ABOUT THE SPEAKER
Richard Dawkins - Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism.

Why you should listen

As an evolutionary biologist, Richard Dawkins has broadened our understanding of the genetic origin of our species; as a popular author, he has helped lay readers understand complex scientific concepts. He's best-known for the ideas laid out in his landmark book The Selfish Gene and fleshed out in The Extended Phenotype: the rather radical notion that Darwinian selection happens not at the level of the individual, but at the level of our DNA. The implication: We evolved for only one purpose — to serve our genes.

Of perhaps equal importance is Dawkins' concept of the meme, which he defines as a self-replicating unit of culture -- an idea, a chain letter, a catchy tune, an urban legend -- which is passed person-to-person, its longevity based on its ability to lodge in the brain and inspire transmission to others. Introduced in The Selfish Gene in 1976, the concept of memes has itself proven highly contagious, inspiring countless accounts and explanations of idea propagation in the information age.

In recent years, Dawkins has become outspoken in his atheism, coining the word "bright" (as an alternate to atheist), and encouraging fellow non-believers to stand up and be identified. His controversial, confrontational 2002 TED talk was a seminal moment for the New Atheism, as was the publication of his 2006 book, The God Delusion, a bestselling critique of religion that championed atheism and promoted scientific principles over creationism and intelligent design.

More profile about the speaker
Richard Dawkins | Speaker | TED.com
TED2002

Richard Dawkins: Militant atheism

Ռիչարդ Դոկինսը մարտնչող աթեիզմի մասին

Filmed:
5,735,087 views

Ռիչարդ Դոկինսը կոչ է անում բոլոր աթեիստներին բացահայտորեն արտահայտել իրենց դիրքորոշումը, ինչպես նաև պայքարել եկեղեցու՝ քաղաքականության և գիտության ոլորտներ ներխուժելու դեմ։ Բոցաշունչ, ծիծաղաշարժ և հզոր մի ելույթ։
- Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
That splendid music, the coming-in music --
0
0
5000
Այդ հրաշալի երաժշտությունը, որ հնչեց սկզբում,
00:30
"The Elephant March" from "Aida" -- is the music I've chosen for my funeral --
1
5000
6000
Աիդա օպերայի «Փղերի քայլերգ»-ը, ես այն ընտրել եմ որպես իմ հուղարկավորության երաժշտություն,
00:36
(Laughter)
2
11000
1000
(Ծիծաղ)
00:37
-- and you can see why. It's triumphal.
3
12000
5000
և դժվար չէ կռահել թե ինչու։ Այն հաղթական է։
00:42
I won't feel anything, but if I could,
4
17000
4000
Ես չեմ զգա ոչինչ, բայց եթե կարողայի զգալ որևէ բան,
00:46
I would feel triumphal at having lived at all,
5
21000
4000
ես ինձ հաղթանակած կզգայի, որ լիարժեք եմ ապրել
00:50
and at having lived on this splendid planet,
6
25000
2000
և ապրել եմ այս հրաշալի մոլորակի վրա,
00:52
and having been given the opportunity to understand
7
27000
3000
և ինձ հնարավորություն է տրվել հասկանալ
00:55
something about why I was here in the first place, before not being here.
8
30000
7000
ինչ որ բան այն մասին, թե ինչու եմ ես ապրել այստեղ նախքան մահանալը։
01:02
Can you understand my quaint English accent?
9
37000
7000
Արդյո՞ք հասկանալի է իմ յուրահատուկ անգլիական ակցենտը։
01:09
Like everybody else, I was entranced yesterday by the animal session.
10
44000
6000
Ինչպես մյուս ներկաները ես նույնպես երեկ հիացմունք ապրեցի կենդանիներին նվիրված բաժնի ընթացքում։
01:15
Robert Full and Frans Lanting and others --
11
50000
5000
Ռոբերթ Ֆուլը և Ֆրանս Լանթինգը և մյուսները․․․
01:20
the beauty of the things they showed.
12
55000
2000
նրանց ցուցադրած գեղեցկությունը։
01:22
The only slight jarring note was when Jeffrey Katzenberg said of the mustang,
13
57000
6000
Միակ թեթևակի հակասական դիտարկումը պատկանում էր Ջեֆրի Կացենբերգին, երբ նա մուստանգին անվանեց
01:28
"the most splendid creatures that God put on this earth."
14
63000
4000
«Աստծո կողմից ստեղծված ամենահիանալի էակն այս երկրի վրա»։
01:32
Now of course, we know that he didn't really mean that,
15
67000
3000
Մենք իհարկե գիտենք, որ նա ամենևին դա նկատի չուներ,
01:35
but in this country at the moment, you can't be too careful.
16
70000
4000
բայց այժմ այս երկրում չի կարելի չափից ավելի զգույշ լինել։
01:39
(Laughter)
17
74000
1000
(Ծիծաղ)
01:40
I'm a biologist, and the central theorem of our subject: the theory of design,
18
75000
7000
Ես կենսաբան եմ և այս առարկայի առանցքային թեորեմը, ստեղծման թեորեմը
01:47
Darwin's theory of evolution by natural selection.
19
82000
5000
Դարվինի՝ բնական ընտրության միջոցով էվոլյուցիայի տեսությունն է։
01:52
In professional circles everywhere, it's of course universally accepted.
20
87000
4000
Մասնագիտական շրջանակներում ամենուր իհարկե այն ընդունվում է բոլորի կողմից։
01:56
In non-professional circles outside America, it's largely ignored.
21
91000
6000
Ոչ մասնագիտական շրջանակներում Ամերիկայից դուրս այն հիմնականում արհամարվում է։
02:02
But in non-professional circles within America,
22
97000
4000
Բայց Ամերիկայի ոչ մասնագիտական շրջանակներում
02:06
it arouses so much hostility --
23
101000
3000
այն այնքան բուռն թշնամություն է առաջացնում,
02:09
(Laughter)
24
104000
1000
(Ծիծաղ)
02:10
-- that it's fair to say that American biologists are in a state of war.
25
105000
6000
որ հանգիստ կարելի է ասել, որ ամերիկացի կենսաբաները գտնվում են պատերզմական իրավիճակում։
02:16
The war is so worrying at present,
26
111000
2000
Ներկայումս այդ պատերազմը շատ անհանգստացնող է,
02:18
with court cases coming up in one state after another,
27
113000
2000
քանի որ մեկ նահանգում առաջ քաշված դատական գործին հաջորդում է մեկ այլ նահանգում առաջ քաշվածը։
02:20
that I felt I had to say something about it.
28
115000
3000
Այդ պատճառով որոշեցի, որ պետք է խոսեմ այդ մասին։
02:23
If you want to know what I have to say about Darwinism itself,
29
118000
4000
Եթե ուզում եք իմանալ, թե ես ինչ եմ կարծում դարվինիզմի մասին,
02:27
I'm afraid you're going to have to look at my books,
30
122000
3000
վախենում եմ, որ ստիպված եք լինելու կարդալ իմ գրքերը,
02:30
which you won't find in the bookstore outside.
31
125000
3000
որոնք դուք չեք գտնի դրսում գտնվող գրախանութում։
02:33
(Laughter)
32
128000
3000
(Ծիծաղ)
02:36
Contemporary court cases
33
131000
2000
Ընթացիկ դատական գործերը
02:38
often concern an allegedly new version of creationism,
34
133000
4000
հաճախ դիտարկում են իբր նոր տարբերակ արարչագործության մասին,
02:42
called "Intelligent Design," or ID.
35
137000
4000
որ անվանվում է բանական ծրագրում կամ ԲԾ։
02:46
Don't be fooled. There's nothing new about ID.
36
141000
4000
Բայց չխաբվեք։ Այդպիսի բան գոյություն չունի։
02:50
It's just creationism under another name,
37
145000
3000
Դա նույն արարչագործությունն է այլ անունով։
02:53
rechristened -- I choose the word advisedly --
38
148000
4000
Վերակքնված, ես այդ բառը հատուկ եմ ընտրել,
02:57
(Laughter)
39
152000
1000
(Ծիծաղ)
02:58
-- for tactical, political reasons.
40
153000
2000
մարտավարական և քաղաքական նպատակներով։
03:00
The arguments of so-called ID theorists
41
155000
2000
Այսպես կոչված բանական ծրագրման կողմնակիցների փաստարկները
03:02
are the same old arguments that had been refuted again and again,
42
157000
3000
այն նույն հին փաստարկներն են, որոնք կրկին և կրկին հերքվել են
03:05
since Darwin down to the present day.
43
160000
4000
սկսած Դարվինից մինչև մեր օրերը։
03:09
There is an effective evolution lobby
44
164000
3000
Գոյություն ունի արդյունավետ գործող էվոլյուցիայի լոբբի,
03:12
coordinating the fight on behalf of science,
45
167000
2000
որ համակարգում է գիտության անունից մղվող պայքարը,
03:14
and I try to do all I can to help them,
46
169000
3000
և ես կանեմ ամեն ինչ նրանց օգնելու համար,
03:17
but they get quite upset when people like me dare to mention
47
172000
4000
բայց այդ լոբբիի ներկայացուցիչներն ահագին բացասական են վերաբերվում, երբ ինձ պես մարդիկ համարձակվում են նշել,
03:21
that we happen to be atheists as well as evolutionists.
48
176000
4000
որ մենք բացի էվոլյուցիայի տեսության կողմնակիցներ լինելուց զատ նաև աթեիստներ են։
03:25
They see us as rocking the boat, and you can understand why.
49
180000
5000
Նրանք համարում են, որ մենք նավակը հավասարակշռությունից զրկում ենք, և դուք կարող եք հասկանալ, թե ինչու։
03:30
Creationists, lacking any coherent scientific argument for their case,
50
185000
5000
Արարչագործության կողմնակիցները, չունենալով որևէ տրամաբանական գիտական փաստարկ իրենց տեսանկյունը հիմնավորելու համար,
03:35
fall back on the popular phobia against atheism.
51
190000
5000
հիմնվում են աթեիզմի դեմ հանդես եկող տարածված ֆոբիայի վրա։
03:40
Teach your children evolution in biology class,
52
195000
4000
Սովորեցնել ձեր երեխաներին էվոլյուցիայի մասին կենսաբանության դասի ժամանակ
03:44
and they'll soon move on to drugs, grand larceny and sexual pre-version.
53
199000
5000
նշանակում է, որ շուտով նրանք կսկսեն օգտագործել թմրանյութեր, գողություն անել և սեռական այլասերությունների գիրկը կընկնեն։
03:49
(Laughter)
54
204000
5000
(Ծիծաղ)
03:54
In fact, of course, educated theologians from the Pope down
55
209000
3000
Սակայն իրականում կրթված աստվածաբանները սկսած Հռոմի Պապից
03:57
are firm in their support of evolution.
56
212000
3000
էվոլյուցիոն տեսության ուժեղ կողմնակիցներ են։
04:00
This book, "Finding Darwin's God," by Kenneth Miller,
57
215000
3000
Քենեթ Միլերի հեղինակած «Գտնելով Դարվինի Աստծուն» գիրքը
04:03
is one of the most effective attacks on Intelligent Design
58
218000
2000
բանական ծրագրման դեմ իրականցված ամենաարդյունավետ հարձակումներից է,
04:05
that I know, and it's all the more effective
59
220000
3000
որի մասին ես տեղյակ եմ և այն էլ ավելի արդյունավետ է,
04:08
because it's written by a devout Christian.
60
223000
3000
քանի որ գրված է բարեպաշտ քրիստոնյայի կողմից։
04:11
People like Kenneth Miller could be called a "godsend" to the evolution lobby --
61
226000
5000
Քենեթ Միլերի պես մարդկանց կարել է համարել Աստծո պարգև էվոլյուցիոն լոբբինգի համար,
04:16
(Laughter)
62
231000
1000
(Ծիծաղ)
04:17
-- because they expose the lie that evolutionism is, as a matter of fact,
63
232000
4000
քանի որ դրանք ցույց են տալիս այն սուտը, որ էվոլյուցիոն տեսությունը
04:21
tantamount to atheism.
64
236000
2000
համարժեք է աթեիզմին։
04:23
People like me, on the other hand, rock the boat.
65
238000
5000
Իսկ ինձ պես մարդիկ նավակը զրկում են հավասարակշռությունից։
04:28
But here, I want to say something nice about creationists.
66
243000
3000
Բայց հիմա ես պետք է մի լավ բան ասեմ արարչագործության կողմնակիցների մասին։
04:31
It's not a thing I often do, so listen carefully.
67
246000
3000
Նման բան շատ հազվադեպ է տեղի ունենում, այնպես, որ ուշադիր լսեք։
04:34
(Laughter)
68
249000
1000
(Ծիծաղ)
04:35
I think they're right about one thing.
69
250000
3000
Կարծում եմ նրանք ճիշտ են մեկ հարցում։
04:38
I think they're right that evolution
70
253000
2000
Կարծում են նրանք ճիշտ են, որ էվոլյուցիոն տեսությունը
04:40
is fundamentally hostile to religion.
71
255000
3000
իր հիմքում անհամատեղելի է կրոնի հետ։
04:43
I've already said that many individual evolutionists, like the Pope,
72
258000
4000
Ես արդեն ասեցի, որ էվոլյուցիոն տեսության կողմնակից շատ անհատներ, օրինակ Հռոմի Պապը,
04:47
are also religious, but I think they're deluding themselves.
73
262000
3000
նաև կրոնական են, բայց կարծում եմ նրանք խաբում են իրենք իրենց։
04:50
I believe a true understanding of Darwinism
74
265000
3000
Ես կարծում եմ Դարվինիզմի իրական ըմբռնումը
04:53
is deeply corrosive to religious faith.
75
268000
5000
խորապես քայքայում է կրոնական հավատքը։
04:58
Now, it may sound as though I'm about to preach atheism,
76
273000
6000
Հիմա ձեզ կարող է թվալ, թե ես սկսելու եմ աթեիզմ քարոզել
05:04
and I want to reassure you that that's not what I'm going to do.
77
279000
3000
բայց ես ուզում եմ ձեզ հավատացնել, որ դա այսպես չէ։
05:07
In an audience as sophisticated as this one,
78
282000
4000
Նման իմաստուն լսարանին ինչպիսին սա է, աթեիզմ քարոզելը,
05:11
that would be preaching to the choir.
79
286000
3000
նման է եկեղեցական երգչախմբի համար կրոնական քարոզ կարդալուն։
05:14
No, what I want to urge upon you --
80
289000
4000
Ոչ, իրականում ես ուզում եմ ձեզ կոչ անել
05:18
(Laughter)
81
293000
2000
(Ծիծաղ)
05:20
-- instead what I want to urge upon you is militant atheism.
82
295000
5000
ուզում եմ ձեզ մարտնչող աթեիզմի կոչ անել:
05:25
(Laughter)
83
300000
2000
(Ծիծաղ)
05:27
(Applause)
84
302000
3000
(Ծափահարություններ)
05:30
But that's putting it too negatively.
85
305000
3000
Սակայն սա չափից ավել բացասական է հնչում։
05:33
If I was a person who were interested in preserving religious faith,
86
308000
5000
Եթե ես հետաքրքրված լինեի կրոնական հավատքի պահպանման մեջ,
05:38
I would be very afraid of the positive power of evolutionary science,
87
313000
5000
ապա ես շատ կվախենայի էվոլյուցիոն գիտության դրական ուժից
05:43
and indeed science generally, but evolution in particular,
88
318000
2000
և ընդհանրապես ցանկացած գիտությունից, բայց էվոլյուցիա տեսությունից մասնավորապես,
05:45
to inspire and enthrall, precisely because it is atheistic.
89
320000
8000
դրա ոգեշնչումից և գրավչությունից հենց այն պատճառով, որ այն աթեիստական է։
05:53
Now, the difficult problem for any theory of biological design
90
328000
4000
Ամենադժվար բանը կենսաբանական ծրագրմանն առնչվող ցանկացած տեսության դեպքում
05:57
is to explain the massive statistical improbability of living things.
91
332000
6000
կենդանի էակների առաջացման վիթխարի վիճակագրական անհավանականության բացատրությունն է։
06:03
Statistical improbability in the direction of good design --
92
338000
5000
Բարեհաջող ծրագրման վիճակագրական անհավանականությունը,
06:08
"complexity" is another word for this.
93
343000
2000
այլ կերպ կարելի է բնորոշել որպես բարդություն։
06:10
The standard creationist argument -- there is only one; they all reduce to this one --
94
345000
5000
Արարչագործության ստանդարտ փաստարկն, (իրականում միայն մեկն է, քանի որ մյուս բոլոր փաստարկները նույնպես հանգեցվում են սրան)
06:15
takes off from a statistical improbability.
95
350000
2000
հիմնված է վիճակագրական անհավանակության վրա։
06:17
Living creatures are too complex to have come about by chance;
96
352000
4000
Ապրող էակները շատ բարդ կառուցվածք ունեն, որպեսզի հավատանք որ դրանք պատահականության արդյուքն են,
06:21
therefore, they must have had a designer.
97
356000
2000
հետևաբար պետք է, որ մեկը դրանք ստեղծած, արած լիներ։
06:23
This argument of course, shoots itself in the foot.
98
358000
2000
Այս փաստարկն իհարկե սեփական ձեռքով փորում է իր փոսը։
06:25
Any designer capable of designing something really complex
99
360000
4000
Քանի որ ցանկացած արարիչ, որ ունակ է արարելու իսկապես բարդ բաներ,
06:29
has to be even more complex himself, and that's before we even start
100
364000
5000
պետք է իր հերթին էլ ավելի բարդ լինի, նախքան արարչագործությունը սկսելը,
06:34
on the other things he's expected to do,
101
369000
2000
մի կողմ թողած բոլոր այն մյուս բաները, որ ակնկալվում է, որ նա պետք է անի,
06:36
like forgive sins, bless marriages, listen to prayers --
102
371000
3000
օրինակ, մեղքեր ների, ամուսնություններ օրհնի, աղոթքներ լսի,
06:39
favor our side in a war --
103
374000
3000
մեր կողմն անցնի պատերազմի ընթացքում,
06:42
(Laughter)
104
377000
2000
(Ծիծաղ)
06:44
-- disapprove of our sex lives and so on.
105
379000
3000
քննադատի մեր սեռական կյանքը և այլն։
06:47
(Laughter)
106
382000
2000
(Ծիծաղ)
06:49
Complexity is the problem that any theory of biology has to solve,
107
384000
5000
Կյանքի բարդություն այն խնդիրն է, որ կենսաբանության ցանկացած տեսություն պետք է լուծի,
06:54
and you can't solve it by postulating an agent that is even more complex,
108
389000
5000
և դուք չեք կարող լուծել այդ խնդիրը մեկ այլ ավելի բարդ դերակատարի միջոցով,
06:59
thereby simply compounding the problem.
109
394000
3000
որն պարզապես էլ ավելի է բարդեցնում է խնդիրը։
07:02
Darwinian natural selection is so stunningly elegant
110
397000
4000
Դարվինի բնական ընտրության տեսությունը ցնցելու աստիճան վայելչական է,
07:06
because it solves the problem of explaining complexity
111
401000
4000
քանի որ այն լուծում է կյանքի բարդ կառուցվածքի բացատրության խնդիրը
07:10
in terms of nothing but simplicity.
112
405000
4000
ընդ որում շատ պարզ կերպով։
07:14
Essentially, it does it by providing a smooth ramp
113
409000
3000
Ըստ էության այն հանդես է գալիս որպես մի սահուն թեքահարթակ
07:17
of gradual step-by-step increment.
114
412000
4000
որն աստիճանաբար բարձրանում է։
07:21
But here, I only want to make the point
115
416000
2000
Բայց այստեղ ես ուզում եմ շեշտել, որ
07:23
that the elegance of Darwinism is corrosive to religion
116
418000
4000
Դարվինիզմի վայելչությունը քայքայիչ ազդեցություն ունի կրոնի վրա,
07:27
precisely because it is so elegant, so parsimonious, so powerful,
117
422000
5000
հենց այն պատճառով, որ այն այդքան շքեղ է, այդքան մտածված, այդքան հզոր,
07:32
so economically powerful.
118
427000
2000
այդքան տնտեսապես հզոր է։
07:34
It has the sinewy economy of a beautiful suspension bridge.
119
429000
9000
Այն իր տնտեսական էությամբ նման է գեղեցիկ կախովի կամուրջի։
07:43
The God theory is not just a bad theory.
120
438000
2000
Աստծո տեսությունը ոչ միայն վատ տեսություն է։
07:45
It turns out to be, in principle, incapable of doing the job required of it.
121
440000
6000
Պարզվում է, որ սկզբունքորեն այն չի կարող իր առջև դրված խնդիրը լուծել։
07:51
So, returning to tactics and the evolution lobby,
122
446000
3000
Այսպիսով վերադառնալով մարտավարության և էվոլյուցիայի լոբբիին,
07:54
I want to argue that rocking the boat may be just the right thing to do.
123
449000
9000
ես ուզում եմ պնդել, որ նավակը հավասարակշռությունից զրկելը հնարավոր է, որ ամենաճիշտն է։
08:03
My approach to attacking creationism is unlike the evolution lobby.
124
458000
6000
Արաչագործության իմ քննադատությունը տարբերվում է էվոլյուցիոն լոբիի կողմից որդգրած քննադատությունից։
08:09
My approach to attacking creationism is to attack religion as a whole,
125
464000
5000
Իմ մոտեցումն է քննադատել կրոնն ամբողջությամբ,
08:14
and at this point I need to acknowledge the remarkable taboo
126
469000
4000
և այստեղ ես պետք է գիտակցեմ, որ կա մի ուշագրավ տաբու՝
08:18
against speaking ill of religion,
127
473000
3000
այն է՝ վատ բան ասել կրոնի մասին,
08:21
and I'm going to do so in the words of the late Douglas Adams,
128
476000
3000
և ես դա կասեմ թանկագին ընկեր, արդեն մահացած Դուգլաս Ադամսի խոսքերով,
08:24
a dear friend who, if he never came to TED,
129
479000
2000
մի մարդ, ով եթե երբեք ներկա չի եղել TED-ին,
08:26
certainly should have been invited.
130
481000
3000
ապա հաստատապես հրավիրված եղել է։
08:29
(Richard Saul Wurman: He was.)
131
484000
2000
(Ռիչարդ Սոլ Ուրմանը հուշում է. «Այո, եղել է»։)
08:31
Richard Dawkins: He was. Good. I thought he must have been.
132
486000
2000
Ռիչարդ Դոկինս․ «Ուրեմն եղել է, շատ լավ, այդպես էլ կարծում էի»։
08:33
He begins this speech which was tape-recorded in Cambridge
133
488000
3000
Նա սկսում է խոսքը Քեմբրիջում ձայնագրված ելույթով,
08:36
shortly before he died.
134
491000
2000
իր մահվանից քիչ առաջ։
08:38
He begins by explaining how science works through the testing of hypotheses
135
493000
4000
Նա սկսում է բացատրել, թե ինչպես է գիտությունը գործում տարբեր հիպոթեզներ ստուգելու միջոցով,
08:42
that are framed to be vulnerable to disproof, and then he goes on.
136
497000
4000
դրանք բաց են հերքվելու համար, ապա նա շարունակում է։
08:46
I quote, "Religion doesn't seem to work like that.
137
501000
4000
Ես մեջբերում եմ․ «Կրոնն այդ սկզբունքով չի գործում»։
08:50
It has certain ideas at the heart of it, which we call 'sacred' or 'holy.'
138
505000
4000
Այն ունի որոշակի առանցքային գաղափարներ, որոնք մենք անվանում են սուրբ, նվիրական։
08:54
What it means is: here is an idea or a notion
139
509000
3000
Տվյալ դեպքում մենք գործ ունենք այն մտքի հետ,
08:57
that you're not allowed to say anything bad about.
140
512000
4000
որ դու չես կարող որևէ վատ բան ասել այդ գաղափարների մասին։
09:01
You're just not. Why not? Because you're not.
141
516000
4000
Դու պարզապես չպետք է ասես։ Իսկ ինչու՞ ոչ։ Որովհետև չպետք է ու վերջ։
09:05
(Laughter)
142
520000
4000
(Ծիծաղ)
09:09
Why should it be that it's perfectly legitimate to support the Republicans or Democrats,
143
524000
4000
Ինչու՞ պետք է բացարձակ ընդունելի լինի աջակցել դեմոկրատներին կամ հանրապետականներին,
09:13
this model of economics versus that, Macintosh instead of Windows,
144
528000
5000
նախընտել տնտեսական կառավարման այս կամ այն մոդելը, Մաքինթոշը Վինդոուսին,
09:18
but to have an opinion about how the universe began,
145
533000
3000
բայց կարծիք ունենալ տիեզերքի ստեղծման
09:21
about who created the universe -- no, that's holy.
146
536000
4000
կամ տիեզերքի ստեղծողի մասին չի կարելի, քանի որ սա սուրբ է։
09:25
So, we're used to not challenging religious ideas
147
540000
3000
Եվ այսպիսով մենք սովոր ենք կրոնական գաղափարներին մարտահրավերներ չնետել,
09:28
and it's very interesting how much of a furor Richard creates
148
543000
3000
և շատ հետաքրքիր է, որքան ֆուռոռ է Ռիչարդն առաջացնում,
09:31
when he does it." He meant me, not that one.
149
546000
4000
երբ նա սկսում է հարցեր տալ»։ Նա նկատի ուներ ինձ, ոչ մեկ ուրիշին։
09:35
"Everybody gets absolutely frantic about it,
150
550000
3000
«Բոլորը խելքը կարծես թե թռցնում են,
09:38
because you're not allowed to say these things, yet when you look at it rationally,
151
553000
4000
քանի որ չի կարելի ասել նման բաներ, սակայն երբ փորձում ես ռացիոնալ ձևով հասկանալ
09:42
there is no reason why those ideas shouldn't be as open to debate
152
557000
4000
չկա որևէ պատճառ, թե ինչու այդ կրոնական գաղափարները չպետք է լինեն այնքան բաց քննարկման համար,
09:46
as any other, except that we've agreed somehow between us
153
561000
4000
որքան ցանկացած այլ գաղափար, բացի նրանցից, որոնք մենք ինքներս համաձայնել են,
09:50
that they shouldn't be." And that's the end of the quote from Douglas.
154
565000
7000
որ դրանք չպետք է քննարկվեն», Դուգլասի մեջբերման ավարտը։
09:57
In my view, not only is science corrosive to religion;
155
572000
4000
Իմ կարծիքով գիտությունը ոչ միայն քայքայիչ է կրոնի համար,
10:01
religion is corrosive to science.
156
576000
4000
այլ նաև հակառակը՝ կրոնը քայքայիչ է գիտության համար։
10:05
It teaches people to be satisfied with trivial, supernatural non-explanations
157
580000
6000
Այն սովորեցնում է մարդկանց բավարարվել պարզամիտ գերբնական կեղծ բացատրություններով
10:11
and blinds them to the wonderful real explanations that we have within our grasp.
158
586000
6000
և կուրացնում է նրանց՝ թույլ չտալով տեսնել այն հրաշալի իրական բացատրությունները, որոնք մեր ընբռման տիրույթում են։
10:17
It teaches them to accept authority, revelation and faith
159
592000
7000
Այն սովորեցնում է հնազանդ ընդունել հեղինակությունը, հայտնությունը և հավաքը՝
10:24
instead of always insisting on evidence.
160
599000
5000
անընդհատ ապացույցներ պահանջելու փոխարեն։
10:29
There's Douglas Adams, magnificent picture from his book, "Last Chance to See."
161
604000
6000
Ահա Դուգլաս Ադամսը, սա մի հրաշալի նկար է իր «Տեսնելու վերջին հնարավորությունը» գրքից։
10:35
Now, there's a typical scientific journal, the Quarterly Review of Biology.
162
610000
4000
Սա տիպական գիտական մի ամսագիր է, Կենսաբանության եռամսյա ամփոփագիր անվամբ։
10:39
And I'm going to put together, as guest editor,
163
614000
3000
Ես որպես հրավիրված խմբագիր պետք է կազմեմ
10:42
a special issue on the question, "Did an asteroid kill the dinosaurs?"
164
617000
5000
հատուկ համար, որի առանցքային հարցադրումն է լինելու, թե արդյոք դինոզավրերի մահվան պատճառը աստերոիդն էր։
10:47
And the first paper is a standard scientific paper
165
622000
4000
Առաջին հոդվածը ստանդարտ գիտական հոդված է
10:51
presenting evidence, "Iridium Layer at the K-T Boundary,
166
626000
4000
որտեղ ներկայացված է «Իրիդիումի շերտը, որ հայտնաբերվել է K-T սահմանին
10:55
Potassium-Argon Dated Crater in Yucatan,
167
630000
2000
կալիում-արգոնի միջոցով թվագրած խառնարանը Յուկատանում
10:57
Indicate That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
168
632000
3000
ապացուցում է, որ աստերոիդն է դարձել դինոզավրերի վերացման պատճառը»։
11:00
Perfectly ordinary scientific paper.
169
635000
3000
Շատ հասարակ մի գիտական հոդված։
11:03
Now, the next one, "The President of The Royal Society
170
638000
4000
Հիմա մյուսը՝ «Արքունի գիտական ընկերակցության նախագահին
11:07
Has Been Vouchsafed a Strong Inner Conviction" -- (Laughter) --
171
642000
4000
այցելել է մի ուժեղ մի ներքին համոզում» - (Ծիծաղ) -
11:11
"... That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
172
646000
3000
«որ աստերոիրդն է դարձել դինոզավրերի վերացման պատճառը»։
11:14
(Laughter)
173
649000
4000
(Ծիծաղ)
11:18
"It Has Been Privately Revealed to Professor Huxtane
174
653000
6000
«Պրոֆեսոր Հուքսթենը գաղտնի հայտնության միջոցով տեղեկացվել է,
11:24
That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
175
659000
2000
որ աստերոիդն է դարձել դինոզավրերի վերացման պատճառը»։
11:26
(Laughter)
176
661000
3000
(Ծիծաղ)
11:29
"Professor Hordley Was Brought Up
177
664000
3000
«Պրոֆեսոր Հորդլին դաստիարակավել է
11:32
to Have Total and Unquestioning Faith" --
178
667000
3000
այնպես, որ բացարձակ հավատք ունի առ այն, որ․․․»
11:35
(Laughter) --
179
670000
1000
(Ծիծաղ)
11:36
"... That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
180
671000
7000
«․․․աստերոիդն է դարձել դինոզավրերի վերացման պատճառը»։
11:43
"Professor Hawkins Has Promulgated an Official Dogma
181
678000
5000
«Պրոֆեսոր Հոկինգսը հրապարակել է պաշտոնական դավանանք,
11:48
Binding on All Loyal Hawkinsians
182
683000
3000
համաձայն որի բոլոր հոկինգսականները ընդունում են, որ
11:51
That an Asteroid Killed the Dinosaurs."
183
686000
3000
աստերոիդն է դարձել դինոզավրերի վերացման պատճառը»։
11:54
(Laughter)
184
689000
3000
(Ծիծաղ)
11:57
That's inconceivable, of course.
185
692000
4000
Սա իհարկե անհավատալի է,
12:01
But suppose --
186
696000
2000
բայց ենթադրենք․․․
12:03
(Applause)
187
698000
10000
(Ծափահարություններ)
12:13
-- in 1987, a reporter asked George Bush, Sr.
188
708000
3000
1987-ին մի լրագրողը հարցրեց Ջորջ Բուշ ավագին
12:16
whether he recognized the equal citizenship and patriotism
189
711000
3000
արդյոք նա ընդունում է, որ այն ամերիկացիները, որոնք աթեիստ են
12:19
of Americans who are atheists.
190
714000
3000
նույնքան քաղաքացի են և հայրենասեր։
12:22
Mr. Bush's reply has become infamous.
191
717000
3000
Բուշի խայտառակ պատասխանն էր․
12:25
"No, I don't know that atheists should be considered citizens,
192
720000
4000
«Ոչ, ես չեմ կարծում, որ աթեիստները պետք է համարվեն քաղաքացի
12:29
nor should they be considered patriots.
193
724000
2000
կամ էլ հայրենասեր։
12:31
This is one nation under God."
194
726000
3000
Սա մեկ ազգ է Աստծո հովանու ներքո»։
12:34
Bush's bigotry was not an isolated mistake,
195
729000
3000
Բուշի այս մոլեռանդությունը սխալ չէր,
12:37
blurted out in the heat of the moment and later retracted.
196
732000
3000
որը պահի ազդեցության տակ արտաբերվեց, որից հետո հեղինակը հրաժարվեց։
12:40
He stood by it in the face of repeated calls for clarification or withdrawal.
197
735000
5000
Նա այդ համոզմունքին տեր կանգեց ավելի քան մեկ անգամ այն ժամանակ, երբ իրենից պահանջում էին հիմնավորել կամ հերքել դա։
12:45
He really meant it.
198
740000
1000
Նա իսկապես հենց այդ էլ նկատի ուներ։
12:46
More to the point, he knew it posed no threat to his election, quite the contrary.
199
741000
6000
Ավելին, նա գիտեր, որ դա որևէ կերպ չի վտանգի ընտրության արդյուքները, այլ հակառակը։
12:52
Democrats as well as Republicans parade their religiousness
200
747000
4000
Թե դեմոկրատները և թե հանրապետականները հպարտորեն ցուցադրում են իրենց կրոնական լինելը,
12:56
if they want to get elected. Both parties invoke "one nation under God."
201
751000
6000
եթե ցանկանում են վերընտրվել։ Երկու կուսակցություններ էլ դիմում են Աստծո հովանու ներքո մեկ ազգին։
13:02
What would Thomas Jefferson have said?
202
757000
5000
Իսկ ի՞նչ կասեր Թոմաս Ջեֆերսոնը այս մասին։
13:07
Incidentally, I'm not usually very proud of being British,
203
762000
5000
Սովորաբար ես հաճախ չէ, որ հպարտանում եմ բրիտանացի լինելու համար,
13:12
but you can't help making the comparison.
204
767000
4000
բայց դժվար է խուսափել նման համեմատություն անելուց։
13:16
(Applause)
205
771000
8000
(Ծափահարություններ)
13:24
In practice, what is an atheist?
206
779000
3000
Իսկ ի՞նչ է նշանակում աթեիստ։
13:27
An atheist is just somebody who feels about Yahweh
207
782000
4000
Աթեիստն այն մարդն է ով Յեհովային վերաբերվում է այնպես,
13:31
the way any decent Christian feels about Thor or Baal or the golden calf.
208
786000
7000
ինչպես ցանկացած բարեխիղճ քրիստոնյա վերաբերվում է Թորին, Բաալին կամ ոսկե հորթին։
13:38
As has been said before, we are all atheists about most of the gods
209
793000
4000
Ինչպես արդեն ասվել է, մենք բոլորս էլ աթեիստ ենք աստվածների մեծամասնության հանդեպ,
13:42
that humanity has ever believed in. Some of us just go one god further.
210
797000
5000
որոնց մարդկությունը երբևէ հավատացել է։ Պարզապես մեզանից ոմանք մի աստված ավելի առաջ են։
13:47
(Laughter)
211
802000
3000
(Ծիծաղ)
13:50
(Applause)
212
805000
7000
(Ծափահարություններ)
13:57
And however we define atheism, it's surely the kind of academic belief
213
812000
3000
Անկախ այն հանգամանքից, թե ինչպես ենք սահմանում աթեիզմը, ակնհայտ է,
14:00
that a person is entitled to hold without being vilified
214
815000
4000
որ անհատն իրավունք ունի լինել աթեիստ առանց վատաբանվելու,
14:04
as an unpatriotic, unelectable non-citizen.
215
819000
5000
որպես ոչ հայրենասեր կամ ոչ քաղաքացի։
14:09
Nevertheless, it's an undeniable fact that to own up to being an atheist
216
824000
3000
Այնուամենայնիվ անժխտելի փաստ է, որ հրապարակայնորեն ներկայանալ որպես աթեիստ
14:12
is tantamount to introducing yourself as Mr. Hitler or Miss Beelzebub.
217
827000
6000
հավասարազոր է քեզ որպես Հիտլեր կամ սատանայի ծառա ներկայացնելուն։
14:18
And that all stems from the perception of atheists
218
833000
3000
Եվ դա գալիս է աթեիզմի նկատմամբ տարածված այն ընկալումից,
14:21
as some kind of weird, way-out minority.
219
836000
5000
որ աթեիստները տարօրինակ փոքրամասնություն են։
14:26
Natalie Angier wrote a rather sad piece in the New Yorker,
220
841000
3000
Նաթալի Էնջիերը մի շատ տխուր հոդված է գրել Նյու Յորքերում
14:29
saying how lonely she felt as an atheist.
221
844000
2000
նշելով, թե որքան միայնակ էր ինքն իրեն զգում, երբ աթեիստ էր։
14:31
She clearly feels in a beleaguered minority,
222
846000
3000
Նա իրեն զգում էր որպես հետապնդվող փորքամասնություն,
14:34
but actually, how do American atheists stack up numerically?
223
849000
6000
սակայն իրականում ի՞նչ թիվ են կազմում Ամերիկայի աթեիստները։
14:40
The latest survey makes surprisingly encouraging reading.
224
855000
3000
Վերջին հարցումները ցույց են տալիս բավական զարմացնող և խրախուսող արդյունքներ։
14:43
Christianity, of course, takes a massive lion's share
225
858000
2000
Քրիստոնեությունն իսկապես առյուծի բաժին է կազմում,
14:45
of the population, with nearly 160 million.
226
860000
4000
մոտ 160 միլիոն բնակչությամբ։
14:49
But what would you think was the second largest group,
227
864000
3000
Բայց ո՞րն է հաջորդ ամենամեծ խումբը
14:52
convincingly outnumbering Jews with 2.8 million, Muslims at 1.1 million,
228
867000
6000
համոզիչ կերպով գերազանցելով հրեաներին՝ 2.8 մլն․, մահմեդականներին՝ 1.1 մլն․ բնակչությամբ
14:58
and Hindus, Buddhists and all other religions put together?
229
873000
3000
և հինդուներին, բուդիստներին և մյուս բոլոր կրոնները միասին վերցրած։
15:01
The second largest group, of nearly 30 million,
230
876000
3000
Երկրորդ մեծ խումբը, որն ունի մոտ 30 միլիոն ներկայացուցիչ,
15:04
is the one described as non-religious or secular.
231
879000
5000
բնորոշվում է որպես ոչ կրոնական կամ աշխարհիկ։
15:09
You can't help wondering why vote-seeking politicians
232
884000
3000
Ու դժվար է չզարմանալ, թե ինչու ընտրազանգվածից կախված քաղաքական գործիչները,
15:12
are so proverbially overawed by the power of, for example, the Jewish lobby.
233
887000
5000
վախենում են, օրինակ, հրեական լոբբիի հզորությունից։
15:17
The state of Israel seems to owe its very existence
234
892000
2000
Թվում է, թե Իսրայել պետությունն իր գոյության համար
15:19
to the American Jewish vote, while at the same time
235
894000
4000
պարտական է Ամերիկայի հրեական քվեին, սակայն միևնույն ժամանակ
15:23
consigning the non-religious to political oblivion.
236
898000
5000
այն քաղաքական մոռացության է մատնում ոչ կրոնական խմբին։
15:28
This secular non-religious vote, if properly mobilized,
237
903000
4000
Այս աշխարհիկ, ոչ կրոնական քվեն, եթե ճիշտ կերպ մոբիլիզացվի,
15:32
is nine times as numerous as the Jewish vote.
238
907000
4000
ինն անգամ ավելի մեծ է, քան հրեականը։
15:36
Why does this far more substantial minority
239
911000
3000
Ինչու այս շատ ավելի զգալի թիվ կազմող փոքրամասնությունը
15:39
not make a move to exercise its political muscle?
240
914000
4000
քայլեր չի ձեռնարկում իր քաղաքական մկանը գործի դնելու համար։
15:43
Well, so much for quantity. How about quality?
241
918000
4000
Լավ, սա քանակի մասին, իսկ ինչպե՞ս են գործերը որակի առումով։
15:47
Is there any correlation, positive or negative,
242
922000
3000
Կա արդյոք որևէ դրական կամ բացասական կապ,
15:50
between intelligence and tendency to be religious?
243
925000
3000
մարդու մտավոր կարողությունների և կրոնապաշտ լինելու միջև։
15:53
(Laughter)
244
928000
8000
(Ծիծաղ)
16:01
The survey that I quoted, which is the ARIS survey,
245
936000
3000
Ուսումնասիրությունը, որ ես մեջբերեցի, իրականացվել է ARIS կազմակերպության կողմից,
16:04
didn't break down its data by socio-economic class or education,
246
939000
3000
և չի ներկայացնում հարցվածների սոցիալ տնտեսական կամ կրթական տվյալները,
16:07
IQ or anything else.
247
942000
2000
IQ-ն /մտավոր կարողությունների չափում/ կամ այլ չափանիշ։
16:09
But a recent article by Paul G. Bell in the Mensa magazine
248
944000
4000
Սակայն վերջերս Փոլ Բելի կողմից հրապարակված հոդվածը Մենսա ամսագրում
16:13
provides some straws in the wind.
249
948000
2000
որոշակի պատկերացում տալիս է այդ մասին։
16:15
Mensa, as you know, is an international organization
250
950000
2000
Մենսա-ն, ինչպես գիտեք միջազգային կազմակերպություն է,
16:17
for people with very high IQ.
251
952000
4000
շատ բարձր մտավոր կարողություններ ունեցող մարդկանց համար։
16:21
And from a meta-analysis of the literature,
252
956000
4000
Եթե համադրենք և վերլուծենք գրականությունը,
16:25
Bell concludes that, I quote, "Of 43 studies carried out since 1927
253
960000
6000
Բելը եզրակացնում է, մեջբերում եմ «1927 թ.-ից իրականացված 43 հետազոտությունները,
16:31
on the relationship between religious belief and one's intelligence or educational level,
254
966000
4000
որոնք ուսումնասիրում են մարդու կրոնական հավատալիքների և մտավոր կարողությունների ու կրթության մակարդակի միջև կապը,
16:35
all but four found an inverse connection.
255
970000
5000
բացառությամբ չորս հետազոտության, բացահայտել են հակառակ համեմատական կապ։
16:40
That is, the higher one's intelligence or educational level,
256
975000
3000
Այսինքն, որքան բարձր է մարդու մտավոր կարողությունները և կրթական մակարդակը,
16:43
the less one is likely to be religious."
257
978000
3000
այդքան քիչ հավանական է որ նա կլինի կրոնապաշտ»։
16:46
Well, I haven't seen the original 42 studies and I can't comment on that meta-analysis
258
981000
5000
Դե ես չեմ տեսել այդ բոլոր 42 հետազոտություները և չեմ կարող դրանք մեկնաբանել,
16:51
but I would like to see more studies done along those lines.
259
986000
4000
սակայն կուզեի, որ նման հետազոտություններ ավելի շատ լինեին։
16:55
And I know that there are, if I could put a little plug here,
260
990000
2000
Եվ ես գիտեմ, որ այս լսարանում
16:57
there are people in this audience
261
992000
2000
կան մարդիկ, ովքեր հեշտությամբ
16:59
easily capable of financing a massive research survey to settle the question,
262
994000
6000
ունակ են ֆինանսավորելու նման հսկայածավալ հետազոտություններ՝ այդ հարցին պատասխանելու համար,
17:05
and I put the suggestion up -- for what it's worth.
263
1000000
2000
և ես կառաջարկեմ նրանց անել դա, եթե նույնիսկ դա այդքան արժեքավոր չի թվում։
17:07
But let me know show you some data
264
1002000
2000
Բայց եկեք ձեզ ցույց տամ տվյալներ,
17:09
that have been properly published and analyzed
265
1004000
2000
որոնք համապատասխան կերպով տպագրվել և վերլուծության են ենթարկվել,
17:11
on one special group, namely, top scientists.
266
1006000
5000
հետազոտությունը վերաբերում է մի խմբի, այն է՝ լավագույն գիտնականների խմբի։
17:16
In 1998, Larson and Witham
267
1011000
3000
1998 թ․-ին Լարսոնը և Վիթհամը
17:19
polled the cream of American scientists,
268
1014000
3000
հարցման ենթարկեցին Ամերիկայի գիտնականների սերուցքը,
17:22
those who'd been honored by election to the National Academy of Sciences,
269
1017000
4000
բոլոր նրանց, ովքեր արժանացել էին գիտությունների ազգային ակադեմիայում ընտրվելու պատվին,
17:26
and among this select group,
270
1021000
2000
և այս ընտրանքային խմբում
17:28
belief in a personal God dropped to a shattering seven percent.
271
1023000
7000
անհատական Աստծուն հավատացողների թիվը նվազել է մինչև չնչին 7 տոկոս։
17:35
About 20 percent are agnostic, and the rest could fairly be called atheists.
272
1030000
5000
20 տոկոսը ագնոստիկ է, իսկ մնացածին հանգիստ կարելի է համարել աթեիստ։
17:40
Similar figures obtained for belief in personal immortality.
273
1035000
3000
Նման տվյալներ են ստացվել նաև սեփական անմահությանը հավատալու մասին հետազոտության ժամանակ։
17:43
Among biological scientists, the figures are even lower:
274
1038000
3000
Իսկ կենսաբաննների մոտ այս տվյալները էլ ավելի ցածր են․
17:46
5.5 percent, only, believe in God. Physical scientists: it's 7.5 percent.
275
1041000
7000
5.5 տոկոսն են միայն հավատում Աստծուն, իսկ ֆիզիկական գիտությունների ներկայացուցիչների՝ միայն 7.5 տոկոսը։
17:53
I've not seen corresponding figures for elite scholars
276
1048000
3000
Ես ծանոթ չեմ նմանատիպ տվյալներին լավագույն գիտնականների մասին
17:56
in other fields, such history or philosophy,
277
1051000
3000
այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են պատմությունը կամ փիլիսոփայությունը,
17:59
but I'd be surprised if they were different.
278
1054000
3000
բայց ես կզարմանայի եթե դրանք տարբերվեին նշվածներից։
18:02
So, we've reached a truly remarkable situation,
279
1057000
4000
Փաստորեն, մենք մի այնպիսի նշանակալի իրավիճակում ենք,
18:06
a grotesque mismatch between the American intelligentsia
280
1061000
5000
երբ հսկայական անհամապատասխանատվություն է առկա ամերիկյան ինտելեգենցիայի
18:11
and the American electorate.
281
1066000
2000
և ամերիկյան ընտրազանգվածի միջև։
18:13
A philosophical opinion about the nature of the universe,
282
1068000
4000
Տիեզերքի էության մասին փիլիսոփայական կարծիքը,
18:17
which is held by the vast majority of top American scientists
283
1072000
4000
որը բնորոշ է Ամերիկայի լավագույն գիտնականների ճնշող մեծամասնությանը
18:21
and probably the majority of the intelligentsia generally,
284
1076000
4000
և հավանաբար նաև ընդհանուր առմամբ ինտելեգենցիային,
18:25
is so abhorrent to the American electorate
285
1080000
2000
անընդունելի է ամերիկյան ընտրազանգվածի համար,
18:27
that no candidate for popular election dare affirm it in public.
286
1082000
6000
այն աստիճան, որ ոչ մի թեկնածու համարձակություն չունի հրապարակայնորեն խոսել դրա մասին։
18:33
If I'm right, this means that high office
287
1088000
3000
Եթե ես ճիշտ եմ, դա նշանակում է,
18:36
in the greatest country in the world
288
1091000
2000
որ աշխարհի հզորագույն երկրի բարձրագույն պաշտոններին
18:38
is barred to the very people best qualified to hold it -- the intelligentsia --
289
1093000
6000
չեն կարող ընտրվել լավագույն հատկություններով օժտվածները՝ ինտելեգենցիան,
18:44
unless they are prepared to lie about their beliefs.
290
1099000
3000
եթե նրանք պատրաստ չեն սուտ խոսել իրենց համոզմունքների մասին։
18:47
To put it bluntly, American political opportunities
291
1102000
3000
Կարճ ասած՝ քաղաքական հնարավորությունները Ամերիկայում
18:50
are heavily loaded against those
292
1105000
3000
էականորեն նվազեցված են այն մարդկանց համար,
18:53
who are simultaneously intelligent and honest.
293
1108000
3000
ովքեր միաժամանակ և խելացի են և արդար։
18:56
(Applause)
294
1111000
7000
(Ծափահարություններ)
19:03
I'm not a citizen of this country, so I hope it won't be thought unbecoming
295
1118000
4000
Ես այս երկրի քաղաքացի չեմ, ուստի հույս ունեմ, որ իմ կողմից անվայել չի լինի,
19:07
if I suggest that something needs to be done.
296
1122000
3000
եթե առաջարկեմ, որ ինչ որ մի բան պետք է անել։
19:10
(Laughter)
297
1125000
2000
(Ծիծաղ)
19:12
And I've already hinted what that something is.
298
1127000
3000
Եվ ես արդեն հուշեցի, թե որն է այդ ինչ որ մի բանը։
19:15
From what I've seen of TED, I think this may be the ideal place to launch it.
299
1130000
4000
Կարծում եմ, որ TED-ն իդեալական վայր է այն սկսելու համար։
19:19
Again, I fear it will cost money.
300
1134000
3000
Կրկին՝ վախենում եմ, որ դա դրամ կպահանջի։
19:22
We need a consciousness-raising,
301
1137000
2000
Մեզ պետք է ամերիկացի աթեիստների գիտակցությունը բարձրացնող
19:24
coming-out campaign for American atheists.
302
1139000
4000
և նրանց թաքստոցներից դուրս հանող արշավ կազմակերպել։
19:28
(Laughter)
303
1143000
2000
(Ծիծաղ)
19:30
This could be similar to the campaign organized by homosexuals
304
1145000
3000
Սա կարող է նմանվել այն միջոցառումներին, որ արվում էին համասեռամոլների համար
19:33
a few years ago,
305
1148000
2000
մի քանի տարի առաջ,
19:35
although heaven forbid that we should stoop to public outing
306
1150000
3000
միայն թե հույս ունեմ, որ մենք չեն սկսի մարդկանց աթեիստ լինելու մասին հրապարակայնորեն հայտարարել
19:38
of people against their will.
307
1153000
2000
իրենց կամքին հակառակ։
19:40
In most cases, people who out themselves
308
1155000
3000
Մեծամասամբ այն մարդիկ, ովքեր հրապարակայնորեն կհայտարարեն դրա մասին,
19:43
will help to destroy the myth that there is something wrong with atheists.
309
1158000
4000
կոգնեն ջարդել այն միֆը, որ աթեսիտների հետ ինչ որ բան այն չէ։
19:47
On the contrary,
310
1162000
2000
Հակառակը,
19:49
they'll demonstrate that atheists are often the kinds of people
311
1164000
2000
նրանք ցույց կտան, որ աթեիստները հաճախ այն մարդիկ են,
19:51
that could serve as decent role models for your children,
312
1166000
3000
որ կարող են օրինակ ծառայել երեխաների համար։
19:54
the kinds of people an advertising agent could use to recommend a product,
313
1169000
5000
Այն մարդիկ են, ում կարելի է վստահել, եթե խորհուրդ են տալիս օգտագործել որևէ ապրանք։
19:59
the kinds of people who are sitting in this room.
314
1174000
4000
Այն մարդիկ են, որ նստած են այս սենյակում։
20:03
There should be a snowball effect, a positive feedback,
315
1178000
3000
Եվ պետք է, որ ձնագնդի էֆեկտ ստացվի, դրական արձագանք,
20:06
such that the more names we have, the more we get.
316
1181000
3000
և որքան մեծ թվով նման անուններ հայտնի դառնան, այդքան ավելի նոր մարդիկ կընդգրկվեն։
20:09
There could be non-linearities, threshold effects.
317
1184000
3000
Հնարավոր է ականատես լինենք ոչ գծայի աճի, որոշ սահմանին հասնելուց հետո։
20:12
When a critical mass has been attained,
318
1187000
2000
Երբ կրիտիկական զանգված հավաքվի լինի,
20:14
there's an abrupt acceleration in recruitment.
319
1189000
3000
անսպասելիորեն կարագանա նոր աթեիստների թիվը։
20:17
And again, it will need money.
320
1192000
3000
Եվ նորից հիշեցնեմ, որ սա դրամ կպահանջի։
20:20
I suspect that the word "atheist" itself
321
1195000
4000
Ես ենթադրում եմ, որ «աթեիստ» բառը ինքնին
20:24
contains or remains a stumbling block
322
1199000
3000
արգելք է հանդիսանում
20:27
far out of proportion to what it actually means, and a stumbling block to people
323
1202000
4000
շատ ավելի մեծ չափով, քան այն իրականում կա, այն խոչընդոտ է շատերի համար,
20:31
who otherwise might be happy to out themselves.
324
1206000
3000
որոնք, այլ պարագայում, ուրախ կլինեին ասել այն ինչ մտածում են։
20:34
So, what other words might be used to smooth the path,
325
1209000
3000
Ուրեմն անհրաժեշտ է օգտագործել ուրիշ բառ ճանապարհն հեշտացնելու,
20:37
oil the wheels, sugar the pill? Darwin himself preferred "agnostic" --
326
1212000
7000
անիվներն յուղելու, և հաբը քաղցրացնելու համար։ Դարվինն ինքը նախընտրում էր ագնոստիկ բառը,
20:44
and not only out of loyalty to his friend Huxley, who coined the term.
327
1219000
6000
և ոչ միայն այն պատճառով, որ իր ընկեր Հաքսլին էր այդ բառի հեղինակը։
20:50
Darwin said, "I have never been an atheist
328
1225000
2000
Դարվինն ասում էր, «Ես երբեք աթեիստ չեմ եղել,
20:52
in the same sense of denying the existence of a God.
329
1227000
4000
այն առումով, որ երբեք չեմ մերժել Աստծու գոյությունը։
20:56
I think that generally an 'agnostic'
330
1231000
2000
Ես կարծում եմ ընդհանուր առմամբ
20:58
would be the most correct description of my state of mind."
331
1233000
4000
ինձ կարելի է բնորոշել ագնոստիկ բառով»։
21:02
He even became uncharacteristically tetchy with Edward Aveling.
332
1237000
5000
Նա անգամ, իրեն ոչ բնորոշ կերպով, նեղացավ Էդվարդ Ավելինգից:
21:07
Aveling was a militant atheist
333
1242000
2000
Ավելինգը մարտնչող աթեիստ էր,
21:09
who failed to persuade Darwin
334
1244000
2000
որը չկարողացավ համոզել Դարվինին
21:11
to accept the dedication of his book on atheism --
335
1246000
3000
ընդունել աթեիզմի մասին գրված իր գրքի ընձայական ուղերձը,
21:14
incidentally, giving rise to a fascinating myth
336
1249000
3000
ինչը մի հետաքրքիր միֆի առիթ տվեց,
21:17
that Karl Marx tried to dedicate "Das Kapital" to Darwin,
337
1252000
3000
համաձայն որի, Կարլ Մարքսը իր «Կապիտալ»-ի ուղերձը փորձել է նվիրել Դարվինին,
21:20
which he didn't. It was actually Edward Aveling.
338
1255000
2000
ինչ Մարքսն իրականում չի արել։ Իրականում դա Էդվարդ Ավելինգն էր։
21:22
What happened was that Aveling's mistress was Marx's daughter,
339
1257000
5000
Պարզապես Մարքսի աղջիկը Ավելինգի հետ հարաբերությունների մեջ էր,
21:27
and when both Darwin and Marx were dead,
340
1262000
3000
և երբ, ևԴարվինը և Մարքսը արդեն մահացել էին,
21:30
Marx's papers became muddled up with Aveling's papers
341
1265000
4000
Մարքսի թղթերը խառնվել էին Ավելինգի թղթերի հետ,
21:34
and a letter from Darwin saying, "My dear sir, thank you very much
342
1269000
5000
և Դարվինից ստացված նամակում ասվում էր. «Սիրելի պարոն, շնորհակալություն եմ հայտնում Ձեզ,
21:39
but I don't want you to dedicate your book to me,"
343
1274000
2000
բայց ես չեմ ուզում, որ Դուք Ձեր ստեղծագործությունն ինձ նվիրեք»։
21:41
was mistakenly supposed to be addressed to Marx,
344
1276000
3000
Սխալմամբ ենթադրվել է, որ այդ նամակն ուղղված է եղել Մարքսին,
21:44
and that gave rise to this whole myth, which you've probably heard.
345
1279000
3000
և այս սխալմունքի պատճառով մի ամբողջ միֆ է ստեղծվել, որին դուք հավանաբար ծանոթ էիք։
21:47
It's a sort of urban myth,
346
1282000
2000
Փաստորեն սա առասպել է,
21:49
that Marx tried to dedicate "Kapital" to Darwin.
347
1284000
3000
թե իբր Մարքսը իր «Կապիտալ»-ի ուղերձը փորձել է նվիրել Դարվինին։
21:52
Anyway, it was Aveling, and when they met, Darwin challenged Aveling,
348
1287000
8000
Ինչևէ, իրականում Ավելինգն էր, որը Դարվինի հետ հանդիպման ժամանակ հարցրել է,
22:00
"Why do you call yourselves atheists?"
349
1295000
7000
«Ինչու՞ դու քեզ աթեիստ չես կոչում»։
22:07
"'Agnostic,'" retorted Aveling, "was simply 'atheist' writ respectable,
350
1302000
4000
«Ագնոստիկը դա պարզապես հարգալից աթեիստն է», ընդդիմացել է Ավելինգը,
22:11
and 'atheist' was simply 'agnostic' writ aggressive."
351
1306000
4000
«իսկ աթեիստը պարզապես ագրեսիվ ագնոստիկն է»։
22:15
Darwin complained, "But why should you be so aggressive?"
352
1310000
4000
Դարվինը բողոքել է, «Ինչու՞ է անհրաժեշտ այդքան ագրեսիվ լինել»։
22:19
Darwin thought that atheism might be well and good for the intelligentsia,
353
1314000
3000
Դարվինը գտնում էր, որ աթեիստ լինելը լավ է ինտելեգենցիայի համար,
22:22
but that ordinary people were not, quote, "ripe for it."
354
1317000
5000
սակայն հասարակ մարդիկ մեջբերում եմ «հասունացած չեն դրա համար»։
22:27
Which is, of course, our old friend, the "don't rock the boat" argument.
355
1322000
4000
Ինչն իհարկե մեզ արդեն ծանոթ «պետք չէ նավակը հավասարակշռությունից զրկել» փաստարկն է։
22:31
It's not recorded whether Aveling told Darwin to come down off his high horse.
356
1326000
5000
Հայտնի չէ, թե արդյոք Ավելինգը Դարվինին ասել է, որ վերջինս պետք է իջնի իր բարձրունքից։
22:36
(Laughter)
357
1331000
2000
(Ծիծաղ)
22:38
But in any case, that was more than 100 years ago.
358
1333000
2000
Բայց ամեն դեպքում սա հարյուր տարի առաջ էր։
22:40
You think we might have grown up since then.
359
1335000
3000
Կարելի է ենթադրել, որ մենք ավելի հասուն ենք դարձել այս ընթացքում։
22:43
Now, a friend, an intelligent lapsed Jew,
360
1338000
5000
Ընկերներիցս մեկը, խելացի և փորձառու մի հրեա,
22:48
who incidentally observed the Sabbath
361
1343000
2000
որը երբեմն հետևում է Շաբաթի կանոններին,
22:50
for reasons of cultural solidarity,
362
1345000
2000
մշակութային նկատառումներից ելնելով,
22:52
describes himself as a "tooth fairy agnostic."
363
1347000
4000
իրեն ներկայացնում է որպես «ատամի փերու ագնոստիկ»(մանկահասակ երեխաների համար ստեղծված մտածացին կերպար)։
22:56
He won't call himself an atheist
364
1351000
2000
Նա իրեն աթեիստ չի կոչում,
22:58
because it's, in principle, impossible to prove a negative,
365
1353000
4000
քանի որ սկզբունքորեն հնարավոր չէ ապացուցել Աստծո չգոյությունը,
23:02
but agnostic on its own might suggest that God's existence
366
1357000
3000
բայց ագնոստիկը իր հերթին կարող է առաջարկել, որ Աստծո գոյությունը
23:05
was therefore on equal terms of likelihood as his non-existence.
367
1360000
4000
նույնքան հավանական է որքան նրա չգոյությունը։
23:09
So, my friend is strictly agnostic about the tooth fairy,
368
1364000
5000
Այնպես որ իմ ընկերն իրեն որոշակիորեն համարում է ատամի փերու ագնոստիկ,
23:14
but it isn't very likely, is it? Like God.
369
1369000
5000
բայց դրա գոյությունը այնքան էլ հավանական չէ, այդպես չէ՞։ Ճիշտ ինչպես Աստծունը։
23:19
Hence the phrase, "tooth fairy agnostic."
370
1374000
2000
Ահա այստեղից էլ այդ արտահայտությունը՝ «ատամի փերու ագնոստիկ»,
23:21
Bertrand Russell made the same point
371
1376000
2000
բայց Բերթրան Ռասելը նույն բանն էր ասում՝
23:23
using a hypothetical teapot in orbit about Mars.
372
1378000
4000
օգտագործելով Մարս մոլորակի ուղեծրում պտտվող հիպոթետիկ թեյնիկի օրինակը։
23:27
You would strictly have to be agnostic
373
1382000
2000
Եթե խիստ դատենք, դուք ստիպված եք լինեք ագնոստիկ այն հարցի շուրջ,
23:29
about whether there is a teapot in orbit about Mars,
374
1384000
2000
թե արդյոք Մարսի ուղեծրում թեյնիկ կա,
23:31
but that doesn't mean you treat the likelihood of its existence
375
1386000
3000
բայց դա չի նշանակում, որ դուք դրա գոյությունը համարում եք
23:34
as on all fours with its non-existence.
376
1389000
3000
այնքան հավանական որքան դրա չգոյությունը։
23:37
The list of things which we strictly have to be agnostic about
377
1392000
3000
Այն բաների ցանկը, որոնց մասին մենք պետք է լինենք ագնոստիկ
23:40
doesn't stop at tooth fairies and teapots. It's infinite.
378
1395000
4000
չի ավարտվում ատամի փերիով և թեյնիկով։ Դա անվերջ է։
23:44
If you want to believe one particular one of them --
379
1399000
2000
Եթե դուք ուզում եք դրանցից որևէ մեկին հավատալ՝
23:46
unicorns or tooth fairies or teapots or Yahweh --
380
1401000
5000
լինի դա ատամի փերին, թեյնիկը կամ Յահվեն,
23:51
the onus is on you to say why.
381
1406000
2000
ապա ապացուցելու բեռը ձեր վրա է, այլ ոչ թե մնացած մարդկանց։
23:53
The onus is not on the rest of us to say why not.
382
1408000
4000
Դա մնացածի պատասխանատվություն չէ հիմնավորել, թե ինչու ոչ։
23:57
We, who are atheists, are also a-fairiests and a-teapotists.
383
1412000
5000
Մենք, աթեիստներս, նաև ա-փերիստներ և ա-թեյնիկիստներ են։
24:02
(Laughter)
384
1417000
2000
(Ծիծաղ)
24:04
But we don't bother to say so,
385
1419000
3000
Բայց մենք մեզ այդպես չեն անվանում,
24:07
and this is why my friend uses "tooth fairy agnostic"
386
1422000
3000
և դա է պատճառը, որ իմ ընկերն իրեն անվանում է ատամի փերու ագնոստիկ,
24:10
as a label for what most people would call atheist.
387
1425000
3000
մինչդեռ շատերը նրան պարզապես աթեիտ կկոչեին։
24:13
Nonetheless, if we want to attract deep down atheists to come out publicly,
388
1428000
6000
Այնուամենայնիվ, եթե մենք ուզում ենք խրախուսել թաքնված աթեիստներին խոսել իրենց համոզմունքների մասին,
24:19
we're going to have find something better
389
1434000
2000
մենք պետք է ավելի լավ միջոց գտնենք դա անելու համար,
24:21
to stick on our banner than "tooth fairy" or "teapot agnostic."
390
1436000
5000
քան փերու կամ թեյնիկի անգնոստիկ բառերով դրոշակներ թափահարելը։
24:26
So, how about "humanist"?
391
1441000
3000
Իսկ ի՞նչ եք կարծում հումանիստ բառի մասին։
24:29
This has the advantage of a worldwide network of well-organized associations
392
1444000
5000
Սրա առավելությունն այն է, որ ամբողջ աշխարհում արդեն գոյություն ունեն
24:34
and journals and things already in place.
393
1449000
2000
լավ կազմակերպված միավորումներ, ամսագրեր և այլն։
24:36
My problem with it only is its apparent anthropocentrism.
394
1451000
3000
Իմ միակ խնդիրը այդ բառի հետ այն է, որ դա ակնհայտ մարդակենտրոն է։
24:39
One of the things we've learned from Darwin
395
1454000
2000
Դարվինից սովորած բաներից մեկը այն է,
24:41
is that the human species is only one
396
1456000
2000
որ մարդն որպես տեսակ ընդամենը,
24:43
among millions of cousins, some close, some distant.
397
1458000
4000
իր միլիոնավոր այլ հեռավոր կամ մոտ զարմիկներից մեկն է։
24:47
And there are other possibilities like "naturalist,"
398
1462000
3000
Եվ կան նաև այլ տարբերակներ, օրինակ նատուռալիստ։
24:50
but that also has problems of confusion,
399
1465000
2000
Բայց դա էլ կարող է խառնաշփոթ առաջացնել,
24:52
because Darwin would have thought naturalist --
400
1467000
2000
քանի որ Դարվինը նատուրալիստ ասելով այլ բան էր հասկանում։
24:54
"naturalist" means, of course, as opposed to "supernaturalist" --
401
1469000
3000
Նատուրալիստ ասելով, իհարկե նկատի ունենք, գերբնականի հակառակը։
24:57
and it is used sometimes --
402
1472000
2000
Եվ այդ իմաստով բառը երբեմն օգտագործվում է։
24:59
Darwin would have been confused by the other sense of "naturalist,"
403
1474000
3000
Սակայն Դարվինը մեկ այլ իմաստով կհասկանար այս բառը,
25:02
which he was, of course, and I suppose there might be others
404
1477000
4000
և ի դեպ ոչ միայն Դարվինը, այլ նաև ուրիշները
25:06
who would confuse it with nudism.
405
1481000
2000
դա կշոփեթեին նուդիզմի հետ։
25:08
(Laughter)
406
1483000
2000
(Ծիծաղ)
25:10
Such people might be those belonging to the British lynch mob
407
1485000
7000
Նման մարդիկ կարող են լինեն օրինակ ինքնադատարան անող բրիտանական այն ամբոխում,
25:17
which last year attacked a pediatrician in mistake for a pedophile.
408
1492000
5000
որն անցյալ տարի հարձակվել էր մանկաբույժի վրա նրան շփոթելով մանկապիղծի հետ։
25:22
(Laughter)
409
1497000
5000
(Ծիծաղ)
25:27
I think the best of the available alternatives for "atheist" is simply "non-theist."
410
1502000
5000
Ես կարծում եմ աթեիստ բառի հնարավոր լավագույն այլընտրանքը ոչ-թեիստն է։
25:32
It lacks the strong connotation that there's definitely no God,
411
1507000
3000
Այն չի պարունակում ուժեղ ընդգծված պնդում այն մասին, որ Աստված չկա,
25:35
and it could therefore easily be embraced by teapot or tooth fairy agnostics.
412
1510000
6000
հետևաբար կարող է ընդունվել նաև ատամի փերու և թեյնիկի ագնոստիկների կողմից։
25:41
It's completely compatible with the God of the physicists.
413
1516000
4000
Այն լիովին համատեղելի է ֆիզիկոսների Աստծո հետ։
25:45
When atheists
414
1520000
4000
Այսինք երբ մարդիկ...երբ այնպիսի աթեիստներ,
25:49
like Stephen Hawking and Albert Einstein use the word "God,"
415
1524000
4000
ինչպիսիք են Սթիվեն Հոքինգը և Ալբերտ Էնշտեյնը, օգտագործում են «Աստված» բառը,
25:53
they use it of course as a metaphorical shorthand
416
1528000
3000
նրանք իհարկե այն օգտագործում են որպես փոխաբերական սղագրություն
25:56
for that deep, mysterious part of physics which we don't yet understand.
417
1531000
5000
ֆիզիկայում առկա այն խորը, դեռևս անբացատրելի մասեր բնորոշելու համար։
26:01
"Non-theist" will do for all that, yet unlike "atheist,"
418
1536000
6000
Ոչ-թեիստը բառը համար է, քանի որ ի տարբերություն աթեիստի
26:07
it doesn't have the same phobic, hysterical responses.
419
1542000
7000
այն չի առաջացնում նույնքան բացասական և հիստերիկ արձագանք։
26:14
But I think, actually, the alternative
420
1549000
2000
Բայց իրականում կարծում եմ, որ այլընտրանքը
26:16
is to grasp the nettle of the word "atheism" itself,
421
1551000
3000
աթեիզմ բառի բասական արձագանքը հաղթահարելն է,
26:19
precisely because it is a taboo word
422
1554000
3000
հենց այն պատճառով, որ դա դարձել է արգելված բառ՝
26:22
carrying frissons of hysterical phobia.
423
1557000
4000
իր նկատմամբ հիստերիկ ֆոբիա առաջացնելով։
26:26
Critical mass may be harder to achieve with the word "atheist"
424
1561000
4000
Աթեիստ բառը օգտագործելիս, կրիտիկական զանգվածը հավաքելը հնարավոր է, որ ավելի դժվար լինի,
26:30
than with the word "non-theist,"
425
1565000
1000
քան ոչ-թեիստ բառի դեպքում
26:31
or some other non-confrontational word.
426
1566000
2000
կամ մեկ այլ բառի դեպքում։
26:33
But if we did achieve it with that dread word -- "atheist" itself --
427
1568000
4000
Բայց եթե մենք հասնենք դրան այդ սարսափելի բառն օգտագործելով,
26:37
the political impact would be even greater.
428
1572000
4000
դրա քաղաքական ազդեցությունը շատ ավելի մեծ կլինի։
26:41
Now, I said that if I were religious, I'd be very afraid of evolution. I'd go further.
429
1576000
4000
Ես արդեն ասացի, որ եթե ես լինեի կրոնապաշտ, ապա շատ կվախենայի էվոլյուցիայի գաղափարից։ Նույնիսկ ավելին։
26:45
I would fear science in general if properly understood.
430
1580000
3000
Ես կվախենայի գիտությունից ընդանուր առմամբ վերցված։
26:48
And this is because the scientific worldview
431
1583000
4000
Զուտ այն պատճառով, որ գիտական աշխարհայացքը
26:52
is so much more exciting, more poetic,
432
1587000
3000
շատ ավելի հետաքրքիր է, ավելի բանաստեղծական,
26:55
more filled with sheer wonder than anything
433
1590000
3000
ավելի լեցուն է հրաշքներով, քանի ցանկացած այլ բան,
26:58
in the poverty-stricken arsenals of the religious imagination.
434
1593000
6000
որ կարելի է գտնել կրոնական երևակայության աղքատիկ զինանոցում։
27:04
As Carl Sagan, another recently dead hero, put it,
435
1599000
5000
Ինչպես Կառլ Սագանը, մեկ այլ վերջերս մահացած հերոս, ասել է
27:09
"How is it that hardly any major religion has looked at science
436
1604000
4000
«Ինչպե՞ս է, որ գրեթե ոչ մի հիմնական կրոն ծանոթանալով գիտություն հետ,
27:13
and concluded, 'This is better than we thought!
437
1608000
5000
չի եզրակացրել, «Սա շատ ավելի լավ է, քանի մենք մտածում էինք։
27:18
The universe is much bigger than our prophet said,
438
1613000
2000
Տիեզերքը շատ ավելի մեծ է, քան մեր մարգարեն էր ասում,
27:20
grander, more subtle, more elegant?' Instead they say, 'No, no, no!
439
1615000
6000
ավելի ահռելի է, ավելի նուրբ, ավելի նրբագեղ»։ Փոխարենը նրանք ասում են, «Ոչ, ոչ, ոչ։
27:26
My god is a little god, and I want him to stay that way.'
440
1621000
5000
Իմ աստված փոքր աստված է և ուզում եմ, որ նա մնա այդպիսին»։
27:31
A religion, old or new,
441
1626000
2000
Կրոնը՝ լինի այն հին թե նոր,
27:33
that stressed the magnificence of the universe
442
1628000
3000
որն ընդգծում է տիեզերքի շքեղ լինելը,
27:36
as revealed by modern science
443
1631000
2000
ինչպես բացահայտել է ժամանակակից գիտությունը,
27:38
might be able to draw forth reserves of reverence and awe
444
1633000
3000
կարող էլ ավելի խորացնել ակնածանքն ու երկյուղը
27:41
hardly tapped by the conventional faiths."
445
1636000
5000
հազիվ զսպվող ավանդական հավատալիքների շրջանակներում»։
27:46
Now, this is an elite audience,
446
1641000
3000
Քանի որ սա էլիտար լսարան է,
27:49
and I would therefore expect about 10 percent of you to be religious.
447
1644000
7000
ես կենթադրեմ, որ ձեզանից մոտ 10 տոկոսը կլինեն հավատացյալներ։
27:56
Many of you probably subscribe to our polite cultural belief that we should respect religion,
448
1651000
7000
Շատերը միգուցե ունեն այն բարեհամբյուր համոզմունքը, որ մենք պետք է հարգենք կրոնը,
28:03
but I also suspect that a fair number of those
449
1658000
4000
բայց ես ենթադրում եմ, որ մի զգալի մաս կա, որ
28:07
secretly despise religion as much as I do.
450
1662000
4000
գաղտնիորեն արհամարում է կրոնը այնքան, որքան ես։
28:11
(Laughter)
451
1666000
1000
(Ծիծաղ)
28:12
If you're one of them, and of course many of you may not be,
452
1667000
3000
Եթե դուք դրանցից մեկն եք, և իհարկե ձեզանից շատերն այդպիսին չեն,
28:15
but if you are one of them, I'm asking you to stop being polite,
453
1670000
3000
բայց եթե դուք նրանցից մեկն եք, ես ձեզանից խնդրում եմ դադարել լինել քաղաքավարի,
28:18
come out and say so, and if you happen to be rich,
454
1673000
4000
վեր կենալ և ասել դա, և եթե դուք նաև հարուստ եք,
28:22
give some thought to ways in which you might make a difference.
455
1677000
5000
մի քիչ մտածեք այն տարբերակների մասին, որոնց միջոցով կարող եք փոփոխություն բերել։
28:27
The religious lobby in this country
456
1682000
3000
Կրոնական լոբբին այս երկրում
28:30
is massively financed by foundations -- to say nothing of all the tax benefits --
457
1685000
5000
լրջորեն ֆինանսավորվում է հիմնադրամների կողմից, մի կողմ թողած հարկային արտոնությունները։
28:35
by foundations such as the Templeton Foundation and the Discovery Institute.
458
1690000
5000
Այնպիսի հիմնադրամների կողմից, ինչպիսիք են Թեմփլթոնը և Դիսքավերի ինստիտուտը։
28:40
We need an anti-Templeton to step forward.
459
1695000
6000
Մեզ պետք է հակա-Թեմփլթոն որպեսզի առաջ շարժվենք։
28:46
If my books sold as well as Stephen Hawking's books,
460
1701000
3000
Եթե իմ գրքերը վաճառվեն այնպես, ինչպես Սթիվեն Հոքինգսի գրքերը,
28:49
instead of only as well as Richard Dawkins' books, I'd do it myself.
461
1704000
6000
և ոչ թե ինչպես Ռիչարդ Դոկինսի գրքերը, ես ինքնս դա կանեի։
28:55
People are always going on about, "How did September the 11th change you?"
462
1710000
9000
Մարդիկ հաճախ քննարկում են, թե ինչպես սեպտեմբերի 11-ը փոխեց իրենց։
29:04
Well, here's how it changed me.
463
1719000
2000
Ահա թե ինչպես այն փոխեց ինձ։
29:06
Let's all stop being so damned respectful.
464
1721000
5000
Եկեք դադարենք ի վերջո լինել այդքան հարգալից։
29:11
Thank you very much.
465
1726000
2000
Շատ շնորհակալություն։
29:13
(Applause)
466
1728000
5000
(Ծափահարություններ)
Translated by Hamazasp Danielyan
Reviewed by Gohar Khachatryan

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Richard Dawkins - Evolutionary biologist
Oxford professor Richard Dawkins has helped steer evolutionary science into the 21st century, and his concept of the "meme" contextualized the spread of ideas in the information age. In recent years, his devastating critique of religion has made him a leading figure in the New Atheism.

Why you should listen

As an evolutionary biologist, Richard Dawkins has broadened our understanding of the genetic origin of our species; as a popular author, he has helped lay readers understand complex scientific concepts. He's best-known for the ideas laid out in his landmark book The Selfish Gene and fleshed out in The Extended Phenotype: the rather radical notion that Darwinian selection happens not at the level of the individual, but at the level of our DNA. The implication: We evolved for only one purpose — to serve our genes.

Of perhaps equal importance is Dawkins' concept of the meme, which he defines as a self-replicating unit of culture -- an idea, a chain letter, a catchy tune, an urban legend -- which is passed person-to-person, its longevity based on its ability to lodge in the brain and inspire transmission to others. Introduced in The Selfish Gene in 1976, the concept of memes has itself proven highly contagious, inspiring countless accounts and explanations of idea propagation in the information age.

In recent years, Dawkins has become outspoken in his atheism, coining the word "bright" (as an alternate to atheist), and encouraging fellow non-believers to stand up and be identified. His controversial, confrontational 2002 TED talk was a seminal moment for the New Atheism, as was the publication of his 2006 book, The God Delusion, a bestselling critique of religion that championed atheism and promoted scientific principles over creationism and intelligent design.

More profile about the speaker
Richard Dawkins | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee