TED2002
Keith Bellows: The camel's hump
Filmed:
Readability: 3.3
215,303 views
Keith Bellows gleefully outlines the engineering marvels of the camel, a vital creature he calls "the SUV of the desert." Though he couldn't bring a live camel to TED, he gets his camera crew as close as humanly possible to a one-ton beast in full rut.
Keith Bellows - Traveler
On the heels of a long and bruising camel ride, Keith Bellows became fascinated with the "SUV of the sand," and with the many thorny aspects of their personalities (and mating habits) most of us would rather not dwell upon. Full bio
On the heels of a long and bruising camel ride, Keith Bellows became fascinated with the "SUV of the sand," and with the many thorny aspects of their personalities (and mating habits) most of us would rather not dwell upon. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
[SHIT]
0
5000
2000
[PHÂN]
00:19
This is arguably the back end of the design of animals.
1
7000
3000
Người ta tranh cãi rằng đây là một phần phụ cuối cùng trong cấu tạo động vật.
00:22
(Laughter)
2
10000
3000
(Cười)
00:25
But the reason I put this up here is because
3
13000
3000
Nhưng lý do tôi đặt nó ở đây là vì
00:28
when I was in Africa last year, my wife and I were driving around,
4
16000
4000
khi tôi ở châu Phi năm rồi, trong lúc tôi và vợ đang lái xe xung quanh,
00:32
we had this wonderful guide,
5
20000
2000
chúng tôi đã có được người hướng dẫn tuyệt vời này,
00:34
who showed us something that surprised both of us,
6
22000
4000
người đã làm cả hai chúng tôi ngạc nhiên,
00:38
and it was very revealing in terms of the fascination
7
26000
3000
Và nó đã dẫn tôi đến
một niềm đam mê
một niềm đam mê
00:41
that comes with the design of animals.
8
29000
2000
liên quan đến thiết kế của
các loài động vật
các loài động vật
00:43
It turns out that in about the 1880s, the missionaries came to Africa
9
31000
4000
Khoảng vào những năm 1880, các nhà truyền giáo đã đến châu Phi
00:47
to spread the word of Christianity,
10
35000
2000
để truyền bá đạo Cơ đốc Giáo,
00:49
to teach English to the natives.
11
37000
2000
để dạy tiếng Anh cho người bản xứ.
00:51
And they brought blackboards and chalk.
12
39000
2000
Và họ mang theo cả bảng đen và phấn.
00:53
And I'd like you to imagine that that's a blackboard,
13
41000
2000
Và tôi cũng muốn các bạn xem đây là bảng đen
00:55
and I just used some chalk on there.
14
43000
2000
và tôi cũng đã sử dụng một vài
viên phấn ở đây.
viên phấn ở đây.
00:58
And they brought quite a bit of this stuff.
15
46000
2000
Và họ mang theo một vài công cụ
như thế này.
như thế này.
01:00
But over the years, the blackboards were fine,
16
48000
3000
Nhưng những năm sau đó, bảng đen
vẫn còn sử dụng tốt,
vẫn còn sử dụng tốt,
01:03
but they ran out of chalk.
17
51000
2000
nhưng họ hết phấn.
01:05
And this is a real crisis for them.
18
53000
2000
Và đây là một cuộc khủng hoảng thật sự với họ
Và đó là nơi linh cẩu xuất hiện.
01:08
And that's where the hyena comes in.
19
56000
2000
Linh cẩu có lẽ là một loài tuyêt vời
nhất
nhất
01:11
The hyena is probably the most perfectly designed
20
59000
2000
01:13
scavenging animal in the world.
21
61000
2000
trên thế giới trong việc tìm xác.
01:15
It strip-mines carcasses, and it has amazing teeth,
22
63000
4000
Nó có mỏ nhọn và hàm răng tuyệt vời,
01:19
because it enables the hyena to essentially eat bones.
23
67000
4000
bởi vậy mà linh cẩu có khả năng ăn
những bộ xương.
những bộ xương.
01:24
Now, the end product of that action is up on the board here.
24
72000
5000
Lúc này, sản phẩm cuối cùng của hành động đó xuất hiện ở đây.
Điều mà các nhà truyền giáo sẽ làm,
họ đi xung quanh
họ đi xung quanh
01:30
And what the missionaries would do is, they'd walk around
25
78000
4000
01:34
and they'd pick up hyena shit.
26
82000
2000
và thu gom phân của linh cẩu.
01:37
And the incredible thing about hyena shit is, it makes great chalk.
27
85000
3000
Và một điều đáng kinh ngạc về phân của linh cẩu, đó là viên phấn tuyệt vời.
(Tiếng cười)
01:41
(Laughter)
28
89000
1000
01:42
Now, that's not what I'm here to talk about,
29
90000
2000
Đó không phải là điều tôi muốn nói ở đây,
01:44
but it is a fascinating aspect of animal design.
30
92000
4000
nhưng nó là một khía cạnh hấp dẫn về thiết kế của các loài động vật.
01:48
What I'm here to talk about is the camel.
31
96000
3000
Điều tôi muốn nói chính là con lạc đà.
01:51
When I started talking to Richard
32
99000
2000
Khi tôi bắt đầu nói với Richard
01:53
about what I was going to speak about,
33
101000
2000
về điều tôi chuẩn bị nói đến,
01:55
I had recently come back from Jordan,
34
103000
2000
tôi vừa trở về từ Jordan gần đây,
01:57
where I had an amazing experience with a camel.
35
105000
3000
nơi tôi đã có một trải nghiệm thú vị với
một con lạc đà.
một con lạc đà.
02:01
(Laughter)
36
109000
3000
(Tiếng cười)
02:04
And we were in the desert --
37
112000
2000
Và chúng tôi đi vào sa mạc.
Richard Wurman: Hết rồi!
Keith Bellows: Yeah, yeah.
Keith Bellows: Yeah, yeah.
02:06
Richard Wurman: That's the end of this talk!
38
114000
1000
02:07
Keith Bellows: Yeah, yeah.
39
115000
1000
02:08
We were in the desert, in Wadi Rum, in a small Jeep.
40
116000
3000
Chúng tôi đã ở trong sa mạc, ở Wadi Rum,
trong một chiếc jeep nhỏ.
trong một chiếc jeep nhỏ.
02:11
There were four of us -- two Bedouin drivers --
41
119000
2000
Chúng tôi có 4 người,
thêm 2 tài xế người Bedouin.
thêm 2 tài xế người Bedouin.
02:14
and you can just imagine, this expanse is an ocean of sand,
42
122000
3000
Bạn có thể hình dung, khung cảnh rộng lớn này là cả một đại dương cát,
02:18
105 degrees, one water bottle.
43
126000
2000
105 độ, một chai nước.
Và chúng tôi đang lái chiếc xe mà họ bảo với
chúng tôi là chiếc jeep tốt nhất.
chúng tôi là chiếc jeep tốt nhất.
02:21
And we were driving in what they told us
44
129000
2000
02:24
was their very, very best Jeep. Didn't look like it to me.
45
132000
4000
Nhưng tôi không nghĩ thế.
02:28
And as we started to go through the desert, the Jeep broke down.
46
136000
5000
Và khi chúng tôi bắt đầu đi xuyên qua sa mạc,
chiếc jeep hư máy.
02:34
The guys got out, they put the hood up,
47
142000
2000
Hai ông tài xế ra khỏi xe, họ úp mui xe lên,
02:36
they started working under the hood,
48
144000
2000
Họ bắt đầu làm việc dưới mui xe, để sửa máy.
02:38
got it going again. About a hundred yards, it broke down.
49
146000
2000
Đi được khoảng trăm thước, nó lại hư.
02:40
This went on about six or seven times,
50
148000
2000
Điều này cứ tiếp tục 6 - 7 lần, chúng tôi ngày càng lo lắng
02:42
and we were getting more and more alarmed,
51
150000
2000
chúng tôi đã đi ngày càng sâu trong sa mạc.
02:44
and we were also getting deeper and deeper into the desert.
52
152000
2000
02:46
And eventually, our worst nightmare happened:
53
154000
3000
Và cuối cùng, cơn ác mộng tồi tệ nhất của chúng tôi đã xảy ra:
02:49
they flooded the engine.
54
157000
2000
Họ tắt động cơ.
02:51
And they said, "Ah, no problem! We just get out and walk."
55
159000
3000
Và họ nói, "Ah, không sao cả. Chúng ta xuống xe và đi bộ".
02:55
And we said, "We get out and walk?"
56
163000
2000
Và chúng tôi hỏi lại: "Chúng ta xuống xe và đi bộ?"
02:57
One water bottle -- remember, guys -- four people.
57
165000
2000
Hãy nhớ chúng ta chỉ có 1 chai nước
cho 4 người.
cho 4 người.
02:59
And they said, "Yeah, yeah, we'll walk. We'll find some camels."
58
167000
3000
Và họ nói, "Yeah, yeah, chúng ta sẽ đi bộ. Chúng ta sẽ tìm vài con lạc đà."
Chúng tôi xuống xe và đi bộ, và chắc chắn là,
03:03
So we got out and walked, and sure enough,
59
171000
2000
khoảng nữa dặm, chúng tôi đến đỉnh của ngọn đồi này,
03:05
about half a mile, we came over the crest of this hill,
60
173000
2000
03:07
and there was a huge gathering of Bedouin with their camels.
61
175000
3000
và ở đó có rất nhiều người Bedouin
với những con lạc đà của họ.
với những con lạc đà của họ.
03:10
The guy went up and started dickering,
62
178000
2000
Những anh chàng này đi lên và bắt đầu mặc cả,
03:12
and 10 dollars later, we had four camels.
63
180000
2000
và 10 đô la sau đó, chúng tôi có 4 con lạc đà.
03:15
They went down like elevators; we got on them. They went back up,
64
183000
3000
Chúng hạ xuống như thang máy; chúng tôi cưỡi chúng.
Chúng đứng lên, và mỗi người Bedouin, có tất cả 4 người,
03:18
and the Bedouin -- each Bedouin, four of them --
65
186000
3000
03:21
got behind each of the camels with a little whip.
66
189000
3000
đi sau những con lạc đà với cây roi nhỏ.
03:24
And they started slashing away at the back of the camels,
67
192000
3000
Và họ đánh vào phía sau lưng của những con lạc đà,
03:27
and they started galloping.
68
195000
1000
và chúng bắt đầu phi nhanh.
03:28
And if you've ever been on a camel,
69
196000
1000
Và nếu bạn có dịp cưỡi một con lạc đà, điều này rất khó chịu.
03:29
it is a very, very uncomfortable ride.
70
197000
2000
03:32
There's also one other aspect about these camels.
71
200000
3000
Ngoài ra còn có một khía cạnh khác về những con lạc đà này.
03:35
About every 10 steps, they lean back
72
203000
2000
Khoảng 10 bước, chúng lại nghiêng trở lại
03:37
and try to take a chunk out of your leg.
73
205000
2000
và cố cắn vào chân bạn.
03:39
(Laughter)
74
207000
1000
(Cười)
03:40
So we kept on going,
75
208000
2000
Vì thế chúng tôi cố đi.
03:42
and this camel kept on trying to take a chunk out of my leg.
76
210000
3000
và con lạc đà này cứ tiếp tục cắn chân của tôi.
03:45
And eventually, three miles later, we arrived at our destination,
77
213000
3000
Và cuối cùng, 3 dặm sau đó, chúng tôi đến nơi,
03:48
where a Jeep was supposed to meet us.
78
216000
2000
nơi có chiếc xe jeep đợi chúng tôi.
03:50
And the camels come down again like elevators,
79
218000
2000
Và những con lạc đà hạ xuống một lần nữa như thang máy,
03:52
we sort of clumsily get off,
80
220000
2000
chúng tôi loạng choạng leo xuống,
03:54
and they -- obviously -- try to take another chunk out of my leg.
81
222000
3000
và chúng dĩ nhiên, cố gắng cắn vào chân tôi.
03:57
And I've developed a very wonderful relationship
82
225000
3000
Và tôi đã phát triển một mối quan hệ tốt đẹp
04:00
with this creature by this point,
83
228000
2000
với loài vật này từ thời điểm đó,
04:02
and I've realized that this is a mean son of a bitch.
84
230000
3000
và tôi nhận ra điều này thật tuyệt vời.
04:06
And much meaner, by the way, than the Bedouin who greeted me
85
234000
3000
Và còn tuyệt vời hơn, đó là người Bedouin chào đón tôi
04:09
and tried to sell me one of his 26 daughters
86
237000
2000
và cố gắng bán cho tôi một trong 26 con gái của ông
để mang về nước Mỹ.
04:12
to take back to the States.
87
240000
2000
04:14
So as we talked, Richard and I,
88
242000
2000
Vì thế, tôi và Richard nói chuyện,
Tôi nói, "Ông bạn biết không, có lẽ tôi nên mang theo 1 con lạc đà.
04:16
I said, "You know, maybe I should bring a camel.
89
244000
2000
04:18
I think the camel is the best designed animal in the world."
90
246000
2000
Chúng là loài có thiết kế tuyệt vời nhất trên thế giới"
04:20
And he kind of went, "Nah. I don't think we want to be bringing a camel."
91
248000
2000
Anh ta trả lời, "Không. Tôi không nghĩ chúng tôi muốn mang theo một con lạc đà."
04:23
And you should be really glad we decided not to bring the camel.
92
251000
2000
Và mọi người nên vui khi chúng tôi quyết định không mang theo lạc đà.
04:26
So I did the next best thing.
93
254000
2000
Thế là tôi đã làm một điều tốt nhất tiếp theo.
04:29
I went to the Washington Zoo. Richard said,
94
257000
3000
Tôi đến sở thú Washington.
Richard nói, "Tôi muốn bạn thân với con lạc đà này.
04:32
"I want you to get up close and personal with this camel.
95
260000
3000
04:35
I want you to inspect its mouth, look at its teeth.
96
263000
3000
Tôi muốn bạn kiểm tra miệng của nó, nhìn vào răng của nó.
04:38
Go underneath it. Go above it. Go around it.
97
266000
3000
Tới bên dưới nó.
Đi trên nó. Đi xung quanh nó.
Đi trên nó. Đi xung quanh nó.
04:41
Pull its tail up; take a look in there.
98
269000
2000
Kéo đuôi nó lên; rồi nhìn vào.
Tôi muốn bạn thân thiết với con lạc đà nhiều nhất có thể."
04:44
I want you to get as close to that camel as you possibly can."
99
272000
2000
04:47
So, I got a National Geographic film crew. We went down there,
100
275000
5000
Thế là, tôi đến một đoàn làm phim địa lý quốc gia.
Chúng tôi đi xuống đó, và xem con lạc đà này.
04:52
and I took one look at this camel.
101
280000
3000
04:56
It is a 2,000 pound creature who is in rut.
102
284000
4000
Nó nặng 2000 pound, và trong thời kì động dục.
05:01
(Laughter)
103
289000
3000
(Cười)
Bây giờ, nếu bạn đã thấy con lạc đà 2000 pound đang động dục,
05:04
Now, if you've ever seen a 2,000 pound camel in a rut,
104
292000
2000
05:06
it is a scary, scary thing to behold.
105
294000
2000
đó thật là một điều đáng sợ.
Và nếu Richard nghĩ tôi đang trong vòng lẩn quẩn với lạc đà,
05:10
And if Richard thought I was getting in the ring with that camel,
106
298000
3000
thì một vài người cũng đang nhắm đến Bedouin cao độ.
05:14
someone was smoking Bedouin high grade.
107
302000
2000
05:16
(Laughter)
108
304000
1000
(Cười)
05:17
So we got as close to it as possible,
109
305000
4000
Vì thế chúng tôi nghiên cứu sâu hơn có thể.
05:21
and I'm going to share this -- Chris, if you want to roll this film --
110
309000
3000
và tôi đang chuẩn bị chia sẻ điều này.
Chris, nếu bạn muốn cuộn phim này.
05:24
and then I'm going to show you a little bit more
111
312000
2000
Sau này tôi sẽ cho bạn xem
nhiều hơn một tí về thiết kế của loài lạc đà.
05:26
about the design of camels.
112
314000
1000
05:27
Do you want to roll the film?
113
315000
2000
Bạn có muốn cuộn phim này không?
(Nhạc)
(Video) Xin chào. Đây là Keith Bellows
với đơn vị Nghiên cứu lạc đà của địa lý quốc gia tại TED.
06:07
(Video) Hello. This is Keith Bellows with the National Geographic Camel Investigation Unit.
114
355000
3000
Tôi ở đây để nhìn cổ máy sa mạc tốt nhất.
06:10
I'm here to look at the ultimate desert machine.
115
358000
3000
(Nhạc tiếp tục)
Keith Bellows: Và bạn cũng thấy đấy, tôi đã bặt đầu nhai kẹo cao su
bởi vì tôi ở xung quanh con lạc đà này cả ngày.
06:23
And you'll note I started chewing gum
116
371000
2000
(Video)Được rồi, OK. Không!
06:25
because I was around this camel all day.
117
373000
2000
06:27
Senior Keeper: That's it, that's it, OK. No! See, now he's getting a little overexcited.
118
375000
3000
Xem này, bây giờ nó đang bắt đầu kích động.
Vì thế chúng ta phải cẩn thận. Đừng để nó đụng bạn.
06:30
So we'll need to be very careful around him. Don't let him get you.
119
378000
3000
Bây giờ, bạn có thể thấy có vô vàn nước bọt trong đó.
06:56
Now, you can see copious amounts of saliva in there. [Unclear]
120
404000
3000
Tôi luôn tự gọi nó là cậu bé điềm tĩnh một cách bất ổn.
07:03
I call myself the unstable stable boy.
121
411000
2000
07:05
Their nose -- you can see his nose is flared right now.
122
413000
3000
Mũi chúng, bạn có thể thấy nó đang xòe ra.
07:08
When they're in rut -- they're similar to seals
123
416000
3000
Khi đang động dục, chúng khá giống như hải cẩu
07:11
in the way, like, a seal has to open its nose to breathe.
124
419000
3000
ở chỗ là hải cẩu phải mở mũi để thở.
07:17
And they're similar. They have to kind of consciously open their nose.
125
425000
4000
Và chúng giống như vậy.
Chúng phải cố mở mũi ra.
Chúng phải cố mở mũi ra.
KB: Thế còn tai?
07:21
Ears? They are small. But they have excellent hearing.
126
429000
3000
SK: Tai chúng nhỏ. Nhưng chúng có khả năng nghe rất tuyệt.
07:26
But not a big -- for instance, in zebras, they have a huge ear
127
434000
5000
Nhưng không lớn; ví dụ, ở loài ngựa vằn, thì chúng có tai khổng lồ
07:31
that's very mobile, so they can actually turn them both around.
128
439000
3000
điều này rất tiện lợi, vì thế loài lạc đà có thể thay đổi đôi tai nhanh chóng.
07:36
And they use them in the same way we use our binocular vision.
129
444000
3000
Và chúng làm như cái cách chúng ta sử dụng thị giác của chúng ta.
07:39
They use them to pinpoint sound.
130
447000
3000
Chúng sử dụng để xác định âm thanh.
07:42
The desert's extremely windy as well as being very cold.
131
450000
3000
Sa mạc đầy gió, và rất lạnh.
07:45
So not only do they have the very long eyelashes,
132
453000
3000
Vì vậy mà chúng không chỉ có đôi mi rất dài,
07:49
but there's the secondary -- I guess you'd call it the [unclear] or whatever.
133
457000
5000
mà còn có những thứ khác--
Tôi đoán bạn sẽ gọi nó [không rõ ràng] hay bất cứ cái gì khác.
07:56
It's this hair that's above the eyes, and below it it's longer.
134
464000
5000
Chính là lông, thứ nằm trên và dưới đôi mắt, và dài hơn.
08:01
Most people think that the humps store water.
135
469000
3000
Nhiều người nghĩ rằng bướu lạc đà dự trữ nước.
08:04
They don't. They store fat.
136
472000
3000
Không phải thế. Chúng dự trữ chất béo.
08:09
But -- now, I'm not a chemist, but basically what happens is
137
477000
4000
Lúc này, tôi không phải nhà hóa học,
nhưng cơ bản những điều diễn ra
nhưng cơ bản những điều diễn ra
08:13
the fat is oxidized by their breathing.
138
481000
5000
là chất béo bị oxy hóa bởi hơi thở.
08:18
And that will turn it into actually usable water.
139
486000
6000
Và điều này sẽ biến nó thành nước có thể
sử dụng được.
sử dụng được.
08:24
Like a lot of predators, they walk on their toes.
140
492000
3000
Giống như nhiều loài ăn thịt,
chúng đi bằng ngón chân.
chúng đi bằng ngón chân.
08:27
But there's a big, fat pad in there that squishes out.
141
495000
5000
Nhưng có một miếng đệm mỡ lớn dưới chân tạo âm thanh lộc cộc.
08:32
They're like sun shoes, but, you know, with sand.
142
500000
5000
Chúng giống như chiếc giày đi nắng,
nhưng là để đi cát,
nhưng là để đi cát,
08:37
Hooves? They don't have traditional hooves,
143
505000
5000
Móng guốc? Thường thì chúng không có móng guốc,
08:42
but they do have one, like, big nail.
144
510000
3000
nhưng chúng có một thứ đại loại như
móng tay lớn.
móng tay lớn.
( Tiếng cười)
08:45
You can't really see too clear. The fur's kind of grown over.
145
513000
3000
Bạn không thể thấy rõ ràng được.
Lông dường như bao phủ hết.
Lông dường như bao phủ hết.
08:48
But they use their tails a lot, especially in rut.
146
516000
3000
Nhưng chúng sử dụng đuôi rất thường, đặc biệt là khi động dục.
08:51
He will urinate and spin his tail
147
519000
4000
Chúng sẽ đi tiểu và xoáy cái đuôi để
phát tán nước tiểu
phát tán nước tiểu
08:55
to spread the urine around
148
523000
3000
08:58
and make him more attractive.
149
526000
3000
và làm nó trông hấp dẫn hơn.
09:01
I don't know why that would be, but it works for them. (Laughter)
150
529000
3000
Tôi không biết tại sao, nhưng việc này có hiệu quả với chúng.
09:04
So, what the hell.
151
532000
3000
Thật không thể tin được.
(Tiếng cười của người xem)
09:07
Now, they will also defecate in certain areas.
152
535000
3000
Lúc này, chúng sẽ ị ở những nơi cố định.
09:10
Generally, they poop wherever they want to,
153
538000
3000
Thông thường, chúng sẽ ị ở bất cứ nơi nào chúng muốn,
09:13
but during their rut, they will defecate in perimeter areas.
154
541000
7000
nhưng trong quá trình động dục,
chúng sẽ ị ở phía ngoài.
chúng sẽ ị ở phía ngoài.
09:20
I don't know if you've read or heard about the sub-sonic sounds from elephants --
155
548000
6000
Tôi không biết rằng bạn đã nghe hay đọc
về âm thanh tần số thấp của loài voi chưa,
về âm thanh tần số thấp của loài voi chưa,
09:26
you know what I mean, like, "Br-r-r!"
156
554000
3000
ý tôi, kiểu như. "Br-r-r!"
09:29
These big, big rumbling sounds. He will do the same thing.
157
557000
3000
Những âm thanh lớn khó nghe.
Lạc đà cũng giống như vậy.
Lạc đà cũng giống như vậy.
09:32
You can actually see, right here, it will vibrate.
158
560000
3000
Bạn có thể thấy, ở đây,
nó sẽ bị chấn động.
nó sẽ bị chấn động.
09:35
We weigh our animals.
159
563000
3000
Chúng ta đo cân nặng của các loài
động vật.
động vật.
Không may, lạc đà là loại động vật khá dữ,
09:38
Unfortunately, he's a very aggressive animal,
160
566000
4000
09:42
so he's actually destroyed some of the scales.
161
570000
3000
chúng sẽ làm hư luôn cái cân.
09:45
We had these big things that I weigh the bison on, for instance.
162
573000
3000
Chúng tôi có những cái cân rất to, để cân cỡ như bò bison.
09:48
I'm guessing that he -- well, he's at least 1,600 pounds.
163
576000
3000
Tôi đoán nó nặng ít nhất cũng
1600 pound.
1600 pound.
09:51
But I would put him closer to 2,000.
164
579000
3000
Nhưng cũng gần 2,000.
09:54
He's basically a walking mulch pile.
165
582000
3000
Chúng cơ bản là một đống mùn di động.
Chúng ta như những nụ hoa mặc dù tôi
là nam.
là nam.
09:57
We're kind of like buds, but I'm also a male as well and he's -- KB: He sees you as competition? Senior Keeper: Yeah, exactly.
166
585000
5000
KB: Nó đang xem bạn là kẻ thù?
Senior Keeper: Yeah, chính xác rồi.
Senior Keeper: Yeah, chính xác rồi.
10:02
And it makes him very dangerous at this time of year.
167
590000
3000
Điều này làm chúng rất nguy hiểm
trong lúc này.
trong lúc này.
10:05
Don't even think about it. Don't think about it!
168
593000
3000
Đừng nghĩ về nó, Đừng nghĩ về nó nữa!
10:08
But now, we're going to meet -- out! Out!
169
596000
5000
Bây giờ, chúng ta đang chuẩn bị gặp nó.
Ra đây!
Ra đây!
Ra đây! Ra đây nào!
10:15
Out!
170
603000
2000
10:18
No.
171
606000
2000
Không.
10:21
Out!
172
609000
2000
Ra đây nào!
(Nhạc)
(Tiếng vỗ tay)
10:47
(Applause)
173
635000
1000
10:48
KB: What I didn't show you was -- you got that swinging thing going?
174
636000
4000
KB: Cái mà tôi không cho các bạn xem,
là cái đang treo lủng lẳng thế này?
là cái đang treo lủng lẳng thế này?
10:53
Well -- and you're glad I didn't show you this.
175
641000
2000
Được rồi, các bạn nên vui vì tôi không cho các bạn xem.
10:56
One of the other things about the camel's beautiful design
176
644000
2000
Một trong những thứ khác làm nên thiết kế tuyệt vời của lạc đà
10:59
is that its penis points backwards.
177
647000
2000
là dương vật của nó chỉ về phía sau.
11:01
That way the camel can dip its tail in the stream,
178
649000
4000
Nhờ thế mà lạc đà có thể ngâm cái đuôi
trong dòng nước,
trong dòng nước,
11:05
and just whacker the entire area around him.
179
653000
4000
Và nó cứ đánh nước tiểu ra toàn bộ khu vực xung quanh nó.
11:09
And that's how he really marks his territory.
180
657000
2000
Đó là cách nó đánh dấu lãnh thổ
của nó.
của nó.
Bây giờ, điều mà bạn sẽ không nhìn thấy là --
11:12
Now, what you also didn't see was that --
181
660000
2000
11:14
and you may have noticed in the pen beside him
182
662000
3000
và bạn hãy nhớ lưu ý người bạn bên cạnh nó.
11:17
and, by the way, the camel's name is Suki.
183
665000
2000
Và, nhân tiện, tên con lạc đà này
là Suki.
là Suki.
Và người bạn bên cạnh nó là Jasmine.
11:20
In the pen beside him is Jasmine.
184
668000
1000
11:22
Jasmine has been his mate for some time.
185
670000
2000
Jasmine là bạn đồng hành của nó
một thời gian.
một thời gian.
11:24
But on this particular occasion, it was very, very clear
186
672000
3000
Nhưng trong những dịp thế này,
rất, rất rõ
rất, rất rõ
là dù Suki đang bị kích động manh, nhưng Jasmine thì không có.
11:28
that as horny as Suki was, Jasmine was having none of it.
187
676000
4000
11:33
And so we started thinking.
188
681000
2000
Và vì thế chúng tôi bắt đầu suy nghĩ.
11:35
Well, if poor old Suki is in search of a mate,
189
683000
3000
là nếu anh bạn già Suki đang tìm bạn tình
11:39
what would Suki do to find the perfect mate?
190
687000
3000
Suki sẽ làm gì để tìm bạn tình hoàn hảo?
Tôi sẽ cho các bạn xem đoạn phim mới.
11:42
So I'm going to show you another film.
191
690000
1000
11:43
But before I do, I just want to mention that
192
691000
1000
Nhưng trước khi xem,
tôi chỉ muốn nhắc
tôi chỉ muốn nhắc
rằng động vật này là một loại xe đi trên cát,
11:46
this animal truly is a sort of the SUV of the sand,
193
694000
4000
11:50
the ship of the desert. It's so vital to the inhabitants of the areas
194
698000
7000
là con tàu của sa mạc.
Nó thật sự quan trọng đối với cư dân
sống ở sa mạc
sống ở sa mạc
11:58
in which the camel is found -- largely Mongolia and Sahara --
195
706000
2000
nơi có những con lạc đà,
vùng Mongolia và Sahara rộng lớn,
vùng Mongolia và Sahara rộng lớn,
nơi có 160 từ tiếng Ả Rập nói về lạc đà.
12:01
that there are 160 words in Arabic to describe the camel.
196
709000
4000
Và nếu đây là loài sinh vật
được thiết kế bởi hội đồng,
được thiết kế bởi hội đồng,
12:07
And if this is a creature that was designed by committee,
197
715000
2000
12:09
it's certainly been like no committee I've ever been on.
198
717000
3000
nó chắc chắn không phải hội đồng chúng ta nhìn thấy.
12:12
So here's what Suki would do in search of a mate.
199
720000
6000
Vì thế đây là cách Suki tìm bạn tình.
12:18
Can you roll it, please?
200
726000
2000
Bạn có thể cuộn nó không?
12:20
(Video) Camel seeking camel.
201
728000
2000
Lạc đà tìm lạc đà
Thú ham muốn tìm một bạn tình hấp dẫn
và thủy chung
và thủy chung
12:22
Lusty beast desires attractive & sincere mate.
202
730000
3000
Tôi cao bảy feet, 2.000 lbs.,
với mái tócvà đôi mắt nâu, đôi chân dài
với mái tócvà đôi mắt nâu, đôi chân dài
12:25
I'm seven ft., 2,000 lbs., with brown hair/eyes, long legs ...
203
733000
2000
12:27
and I'm very well ... hung.
204
735000
2000
và tôi rất là tốt...
12:34
I'm TED Camel.
205
742000
2000
Tôi là lạc đà TED.
12:36
The perfect desert machine.
206
744000
2000
Một cỗ máy sa mạc hoàn hảo.
12:40
I'm smartly designed.
207
748000
2000
Tôi là một thiết kế thông minh.
12:42
Eyelashes that keep out sand and a third eyelash that works like a
208
750000
3000
Lông mi dài tránh cát
và 1/3 lông mi đóng vai trò làm kính gạt chắn gió.
12:45
windshield wiper.
209
753000
2000
12:49
A distinguished nose,
210
757000
2000
Một chiếc mũi đặc biệt--
12:52
with nostrils lined to filter out sand and dust,
211
760000
2000
với hai lỗ mũi lót
để lọc cát và bụi
để lọc cát và bụi
12:56
and a groove that catches moisture.
212
764000
2000
và một móng guốc để giữ ẩm.
Một đôi môi dày kỳ lạ--
13:00
Amazingly full lips
213
768000
2000
13:04
that allow me to eat practically anything that grows.
214
772000
2000
thứ cho phép tôi ăn bất cứ thứ gì mọc lên.
13:09
Callouses on my knees that let me kneel comfortably.
215
777000
3000
Những vết chai trên đầu gối giúp chân tôi
thoải mái.
thoải mái.
13:15
Leathery chest pads that beat the heat.
216
783000
3000
Miếng đệm ngực ở da giúp hạ nhiệt
13:18
Short fur that keeps my skin cool.
217
786000
2000
Lớp lông vũ ngắn giúp làm mát da.
13:22
Long legs that allow heat to escape.
218
790000
2000
Đôi chân dài để sức nóng thoát ra.
13:27
And my hump?
219
795000
3000
Và bướu của tôi?
13:30
Ogden Nash once wrote:
220
798000
2000
Ogden Nash đã từng viết:
13:32
"the camel has a single hump; the dromedary two,
221
800000
2000
Lạc đà có 1 bướu đơn; lạc đà 1 bướu thì có tới 2,
13:34
or else the other way around. I'm never sure. Are you?"
222
802000
3000
hoặc theo cách nào khác.
Tôi không dám chắc. Bạn dám không?
Tôi không dám chắc. Bạn dám không?
13:37
Here's a hint:
223
805000
2000
Sau đây là một gợi ý:
13:39
Bactarian,
224
807000
2000
Lạc đà hai bướu.
13:41
Dromedary.
225
809000
2000
Lạc đà một bướu.
Bướu của tôi chứa đên 80 Ibs chất béo
chứ không chứa nước.
chứ không chứa nước.
13:46
My hump contains up to 80 lbs. of fat -- but doesn't store H2O.
226
814000
3000
13:50
I'm built to last.
227
818000
2000
Tôi được xây dựng để chịu đựng.
13:55
I'm the go-to animal when the oasis is dry.
228
823000
2000
Tôi là loài oai phong
khi ốc đảo khô.
khi ốc đảo khô.
13:59
I usually won't sweat until my body reaches 105 degrees F --
229
827000
2000
Tôi thường sẽ không đổ mồ hôi
cho đến khi cơ thể của tôi đạt đến 105 º F.
cho đến khi cơ thể của tôi đạt đến 105 º F.
14:01
enough to fry an egg.
230
829000
2000
đủ để chiên một quả trứng,
14:04
I'm able to lose 40 percent
231
832000
2000
Tôi có khả năng giảm 40% cân nặng
mà không chết
mà không chết
14:06
of my weight without dying.
232
834000
3000
14:09
(Most animals would if they lost half that much.)
233
837000
3000
(Hầu hết động vật khác sẽ chết nếu
chỉ giảm 20%)
chỉ giảm 20%)
14:13
I'll drink five to seven gallons of water a day.
234
841000
3000
Tôi uống 5 đến 7 ga-lông nước một ngày
14:19
But go without for more than a month.
235
847000
2000
nhưng có thể đi không uống nước hơn 1 tháng.
14:21
I'm powerful.
236
849000
2000
Tôi tràn đầy năng lượng.
14:23
Able to pack up to 400 lbs.
237
851000
2000
Có thể gói lên đến 400 lbs hàng hóa.
14:25
of cargo,
238
853000
2000
14:28
outrun a horse
239
856000
2000
Hơn cả một con ngựa--
Và có thể đi 26 dặm trong
một ngày.
một ngày.
14:32
and cover 26 miles on a good day.
240
860000
2000
14:34
Camelot.
241
862000
4000
Camelot.
14:38
Jackie O. once said that traveling by camel
242
866000
2000
Jackie O đã nói rằng
du lịch bằng lạc đà
du lịch bằng lạc đà
14:40
made riding an elephant seem like taking a jet plane.
243
868000
3000
so với cưỡi voi có vẻ giống như đang
đi máy bay phản lực.
đi máy bay phản lực.
Chưa kể bàn chân lớn mềm
để tôi điều hướng cát.
để tôi điều hướng cát.
14:47
Yet my large, soft feet allow me to navigate sand.
244
875000
3000
14:52
(Is that why the Bedouin claim I can dance?)
245
880000
3000
(Đó là vì sao người Bedouin
cho rằng tôi có thể nhảy?)
cho rằng tôi có thể nhảy?)
14:57
I'm a good provider, too.
246
885000
2000
Tôi cũng là một nhà cung cấp tốt.
14:59
Bedouins call the camel the Gift of God.
247
887000
2000
Người Bedouin gọi lạc đà là quà
của thượng đế.
của thượng đế.
15:01
No surprise.
248
889000
2000
Không ngạc nhiên lắm.
15:03
Tents and rugs are made of my hair.
249
891000
2000
Lều và thảm được làm từ lông của tôi.
15:05
My dried bones are prized as a sort of ivory.
250
893000
2000
Xương khô của tôi được đánh giá cao
như 1 loại ngà.
như 1 loại ngà.
15:07
My dung is burned as fuel. My milk is used for cheese.
251
895000
2000
Phân của tôi được làm nhiên liệu đốt.
Sữa của tôi được sử dụng làm pho mát.
Sữa của tôi được sử dụng làm pho mát.
15:09
"Camels are like angels," a Bedouin once said.
252
897000
3000
"Loài lạc đà như những thiên thần" một người Bedouin đã nói thế.
15:14
(Applause)
253
902000
2000
(Vỗ tay)
15:16
Thank you. I just want to leave you with one last thought,
254
904000
3000
Cảm ơn. Tôi chỉ muốn gửi gắm đến các bạn một ý nghĩ cuối cùng,
15:20
which is probably the most important thing to take away.
255
908000
3000
điều có thể là quan trọng nhất để mang về.
Loài người, nhìn chung, là loài động vật khá may mắn,
15:25
Humans -- the animal -- are pretty lucky creatures because, by and large,
256
913000
5000
15:31
we really don't have to adapt to our environment;
257
919000
3000
chúng ta thật sự không phải thích nghi với môi trường;
15:35
we adapt our environment to us.
258
923000
2000
chúng ta làm cho môi trường thích nghi với chúng ta.
15:37
And we've seen that repeatedly through this conference --
259
925000
2000
Và chúng tôi thấy nhiều lần thông qua buổi hội thảo này,
15:40
not just this year, but in past years.
260
928000
2000
không chỉ trong năm nay mà trong những năm vừa qua.
15:42
But this creature that you've just seen
261
930000
2000
Nhưng loài vật mà chúng ta vừa thấy
15:45
ultimately adapts, and keeps adapting and adapting.
262
933000
3000
thích nghi rất tốt và vẫn tiếp tục thích nghi và thích nghi,
Tôi nghĩ khi bạn nhìn vào thế giới của muôn loài,
15:48
And I think when you look at the animal kingdom,
263
936000
2000
15:50
that is one of the most remarkable things.
264
938000
2000
đó là một trong những thứ phi thường nhất.
15:52
It doesn't have an environment that adapts to it;
265
940000
2000
Nó không phải có một môi trương thích nghi;
15:54
it has to adapt to the environment.
266
942000
2000
mà nó phải thích nghi với môi trường.
15:56
Ricky, thank you very much for having me.
267
944000
2000
Ricky, cảm ơn rất nhiều vì những đã lắng nghe tôi.
15:58
RW: That's terrific. Thank you.
268
946000
1000
RW: Điều này thật tuyệt. Xin cảm ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Keith Bellows - TravelerOn the heels of a long and bruising camel ride, Keith Bellows became fascinated with the "SUV of the sand," and with the many thorny aspects of their personalities (and mating habits) most of us would rather not dwell upon.
Why you should listen
As the former editor of National Geographic Traveler, Keith Bellows stepped away from the human aspects of travel for a moment to present one of his other fascinations: animal design. And not just the beautiful, photogenic aspects of that design either. After a harrowing breakdown in the Sahara with one water bottle to share among four people, Bellows was forced to make a rendezvous via camel ride, and became certain that this animal was, in addition to being a "mean son-of-a-bitch," the most perfectly designed creature on Earth.
Convinced by the organizers that bringing a live camel to the TED Conference was not a wise idea, Bellows did the next best thing, and drafted a National Geographic film crew to go to the Washington Zoo. They returned with a film of Suki, a 2,000-pound creature in the midst of rut, with shocking capabilities lurking in his spinning tail and rear-facing genitalia, all gleefully outlined in the film. But though this creature may seem unsavory, he's perfectly adapted to survival in the harshest environments around, and critical to the survival of the nomads that call the desert home.
Keith Bellows | Speaker | TED.com