000
Ale zostałam wysłana do Jeruzalem, żeby zrobić film o początkach chrześcijaństwa.
01:46
And there, for the first time, I encountered the other religious traditions:
16
94000
5000
I tam, po raz pierwszy zetknęłam się z innymi tradycjami religijnymi:
01:51
Judaism and Islam, the sister religions of Christianity.
17
99000
5000
judaizmem i islamem, siostrzanymi religiami chrześcijaństwa.
01:56
And while I found I knew nothing about these faiths at all --
18
104000
4000
Chociaż odkryłam, że zupełnie nic nie wiem o tych wiarach,
02:00
despite my own intensely religious background,
19
108000
5000
mimo swej głęboko religijnej przeszłości.
02:05
I'd seen Judaism only as a kind of prelude to Christianity,
20
113000
3000
Postrzegałam judaizm jako swego rodzaju preludium do chrześcijaństwa,
02:08
and I knew nothing about Islam at all.
21
116000
3000
a o islamie nie wiedziałam zupełnie nic.
02:11
But in that city, that tortured city,
22
119000
3000
Ale w tym mieście, w tym umęczonym mieście,
02:14
where you see the three faiths jostling so uneasily together,
23
122000
6000
gdzie widać te trzy wiary niespokojnie rywalizujące ze sobą,
02:20
you also become aware of the profound connection between them.
24
128000
3000
stajesz się również świadom głębokich powiązań między nimi.
02:23
And it has been the study of other religious traditions that brought me back
25
131000
5000
Właśnie badanie innych tradycji religijnych przywróciło mi
02:28
to a sense of what religion can be, and actually enabled me
26
136000
4000
poczucie tego czym może być religia, a właściwie umożliwiło mi
02:32
to look at my own faith in a different light.
27
140000
3000
spojrzenie na mą własną wiarę w innym świetle.
02:35
And I found some astonishing things in the course of my study
28
143000
4000
W trakcie swych badań odkryłam parę zdumiewających rzeczy,
02:39
that had never occurred to me. Frankly, in the days when I thought I'd had it with religion,
29
147000
7000
na które wcześniej nie wpadłam. Szczerze mówiąc, w okresie kiedy myślałam, że z religią już koniec,
02:46
I just found the whole thing absolutely incredible.
30
154000
3000
wszystko z nią związane wydawało mi się zupełnie niewiarygodne.
02:49
These doctrines seemed unproven, abstract.
31
157000
5000
Te doktryny zdawały się nie do udowodnienia, zbyt abstrakcyjne.
02:55
And to my astonishment, when I began seriously studying other traditions,
32
163000
7000
Kiedy poważnie zaczęłam studiować inne religie, ku mojemu zdumieniu,
03:02
I began to realize that belief -- which we make such a fuss about today --
33
170000
6000
zaczęłam sobie uświadamiać, że wiara -- o którą jest dzisiaj tyle zamieszania --
03:08
is only a very recent religious enthusiasm
34
176000
5000
dopiero od bardzo niedawna wzbudza taki religijny zapał,
03:13
that surfaced only in the West, in about the 17th century.
35
181000
6000
który pojawił się jedynie na zachodzie, mniej więcej w XVII wieku.
03:19
The word "belief" itself originally meant to love, to prize, to hold dear.
36
187000
7000
Słowo „wiara” pierwotnie znaczyło kochać, cenić, szanować.
03:26
In the 17th century, it narrowed its focus,
37
194000
4000
W XVII wieku, znaczenie zawęziło się,
03:30
for reasons that I'm exploring in a book I'm writing at the moment,
38
198000
3000
z powodów, które zgłębiam w książce, nad którą obecnie pracuję,
03:33
to include -- to mean an intellectual assent to a set of propositions, a credo.
39
201000
9000
w tym do znaczenia -- intelektualna zgoda na zbiór twierdzeń; kredo:
03:42
"I believe:" it did not mean, "I accept certain creedal articles of faith."
40
210000
6000
„Wierzę” -- nie oznaczało - „Przyjmuję pewne wyznaniowe dogmaty wiary”.
03:48
It meant: "I commit myself. I engage myself."
41
216000
4000
Znaczyło: „Zobowiązuję się. Angażuję się.”
03:52
Indeed, some of the world traditions think very little of religious orthodoxy.
42
220000
7000
Co więcej, niektóre światowe tradycje religijne mają złe zdanie na temat religijnej ortodoksji.
03:59
In the Quran, religious opinion -- religious orthodoxy -- is dismissed as "zanna:"
43
227000
6000
W Koranie opinia religijna -- ortodoksja religijna -- jest odrzucona jako "zanna":
04:05
self-indulgent guesswork about matters that nobody can be certain of one way or the other,
44
233000
6000
leniwe spekulacje na temat kwestii, co do których tak czy inaczej nie można mieć żadnej pewności,
04:11
but which makes people quarrelsome and stupidly sectarian. (Laughter)
45
239000
3000
ale które czynią ludzi kłótliwymi i głupio sekciarskimi. (Śmiech)
04:14
So if religion is not about believing things, what is it about?
46
242000
7000
Zatem jeśli w religii nie chodzi o wiarę, to o co chodzi?
04:21
What I've found, across the board, is that religion is about behaving differently.
47
249000
5000
Odkryłam, że bez wyjątków, w religii chodzi o zmianę zachowania.
04:26
Instead of deciding whether or not you believe in God, first you do something.
48
254000
6000
Zamiast decydować czy wierzysz czy nie wierzysz w Boga, najpierw robisz coś.
04:32
You behave in a committed way,
49
260000
1000
Zachowujesz się w zdeklarowany sposób,
04:33
and then you begin to understand the truths of religion.
50
261000
4000
i wtedy zaczynasz rozumieć prawdy religii.
04:37
And religious doctrines are meant to be summons to action;
51
265000
7000
Doktryny religijne miały być wezwaniem do działania.
04:44
you only understand them when you put them into practice.
52
272000
4000
Zrozumiesz je tylko wtedy, kiedy wprowadzisz je w czyn.
04:48
Now, pride of place in this practice is given to compassion.
53
276000
8000
Honorowe miejsce przy takim postępowaniu należy się współczuciu.
04:56
And it is an arresting fact that right across the board,
54
284000
5000
Uderzającym faktem jest to, że bez wyjątku,
05:01
in every single one of the major world faiths, compassion --
55
289000
4000
w każdej jednej ważnej religii ogólnoświatowej, współczucie --
05:05
the ability to feel with the other in the way we've been thinking about this evening --
56
293000
5000
zdolność odczuwania z inną osobą w sposób, nad którym zastanawiamy się dzisiejszego wieczoru --
05:10
is not only the test of any true religiosity, it is also what will bring us
57
298000
8000
nie jest jedynie sprawdzianem jakiejś żarliwej dewocji, ale jest także czymś, co doprowadzi nas
05:18
into the presence of what Jews, Christians and Muslims call "God" or the "Divine."
58
306000
5000
przed oblicze tego, co żydzi, chrześcijanie i muzułmanie nazywają „Bóg” lub „Boskość”.
05:23
It is compassion, says the Buddha, which brings you to Nirvana.
59
311000
6000
To współczucie, mówi Budda, prowadzi cię do nirwany.
05:29
Why? Because in compassion, when we feel with the other,
60
317000
4000
Dlaczego? Ponieważ przez współczucie, kiedy odczuwamy z inną osobą,
05:33
we dethrone ourselves from the center of our world and we put
61
321000
5000
detronizujemy siebie z centrum naszego świata i umieszczamy
05:38
another person there. And once we get rid of ego, then we're ready to see the Divine.
62
326000
8000
tam inną osobę. A jak już pozbędziemy się ego, wtedy jesteśmy gotowi ujrzeć Boga.
05:46
And in particular, every single one of the major world traditions has highlighted -- has said --
63
334000
8000
A dokładnie, każda jedna większa religia światowa podkreśla -- mówi --
05:54
and put at the core of their tradition what's become known as the Golden Rule.
64
342000
5000
i jako swe sedno przedstawia to, co znamy pod nazwą Złotej Zasady.
05:59
First propounded by Confucius five centuries before Christ:
65
347000
4000
Po raz pierwszy przedstawionej przez Konfucjusza pięć stuleci przed Chrystusem:
06:03
"Do not do to others what you would not like them to do to you."
66
351000
4000
„Nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”.
06:07
That, he said, was the central thread which ran through all his teaching
67
355000
4000
To, mówił, jest nadrzędnym wątkiem, który przewija się we wszystkich jego naukach,
06:11
and that his disciples should put into practice all day and every day.
68
359000
5000
a który jego uczniowie powinni bezustannie zamieniać w czyn.
06:16
And it was -- the Golden Rule would bring them to the transcendent value that he called "ren,"
69
364000
5000
I właśnie Złota Zasada miała ich przywieść ku transcendentnym wartościom, które nazwał "ren",
06:21
human-heartedness, which was a transcendent experience in itself.
70
369000
6000
ludzką serdecznością, która sama w sobie jest doświadczeniem transcendentnym.
06:27
And this is absolutely crucial to the monotheisms, too.
71
375000
5000
Jest to również niezwykle ważne dla monoteizmu.
06:34
There's a famous story about the great rabbi, Hillel, the older contemporary of Jesus.
72
382000
3000
Istnieje słynna opowieść o wielkim rabinie Hillelu, nieco starszym od Jezusa.
06:37
A pagan came to him and offered to convert to Judaism if the rabbi could
73
385000
5000
Przyszedł do niego poganin i zaproponował, że przejdzie na judaizm, jeśli rabin potrafi
06:42
recite the whole of Jewish teaching while he stood on one leg.
74
390000
3000
wyrecytować cała żydowską naukę stojąc na jednej nodze.
06:45
Hillel stood on one leg and said, "That which is hateful to you,
75
393000
4000
Hillel stanął na jednej nodze i powiedział: „Tego co tobie jest nienawistne
06:49
do not do to your neighbor. That is the Torah. The rest is commentary.
76
397000
5000
nie czyń sąsiadowi. Oto Tora. Reszta jest komentarzem.
06:54
Go and study it." (Laughter)
77
402000
2000
Idź i ucz się”. (Laughter)
06:56
And "go and study it" was what he meant.
78
404000
4000
I „idź i ucz się” rzeczywiście było tym, co miał na myśli.
07:00
He said, "In your exegesis, you must make it clear
79
408000
4000
Mówił: „W swojej egzegezie musisz jasno pokazać,
07:04
that every single verse of the Torah is a commentary, a gloss upon the Golden Rule."
80
412000
7000
że każda linijka Tory jest komentarzem, wysokim połyskiem „Złotej zasady”.
07:12
The great Rabbi Meir said that any interpretation of Scripture which
81
420000
7000
Wielki rabin Meir powiedział, że każda interpretacja pisma, która
07:19
led to hatred and disdain, or contempt of other people --
82
427000
5000
prowadzi do nienawiści i lekceważenia czy pogardy dla innych ludzi --
07:24
any people whatsoever -- was illegitimate.
83
432000
3000
nieważne jakich ludzi -- jest bezprawna.
07:27
Saint Augustine made exactly the same point.
84
435000
3000
Dokładnie to samo powiedział Święty Augustyn.
07:30
Scripture, he says, "teaches nothing but charity, and we must not leave
85
438000
6000
Pismo, powiada on, nie uczy niczego innego tylko miłosierdzia, i nie możemy zaprzestać
07:36
an interpretation of Scripture until we have found a compassionate interpretation of it."
86
444000
7000
interpretacji pisma dopóki nie odnajdziemy interpretacji współczującej”.
07:43
And this struggle to find compassion in some of these rather rebarbative texts
87
451000
6000
I walka o znalezienie współczucia w niektórych z tych trochę odstręczających tekstów
07:49
is a good dress rehearsal for doing the same in ordinary life. (Applause)
88
457000
6000
jest dobrą próbą generalną przed robieniem tego samego w codziennym życiu. (Aplauz)
07:55
But now look at our world. And we are living in a world that is --
89
463000
7000
Ale teraz spójrzmy na nasz świat. Żyjemy w świecie, który --
08:02
where religion has been hijacked. Where terrorists cite Quranic verses to justify their atrocities.
90
470000
11000
gdzie religię się obrabowuje. Gdzie terroryści cytują wersy z Koranu, żeby uzasadnić potworne czyny.
08:13
Where instead of taking Jesus' words, "Love your enemies.
91
481000
7000
Gdzie zamiast przyjmowania słów Jezusa: „Kochaj swoich wrogów.
08:20
Don't judge others," we have the spectacle of Christians endlessly judging other people,
92
488000
7000
Nie osądzaj innych”, mamy pokaz chrześcijan wiecznie osądzających innych,
08:27
endlessly using Scripture as a way of arguing with other people,
93
495000
6000
wiecznie wykorzystujących pismo jako sposób sprzeczania się z innymi ludźmi,
08:33
putting other people down. Throughout the ages, religion has been used to oppress others,
94
501000
8000
poniżania innych. Przez wieki całe religię wykorzystywano do uciskania innych,
08:41
and this is because of human ego, human greed.
95
509000
4000
a powodem tego jest ludzkie ego, ludzka chciwość.
08:45
We have a talent as a species for messing up wonderful things.
96
513000
5000
Mamy jako gatunek talent do psucia cudownych rzeczy.
08:50
So the traditions also insisted -- and this is an important point, I think --
97
518000
7000
Zatem tradycje religijne utrzymują -- i myślę, że to jest ważna kwestia --
08:57
that you could not and must not confine your compassion
98
525000
3000
że nie można i nie wolno ograniczać swego współczucia
09:00
to your own group: your own nation, your own co-religionists,
99
528000
7000
do własnej grupy: własnego narodu, własnych współwyznawców,
09:07
your own fellow countrymen. You must have what one of the Chinese sages called "jian ai":
100
535000
5000
własnych rodaków. Trzeba mieć to, co jeden z chińskich mędrców nazwał „jian ai”:
09:12
concern for everybody. Love your enemies. Honor the stranger.
101
540000
6000
wzgląd na wszystkich. Kochaj swych nieprzyjaciół. Uszanuj nieznajomego.
09:18
We formed you, says the Quran, into tribes and nations so that you may know one another.
102
546000
6000
Uformowaliśmy was, mówi Koran, w plemiona i narody, żebyście mogli się znać między sobą.
09:24
And this, again -- this universal outreach -- is getting subdued in the strident use of religion --
103
552000
10000
I znów -- ten uniwersalny zasięg -- staje się osłabiony poprzez natarczywe wykorzystanie religii --
09:34
abuse of religion -- for nefarious gains.
104
562000
6000
nadużycie religii -- dla nikczemnych zysków.
09:40
Now, I've lost count of the number of taxi drivers who,
105
568000
4000
Już straciłam rachubę ilu taksówkarzy,
09:44
when I say to them what I do for a living, inform me that religion
106
572000
5000
kiedy mówię im z czego żyję, poinformowało mnie, że religia
09:49
has been the cause of all the major world wars in history. Wrong.
107
577000
4000
była powodem wszystkich wielkich wojen światowych w historii. Błąd.
09:53
The causes of our present woes are political.
108
581000
5000
Przyczyny naszej obecnej niedoli są polityczne.
09:58
But, make no mistake about it, religion is a kind of fault line,
109
586000
6000
Ale bez wątpienia religia jest swego rodzaju nośnikiem rozdźwięku,
10:09
and when a conflict gets ingrained in a region, religion can get sucked in
110
597000
4000
i kiedy konflikt zakorzeni się w religii, religia może zostać wchłonięta
10:13
and become part of the problem. Our modernity has been exceedingly violent.
111
601000
5000
i stać się częścią problemu. Nasza współczesność jest nadzwyczaj brutalna.
10:18
Between 1914 and 1945, 70 million people died in Europe alone as a result of armed conflict.
112
606000
10000
Między rokiem 1914 i 1945 w samej Europie zginęło 70 milionów ludzi w wyniku konfliktów zbrojnych.
10:28
And so many of our institutions, even football, which used to be a pleasant pastime,
113
616000
9000
Tak wiele naszych instytucji, nawet piłka nożna, która kiedyś była przyjemną rozrywką,
10:37
now causes riots where people even die.
114
625000
5000
teraz wywołuje zamieszki, w których ludzie mogą nawet zginąć.
10:42
And it's not surprising that religion, too, has been affected by this violent ethos.
115
630000
7000
Nie dziwi więc, że religia także uległa wpływom tego etosu przemocy.
10:49
There's also a great deal, I think, of religious illiteracy around.
116
637000
6000
Sądzę również, że wokół jest pełno religijnego analfabetyzmu.
10:57
People seem to think, now equate religious faith with believing things.
117
645000
5000
Ludzie myślą, że wiara religijna równa się wierzeniu w coś.
11:02
As though that -- we call religious people often believers,
118
650000
5000
Jak gdyby to -- często nazywamy religijnych ludzi wierzącymi,
11:07
as though that were the main thing that they do. And very often, secondary goals
119
655000
7000
jak gdyby to była główna rzecz, którą się zajmują. Bardzo często cele drugorzędne
11:14
get pushed into the first place, in place of compassion and the Golden Rule.
120
662000
6000
zostają wypchnięte na pierwsze miejsce, zamiast współczucia i Złotej Zasady.
11:20
Because the Golden Rule is difficult. I sometimes -- when I'm speaking to
121
668000
6000
Ponieważ Złota Zasada jest trudna. Czasami kiedy przemawiam do
11:26
congregations about compassion, I sometimes see
122
674000
4000
różnych zgromadzeń na temat współczucia, widzę czasem
11:30
a mutinous expression crossing some of their faces because
123
678000
7000
wyraz buntu przemykający po twarzach niektórych osób, ponieważ religia,
11:37
a lot of religious people prefer to be right, rather than compassionate. (Laughter)
124
685000
6000
mnóstwo religijnych osób raczej woli mieć rację, niż okazać współczucie. (Śmiech)
11:43
Now -- but that's not the whole story.
125
691000
4000
Tak -- ale to jeszcze nie koniec całej historii.
11:47
Since September the 11th, when my work on Islam suddenly propelled me
126
695000
6000
Od 11 września, kiedy to moja praca na temat islamu nagle wepchnęła mnie
11:53
into public life, in a way that I'd never imagined, I've been able to sort of go all over the world,
127
701000
7000
do życia publicznego w sposób, jakiego nigdy nie spodziewałam się - mogę jeździć po całym świecie,
12:00
and finding, everywhere I go, a yearning for change.
128
708000
6000
i, gdziekolwiek nie pojadę, odkrywam pragnienie zmiany.
12:06
I've just come back from Pakistan, where literally thousands of people came to my lectures,
129
714000
8000
Właśnie wróciłam z Pakistanu, gdzie dosłownie tysiące ludzi przychodziły na moje wykłady,
12:14
because they were yearning, first of all, to hear a friendly Western voice.
130
722000
4000
ponieważ pragnęli, przede wszystkim, usłyszeć przyjazny głos z zachodu.
12:18
And especially the young people were coming. And were asking me --
131
726000
7000
Zwłaszcza młodzi ludzie przychodzili. I pytali mnie --
12:25
the young people were saying, "What can we do? What can we do to change things?"
132
733000
5000
młodzi ludzie mówili: „Co możemy zrobić? Co możemy zrobić, żeby coś zmienić? ”
12:30
And my hosts in Pakistan said, "Look, don't be too polite to us.
133
738000
7000
Moi gospodarze w Pakistanie mówili: „Słuchaj, nie bądź dla nas zbyt miła.
12:37
Tell us where we're going wrong. Let's talk together about where religion is failing."
134
745000
6000
Mów nam gdzie robimy coś nie tak. Porozmawiajmy razem na temat tego, gdzie zawodzi religia”.
12:43
Because it seems to me that with -- our current situation is so serious
135
751000
7000
Ponieważ wydaje mi się, że -- nasza obecna sytuacja jest tak poważna
12:50
at the moment that any ideology that doesn't promote a sense of global understanding
136
758000
9000
w tej chwili, że jakakolwiek ideologia, która nie propaguje umiejętności globalnego zrozumienia
12:59
and global appreciation of each other is failing the test of the time.
137
767000
6000
i globalnej akceptacji, docenienia siebie nawzajem, nie zdaje próby czasu.
13:05
And religion, with its wide following ... Here in the United States,
138
773000
6000
A religia, ze swoim mnóstwem wyznawców... Tutaj w USA
13:11
people may be being religious in a different way, as a report has just shown --
139
779000
6000
ludzie może są religijni w inny sposób, jak to wykazały niedawne doniesienia --
13:17
but they still want to be religious. It's only Western Europe that has retained its secularism,
140
785000
8000
ale wciąż chcą być religijni. Tylko zachodnia Europa zachowała swój sekularyzm,
13:25
which is now beginning to look rather endearingly old-fashioned.
141
793000
3000
co obecnie zaczyna wyglądać raczej rozbrajająco staroświecko.
13:28
But people want to be religious, and religion should be made
142
796000
7000
Ale ludzie chcą być religijni i religię powinno się uczynić
13:35
to be a force for harmony in the world, which it can and should be --
143
803000
5000
siłą na rzecz harmonii na świecie, którą religia może i powinna być --
13:40
because of the Golden Rule.
144
808000
3000
z powodu Złotej Zasady.
13:43
"Do not do to others what you would not have them do to you":
145
811000
4000
„Nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”:
13:47
an ethos that should now be applied globally.
146
815000
3000
etos, który powinno się stosować na całym świecie.
13:50
We should not treat other nations as we would not wish to be treated ourselves.
147
818000
7000
Nie powinniśmy traktować innych narodów tak, jak sami nie chcielibyśmy być traktowani.
13:57
And these -- whatever our wretched beliefs -- is a religious matter, it's a spiritual matter.
148
825000
8000
A to -- niezależnie od naszych nieszczęsnych przekonań -- jest kwestią religijną, kwestią duchową.
14:05
It's a profound moral matter that engages and should engage us all.
149
833000
5000
To poważna kwestia moralna, która dotyczy i powinna dotyczyć nas wszystkich.
14:10
And as I say, there is a hunger for change out there.
150
838000
4000
A tak jak mówię, istnieje już głód zmian.
14:14
Here in the United States, I think you see it in this election campaign: a longing for change.
151
842000
6000
Tutaj w Stanach Zjednoczonych sądzę, że widać to w tej kampanii prezydenckiej: pragnienie zmiany.
14:20
And people in churches all over and mosques all over this continent after September the 11th,
152
848000
10000
Ludzie w kościołach i meczetach na całym kontynencie po 11 września,
14:30
coming together locally to create networks of understanding.
153
858000
6000
gromadzący się lokalnie, by stworzyć sieci wzajemnego zrozumienia.
14:36
With the mosque, with the synagogue, saying, "We must start to speak to one another."
154
864000
5000
Te meczety i synagogi głoszące: „Musimy zacząć rozmawiać ze sobą”.
14:41
I think it's time that we moved beyond the idea of toleration and move toward appreciation of the other.
155
869000
11000
Sądzę, że czas wyjść poza ideę tolerancji i ruszyć w kierunku doceniania drugiego człowieka.
14:52
I'd -- there's one story I'd just like to mention.
156
880000
5000
Chciałabym -- jest jedna historia, o której chciałabym wspomnieć.
14:57
This comes from "The Iliad." But it tells you what this spirituality should be.
157
885000
6000
Pochodzi z Iliady. Ale mówi o tym, czym powinna być duchowość.
15:03
You know the story of "The Iliad," the 10-year war between Greece and Troy.
158
891000
5000
Znacie fabułę Iliady: 10-letnia wojna między Grecją i Troją.
15:08
In one incident, Achilles, the famous warrior of Greece, takes his troops out of the war,
159
896000
5000
W jednym epizodzie Achilles, słynny wojownik z Grecji, prowadzi swoje oddziały na wojnę,
15:13
and the whole war effort suffers. And in the course of the ensuing muddle,
160
901000
6000
i zaczyna się cały wojenny trud. I w efekcie powstałego zamętu,
15:19
his beloved friend, Patroclus, is killed -- and killed in single combat
161
907000
6000
zabity zostaje jego ukochany przyjaciel, Patrokles -- zabity w pojedynczej walce
15:25
by one of the Trojan princes, Hector. And Achilles goes mad with grief and rage and revenge,
162
913000
5000
przez Hektora, jednego z książąt trojańskich. Achilles szaleje z rozpaczy, gniewu i pragnienia zemsty
15:30
and he mutilates the body. He kills Hector, he mutilates his body
163
918000
9000
i okalecza zwłoki -- zabija Hektora, okalecza jego zwłoki,
15:40
and then he refuses to give the body back for burial to the family,
164
928000
4000
a następnie odmawia wydania rodzinie ciała na pochówek,
15:44
which means that, in Greek ethos, Hector's soul will wander eternally, lost.
165
932000
7000
co oznacza, w greckim etosie, że dusza Hektora będzie wiecznie wędrować, zbłąkana.
15:51
And then one night, Priam, king of Troy, an old man,
166
939000
4000
Następnie którejś nocy, król Troi Priam - starzec,
15:55
comes into the Greek camp incognito, makes his way to Achilles' tent
167
943000
5000
przychodzi incognito do greckiego obozu i udaje się do namiotu Achillesa,
16:00
to ask for the body of his son.
168
948000
3000
by poprosić o wydanie zwłok syna.
16:03
And everybody is shocked when the old man takes off his head covering and shows himself.
169
951000
7000
Wszyscy są w szoku, kiedy starzec zdejmuje nakrycie głowy i ujawnia się.
16:10
And Achilles looks at him and thinks of his father. And he starts to weep.
170
958000
6000
Achilles patrzy na niego i myśli o swoim ojcu. I zaczyna płakać.
16:18
And Priam looks at the man who has murdered so many of his sons,
171
966000
4000
A Priam patrzy na człowieka, który zamordował tak wielu jego synów,
16:22
and he, too, starts to weep. And the sound of their weeping filled the house.
172
970000
5000
i sam też zaczyna płakać. Odgłosy ich płaczu wypełniają dom.
16:27
The Greeks believed that weeping together created a bond between people.
173
975000
5000
Grecy wierzyli, że wspólny płacz tworzy więź między ludźmi.
16:32
And then Achilles takes the body of Hector, he hands it very tenderly to the father,
174
980000
8000
Potem Achilles bierze ciało Hektora, bardzo delikatnie wręcza je ojcu,
16:40
and the two men look at each other, and see each other as divine.
175
988000
4000
i obaj mężczyźni patrzą na siebie i widzą tego drugiego jako istotę boską.
16:45
That is the ethos found, too, in all the religions.
176
993000
6000
To jest etos, który można również znaleźć we wszystkich religiach.
16:53
It's what is meant by overcoming the horror that we feel when we are under threat of our enemies,
177
1001000
6000
To jest to, co czujemy pokonując przerażenie, kiedy zagraża nam wróg,
16:59
and beginning to appreciate the other.
178
1007000
3000
i zaczynamy doceniać tego drugiego.
17:02
It's of great importance that the word for "holy" in Hebrew, applied to God, is "Kadosh": separate, other.
179
1010000
9000
Duże znaczenie ma fakt, że słowo oznaczające po hebrajsku „święty”, w odniesieniu do Boga to „Kadosh”: osobny, inny.
17:11
And it is often, perhaps, the very otherness of our enemies which can
180
1019000
6000
I często, być może, właśnie ta odmienność naszych wrogów może
17:17
give us intimations of that utterly mysterious transcendence which is God.
181
1025000
5000
dać nam przeczucie tej całkowicie tajemniczej transcendencji, którą jest Bóg.
17:23
And now, here's my wish:
182
1031000
3000
A teraz pora na moje życzenie:
17:26
I wish that you would help with the creation,
183
1034000
6000
Chciałabym, byście pomogli w stworzeniu,
17:32
launch and propagation of a Charter for Compassion,
184
1040000
6000
zapoczątkowaniu i propagowaniu Karty Współczucia --
17:38
crafted by a group of inspirational thinkers from
185
1046000
6000
opracowanej przez grupę natchnionych intelektualistów z
17:44
the three Abrahamic traditions of Judaism, Christianity and Islam,
186
1052000
4000
trzech abrahamowych tradycji religijnych judaizmu, chrześcijaństwa i islamu,
17:48
and based on the fundamental principle of the Golden Rule.
187
1056000
5000
i opartej na fundamentalnej regule Złotej Zasady.
17:53
We need to create a movement among all these people that I meet in my travels --
188
1061000
8000
Musimy stworzyć ruch dla tych wszystkich ludzi, których spotykam w swoich podróżach --
18:01
you probably meet, too -- who want to join up, in some way,
189
1069000
4000
wy prawdopodobnie też spotykacie - którzy chcą, w jakiś sposób, dołączyć
18:05
and reclaim their faith, which they feel, as I say, has been hijacked.
190
1073000
5000
i odzyskać swoją wiarę, która, czują -- jak mówię -- została im zrabowana.
18:10
We need to empower people to remember the compassionate ethos,
191
1078000
6000
Musimy dać ludziom prawo do pamiętania o etosie współczucia,
18:16
and to give guidelines. This Charter would not be a massive document.
192
1084000
4000
i musimy dawać wskazówki. Ta Karta nie musi być ogromnym dokumentem.
18:20
I'd like to see it -- to give guidelines as to how to interpret the Scriptures,
193
1088000
8000
Chciałabym -- żeby dawała wskazówki jak interpretować święte księgi,
18:28
these texts that are being abused. Remember what the rabbis and what Augustine
194
1096000
6000
bo te teksty są niecnie wykorzystywane. Pamiętajcie co rabini i Św. Augustyn
18:34
said about how Scripture should be governed by the principle of charity.
195
1102000
3000
powiedzieli o tym, jak to księgami świętymi powinna rządzić zasada miłosierdzia.
18:37
Let's get back to that. And the idea, too, of Jews, Christians and Muslims --
196
1105000
6000
Wróćmy do tego. Także idea, że żydzi, chrześcijanie i muzułmanie -
18:43
these traditions now so often at loggerheads -- working together to
197
1111000
5000
te tradycje tak często teraz w niezgodzie -- pracują razem,
18:48
create a document which we hope will be signed by a thousand, at least,
198
1116000
7000
żeby stworzyć dokument, który mamy nadzieję, podpisze, co najmniej, tysiąc
18:55
of major religious leaders from all the traditions of the world.
199
1123000
4000
przywódców religijnych wszystkich ważniejszych religii świata.
18:59
And you are the people. I'm just a solitary scholar.
200
1127000
4000
Wy jesteście tymi ludźmi. Ja jestem jedynie samotnym naukowcem.
19:03
Despite the idea that I love a good time, which I was rather amazed to see coming up on me
201
1131000
6000
Wbrew wrażeniu, że uwielbiam się bawić, co ku memu zdumieniu staje się faktem
19:09
-- I actually spend a great deal of time alone, studying, and I'm not very --
202
1137000
6000
-- tak naprawdę spędzam mnóstwo czasu sama studiując, i nie jestem bardzo --
19:15
you're the people with media knowledge to explain to me how we can get this to everybody,
203
1143000
7000
wy jesteście ludźmi z wiedzą na temat mediów, żeby wyjaśnić mi, jak to przekazać wszystkim,
19:22
everybody on the planet. I've had some preliminary talks,
204
1150000
4000
wszystkim ludziom na tej planecie. Przeprowadziłam parę wstępnych rozmów,
19:26
and Archbishop Desmond Tutu, for example,
205
1154000
3000
i na przykład arcybiskup Desmond Tutu
19:29
is very happy to give his name to this, as is Imam Feisal Rauf, the Imam in New York City.
206
1157000
10000
chętnie użyczy swego nazwiska, tak samo jak imam Faisal Rauf, imam w Nowym Jorku.
19:39
Also, I would be working with the Alliance of Civilizations at the United Nations.
207
1167000
8000
Będę także pracować z Sojuszem Cywilizacji Organizacji Narodów Zjednoczonych.
19:47
I was part of that United Nations initiative called the Alliance of Civilizations,
208
1175000
8000
Byłam uczestnikiem inicjatywy ONZ o nazwie Sojusz Cywilizacji,
19:55
which was asked by Kofi Annan to diagnose the causes of extremism,
209
1183000
6000
którą Kofi Annan poprosił o zdiagnozowanie przyczyn ekstremizmu
20:01
and to give practical guidelines to member states about how to avoid the escalation of further extremism.
210
1189000
9000
i udzielenie praktycznych wskazówek państwom członkowskim na temat tego, jak uniknąć dalszej eskalacji ekstremizmu.
20:10
And the Alliance has told me that they are very happy to work with it.
211
1198000
4000
W Sojuszu powiedzieli mi, że bardzo chętnie popracują na rzecz Karty.
20:14
The importance of this is that this is -- I can see some of you starting to look worried,
212
1202000
6000
Znaczenie tego jest -- widzę, że niektórzy zaczynają wyglądać na zmartwionych,
20:20
because you think it's a slow and cumbersome body --
213
1208000
3000
ponieważ sądzicie, że to organizacja powolna i nieporadna,
20:23
but what the United Nations can do is give us some neutrality,
214
1211000
3000
ale to co Narody Zjednoczone mogą nam dać, to neutralność,
20:26
so that this isn't seen as a Western or a Christian initiative, but that it's coming,
215
1214000
6000
a zatem inicjatywa nie będzie postrzegana jako zachodnia czy chrześcijańska, ale że przychodzi,
20:32
as it were, from the United Nations, from the world --
216
1220000
3000
jakby z Narodów Zjednoczonych, ze świata --
20:35
who would help with the sort of bureaucracy of this.
217
1223000
6000
który pomógłby w tej, jakby, całej biurokracji.
20:41
And so I do urge you to join me in making -- in this charter --
218
1229000
6000
Tak więc mocno zachęcam was do przyłączenia się do mnie w tworzeniu -- w tej karcie --
20:47
to building this charter, launching it and propagating it so that it becomes --
219
1235000
8000
do zbudowania tej Karty, wprowadzenia i propagowania jej tak, żeby stała się;
20:55
I'd like to see it in every college, every church, every mosque, every synagogue in the world,
220
1243000
9000
chciałabym zobaczyć ją w każdym koledżu, każdym kościele, każdym meczecie, w każdej synagodze świata,
21:04
so that people can look at their tradition, reclaim it, and make religion a source of peace in the world,
221
1252000
9000
aby ludzie mogli przyjrzeć się swojej tradycji religijnej, odzyskać ją i uczynić religię źródłem pokoju na świecie,
21:13
which it can and should be. Thank you very much. (Applause)
222
1261000
5000
którym może, i powinna być. Dziękuję bardzo. (Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Karen Armstrong - Religious scholarKaren Armstrong -- winner of the 2008 TED Prize -- is a provocative, original thinker on the role of religion in the modern world.
Why you should listen
Religious thinker Karen Armstrong has written more than 20 books on faith and the major religions, studying what Islam, Judaism and Christianity have in common, and how our faiths shaped world history and drive current events.
A former nun, Armstrong has written two books about this experience: Through the Narrow Gate, about her seven years in the convent, and The Spiral Staircase, about her subsequent spiritual awakening, when she developed her iconoclastic take on the major monotheistic religions -- and on the strains of fundamentalism common to all. She is a powerful voice for ecumenical understanding.
Armstrong's 2008 TED Prize wish asked the world to help her create the Charter for Compassion, a document based on the Golden Rule: that we should treat others how we would want to be treated. In fall 2008, the first draft of the charter was written by the world, via a multilingual website that allowed all to comment. In February 2009, the words were given to the Council of Conscience, a gathering of religious leaders and thinkers, who crafted the final document based on global input. The Charter was officially launched in November 2009. It has been signed by notable world leaders including Pope Benedict XVI, the Dalai Lama, Desmond Tutu, Deepak Chopra and Muhammad Ali. The Charter has led to the creation of the Charter for Compassion International (CCI) organization, the Compassionate Communities campaign, and Global Compassion Council -- a group of leaders continuing the movement around the the world.
Karen Armstrong | Speaker | TED.com