ABOUT THE SPEAKER
Richard Dawkins - Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism.

Why you should listen

As an evolutionary biologist, Richard Dawkins has broadened our understanding of the genetic origin of our species; as a popular author, he has helped lay readers understand complex scientific concepts. He's best-known for the ideas laid out in his landmark book The Selfish Gene and fleshed out in The Extended Phenotype: the rather radical notion that Darwinian selection happens not at the level of the individual, but at the level of our DNA. The implication: We evolved for only one purpose — to serve our genes.

Of perhaps equal importance is Dawkins' concept of the meme, which he defines as a self-replicating unit of culture -- an idea, a chain letter, a catchy tune, an urban legend -- which is passed person-to-person, its longevity based on its ability to lodge in the brain and inspire transmission to others. Introduced in The Selfish Gene in 1976, the concept of memes has itself proven highly contagious, inspiring countless accounts and explanations of idea propagation in the information age.

In recent years, Dawkins has become outspoken in his atheism, coining the word "bright" (as an alternate to atheist), and encouraging fellow non-believers to stand up and be identified. His controversial, confrontational 2002 TED talk was a seminal moment for the New Atheism, as was the publication of his 2006 book, The God Delusion, a bestselling critique of religion that championed atheism and promoted scientific principles over creationism and intelligent design.

More profile about the speaker
Richard Dawkins | Speaker | TED.com
TED2002

Richard Dawkins: Militant atheism

რიჩარდ დოკინსი: მებრძოლი ათეიზმი

Filmed:
5,735,087 views

რიჩარდ დოკინსი მოუწოდებს ყველა ათეისტს, ღიად გამოხატოს საკუთარი პოზიცია და იბრძოლოს ეკლესიის ჩარევის წინააღმდეგ პოლიტიკასა და მეცნიერებაში. ცეცხლოვანი, სახალისო და ძლიერი გამოსვლა.
- Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
That splendid music, the coming-in music --
0
0
5000
დიდებული მუსიკა, რომელიც ჩაგვესმის
00:30
"The Elephant March" from "Aida" -- is the music I've chosen for my funeral --
1
5000
6000
"ტრიუმფალური მარში" აიდადან, არის მუსიკა,
რომელიც ჩემი დაკრძალვისთვის ავარჩიე
00:36
(Laughter)
2
11000
1000
(სიცილი)
00:37
-- and you can see why. It's triumphal.
3
12000
5000
და თქვენ ხვდებით რატომ. ის ტრიუმფალურია.
00:42
I won't feel anything, but if I could,
4
17000
4000
მე ვერაფერს ვიგრძნობ, მაგრამ რომ მეგრძნო,
00:46
I would feel triumphal at having lived at all,
5
21000
4000
ვიგრძნობდი ტრიუმფს, რომ საერთოდ ვიცხოვრე
00:50
and at having lived on this splendid planet,
6
25000
2000
და რომ ვიცხოვრე ამ დიდებულ პლანეტაზე
00:52
and having been given the opportunity to understand
7
27000
3000
და რომ მომეცა საშუალება გამეგო რაღაც,
00:55
something about why I was here in the first place, before not being here.
8
30000
7000
იმის შესახებ თუ რატომ ვიყავი იქამდე,
სანამ აღარ ვიქნებოდი.
01:02
Can you understand my quaint English accent?
9
37000
7000
გესმით ჩემი უცნაური ინგლისური აქცენტი?
01:09
Like everybody else, I was entranced yesterday by the animal session.
10
44000
6000
როგორც ყველა, გუშინ მეც აღვფრთოვანდი
ცხოველთა სესიით.
01:15
Robert Full and Frans Lanting and others --
11
50000
5000
რობერტ ფული და ფრანს ლანტინგი და სხვები,
01:20
the beauty of the things they showed.
12
55000
2000
მშვენიერება იმისი რაც მათ აჩვენეს.
01:22
The only slight jarring note was when Jeffrey Katzenberg said of the mustang,
13
57000
6000
ერთდარეთი გამაღიზიანებელი მომენტი იყო,
როცა ჯეფრი კაცენბერგმა მუსტანგზე თქვა
01:28
"the most splendid creatures that God put on this earth."
14
63000
4000
"ყველაზე დიდებული ქმნილება,
რომელიც ღმერთმა შექმნა დედამიწაზე"
01:32
Now of course, we know that he didn't really mean that,
15
67000
3000
ჩვენ რა თქმა უნდა ვიცით
რომ სინამდვილეში ის ამას არ გულისხმობდა,
01:35
but in this country at the moment, you can't be too careful.
16
70000
4000
მაგრამ ამ ქვეყანაში, ამჟამად, შეუძლებელია
იყო საკმარისად ფრთხილი.
01:39
(Laughter)
17
74000
1000
(სიცილი)
01:40
I'm a biologist, and the central theorem of our subject: the theory of design,
18
75000
7000
მე ბიოლოგი ვარ და მთავარი თეორემა
ჩემს სფეროში: დიზაინის თეორია,
01:47
Darwin's theory of evolution by natural selection.
19
82000
5000
დარვინის ევოლუციის თეორია,
ბუნებრივი გადარჩევის გზით.
01:52
In professional circles everywhere, it's of course universally accepted.
20
87000
4000
რა თქმა უნდა პროფესიულ წრეებში,
ის ყველგან უნივერსალურად მიღებულია.
01:56
In non-professional circles outside America, it's largely ignored.
21
91000
6000
არაპროფესიულ წრეებში აშშ-ს გარეთ
ძირითადად იგნორირებული
02:02
But in non-professional circles within America,
22
97000
4000
მაგრამ არაპროფესიულ წრეებში აშშ-ში,
02:06
it arouses so much hostility --
23
101000
3000
ის ისეთ მტრულ დამოკიდებულებას იწვევს
02:09
(Laughter)
24
104000
1000
(სიცილი)
02:10
-- that it's fair to say that American biologists are in a state of war.
25
105000
6000
რომ შეგვიძლია ვთქვათ, ამერიკელი ბიოლოგები
ომის მდგომარეობაში ვიმყოფებით.
02:16
The war is so worrying at present,
26
111000
2000
ეს ომი ისეთი შემაშფოთებელია ამჟამად,
02:18
with court cases coming up in one state after another,
27
113000
2000
სასამართლო პროცესებით ამა თუ იმ შტატში,
02:20
that I felt I had to say something about it.
28
115000
3000
რომ ვიფიქრე ამაზე რაღაც უნდა მეთქვა.
02:23
If you want to know what I have to say about Darwinism itself,
29
118000
4000
თუ თქვენ გაინტერესებთ,
რა მაქვს სათქმელი თავად დარვინიზმზე,
02:27
I'm afraid you're going to have to look at my books,
30
122000
3000
ვშიშობ ჩემი წიგნები უნდა წაიკითხოთ,
02:30
which you won't find in the bookstore outside.
31
125000
3000
რომლებსაც ვერ იპოვით
წიგნების დახლებზე.
02:33
(Laughter)
32
128000
3000
(სიცილი)
02:36
Contemporary court cases
33
131000
2000
თანამედროვე სასამართლო პროცესები
02:38
often concern an allegedly new version of creationism,
34
133000
4000
ხშირად იხილავენ კრეაციონიზმის ახალ ვერსიას
02:42
called "Intelligent Design," or ID.
35
137000
4000
სახელად "გონივრული დიზაინი", ანუ გდ
02:46
Don't be fooled. There's nothing new about ID.
36
141000
4000
არ გაგასულელონ. ახალი არაფერია
"გონივრულ დიზაინში"
02:50
It's just creationism under another name,
37
145000
3000
ეს ისევ კრეაციონიზმია სხვა სახელით,
02:53
rechristened -- I choose the word advisedly --
38
148000
4000
გადანათლული, ეს სიტყვა შეგნებულად ავარჩიე
02:57
(Laughter)
39
152000
1000
(სიცილი)
02:58
-- for tactical, political reasons.
40
153000
2000
ტაქტიკური, პოლიტიკური მიზნებით.
03:00
The arguments of so-called ID theorists
41
155000
2000
"გდ"-ს თეორეტიკოსების ე.წ. არგუმენტები
03:02
are the same old arguments that had been refuted again and again,
42
157000
3000
ისევ ის ძველი არგუმენტებია, რომლებიც
ბევრჯერ იქნა უარყოფილი,
03:05
since Darwin down to the present day.
43
160000
4000
დარვინის დროიდან დღემდე,
03:09
There is an effective evolution lobby
44
164000
3000
არსებობს ეფექტური ევოლუციური
ლობისტების ჯგუფი, რომლებიც
03:12
coordinating the fight on behalf of science,
45
167000
2000
ბრძოლას მეცნიერების სახელით აწარმოებენ
03:14
and I try to do all I can to help them,
46
169000
3000
და მე ყველანაირად ვცდილობ მათ დავეხმარო,
03:17
but they get quite upset when people like me dare to mention
47
172000
4000
მაგრამ ისინი ბრაზდებიან,
როცა ჩემნაირები ბედავენ და ახსენებენ,
03:21
that we happen to be atheists as well as evolutionists.
48
176000
4000
რომ ჩვენ ევოლუციონისტებთან ერთად
ათეისტებიც ვართ.
03:25
They see us as rocking the boat, and you can understand why.
49
180000
5000
ისინი ჩვენ აღგვიქვამენ, როგორც ნავის
შემანჯღრევლებს და ალბათ გესმით რატომ.
03:30
Creationists, lacking any coherent scientific argument for their case,
50
185000
5000
კრეაციონისტები, რომლებსაც არ აქვთ რამე
გამართული მეცნიერული არგუმენტი,
03:35
fall back on the popular phobia against atheism.
51
190000
5000
მიმართავენ ჩვეულ დაშინებას
ათეიზმით:
03:40
Teach your children evolution in biology class,
52
195000
4000
"ასწავლეთ თქვენს შვილებს ევოლუცია
ბილოგიის გაკვეთილზე
03:44
and they'll soon move on to drugs, grand larceny and sexual pre-version.
53
199000
5000
და მალე ისინი გახდებიან ნარკომანები,
ქურდები და სექსუალურად გაირყვნებიან"
03:49
(Laughter)
54
204000
5000
(სიცილი)
03:54
In fact, of course, educated theologians from the Pope down
55
209000
3000
სინამდვილეში, ცხადია,
განათლებული თეოლოგები პაპით დაწყებული
03:57
are firm in their support of evolution.
56
212000
3000
მყარად უჭერენ მხარს ევოლუციას.
04:00
This book, "Finding Darwin's God," by Kenneth Miller,
57
215000
3000
ეს წიგნი: "დარვინის ღმერთის ძიებაში"
კენეტ მილერისგან
04:03
is one of the most effective attacks on Intelligent Design
58
218000
2000
არის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური შეტევა
04:05
that I know, and it's all the more effective
59
220000
3000
გონივრულ დიზაინზე,
რაც კი მინახავს და ის ეფექტურია
04:08
because it's written by a devout Christian.
60
223000
3000
სწორედ იმიტომ, რომ დაწერილია
მხურვალე ქრისიანის მიერ
04:11
People like Kenneth Miller could be called a "godsend" to the evolution lobby --
61
226000
5000
კენეტ მილერისნაირებს შეიძლება ევოლუციური
ლობისთვის "ღვთისგან ბოძებული" ვუწოდოთ
04:16
(Laughter)
62
231000
1000
(სიცილი)
04:17
-- because they expose the lie that evolutionism is, as a matter of fact,
63
232000
4000
რადგან ისინი ააშკარავებენ ტყუილს,
რომ ფაქტიურად
04:21
tantamount to atheism.
64
236000
2000
ევოლუციონიზმი ათეიზმის ტოლფასია.
04:23
People like me, on the other hand, rock the boat.
65
238000
5000
ჩემნაირები კი ნავს ანჯღრევენ.
04:28
But here, I want to say something nice about creationists.
66
243000
3000
მაგრამ აქვე მინდა რაღაც კარგი ვთქვა
კრეაციონისტებზე
04:31
It's not a thing I often do, so listen carefully.
67
246000
3000
ამას ხშირად არ ვაკეთებ,
ასე რომ ყურადღებით მომისმინეთ
04:34
(Laughter)
68
249000
1000
(სიცილი)
04:35
I think they're right about one thing.
69
250000
3000
ვფიქრობ ერთ რამეში ისინი მართლები არიან.
04:38
I think they're right that evolution
70
253000
2000
ვფიქრობ ისინი მართლები არიან, რომ ევოლუცია
04:40
is fundamentally hostile to religion.
71
255000
3000
ფუნდამენტურად მტრულია რელიგიის მიმართ.
04:43
I've already said that many individual evolutionists, like the Pope,
72
258000
4000
მე უკვე ვთქვი, რომ ბევრი ევოლუციონისტი,
როგორც მაგალითად პაპი,
04:47
are also religious, but I think they're deluding themselves.
73
262000
3000
ასევე რელიგიურებიც არიან,
მაგრამ ვფიქრობ ისინი თავს იტყუებენ.
04:50
I believe a true understanding of Darwinism
74
265000
3000
მე მიმაჩნია რომ დარვინიზმის ნამდვილი არსი,
04:53
is deeply corrosive to religious faith.
75
268000
5000
ძირეულად დამანგრეველია
რელიგიური რწმენის მიმართ.
04:58
Now, it may sound as though I'm about to preach atheism,
76
273000
6000
ახლა, შეიძლება ისე ჟღერდეს,
რომ მე ათეიზმის ქადაგებას ვაპირებ,
05:04
and I want to reassure you that that's not what I'm going to do.
77
279000
3000
მაგრამ მინდა დაგარწმუნოთ,
რომ ამას არ ვაპირებ.
05:07
In an audience as sophisticated as this one,
78
282000
4000
ისეთი გამოცდილი მაყურებლისთვის
როგორც აქ არის,
05:11
that would be preaching to the choir.
79
286000
3000
ეს იქნებოდა როგორც
საეკლესიო გუნდისთვის ქადაგება.
05:14
No, what I want to urge upon you --
80
289000
4000
არა, რისი თქმაც მე მინდა..
05:18
(Laughter)
81
293000
2000
(სიცილი)
05:20
-- instead what I want to urge upon you is militant atheism.
82
295000
5000
სამაგიეროდ რისკენაც მინდა გიბიძგოთ,
არის მებრძოლი ათეიზმი.
05:25
(Laughter)
83
300000
2000
(სიცილი)
05:27
(Applause)
84
302000
3000
(აპლოდისმენტები)
05:30
But that's putting it too negatively.
85
305000
3000
მაგრამ ეს ზედმეტად ნეგატიურად ჟღერს.
05:33
If I was a person who were interested in preserving religious faith,
86
308000
5000
მე რომ ვიყო რელიგიური რწმენის შენარჩუნებით
დაინტერესებული ადამიანი,
05:38
I would be very afraid of the positive power of evolutionary science,
87
313000
5000
შემეშინდებოდა ევოლუციური მეცნიერების
პოზიტიური ძალის და ზოგადად მეცნიერებისაც,
05:43
and indeed science generally, but evolution in particular,
88
318000
2000
მაგრამ განსაკუთრებით ევოლუციის, რომელიც
05:45
to inspire and enthrall, precisely because it is atheistic.
89
320000
8000
შთაგაგონებთ და გიტაცებთ სწორედ იმიტომ
რომ ის ათეისტურია.
05:53
Now, the difficult problem for any theory of biological design
90
328000
4000
ნებისმიერი ბიოლოგიური ქმნილების თეორიის
დიდი პრობლემაა
05:57
is to explain the massive statistical improbability of living things.
91
332000
6000
ცოცხალი არსებების
უდიდესი სტატისტიკური დაუჯერებლობა
06:03
Statistical improbability in the direction of good design --
92
338000
5000
სტატისტიკური დაუჯერებლობა
წარმატებული დიზაინის მიმართულებით.
06:08
"complexity" is another word for this.
93
343000
2000
სხვა სიტყვებით "სირთულე"
06:10
The standard creationist argument -- there is only one; they all reduce to this one --
94
345000
5000
სტანდარტული კრეაციონისტული არგუმენტი,
არის ერთადერთი, ყველა დაიყვანება ამ ერთზე,
06:15
takes off from a statistical improbability.
95
350000
2000
იწყება სტატისტიკური დაუჯერებლობიდან.
06:17
Living creatures are too complex to have come about by chance;
96
352000
4000
ცოცხალი არსებები ზედმეტად რთულები არიან,
იმისთვის რომ შემთხვევით შექმნილიყვნენ
06:21
therefore, they must have had a designer.
97
356000
2000
ამიტომ მათ უნდა ჰყავდეთ გონიერი შემქნელი.
06:23
This argument of course, shoots itself in the foot.
98
358000
2000
ცხადია, ეს არგუმენტი თვითგამანადგურებელია.
06:25
Any designer capable of designing something really complex
99
360000
4000
ნებისმიერი შემქმნელი, რომელსაც
რაღაც ნამდვილად რთულის შექმნა შეუძლია
06:29
has to be even more complex himself, and that's before we even start
100
364000
5000
აუცილებლად მასზე რთული უნდა იყოს
და ეს სანამ გადავალთ
06:34
on the other things he's expected to do,
101
369000
2000
სხვა რამეებზე რასაც მისგან ელიან,
06:36
like forgive sins, bless marriages, listen to prayers --
102
371000
3000
როგორც ცოდვების მიტევება,
ქორწინების კურთხევა, ლოცვების მოსმენა
06:39
favor our side in a war --
103
374000
3000
ჩვენს მხარეს ყოფნა ომში,
06:42
(Laughter)
104
377000
2000
(სიცილი)
06:44
-- disapprove of our sex lives and so on.
105
379000
3000
ჩვენი სექსუალური ცხოვრების გაკიცხვა
და ა.შ.
06:47
(Laughter)
106
382000
2000
(სიცილი)
06:49
Complexity is the problem that any theory of biology has to solve,
107
384000
5000
სირთულე არის პრობლემა, რომელიც ნებისმიერმა
ბიოლოგიურმა თეორიამ უნდა გადაჭრას
06:54
and you can't solve it by postulating an agent that is even more complex,
108
389000
5000
და თქვენ მას ვერ გადაჭრით ისეთი რამის
შემოტანით, რომელიც კიდევ უფრო რთულია,
06:59
thereby simply compounding the problem.
109
394000
3000
ეს უბრალოდ ართულებს პრობლემას.
07:02
Darwinian natural selection is so stunningly elegant
110
397000
4000
დარვინის ბუნებრივი გადარჩევა
საოცრად ელეგანტურია,
07:06
because it solves the problem of explaining complexity
111
401000
4000
რადგან ის ჭრის სირთულის ახსნის პრობლემას,
07:10
in terms of nothing but simplicity.
112
405000
4000
მხოლოდ და მხოლოდ სიმარტივით.
07:14
Essentially, it does it by providing a smooth ramp
113
409000
3000
არსებითად ის ამას
გლუვი გართულებით აკეთებს,
07:17
of gradual step-by-step increment.
114
412000
4000
ეტაპობრივად, ნაბიჯ-ნაბიჯ ზრდით.
07:21
But here, I only want to make the point
115
416000
2000
და აქ მინდა ერთი აზრი ვთქვა
07:23
that the elegance of Darwinism is corrosive to religion
116
418000
4000
რომ დარვინის ელეგანტურობა
დამანგრეველია რელიგიისთვის,
07:27
precisely because it is so elegant, so parsimonious, so powerful,
117
422000
5000
სწორედ იმიტომ რომ ის ასეთი ელეგანტურია,
ასეთი ეკონომიკური, ასეთი ძლიერი,
07:32
so economically powerful.
118
427000
2000
ეკონომიკურად ძლიერი.
07:34
It has the sinewy economy of a beautiful suspension bridge.
119
429000
9000
მას აქვს ჩამოკიდებული ხიდის მსგავსი
გამოხატულება ეკონომიკურობისა.
07:43
The God theory is not just a bad theory.
120
438000
2000
ღმერთის თეორია, არა მხოლოდ ცუდი თეორიაა.
07:45
It turns out to be, in principle, incapable of doing the job required of it.
121
440000
6000
ის აღმოჩნდა პრინციპულად უუნარო
იმის შესრულებაში, რაც მას ევალება.
07:51
So, returning to tactics and the evolution lobby,
122
446000
3000
დავუბრუნდეთ ტაქტიკას
და ევოლუციის ლობისტებს.
07:54
I want to argue that rocking the boat may be just the right thing to do.
123
449000
9000
მე მინდა გითხრათ, რომ ნავის ნჯღრევა
შეიძლება ზუსტადაც სწორი იყოს.
08:03
My approach to attacking creationism is unlike the evolution lobby.
124
458000
6000
ჩემი მიდგომა კრეაციონიზმზე შეტევისა
არ ჰგავს ევოლუციის ლობისტებისას.
08:09
My approach to attacking creationism is to attack religion as a whole,
125
464000
5000
ჩემი მიდგომა კრეაციონიზმზე შეტევისას
არის მთლიანად რელიგიაზე შეტევა.
08:14
and at this point I need to acknowledge the remarkable taboo
126
469000
4000
და ამ მომენტში მე უნდა ვაღიარო
ჩვეული ტაბუ
08:18
against speaking ill of religion,
127
473000
3000
რელიგიაზე ცუდის თქმის წინააღმდეგ.
08:21
and I'm going to do so in the words of the late Douglas Adams,
128
476000
3000
მე ამას გავაკეთებ
დუგლას ადამსის სიტყვებით.
08:24
a dear friend who, if he never came to TED,
129
479000
2000
კარგი მეგობარი, ვინც, თუ არასდროს გამოსულა TED-ში
08:26
certainly should have been invited.
130
481000
3000
აუცილებლად უნდა იყოს მოწვეული.
08:29
(Richard Saul Wurman: He was.)
131
484000
2000
(რიჩარდ სოლ ვურმანი: იყო.)
08:31
Richard Dawkins: He was. Good. I thought he must have been.
132
486000
2000
რიჩარდ დოკინსი: იყო. კარგია. ვიფიქრე იყო.
08:33
He begins this speech which was tape-recorded in Cambridge
133
488000
3000
ის იწყებს თავის სიტყვას,
რომელიც კემბრიჯში იყო ჩაწერილი
08:36
shortly before he died.
134
491000
2000
ცოტა ხნით ადრე მის სიკვდილამდე.
08:38
He begins by explaining how science works through the testing of hypotheses
135
493000
4000
ის იწყებს იმის ახსნით თუ როგორ მუშაობს
მეცნიერება ჰიპოთეზების გამოცდით
08:42
that are framed to be vulnerable to disproof, and then he goes on.
136
497000
4000
რომლებიც არიან მგრძნობიარენი
უარყოფის მიმართ და შემდეგ ის აგრძელებს.
08:46
I quote, "Religion doesn't seem to work like that.
137
501000
4000
ვციტირებ: "რელიგია ასე არ მუშაობს.
08:50
It has certain ideas at the heart of it, which we call 'sacred' or 'holy.'
138
505000
4000
მას საფუძველში გარკვეული აზრები აქვს,
რომელსაც ჩვენ წმინდას ვუწოდებთ
08:54
What it means is: here is an idea or a notion
139
509000
3000
ეს ნიშნავს: აი ეს არის აზრი,
ან წარმოდგენა,
08:57
that you're not allowed to say anything bad about.
140
512000
4000
რომელზეც არაფერი ცუდის თქმის უფლება
არ გაქვთ.
09:01
You're just not. Why not? Because you're not.
141
516000
4000
უბრალოდ არ გაქვთ. რატომ არა?
იმიტომ რომ არა.
09:05
(Laughter)
142
520000
4000
(სიცილი)
09:09
Why should it be that it's perfectly legitimate to support the Republicans or Democrats,
143
524000
4000
რატომ უნდა იყოს მისაღები რესპუბლიკელების
ან დემოკრატების მხარდაჭერა?
09:13
this model of economics versus that, Macintosh instead of Windows,
144
528000
5000
ერთი ეკონომუკური მოდელი მეორის ნაცვლად,
მაკინტოში ვინდოუსის ნაცვლად,
09:18
but to have an opinion about how the universe began,
145
533000
3000
მაგრამ თუ გაქვთ წარმოდგენები იმაზე
თუ როგორ შეიქმა სამყარო,
09:21
about who created the universe -- no, that's holy.
146
536000
4000
იმაზე თუ ვინ შექმნა ის? - არა ეს წმინდაა
09:25
So, we're used to not challenging religious ideas
147
540000
3000
ამრიგად, ჩვენ მიჩვეულები ვართ
რელიგიური იდეებს არ ვეკამათოთ
09:28
and it's very interesting how much of a furor Richard creates
148
543000
3000
და საინტერესოა
თუ რამხელა ფურორს ახდენს რიჩარდი,
09:31
when he does it." He meant me, not that one.
149
546000
4000
როცა ამას აკეთებს."
მან მე მიგულისხმა და არა სხვა.
09:35
"Everybody gets absolutely frantic about it,
150
550000
3000
"ყველა აბსოლუტურად გაშმაგებული
ხვდება ამას,
09:38
because you're not allowed to say these things, yet when you look at it rationally,
151
553000
4000
რადგან თქვენ არ გაქვთ ამის თქმის უფლება,
მაგრამ თუ ამას რაციონალურად შეხედავთ,
09:42
there is no reason why those ideas shouldn't be as open to debate
152
557000
4000
მიხვდებით რომ არ არის მიზეზი თუ რატომ არ
უნდა იყოს ეს აზრები ისევე ღია განსჯისთვის
09:46
as any other, except that we've agreed somehow between us
153
561000
4000
როგორც ნებისმიერი სხვა, იმის გარდა
რომ რატომღაც ჩვენ შევთანხმდით იმაზე,
09:50
that they shouldn't be." And that's the end of the quote from Douglas.
154
565000
7000
რომ არ უნდა იყოს ასე."
დუგლასის ციტატის დასასრული.
09:57
In my view, not only is science corrosive to religion;
155
572000
4000
ჩემი აზრით არა მხოლოდ
მეცნიერებაა დამანგრეველი რელიგიისთვის,
10:01
religion is corrosive to science.
156
576000
4000
არამედ რელიგიაც დამანგრეველია
მეცნიერებისთვის.
10:05
It teaches people to be satisfied with trivial, supernatural non-explanations
157
580000
6000
ის ასწავლის ადამიანებს
დაკმაყოფილდნენ ზებუნებრივი აუხსნელობით
10:11
and blinds them to the wonderful real explanations that we have within our grasp.
158
586000
6000
და აბრმავებს მათ შესანიშნავი ნამდვილი
ახსნების მიმართ, რომლებიც ჩვენ გაგვაჩნია.
10:17
It teaches them to accept authority, revelation and faith
159
592000
7000
ის ასწავლის მათ მიიღონ ავტორიტეტის
მითითება, გამოცხადება და რწმენა,
10:24
instead of always insisting on evidence.
160
599000
5000
ყოველთვის მტკიცებულებების
და საფუძვლების მოთხოვნის ნაცვლად
10:29
There's Douglas Adams, magnificent picture from his book, "Last Chance to See."
161
604000
6000
აი დუგლას ადამსის არაჩვეულერბივი სურათი
მისი წიგნიდან "დანახვის ბოლო შანსი"
10:35
Now, there's a typical scientific journal, the Quarterly Review of Biology.
162
610000
4000
არსებობს ტიპიური მეცნიერული ჟურნალი
"კვარტალური ბიოლოგიური მიმოხილვა"
10:39
And I'm going to put together, as guest editor,
163
614000
3000
როგორც მოწვეული რედაქტორი
მე ვაპირებ შევიმუშავო
10:42
a special issue on the question, "Did an asteroid kill the dinosaurs?"
164
617000
5000
სპეციალური გამოცემა საკითხზე
"დახოცა თუ არა დინოზავრები ასტეროიდმა?"
10:47
And the first paper is a standard scientific paper
165
622000
4000
და პირველი სტატია სტანდარტული
სამეცნიერო სტატიისა
10:51
presenting evidence, "Iridium Layer at the K-T Boundary,
166
626000
4000
წარმოადგენს მტკიცებულებას:
"ირიდიუმის ფენა კ-ტ საზღვარზე
10:55
Potassium-Argon Dated Crater in Yucatan,
167
630000
2000
კალიუმ-არგონის
უძველესი კრატერი იუკატანზე,
10:57
Indicate That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
168
632000
3000
გვაჩვენებს,
რომ ასტეროიდმა დახოცა დინოზავრები"
11:00
Perfectly ordinary scientific paper.
169
635000
3000
სრულიად ჩვეულებრივი სამეცნიერო ნაშრომი.
11:03
Now, the next one, "The President of The Royal Society
170
638000
4000
ახლა შემდეგი:
"სამეფო საზოგადოების პრეზიდენტს
11:07
Has Been Vouchsafed a Strong Inner Conviction" -- (Laughter) --
171
642000
4000
ჩაესმა ძლიერი შინაგანი
ხმა" (სიცილი)
11:11
"... That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
172
646000
3000
"..რომ ასტეროიდმა დახოცა დინოზავრები"
11:14
(Laughter)
173
649000
4000
(სიცილი)
11:18
"It Has Been Privately Revealed to Professor Huxtane
174
653000
6000
"პროფესორ ჰაკსტეინს ჰქონდა გამოცხადება
იმის შესახებ,
11:24
That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
175
659000
2000
რომ ასტეროიდმა დახოცა დინოზავრები"
11:26
(Laughter)
176
661000
3000
(სიცილი)
11:29
"Professor Hordley Was Brought Up
177
664000
3000
"პროფესორი ჰორდლი იყო აღზრდილი
11:32
to Have Total and Unquestioning Faith" --
178
667000
3000
იმის სრული და შეურყეველი რწმენით"
11:35
(Laughter) --
179
670000
1000
(სიცილი)
11:36
"... That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
180
671000
7000
"..რომ ასტეროიდმა დახოცა დინოზავრები"
11:43
"Professor Hawkins Has Promulgated an Official Dogma
181
678000
5000
"პროფესორმა ჰოკინსმა
გამოაქვეყნა ოფიციალური დოქტრინა,
11:48
Binding on All Loyal Hawkinsians
182
683000
3000
ყველა ჭეშმარიტი ჰოკინსიანელისთვის,
11:51
That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
183
686000
3000
რომ ასტეროიდმა დახოცა დინოზავრები"
11:54
(Laughter)
184
689000
3000
(სიცილი)
11:57
That's inconceivable, of course.
185
692000
4000
ეს რა თქმა უნდა წარმოუდგენელია.
12:01
But suppose --
186
696000
2000
მაგრამ წარმოიდგინეთ..
12:03
(Applause)
187
698000
10000
[ასტერიდის თეორიის მხარდამჭერები
ვერ იქნებიან პატრიოტები] (აპლოდისმენტები)
12:13
-- in 1987, a reporter asked George Bush, Sr.
188
708000
3000
1987 წელს ჟურნალისტმა ჰკითხა
ჯორჯ ბუშ უფროსს,
12:16
whether he recognized the equal citizenship and patriotism
189
711000
3000
აღიარებს თუ არა ის თანაბარ პატრიოტებად
და მოქალაქეებად
12:19
of Americans who are atheists.
190
714000
3000
ათეისტ ამერიკელებს.
12:22
Mr. Bush's reply has become infamous.
191
717000
3000
ბატონი ბუშის პასუხი სამწუხაროდ ცნობილია:
12:25
"No, I don't know that atheists should be considered citizens,
192
720000
4000
"არა, არ ვიცი ათეისტები თუ უნდა ჩაითვალონ
მოქალაქეებად
12:29
nor should they be considered patriots.
193
724000
2000
და არც პატრიოტებად
12:31
This is one nation under God."
194
726000
3000
ეს ერთი ერია ღვთის წინაშე"
12:34
Bush's bigotry was not an isolated mistake,
195
729000
3000
ეს არ იყო ბუშის ერთჯერადი წამოცდენა,
12:37
blurted out in the heat of the moment and later retracted.
196
732000
3000
რომელიც მას სიცხარეში აღმოხდა
და შემდეგ უარყო.
12:40
He stood by it in the face of repeated calls for clarification or withdrawal.
197
735000
5000
ის იგივეს ამტკიცებდა, მოთხოვნების
პასუხად რომ დაეზუსტებინა ან უარეყო
12:45
He really meant it.
198
740000
1000
ის მართლაც ასე თვლის.
12:46
More to the point, he knew it posed no threat to his election, quite the contrary.
199
741000
6000
მეტიც, მან იცოდა რომ ეს არ ემუქრება
მის წარმატებას არჩევნებში, უფრო პირიქით.
12:52
Democrats as well as Republicans parade their religiousness
200
747000
4000
დემოკრატები ისევე როგორც რესპუბლიკელები,
აფიშირებას უკეთებენ საკუთარ რელიგიურობას,
12:56
if they want to get elected. Both parties invoke "one nation under God."
201
751000
6000
თუ უნდათ რომ იყვნენ არჩეულები,
ორივე ახსენებს "ერთ ერს ღვთის წინაშე"
13:02
What would Thomas Jefferson have said?
202
757000
5000
რას იტყოდა ტომას ჯეფერსონი?[ყველა დროში და
ქვეყანაში მღვდელი თავისუფლების მტერი იყო]
13:07
Incidentally, I'm not usually very proud of being British,
203
762000
5000
სხვათაშორის როგორც წესი
ძალიან არ ვამაყობ ხოლმე ბრიტანელობით,
13:12
but you can't help making the comparison.
204
767000
4000
მაგრამ ამ შემთხვევაში
შედარება აუცილებელია
13:16
(Applause)
205
771000
8000
[დოლარი: ღმერთის გვწამს]
(აპლოდისმენტები)
13:24
In practice, what is an atheist?
206
779000
3000
პრინციპში რას წარმოადგენს ათეისტი?
13:27
An atheist is just somebody who feels about Yahweh
207
782000
4000
ათეისტი უბრალოდ არის ის,
ვინც იაჰვეზე იმას ფიქრობს,
13:31
the way any decent Christian feels about Thor or Baal or the golden calf.
208
786000
7000
რასაც ნებსიმიერი წესიერი ქრისტიანი
თორაზე, ან ბაალზე, ან ოქროს ხბოზე.
13:38
As has been said before, we are all atheists about most of the gods
209
793000
4000
როგორც ადრე ითქვა, ჩვენ ყველანი ათეისტები
ვართ უმრავლესობა ღმერთების მიმართ,
13:42
that humanity has ever believed in. Some of us just go one god further.
210
797000
5000
რომლებისაც ხალხს ოდესღაც სწამდათ, უბრალოდ
ზოგი ჩვენგანი ერთი ღმერთით უფრო შორს მიდის
13:47
(Laughter)
211
802000
3000
(სიცილი)
13:50
(Applause)
212
805000
7000
(აპლოდისმენტები)
13:57
And however we define atheism, it's surely the kind of academic belief
213
812000
3000
როგორც არ უნდა განვმარტოთ ათეიზმი
ეს ერთგვარი აკადემიური აზრია,
14:00
that a person is entitled to hold without being vilified
214
815000
4000
რომლის გამოთქმის უფლებაც
ნებისმიერ ადამიანს აქვს
14:04
as an unpatriotic, unelectable non-citizen.
215
819000
5000
არაპატრიოტად,
ან არამოქალაქედ ძაგების გარეშე
14:09
Nevertheless, it's an undeniable fact that to own up to being an atheist
216
824000
3000
და მიუხედავად ამისა უდავო ფაქტია,
რომ ათეისტად ყოფნის აღიარება
14:12
is tantamount to introducing yourself as Mr. Hitler or Miss Beelzebub.
217
827000
6000
იგივეა რაც წარუდგე ვინმეს,
როგორც ჰიტლერი, ან მის ბიელზიბაბად
14:18
And that all stems from the perception of atheists
218
833000
3000
და შედეგად ათეისტები აღიქმებიან,
14:21
as some kind of weird, way-out minority.
219
836000
5000
როგორც რაღაც უცნაური
და უჩვეულო უმცირესობა.
14:26
Natalie Angier wrote a rather sad piece in the New Yorker,
220
841000
3000
ნატალი ენჟიერმა დაწერა საკმაოდ სევდიანი
ნაწყვეტი ნიუ იორკერში
14:29
saying how lonely she felt as an atheist.
221
844000
2000
იმაზე თუ როგორი
მარტოსული იყო იგი ათეისტად.
14:31
She clearly feels in a beleaguered minority,
222
846000
3000
ის ცხადად გრძნობს თავს
ალყაში მყოფ უმცირესობაში,
14:34
but actually, how do American atheists stack up numerically?
223
849000
6000
მაგრამ სინამდვილეში რიცხვობრივად
რამდენი ათეისტია აშშ-ში?
14:40
The latest survey makes surprisingly encouraging reading.
224
855000
3000
ბოლო კვლევები მოულოდნელად
დამაიმედებელ შედეგებს აჩვენებს.
14:43
Christianity, of course, takes a massive lion's share
225
858000
2000
ქრისტიანები რა თქმა უნდა ლომის წილია
14:45
of the population, with nearly 160 million.
226
860000
4000
მოსახლეობის, დაახლოებით 160 მილიონი.
14:49
But what would you think was the second largest group,
227
864000
3000
როგორ ფიქრობთ, რომელი ჯგუფია სიდიდით მეორე
14:52
convincingly outnumbering Jews with 2.8 million, Muslims at 1.1 million,
228
867000
6000
დამაჯერებლად აჭარბებს 2,8 მილიონ ებრაელს
და 1,1 მილიონ მუსლიმს
14:58
and Hindus, Buddhists and all other religions put together?
229
873000
3000
ინდუისტებს და ბუდისტებს
და სხვა რელიგიებს ერთად აღებულს?
15:01
The second largest group, of nearly 30 million,
230
876000
3000
სიდიდით მეორე ჯგუფი თითქმის 30 მილიონით
15:04
is the one described as non-religious or secular.
231
879000
5000
აღიწერება როგორც არარელიგიური,
ან სეკულარული.
15:09
You can't help wondering why vote-seeking politicians
232
884000
3000
საკვირველია პოლიტკოსები, რომლებიც
ამომრჩეველთა ხმებზე ნადირობენ,
15:12
are so proverbially overawed by the power of, for example, the Jewish lobby.
233
887000
5000
ერიდებიან, მაგალითად
ებრაული ლობისტების ძალას
15:17
The state of Israel seems to owe its very existence
234
892000
2000
თითქოს ისრაელის სახელმწიფოს არსებობა,
15:19
to the American Jewish vote, while at the same time
235
894000
4000
ამერიკელი ებრაელების ხმებით განისაზღვრა,
მაშინ როცა
15:23
consigning the non-religious to political oblivion.
236
898000
5000
არარელიგიური ხმები
პოლიტიკურ დავიწყებას მიეცემა.
15:28
This secular non-religious vote, if properly mobilized,
237
903000
4000
კვალიფიურად მობილიზებული
არარელიგური ამომრჩეველი,
15:32
is nine times as numerous as the Jewish vote.
238
907000
4000
9-ჯერ აღემატება რაოდენობით ებრაულს.
15:36
Why does this far more substantial minority
239
911000
3000
რატომ არ ცდილობს ეს
უმცირესობისგან შორს მყოფი ჯგუფი,
15:39
not make a move to exercise its political muscle?
240
914000
4000
გაავარჯიშოს საკუთარი პოლიტიკური კუნთები.
15:43
Well, so much for quantity. How about quality?
241
918000
4000
ბევრი ვისაუბრე რაოდენობაზე,
რაც შეეხება ხარისხს?
15:47
Is there any correlation, positive or negative,
242
922000
3000
არსებობს თუ არა რამე სახის კორელაცია,
პოზიტიური ან ნეგატიური
15:50
between intelligence and tendency to be religious?
243
925000
3000
ინტელექტსა და რელიგიურ ტენდენციებს შორის?
15:53
(Laughter)
244
928000
8000
(სიცილი)
16:01
The survey that I quoted, which is the ARIS survey,
245
936000
3000
კვლევა რომლის ციტირებაც მე გავაკეთე
კომპანია "არისის" კვლევაა,
16:04
didn't break down its data by socio-economic class or education,
246
939000
3000
მასში მონაცემები არაა დაყოფილი
სოციალ-ეკონომიკური, ან განათლების
16:07
IQ or anything else.
247
942000
2000
სტატუსით, ინტელექტის დონით
ან სხვა ნიშნებით
16:09
But a recent article by Paul G. Bell in the Mensa magazine
248
944000
4000
მაგრამ ცოტა ხნის წინ პოლ ჯ. ბელის
სტატია ჟურნალ "მენსაში",
16:13
provides some straws in the wind.
249
948000
2000
შეიცავს ზოგიერთ მინიშნებებს.
16:15
Mensa, as you know, is an international organization
250
950000
2000
მენსა როგორც იცით
საერთაშორისო ორგანიზაციაა
16:17
for people with very high IQ.
251
952000
4000
მაღალი ინტელექტის ადამიანებისთვის.
16:21
And from a meta-analysis of the literature,
252
956000
4000
და ლიტერატურის მეტა ანალიზით
16:25
Bell concludes that, I quote, "Of 43 studies carried out since 1927
253
960000
6000
ბელი ასკვნის რომ ვციტირებ:
"1927 წლიდან ჩატარებული 43 კვლევიდან,
16:31
on the relationship between religious belief and one's intelligence or educational level,
254
966000
4000
რომელიც რელიგიური წარმოდგენებს
და ინტელექტს შორის კავშირს ადგენდა
16:35
all but four found an inverse connection.
255
970000
5000
ყველამ, 4 კვლევის გარდა აჩვენა
უკუდამოკიდებულება.
16:40
That is, the higher one's intelligence or educational level,
256
975000
3000
ეს ნიშნავს რომ რაც უფრო მაღალია
ინტელექტის დონე, ან განათლება,
16:43
the less one is likely to be religious."
257
978000
3000
მით უფრო პატარაა რელიგიურობის შანსი"
16:46
Well, I haven't seen the original 42 studies and I can't comment on that meta-analysis
258
981000
5000
არ მინახავს 42 კვლევის ორიგინალები
და მეტა ანალიზზე კომენტარს ვერ გავაკეთებ,
16:51
but I would like to see more studies done along those lines.
259
986000
4000
მაგრამ ვისურვებდი
ამ თემაზე მეტი კვლევა ტარდებოდეს.
16:55
And I know that there are, if I could put a little plug here,
260
990000
2000
მე ვიცი რომ აქ ესწრება, თუ ნებას მომცემთ,
16:57
there are people in this audience
261
992000
2000
ამ აუდიტორიაში იმყოფებიან ადამაინები,
16:59
easily capable of financing a massive research survey to settle the question,
262
994000
6000
ვისაც თავისუფლად შეუძლიათ დააფინანსონ
მასშტაბური კვლევა, ამ საკითხის გასარკვევად
17:05
and I put the suggestion up -- for what it's worth.
263
1000000
2000
და მე ყოველი შემთხვევისთვის
ამ იდეას გთავაზობთ.
17:07
But let me know show you some data
264
1002000
2000
ახლა ნება მომეცით წარმოგიდგინოთ
მონაცემები,
17:09
that have been properly published and analyzed
265
1004000
2000
რომლებიც დეტალურად გაანალიზდა
17:11
on one special group, namely, top scientists.
266
1006000
5000
და გამოქვეყნდა წამყვანი მეცნიერების
ჯგუფის მიერ.
17:16
In 1998, Larson and Witham
267
1011000
3000
1998 წელს, ლარსონმა და ვითემმა
17:19
polled the cream of American scientists,
268
1014000
3000
ჩაატარეს გამოკითხვა ყველაზე ცნობილ
ამერიკელ მეცნიერებში
17:22
those who'd been honored by election to the National Academy of Sciences,
269
1017000
4000
იმათ შორის ვისაც ერგო პატივი ყოფილიყო
მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრი
17:26
and among this select group,
270
1021000
2000
და ამ ცალკე აღებულ ჯგუფში,
17:28
belief in a personal God dropped to a shattering seven percent.
271
1023000
7000
პიროვნული ღმერთის რწმენა დაცემულია 7%-მდე.
17:35
About 20 percent are agnostic, and the rest could fairly be called atheists.
272
1030000
5000
დაახლოებით 20% არის აგნოსტიკოსი,
დანარჩენები თავს ათეისტებს უწოდებდნენ.
17:40
Similar figures obtained for belief in personal immortality.
273
1035000
3000
მსგავსი ციფრები იქნა მიღებული
პიროვნების უკვდავობის რწმენაზეც.
17:43
Among biological scientists, the figures are even lower:
274
1038000
3000
მეცნიერ-ბიოლოგებში,
ციფრები კიდევ უფრო დაბალია.
17:46
5.5 percent, only, believe in God. Physical scientists: it's 7.5 percent.
275
1041000
7000
მხოლოდ 5.5% სჯერა ღმერთის.
მეცნიერ-ფიზიკოსებიდან 7.5%-ს.
17:53
I've not seen corresponding figures for elite scholars
276
1048000
3000
არ მინახავს მსგავსი კვლევების შედეგები
მეცნიერების სხვა დარგებში
17:56
in other fields, such history or philosophy,
277
1051000
3000
ისეთებში როგორც ისტორია და ფილოსოფიაა,
17:59
but I'd be surprised if they were different.
278
1054000
3000
მაგრამ გამიკვირდებოდა
სხვა შედეგები რომ ყოფილიყო.
18:02
So, we've reached a truly remarkable situation,
279
1057000
4000
ამრიგად ჩვენ აღმოვჩნდით,
მართლაც საოცარ სიტუაციაში
18:06
a grotesque mismatch between the American intelligentsia
280
1061000
5000
აბსურდულ შეუსაბამობაში,
ამერიკელ ინტელიგენციასა
18:11
and the American electorate.
281
1066000
2000
და ამერიკულ ელექტორატს შორის.
18:13
A philosophical opinion about the nature of the universe,
282
1068000
4000
ფილოსოფიური წარმოდგენები
ბუნებაზე და სამყაროზე,
18:17
which is held by the vast majority of top American scientists
283
1072000
4000
რომელიც წამყვან ამერიკელი მეცნიერების
უმრავლესობას გააჩნია
18:21
and probably the majority of the intelligentsia generally,
284
1076000
4000
და შესაძლოა
ინტელიგენციის უმრავლესობას ზოგადად,
18:25
is so abhorrent to the American electorate
285
1080000
2000
იმდენად ეწინააღმდეგება ელექტორატისას,
18:27
that no candidate for popular election dare affirm it in public.
286
1082000
6000
რომ ვერცერთი არჩევნების კანდიდატი,
ვერ გაბედავს ამის საჯარო გამოხატვას.
18:33
If I'm right, this means that high office
287
1088000
3000
თუ მე მართალი ვარ მაშინ ეს ნიშნავს
რომ უმაღლესი მმართველი ორგანო
18:36
in the greatest country in the world
288
1091000
2000
უდიდესი ქვეყნისა მსოფლიოში
18:38
is barred to the very people best qualified to hold it -- the intelligentsia --
289
1093000
6000
დახურულია ხალხისთვის, რომელთა ადგილიც
იქ არის, ანუ ინტელიგენციისთვის.
18:44
unless they are prepared to lie about their beliefs.
290
1099000
3000
თუ არ ჩავთვლით შემთხვევებს
როცა ისინი ცრუობენ საკუთარ აზრებზე
18:47
To put it bluntly, American political opportunities
291
1102000
3000
სიმართლე გითხრათ ამერიკის
პოლიტიკური შესაძლებლობები
18:50
are heavily loaded against those
292
1105000
3000
დიდად ეწინააღმდეგება ისეთებს,
18:53
who are simultaneously intelligent and honest.
293
1108000
3000
ვინც ერთდეროულად ინტელექტუალიც არის
და გულწრფელიც.
18:56
(Applause)
294
1111000
7000
(აპლოდისმენტები)
19:03
I'm not a citizen of this country, so I hope it won't be thought unbecoming
295
1118000
4000
მე არ ვარ ამ ქვეყნის მოქალაქე, ვიმედოვნებ
ჩემი სიტყვები არ იქნება ცუდად გაგებული,
19:07
if I suggest that something needs to be done.
296
1122000
3000
მაგრამ მიმაჩნია, რომ რაღაც უნდა გაკეთდეს.
19:10
(Laughter)
297
1125000
2000
(სიცილი)
19:12
And I've already hinted what that something is.
298
1127000
3000
და მე უკვე მიგანიშნეთ რა არის ეს "რაღაც".
19:15
From what I've seen of TED, I think this may be the ideal place to launch it.
299
1130000
4000
იქიდან რაც TED-ზე მინახავს, ეს ადგილი
იდეალური იქნებოდა სტარტისთვის
19:19
Again, I fear it will cost money.
300
1134000
3000
მაგრამ ვიმეორებ, ვშიშობ ეს ფული დაჯდება.
19:22
We need a consciousness-raising,
301
1137000
2000
აუცილებელია ცნობიერების გამოღვიძება.
19:24
coming-out campaign for American atheists.
302
1139000
4000
კამპანია ამერიკელი ათეისტების
თვითგამოაშკარავებისთვის
19:28
(Laughter)
303
1143000
2000
(სიცილი)
19:30
This could be similar to the campaign organized by homosexuals
304
1145000
3000
ეს შეიძლება ჰგავდეს კამპანიას,
რომელიც ჰომოსექუალებმა ჩაატარეს
19:33
a few years ago,
305
1148000
2000
რამდენიმე წლის წინ.
19:35
although heaven forbid that we should stoop to public outing
306
1150000
3000
თუმცა ღმერთმა არ ქნას მოგვიწიოს
ხალხის გამოსააშკარავებლად ბრძოლა
19:38
of people against their will.
307
1153000
2000
მათი ნების წინააღმდეგ.
19:40
In most cases, people who out themselves
308
1155000
3000
ძირითადად ადამიანები,
რომლებიც ღიად აფიქსირებენ საკუთარ თავს
19:43
will help to destroy the myth that there is something wrong with atheists.
309
1158000
4000
ეხმარებიან იმ მითის დამსხვრევას,
რომ ათეისტებს რაღაც სჭირთ.
19:47
On the contrary,
310
1162000
2000
პირიქით ისინი, დემონსტრირებას მოახდენენ,
19:49
they'll demonstrate that atheists are often the kinds of people
311
1164000
2000
რომ ათეისტები არიან ადამიანები,
19:51
that could serve as decent role models for your children,
312
1166000
3000
რომლებიც გამოდგებიან ღირსეულ მაგალითად
თქვენი შვილებისთვის.
19:54
the kinds of people an advertising agent could use to recommend a product,
313
1169000
5000
ადამიანები, რომლებსაც სარეკლამო აგენტი
პროდუქტის რეკლამისთვის გამოიყენებდა
19:59
the kinds of people who are sitting in this room.
314
1174000
4000
ხალხის ისეთი ტიპი,
რომლებიც ამ აუდიტორიაში სხედან.
20:03
There should be a snowball effect, a positive feedback,
315
1178000
3000
უნდა შეიქმნას გუნდის ეფექტი,
დადებითი უკურეაქცია,
20:06
such that the more names we have, the more we get.
316
1181000
3000
რომ რაც უფრო მეტი ხალხი გვყავს,
მით მეტს უნდოდეს შემოერთება.
20:09
There could be non-linearities, threshold effects.
317
1184000
3000
პროცესი შეიძლება იყოს არაერთგვაროვანი,
ზღურბლის ეფექტით.
20:12
When a critical mass has been attained,
318
1187000
2000
როცა კრიტიკული მასა იქნება მიღწეული,
20:14
there's an abrupt acceleration in recruitment.
319
1189000
3000
დაიწყება რიგების შევსების უეცარი აჩქარება
20:17
And again, it will need money.
320
1192000
3000
და ისევ ამას დასჭირდება ფული.
20:20
I suspect that the word "atheist" itself
321
1195000
4000
ეჭვი მაქვს რომ თავად სიტყვა"ათეისტი"
20:24
contains or remains a stumbling block
322
1199000
3000
არის შემაფერხებელი,
20:27
far out of proportion to what it actually means, and a stumbling block to people
323
1202000
4000
არის რა შორს არის საკუთარი ნამდვილი
მნიშვნელობისგან, შემაფერხებელია
20:31
who otherwise might be happy to out themselves.
324
1206000
3000
ხალხისთვის ვინც უმისოდ,
მარტივად თვითგამოაშკარავდებოდნენ.
20:34
So, what other words might be used to smooth the path,
325
1209000
3000
კიდევ როგორი სიტყვები შეიძლება
გზის მოსასწორებლად გამოვიყენოთ
20:37
oil the wheels, sugar the pill? Darwin himself preferred "agnostic" --
326
1212000
7000
ბორბლის დასაზეთად, აბის დასატკბობად?
თვითონ დარვინიც "აგნოსტიციზმს" ამჯობინებდა
20:44
and not only out of loyalty to his friend Huxley, who coined the term.
327
1219000
6000
და არა მხოლოდ თავის მეგობარ ჰაქსლის
მიმართ ლოიალობის გამო, ვინც ის გამოიგონა.
20:50
Darwin said, "I have never been an atheist
328
1225000
2000
დარვინმა თქვა:
"მე არასდროს ვიყავი ათეისტი
20:52
in the same sense of denying the existence of a God.
329
1227000
4000
ღმერთის არსებობის უარყოფის გაგებით.
20:56
I think that generally an 'agnostic'
330
1231000
2000
ვფიქრობ რომ ზოგადად 'აგნიოსტიკოსი',
20:58
would be the most correct description of my state of mind."
331
1233000
4000
იქნებოდა ჩემი დამოკიდებულების
ყველაზე ზუსტი განმარტება"
21:02
He even became uncharacteristically tetchy with Edward Aveling.
332
1237000
5000
ის არადამახასიათებლად ადვილად ღიზიანდებოდა
კიდეც ედვარდ ეივლინგზე
21:07
Aveling was a militant atheist
333
1242000
2000
ეივლინგი იყო მებრძოლი ათეისტი,
21:09
who failed to persuade Darwin
334
1244000
2000
რომელმაც ვერ დაარწმუნა დარვინი,
21:11
to accept the dedication of his book on atheism --
335
1246000
3000
მიეღო მისთვის მიძღვნილი წიგნი ათეიზმზე
21:14
incidentally, giving rise to a fascinating myth
336
1249000
3000
რითიც მისცა დასაბამი საოცარ მითს,
21:17
that Karl Marx tried to dedicate "Das Kapital" to Darwin,
337
1252000
3000
რომ კარლ მარქსი აპირებდა
დარვინისთვის "კაპიტალის" მიძღვნას
21:20
which he didn't. It was actually Edward Aveling.
338
1255000
2000
რაც მას არ გაუკეთებია.
ეს ეივლინგი იყო.
21:22
What happened was that Aveling's mistress was Marx's daughter,
339
1257000
5000
უბრალოდ მარქსის შვილი
ეივლინგის შეყვარებული იყო
21:27
and when both Darwin and Marx were dead,
340
1262000
3000
და მას შემდეგ რაც დარვინიც
და მარქსიც მოკვდნენ,
21:30
Marx's papers became muddled up with Aveling's papers
341
1265000
4000
მარქსის დოკუმენტები აერიათ ეივლინგისაში
21:34
and a letter from Darwin saying, "My dear sir, thank you very much
342
1269000
5000
და დარვინის წერილი სიტყვებით:
"ჩემო ძვირფასო სერ, დიდი მადლობა,
21:39
but I don't want you to dedicate your book to me,"
343
1274000
2000
მაგრამ არ მინდა, რომ ეს წიგნი მომიძღვნათ"
21:41
was mistakenly supposed to be addressed to Marx,
344
1276000
3000
იქნა შეცდომით აღქმული
როგორც მარქსისთვის მიწერილი.
21:44
and that gave rise to this whole myth, which you've probably heard.
345
1279000
3000
და ამან შობა მთელი მითი, რომელიც
შესაძლოა გსმენიათ.
21:47
It's a sort of urban myth,
346
1282000
2000
ეს ერთგვარი ურბანული ლეგენდაა
21:49
that Marx tried to dedicate "Kapital" to Darwin.
347
1284000
3000
რომ მარქსი ცდილობდა "კაპიტალი"
მიეძღვნა დარვინისთვის.
21:52
Anyway, it was Aveling, and when they met, Darwin challenged Aveling,
348
1287000
8000
მოკლედ, ეს იყო ეივლინგი და როცა
ისინი შეხვდნენ დარვინმა ჰკითხა მას:
22:00
"Why do you call yourselves atheists?"
349
1295000
7000
"რატომ ეძახით საკუთარ თავს ათეისტებს?"
22:07
"'Agnostic,'" retorted Aveling, "was simply 'atheist' writ respectable,
350
1302000
4000
"აგნოსტიკოსი" უპასუხა ეივლინგმა "უბრალოდ
წესიერი ათეისტია
22:11
and 'atheist' was simply 'agnostic' writ aggressive."
351
1306000
4000
და ათეისტი კი - აგრესიული აგნოსტიკოსი"
22:15
Darwin complained, "But why should you be so aggressive?"
352
1310000
4000
დარვინმა უკმაყოფილოდ ჰკითხა:
"და რატომ უნდა იყოთ აგრესიული?"
22:19
Darwin thought that atheism might be well and good for the intelligentsia,
353
1314000
3000
დარვინი ფიქრობდა, რომ ათეიზმი
შესაფერისია ინტელიგენციისთვის,
22:22
but that ordinary people were not, quote, "ripe for it."
354
1317000
5000
მაგრამ ჩვეულებრივი ხალხი,
ვციტირებ, "ვერ დაღვინდნენ იქამდე"
22:27
Which is, of course, our old friend, the "don't rock the boat" argument.
355
1322000
4000
ეს კი ჩვენი ძველი არგუმენტია
"ნავის ნჯღრევაზე"
22:31
It's not recorded whether Aveling told Darwin to come down off his high horse.
356
1326000
5000
ზუსტად არ არის ცნობილი, ურჩია თუ არა
ეივლინგმა დარვინს კვარცხლბეგიდან ჩამოსვლა
22:36
(Laughter)
357
1331000
2000
(სიცილი)
22:38
But in any case, that was more than 100 years ago.
358
1333000
2000
ყველა შემთხვევაში, ეს იყო 100 წლის წინ.
22:40
You think we might have grown up since then.
359
1335000
3000
თითქოს უნდა გავზრდილიყავით მას შემდეგ.
22:43
Now, a friend, an intelligent lapsed Jew,
360
1338000
5000
ჩემი მეგობარი ინტელექტუალი,
ყოფილი იუდაისტი,
22:48
who incidentally observed the Sabbath
361
1343000
2000
რომელიც სხვათა შორის შაბათობას ესწრება,
22:50
for reasons of cultural solidarity,
362
1345000
2000
კულტურული სოლიდარობის გამო,
22:52
describes himself as a "tooth fairy agnostic."
363
1347000
4000
საკუთარ თავს
"ფერიების აგნოსტიკოსს" უწოდებს.
22:56
He won't call himself an atheist
364
1351000
2000
ის არ მიიჩნევს თავს ათეისტად,
22:58
because it's, in principle, impossible to prove a negative,
365
1353000
4000
იმიტომ რომ პრინციპში
შეუძლებელია დაამტკიცო უარყოფა,
23:02
but agnostic on its own might suggest that God's existence
366
1357000
3000
მაგრამ აგნოსტიკოსი თავის მხრივ ნიშნავს
23:05
was therefore on equal terms of likelihood as his non-existence.
367
1360000
4000
ღმერთის არსებობა არარსებობის
თანაბრ ალბათობას.
23:09
So, my friend is strictly agnostic about the tooth fairy,
368
1364000
5000
ასე რომ ჩემი მეგობარი მკაცრად
აგნოსტიკოსია ფერიების მიმართ,
23:14
but it isn't very likely, is it? Like God.
369
1369000
5000
მაგრამ მათი არსებობა ნაკლებად სავარაუდოა
არა? ისევე როგორც ღმერთის
23:19
Hence the phrase, "tooth fairy agnostic."
370
1374000
2000
სხვა სიტყვებით "ფერიის აგნოსტიკოსი".
23:21
Bertrand Russell made the same point
371
1376000
2000
ბერტრან რასელმა მსგავსი აზრი თქვა,
23:23
using a hypothetical teapot in orbit about Mars.
372
1378000
4000
ჰიპოთეტიური ჩაიდანის გამოყენებით,
რომელიც მარსის ორბიტაზე დაფრინავს.
23:27
You would strictly have to be agnostic
373
1382000
2000
თქვენ აგნოსტიკოსი უნდა იყოთ
23:29
about whether there is a teapot in orbit about Mars,
374
1384000
2000
მარსის ორბიტაზე მოძრავი ჩაიდანის მიმართაც,
23:31
but that doesn't mean you treat the likelihood of its existence
375
1386000
3000
მაგრამ ეს არ ნიშნავს,
რომ თანაბრად შესაძლებლად განიხილავთ
23:34
as on all fours with its non-existence.
376
1389000
3000
მის არსებობა - არარსებობას.
23:37
The list of things which we strictly have to be agnostic about
377
1392000
3000
საგნების სია, რომელთაც
ჩვენ აგნოსტიკურად უნდა მივუდგეთ,
23:40
doesn't stop at tooth fairies and teapots. It's infinite.
378
1395000
4000
არ იზღუდება ფერიებით და ჩაიდნებით.
ის უსასრულოა.
23:44
If you want to believe one particular one of them --
379
1399000
2000
თუ თქვენ გსურთ რომელიმე მათგანი იწამოთ
23:46
unicorns or tooth fairies or teapots or Yahweh --
380
1401000
5000
იქნება ეს ცალ რქა, თუ ფერია,
თუ ჩაიდანი, თუ იაჰვე
23:51
the onus is on you to say why.
381
1406000
2000
მტკიცების ტვირთი თქვენზეა
თუ რატომ ვიწამოთ
23:53
The onus is not on the rest of us to say why not.
382
1408000
4000
და არა იმათზე ვისაც არ სწამს.
23:57
We, who are atheists, are also a-fairiests and a-teapotists.
383
1412000
5000
ჩვენ ათეისტები ვართ
ასევე ა-ფერიისტები და ა-ჩაიდნისტები
24:02
(Laughter)
384
1417000
2000
(სიცილი)
24:04
But we don't bother to say so,
385
1419000
3000
მაგრამ ამას არ ვახსენებთ.
24:07
and this is why my friend uses "tooth fairy agnostic"
386
1422000
3000
ამიტომ იყენებს ჩემი მეგობარი
განმარტებას "ფერიის აგნოსტიკოსი"
24:10
as a label for what most people would call atheist.
387
1425000
3000
იმის აღსანიშნად, რასაც უმეტესობა
ათეისტს ვეძახით.
24:13
Nonetheless, if we want to attract deep down atheists to come out publicly,
388
1428000
6000
მაგრამ თუ ჩვენ გვინდა რომ ათეისტებმა
საჯაროდ განაცხადონ საკუთარ წარმოდგენებზე
24:19
we're going to have find something better
389
1434000
2000
ჩვენ უნდა ვიპოვოთ რაღაც უკეთესი
24:21
to stick on our banner than "tooth fairy" or "teapot agnostic."
390
1436000
5000
ბანერისთვის ვიდრე "ფერიების"
ან "ჩაიდნის აგნოსტიკოსი"
24:26
So, how about "humanist"?
391
1441000
3000
მაგალითად რას ფიქრობთ "ჰუმენისტზე"?
24:29
This has the advantage of a worldwide network of well-organized associations
392
1444000
5000
მას აქვს უპიტარესობა როგორც
კარგად ორანიზებული ასოციაციის ქსელი,
24:34
and journals and things already in place.
393
1449000
2000
საკუთარი ჟურნალებით
და სხვა საჭირო რამეებით
24:36
My problem with it only is its apparent anthropocentrism.
394
1451000
3000
ჩემი პრობლემა იმშია რომ ეს
აშკარა ანთროპოცენტრიზმია.
24:39
One of the things we've learned from Darwin
395
1454000
2000
ერთი რამ რაც დარვინისგან ვისწავლეთ,
24:41
is that the human species is only one
396
1456000
2000
არის რომ ადამიანის სახეობა
მხოლოდ ერთია,
24:43
among millions of cousins, some close, some distant.
397
1458000
4000
სხვა მილიონობით მონათესავე
შორეულ, თუ ახლობელ სახეობებს შორის.
24:47
And there are other possibilities like "naturalist,"
398
1462000
3000
არსებობს კიდევ ერთი საშუალება,
"ნატურალისტი" მაგალითად,
24:50
but that also has problems of confusion,
399
1465000
2000
მაგრამ აქაც გაურკვევლობაა,
24:52
because Darwin would have thought naturalist --
400
1467000
2000
რადგან დარვინი იფიქრებდა რომ ნატურალისტი
24:54
"naturalist" means, of course, as opposed to "supernaturalist" --
401
1469000
3000
ეს "სუპერნატურალისტის" საპირისპიროა
24:57
and it is used sometimes --
402
1472000
2000
და ხანდახან ეს განსაზღვრება გამოიყენება
24:59
Darwin would have been confused by the other sense of "naturalist,"
403
1474000
3000
დარვინს ის აერეოდა
"ნატურალისტის" სხვა გაგებაში,
25:02
which he was, of course, and I suppose there might be others
404
1477000
4000
რომელიც იყო რა თქმა უნდა
და ალბათ არსებობენ სხვებიც,
25:06
who would confuse it with nudism.
405
1481000
2000
ვინც ამ სიტყვას აურევენ ნუდიზმში.
25:08
(Laughter)
406
1483000
2000
(სიცილი)
25:10
Such people might be those belonging to the British lynch mob
407
1485000
7000
ასეთმა ხალხმა მაგალითად ლინჩი მოუწყვეს
25:17
which last year attacked a pediatrician in mistake for a pedophile.
408
1492000
5000
შარშან პედიატრს, აურიეს რა ის პედოფილში.
25:22
(Laughter)
409
1497000
5000
(სიცილი)
25:27
I think the best of the available alternatives for "atheist" is simply "non-theist."
410
1502000
5000
მე ვფიქრობ საუკეთესო შესაძლო ალტერნატივა
ათეისტისა არის უბრალოდ "არა-თეისტი"
25:32
It lacks the strong connotation that there's definitely no God,
411
1507000
3000
ეს სიტყვა აცილებს იმ ქვეტექტს,
რომ ღმერთი ნამვდილად არ არსებობს.
25:35
and it could therefore easily be embraced by teapot or tooth fairy agnostics.
412
1510000
6000
შესაბამისად მარტივად შეიძლება გამოვიყენოთ
ჩაიდნების და ფერიების აგნოსტიკოსებთან
25:41
It's completely compatible with the God of the physicists.
413
1516000
4000
ეს მთლიანად ეთანადება ღმერთს,
რომლისაც ფიზიკოსებს სჯერათ.
25:45
When atheists
414
1520000
4000
როცა ისეთი ათეისტები როგორც
25:49
like Stephen Hawking and Albert Einstein use the word "God,"
415
1524000
4000
სტივენ ჰოკინგი და ალბერტ აინშტაინი
იყენებენ სიტყვა "ღმერთს",
25:53
they use it of course as a metaphorical shorthand
416
1528000
3000
ისინი რა თქმა უნდა იყენებენ როგორც
მეტაფორას პირობით აღნიშვნას
25:56
for that deep, mysterious part of physics which we don't yet understand.
417
1531000
5000
ფიზიკის იმ ღრმად გაურკვეველი
ნაწილისთვის, რომელიც ჯერ ვერ გაგვირკვევია.
26:01
"Non-theist" will do for all that, yet unlike "atheist,"
418
1536000
6000
"არა-თეისტი" ყველაფერ ამას მოიცავს,
თან "ათეისტისგან" განსხვავებით,
26:07
it doesn't have the same phobic, hysterical responses.
419
1542000
7000
ამ სიტყვას თან არ სდევს ისტერიული რეაქცია.
26:14
But I think, actually, the alternative
420
1549000
2000
სინამდვილეში ვფიქრობ
რომ ალტერნატივის სახით
26:16
is to grasp the nettle of the word "atheism" itself,
421
1551000
3000
უნდა შევეჭიდოთ
თავად სიტყვა "ათეისტს"
26:19
precisely because it is a taboo word
422
1554000
3000
სწორედ იმიტომ რომ ტაბუა,
26:22
carrying frissons of hysterical phobia.
423
1557000
4000
რომელსაც თან სდევს ისტერიული შიში.
26:26
Critical mass may be harder to achieve with the word "atheist"
424
1561000
4000
კრიტიკული მასის მიღწევა ძნელი იქნება
სიტყვა "ათეისტით"
26:30
than with the word "non-theist,"
425
1565000
1000
ვიდრე "არა-თეისტით"
26:31
or some other non-confrontational word.
426
1566000
2000
ან სხვა რამე ნეიტრალური სიტყვით.
26:33
But if we did achieve it with that dread word -- "atheist" itself --
427
1568000
4000
თუმცა მიზნისთვის იმ საშინელი სიტყვა
"ათეისტით" რომ მიგვეღწია,
26:37
the political impact would be even greater.
428
1572000
4000
მაშინ პოლიტიკური გავლენა
გაცილებით ძლიერი იქნებოდა.
26:41
Now, I said that if I were religious, I'd be very afraid of evolution. I'd go further.
429
1576000
4000
ამრიგად, მე რომ რელიგიური ვყოფილიყავი
ძალიან შემეშინდებოდა ევოლუციის.
26:45
I would fear science in general if properly understood.
430
1580000
3000
მეტიც,
მე შემეშინდებოდა მეცნიერების ზოგადად.
26:48
And this is because the scientific worldview
431
1583000
4000
ეს იმიტომ რომ სამყაროს მეცნიერული ხედვა,
26:52
is so much more exciting, more poetic,
432
1587000
3000
იმდენად უფრო ამაღელვებელი და პოეტურია,
26:55
more filled with sheer wonder than anything
433
1590000
3000
უფრო სავსე საკვირველებით
ვიდრე ნებისმიერი რამ,
26:58
in the poverty-stricken arsenals of the religious imagination.
434
1593000
6000
იმ ღარიბ რელიგიურ წარმოდგენებში.
27:04
As Carl Sagan, another recently dead hero, put it,
435
1599000
5000
როგორც კარლ სეიგანმა, კიდევ ერთმა
ცოტა ხნის წინ გარდაცვლილმა გმირმა, თქვა:
27:09
"How is it that hardly any major religion has looked at science
436
1604000
4000
"როგორ მოხდა, რომ არცერთმა სერიოზულმა
რელიგიამ როცა შეხედა მეცნიერბას არ გააკეთა
27:13
and concluded, 'This is better than we thought!
437
1608000
5000
დასკვნა: 'ეს უკეთესია ვიდრე ჩვენ გვეგონა!
სამყარო გაცილებით უფრო დიდია
27:18
The universe is much bigger than our prophet said,
438
1613000
2000
ვიდრე ჩვენმა წინასწარმეტყველმა გვითხრა,
27:20
grander, more subtle, more elegant?' Instead they say, 'No, no, no!
439
1615000
6000
უფრო გრანდიოზული, დახვეწილი და ელეგანტური'
ამის ნაცვლად ამბობენ: 'არა, არა, არა!
27:26
My god is a little god, and I want him to stay that way.'
440
1621000
5000
ჩემი ღმერთი - პატარა ღმერთია
და მინდა ის ასეთად დარჩეს'
27:31
A religion, old or new,
441
1626000
2000
რელიგია ძველი თუ ახალი,
27:33
that stressed the magnificence of the universe
442
1628000
3000
რომელიც ხაზს უსვამს სამყაროს საკვირველებას
27:36
as revealed by modern science
443
1631000
2000
რაც თანამედროვე მეცნიერებითაა
აღმოჩნეილი,
27:38
might be able to draw forth reserves of reverence and awe
444
1633000
3000
იწვევს უფრო მეტ პატივისცემას
და მოკრძალებას,
27:41
hardly tapped by the conventional faiths."
445
1636000
5000
ვიდრე ტრადიციული რწმენები"
27:46
Now, this is an elite audience,
446
1641000
3000
მე ვვარაუდობ, რომ ამ ელიტარულ აუდიტორიაში
27:49
and I would therefore expect about 10 percent of you to be religious.
447
1644000
7000
დაახლოებით 10% არის რელიგიური.
27:56
Many of you probably subscribe to our polite cultural belief that we should respect religion,
448
1651000
7000
ბევრი თქვენგანი ალბათ მისდევს ჩვენს
ზრდილობიან კულტურულ შეთანხმებას
28:03
but I also suspect that a fair number of those
449
1658000
4000
რელიგიის პატივიცემისა, მაგრამ
მე ასევე ვეჭვობ რომ მათ საკმაო რაოდენობას,
28:07
secretly despise religion as much as I do.
450
1662000
4000
მალულად სძულს რელიგია,
იმდენად რამდენადაც მე.
28:11
(Laughter)
451
1666000
1000
(სიცილი)
28:12
If you're one of them, and of course many of you may not be,
452
1667000
3000
თუ თქვენ ერთ-ერთი მათგანი ხართ
შეიძლება ბევრი თქვენგანი არც იყოს
28:15
but if you are one of them, I'm asking you to stop being polite,
453
1670000
3000
მაგრამ თუ თქვენ ერთი მათგანი ხართ,
ნუღარ იქნებით ზრდილობიანი
28:18
come out and say so, and if you happen to be rich,
454
1673000
4000
გამოდით და თქვით ამის შესახებ,
და თუ აღმჩნდა რომ თქვენ მდიდარი ხართ,
28:22
give some thought to ways in which you might make a difference.
455
1677000
5000
დაფიქრდით იმაზე
თუ როგორ შეგიძლიათ რამე შეცვალოთ.
28:27
The religious lobby in this country
456
1682000
3000
ამ ქვეყანაში რელიგიური ლობისტები,
28:30
is massively financed by foundations -- to say nothing of all the tax benefits --
457
1685000
5000
სერიოუზლად არიან დაფინანსებულნი ფონდებით,
საგადასახადო შეღავათზე რომ არაფერი ვთქვათ
28:35
by foundations such as the Templeton Foundation and the Discovery Institute.
458
1690000
5000
ისეთები როგორც "ტემპელტონის ფონდი"
და "დისქავერის ინსტიტუტი"
28:40
We need an anti-Templeton to step forward.
459
1695000
6000
ჩვენ გვჭირდება ანტი ტემპელტონი
რომ ნაბიჯი გადავდგათ წინ.
28:46
If my books sold as well as Stephen Hawking's books,
460
1701000
3000
ჩემი წიგნები ისევე კარგად რომ იყიდებოდეს
როგორც სტივენ ჰოკინგისა
28:49
instead of only as well as Richard Dawkins' books, I'd do it myself.
461
1704000
6000
და არა მხოლოდ როგორც რიჩარდ დოკინსისა,
მე ამას თვითონ გავაკეთებდი.
28:55
People are always going on about, "How did September the 11th change you?"
462
1710000
9000
ხალხი ყოველთვის მეკითხება:
"როგორ შეგცვალათ თქვენ 11-მა სექტემბერმა?"
29:04
Well, here's how it changed me.
463
1719000
2000
მაშ აი როგორ შემცვალა:
29:06
Let's all stop being so damned respectful.
464
1721000
5000
მოდით ეს ოხერი,
აღარ ვიყოთ ასეთი პატივისმცემლები!
29:11
Thank you very much.
465
1726000
2000
მადლობა ყურადღებისთვის
29:13
(Applause)
466
1728000
5000
(აპლოდისმენტები)
Translated by Levan Lashauri
Reviewed by Michael Kaulashvili

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Richard Dawkins - Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism.

Why you should listen

As an evolutionary biologist, Richard Dawkins has broadened our understanding of the genetic origin of our species; as a popular author, he has helped lay readers understand complex scientific concepts. He's best-known for the ideas laid out in his landmark book The Selfish Gene and fleshed out in The Extended Phenotype: the rather radical notion that Darwinian selection happens not at the level of the individual, but at the level of our DNA. The implication: We evolved for only one purpose — to serve our genes.

Of perhaps equal importance is Dawkins' concept of the meme, which he defines as a self-replicating unit of culture -- an idea, a chain letter, a catchy tune, an urban legend -- which is passed person-to-person, its longevity based on its ability to lodge in the brain and inspire transmission to others. Introduced in The Selfish Gene in 1976, the concept of memes has itself proven highly contagious, inspiring countless accounts and explanations of idea propagation in the information age.

In recent years, Dawkins has become outspoken in his atheism, coining the word "bright" (as an alternate to atheist), and encouraging fellow non-believers to stand up and be identified. His controversial, confrontational 2002 TED talk was a seminal moment for the New Atheism, as was the publication of his 2006 book, The God Delusion, a bestselling critique of religion that championed atheism and promoted scientific principles over creationism and intelligent design.

More profile about the speaker
Richard Dawkins | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee