Mission Blue Voyage
Jeremy Jackson: How we wrecked the ocean
Jeremy Jackson: Jak zniszczyliśmy ocean
Filmed:
Readability: 3.6
827,500 views
W tym krzepiącym wystąpieniu Jeremy Jackson, ekolog badający rafy koralowe, przedstawia tragiczny stan oceanów, wynikający z nadmiernego odławiania ryb, przegrzania i zanieczyszczenia wód. Wszystko wskazuje na to, że może być jeszcze gorzej. Za tą tezą przemawiają zdumiewające zdjęcia i statystyki.
Jeremy Jackson - Marine ecologist
A leader in the study of the ecology and evolution of marine organisms, Jeremy Jackson is known for his deep understanding of geological time. Full bio
A leader in the study of the ecology and evolution of marine organisms, Jeremy Jackson is known for his deep understanding of geological time. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm an ecologist,
0
1000
2000
Jestem ekologiem
00:18
mostly a coral reef ecologist.
1
3000
2000
badającym rafy koralowe.
00:20
I started out in Chesapeake Bay
2
5000
2000
Zaczynałem w Zatoce Chesapeake,
00:22
and went diving in the winter
3
7000
2000
gdzie nurkowałem zimą,
00:24
and became a tropical ecologist overnight.
4
9000
3000
aż postanowiłem zająć się ekologią tropikalną.
00:27
And it was really a lot of fun
5
12000
3000
Dawało mi to wiele satysfakcji
00:30
for about 10 years.
6
15000
2000
przez około 10 lat.
00:32
I mean, somebody pays you
7
17000
2000
W końcu płacono mi
00:34
to go around and travel
8
19000
2000
za podróżowanie
00:36
and look at some of the most
9
21000
2000
i podziwianie
00:38
beautiful places on the planet.
10
23000
2000
najpiękniejszych miejsc na ziemi.
00:40
And that was what I did.
11
25000
3000
To właśnie robiłem.
00:43
And I ended up in Jamaica,
12
28000
2000
Trafiłem na Jamajkę,
00:45
in the West Indies,
13
30000
2000
leżącą na Karaibach.
00:47
where the coral reefs were really
14
32000
2000
Tamtejsze rafy koralowe
00:49
among the most extraordinary, structurally,
15
34000
2000
były jednymi z najwspanialszych,
00:51
that I ever saw in my life.
16
36000
3000
jakie kiedykolwiek widziałem.
00:54
And this picture here,
17
39000
2000
Ta ciekawa fotografia
00:56
it's really interesting, it shows two things:
18
41000
2000
pokazuje dwie rzeczy.
00:58
First of all, it's in black and white
19
43000
2000
Po pierwsze, jest czarno-biała,
01:00
because the water was so clear
20
45000
2000
ponieważ woda była tak czysta,
01:02
and you could see so far,
21
47000
2000
widoczność tak doskonała,
01:04
and film was so slow
22
49000
2000
a światłoczułość klisz tak niska,
01:06
in the 1960s and early 70s,
23
51000
2000
że na przełomie lat 60 i 70,
01:08
you took pictures in black and white.
24
53000
2000
robiono zdjęcia czarnobiałe.
01:10
The other thing it shows you
25
55000
2000
Drugą rzeczą, jaką widać jest to,
01:12
is that, although there's this beautiful
26
57000
2000
że choć patrzymy na
01:14
forest of coral,
27
59000
2000
piękny las koralowców,
01:16
there are no fish in that picture.
28
61000
3000
na zdjęciu nie widać ryb.
01:19
Those reefs at Discovery Bay, Jamaica
29
64000
3000
Rafy w Zatoce Discovery na Jamajce
01:22
were the most studied coral reefs
30
67000
2000
były niezwykle popularne
01:24
in the world for 20 years.
31
69000
2000
wśród badaczy przez 20 lat.
01:26
We were the best and the brightest.
32
71000
2000
Należeliśmy do czołówki raf.
01:28
People came to study our reefs from Australia,
33
73000
3000
Przyjeżdżali do nas badacze raf z Australii,
01:31
which is sort of funny
34
76000
2000
co jest dość ironiczne,
01:33
because now we go to theirs.
35
78000
2000
bo dziś my jeździmy do nich.
01:35
And the view of scientists
36
80000
3000
Pogląd naukowców na to,
01:38
about how coral reefs work, how they ought to be,
37
83000
3000
jak powinny wyglądać zdrowe rafy koralowe,
01:41
was based on these reefs
38
86000
2000
powstał na podstawie obserwacji
01:43
without any fish.
39
88000
2000
tych bezrybnych raf.
01:45
Then, in 1980,
40
90000
2000
W roku 1980
01:47
there was a hurricane, Hurricane Allen.
41
92000
3000
nadszedł huragan o nazwie Allen.
01:50
I put half the lab
42
95000
2000
Przeniosłem laboratorium
01:52
up in my house.
43
97000
2000
do swojego domu.
01:54
The wind blew very strong.
44
99000
2000
Wiatr był bardzo silny.
01:56
The waves were 25
45
101000
3000
Fale osiągały wysokość
01:59
to 50 feet high.
46
104000
2000
od 7 do 15 metrów.
02:01
And the reefs disappeared, and new islands formed,
47
106000
3000
Rafy zniknęły, powstały nowe wysepki.
02:04
and we thought, "Well, we're real smart.
48
109000
2000
Uznaliśmy: "Mądrale z nas.
02:06
We know that hurricanes
49
111000
2000
Wiemy, że huragany
02:08
have always happened in the past."
50
113000
2000
istnieją od zawsze."
02:10
And we published a paper in Science,
51
115000
2000
Zamieściliśmy esej w tygodniku "Science",
02:12
the first time that anybody ever
52
117000
2000
po raz pierwszy opisując
02:14
described the destruction
53
119000
2000
zniszczenia, jakie huragan
02:16
on a coral reef by a major hurricane.
54
121000
3000
powoduje na rafach koralowych.
02:19
And we predicted what would happen,
55
124000
2000
Przewidzieliśmy, co się wydarzy,
02:21
and we got it all wrong.
56
126000
2000
lecz nie mieliśmy racji.
02:23
And the reason was
57
128000
2000
A to z powodu
02:25
because of overfishing,
58
130000
3000
nadmiernego odławiania ryb,
02:28
and the fact that a last common grazer,
59
133000
3000
oraz wyginięcia jeżowców,
02:31
a sea urchin, died.
60
136000
3000
ostatnich czyścicieli raf.
02:34
And within a few months
61
139000
2000
Już po kilku miesiącach
02:36
after that sea urchin dying, the seaweed started to grow.
62
141000
3000
rafę zaczęły porastać wodorosty.
02:39
And that is the same reef;
63
144000
2000
To ta sama rafa.
02:41
that's the same reef 15 years ago;
64
146000
2000
To także ona, 15 lat temu.
02:43
that's the same reef today.
65
148000
3000
A to, jak wygląda dzisiaj.
02:46
The coral reefs of the north coast of Jamaica
66
151000
3000
Rafy na północnym wybrzeżu Jamajki
02:49
have a few percent live coral cover
67
154000
3000
w kilku procentach są żywymi koralami.
02:52
and a lot of seaweed and slime.
68
157000
2000
Pokrywają je glony i muł.
02:54
And that's more or less the story
69
159000
2000
Tak mniej więcej wygląda historia
02:56
of the coral reefs of the Caribbean,
70
161000
2000
raf koralowych na Karaibach
02:58
and increasingly, tragically,
71
163000
3000
i, niestety, coraz częściej,
03:01
the coral reefs worldwide.
72
166000
2000
na całym świecie.
03:03
Now, that's my little, depressing story.
73
168000
3000
Taką mam dla was smutną opowieść.
03:06
All of us in our 60s and 70s
74
171000
3000
Większość moich równolatków
03:09
have comparable depressing stories.
75
174000
3000
zna podobne przygnębiające historie.
03:12
There are tens of thousands
76
177000
2000
Takich opowieści
03:14
of those stories out there,
77
179000
2000
są dziesiątki tysięcy.
03:16
and it's really hard to conjure up
78
181000
2000
Trudno w sobie wzbudzić
03:18
much of a sense of well-being,
79
183000
2000
jakikolwiek optymizm,
03:20
because it just keeps getting worse.
80
185000
2000
ponieważ sytuacja wciąż się pogarsza.
03:22
And the reason it keeps getting worse
81
187000
2000
Jest coraz gorzej, ponieważ
03:24
is that after a natural catastrophe,
82
189000
3000
niegdyś po klęsce żywiołowej,
03:27
like a hurricane,
83
192000
3000
na przykład po huraganie,
03:31
it used to be that there was
84
196000
2000
następował zazwyczaj
03:33
some kind of successional sequence of recovery,
85
198000
3000
okres stopniowej odbudowy raf.
03:36
but what's going on now is that
86
201000
3000
Obecnie, z powodu
03:39
overfishing and pollution and climate change
87
204000
3000
nadmiernego połowu ryb,
03:42
are all interacting
88
207000
2000
zanieczyszczenia i zmian klimatycznych,
03:44
in a way that prevents that.
89
209000
2000
taka odbudowa jest niemożliwa.
03:46
And so I'm going to sort of go through
90
211000
2000
Chciałbym teraz
03:48
and talk about those three
91
213000
2000
zająć się omówieniem
03:50
kinds of things.
92
215000
2000
tych trzech zjawisk.
03:52
We hear a lot about
93
217000
2000
Dużo się słyszy
03:54
the collapse of cod.
94
219000
2000
o zaniku populacji dorsza.
03:56
It's difficult to imagine that
95
221000
2000
Trudno sobie dziś wyobrazić,
03:58
two, or some historians would say three world wars
96
223000
4000
że o dorsza stoczono dwie,
04:02
were fought during the colonial era
97
227000
2000
a według niektórych nawet trzy wojny
04:04
for the control of cod.
98
229000
2000
podczas epoki kolonialnej.
04:06
Cod fed most of the people of Western Europe.
99
231000
3000
Dorszem żywiła się Europa Zachodnia.
04:09
It fed the slaves
100
234000
2000
Nim również karmiono niewolników
04:11
brought to the Antilles,
101
236000
3000
przywożonych na Antyle.
04:14
the song "Jamaica Farewell" --
102
239000
2000
Piosenka "Jamaica Farewell" --
04:16
"Ackee rice salt fish are nice" --
103
241000
2000
"Ackee z ryżem i rybą jest pyszne" --
04:18
is an emblem of the importance
104
243000
3000
pokazuje, jak duże znaczenie
04:21
of salt cod from northeastern Canada.
105
246000
3000
miał solony dorsz z wybrzeży Kanady.
04:24
It all collapsed in the 80s and the 90s:
106
249000
3000
Połowy skończyły się w latach 80 i 90.
04:27
35,000 people lost their jobs.
107
252000
3000
35000 ludzi straciło pracę.
04:30
And that was the beginning
108
255000
2000
Był to początek
04:32
of a kind of serial depletion
109
257000
2000
stopniowego przejścia
04:34
from bigger and tastier species
110
259000
2000
od dużych i smacznych ryb,
04:36
to smaller and not-so-tasty species,
111
261000
3000
do mniejszych i nie tak smacznych,
04:39
from species that were near to home
112
264000
2000
od ryb poławianych na miejscu,
04:41
to species that were all around the world,
113
266000
3000
do nowych gatunków ryb
04:44
and what have you.
114
269000
2000
z całego świata.
04:46
It's a little hard to understand that,
115
271000
2000
Trudno to zrozumieć,
04:48
because you can go to a Costco in the United States
116
273000
3000
bo w każdym supermarkecie
04:51
and buy cheap fish.
117
276000
2000
można kupić tanie ryby.
04:53
You ought to read the label to find out where it came from,
118
278000
2000
Na etykiecie znajdziemy kraj pochodzenia,
04:55
but it's still cheap,
119
280000
2000
ale ryba jest tania
04:57
and everybody thinks it's okay.
120
282000
2000
i nikt nie widzi problemu.
04:59
It's hard to communicate this,
121
284000
2000
Trudno więc jest przekonać ludzi.
05:01
and one way that I think is really interesting
122
286000
3000
Ja lubię podawać jako przykład
05:04
is to talk about sport fish,
123
289000
3000
wędkowanie sportowe,
05:07
because people like to go out and catch fish.
124
292000
3000
bo wielu ludzi lubi chodzić na ryby.
05:10
It's one of those things.
125
295000
2000
To jeden z przykładów.
05:12
This picture here shows the trophy fish,
126
297000
3000
Na tym zdjęciu widać rekordową zdobycz,
05:15
the biggest fish caught
127
300000
2000
największe ryby, złowione przez
05:17
by people who pay a lot of money
128
302000
2000
ludzi, którzy zapłacili dużo pieniędzy,
05:19
to get on a boat,
129
304000
2000
by wsiąść do łodzi,
05:21
go to a place off of Key West in Florida,
130
306000
3000
wypłynąć w głąb morza,
05:24
drink a lot of beer,
131
309000
2000
wypić kilka piw,
05:26
throw a lot of hooks and lines into the water,
132
311000
2000
zarzucić mnóstwo wędek
05:28
come back with the biggest and the best fish,
133
313000
3000
i wrócić do domu z taaaką rybą.
05:31
and the champion trophy fish
134
316000
2000
Rekordowe ryby są zawieszane na tablicy,
05:33
are put on this board, where people take a picture,
135
318000
3000
przy której ludzie robią sobie zdjęcia.
05:36
and this guy is obviously
136
321000
2000
Jak widzicie, ten facet
05:38
really excited about that fish.
137
323000
3000
jest naprawdę dumny ze swojej zdobyczy.
05:41
Well, that's what it's like now,
138
326000
2000
No więc tak jest dzisiaj.
05:43
but this is what it was like in the 1950s
139
328000
2000
A tak było w latach 50.
05:45
from the same boat in the same place
140
330000
3000
To taka sama łódź, to samo miejsce,
05:48
on the same board on the same dock.
141
333000
3000
ta sama tablica, to samo nadbrzeże.
05:51
The trophy fish
142
336000
2000
Wtedy rekordowe ryby
05:53
were so big
143
338000
2000
były tak potężne,
05:55
that you couldn't put any of those small fish up on it.
144
340000
3000
że drobnica nie trafiała nawet na tablicę.
05:58
And the average size trophy fish
145
343000
2000
Średnia rekordowa zdobycz
06:00
weighed 250 to 300 pounds, goliath grouper,
146
345000
3000
ważyła od 115 do 135 kg, to strzępiel goliat.
06:03
and if you wanted to go out and kill something,
147
348000
2000
Jeśli ktoś miał ochotę zapolować,
06:05
you could pretty much count on
148
350000
2000
mógł liczyć na to,
06:07
being able to catch one of those fish.
149
352000
2000
że złowi jedną z tych wielkich ryb.
06:09
And they tasted really good.
150
354000
2000
Były naprawdę smaczne.
06:11
And people paid less in 1950 dollars
151
356000
3000
W latach 50 ludzi płacili mniej
06:14
to catch that
152
359000
2000
za ich złowienie,
06:16
than what people pay now
153
361000
2000
niż płacą obecnie
06:18
to catch those little, tiny fish.
154
363000
3000
za łowienie tych malutkich rybek.
06:21
And that's everywhere.
155
366000
2000
Tak się dzieje wszędzie.
06:23
It's not just the fish, though,
156
368000
2000
Nie chodzi tylko o to,
06:25
that are disappearing.
157
370000
2000
że jest mniej dużych ryb.
06:27
Industrial fishing uses big stuff,
158
372000
3000
Przemysł rybny wykorzystuje
06:30
big machinery.
159
375000
2000
potężne urządzenia.
06:32
We use nets that are 20 miles long.
160
377000
2000
Stosujemy sieci długie na 30 km.
06:34
We use longlines
161
379000
2000
Stosujemy długie żyłki z milionem,
06:36
that have one million or two million hooks.
162
381000
3000
a nawet dwoma milionami haczyków.
06:39
And we trawl,
163
384000
2000
Łowimy włokami,
06:41
which means to take something
164
386000
2000
co oznacza przymocowanie wielkiego wora
06:43
the size of a tractor trailer truck
165
388000
2000
o rozmiarze naczepy TIRa
06:45
that weighs thousands and thousands of pounds,
166
390000
3000
i wadze tysięcy kilogramów
06:48
put it on a big chain,
167
393000
2000
do potężnego łańcucha
06:50
and drag it across the sea floor
168
395000
2000
i ciągnięcie go po dnie morza,
06:52
to stir up the bottom and catch the fish.
169
397000
3000
by złowić skrywające się tam ryby.
06:55
Think of it as
170
400000
3000
Można to porównać
06:58
being kind of the bulldozing of a city
171
403000
2000
do zrównania z ziemią miasta
07:00
or of a forest,
172
405000
2000
lub wykarczowania lasu,
07:02
because it clears it away.
173
407000
2000
które pozostawia tylko ruinę.
07:04
And the habitat destruction
174
409000
2000
Skala zniszczenia środowiska
07:06
is unbelievable.
175
411000
2000
jest porażająca.
07:08
This is a photograph,
176
413000
2000
Oto zdjęcie,
07:10
a typical photograph,
177
415000
2000
jedno z wielu podobnych,
07:12
of what the continental shelves
178
417000
2000
przedstawiające wygląd
07:14
of the world look like.
179
419000
2000
szelfów kontynentalnych.
07:16
You can see the rows in the bottom,
180
421000
3000
Jak widzicie, w dnie wyorane są rzędy,
07:19
the way you can see the rows
181
424000
2000
podobne do rzędów, które widać
07:21
in a field that has just been plowed
182
426000
2000
na świeżo zaoranym polu,
07:23
to plant corn.
183
428000
2000
przygotowanym do zasiewu.
07:25
What that was, was a forest of sponges and coral,
184
430000
3000
Niegdyś rósł tu las gąbek i korali,
07:28
which is a critical habitat
185
433000
2000
środowisko niezbędne
07:30
for the development of fish.
186
435000
2000
do rozwoju ryb.
07:32
What it is now is mud,
187
437000
2000
Teraz jest tylko muł.
07:35
and the area of the ocean floor
188
440000
3000
Powierzchnia dna oceanu,
07:38
that has been transformed from forest
189
443000
3000
zamienionego z bujnego lasu
07:41
to level mud, to parking lot,
190
446000
2000
w płaski placek mułu
07:43
is equivalent to the entire area
191
448000
3000
równa jest całemu obszarowi
07:46
of all the forests
192
451000
2000
wszystkich lasów,
07:48
that have ever been cut down
193
453000
2000
które zostały wycięte
07:50
on all of the earth
194
455000
2000
na całej planecie
07:52
in the history of humanity.
195
457000
2000
od zarania dziejów.
07:54
We've managed to do that
196
459000
2000
Udało nam się dokonać tego spustoszenia
07:56
in the last 100 to 150 years.
197
461000
3000
w ciągu ostatnich 100-150 lat.
08:00
We tend to think of oil spills
198
465000
2000
Zamartwiamy się wyciekami
08:02
and mercury
199
467000
2000
oleju i rtęci,
08:04
and we hear a lot about plastic these days.
200
469000
2000
dużo też się mówi o plastiku.
08:06
And all of that stuff is really disgusting,
201
471000
2000
Wszystkie te rzeczy są paskudne,
08:08
but what's really insidious
202
473000
2000
ale najwięcej szkód
08:10
is the biological pollution that happens
203
475000
3000
przynoszą zagrożenia biologiczne.
08:13
because of the magnitude of the shifts
204
478000
3000
Wywołują one wiele
08:16
that it causes
205
481000
2000
nieodwracalnych zmian
08:18
to entire ecosystems.
206
483000
2000
w całych ekosystemach.
08:20
And I'm going to just talk very briefly
207
485000
2000
Omówię teraz pokrótce
08:22
about two kinds of biological pollution:
208
487000
3000
dwa rodzaje zagrożeń biologicznych.
08:25
one is introduced species
209
490000
2000
Jedno z nich to gatunki inwazyjne,
08:27
and the other is what comes from nutrients.
210
492000
3000
a drugie jest pochodną składników odżywczych.
08:30
So this is the infamous
211
495000
2000
Oto osławiony glon
08:32
Caulerpa taxifolia,
212
497000
2000
Caulerpa Taxifolia,
08:34
the so-called killer algae.
213
499000
3000
znana jako glon-zabójca.
08:37
A book was written about it.
214
502000
2000
Napisano o nim nawet książkę.
08:39
It's a bit of an embarrassment.
215
504000
2000
To wstydliwa historia.
08:41
It was accidentally released
216
506000
2000
Glon przez pomyłkę wydostał się
08:43
from the aquarium in Monaco,
217
508000
2000
z oceanarium w Monako.
08:45
it was bred to be cold tolerant
218
510000
3000
Dzięki hodowli stał się odporny na zimno,
08:48
to have in peoples aquaria.
219
513000
2000
by lepiej nadawać się do domowych akwariów.
08:50
It's very pretty,
220
515000
2000
Jest bardzo efektowny
08:52
and it has rapidly started
221
517000
2000
i niezwykle szybko
08:54
to overgrow
222
519000
2000
zaczął dominować
08:56
the once very rich
223
521000
2000
w niegdyś niezwykle bogatym
08:58
biodiversity of the
224
523000
2000
środowisku naturalnym
09:00
northwestern Mediterranean.
225
525000
2000
północnozachodniej części Morza Śródziemnego.
09:02
I don't know how many of you remember the movie
226
527000
2000
Nie wiem, czy pamiętacie film
09:04
"The Little Shop of Horrors,"
227
529000
2000
"Sklepik z horrorami",
09:06
but this is the plant of "The Little Shop of Horrors."
228
531000
3000
ale to roślina rodem stamtąd.
09:09
But, instead of devouring the people in the shop,
229
534000
3000
Tyle, że zamiast pożerać ludzi w sklepiku,
09:12
what it's doing is overgrowing
230
537000
2000
rozrasta się nadmiernie
09:14
and smothering
231
539000
2000
i dławi praktycznie wszystkie
09:16
virtually all of the bottom-dwelling life
232
541000
3000
organizmy zamieszkujące dno morza
09:19
of the entire northwestern
233
544000
3000
północnozachodniej części
09:22
Mediterranean Sea.
234
547000
2000
basenu Morza Śródziemnego.
09:24
We don't know anything that eats it,
235
549000
2000
Nie znamy gatunku, który się nim żywi.
09:26
we're trying to do all sorts of genetics
236
551000
2000
Prowadzimy rozmaite badania genetyczne,
09:28
and figure out something that could be done,
237
553000
3000
by znaleźć na niego sposób,
09:31
but, as it stands, it's the monster from hell,
238
556000
3000
ale na razie nie ma sposobu
09:34
about which nobody knows what to do.
239
559000
3000
na ten glon z piekła rodem.
09:37
Now another form of pollution
240
562000
3000
Inny rodzaj zagrożeń biologicznych
09:40
that's biological pollution
241
565000
2000
to "zanieczyszczenie" powodowane przez
09:42
is what happens from excess nutrients.
242
567000
2000
nadmierną ilość składników odżywczych.
09:44
The green revolution,
243
569000
2000
Sztuczne nawozy azotowe
09:46
all of this artificial nitrogen fertilizer, we use too much of it.
244
571000
3000
są nadmiernie wykorzystywane w rolnictwie,
09:49
It's subsidized, which is one of the reasons we used too much of it.
245
574000
3000
także z powodu dopłat do nawozów.
09:52
It runs down the rivers,
246
577000
2000
Nawozy spływają rzekami do morza
09:54
and it feeds the plankton,
247
579000
2000
i odżywiają plankton,
09:56
the little microscopic plant cells
248
581000
2000
mikroskopijne cząstki roślinne
09:58
in the coastal water.
249
583000
2000
unoszące się w przybrzeżnych wodach.
10:00
But since we ate all the oysters
250
585000
2000
A ponieważ zjedliśmy już wszystkie ostrygi
10:02
and we ate all the fish that would eat the plankton,
251
587000
2000
i ryby, które normalnie żywiły się planktonem,
10:04
there's nothing to eat the plankton
252
589000
2000
nie ma już gatunku, który by go zjadł.
10:06
and there's more and more of it,
253
591000
2000
Jest go coraz więcej
10:08
so it dies of old age,
254
593000
2000
i umiera ze starości,
10:10
which is unheard of for plankton.
255
595000
2000
co jest niespotykane w wypadku planktonu.
10:12
And when it dies, it falls to the bottom
256
597000
2000
Kiedy obumiera, opada na dno,
10:14
and then it rots,
257
599000
2000
gdzie gnije,
10:16
which means that bacteria break it down.
258
601000
2000
co oznacza rozkład bakteryjny.
10:18
And in the process
259
603000
2000
Podczas rozkładu
10:20
they use up all the oxygen,
260
605000
2000
bakterie zużywają tlen.
10:22
and in using up all the oxygen
261
607000
2000
A środowisko pozbawione tlenu
10:24
they make the environment utterly lethal
262
609000
2000
staje się śmiertelną pułapką
10:26
for anything that can't swim away.
263
611000
2000
dla organizmów, które nie mogą z niego uciec.
10:28
So, what we end up with
264
613000
2000
W rezultacie powstaje
10:30
is a microbial zoo
265
615000
2000
mikrobowe zoo,
10:32
dominated by bacteria
266
617000
2000
zamieszkałe przez bakterie
10:34
and jellyfish, as you see
267
619000
2000
i meduzy, widoczne
10:36
on the left in front of you.
268
621000
2000
po lewej stronie na zdjęciu.
10:38
And the only fishery left --
269
623000
2000
Jedyny pozostały teren łowiskowy,
10:40
and it is a commercial fishery --
270
625000
2000
to komercyjne łowisko meduz,
10:42
is the jellyfish fishery
271
627000
2000
które widzicie po prawej stronie,
10:44
you see on the right, where there used to be prawns.
272
629000
2000
tam, gdzie niegdyś łowiono krewetki.
10:46
Even in Newfoundland
273
631000
2000
Nawet w Nowej Fundlandii,
10:48
where we used to catch cod,
274
633000
2000
gdzie niegdyś poławiano dorsze,
10:50
we now have a jellyfish fishery.
275
635000
3000
łowi się teraz meduzy.
10:53
And another version of this sort of thing
276
638000
2000
Innym przykładem jest zjawisko
10:55
is what is often called red tides
277
640000
2000
nazywane "czerwonymi przypływami"
10:57
or toxic blooms.
278
642000
2000
lub zakwitem alg.
10:59
That picture on the left is just staggering to me.
279
644000
3000
To zdjęcie jest dla mnie przerażające.
11:02
I have talked about it a million times,
280
647000
2000
Mówiłem o nim z milion razy,
11:04
but it's unbelievable.
281
649000
2000
ale wciąż nie mogę sam w to uwierzyć.
11:06
In the upper right of that picture on the left
282
651000
2000
W górnym prawym rogu lewej fotografii
11:08
is almost the Mississippi Delta,
283
653000
2000
są tereny delty Missisipi,
11:10
and the lower left of that picture
284
655000
2000
a w dolnej części tej fotografii
11:12
is the Texas-Mexico border.
285
657000
2000
widać granicę pomiędzy Teksasem i Meksykiem.
11:14
You're looking at the entire
286
659000
2000
Patrzycie na północno-zachodnią
11:16
northwestern Gulf of Mexico;
287
661000
2000
część Zatoki Meksykańskiej.
11:18
you're looking at one toxic
288
663000
2000
Patrzycie na olbrzymi toksyczny
11:20
dinoflagellate bloom that can kill fish,
289
665000
2000
zakwit bruzdnic, który zabija ryby.
11:22
made by that beautiful little creature
290
667000
2000
Odpowiedzialne są za niego te ładne,
11:24
on the lower right.
291
669000
2000
małe zwierzątka na dole po prawej.
11:26
And in the upper right you see this
292
671000
2000
Na górze po prawej stronie
11:28
black sort of cloud
293
673000
2000
widać jakby czarną chmurę,
11:30
moving ashore.
294
675000
2000
przemieszczającą się w stronę wybrzeża.
11:32
That's the same species.
295
677000
2000
To ten sam gatunek glonów.
11:34
And as it comes to shore and the wind blows,
296
679000
3000
Kiedy powiew wiatru uniesie w powietrze
11:37
and little droplets of the water get into the air,
297
682000
3000
kropelki wody z unoszącej się przy brzegu "chmury",
11:40
the emergency rooms of all the hospitals fill up
298
685000
3000
izby przyjęć w szpitalach zapełnią się
11:43
with people with acute respiratory distress.
299
688000
2000
ludźmi z ostrą niewydolnością oddechową.
11:45
And that's retirement homes
300
690000
2000
A tu widzicie domy spokojnej starości
11:47
on the west coast of Florida.
301
692000
2000
na zachodnim wybrzeżu Florydy.
11:49
A friend and I did this thing in Hollywood
302
694000
2000
Wraz z przyjacielem zorganizowaliśmy w Hollywood
11:51
we called Hollywood ocean night,
303
696000
2000
specjalny wieczór poświęcony problemom oceanu.
11:53
and I was trying to figure out how to
304
698000
2000
Starałem się jakoś wyjaśnić
11:55
explain to actors what's going on.
305
700000
2000
obecnym aktorom, co się dzieje.
11:57
And I said,
306
702000
2000
Powiedziałem im:
11:59
"So, imagine you're in a movie called 'Escape from Malibu'
307
704000
3000
"Wyobraźcie sobie, że gracie w filmie 'Ucieczka z Malibu',
12:02
because all the beautiful people have moved
308
707000
2000
w którym wszyscy piękni ludzie przenieśli się
12:04
to North Dakota, where it's clean and safe.
309
709000
2000
do Północnej Dakoty, gdzie jest czysto i bezpiecznie.
12:06
And the only people who are left there
310
711000
2000
Ci, którzy zostali tutaj,
12:08
are the people who can't afford
311
713000
3000
nie mogą sobie pozwolić
12:11
to move away from the coast,
312
716000
2000
na przeprowadzkę z dala od wybrzeża,
12:13
because the coast, instead of being paradise,
313
718000
3000
które nie jest już rajem na ziemi,
12:16
is harmful to your health."
314
721000
2000
lecz zagrożeniem dla waszego zdrowia."
12:18
And then this is amazing.
315
723000
2000
To zdjęcie jest naprawdę niesamowite.
12:20
It was when I was on holiday last early autumn in France.
316
725000
3000
Zdarzyło się to podczas moich wakacji we Francji.
12:23
This is from the coast of Brittany,
317
728000
2000
To zdjęcie z wybrzeża Bretanii,
12:25
which is being enveloped
318
730000
2000
pokrytego szczelnie
12:27
in this green, algal slime.
319
732000
3000
zielonym mułem z glonów.
12:30
The reason that it attracted so much attention,
320
735000
3000
Wielu ludzi zwróciło na to uwagę,
12:33
besides the fact that it's disgusting,
321
738000
3000
bo nie tylko wyglądało obrzydliwie,
12:36
is that sea birds flying over it
322
741000
2000
ale powodowało zatrucie i śmierć
12:38
are asphyxiated by the smell and die,
323
743000
3000
przelatujących nad nim ptaków morskich.
12:41
and a farmer died of it,
324
746000
2000
Zginął nawet okoliczny rolnik
12:43
and you can imagine the scandal that happened.
325
748000
2000
i oczywiście wybuchł wielki skandal.
12:45
And so there's this war
326
750000
2000
Rozpoczęła się więc wojna
12:47
between the farmers
327
752000
2000
pomiędzy rolnikami
12:49
and the fishermen about it all,
328
754000
2000
i rybakami.
12:51
and the net result is that
329
756000
2000
Rezultatem tej wojny jest to,
12:53
the beaches of Brittany have to be bulldozed of this stuff
330
758000
3000
że plaże Bretanii muszą być regularnie
12:56
on a regular basis.
331
761000
2000
oczyszczane z tego świństwa.
12:58
And then, of course, there's climate change,
332
763000
2000
No i oczywiście są też zmiany klimatyczne,
13:00
and we all know about climate change.
333
765000
2000
o których wszyscy wiemy.
13:02
I guess the iconic figure of it
334
767000
2000
Najbardziej znanym przykładem
13:04
is the melting of the ice
335
769000
2000
jest zapewne topnienie mas lodowych
13:06
in the Arctic Sea.
336
771000
2000
na Morzu Arktycznym.
13:08
Think about the thousands and thousands of people who died
337
773000
3000
Pomyślcie o tysiącach odkrywców, którzy zmarli
13:11
trying to find the Northwest Passage.
338
776000
3000
podczas prób znalezienia Przejścia Północno-Zachodniego.
13:14
Well, the Northwest Passage is already there.
339
779000
2000
No więc Przejście znaleziono.
13:16
I think it's sort of funny;
340
781000
2000
To raczej ironiczne, że
13:18
it's on the Siberian coast,
341
783000
2000
znajduje się na wybrzeżu Syberii.
13:20
maybe the Russians will charge tolls.
342
785000
3000
Kto wie, może Rosjanie wprowadzą opłaty za przejście.
13:23
The governments of the world
343
788000
2000
Dla rządów całego świata
13:25
are taking this really seriously.
344
790000
2000
to bardzo poważna sprawa.
13:27
The military of the Arctic nations
345
792000
3000
Siły zbrojne państw z regionu arktycznego
13:30
is taking it really seriously.
346
795000
3000
bardzo poważnie do niej podchodzą.
13:33
For all the denial of climate change
347
798000
2000
Choć przywódcy krajów
13:35
by government leaders,
348
800000
2000
zaprzeczają zjawisku globalnego ocieplenia,
13:37
the CIA
349
802000
2000
CIA,
13:39
and the navies of Norway
350
804000
2000
marynarki wojenne Norwegii,
13:41
and the U.S. and Canada, whatever
351
806000
3000
Stanów Zjednoczonych i Kanady
13:44
are busily thinking about
352
809000
2000
bardzo mocno się zastanawiają,
13:46
how they will secure their territory
353
811000
3000
jak zabezpieczą swoje interesy
13:49
in this inevitability
354
814000
3000
w obliczu nieuniknionych zmian.
13:52
from their point of view.
355
817000
2000
A co do ludzi zamieszkujących te regiony,
13:54
And, of course, Arctic communities are toast.
356
819000
2000
A ludzie zamieszkujący te regiony
13:56
The other kinds of effects of climate change --
357
821000
2000
Globalne ocieplenie ma jeszcze jeden skutek:
13:58
this is coral bleaching. It's a beautiful picture, right?
358
823000
2000
blaknięcie korali. To piękny widok,
14:00
All that white coral.
359
825000
2000
śliczne białe korale.
14:02
Except it's supposed to be brown.
360
827000
3000
Problem w tym, że powinny być brązowe.
14:05
What happens is that
361
830000
2000
Dzieje się tak, dlatego że
14:07
the corals are a symbiosis,
362
832000
2000
korale żyją w symbiozie
14:09
and they have these little algal cells
363
834000
2000
z komórkami glonów,
14:11
that live inside them.
364
836000
2000
które je zamieszkują.
14:13
And the algae give the corals sugar,
365
838000
2000
Glony produkują dla korali cukier,
14:15
and the corals give the algae
366
840000
2000
a korale w zamian dają im
14:17
nutrients and protection.
367
842000
2000
składniki odżywcze i ochronę.
14:19
But when it gets too hot,
368
844000
2000
Jeśli jednak robi się zbyt ciepło
14:21
the algae can't make the sugar.
369
846000
2000
glony nie mogą wyprodukować cukru.
14:23
The corals say, "You cheated. You didn't pay your rent."
370
848000
2000
Korale się skarżą, że glony nie zapłaciły im czynszu,
14:25
They kick them out, and then they die.
371
850000
3000
wyrzucają je na bruk, a potem umierają.
14:28
Not all of them die; some of them survive,
372
853000
2000
Choć nie wszystkie obumierają,
14:30
some more are surviving,
373
855000
2000
niektóre są w stanie przeżyć,
14:32
but it's really bad news.
374
857000
2000
to jednak bardzo niepokojące zjawisko.
14:34
To try and give you a sense of this,
375
859000
2000
Żebyście to dobrze zrozumieli,
14:36
imagine you go camping in July
376
861000
3000
wyobraźcie sobie, że jedziecie w lipcu pod namiot,
14:39
somewhere in Europe or in North America,
377
864000
3000
gdzieś w Europie lub Ameryce Północnej.
14:42
and you wake up the next morning, and you look around you,
378
867000
2000
Budzicie się rano, rozglądacie wokół
14:44
and you see that 80 percent of the trees,
379
869000
2000
i widzicie, że 80% otaczających was drzew,
14:46
as far as you can see,
380
871000
2000
gdzie tylko sięga wzrok,
14:48
have dropped their leaves and are standing there naked.
381
873000
3000
zrzuciło liście i stoi nagie.
14:51
And you come home, and you discover
382
876000
2000
Wracacie do domu i odkrywacie,
14:53
that 80 percent of all the trees
383
878000
2000
że 80% wszystkich drzew
14:55
in North America and in Europe
384
880000
2000
w Ameryce Północnej i Europie
14:57
have dropped their leaves.
385
882000
2000
zgubiło liście.
14:59
And then you read in the paper a few weeks later,
386
884000
2000
Kilka tygodni później czytacie w gazecie,
15:01
"Oh, by the way, a quarter of those died."
387
886000
3000
że ćwierć z tych drzew obumarła.
15:04
Well, that's what happened in the Indian Ocean
388
889000
3000
Podobna rzecz wydarzyła się w Oceanie Indyjskim
15:07
during the 1998 El Nino,
389
892000
2000
w 1998r. podczas huraganu El Nino.
15:09
an area vastly greater
390
894000
2000
To obszar o wiele większy niż
15:11
than the size of North America and Europe,
391
896000
2000
Ameryka Północna i Europa.
15:13
when 80 percent of all the corals bleached
392
898000
3000
80% korali go zamieszkujących wyblakła,
15:16
and a quarter of them died.
393
901000
3000
a ćwierć z nich obumarła.
15:19
And then the really scary thing
394
904000
2000
Najgorsze w tych zjawiskach,
15:21
about all of this --
395
906000
2000
nadmiernym odławianiu ryb,
15:23
the overfishing, the pollution and the climate change --
396
908000
3000
zanieczyszczeniu środowiska i zmianach klimatycznych,
15:26
is that each thing doesn't happen in a vacuum.
397
911000
3000
jest to, że nie dzieją się one w próżni,
15:29
But there are these, what we call, positive feedbacks,
398
914000
3000
lecz wzajemnie wzmacniają swoje działanie.
15:32
the synergies among them
399
917000
2000
Zachodzi między nimi synergia,
15:34
that make the whole vastly greater
400
919000
2000
która powoduje, że skutek sumy tych zjawisk
15:36
than the sum of the parts.
401
921000
2000
jest groźniejszy od skutków poszczególnych czynników.
15:38
And the great scientific challenge
402
923000
3000
Największym wyzwaniem dla naukowców
15:41
for people like me in thinking about all this,
403
926000
3000
jest znalezienie odpowiedzi na pytanie:
15:44
is do we know how
404
929000
2000
czy wiemy w jaki sposób
15:46
to put Humpty Dumpty back together again?
405
931000
3000
można poskładać to wszystko do kupy?
15:49
I mean, because we, at this point, we can protect it.
406
934000
3000
Obecnie jesteśmy w stanie chronić oceany,
15:52
But what does that mean?
407
937000
2000
ale co to tak naprawdę znaczy?
15:54
We really don't know.
408
939000
2000
Nie mamy pojęcia.
15:57
So what are the oceans going to be like
409
942000
3000
W jakim stanie będą więc oceany
16:00
in 20 or 50 years?
410
945000
3000
za 20 czy 50 lat?
16:03
Well, there won't be any fish
411
948000
2000
Prawdopodobnie nie będzie w nich żadnych ryb
16:05
except for minnows,
412
950000
2000
poza rybami karpiowatymi.
16:07
and the water will be pretty dirty,
413
952000
3000
Woda w oceanach będzie
16:10
and all those kinds of things
414
955000
2000
bardzo brudna i mętna,
16:12
and full of mercury, etc., etc.
415
957000
3000
pełna rtęci i innych zanieczyszczeń.
16:17
And dead zones will get bigger and bigger
416
962000
2000
Martwe strefy będą się rozrastać,
16:19
and they'll start to merge,
417
964000
2000
aż w końcu zaczną się łączyć ze sobą.
16:21
and we can imagine something like
418
966000
2000
Możemy sobie wyobrazić zamianę
16:23
the dead-zonification
419
968000
2000
wszystkich oceanów
16:25
of the global, coastal ocean.
420
970000
3000
w jedną wielką martwą strefę.
16:28
Then you sure won't want to eat fish that were raised in it,
421
973000
3000
Na pewno nie będziecie wtedy jeść morskich ryb,
16:31
because it would be a kind of
422
976000
2000
bo byłoby to jak
16:33
gastronomic Russian roulette.
423
978000
2000
gastronomiczna rosyjska ruletka.
16:35
Sometimes you have a toxic bloom;
424
980000
2000
Albo wystąpił toksyczny zakwit alg,
16:37
sometimes you don't.
425
982000
2000
albo nie. Nie wiadomo.
16:39
That doesn't sell.
426
984000
2000
To się nie sprzeda.
16:41
The really scary things though
427
986000
2000
Przerażające są również zjawiska
16:43
are the physical, chemical,
428
988000
3000
fizyczne, chemiczne
16:46
oceanographic things that are happening.
429
991000
3000
i zdarzenia oceanograficzne.
16:49
As the surface of the ocean gets warmer,
430
994000
3000
Gdy powierzchnia oceanu staje się cieplejsza,
16:52
the water is lighter when it's warmer,
431
997000
2000
cieplejsza i lżejsza staje się woda.
16:54
it becomes harder and harder
432
999000
2000
Coraz trudniejsza staje się
16:56
to turn the ocean over.
433
1001000
2000
wymiana wód w oceanie.
16:58
We say it becomes
434
1003000
2000
Określamy to zjawisko
17:00
more strongly stratified.
435
1005000
2000
mianem stratyfikacji oceanu.
17:02
The consequence of that is that
436
1007000
2000
Skutkiem uwarstwienia jest to,
17:04
all those nutrients
437
1009000
2000
że składniki odżywcze
17:06
that fuel the great anchoveta fisheries,
438
1011000
3000
potrzebne wielkim ławicom
17:09
of the sardines of California
439
1014000
2000
sardynek w Kaliforni,
17:11
or in Peru or whatever,
440
1016000
3000
w Peru, czy gdziekolwiek,
17:14
those slow down
441
1019000
2000
nie docierają na miejsce,
17:16
and those fisheries collapse.
442
1021000
2000
znikają więc kolejne tereny łowiskowe.
17:18
And, at the same time,
443
1023000
2000
Jednocześnie, woda z powierzchni,
17:20
water from the surface, which is rich in oxygen,
444
1025000
3000
bogata w tlen,
17:23
doesn't make it down
445
1028000
3000
nie dociera do niższych warstw oceanu,
17:27
and the ocean turns into a desert.
446
1032000
3000
który zamienia się w pustynię.
17:30
So the question is: How are we all
447
1035000
2000
Pytanie brzmi: W jaki sposób
17:32
going to respond to this?
448
1037000
2000
zareagujemy na te zmiany?
17:34
And we can do
449
1039000
2000
Możemy zrobić wiele,
17:36
all sorts of things to fix it,
450
1041000
2000
by naprawić stan rzeczy,
17:38
but in the final analysis,
451
1043000
2000
ale w ostatecznym rozrachunku
17:40
the thing we really need to fix
452
1045000
2000
musimy przede wszystkim
17:42
is ourselves.
453
1047000
2000
zmienić siebie.
17:44
It's not about the fish; it's not about the pollution;
454
1049000
3000
Nie chodzi tu o ryby, czy zanieczyszczenie wód,
17:47
it's not about the climate change.
455
1052000
2000
nie chodzi o zmiany klimatyczne.
17:49
It's about us
456
1054000
2000
Chodzi tu o nas,
17:51
and our greed and our need for growth
457
1056000
3000
naszą chciwość, potrzebę rozwoju
17:54
and our inability to imagine a world
458
1059000
3000
i niemożność wyobrażenia sobie świata
17:57
that is different from the selfish world
459
1062000
2000
innego od tego egoistycznego,
17:59
we live in today.
460
1064000
2000
w którym dziś żyjemy.
18:01
So the question is: Will we respond to this or not?
461
1066000
3000
Pytanie brzmi: czy zareagujemy?
18:04
I would say that the future of life
462
1069000
2000
Moim zdaniem nasza przyszłość
18:06
and the dignity of human beings
463
1071000
2000
i godność ludzkości zależy od tego,
18:08
depends on our doing that.
464
1073000
2000
czy zareagujemy.
18:10
Thank you. (Applause)
465
1075000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Jeremy Jackson - Marine ecologistA leader in the study of the ecology and evolution of marine organisms, Jeremy Jackson is known for his deep understanding of geological time.
Why you should listen
Jeremy Jackson is the Ritter Professor of Oceanography and Director of the Center for Marine Biodiversity and Conservation at the Scripps Institution of Oceanography. Painting pictures of changing marine environments, particularly coral reefs and the Isthmus of Panama, Jackson's research captures the extreme environmental decline of the oceans that has accelerated in the past 200 years.
Jackson's current work focuses on the future of the world’s oceans, given overfishing, habitat destruction and ocean warming, which have fundamentally changed marine ecosystems and led to "the rise of slime." Although Jackson's work describes grim circumstances, even garnering him the nickname Dr. Doom, he believes that successful management and conservation strategies can renew the ocean’s health.
Jeremy Jackson | Speaker | TED.com