ABOUT THE SPEAKER
Tony Luciani - Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery.

Why you should listen

Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, and it was the imaginative expression of the collaboration that propelled his work internationally. After more than 40 years as a full-time painter, Luciani garnered worldwide attention with this four-year-long photography series. Their voyage of discovery, expressing the benefits of inclusion and participation within a creative medium, has gone beyond the boundaries of recognizing it as just a personal visual diary.

Luciani graduated from Toronto's Ontario College of Art in 1977 with prestigious honors. At age 21, he was encouraged to continue with his fifth-year post-graduate study in Florence, Italy. It was there that he found maturity while carefully observing the historical paintings of the Renaissance Masters. Upon returning, he was promptly accepted for representation by a well-respected and established Canadian art gallery.

In defining his work, Luciani prefers to be placed in a tradition of realism, which is both interpretive and characterized by focused observation. As a photographer, he likes defining his imagery as an "obvious extension" to what he already creates as an artist.

Luciani's art can be found in private, public and corporate collections globally. An unabridged edition of one-hundred photographs titled "MAMMA, In the Meantime" is in the collection of the local chapter of the Canadian Alzheimer Society. He is represented by Loch Gallery in Toronto, Winnipeg and Calgary.

More profile about the speaker
Tony Luciani | Speaker | TED.com
TEDxCambridge

Tony Luciani: A mother and son's photographic journey through dementia

Τόνυ Λουτσιάνι: Το φωτογραφικό ταξίδι μιας μητέρας κι ενός γιου μέσα από την άνοια

Filmed:
531,090 views

Ο καλλιτέχνης Τόνυ Λουτσιάνι δοκίμαζε μια καινούρια κάμερα όταν η 91χρονη μητέρα του, Έλια, γλίστρησε μέσα στον φόντο των φωτογραφιών του. Οι αυθόρμητες εικόνες που δημιουργήθηκαν έδωσαν το έναυσμα για μια πολύχρονη συνεργασία, με τον Λουτσιάνι να καταγράφει τη ζωή της μαμάς του ενώ εκείνη ζούσε με άνοια. Σε αυτή τη συγκινητική ομιλία, μοιράζεται τις ιστορίες πίσω από μερικές από τις αγαπημένες τους λήψεις, αιχμαλωτίζοντας τη χαρά και τη θλίψη της φροντίδας προς ένα γονέα που γερνάει.
- Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
When my 91-year-old-ετών motherμητέρα, EliaΕλιά,
movedμετακινήθηκε in with me,
0
1254
3952
Όταν η 91χρονη μητέρα μου, Έλια,
μετακόμισε μαζί μου,
00:17
I thought I was doing her a serviceυπηρεσία.
1
5230
2400
νόμιζα πως τη βοηθούσα.
00:20
In factγεγονός, it was the other way around.
2
8460
2611
Στην πραγματικότητα, συνέβη το αντίθετο.
00:23
You see, MomΜαμά was havingέχοντας issuesθέματα
with memoryμνήμη lossαπώλεια and acceptingαποδοχή her ageηλικία.
3
11914
4170
Βλέπετε, η Μαμά είχε θέματα
απώλειας μνήμης και με την ηλικία της.
00:29
She lookedκοίταξε defeatedνίκησε.
4
17128
1888
Έδειχνε ηττημένη.
00:31
I triedδοκιμασμένος to make her
as comfortableάνετος as possibleδυνατόν,
5
19914
3415
Προσπάθησα να την κάνω
να νιώθει όσο το δυνατόν πιο άνετα,
00:35
but when I was at my easelΚαβαλέτο, paintingζωγραφική,
6
23353
2396
αλλά ενώ ήμουν στο καβαλέτο,
ζωγραφίζοντας,
00:37
I would peekPeek over
and see her just ... there.
7
25773
3595
έριχνα κλεφτές ματιές
και την έβλεπα να είναι απλώς «εκεί».
00:41
She'dΑυτή θα be staringχτυπητός at nothing in particularιδιαιτερος.
8
29836
3021
Κοίταζε επίμονα αλλά τίποτα συγκεκριμένο.
00:45
I'd watch her slowlyαργά climbαναρρίχηση the stairsσκάλες,
9
33633
3754
Την έβλεπα να ανεβαίνει αργά τις σκάλες
00:49
and she wasn'tδεν ήταν the momμαμά I grewαυξήθηκε up with.
10
37411
2251
και δεν ήταν η μαμά με την οποία μεγάλωσα.
00:52
I saw, insteadαντι αυτου, a frailευπαθής,
11
40053
3365
Έβλεπα, αντιθέτως, μια αδύναμη,
00:55
tinyμικροσκοπικός, oldπαλαιός womanγυναίκα.
12
43442
3667
μικροσκοπική, γριά γυναίκα.
01:01
A fewλίγοι weeksεβδομάδες wentπήγε by,
and I neededαπαιτείται a breakΔιακοπή from my paintingζωγραφική.
13
49339
3536
Μετά από μερικές εβδομάδες,
χρειαζόμουν διάλειμμα απ' τη ζωγραφική.
01:04
I wanted to playπαίζω with the newνέος cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
I had just boughtαγορασμένος.
14
52899
2658
Ήθελα να παίξω με την κάμερα
που είχα μόλις αγοράσει.
01:07
I was excitedερεθισμένος --
it had all sortsείδος of dialsκαντράν,
15
55581
3389
Ήμουν ενθουσιασμένος --
είχε όλους τους τύπους πλήκτρων
01:10
buttonsκουμπιά and settingsρυθμίσεις I wanted to learnμαθαίνω,
16
58994
2325
και ρυθμίσεων που ήθελα να μάθω,
01:13
so I setσειρά up my tripodτρίποδο
facingαντιμέτωπος this largeμεγάλο mirrorκαθρέφτης,
17
61343
4686
οπότε έστησα το τρίποδό μου
μπροστά από ένα μεγάλο καθρέφτη,
01:18
blockingμπλοκάρισμα the doorwayπόρτα
to the only bathroomτουαλέτα in the houseσπίτι.
18
66053
5366
μπλοκάροντας την είσοδο
στο μοναδικό μπάνιο του σπιτιού.
01:23
(LaughterΤο γέλιο)
19
71443
1150
(Γέλια)
01:25
After a while, I hearακούω,
20
73244
2571
Μετά από λίγο, ακούω,
01:29
(ImitatingΜίμηση ItalianΙταλικά accentπροφορά)
"I need to use the washroomαποχωρητήριο."
21
77094
2642
(μιμούμενος ιταλική προφορά)
«Πρέπει να πάω στο μπάνιο».
01:31
(LaughterΤο γέλιο)
22
79760
1001
(Γέλια)
01:32
"FiveΠέντε minutesλεπτά, MomΜαμά. I need to do this."
23
80785
3008
«Σε πέντε λεπτά, Μαμά.
Πρέπει να τελειώσω».
01:36
15 minutesλεπτά laterαργότερα, and I hearακούω, again,
24
84379
4722
15 λεπτά αργότερα κι ακούω, ξανά,
01:42
"I need to use the washroomαποχωρητήριο."
25
90205
2592
«Πρέπει να χρησιμοποιήσω το μπάνιο».
01:45
"FiveΠέντε more minutesλεπτά."
26
93157
1889
«Πέντε λεπτά ακόμα».
01:47
Then this happenedσυνέβη.
27
95913
1267
Μετά έγινε αυτό.
01:53
(LaughterΤο γέλιο)
28
101323
3965
(Γέλια)
01:57
(ApplauseΧειροκροτήματα)
29
105312
6943
(Χειροκρότημα)
02:05
And this.
30
113072
1714
Κι αυτό.
02:09
(LaughterΤο γέλιο)
31
117136
5449
(Γέλια)
02:14
And then, this.
32
122609
2690
Και μετά, αυτό.
02:19
(LaughterΤο γέλιο)
33
127383
6400
(Γέλια)
02:25
I had my "ahaaha!" momentστιγμή.
34
133807
3041
Είχα την «εύρηκα» στιγμή μου.
02:29
We connectedσυνδεδεμένος.
35
137198
1150
Δεθήκαμε.
02:30
We had something tangibleαπτός
we could do togetherμαζί.
36
138729
3254
Είχαμε κάτι χειροπιαστό να κάνουμε μαζί.
02:36
My momμαμά was bornγεννημένος in a smallμικρό
mountainβουνό villageχωριό in centralκεντρικός ItalyΙταλία,
37
144991
4334
Η μαμά μου γεννήθηκε σε ένα μικρό
ορεινό χωριό της κεντρικής Ιταλίας,
02:41
where her parentsγονείς had landγη and sheepπρόβατο.
38
149349
2466
όπου οι γονείς της είχαν γη και πρόβατα.
02:44
At a youngνεαρός ageηλικία,
her fatherπατέρας diedπέθανε of pneumoniaπνευμονία,
39
152658
2879
Σε νεαρή ηλικία, ο πατέρας της
πέθανε από πνευμονία,
02:47
leavingαφήνοντας his wifeγυναίκα and two daughtersθυγατέρες aloneμόνος
with all the heavyβαρύς choresδουλειές.
40
155561
4228
αφήνοντας τη γυναίκα και τις δύο κόρες του
μόνες με όλες τις σκληρές δουλειές.
02:53
They foundβρέθηκαν that they couldn'tδεν μπορούσε copeαντιμετωπίζω.
41
161260
2436
Κατάλαβαν ότι δεν θα ανταπεξέρχονταν.
02:56
So a very hardσκληρά decisionαπόφαση was madeέκανε.
42
164363
2515
Οπότε λήφθηκε μία πολύ σκληρή απόφαση.
02:59
MomΜαμά, the oldestπαλαιότερα, at 13,
43
167490
3460
Η μαμά, η μεγαλύτερη, στα 13,
03:02
was marriedπαντρεμένος off to a completeπλήρης
strangerξένος twiceεις διπλούν her ageηλικία.
44
170974
4921
παντρεύτηκε έναν εντελώς άγνωστο
με τα διπλά της χρόνια.
03:08
She wentπήγε from beingνα εισαι just a kidπαιδί
and was pushedώθησε into adulthoodενήλικη ζωή.
45
176927
4531
Από εκεί που ήταν μόνο ένα παιδί,
την έσπρωξαν στην ενηλικίωση.
03:14
MomΜαμά had her first childπαιδί
when she was only 16.
46
182621
3897
Η Μαμά έκανε το πρώτο της παιδί
όταν ήταν μόλις 16.
03:20
YearsΧρόνια laterαργότερα, and now livingζωή in TorontoΤορόντο,
47
188726
2994
Χρόνια αργότερα, τώρα ζώντας στο Τορόντο,
03:23
MomΜαμά got work in a clothingείδη ένδυσης factoryεργοστάσιο
48
191744
2286
η Μαμά βρήκε δουλειά σε εργοστάσιο ρούχων
03:26
and soonσύντομα becameέγινε managerδιευθυντής
of a very largeμεγάλο sewingράψιμο departmentτμήμα.
49
194054
4761
και σύντομα έγινε διευθύντρια
ενός πολύ μεγάλου τμήματος ραψίματος.
03:31
And because it was fullγεμάτος
of immigrantμετανάστης workersεργαζομένων,
50
199839
2524
Και επειδή αυτό ήταν γεμάτο
με μετανάστες εργάτες,
03:34
MomΜαμά taughtδιδακτός herselfεαυτήν wordsλόγια
from translationμετάφραση booksβιβλία.
51
202387
4008
η Μαμά έμαθε μόνη της λέξεις
από μεταφραστικά βιβλία.
03:38
She then practicedασκείται them in FrenchΓαλλικά,
GreekΕλληνικά, SpanishΙσπανικά, PortugueseΠορτογαλικά, DanishΔανικά,
52
206419
4349
Μετά εξασκήθηκε σε αυτές στα Γαλλικά,
Ελληνικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά, Δανικά,
03:42
PolishΠολωνικά, RussianΡωσικά, RomanianΡουμανικά, HungarianΟυγγρικά,
all around the houseσπίτι.
53
210792
4190
Πολωνικά, Ρωσικά, Ρουμανικά, Ουγγρικά
μέσα σε όλο το σπίτι.
03:47
I was in aweδέος of her focusΣυγκεντρώνω
and determinationπροσδιορισμός to succeedπετυχαίνω
54
215695
5730
Θαύμαζα τη συγκέντρωσή της
και την αποφασιστικότητά της να επιτύχει
03:53
at whateverοτιδήποτε she lovedαγαπούσε to do.
55
221449
2734
σε ό,τι αγαπούσε να κάνει.
03:56
After that bathroomτουαλέτα "ahaaha!" momentστιγμή,
56
224863
2666
Μετά απ' αυτή την αποκαλυπτική
στιγμή στο μπάνιο,
03:59
I practicedασκείται my newfoundnewfound cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ skillsικανότητες
with MomΜαμά as portraitπορτρέτο modelμοντέλο.
57
227553
4513
εξάσκησα το νέο μου ταλέντο στην κάμερα
με τη Μαμά ως φωτομοντέλο.
04:05
ThroughΜέσω all of this,
she talkedμίλησε, and I listenedακούσει.
58
233053
3451
Καθ' όλη τη διάρκεια αυτού,
μιλούσε, κι εγώ άκουγα.
04:08
She'dΑυτή θα tell me about her earlyνωρίς childhoodΠαιδική ηλικία
and how she was feelingσυναισθημα now.
59
236895
4282
Μιλούσε για τη νεαρή παιδική της ηλικία
και για το πώς ένιωθε τώρα.
04:13
We had eachκαθε other'sοι υπολοιποι attentionπροσοχή.
60
241952
2000
Είχαμε ο ένας την προσοχή του άλλου.
04:17
MomΜαμά was losingχάνοντας her short-termβραχυπρόθεσμα memoryμνήμη,
61
245404
1992
Η μαμά έχανε τη βραχύχρονη μνήμη της,
04:19
but was better recallingυπενθυμίζοντας
her youngerπιο ΝΕΟΣ yearsχρόνια.
62
247420
2933
αλλά ένιωθε καλύτερα
όταν θυμόταν τα νεανικά της χρόνια.
04:23
I'd askπαρακαλώ, and she would tell me storiesιστορίες.
63
251023
2498
Εγώ ρωτούσα κι εκείνη μου έλεγε ιστορίες.
04:25
I listenedακούσει, and I was her audienceακροατήριο.
64
253884
3111
Άκουγα και ήμουν το κοινό της.
04:29
I got ideasιδέες.
65
257932
1421
Έπαιρνα ιδέες.
04:31
I wroteέγραψε them down,
and I sketchedσκιαγράφησε them out.
66
259377
3056
Τις σημείωνα κάπου
και τις σχεδίαζα πρόχειρα.
04:34
I showedέδειξε her what to do
by actingηθοποιία out the scenariosσενάρια myselfεγώ ο ίδιος.
67
262926
3810
Της έδειξα τι να κάνει
παίζοντας ο ίδιος τα σενάρια.
04:40
We would then stageστάδιο them.
68
268038
1634
Μετά τα σκηνοθετούσαμε.
04:42
So she posedπου τίθενται, and I learnedέμαθα
more about photographyφωτογραφία.
69
270434
4739
Οπότε εκείνη πόζαρε κι εγώ μάθαινα
περισσότερα για τη φωτογραφία.
04:48
MomΜαμά lovedαγαπούσε the processεπεξεργάζομαι, διαδικασία, the actingηθοποιία.
70
276585
4571
Η μαμά λάτρεψε την όλη
διαδικασία, την ηθοποιία.
04:53
She feltένιωσα worthyάξιος again,
she feltένιωσα wanted and neededαπαιτείται.
71
281180
4167
Ένιωσε σημαντική ξανά,
ένιωσε επιθυμητή και αναγκαία.
04:58
And she certainlyσίγουρα wasn'tδεν ήταν camera-shyη κάμερα-ντροπαλός.
72
286419
2325
Και σίγουρα δεν ήταν ντροπαλή στην κάμερα.
05:00
(LaughterΤο γέλιο)
73
288768
3772
(Γέλια)
05:04
(ApplauseΧειροκροτήματα)
74
292564
6946
(Χειροκρότημα)
05:12
MomΜαμά laughedγελασα hystericallyυστερικά at this one.
75
300748
2969
Η μαμά γέλασε υστερικά με αυτή.
05:16
(LaughterΤο γέλιο)
76
304236
2833
(Γέλια)
05:19
The ideaιδέα for this imageεικόνα
cameήρθε from an oldπαλαιός GermanΓερμανικά filmταινία I'd seenείδα,
77
307093
4454
Η ιδέα γι' αυτή την εικόνα ήρθε
από μια παλιά γερμανική ταινία που είδα,
05:23
about a submarineυποβρύχιο, calledπου ονομάζεται "DasDas BootΕκκίνησης."
78
311571
2400
για ένα υποβρύχιο, το «Das Boot».
05:26
As you can see, what I got insteadαντι αυτου
lookedκοίταξε more like "E.T."
79
314483
3761
Όπως βλέπετε, αυτό που έβγαλα εγώ τελικά
έμοιαζε πιο πολύ με τον «E.T.»
05:30
(LaughterΤο γέλιο)
80
318268
1881
(Γέλια)
05:32
So I put this imageεικόνα asideκατά μέρος,
thinkingσκέψη it was a totalσύνολο failureαποτυχία,
81
320173
3666
Οπότε έβαλα αυτή την εικόνα στην άκρη,
σκεπτόμενος ότι ήταν απόλυτη αποτυχία,
05:35
because it didn't reachφθάνω
my particularιδιαιτερος visionόραμα.
82
323863
2865
γιατί δεν άγγιξε
το συγκεκριμένο μου όραμα.
05:38
But MomΜαμά laughedγελασα so hardσκληρά,
83
326752
2388
Αλλά η Μαμά γέλασε τόσο πολύ,
05:41
I eventuallyτελικά, for funδιασκέδαση,
decidedαποφασισμένος to postΘέση it onlineσε απευθείας σύνδεση anywayΤΕΛΟΣ παντων.
84
329164
4941
που έτσι κι αλλιώς,
τη δημοσίευσα στο διαδίκτυο, για πλάκα.
05:47
It got an incredibleαπίστευτος amountποσό of attentionπροσοχή.
85
335129
3936
Τράβηξε πολλή προσοχή.
05:51
Now, with any Alzheimer'sΤης νόσου του Alzheimer, dementiaάνοια,
86
339875
4147
Τώρα, με κάθε Αλτσχάιμερ, άνοια,
05:56
there's a certainβέβαιος amountποσό
of frustrationματαίωση and sadnessθλίψη
87
344046
3753
υπάρχει ένας βέβαιος βαθμός
αναστάτωσης και θλίψης
05:59
for everyoneΟλοι involvedεμπλεγμένος.
88
347823
1467
για όλους όσους εμπλέκονται.
06:02
This is Mom'sΜαμά & 's silentσιωπηλός screamκραυγή.
89
350434
2762
Αυτή είναι η σιωπηρή κραυγή της Μαμάς.
06:06
Her wordsλόγια to me one day were,
90
354530
2182
Μου είπε μία μέρα τα εξής,
06:08
"Why is my headκεφάλι so fullγεμάτος of things to say,
91
356736
4214
«Γιατί είναι το μυαλό μου
γεμάτο πράγματα που θέλω να πω,
06:12
but before they reachφθάνω my mouthστόμα,
I forgetξεχνάμε what they are?"
92
360974
4539
αλλά πριν φτάσουν στο στόμα μου,
ξεχνώ ποια είναι;»
06:20
"Why is my headκεφάλι so fullγεμάτος of things to say,
93
368239
5563
«Γιατί είναι το μυαλό μου
γεμάτο πράγματα που θέλω να πω,
06:27
but before they reachφθάνω my mouthστόμα,
I forgetξεχνάμε what they are?"
94
375946
4173
αλλά πριν φτάσουν στο στόμα μου,
ξεχνώ ποια είναι;»
06:33
(ApplauseΧειροκροτήματα)
95
381968
6865
(Χειροκρότημα)
06:44
Now, as full-timeπλήρης απασχόληση careΦροντίδα partnerεταίρος
and full-timeπλήρης απασχόληση painterζωγράφος,
96
392564
5254
Τώρα, ως φροντιστής πλήρους ωραρίου
και ζωγράφος πλήρους ωραρίου,
06:49
I had my frustrationsαπογοητεύσεις too.
97
397842
2158
αναστατωνόμουν κι εγώ.
06:53
(LaughterΤο γέλιο)
98
401009
1960
(Γέλια)
06:55
But to balanceισορροπία off
all the difficultiesδυσκολίες, we playedέπαιξε.
99
403588
3254
Αλλά για να ισορροπήσουμε
όλες τις δυσκολίες, παίζαμε.
06:58
That was Mom'sΜαμά & 's happyευτυχισμένος placeθέση.
100
406866
1936
Αυτό ευχαριστούσε τη Μαμά.
07:01
And I neededαπαιτείται her to be there, too.
101
409160
2266
Και τη χρειαζόμουν κι εγώ εκεί.
07:05
(LaughterΤο γέλιο)
102
413909
1698
(Γέλια)
07:10
(LaughterΤο γέλιο)
103
418110
4475
(Γέλια)
07:15
(LaughterΤο γέλιο)
104
423093
4079
(Γέλια)
07:19
Now, MomΜαμά was alsoεπίσης preoccupiedαπορροφημένος with agingγηράσκων.
105
427196
3230
Η Μαμά όμως, σκεφτόταν και τα γηρατειά.
07:22
She would say,
"How did I get so oldπαλαιός, so fastγρήγορα?"
106
430450
4952
Συνήθιζε να λέει,
«Πώς γέρασα τόσο πολύ, τόσο γρήγορα;»
07:29
(AudienceΤο κοινό sighsαναστενάζει)
107
437770
1920
(Aναστεναγμός κοινού)
07:41
"So oldπαλαιός."
108
449996
1150
«Πώς γέρασα».
07:48
"So fastγρήγορα."
109
456795
1150
«Τόσο γρήγορα».
07:53
I alsoεπίσης got MomΜαμά to modelμοντέλο
for my oilλάδι paintingsΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ.
110
461292
3610
Επίσης, έβαλα τη μαμά να κάνει το μοντέλο
για τις ελαιογραφίες μου.
07:57
This paintingζωγραφική is calledπου ονομάζεται "The DressmakerΜοδίστρα."
111
465942
2800
Αυτός ο πίνακας λέγεται «Η Μοδίστρα».
08:02
I rememberθυμάμαι, as a kidπαιδί,
112
470101
2984
Θυμάμαι, ως παιδί,
08:05
MomΜαμά sewingράψιμο clothesρούχα for the wholeολόκληρος familyοικογένεια
113
473109
2714
τη Μαμά να ράβει ρούχα
για όλη την οικογένεια
08:07
on this massiveογκώδης, heavyβαρύς sewingράψιμο machineμηχανή
114
475847
3517
σε αυτή την τεράστια, βαριά ραπτομηχανή
08:11
that was boltedβιδωμένη
to the floorπάτωμα in the basementυπόγειο.
115
479388
2773
που ήταν βιδωμένη
στο πάτωμα στο υπόγειο.
08:15
ManyΠολλά nightsνύχτες, I would go downstairsστον κατω οροφο
and bringνα φερεις my schoolworkσχολικά with me.
116
483173
4418
Πολλά βράδια, πήγαινα κάτω
και έπαιρνα μαζί τα μαθήματά μου.
08:20
I would sitκαθίζω behindπίσω her
in this overstuffedoverstuffed chairκαρέκλα.
117
488808
3752
Καθόμουν πίσω της,
στην παραγεμισμένη καρέκλα.
08:25
The lowχαμηλός humβουητό of the hugeτεράστιος motorμοτέρ
and the repetitiveεπαναλαμβανόμενες stitchingδιακοσμητικά γαζιά soundsήχους
118
493935
4825
Το σιγανό βουητό της τεράστιας μηχανής
και οι επαναλαμβανόμενοι ήχοι ραψίματος
08:30
were comfortingπαρήγορο to me.
119
498784
1466
με ανακούφιζαν.
08:33
When MomΜαμά movedμετακινήθηκε into my houseσπίτι,
120
501612
1833
Όταν η Μαμά μετακόμισε στο σπίτι μου,
08:35
I savedαποθηκεύονται this machineμηχανή and storedαποθηκεύονται it
in my studioΣτούντιο for safekeepingφύλαξη.
121
503469
3936
κράτησα και αποθήκευσα αυτή τη μηχανή
στο στούντιό μου για διασφάλιση.
08:40
This paintingζωγραφική broughtέφερε me
back to my childhoodΠαιδική ηλικία.
122
508220
3133
Αυτός ο πίνακας με γύρισε πίσω
στην παιδική μου ηλικία.
08:44
The interestingενδιαφέρων partμέρος
123
512284
1815
Το ενδιαφέρον κομμάτι
08:46
was that it was now MomΜαμά,
sittingσυνεδρίαση behindπίσω me,
124
514123
3903
ήταν πως ήταν τώρα η Μαμά,
που καθόταν πίσω μου,
08:51
watchingβλέποντας me paintχρώμα her
125
519181
2246
να με κοιτά να τη ζωγραφίζω
08:53
workingεργαζόμενος on that very sameίδιο
machineμηχανή she sewedραμμένα at
126
521451
2627
έχοντας δουλέψει στην ίδια
μηχανή στην οποία έραβε
08:57
when I satsat behindπίσω her, watchingβλέποντας her sewράβω,
127
525276
4246
όταν καθόμουν πίσω της, να βλέπω να ράβει,
09:01
50 yearsχρόνια earlierνωρίτερα.
128
529546
2340
50 χρόνια νωρίτερα.
09:07
I alsoεπίσης gaveέδωσε MomΜαμά a projectέργο to do,
to keep her busyαπασχολημένος and thinkingσκέψη.
129
535466
4341
Επίσης, της έδωσα να κάνει μια εργασία,
για να την κρατήσω απασχολημένη.
09:11
I providedυπό την προϋπόθεση her with a smallμικρό cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
130
539831
2167
Την εξόπλισα με μια μικρή κάμερα
09:14
and askedερωτηθείς her to take at leastελάχιστα
10 picturesεικόνες a day of anything she wanted.
131
542022
3951
και της ζήτησα να βγάλει τουλάχιστον
10 φωτογραφίες την ημέρα με ό,τι ήθελε.
09:18
These are Mom'sΜαμά & 's photographsφωτογραφίες.
132
546545
1867
Αυτές είναι οι φωτογραφίες της Μαμάς.
09:21
She's never heldπου πραγματοποιήθηκε a cameraΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ
in her life before this.
133
549411
3466
Δεν είχε κρατήσει ποτέ κάμερα
στη ζωή της πριν από αυτό.
09:25
She was 93.
134
553625
1531
Ήταν 93.
09:53
We would sitκαθίζω down togetherμαζί
and talk about our work.
135
581386
3095
Καθόμασταν μαζί στο τραπέζι
και συζητούσαμε για τα έργα μας.
09:57
I would try to explainεξηγώ
136
585187
1675
Προσπαθούσα να εξηγήσω
09:58
(LaughterΤο γέλιο)
137
586886
1158
(Γέλια)
10:00
how and why I did them,
138
588068
2922
πώς και γιατί τα έκανα,
10:03
the meaningέννοια, the feelingσυναισθημα,
why they were relevantσχετικό.
139
591014
3150
το νόημα, το συναίσθημα,
γιατί είχαν νόημα.
10:07
MomΜαμά, on the other handχέρι,
would just bluntlyωμά say,
140
595490
3365
Η μαμά, από την άλλη, απλά έλεγε ευθέως,
10:10
"sì,"
141
598879
1174
(Ιταλικά) «ναι»,
10:12
"no,"
142
600077
1484
(Ιταλικά) «όχι» ,
10:13
"bellaBella" or "brutaBruta."
143
601585
2135
(Ιταλικά) «όμορφο» ή «άσχημο»
10:15
(LaughterΤο γέλιο)
144
603744
1579
(Γέλια)
10:17
I watchedπαρακολούθησα her facialχύσια στα μούτρα expressionsεκφράσεις.
145
605347
2200
Κοίταγα τις εκφράσεις του προσώπου της.
10:21
She always had the last say,
with wordsλόγια or withoutχωρίς.
146
609681
4873
Πάντα είχε την τελευταία λέξη,
είτε με λόγια είτε χωρίς.
10:28
This voyageταξίδι στη θάλασσα of discoveryανακάλυψη
hasn'tδεν έχει endedέληξε with MomΜαμά.
147
616641
3766
Αυτό το ταξίδι ανακαλύψεων
δεν έχει τελειώσει με τη Μαμά.
10:33
She is now in an assistedμε τη βοήθεια
livingζωή residenceκατοικία,
148
621705
3476
Τώρα βρίσκεται σε κατοικία
υποβοηθούμενης διαβίωσης,
10:37
a 10-minute-λεπτό walkΠερπατήστε away from my home.
149
625205
2334
10 λεπτά δρόμος από το σπίτι μου.
10:41
I visitεπίσκεψη her everyκάθε other day.
150
629038
1867
Την επισκέπτομαι μέρα παρά μέρα.
10:45
Her dementiaάνοια had gottenπήρε to the pointσημείο
151
633651
1754
Η άνοιά της είχε φτάσει στο σημείο
10:47
where it was unsafeμη ασφαλές for her
to be in my houseσπίτι.
152
635429
2351
όπου ήταν επικίνδυνο για εκείνη
να μένει μαζί μου.
10:50
It has a lot of stairsσκάλες.
153
638667
1600
Έχει πολλές σκάλες.
10:54
She doesn't know my nameόνομα anymoreπια.
154
642546
2200
Δε γνωρίζει το όνομά μου πια.
10:58
(VoiceΦωνή breakingσπάσιμο)
But you know what? That's OK.
155
646760
2233
(Σπασμένη φωνή)
Αλλά ξέρετε κάτι; Δεν πειράζει.
11:02
She still recognizesαναγνωρίζει my faceπρόσωπο
156
650783
2531
Ακόμη αναγνωρίζει το πρόσωπό μου
11:05
and always has a bigμεγάλο smileχαμόγελο
when she seesβλέπει me.
157
653338
3849
και έχει πάντα ένα πλατύ χαμόγελο
όταν με βλέπει.
11:10
(ApplauseΧειροκροτήματα)
158
658813
6761
(Χειροκρότημα)
11:23
(ApplauseΧειροκροτήματα endsτελειώνει)
159
671219
1150
(Τέλος χειροκροτήματος)
11:25
I don't take picturesεικόνες of her anymoreπια.
160
673077
2467
Δεν την τραβάω φωτογραφίες, πλέον.
11:28
That wouldn'tδεν θα ήταν be fairέκθεση
or ethicalηθικά on my partμέρος.
161
676292
2785
Αυτό δεν θα ήταν δίκαιο
ή ηθικό από την πλευρά μου.
11:32
And she wouldn'tδεν θα ήταν understandκαταλαβαίνουν
the reasonsαιτιολογικό for doing them.
162
680490
2967
Και δεν θα καταλάβαινε
τους λόγους πίσω από αυτές.
11:36
My fatherπατέρας,
163
684394
1150
Ο πατέρας μου,
11:38
my brotherαδελφός,
164
686395
1150
ο αδερφός μου,
11:40
(VoiceΦωνή breakingσπάσιμο) my nephewανιψιός,
165
688253
1372
(Σπασμένη φωνή) ο ανιψιός μου,
11:46
my partnerεταίρος and my bestκαλύτερος friendφίλος,
166
694893
2461
η σύντροφός μου και ο καλύτερός μου φίλος,
11:49
all passedπέρασε away suddenlyξαφνικά.
167
697378
1864
όλοι απεβίωσαν ξαφνικά.
11:51
And I didn't have the chanceευκαιρία
168
699980
2018
Και δεν είχα την ευκαιρία
11:54
to tell them how much
I appreciatedεκτίμησα and lovedαγαπούσε them.
169
702022
3463
να τους πω πόσο πολύ
τους εκτιμούσα κι αγαπούσα.
11:58
With MomΜαμά, I need to be there
170
706807
3933
Με τη Μαμά, πρέπει να είμαι εκεί
12:02
and make it a very long goodbyeΑντίο.
171
710764
3658
και να δώσω ένα μεγάλο αντίο.
12:09
(ApplauseΧειροκροτήματα)
172
717066
6434
(Χειροκρότημα)
12:20
(ApplauseΧειροκροτήματα endsτελειώνει)
173
728811
1150
(Τέλος χειροκροτήματος)
12:22
For me, it's about beingνα εισαι presentπαρόν
and really listeningακούγοντας.
174
730684
4099
Για μένα, το παν είναι να είσαι παρών
και να ακούς πραγματικά.
Οι χρήζοντες βοήθεια θέλουν να νιώσουν
μέρος ενός οποιουδήποτε πράγματος.
12:27
DependentsΕξαρτώμενα want to feel
a partμέρος of something, anything.
175
735382
3167
12:30
It doesn't need to be something
exceptionallyεξαιρετικά profoundβαθύς that's sharedκοινή χρήση --
176
738573
3492
αυτό που θα μοιραστείτε δε χρειάζεται
να είναι κάτι εξαιρετικά βαθύ --
12:35
it could be as simpleαπλός as walksβόλτες togetherμαζί.
177
743041
2261
μπορεί να είναι τόσο απλό,
όσο βόλτες μαζί τους.
12:38
Give them a voiceφωνή
178
746635
2023
Δώστε τους μία φωνή
12:41
of interactionΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ, participationσυμμετοχή,
179
749262
3296
επικοινωνίας, συμμετοχής,
12:44
and a feelingσυναισθημα of belongingπου ανήκουν.
180
752582
2544
και ένα αίσθημα ότι ανήκουν κάπου.
12:48
Make the time meaningfulμε νοημα.
181
756363
2722
Κάντε το χρόνο να αξίζει.
12:52
Life, it's about wantingστερούμενος to liveζω
182
760688
3429
Η ζωή, αφορά τη θέληση να ζήσεις
12:56
and not waitingαναμονή to dieκαλούπι.
183
764141
2507
και όχι να περιμένεις να πεθάνεις.
13:01
(ApplauseΧειροκροτήματα)
184
769787
6964
(Χειροκρότημα)
13:11
(ApplauseΧειροκροτήματα endsτελειώνει)
185
779339
1150
(Τέλος χειροκροτήματος)
13:14
Can I get a waveκύμα and a smileχαμόγελο
from everyoneΟλοι, please?
186
782776
3865
Μπορώ να έχω έναν χαιρετισμό
κι ένα χαμόγελο από όλους, παρακαλώ;
13:18
(LaughterΤο γέλιο)
187
786665
1499
(Γέλια)
13:20
This is for you, MomΜαμά.
188
788188
1400
Αυτό είναι για σένα, Μαμά.
13:23
(CameraΦωτογραφική μηχανή clicksκλικ)
189
791554
1150
(Κλικ κάμερας)
13:25
(ApplauseΧειροκροτήματα)
190
793571
5682
(Χειροκρότημα)
Translated by Maria Chatziilia
Reviewed by Vasiliki Soultani

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tony Luciani - Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery.

Why you should listen

Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, and it was the imaginative expression of the collaboration that propelled his work internationally. After more than 40 years as a full-time painter, Luciani garnered worldwide attention with this four-year-long photography series. Their voyage of discovery, expressing the benefits of inclusion and participation within a creative medium, has gone beyond the boundaries of recognizing it as just a personal visual diary.

Luciani graduated from Toronto's Ontario College of Art in 1977 with prestigious honors. At age 21, he was encouraged to continue with his fifth-year post-graduate study in Florence, Italy. It was there that he found maturity while carefully observing the historical paintings of the Renaissance Masters. Upon returning, he was promptly accepted for representation by a well-respected and established Canadian art gallery.

In defining his work, Luciani prefers to be placed in a tradition of realism, which is both interpretive and characterized by focused observation. As a photographer, he likes defining his imagery as an "obvious extension" to what he already creates as an artist.

Luciani's art can be found in private, public and corporate collections globally. An unabridged edition of one-hundred photographs titled "MAMMA, In the Meantime" is in the collection of the local chapter of the Canadian Alzheimer Society. He is represented by Loch Gallery in Toronto, Winnipeg and Calgary.

More profile about the speaker
Tony Luciani | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee