TEDSalon NY2011
Shlomo Benartzi: Saving for tomorrow, tomorrow
Shlomo Benartzi: Yarın, için yarın tasarruf yapmak
Filmed:
Readability: 3.2
1,754,678 views
Önümüzdeki hafta para biriktirmeyi hayal etmek kolay, peki ya şimdi? Genellikle, harcıyor olmak isteriz. Ekonomist Shlomo Benartzi, bu durumu emeklilik için yeterli birikimin en büyük engellerinden biri olduğunu söylüyor ve bu davranışsal zorluğu nasıl davranışsal çözüme dönüştürebileceğimizi soruyor.
Shlomo Benartzi - Economist
Shlomo Benartzi uses behavioral economics to study how and why we plan well for the future (or fail to), and uses that to develop new programs to encourage saving for retirement. Full bio
Shlomo Benartzi uses behavioral economics to study how and why we plan well for the future (or fail to), and uses that to develop new programs to encourage saving for retirement. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm going to talk today about saving more,
0
0
3000
Bugün, daha fazla tasarruf yapmak hakkında konuşacağım,
00:18
but not today, tomorrow.
1
3000
3000
ancak bugün değil, yarın.
00:21
I'm going to talk about Save More Tomorrow.
2
6000
2000
Bugün Yarın Daha Fazla Tasarruf Yapmak hakkında konuşacağım.
00:23
It's a program that Richard Thaler
3
8000
2000
Bu programı
00:25
from the University of Chicago and I
4
10000
2000
Şikago Üniversitesinden Richard Thaler ve ben
00:27
devised maybe 15 years ago.
5
12000
3000
yaklaşık 15 yıl önce tasarladık.
00:30
The program, in a sense,
6
15000
2000
Bu program, bir anlamda
00:32
is an example of behavioral finance
7
17000
2000
davranışsal finans örneğidir.
00:34
on steroids --
8
19000
2000
daha da güçlü ifade edildiğinde
00:36
how we could really use behavioral finance.
9
21000
3000
davranışsal finansı gerçekten nasıl kullanabiliriz
00:39
Now you might ask, what is behavioral finance?
10
24000
3000
Şimdi davranışsal finansın ne olduğunu sorabilirsiniz.
00:42
So let's think about how we manage our money.
11
27000
3000
Şimdi, paramızı nasıl yönettiğimizi düşünelim.
00:45
Let's start with mortgages.
12
30000
3000
Konut kredileriyle başlayalım.
00:48
It's kind of a recent topic,
13
33000
2000
Güncel sayılabilecek bir konu,
00:50
at least in the U.S.
14
35000
2000
en azından Amerika'da.
00:52
A lot of people buy
15
37000
2000
Bir çok kişi
00:54
the biggest house they can afford,
16
39000
3000
karşılayabileceği en büyük evi satın alıyor,
00:57
and actually slightly bigger than that.
17
42000
3000
aslında bundan biraz daha büyüğünü alıyor.
01:00
And then they foreclose.
18
45000
3000
Ve daha sonra evlerini kaybediyorlar.
01:03
And then they blame the banks
19
48000
2000
Ve daha sonra bankalarını suçluyorlar
01:05
for being the bad guys who gave them the mortgages.
20
50000
3000
kendilerine krediyi veren kötü adamlar oldukları için.
01:08
Let's also think about
21
53000
2000
Şimdi bir de
01:10
how we manage risks --
22
55000
2000
riskleri nasıl yönettiğimizi düşünelim --
01:12
for example, investing in the stock market.
23
57000
2000
örneğin, hisse senedine yatırım yapmayı.
01:14
Two years ago, three years ago, about four years ago,
24
59000
3000
İki yıl, üç yıl, dört yıl öncesine kadar,
01:17
markets did well.
25
62000
2000
piyasalar iyiydi.
01:19
We were risk takers, of course.
26
64000
3000
Bizler de risk alıcılarıydık, tabii ki.
01:22
Then market stocks seize
27
67000
2000
Daha sonra piyasa küçülüyor
01:24
and we're like, "Wow.
28
69000
2000
ve bizler şaşırıyoruz.
01:26
These losses, they feel, emotionally,
29
71000
3000
Bu kayıpları duygusal olarak hissediyorlar,
01:29
they feel very different
30
74000
3000
piyasalar yükseldiği zaman
01:32
from what we actually thought about it
31
77000
3000
hissedeceklerini düşündüğümüzden
01:35
when markets were going up."
32
80000
2000
çok daha farklı hissediyorlar.
01:37
So we're probably not doing a great job
33
82000
3000
Demek ki muhtemelen çok da iyi bir iş çıkartmıyoruz,
01:40
when it comes to risk taking.
34
85000
2000
konu risk almaya geldiğinde.
01:42
How many of you have iPhones?
35
87000
3000
Kaçınız iPhone kullanıyor?
01:45
Anyone? Wonderful.
36
90000
3000
Kimse? Harika.
01:48
I would bet many more of you
37
93000
3000
Bahse girerim bir çoğunuz
01:51
insure your iPhone --
38
96000
3000
iPhone cihazlarını sigortalatmıştır--
01:54
you're implicitly buying insurance by having an extended warranty.
39
99000
3000
dolaylı olarak uzatılmış garanti kapsamında satın alıyorsunuz.
01:57
What if you lose your iPhone?
40
102000
2000
iPhone cihazınızı kaybederseniz ne olur?
01:59
What if you do this?
41
104000
2000
Böyle yaparsanız ne olur?
02:01
How many of you have kids?
42
106000
2000
Kaçınızın çocuğu var?
02:03
Anyone?
43
108000
2000
Kimse?
02:05
Keep your hands up
44
110000
2000
Elleriniz havada kalsın
02:07
if you have sufficient life insurance.
45
112000
3000
eğer yeterli yaşam sigortanız varsa.
02:10
I see a lot of hands coming down.
46
115000
2000
Bir çok elin indiğini görüyorum.
02:12
I would predict,
47
117000
2000
Eğer
02:14
if you're a representative sample,
48
119000
2000
temsili bir örneklem olsanız,
02:16
that many more of you
49
121000
2000
kaçınızın yaşam sigortasından daha fazla
02:18
insure your iPhones than your lives,
50
123000
3000
iPhone sigortası olduğunu öngörebilirim,
02:21
even when you have kids.
51
126000
2000
çocuklarınızın olmasına rağmen.
02:23
We're not doing that well when it comes to insurance.
52
128000
3000
Sigorta söz konusu olduğunda o kadar da iyi olmuyoruz.
02:26
The average American household
53
131000
4000
Ortalama Amerikan hane halkı
02:30
spends 1,000 dollars a year
54
135000
3000
piyangolara yılda 1.000 dolar
02:33
on lotteries.
55
138000
2000
harcıyor.
02:35
And I know it sounds crazy.
56
140000
3000
Biliyorum çılgınca geliyor.
02:38
How many of you spend a thousand dollars a year on lotteries?
57
143000
3000
Kaçınız yılda piyangolara bin dolar harcıyor?
02:41
No one.
58
146000
2000
Hiç kimse.
02:43
So that tells us that the people not in this room
59
148000
3000
Bu şunu söylüyor, bu salonda olmayan kişiler
02:46
are spending more than a thousand
60
151000
2000
ortalama bin dolara ulaşmak için
02:48
to get the average to a thousand.
61
153000
3000
bin dolardan daha fazla harcıyorlar.
02:51
Low-income people
62
156000
2000
Düşük gelirli kişiler
02:53
spend a lot more than a thousand on lotteries.
63
158000
4000
piyangolara bin dolardan daha fazla harcıyorlar.
02:57
So where does it take us?
64
162000
2000
Peki, bu bizi nereye götürüyor?
02:59
We're not doing a great job managing money.
65
164000
3000
Para yönetiminde çok da iyi bir iş çıkartmıyoruz.
03:02
Behavioral finance is really a combination
66
167000
3000
Davranışsal finans,
03:05
of psychology and economics,
67
170000
2000
psikoloji ve ekonominin
03:07
trying to understand
68
172000
2000
kişilerin parasal yanlışlarını anlamaya çalışan
03:09
the money mistakes people make.
69
174000
2000
gerçek bir kombinasyonudur.
03:11
And I can keep standing here
70
176000
2000
Geriye kalan 12 dakika ve 53 saniyemde
03:13
for the 12 minutes and 53 seconds that I have left
71
178000
4000
burada kalmaya devam edebilir
03:17
and make fun of all sorts of ways
72
182000
2000
ve para yönetimimizin tüm farklı yollarını
03:19
we manage money,
73
184000
2000
tiye alabilirim,
03:21
and at the end you're going to ask, "How can we help people?"
74
186000
3000
ve en sonunda sizler "İnsanlara nasıl yardımcı olabiliriz?" diye soruyor olursunuz.
03:24
And that's what I really want to focus on today.
75
189000
3000
Bugün gerçekten tam olarak odaklanmak istediğim de bu.
03:27
How do we take an understanding
76
192000
2000
Kişilerin parasal yanlışlarına
03:29
of the money mistakes people make,
77
194000
3000
nasıl yaklaştığımız
03:32
and then turning the behavioral challenges
78
197000
3000
ve davranışsal zorlukları nasıl
03:35
into behavioral solutions?
79
200000
2000
davranışsal çözümlere dönüştürdüğümüz.
03:37
And what I'm going to talk about today
80
202000
2000
Ve bugün Yarın Daha Fazla Biriktirmek
03:39
is Save More Tomorrow.
81
204000
2000
hakkında konuşacağım.
03:41
I want to address the issue
82
206000
2000
Tasarruf konusuna gönderme
03:43
of savings.
83
208000
2000
yapmak istiyorum.
03:45
We have on the screen
84
210000
2000
Ekranda
03:47
a representative sample
85
212000
2000
100 Amerikalıyı
03:49
of 100 Americans.
86
214000
2000
temsil eden bir örneklem var.
03:51
And we're going to look at their saving behavior.
87
216000
3000
Ve biz onların tasarruf davranışlarına bakacağız.
03:54
First thing to notice is,
88
219000
2000
İlk farkedilen
03:56
half of them
89
221000
2000
yarısının
03:58
do not even have access
90
223000
2000
401(k) planının bile
04:00
to a 401(k) plan.
91
225000
2000
olmayışı.
04:02
They cannot make savings easy.
92
227000
3000
Onlar için tasarruf yapmak kolay değil.
04:05
They cannot have money go away from their paycheck
93
230000
3000
Onlar
04:08
into a 401(k) plan
94
233000
2000
maaşlarını görmeden,
04:10
before they see it,
95
235000
2000
maaşlarına dokunmadan
04:12
before they can touch it.
96
237000
2000
401(k) planına para ayıramıyorlar.
04:14
What about the remaining half of the people?
97
239000
3000
Geri kalan yarısında durum nasıl?
04:17
Some of them elect not to save.
98
242000
3000
Bazıları tasarruf yapmamayı seçiyor.
04:20
They're just too lazy.
99
245000
2000
Onlar sadece çok tembeller.
04:22
They never get around to logging into a complicated website
100
247000
3000
Asla karmaşık bir web sayfasına girip
04:25
and doing 17 clicks to join the 401(k) plan.
101
250000
3000
401(k) planına dahil olmak için asla 17 klik yapmıyorlar.
04:28
And then they have to decide how they're going to invest
102
253000
2000
Ve daha sonra 52 seçenekleri arasında nasıl yatırım
04:30
in their 52 choices,
103
255000
2000
yapacaklarına karar vermek durumundalar,
04:32
and they never heard about what is a money market fund.
104
257000
4000
ve para piyasası fonunun ne anlama geldiğini bilmeden.
04:36
And they get overwhelmed and the just don't join.
105
261000
2000
Ve bunalıp, hiç dahil olmuyorlar.
04:38
How many people end up saving to a 401(k) plan?
106
263000
5000
Kaç kişi sonuçta 401(k) planıyla tasarruf yapıyor?
04:43
One third of Americans.
107
268000
3000
Amerikalıların üçte biri.
04:46
Two thirds are not saving now.
108
271000
2000
Üçte ikisi şu anda tasarruf yapmıyor.
04:48
Are they saving enough?
109
273000
2000
Tasarrufları yeterli mi?
04:50
Take out those
110
275000
2000
Çok az biriktirdiklerini
04:52
who say they save too little.
111
277000
2000
söyleyenleri çıkarın.
04:54
One out of 10
112
279000
2000
Onda biri
04:56
are saving enough.
113
281000
3000
yeterli tasarruf yapıyor.
04:59
Nine out of 10
114
284000
2000
On kişide dokuz kişi
05:01
either cannot save through their 401(k) plan,
115
286000
3000
ya 401(k) planlarıyla tasarruf yapamıyorlar,
05:04
decide not to save -- or don't decide --
116
289000
3000
tasarruf yapmamayı seçiyorlar -- ya da seçmiyorlar--
05:07
or save too little.
117
292000
3000
ya da çok az tasarruf yapıyorlar.
05:10
We think we have a problem
118
295000
2000
Çok fazla tasarruf yapan kişilerle ilgili
05:12
of people saving too much.
119
297000
2000
bir sorunumuz olduğunu düşündük.
05:14
Let's look at that.
120
299000
2000
Şimdi onlara bakalım.
05:16
We have one person --
121
301000
2000
Bir kişimiz var--
05:18
well, actually we're going to slice him in half
122
303000
3000
aslında onu da yarıya böleceğiz,
05:21
because it's less than one percent.
123
306000
3000
çünkü yüzde birden daha az.
05:24
Roughly half a percent of Americans
124
309000
3000
Kabaca Amerikalıların yüzde yarısı
05:27
feel that they save too much.
125
312000
5000
çok fazla tasarruf yaptığını düşünüyor.
05:32
What are we going to do about it?
126
317000
2000
Bunun hakkında ne yapacağız?
05:34
That's what I really want to focus on.
127
319000
2000
Gerçekten odaklanmak istediğim bu.
05:36
We have to understand
128
321000
2000
İnsanların neden
05:38
why people are not saving,
129
323000
2000
tasarruf yapmadığını anlamalıyız,
05:40
and then we can hopefully flip
130
325000
2000
ve daha sonra umarım ki
05:42
the behavioral challenges
131
327000
2000
davranışsal zorlukları
05:44
into behavioral solutions,
132
329000
2000
davranışsal çözümlere dönüştürebiliriz,
05:46
and then see how powerful it might be.
133
331000
3000
ve sonrasında ne kadar güçlü olabileceğini görürüz.
05:49
So let me divert for a second
134
334000
2000
Bir saniye için konuyu değiştirmeme izin verin,
05:51
as we're going to identify the problems,
135
336000
2000
insanların tasarruf yapmalarını engelleyen,
05:53
the challenges, the behavioral challenges,
136
338000
3000
zorlukları, davranışsal zorlukları
05:56
that prevent people from saving.
137
341000
2000
tanımlayacağız.
05:58
I'm going to divert and talk about bananas and chocolate.
138
343000
4000
Ben konuyu değiştireceğim ve muzlar ve çikolata hakkında konuşacağım.
06:02
Suppose we had another wonderful TED event next week.
139
347000
3000
Varsayalım gelecek hafta bir başka harika TED etkinliği var.
06:05
And during the break
140
350000
2000
Ve aralarda
06:07
there would be a snack
141
352000
2000
atıştırmalıklar olacak
06:09
and you could choose bananas or chocolate.
142
354000
2000
ve sizler muz ya da çikolata yemeyi seçeceksiniz.
06:11
How many of you think you would like to have bananas
143
356000
3000
Bu varsayımsal TED etkinliğinde gelecek hafta kaçınızın
06:14
during this hypothetical TED event next week?
144
359000
2000
muz yemeyi tercih edeceğini düşünüyorsunuz?
06:16
Who would go for bananas?
145
361000
2000
Kimler muzu tercih ediyor?
06:18
Wonderful.
146
363000
2000
Harika.
06:20
I predict scientifically
147
365000
2000
Yüzde 74'ünüzün
06:22
74 percent of you will go for bananas.
148
367000
3000
muz tercih edeceğini bilimsel olarak öngörebilirim.
06:25
Well that's at least what one wonderful study predicted.
149
370000
4000
Bu en azından harika bir çalışmanın öngörüsü.
06:30
And then count down the days
150
375000
3000
Ve daha sonra günler geçtiğinde
06:33
and see what people ended up eating.
151
378000
4000
ve insanların ne yediklerini görürüz.
06:38
The same people that imagined themselves
152
383000
3000
Kendilerini muz yerken
06:41
eating the bananas
153
386000
2000
hayal eden aynı kişiler
06:43
ended up eating chocolates
154
388000
2000
bir hafta sonra
06:45
a week later.
155
390000
2000
çikolata yerler.
06:47
Self-control
156
392000
2000
Oto kontrol
06:49
is not a problem in the future.
157
394000
3000
gelecekteki bir sorun değildir.
06:52
It's only a problem now
158
397000
2000
Çikolata yanımızdayken
06:54
when the chocolate is next to us.
159
399000
4000
sadece bir şimdiki zaman sorunudur.
06:58
What does it have to do with time and savings,
160
403000
3000
Bu acil memnuniyet sorununun
07:01
this issue of immediate gratification?
161
406000
3000
zaman ve tasarruf ile ne ilgisi var?
07:04
Or as some economists call it, present bias.
162
409000
4000
Ya da bazı ekonomistlerin ifade ettiği gibi, şimdiki zaman önyargısının.
07:08
We think about saving. We know we should be saving.
163
413000
2000
Tasarruf hakkında düşünüyoruz. Tasarruf etmemiz gerektiğini biliyoruz.
07:10
We know we'll do it next year, but today let us go and spend.
164
415000
3000
Gelecek yıl yapacağımızı biliyoruz, ama bugün çıkıp harcıyoruz.
07:13
Christmas is coming,
165
418000
2000
Noel geliyor,
07:15
we might as well buy a lot of gifts for everyone we know.
166
420000
3000
tanıdığımız herkese bir çok hediye alıyoruz.
07:18
So this issue of present bias
167
423000
4000
Bu şimdiki zaman önyargı sorunu
07:22
causes us to think about saving,
168
427000
2000
tasarruf hakkında düşünmemize neden oluyor,
07:24
but end up spending.
169
429000
2000
ama harcama ile son buluyor.
07:26
Let me now talk
170
431000
2000
Şimdi de izninizle tasarrufun önündeki
07:28
about another behavioral obstacle to saving
171
433000
2000
bir diğer davranışsal engel olan
07:30
having to do with inertia.
172
435000
2000
atalet hakkında konuşayım.
07:32
But again, a little diversion
173
437000
2000
Ancak tekrar biraz konudan
07:34
to the topic of organ donation.
174
439000
3000
organ bağışına doğru saparak.
07:37
Wonderful study comparing different countries.
175
442000
3000
Farklı ülkeleri kıyaslayan harika bir çalışma.
07:40
We're going to look at two similar countries,
176
445000
3000
Biz benzer iki ülkeye bakacağız,
07:43
Germany and Austria.
177
448000
3000
Almanya ve Avusturya.
07:46
And in Germany,
178
451000
2000
Almanya'da
07:48
if you would like to donate your organs --
179
453000
2000
eğer organlarınızı bağışlamak istiyorsanız --
07:50
God forbid something really bad
180
455000
2000
Tanrı başınıza kötü bir şey gelmesinden
07:52
happens to you --
181
457000
2000
sizi korusun--
07:54
when you get your driving license or an I.D.,
182
459000
3000
sürücü ehliyetinizi ya da kimliğinizi alırken
07:57
you check the box saying,
183
462000
2000
"Organlarımı bağışlamak istiyorum"
07:59
"I would like to donate my organs."
184
464000
2000
yazan bir kutucuğu işaretliyorsunuz.
08:01
Not many people like checking boxes.
185
466000
2000
Çoğu insan kutucukları işaretlemeyi sevmez.
08:03
It takes effort. You need to think.
186
468000
2000
Çaba gerektirir. Düşünmeniz gerekir.
08:05
Twelve percent do.
187
470000
3000
Yüzde oniki yapıyor.
08:08
Austria, a neighboring country,
188
473000
3000
Avusturya, komşu ülke,
08:11
slightly similar, slightly different.
189
476000
2000
biraz benzer, biraz farklı.
08:13
What's the difference?
190
478000
2000
Fark nerede?
08:15
Well, you still have choice.
191
480000
2000
Evet, hala seçimiz var.
08:17
You will decide
192
482000
2000
Organlarınızı bağışlamak isteyip istemediğinize
08:19
whether you want to donate your organs or not.
193
484000
3000
karar vereceksiniz.
08:22
But when you get your driving license,
194
487000
2000
Ancak sürücü ehliyetinizi alırken,
08:24
you check the box
195
489000
2000
organ bağışı yapmak istemediğinizde
08:26
if you do not want to donate your organ.
196
491000
4000
kutucuğu işaretleyeceksiniz.
08:30
Nobody checks boxes.
197
495000
2000
Kimse kutucukları işaretlemez.
08:32
That's kind of too much effort.
198
497000
2000
Çok fazla çaba gerektirir.
08:34
One percent check the box. The rest do nothing.
199
499000
3000
Yüzde bir kutucuğu işaretliyor. Geriye kalanlar hiç bir şey yapmıyor.
08:37
Doing nothing is very common.
200
502000
2000
Hiç bir şey yapmamak çok yaygındır.
08:39
Not many people check boxes.
201
504000
3000
Çoğu insan kutucukları işaretlemez.
08:42
What are the implications
202
507000
2000
Hayat kurtarabilme
08:44
to saving lives
203
509000
2000
ve organ temin edebilme üzerindeki
08:46
and having organs available?
204
511000
3000
etkileri nedir?
08:49
In Germany, 12 percent check the box.
205
514000
2000
Almanya'da %12 kutucuğu işaretliyor.
08:51
Twelve percent are organ donors.
206
516000
3000
Yüzde on iki organ bağışlıyor.
08:54
Huge shortage of organs,
207
519000
2000
Büyük organ açığı
08:56
God forbid, if you need one.
208
521000
2000
ihtiyacınız olduğunda Tanrı korusun.
08:58
In Austria, again, nobody checks the box.
209
523000
3000
Avusturya'da, yine kimse kutucukları işaretlemiyor.
09:01
Therefore, 99 percent of people
210
526000
3000
Bu nedenle, insanların yüzde 99'u
09:04
are organ donors.
211
529000
2000
organlarını bağışlıyor.
09:06
Inertia, lack of action.
212
531000
2000
Atalet, eylemsizlik
09:08
What is the default setting
213
533000
2000
Temel varsayım nedir?
09:10
if people do nothing,
214
535000
2000
insanlar bir şey yapmazlarsa,
09:12
if they keep procrastinating, if they don't check the boxes?
215
537000
3000
ertelemeye devam ederlerse, kutucukları işaretlemezlerse
09:15
Very powerful.
216
540000
2000
Çok güçlü.
09:17
We're going to talk
217
542000
2000
İnsanlar
09:19
about what happens if people are overwhelmed and scared
218
544000
4000
kendi 401(k) planlarını yapmaya bunalır ve korkarlarsa
09:23
to make their 401(k) choices.
219
548000
3000
neler olacağını konuşacağız.
09:26
Are we going to make them automatically join the plan,
220
551000
3000
Onların otomatik olarak plana katılmalarını mı sağlayacağız,
09:29
or are they going to be left out?
221
554000
2000
ya da onları dışarda mı bırakacağız?
09:31
In too many 401(k) plans,
222
556000
3000
Bir çok 401(k) planında,
09:34
if people do nothing,
223
559000
2000
insanların hiçbir şey yapmamaları,
09:36
it means they're not saving for retirement,
224
561000
3000
emeklilik için tasarruf yapmadıkları anlamına geliyor,
09:39
if they don't check the box.
225
564000
2000
eğer kutucuğu işaretlemezlerse.
09:41
And checking the box takes effort.
226
566000
3000
Ve kutucuğu işaretlemek çaba gerektirir.
09:44
So we've chatted about a couple of behavioral challenges.
227
569000
3000
Bir kaç davranışsal zorluğu konuştuk.
09:47
One more before we flip the challenges into solutions,
228
572000
3000
Zorlukları çözümlere dönüştürmeden önce bir tane daha,
09:50
having to do with monkeys and apples.
229
575000
2000
maymunlar ve elmalarla ilgili olan.
09:52
No, no, no, this is a real study
230
577000
2000
Hayır, hayır, gerçek bir çalışma
09:54
and it's got a lot to do with behavioral economics.
231
579000
4000
ve davranışsal ekonomi ile çok ilgili.
09:58
One group of monkeys gets an apple, they're pretty happy.
232
583000
3000
Bir grup maymun birer elma alıyor, epeyce mutlu oluyorlar.
10:01
The other group gets two apples, one is taken away.
233
586000
2000
Diğer grup ise ikişer elma alıyorlar, biri geri alınıyor.
10:03
They still have an apple left.
234
588000
2000
Hala bir elmaları kalıyor.
10:05
They're really mad.
235
590000
3000
Gerçekten çıldırıyorlar.
10:08
Why have you taken our apple?
236
593000
3000
Neden bizim elmamızı alıyorsun?
10:11
This is the notion of loss aversion.
237
596000
3000
Bu kayıptan kaynaklanan nefret nosyonu.
10:14
We hate losing stuff,
238
599000
2000
Bir şeyleri kaybetmekten nefret ederiz,
10:16
even if it doesn't mean a lot of risk.
239
601000
3000
çok riskli olmasalar bile.
10:19
You would hate to go to the ATM,
240
604000
3000
ATM'ye gitmekten nefret edebilirsiniz,
10:22
take out 100 dollars
241
607000
2000
100 dolar çekip,
10:24
and notice that you lost one of those $20 bills.
242
609000
2000
20 dolarlık banknotu kaybettiğinizi farkederseniz.
10:26
It's very painful,
243
611000
2000
Çok bir şey ifade etmese de,
10:28
even though it doesn't mean anything.
244
613000
2000
çok acı vericidir.
10:30
Those 20 dollars might have been a quick lunch.
245
615000
4000
Bu 20 dolar hızlı bir öğle yemeği olabilir.
10:34
So this notion of loss aversion
246
619000
4000
Dolayısıyla bu kayıp nefreti nosyonu
10:38
kicks in when it comes to savings too,
247
623000
3000
konu tasarruf olduğunda da etkili oluyor,
10:41
because people, mentally
248
626000
2000
çünkü insanlar, zihinsel
10:43
and emotionally and intuitively
249
628000
3000
ve duygusal ve sezgisel
10:46
frame savings as a loss
250
631000
2000
olarak tasarrufu kayıp olarak çerçeveliyorlar
10:48
because I have to cut my spending.
251
633000
3000
harcamalarımı kısmak zorundayım çünkü.
10:51
So we talked about
252
636000
2000
Böylece
10:53
all sorts of behavioral challenges
253
638000
2000
sonunda tasarrufla ilgisi olan
10:55
having to do with savings eventually.
254
640000
4000
tüm davranış zorluklarından bahsetmiş olduk.
10:59
Whether you think about immediate gratification,
255
644000
3000
İster acil memnuniyet hakkında düşünün,
11:02
and the chocolates versus bananas,
256
647000
3000
ya da çikolatalar ile muzları,
11:05
it's just painful to save now.
257
650000
3000
şimdi tasarruf yapmak acı verir.
11:08
It's a lot more fun
258
653000
2000
Şimdi harcamak
11:10
to spend now.
259
655000
2000
çok daha eğlencelidir.
11:12
We talked about inertia and organ donations
260
657000
3000
Atalet ve organ bağışından
11:15
and checking the box.
261
660000
2000
ve kutucukları işaretlemekten konuştuk.
11:17
If people have to check a lot of boxes
262
662000
2000
Eğer insanlar bir 401(k) planına dahil olmak için,
11:19
to join a 401(k) plan,
263
664000
2000
bir çok kutucuk işaretlemek zorundaysalar,
11:21
they're going to keep procrastinating
264
666000
2000
ertelemeye devam edip
11:23
and not join.
265
668000
2000
katılmıyorlar.
11:25
And last, we talked about loss aversion,
266
670000
2000
Ve son olarak kayıp nefretinden konuştuk,
11:27
and the monkeys and the apples.
267
672000
2000
ve maymunlar ve elmalardan.
11:29
If people frame mentally
268
674000
3000
Eğer insanlar zihinsel olarak
11:32
saving for retirement as a loss,
269
677000
3000
emeklilik için tasarruf yapmayı kayıp olarak çerçevendirirlerse,
11:35
they're not going to be saving for retirement.
270
680000
3000
emeklilik için tasarruf yapmayacaklardır.
11:38
So we've got these challenges,
271
683000
2000
Bu zorluklarımız vardı
11:40
and what Richard Thaler and I
272
685000
2000
Richard Thaler ve ben
11:42
were always fascinated by --
273
687000
2000
her zaman zorlukları
11:44
take behavioral finance,
274
689000
2000
--davranışsal finansı
11:46
make it behavioral finance on steroids
275
691000
2000
steroidler üzerine davranışsal finansı
11:48
or behavioral finance 2.0
276
693000
2000
ya da davranışsal finans 2.0'ı
11:50
or behavioral finance in action --
277
695000
2000
ya da davranışsal finansı yaşamayı--
11:52
flip the challenges into solutions.
278
697000
4000
çözümlere dönüştürmekten çok etkilendik.
11:56
And we came up with an embarrassingly simple solution
279
701000
3000
Ve rahatsız edici olabilecek kadar basit bir çözüme ulaştık,
11:59
called Save More, not today, Tomorrow.
280
704000
4000
Daha Çok Tasarruf Yap, bugün değil, Yarın.
12:03
How is it going to solve the challenges
281
708000
2000
Konuştuğumuz zorlukları bu
12:05
we chatted about?
282
710000
2000
nasıl çözecek?
12:07
If you think about the problem
283
712000
2000
Eğer muzlar karşısında çikolata problemi
12:09
of bananas versus chocolates,
284
714000
2000
üzerinde düşünüyorsanız,
12:11
we think we're going to eat bananas next week.
285
716000
3000
gelecek hafta muz yiyeceğimizi düşünüyoruz.
12:14
We think we're going to save more next year.
286
719000
3000
Gelecek yıl daha çok tasarruf yapacağımızı düşünüyoruz.
12:17
Save More Tomorrow
287
722000
3000
Yarın Daha Çok Tasarruf Yap
12:20
invites employees
288
725000
2000
çalışanları
12:22
to save more maybe next year --
289
727000
2000
belki gelecek yıl daha çok tasarruf yapmaya davet ediyor--
12:24
sometime in the future
290
729000
2000
gelecekte bir zaman
12:26
when we can imagine ourselves
291
731000
2000
ne zaman kendimizi
12:28
eating bananas,
292
733000
2000
muz yerken,
12:30
volunteering more in the community,
293
735000
2000
toplumda daha çok gönüllü olurken,
12:32
exercising more and doing all the right things on the planet.
294
737000
4000
daha çok egzersiz yaparken ve gezegen üzerinde tüm doğruları yaparken hayal edebiliyorsak.
12:36
Now we also talked about checking the box
295
741000
3000
Şimdi kutucukları işaretlemekten bahsettik
12:39
and the difficulty of taking action.
296
744000
3000
ve harekete geçmenin zorluğundan.
12:42
Save More Tomorrow
297
747000
2000
Yarın Daha Çok Tasarruf Yapı
12:44
makes it easy.
298
749000
2000
bunu kolaylaştırıyor.
12:46
It's an autopilot.
299
751000
2000
Bu bir otomatik pilot.
12:48
Once you tell me you would like to save more in the future,
300
753000
4000
Önce bana gelecekte daha çok tasarruf yapmak istediğini söylüyorsun,
12:52
let's say every January
301
757000
2000
varsayalım her Ocak ayı
12:54
you're going to be saving more automatically
302
759000
3000
otomatik olarak daha çok tasarruf yapacaksınız
12:57
and it's going to go away from your paycheck to the 401(k) plan
303
762000
3000
ve maaş çekinizden 401(k) planınıza aktarılacak
13:00
before you see it, before you touch it,
304
765000
2000
siz görmeden ve dokunmadan önce
13:02
before you get the issue
305
767000
2000
acil memnuniyet sorununu
13:04
of immediate gratification.
306
769000
3000
anlamadan önce.
13:07
But what are we going to do about the monkeys
307
772000
3000
Ama maymunlar hakkında ve kayıp nefreti
13:10
and loss aversion?
308
775000
2000
hakkında ne yapacağız?
13:12
Next January comes
309
777000
2000
Önümüzdeki Ocak ayı geldiğinde
13:14
and people might feel that if they save more,
310
779000
2000
ve insanlar daha fazla tasarruf yaparlarsa
13:16
they have to spend less, and that's painful.
311
781000
3000
daha az harcamaları gerekecek ve bu sancılı bir durumdur.
13:20
Well, maybe it shouldn't be just January.
312
785000
2000
Belki sadece Ocak ayı olmayabilir.
13:22
Maybe we should make people save more
313
787000
3000
Bekli insanların daha çok paraları olduğunda
13:25
when they make more money.
314
790000
3000
daha çok tasarruf yapmalarını sağlamalıyız.
13:28
That way, when they make more money, when they get a pay raise,
315
793000
3000
Bu şekilde, daha çok paraları olduğunda, zam aldıklarında,
13:31
they don't have to cut their spending.
316
796000
4000
harcamalarını kısmak zorunda kalmazlar.
13:35
They take a little bit
317
800000
2000
Maaş artışından birazını
13:37
of the increase in the paycheck home
318
802000
2000
eve ayırıp
13:39
and spend more --
319
804000
2000
ve daha çok harcayabilirler
13:41
take a little bit of the increase
320
806000
2000
artışın birazını
13:43
and put it in a 401(k) plan.
321
808000
2000
401(k) planına aktarabilirler.
13:45
So that is the program,
322
810000
2000
Bu program
13:47
embarrassingly simple,
323
812000
2000
rahatsız edecek kadar basit,
13:49
but as we're going to see,
324
814000
2000
ama bizim de göreceğimiz gibi,
13:51
extremely powerful.
325
816000
2000
son derece güçlü.
13:53
We first implemented it,
326
818000
2000
Richard Thaler ve ben
13:55
Richard Thaler and I,
327
820000
2000
ilk 1998 yılında
13:57
back in 1998.
328
822000
3000
uyguladık.
14:00
Mid-sized company in the Midwest,
329
825000
3000
Midwest'de orta ölçekli bir firmanın
14:03
blue collar employees
330
828000
2000
faturalarını ödemekte zorlanan
14:05
struggling to pay their bills
331
830000
2000
mavi yakalı çalışanları
14:07
repeatedly told us
332
832000
2000
bize hep
14:09
they cannot save more right away.
333
834000
3000
şimdi tasarruf yapamayacaklarını söylüyorlardı.
14:12
Saving more today is not an option.
334
837000
3000
Bugün daha fazla tasarruf yapmak bir seçenek değil.
14:15
We invited them to save
335
840000
2000
Maaşlarının her artışında
14:17
three percentage points more
336
842000
3000
onları yüzde üç daha fazla
14:20
every time they get a pay raise.
337
845000
3000
tasarruf yapmaya davet ettik.
14:23
And here are the results.
338
848000
3000
Ve işte sonuçlar.
14:26
We're seeing here a three and a half-year period,
339
851000
2000
Burada üç buçuk yıllık bir dönemi,
14:28
four pay raises,
340
853000
2000
dört maaş artışı görüyoruz,
14:30
people who were struggling to save,
341
855000
2000
tasarruf yapmakta zorlanan insanlar
14:32
were saving three percent of their paycheck,
342
857000
2000
maaşlarının yüzde üçünü biriktirdiler
14:34
three and a half years later
343
859000
2000
üç buçuk yıl sonra
14:36
saving almost four times as much,
344
861000
3000
tasarrufları yaklaşık dört katı
14:39
almost 14 percent.
345
864000
3000
yüzde 14 oldu.
14:42
And there's shoes and bicycles
346
867000
2000
Ve burada grafikte ayakkabılar ve bisikletler
14:44
and things on this chart
347
869000
2000
ve diğer şeyler var
14:46
because I don't want to just throw numbers
348
871000
2000
çünkü sadece bir fanusta
14:48
in a vacuum.
349
873000
2000
rakamları vermek istemedim.
14:50
I want, really, to think about the fact
350
875000
3000
Gerçekten dört kat daha fazla
14:53
that saving four times more
351
878000
2000
tasarruf yapmanın
14:55
is a huge difference
352
880000
2000
kişilerin karşılayabileceği
14:57
in terms of the lifestyle
353
882000
2000
yaşam tarzlarında büyük bir fark yarattığı
14:59
that people will be able to afford.
354
884000
2000
gerçeği üzerinde düşünmek istiyorum.
15:01
It's real.
355
886000
2000
Bu bir gerçek.
15:03
It's not just numbers on a piece of paper.
356
888000
3000
Sadece kağıt üzerindeki sayılar değil.
15:06
Whereas with saving three percent,
357
891000
2000
Yüzde üç tasarruf ile kişiler
15:08
people might have to add nice sneakers
358
893000
2000
çünkü daha fazlasını karşılayamayacaklarından
15:10
so they can walk,
359
895000
2000
yürüyebilecekleri güzel spor ayakkabılarına
15:12
because they won't be able to afford anything else,
360
897000
4000
sahip olurken,
15:16
when they save 14 percent
361
901000
2000
yüzde 14 tasarruf yaptıklarında
15:18
they might be able to maybe have nice dress shoes
362
903000
3000
sürdükleri araba giderken giyebilecekleri
15:21
to walk to the car to drive.
363
906000
3000
şık ayakkabılara sahip olabilirler.
15:24
This is a real difference.
364
909000
2000
Bu gerçek bir fark.
15:26
By now, about 60 percent of the large companies
365
911000
5000
Şu ana kadar büyük firmaların yaklaşık
15:31
actually have programs like this in place.
366
916000
3000
yüzde altmışı benzer programları uyguluyorlar.
15:34
It's been part of the Pension Protection Act.
367
919000
3000
Emeklilik Koruma Aktinin bir parçası olarak.
15:37
And needless to say that Thaler and I
368
922000
2000
Thaler ve benim bu programın
15:39
have been blessed to be part of this program
369
924000
3000
bir parçası olmaktan ve fark yaratmaktan
15:42
and make a difference.
370
927000
2000
ne kadar mutlu olduğumuzu söylememe gerek yok.
15:44
Let me wrap
371
929000
2000
İki kilt mesaj ile
15:46
with two key messages.
372
931000
3000
toparlamama izin verin.
15:49
One is behavioral finance
373
934000
3000
Birincisi davranışsal finansın
15:52
is extremely powerful.
374
937000
3000
son derece güçlü olduğu.
15:55
This is just one example.
375
940000
3000
Bu sadece bir örnek.
15:58
Message two
376
943000
2000
İkincisi
16:00
is there's still a lot to do.
377
945000
2000
daha yapacak çok şey olduğu.
16:02
This is really the tip of the iceberg.
378
947000
3000
Bu gerçekten buzdağının tepesi.
16:05
If you think about people and mortgages
379
950000
3000
İnsanlara ve konut kredilerine baktığınızda
16:08
and buying houses and then not being able to pay for it,
380
953000
3000
daha sonra ödeyemeyecekleri evleri alıyorlar
16:11
we need to think about that.
381
956000
2000
bunun üzerinde düşünmeliyiz.
16:13
If you're thinking about people taking too much risk
382
958000
3000
Çok fazla risk alan ve ne kadar risk aldıklarını anlamayan
16:16
and not understanding how much risk they're taking
383
961000
3000
ya da çok az risk alan
16:19
or taking too little risk,
384
964000
2000
insanlara baktığımızda
16:21
we need to think about that.
385
966000
2000
bunun üzerinde düşünmeliyiz.
16:23
If you think about people spending a thousand dollars a year
386
968000
3000
İnsanların bir yılda piyango biletlerine
16:26
on lottery tickets,
387
971000
2000
bin dolar harcadıklarını düşündüğümüzde
16:28
we need to think about that.
388
973000
2000
buna odaklanmalıyız.
16:30
The average actually,
389
975000
2000
Singapur'daki veri
16:32
the record is in Singapore.
390
977000
2000
aslında ortalama.
16:34
The average household
391
979000
2000
Ortalama hane halkı
16:36
spends $4,000 a year on lottery tickets.
392
981000
3000
yılda piyango biletlerine 4.000 $ harcıyor.
16:39
We've got a lot to do,
393
984000
2000
Yapacak,
16:41
a lot to solve,
394
986000
2000
çözümleyecek çok şeyimiz var
16:43
also in the retirement area
395
988000
3000
emeklilik alanında da,
16:46
when it comes to what people do with their money
396
991000
2000
konu emeklilik sonrasında insanların
16:48
after retirement.
397
993000
2000
paralarıyla ne yaptığına geldiğinde.
16:50
One last question:
398
995000
2000
Son bir soru:
16:52
How many of you feel comfortable
399
997000
3000
Kaçınız kendinizi emekliğinizi
16:55
that as you're planning for retirement
400
1000000
2000
planlarken
16:57
you have a really solid plan
401
1002000
3000
sağlam bir planınız olduğuna dair rahat hissediyorsunuz,
17:00
when you're going to retire,
402
1005000
2000
ne zaman emekli olacaksınız
17:02
when you're going to claim Social Security benefits,
403
1007000
3000
ne zaman Sosyal Güvenlik haklarınızı talep edeceksiniz,
17:05
what lifestyle to expect,
404
1010000
2000
nasıl bir yaşam tarzı öngörüyorsunuz,
17:07
how much to spend every month
405
1012000
2000
her ay ne kadar harcayacaksınız
17:09
so you're not going to run out of money?
406
1014000
2000
böylece parasız kalmayacaksınız?
17:11
How many of you feel you have a solid plan for the future
407
1016000
3000
Kaçınız konu emeklilik sonrası kararlara geldiğinde
17:14
when it comes to post-retirement decisions.
408
1019000
4000
kesin bir planınız olduğunu hissediyor?
17:19
One, two, three, four.
409
1024000
3000
Bir, iki, üç, dört.
17:22
Less than three percent
410
1027000
2000
Çok sofistike bir dinleyicinin
17:24
of a very sophisticated audience.
411
1029000
2000
yüzde birinden daha azı.
17:26
Behavioral finance has a long way.
412
1031000
3000
Davranışsal finansın çok uzun yolu var.
17:29
There's a lot of opportunities
413
1034000
2000
Bunu tekrar, tekrar ve tekrar güçlendirmek için
17:31
to make it powerful again and again and again.
414
1036000
4000
bir çok fırsat var.
17:35
Thank you.
415
1040000
2000
Teşekkür ederim.
17:37
(Applause)
416
1042000
2000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Shlomo Benartzi - EconomistShlomo Benartzi uses behavioral economics to study how and why we plan well for the future (or fail to), and uses that to develop new programs to encourage saving for retirement.
Why you should listen
Shlomo Benartzi studies behavioral finance with a special interest in personal finance. He is co-founder of the Behavioral Finance Forum (www.behavioralfinanceforum.com), a collective of 40 prominent academics and 40 major financial institutions from around the globe. The Forum helps consumers make better financial decisions by fostering collaborative research efforts between academics and industry leaders.
Benartzi’s most significant research contribution is the development of Save More Tomorrow™ (SMarT), a behavioral prescription designed to help employees increase their savings rates gradually over time.
Shlomo Benartzi | Speaker | TED.com