TED2018
Ian Firth: Bridges should be beautiful
Ian Firth: Neden köprülerin çok güzel olması gerek
Filmed:
Readability: 4.1
1,215,979 views
Yapı mühendisi Ian Ferth'e göre köprüler yalnızca fonksiyonel, güvenli ve dayanıklı değil, aynı zamanda şık ve güzel de olmalı. Bu eski ve yeni köprüleri keşfe çıktığımız güzel konuşmada Firth, bu önemli yapılardaki yenilik ve çeşitlilik potansiyelini açıklıyor ve bazı muhteşem köprülerin nasıl topluluk, yaratıcılık ve benliğimizi gösterdiğini örnekliyor.
Ian Firth - Engineer, bridge designer
Ian Firth designs bridges all around the world; some are very long and cross over wide rivers or sea channels, and some are really short and in the middle of towns and cities, but "all of them are unique and special in their own way." Full bio
Ian Firth designs bridges all around the world; some are very long and cross over wide rivers or sea channels, and some are really short and in the middle of towns and cities, but "all of them are unique and special in their own way." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
The world needs bridges.
0
1440
2600
Dünyanın köprülere ihtiyacı var.
00:17
Have you ever thought about
what it would be like not to have any?
what it would be like not to have any?
1
5920
3120
Hiç köprü olmayan bir dünya düşündünüz mü?
00:21
It's hard to imagine
a civilization without bridges
a civilization without bridges
2
9880
3136
Köprünün olmadığı
bir toplum düşünmek çok zor
bir toplum düşünmek çok zor
00:25
because they're so essential
3
13040
1376
çünkü insan topluluğu için
00:26
for growth and development
of human society,
of human society,
4
14440
2736
büyüme ve gelişmede çok önemliler,
00:29
but they're not just about a safe way
across a river or an obstacle.
across a river or an obstacle.
5
17200
3920
ama yalnızca bir nehir veya engel üstünden
güvenli geçişten çok daha öteler.
güvenli geçişten çok daha öteler.
00:35
They shout about connectivity --
6
23720
3256
Bağlantı anlamına geliyorlar;
00:39
community.
7
27000
1200
yani topluluk.
00:40
They reveal something about creativity,
8
28960
1896
Yaratıcılığımızı ortaya koyuyorlar
00:42
our ingenuity --
9
30880
1215
ve marifetlerimizi.
00:44
they even hint at our identity.
10
32119
2321
Hatta kimliğimizi bile işaret ediyorlar.
00:49
And when bridges fail,
11
37240
2256
Köprüler başarısız olduğunda
00:51
or are destroyed in conflict,
12
39520
1896
veya savaş hâlinde yıkıldığında da
00:53
communities struggle,
13
41440
1776
topluluklar zorluk çekiyor,
00:55
development stagnates, people suffer.
14
43240
2000
gelişim duraksıyor, insanlar acı cekiyor.
00:59
Even today,
15
47280
1816
Bugün bile
01:01
there are over one billion people
living in poor, rural communities
living in poor, rural communities
16
49120
3896
dünyanın her bir yanında,
kırsal kesimlerde yaşayan
kırsal kesimlerde yaşayan
bir milyonun üstünde insan var,
01:05
around the world
17
53040
1216
01:06
that do not have safe, year-round access
18
54280
1936
bizlerin değerini bilmediği şeylere
01:08
to the things that you
and I take for granted:
and I take for granted:
19
56240
2456
yıl boyunca ve güven içinde erişemiyorlar:
01:10
education, medical care,
access to markets ...
access to markets ...
20
58720
2560
eğitim, tıbbi bakım, pazarlara erişim...
01:14
which is why wonderful organizations
like Bridges to Prosperity
like Bridges to Prosperity
21
62960
3176
Bu yüzden Bridges to Prosperity gibi
harika organizasyonlar
harika organizasyonlar
01:18
build bridges in this kind of place --
this is in Rwanda.
this is in Rwanda.
22
66160
3056
böyle yerlerde köprü inşa ediyor;
burası Rwanda.
burası Rwanda.
01:21
And they make such a difference,
23
69240
2376
Öylesine fark yaratıyor ki...
01:23
not only to those lives
immediately around the bridge,
immediately around the bridge,
24
71640
3136
Yalnızca köprünün
yakınında olanlara değil,
yakınında olanlara değil,
01:26
but the impact of these bridges is huge,
25
74800
1966
bu köprülerin etkisi gerçekten çok büyük
01:28
and it spreads over the whole community,
26
76790
2466
ve tüm topluluk üzerinde etki yapıyor,
01:31
far, far away.
27
79280
1240
çok geniş bir kitle üzerinde.
01:34
Of course bridges have been around
for an awfully long time.
for an awfully long time.
28
82040
3176
Tabii köprüler oldukça
uzun zamandır hayatımızda varlar.
uzun zamandır hayatımızda varlar.
01:37
The oldest ones are stone
because it's a very durable material.
because it's a very durable material.
29
85240
3936
En eski olanlar taştan yapılmış,
çünkü çok dayanıklı bir materyal.
çünkü çok dayanıklı bir materyal.
01:41
I don't know about you --
30
89200
1256
Sizleri bilemiyorum ama...
01:42
I love to look at
the development of technology
the development of technology
31
90480
2216
Ben teknolojik gelişmeleri takip etmeyi
01:44
to learn about what people did
with the materials
with the materials
32
92720
2336
ve insanların kendi zamanlarındaki
materyalleri kullanarak
materyalleri kullanarak
01:47
and tools available to them at the time.
33
95080
2280
neler yaptığını öğrenmeye bayılıyorum.
01:50
So the Pont Du Gard in the center
is a wonderful example --
is a wonderful example --
34
98200
2816
Pont Du Gard köprüsü harika bir örnek,
01:53
Roman aqueduct in the South of France --
35
101040
2336
Fransa'nın güneyinde bir Roma akedükü-
suaşıtı.
suaşıtı.
01:55
fantastic piece of technology
built using massive stones put together,
built using massive stones put together,
36
103400
3576
Devasa taşların bir araya konmasıyla
oluşturulmuş harika bir teknoloji,
oluşturulmuş harika bir teknoloji,
01:59
dry -- there's no mortar in those joints.
37
107000
2376
tamamen kuru olarak -
birleşme yerlerinde harç yok.
birleşme yerlerinde harç yok.
02:01
They're just dry stone joints --
38
109400
1936
Yalnızca kuru taş eklemler.
02:03
fantastic
39
111360
1216
Harika olmakla birlikte
02:04
and almost as good as new today.
40
112600
1560
bugün yapılmış gibi yeni duruyor.
02:08
Or sometimes up in the mountains,
41
116360
1616
Bir de dağların tepelerindeki
02:10
people would build
these suspension bridges,
these suspension bridges,
42
118000
2856
asma köprülere bir göz atalım,
02:12
often across some dizzy canyon,
43
120880
1776
bazen baş dönderen bir kanyon üstünde
02:14
using a vine.
44
122680
1216
ve sarmaşık kullanılmış.
02:15
In this case, this is in Peru.
45
123920
1536
Bu örnek Peru'dan.
02:17
This is using grass which grows locally
46
125480
2336
Orada yetişen bir bitki kullanılmış
02:19
and is woven into ropes
to build these bridges.
to build these bridges.
47
127840
2216
ve köprüyü tutan halatlara
örülmesi sağlanmış.
örülmesi sağlanmış.
02:22
And do you know
they rebuild this every year?
they rebuild this every year?
48
130080
3160
Üstelik bunu her yıl
yeniden inşa ediyorlar.
yeniden inşa ediyorlar.
02:26
Because of course grass
is not a durable material.
is not a durable material.
49
134160
2440
Çünkü bitki dayanıklı bir materyal değil.
02:29
So this bridge is unchanged
since Inca times.
since Inca times.
50
137600
2120
Bu köprü İnka zamanından
beri hiç değişmemiş.
beri hiç değişmemiş.
02:34
And bridges can be
symbols of their location.
symbols of their location.
51
142720
2520
Köprüler konumlarının sembolü de olabilir.
Golden Gate ve Sydney Köprüsü'ne
elbette çok aşinayız.
elbette çok aşinayız.
02:38
Of course, Golden Gate
and Sydney are well familiar.
and Sydney are well familiar.
52
146400
2456
02:40
In Mostar the bridge was synonymous
with the name of the place,
with the name of the place,
53
148880
3536
Mostar'da köprü şehrin adını almış,
02:44
and to such an extent
that in the war in 1993
that in the war in 1993
54
152440
3496
öyle ki 1993 yılındaki savaşta
02:47
when the bridge was destroyed,
55
155960
1456
köprü yıkıldığında
02:49
the town all but lost its identity
until the bridge was reconstructed.
until the bridge was reconstructed.
56
157440
3320
köprü yeniden inşa edilene dek
halk neredeyse kimliğini kaybetmiş.
halk neredeyse kimliğini kaybetmiş.
02:54
And bridges are enormous
features in our landscape --
features in our landscape --
57
162000
3576
Köprüler manzaralarımızda da
devasa önem taşıyorlar.
devasa önem taşıyorlar.
02:57
not just enormous,
sometimes there's small ones --
sometimes there's small ones --
58
165600
2376
Yalnızca devasa değil,
bazen küçük ayrıntılar da var
bazen küçük ayrıntılar da var
03:00
and they are really significant features,
59
168000
2696
ve gerçekten çok öenmli ayrıntılar.
03:02
and I believe we have a duty
to make our bridges beautiful.
to make our bridges beautiful.
60
170720
3880
Ben bu köprüleri çok güzel kılmakla
yükümlü olduğumuza inanıyorum.
yükümlü olduğumuza inanıyorum.
03:08
Thankfully, many people do.
61
176320
1336
Neyse ki çok kişi aynı fikirde.
03:09
Think of the stunning Millau Viaduct
in the South of France.
in the South of France.
62
177680
3896
Örneğin Fransa'nın güneyindeki
büyüleyici Millau Viaduct.
büyüleyici Millau Viaduct.
03:13
French engineer Michel Virlogeux
and British architect Lord Foster
and British architect Lord Foster
63
181600
3536
Fransız mühendis Michel Virlogeux
ve İngiliz mimar Lord Foster
ve İngiliz mimar Lord Foster
03:17
collaborated together to produce something
64
185160
2056
bir mimari ve mühendislik harikası
ortaya çıkarmak için
ortaya çıkarmak için
03:19
which is a really spectacular
synergy of architecture and engineering.
synergy of architecture and engineering.
65
187240
3696
ortaklaşa çalıştılar.
03:22
Or Robert Maillart's Salginatobel Bridge
in the mountains in Switzerland --
in the mountains in Switzerland --
66
190960
4496
İsviçre'nin dağlarında Robert Maillart
tarafından yapılan Salginatobel Köprüsü...
tarafından yapılan Salginatobel Köprüsü...
03:27
absolutely sublime.
67
195480
1280
tamamıyla muhteşem.
03:29
Or more recently,
68
197880
1216
Bir de son zamanlardaki
03:31
Laurent Ney's beautiful
and rather delicate bridge
and rather delicate bridge
69
199120
3056
Laurant Ney'in Birleşik Krallık'ta
Tintagel Kalesi için yaptığı
Tintagel Kalesi için yaptığı
03:34
for Tintagel Castle in the UK.
70
202200
1840
o çok güzel ve hassas köprüsü var.
03:37
These are spectacular
and beautiful designs
and beautiful designs
71
205520
2216
Bunlar göz kamaştırıcı tasarımlar
03:39
and we need to see more of this.
72
207760
1560
ve daha fazlasına ihtiyacımız var.
03:43
Bridges can be considered
in three convenient categories,
in three convenient categories,
73
211040
3800
Asıl destekleri için dayandıkları
03:48
depending on the nature
of the structural system
of the structural system
74
216800
2496
yapı sisteminin doğasına göre
03:51
that they adopt
as their principal support.
as their principal support.
75
219320
2896
köprüler üç uygun sınıfta
değerlendirilebilir.
değerlendirilebilir.
03:54
So, bending, of course,
is the way a beam will behave --
is the way a beam will behave --
76
222240
3136
Esneklik, elbette,
kirişlerin akıbetini belirler.
kirişlerin akıbetini belirler.
03:57
so, beams and bending.
77
225400
1720
Kirişler ve esneklik.
03:59
Or compression is the principal
way of operating for an arch.
way of operating for an arch.
78
227880
4120
Veya bir kemer söz konusuysa
sıkıştırma ilk başlıca faaliyettir.
sıkıştırma ilk başlıca faaliyettir.
04:04
Or for the really long spans
you need to go lightweight,
you need to go lightweight,
79
232720
2656
Uzun kirişli köprüler için
ihtiyacımız olan hafiflik,
ihtiyacımız olan hafiflik,
04:07
as we'll see in a minute,
80
235400
1336
birazdan göreceğiz,
04:08
and you'll use tension, cables --
81
236760
2656
gerginleştirme ve kablolar...
04:11
suspension bridges.
82
239440
1456
asma köprüler.
04:12
And the opportunity
for variety is enormous.
for variety is enormous.
83
240920
2280
Burada çok büyük çeşitlilik imkanımız var.
04:16
Engineers have a fantastic scope
for innovation and ingenuity
for innovation and ingenuity
84
244400
3216
Mühendisler bu alanda harika
bir yenilik ve maharete,
bir yenilik ve maharete,
04:19
and developing different forms
around these types.
around these types.
85
247640
2560
ayrıca farklı modeller
geliştirme yetisine sahip.
geliştirme yetisine sahip.
04:25
But technological change
happens relatively slowly in my world,
happens relatively slowly in my world,
86
253520
3696
Ancak teknolojik değişim bu dünyada
nispeten yavaş gelişiyor,
nispeten yavaş gelişiyor,
04:29
believe it or not,
87
257240
1216
Kulağa inanılmaz gelse de
04:30
compared to the changes
that happen in mobile phone technology
that happen in mobile phone technology
88
258480
4536
özellikle cep telefonu teknolojisiyle
ve diğer bilgisayar ve dijital
teknolojilerle kıyaslandığında.
teknolojilerle kıyaslandığında.
04:35
and computers and digital
technologies and so on.
technologies and so on.
89
263040
2336
04:37
In our world of construction,
90
265400
2256
Bizim inşaat dünyamızda,
04:39
the changes seem positively glacial.
91
267680
2560
bu değişiklikler
istenmiyor gibi görünüyor.
istenmiyor gibi görünüyor.
04:44
And the reason for this
can be summarized in one word:
can be summarized in one word:
92
272040
2560
Bunun sebebini
bir kelimeyle açıklayabiliriz:
bir kelimeyle açıklayabiliriz:
04:48
risk.
93
276040
1200
risk.
04:50
Structural engineers like me manage risk.
94
278680
2016
Benim gibi yapı mühendisleri
risk idaresi yapar.
risk idaresi yapar.
04:52
We are responsible for structural safety.
95
280720
1976
Yapısal güvenlikten sorumluyuz.
04:54
That's what we do.
96
282720
1216
Yaptığımız şey bu.
04:55
And when we design bridges like these,
97
283960
1856
Bunun gibi köprüler tasarladığımızda
04:57
I have to balance the probability
that loads will be excessive on one side
that loads will be excessive on one side
98
285840
4896
yükün bir tarafta çok fazla geleceği
veya diğer kısmın güçsüz olacağı
veya diğer kısmın güçsüz olacağı
05:02
or the strength will be
too low on the other side.
too low on the other side.
99
290760
3136
olasılıklarını dengede tutmam gerek.
05:05
Both of which, incidentally,
are full of uncertainty usually,
are full of uncertainty usually,
100
293920
3776
Bu iki durum da belirsizlik dolu,
05:09
and so it's a probabilistic problem,
101
297710
1756
yani bir olasılık sorunu
05:11
and we have to make sure
102
299490
1206
ve bizim de ikisi arasında
05:12
that there's an adequate margin
for safety between the two, of course.
for safety between the two, of course.
103
300720
3336
yeterli bir güvenlik marjini
olduğundan emin olmamız gerekiyor.
olduğundan emin olmamız gerekiyor.
05:16
There's no such thing, I have to tell you,
104
304080
2056
Şunu söylemeliyim ki
tam güvenlik diye bir şey yok.
05:18
as absolute safety.
105
306160
1256
05:19
Contrary to popular belief,
106
307440
2376
Herkesin inandığının aksine,
05:21
zero risk doesn't exist.
107
309840
1520
sıfır risk diye bir şey yok.
05:25
Engineers have to do their calculations
and get their sums right
and get their sums right
108
313720
3056
Mühendisler hesaplama
ve doğru çıkarım yapmak zorunda,
ve doğru çıkarım yapmak zorunda,
05:28
to make sure that those margins are there,
109
316800
2056
o marjinleri elde etmek zorunda
05:30
and society expects them to do so,
110
318880
1656
ve toplum da onlardan bunu bekliyor,
05:32
which is why it's all the more alarming
when things like this happen.
when things like this happen.
111
320560
3240
o yüzden böyle bir şey yaşandığında
çok fazla endişe veriyor.
çok fazla endişe veriyor.
05:39
I'm not going to go into the reasons
for these tragedies,
for these tragedies,
112
327080
3736
Bu trajedilerin nedenlerine inmeyeceğim
05:42
but they are part of the reason
113
330840
2336
ama teknolojik değişimin yavaş olması
05:45
why technological change
happens quite slowly.
happens quite slowly.
114
333200
2376
nedenlerin bir kısmı.
05:47
Nobody wants this to happen.
115
335600
1360
Bunun olmasını kimse istemez.
05:50
Clients don't want this to happen
on their projects, obviously.
on their projects, obviously.
116
338280
2960
Müşteriler de projelerine
bunun olmasını istemez.
bunun olmasını istemez.
05:54
And yet of course they want innovation.
117
342120
1976
Ancak yine de hâliyle yenilik istiyorlar.
05:56
Innovation is vital.
118
344120
1936
Yenilik çok önemli.
05:58
As an engineer, it's part of my DNA.
119
346080
2976
Mühendis olarak benim de DNA'mda var.
06:01
It's in my blood.
120
349080
1816
İçimde var.
06:02
I couldn't be a very good engineer
if I wasn't wanting to innovate,
if I wasn't wanting to innovate,
121
350920
3736
Yenilik yanlısı olmasam
iyi bir mühendis olamam
iyi bir mühendis olamam
06:06
but we have to do so from a position
of knowledge and strength
of knowledge and strength
122
354680
2936
ama yenilik yapacaksak
bilgi, güç ve anlayış
penceresinden bakmamız lazım.
penceresinden bakmamız lazım.
06:09
and understanding.
123
357640
1240
06:12
It's no good taking a leap in the dark,
124
360080
1856
Karanlıkta adım atmak iyi bir fikir değil
06:13
and civilization has learned from mistakes
since the beginning of time --
since the beginning of time --
125
361960
3456
ve medeniyet de tarih boyunca
bundan ders çıkardı,
bundan ders çıkardı,
06:17
no one more so than engineers.
126
365440
1440
mühendisler de öyle.
06:22
Some of you may have seen
this film before --
this film before --
127
370040
2136
Bazılarınız bunu görmüştür...
06:24
this is the very famous
Tacoma Narrows Bridge collapse
Tacoma Narrows Bridge collapse
128
372200
2576
Ünlü Tacoma Narrows Köprüsü'nün çöküşü
06:26
in Tacoma, Washington state,
129
374800
1920
Takoma'da, Washington eyaleti,
06:30
1940.
130
378200
1200
yıl 1940.
06:32
The bridge became known
as "Galloping Gertie"
as "Galloping Gertie"
131
380200
2136
Köprüye ''Sallanan Gertie'' adı takıldı,
06:34
because she -- she?
132
382360
1256
06:35
Is a bridge female? I don't know.
133
383640
1776
06:37
She was wobbling like this
for quite a long time,
for quite a long time,
134
385440
3296
Çünkü köprü uzun bir zaman
böyle iki yana sallanıyordu,
böyle iki yana sallanıyordu,
06:40
and notice this twisting motion.
135
388760
1960
nasıl kıvrıldığına bir bakın.
06:43
The bridge was far too flexible.
136
391800
1576
Köprü aşırı esnekti.
06:45
It was designed by a chap
called Leon Moisseiff,
called Leon Moisseiff,
137
393400
2256
Leon Moisseiff diye biri
tarafından tasarlanmıştı,
tarafından tasarlanmıştı,
06:47
no stranger to suspension bridge design,
138
395680
1936
asma köprü tasarımına yabancı değil
06:49
but in this case he pushed the limits
just that little bit too far
just that little bit too far
139
397640
3136
ama burada sınırları aşırı zorladı
06:52
and paid the price.
140
400800
1240
ve bedelini ödedi.
06:54
Thankfully, nobody was killed.
141
402520
2376
Neyse ki kimse hayatını kaybetmedi.
06:56
But this bridge collapse stopped
suspension bridge development
suspension bridge development
142
404920
3816
Ama köprünün çöküşü
asma köprü gelişimini
asma köprü gelişimini
07:00
dead in its tracks.
143
408760
1200
kökünden yok etti.
07:02
For 10 years nobody thought
about doing another suspension bridge.
about doing another suspension bridge.
144
410680
3576
On yıl boyunca kimse yeniden
bir asma köprü yapmayı düşünmedi.
bir asma köprü yapmayı düşünmedi.
07:06
There were none.
145
414280
1256
Hiç yapılmadı da.
07:07
And when they did emerge in the 1950s,
146
415560
1856
Sonra 1950'lerde yeniden ortaya çıktı,
07:09
they were an understandable overreaction,
147
417440
1953
makul sayılacak bir aşırı tepki oldu,
07:11
this sort of oversafe response
to what had happened.
to what had happened.
148
419417
3320
yaşananlardan sonra insanlar
güvenlik için tepki veriyordu.
güvenlik için tepki veriyordu.
07:15
But when it did occur in the mid-60s,
149
423880
2400
60'lı yılların ortasında
gerçekten yapıldığında
gerçekten yapıldığında
07:19
there was indeed a step change --
150
427320
1616
artık bir değişiklik vardı;
07:20
an innovation,
a technological step change.
a technological step change.
151
428960
2856
bir yenilik, teknolojik bir farklılık.
07:23
This is the Severn Bridge in the UK.
152
431840
1720
Birleşik Krallık'taki Severn Köprüsü.
07:26
Notice the aerodynamically
streamlined cross section
streamlined cross section
153
434200
3416
Ortasındaki aerodinamik düzenekli
geçiş kısmına dikkat çekiyorum.
07:29
in the center there.
154
437640
1216
07:30
It's also a box which makes it
very torsionally stiff --
very torsionally stiff --
155
438880
2736
Aynı zamanda kafes sistemli,
yani bükülmeye dayanıklı,
yani bükülmeye dayanıklı,
07:33
that twisting motion which we saw
at Tacoma would not happen here.
at Tacoma would not happen here.
156
441640
3856
Takoma'da gördüğümüz o kıvrılma
bu örnekte asla olmaz.
bu örnekte asla olmaz.
07:37
And it's also really lightweight,
157
445520
1616
Ayrıca oldukça hafif,
07:39
and as we'll see in a moment,
158
447160
1416
birazdan da göreceğiz,
07:40
lightweight is really
important for long spans,
important for long spans,
159
448600
2816
uzun kirişler için
hafiflik gerçekten önemli
hafiflik gerçekten önemli
07:43
and everybody seems
to want us to build longer spans.
to want us to build longer spans.
160
451440
3576
ve herkes daha uzun kirişler
inşa etmemizi istiyor.
inşa etmemizi istiyor.
07:47
The longest at the moment is in Japan.
161
455040
1856
En uzun olanı Japonya'da.
07:48
It's just under 2,000 meters -- one span.
162
456920
3896
Tek bir kiriş 2000 metrenin biraz altı.
Yani neredeyse iki kilometre.
07:52
Just under two kilometers.
163
460840
1256
07:54
The Akashi Kaikyō Bridge.
164
462120
1336
Akashi Kaikyo Köprüsü.
07:55
We're currently working on one in Turkey
which is a bit longer,
which is a bit longer,
165
463480
2966
Türkiye'de de biraz daha uzun
bir tanesi üzerinde çalışıyoruz
bir tanesi üzerinde çalışıyoruz
07:58
and we've designed
the Messina Bridge in Italy,
the Messina Bridge in Italy,
166
466460
2196
ve İtalya'da Messina
Köprüsü'nü tasarladık.
Köprüsü'nü tasarladık.
08:00
which is just waiting to get started
with construction one day,
with construction one day,
167
468680
2976
Bir gün yapılmayı bekliyor,
08:03
who knows when.
168
471680
1216
acaba ne zaman.
08:04
(Laughter)
169
472920
1176
(Kahkahalar)
08:06
I'm going to come back
to Messina in a moment.
to Messina in a moment.
170
474120
2656
Messina'ya birazdan yeniden değineceğim.
08:08
But the other kind of long-span bridge
which uses that tension principle
which uses that tension principle
171
476800
5096
Germe ilkesini kullanan
uzun kirişli köprülerden diğer bir tür
uzun kirişli köprülerden diğer bir tür
08:13
is the cable-stayed bridge,
172
481920
1336
gergi askılı köprü
08:15
and we see a lot of these.
173
483280
1576
ve bunlardan çok var.
08:16
In fact, in China they're building
a whole load of these right now.
a whole load of these right now.
174
484880
3656
Hatta Çin bunlardan bir sürü inşa ediyor.
08:20
The longest of these is the Russky Bridge
in Vladivostok, Russia --
in Vladivostok, Russia --
175
488560
3896
Bunların en genişi Rusya'nın
Vladivostok kentindeki Russky Köprüsü.
Vladivostok kentindeki Russky Köprüsü.
08:24
just over 1,100 meters.
176
492480
1776
1100 metrenin biraz üstünde.
08:26
But let me take you back to this question
about long-span and lightweight.
about long-span and lightweight.
177
494280
3496
Uzun kiriş ve hafiflik
konusuna geri dönelim.
konusuna geri dönelim.
08:29
This is using Messina Bridge
as an example.
as an example.
178
497800
2056
Messina Köprüsü bunlara bir örnek.
08:31
The pie chart in the center represents
the capacity of the main cables --
the capacity of the main cables --
179
499880
4456
Ortadaki grafik ana kabloların
kapasitesini temsil ediyor -
kapasitesini temsil ediyor -
08:36
that's what holds the bridge up --
180
504360
1656
köprüyü ayakta tutan şey bu -
08:38
the capacity of the main cables.
181
506040
1560
ana kabloların kapasitesi.
08:40
And notice that 78 percent
of that capacity
of that capacity
182
508400
2896
Bu kapasitenin yüzde 78'i
08:43
is used up just holding the bridge up.
183
511320
2640
köprüyü ayakta tutmak için kullanılıyor.
08:47
There's only 22 percent of its capacity --
184
515880
2015
Geriye yüzde 22 kalıyor -
08:49
that's less than a quarter --
185
517919
1417
yani bir çeyrekten daha az -
08:51
available for the payload,
186
519360
1256
bu da üzerindeki yük için,
08:52
the stuff that the bridge
is there to support:
is there to support:
187
520640
2176
köprünün destekleyeceği şeyler için:
08:54
the railway, the road and so on.
188
522840
1720
demir yolu, kara yolu vb.
08:58
And in fact,
189
526200
1256
Aslına bakarsak
08:59
over 50 percent of that payload --
190
527480
2616
bu yükün en az yarısı -
09:02
of that dead load --
191
530120
1416
ölü yük dediğimiz kısım -
09:03
is the cable on its own.
192
531560
1376
kablonun kendisi.
09:04
Just the cable without any bridge deck.
193
532960
2016
Diğer hiçbir kısım olmadan kablo ağırlığı.
09:07
If we could make that cable lighter,
194
535000
2536
Bu kabloyu daha hafif yapabilirsek
kirişlerimiz daha uzun olabilir.
09:09
we could span longer.
195
537560
1496
09:11
Right now if we use the high-strength
steel wire available to us,
steel wire available to us,
196
539080
3456
Şu an mevcut olan yüksek dayanıklı
çelik kabloyu kullansak
çelik kabloyu kullansak
09:14
we can span, practically speaking,
around about five or six kilometers
around about five or six kilometers
197
542560
3456
sınırları zorladığımızda
beş ve altı km arasında
beş ve altı km arasında
09:18
if we really push it.
198
546040
1240
daha çok uzunluk elde ederiz.
09:20
But if we could use
carbon fiber in those cables,
carbon fiber in those cables,
199
548480
3056
Ancak kablolar için
karbon fiber kullanırsak
karbon fiber kullanırsak
09:23
we could go more than 10 kilometers.
200
551560
1880
10 kilometrenin üzerine çıkabiliriz.
09:26
That's pretty spectacular.
201
554560
1240
Bu harika.
09:30
But of course superspans is not
necessarily the way to go everywhere.
necessarily the way to go everywhere.
202
558200
4696
Tabii çok uzun kirişli köprüler
her yere gitmek için şart değil.
her yere gitmek için şart değil.
09:34
They're very expensive
203
562920
1216
Çok pahalılar
09:36
and they've got all sorts
of other challenges associated with them,
of other challenges associated with them,
204
564160
3143
ve bir dizi sorunu
beraberinde getiriyorlar,
beraberinde getiriyorlar,
09:39
and we tend to build multispan
205
567327
1449
biz de bir nehir
veya akarsudan geçmek için
veya akarsudan geçmek için
09:40
when we're crossing
a wide estuary or a sea crossing.
a wide estuary or a sea crossing.
206
568800
2480
çok şerit kullanmaya meyilliyiz.
09:44
But of course if that sea crossing
were somewhere like Gibraltar,
were somewhere like Gibraltar,
207
572080
3416
Ancak tabii bu su geçiti
Gibraltar gibi bir yerdeyse
Gibraltar gibi bir yerdeyse
09:47
or in this case, the Red Sea,
208
575520
2456
veya bu örnekte Kızıl Deniz'de,
09:50
we would indeed be building
multiple superlong spans
multiple superlong spans
209
578000
4456
çok sayıda çok uzun kirişler
inşa etmemiz gerekir,
inşa etmemiz gerekir,
09:54
and that would be
something spectacular, wouldn't it?
something spectacular, wouldn't it?
210
582480
2896
bu da harika olur, öyle değil mi?
09:57
I don't think I'm going to see
that one finished in my lifetime,
that one finished in my lifetime,
211
585400
3056
Sanırım ben kendi hayatımda
böyle bir köprü göremeyeceğim,
böyle bir köprü göremeyeceğim,
10:00
but it will certainly be worth waiting for
for some of you guys.
for some of you guys.
212
588480
3040
ama kiminiz için
beklemeye değer bir şey olacak.
beklemeye değer bir şey olacak.
10:04
Well, I want to tell you about something
which I think is really exciting.
which I think is really exciting.
213
592800
3496
Çok heyecan verici olduğunu düşündüğüm
bir şeyi paylaşmak istiyorum.
bir şeyi paylaşmak istiyorum.
10:08
This is a multispan suspension bridge
across very deep water in Norway,
across very deep water in Norway,
214
596320
4496
Bu Norveç'te çok büyük derinlik üstünde
çok kirişli bir asma köprü
çok kirişli bir asma köprü
10:12
and we're working on this at the moment.
215
600840
1920
ve şu anda bunun üzerinde çalışıyoruz.
10:15
The deep water means that foundations
are prohibitively expensive.
are prohibitively expensive.
216
603400
3816
Derin su demek köprünün temelleri
aşırı derecede pahalı demek.
aşırı derecede pahalı demek.
10:19
So this bridge floats.
217
607240
2240
Yani bu köprü yüzüyor.
10:23
This is a floating,
multispan suspension bridge.
multispan suspension bridge.
218
611240
2256
Bu yüzen, çok kirişli bir asma köprü.
10:25
We've had floating bridges before,
but nothing like this.
but nothing like this.
219
613520
2680
Daha önce de yüzen köprülerimiz oldu,
ama hiçbiri böyle değildi.
ama hiçbiri böyle değildi.
10:29
It stands on floating pontoons
220
617040
1576
Yüzen dubalar üzerinde duruyor,
10:30
which are tethered to the seabed
and held down --
and held down --
221
618640
2336
dubalarda aşağıdaki yataklara bağlı,
10:33
so, pulled down
against those buoyancy forces,
against those buoyancy forces,
222
621000
3096
kaldırma kuvvetine doğru etki edildiğinde
10:36
and in order to make it stable,
223
624120
1576
dengenin sağlanması için
10:37
the tops of the towers
have to be tied together,
have to be tied together,
224
625720
2696
kirişlerin üst uçlarının birbirine
bağlı olması gerekiyor,
bağlı olması gerekiyor,
10:40
otherwise the whole thing
would just wobble around
would just wobble around
225
628440
2776
aksi hâlde tüm köprü sallanır
10:43
and nobody will want to go on that.
226
631240
1696
ve kimse bunu istemez.
10:44
But I'm really excited about this
227
632960
1616
Bu bana gerçekten heyecan veriyor
10:46
because if you think
about the places around the world
about the places around the world
228
634600
2576
çünkü su derinliğinin fazla olduğu
dünyadaki onca yeri düşündüğünüzde
10:49
where the water is so deep
229
637200
1256
10:50
that nobody has given a second thought
to the possibility of a bridge
to the possibility of a bridge
230
638480
3256
kimse orada bir köprü
olabileceğıne ihtimal vermiyordu,
olabileceğıne ihtimal vermiyordu,
10:53
or any kind of crossing,
231
641760
1296
hatta herhangi bir geçite.
10:55
this now opens up that possibility.
232
643080
1840
Artık bu sistem yeni bir imkân tanıyor.
10:58
So this one's being done
by the Norwegian Roads Administration,
by the Norwegian Roads Administration,
233
646600
3040
Bu köprü Norveç Yol İdaresi
tarafından yapılıyor
tarafından yapılıyor
11:02
but I'm really excited to know
234
650600
1456
ama ben yine de
11:04
where else will this technology
enable development --
enable development --
235
652080
2496
bu teknolojinin mümkün kılacağı
gelişim konusunda,
gelişim konusunda,
11:06
that growing together,
236
654600
2016
birlikte büyüme konusunda,
11:08
that building of community.
237
656640
1320
topluluk gelişim konusunda heyecanlıyım.
11:13
Now, what about concrete?
238
661720
1240
Peki ya beton?
11:16
Concrete gets a pretty bad name sometimes,
239
664160
2320
Betonun pek bir prestiji yok
11:20
but in the hands of people
like Rudy Ricciotti here,
like Rudy Ricciotti here,
240
668080
3616
ama Rudy Ricciotti gibi
birinin ellerindeyken
birinin ellerindeyken
11:23
look what you can do with it.
241
671720
1400
neler olabileceğine bir göz atın.
11:26
This is what we call ultra-high
performance fiber-reinforced concrete.
performance fiber-reinforced concrete.
242
674400
3456
İşte buna ultra yüksek performanslı
fiber güçlendirilmiş beton diyoruz.
fiber güçlendirilmiş beton diyoruz.
11:29
It's a bit of a mouthful.
243
677880
1240
Söylemesi biraz zahmetli.
11:31
Us engineers love those kinds of words.
244
679680
1896
Biz mühendisler böyle laflara bayılırız.
11:33
(Laughter)
245
681600
2256
(Kahkahalar)
11:35
But what you do with this --
246
683880
1376
Bununla yapabilecekleriniz
11:37
this is really superstrong,
and it's really durable,
and it's really durable,
247
685280
2456
gerçekten çok güçlü ve çok dayanıklı,
11:39
and you can get this fantastic
sculptural quality.
sculptural quality.
248
687750
2360
ayrıca bu heykelsi kaliteyi
elde ediyorsunuz.
elde ediyorsunuz.
11:43
Who said concrete bridges are dull?
249
691200
1680
Beton köprülerin
sönük olduğunu da kim söyledi?
sönük olduğunu da kim söyledi?
11:47
We could talk about all sorts
of other new technologies and things
of other new technologies and things
250
695680
3136
Hâlâ devam etmekte olan
tüm diğer teknolojilerden bahsedebiliriz;
11:50
which are going on,
251
698840
1216
11:52
robots and 3-D printing
and AI and all of that,
and AI and all of that,
252
700080
2216
robotlar, 3D yazıcılar, yapay zekâ vs.
11:54
but I want to take you back to something
which I alluded to earlier on.
which I alluded to earlier on.
253
702320
3334
ama başta üstü kapalı söylediğim
bir şeye dikkatinizi çekmek istiyorum.
bir şeye dikkatinizi çekmek istiyorum.
11:59
Our bridges need to be functional, yes.
254
707518
1858
Evet, köprülerimiz işlevsel olmalı.
12:01
They need to be safe -- absolutely.
255
709400
1696
Güvenli de olmalılar, kesinlikle.
12:03
They need to be serviceable and durable.
256
711120
1920
Dayanıklı ve kullanışlı olmalılar.
12:05
But I passionately believe
they need to be elegant;
they need to be elegant;
257
713880
2416
Ama ben şık olmaları
gerektiğine içten inanıyorum;
gerektiğine içten inanıyorum;
12:08
they need to be beautiful.
258
716320
1239
çok güzel olmalılar.
12:12
Our bridges are designed for a long time.
259
720360
1960
Köprülerimiz çok uzun
bir zaman için tasarlanıyor.
bir zaman için tasarlanıyor.
12:15
We tend to design for 100 years plus.
260
723280
1816
En az 100 yıl için tasarlıyoruz.
12:17
They're going to be there
for an awfully long time.
for an awfully long time.
261
725120
2400
Yani çok uzun bir süre orada olacaklar.
12:20
Nobody is going to remember the cost.
262
728480
2256
Hiç kimse maliyetini hatırlamayacak.
12:22
Nobody will remember
whether it overran a few months.
whether it overran a few months.
263
730760
2480
Hiç kimse çalışmaların
birkaç ay uzadığını hatırlamayacak.
birkaç ay uzadığını hatırlamayacak.
12:26
But if it's ugly or just dull,
264
734240
1840
Ancak çirkin veya sönüklerse
12:29
it will always be ugly or dull.
265
737400
1736
hep çirkin ve sönük olarak kalırlar.
12:31
(Laughter)
266
739160
1800
(Kahkahalar)
12:34
Bridges --
267
742040
1240
Köprüler...
12:36
beauty enriches life.
268
744320
2216
güzellik hayata değer katar.
12:38
Doesn't it?
269
746560
1200
Öyle değil mi?
12:40
It enhances our well-being.
270
748640
1736
Esenliğimize katkıda bulunur.
12:42
Ugliness and mediocrity
does exactly the opposite.
does exactly the opposite.
271
750400
2360
Çirkinlik ve vasatlık
tamamen tersini yapar.
tamamen tersini yapar.
12:45
And if we go on building
mediocre, ugly environments --
mediocre, ugly environments --
272
753640
4016
O yüzden çirkin ve vasat
çevreler inşa edersek -
çevreler inşa edersek -
12:49
and I believe we're becoming
numb to that stuff --
numb to that stuff --
273
757680
2360
ben bunlara karşı
duyarsızlaştığımız kanısındayım -
duyarsızlaştığımız kanısındayım -
12:53
if we go on doing that,
274
761880
1256
bunu yapmaya devam edersek
12:55
it's something like
a large-scale vandalism,
a large-scale vandalism,
275
763160
3256
büyük çapta barbarlıktan farkı kalmaz,
12:58
which is completely unacceptable.
276
766440
1600
bu da kabul edilemez bir şey.
13:01
(Applause)
277
769440
4936
(Alkışlar)
13:06
This is a bridge in Lyon in France,
278
774400
1936
Bu, Fransa'nın Lyon kentinde bir köprü,
13:08
which was procured
through a design competition.
through a design competition.
279
776360
3176
bir tasarım yarışması sonucunda yapılmış.
13:11
And I think we need to start talking
to those people who procure our bridges
to those people who procure our bridges
280
779560
3856
Bence biz de köprülerimizi
ve diğer yapılarımızı tedarik eden
ve diğer yapılarımızı tedarik eden
13:15
and our structures,
281
783440
1256
insanlarla konuşmalıyız,
13:16
because it's the procurement
which is often the key.
which is often the key.
282
784720
2856
çünkü tedarik kilit nokta.
13:19
Design competitions
is one way to get good design,
is one way to get good design,
283
787600
2336
Yarışmalar iyi bir tasarım için
sadece bir yol,
sadece bir yol,
13:21
but it's not the only one.
284
789960
1266
ama tek yol değil.
13:23
There's an awful lot
of procurement going on
of procurement going on
285
791240
2056
Çok fazla tedarik süreci var
13:25
that is absolutely prejudiced
against good design.
against good design.
286
793320
2360
ve iyi tasarıma karşı çok ön yargılılar.
13:29
So yes, technology happens
a bit slowly sometimes in my world.
a bit slowly sometimes in my world.
287
797280
3360
Evet, teknoloji benim dünyamda
biraz yavaş işliyor.
biraz yavaş işliyor.
13:34
But I'm really excited
about what we can do with it.
about what we can do with it.
288
802480
2440
Ama onunla yapabileceklerimiz
konusunda heyecanlıyım.
konusunda heyecanlıyım.
13:38
Whether it's saving lives in rural Africa
289
806160
2056
gerek kırsal Afrika'da
hayat kurtarmak için,
hayat kurtarmak için,
13:40
or stretching the boundaries
of long-span technology
of long-span technology
290
808240
2456
gerek uzun kiriş teknolojisiyle
sınırları uzatmak için
sınırları uzatmak için
13:42
or just crossing the road next-door,
291
810720
2280
veya komşuya giden yolu geçmek için.
13:47
I hope we continue to build
elegant and beautiful stuff
elegant and beautiful stuff
292
815040
3776
Umarım şık ve güzel yapılarla
13:50
that save lives and build communities.
293
818840
2240
hayat kurtarır ve topluluklar yaratırız.
13:55
Thank you.
294
823080
1216
Teşekkürler.
13:56
(Applause)
295
824320
3680
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Ian Firth - Engineer, bridge designerIan Firth designs bridges all around the world; some are very long and cross over wide rivers or sea channels, and some are really short and in the middle of towns and cities, but "all of them are unique and special in their own way."
Why you should listen
As Ian Firth writes: "I have been fortunate enough to work on some of the world's most amazing bridges, and I lead fantastic teams of engineers involved in the design, construction and management of bridges all over the world. Since 1990, when I became a Partner in Flint & Neill, the UK engineering consultants who I joined as a young graduate in 1979, I have helped to grow the firm into one of the world's leading bridge design consultancies. Flint & Neill joined the Danish COWI Group in 2008 and rebranded as COWI (UK) in January 2017.
"I love the fact that my work has included some of the very biggest bridges as well as some much smaller and more intimate ones. The big ones include the huge 3.3 km-long single-span suspension bridge over the Messina Strait in Italy and the 1 km span Stonecutters Bridge in Hong Kong. The smaller ones include Copenhagen's new Inner Harbour Bridge, the Third Way Bridge in Taunton and the Swansea Sail Bridge in Wales. In fact, one of my favorites is the smallest: the little Bridge of Aspiration in London's Covent Garden, which is only 9 meters long! Working alongside bridge architects, I always try to weave elegance and beauty into my designs alongside the essential safety, economy and other factors, so that my bridges are popular as well as efficient and durable. Altogether, I reckon I have designed well over 100 bridges, but sadly not all of them have been built!"
Ian Firth | Speaker | TED.com