ABOUT THE SPEAKER
Stephen Hawking - Theoretical physicist
Stephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions.

Why you should listen

Stephen Hawking is perhaps the world's most famous living physicist. A specialist in cosmology and quantum gravity and a devotee of black holes, his work has probed the origins of the cosmos, the nature of time and the universe's ultimate fate -- earning him accolades including induction into the Order of the British Empire. To the public, he's best known as an author of bestsellers such as The Universe in a Nutshell and A Brief History of Time, which have brought an appreciation of theoretical physics to millions.

Though the motor neuron disorder ALS has confined Hawking to a wheelchair, it hasn't stopped him from lecturing widely, making appearances on television shows such as Star Trek: The Next Generation and The Simpsons -- and planning a trip into orbit with Richard Branson's Virgin Galactic. (He recently experienced weightlessness aboard Zero Gravity Corporation's "Vomit Comet.") A true academic celebrity, he uses his public appearances to raise awareness about potential global disasters -- such as global warming -- and to speak out for the future of humanity: "Getting a portion of the human race permanently off the planet is imperative for our future as a species," he says.

Hawking serves as Lucasian Professor of Mathematics at the University of Cambridge, where he continues to contribute to both high-level physics and the popular understanding of our universe.

More profile about the speaker
Stephen Hawking | Speaker | TED.com
TED2008

Stephen Hawking: Questioning the universe

სტივენ ჰოკინგი: კითხვები სამყაროზე

Filmed:
12,876,555 views

TED2008 კონფერენციის თემის გაგრძელებად, პროფესორი სტივენ ჰოკინგი რამდენიმე მნიშვნელოვან კითხვას სვამს სამყაროზე: როგორ შეიქმნა სამყარო? როგორ წარმოიშვა სიცოცხლე? მარტონი ვართ თუ არა სამყაროში? იგი მსჯელობს იმაზე, თუ როგორ შეიძლება ამ კითხვებს ვუპასუხოთ.
- Theoretical physicist
Stephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

სამყაროზე დიდი და ძველი არაფერია.
00:14
There is nothing bigger or older than the universe.
0
2000
4000
00:18
The questions I would like to talk about are:
1
6000
4000
კითხვები,
რომლზეც მინდა გესაუბროთ შემდეგია:
00:22
one, where did we come from?
2
10000
7000
პირველ რიგში, საიდან გავჩნდით?
00:29
How did the universe come into being?
3
17000
3000
როგორ შეიქმნა სამყარო?
00:32
Are we alone in the universe?
4
20000
4000
მარტონი ვართ სამყაროში?
00:36
Is there alien life out there?
5
24000
3000
არის თუ არა სიცოცხლე ჩვენი პლანეტის გარეთ?
00:39
What is the future of the human race?
6
27000
4000
რა მომავალი აქვს ადამიანის სახეობას?
00:43
Up until the 1920s,
7
31000
2000
1920 წლამდე,
00:45
everyone thought the universe was essentially static
8
33000
4000
ყველას ეგონა რომ სამყარო
ძირითადად სტატიკური იყო
00:49
and unchanging in time.
9
37000
2000
და დროში არ იცვლებოდა.
00:51
Then it was discovered that the universe was expanding.
10
39000
5000
შემდეგ აღმოჩნდა, რომ სამყარო ფართოვდება.
00:56
Distant galaxies were moving away from us.
11
44000
3000
სხვა გალაქტიკები
სულ უფრო და უფრო გვშორდებიან.
00:59
This meant they must have been closer together in the past.
12
47000
7000
ეს ნიშნავს, რომ ისინი
ერთმანეთთან ახლოს იყვნენ წარსულში.
01:06
If we extrapolate back,
13
54000
2000
შორეული წარსულისთვის რომ გამოვთვალოთ,
01:08
we find we must have all been on top of each other
14
56000
4000
გამოვა რომ დაახლოებით
15 მილიარდი წლის წინ
01:12
about 15 billion years ago.
15
60000
2000
ყველა ერთ წერტილში ვიყავით.
01:14
This was the Big Bang, the beginning of the universe.
16
62000
6000
ეს იყო დიდი აფეთქება,
სამყაროს დასაწყისი,
01:20
But was there anything before the Big Bang?
17
68000
3000
მაგრამ არსებობდა თუ არა რამე
დიდ აფეთქებამდე?
01:23
If not, what created the universe?
18
71000
4000
თუ არა, მაშინ რამ შექმნა სამყარო?
01:27
Why did the universe emerge from the Big Bang the way it did?
19
75000
5000
რატომ შეიქმნა სამყარო სწორედ ასეთად,
დიდი აფეთქების შედეგად?
01:32
We used to think that the theory of the universe
20
80000
5000
ჩვენ გვეგონა, რომ სამყაროს შექმნის თეორია
01:37
could be divided into two parts.
21
85000
2000
შეიძლება ორ ნაწილად გაყოფილიყო.
01:39
First, there were the laws
22
87000
3000
პირველში, არსებობდა კანონები
01:42
like Maxwell's equations and general relativity
23
90000
3000
როგორც მაქსველის უტოლობა
და ფარდობითობის ზოგადი თეორია,
01:45
that determined the evolution of the universe,
24
93000
3000
რომელიც სამყაროს ევოლუციას განსაზღვრავს
დროსა და სივრცეში მისი ადგილის საფუძველზე
01:49
given its state over all of space at one time.
25
97000
3000
01:52
And second, there was no question
26
100000
3000
და მეორეში, ისმოდა კითხვა
სამყაროს საწყის მდგომარეობაზე.
01:55
of the initial state of the universe.
27
103000
3000
01:58
We have made good progress on the first part,
28
106000
5000
პირველ ნაწილში დიდი პროგრესი მოხდა
02:03
and now have the knowledge of the laws of evolution
29
111000
3000
და დღეს ევოლუციის კანონები ყველგან ვიცით,
02:06
in all but the most extreme conditions.
30
114000
3000
ყველაზე ექსტრემალური პირობების გარდა.
02:09
But until recently, we have had little idea
31
117000
3000
სამაგიეროდ, ბოლო დრომდე,
ცოტა რამ ვიცოდით
02:12
about the initial conditions for the universe.
32
120000
3000
სამყაროს საწყის პირობებზე.
02:16
However, this division into laws of evolution and initial conditions
33
124000
5000
თუმცა, ეს დაყოფა ევოლუციის კანონებად
და საწყის პირობებად,
02:21
depends on time and space being separate and distinct.
34
129000
4000
დამოკიდებულია დროსა და სივრცეზე
როგორც განცალკევებულ სიდიდეებზე,
ექსტრემალურ პირობებში ზოგადი ფარდობითობის
და კვანტური თეორიის თანახმად,
02:27
Under extreme conditions, general relativity and quantum theory
35
135000
4000
02:31
allow time to behave like another dimension of space.
36
139000
4000
დრო იქცევა,
როგორც სივრცის კიდევ ერთი განზომილება.
02:39
This removes the distinction between time and space,
37
147000
4000
ეს დროსა და სირცეს შორის
განსხვავებას აქრობს.
02:43
and means the laws of evolution can also determine the initial state.
38
151000
5000
რაც ნიშნავს, რომ ეცოლუციის კანონებს
საწყისი მდგომარეობის განსაზღვრაც შეუძლიათ.
02:51
The universe can spontaneously create itself out of nothing.
39
159000
4000
სამყაროს შეუძლია
სპონტანურად შეიქმნას არაფრისგან.
02:55
Moreover, we can calculate a probability that the universe
40
163000
8000
უფრო მეტიც, ჩვენ შეგვიძლია
სამყაროს სხვადასხვა მდგომარეობაში
03:03
was created in different states.
41
171000
2000
შექმნის ალბათობა გამოვთვალოთ.
03:05
These predictions are in excellent agreement
42
173000
3000
ეს პროგნოზები იდეალურ თანხვედრაშია
03:08
with observations by the WMAP satellite
43
176000
4000
WMAP სატელიტის, კოსმოსურ მიკროტალღურ ფონზე
დაკვირვებებთან,
03:12
of the cosmic microwave background,
44
180000
2000
03:14
which is an imprint of the very early universe.
45
182000
4000
რომელიც ადრეული სამყაროს ანაბეჭდია.
03:18
We think we have solved the mystery of creation.
46
186000
5000
ჩვენ ვფიქრობთ,
რომ სამყაროს შექმნის გამოცანა ამოვხსენით.
03:24
Maybe we should patent the universe
47
192000
2000
შეიძლება სამყაროს დაპატენტება ღირდეს,
03:26
and charge everyone royalties for their existence.
48
194000
4000
შემდგომ
არსებობისთვის გადასახადის აკრეფის მიზნით.
03:33
I now turn to the second big question:
49
201000
3000
ახლა,
მეორე მნიშვნელოვან კითხვას მივუბრუნდები:
03:36
are we alone, or is there other life in the universe?
50
204000
4000
მარტონი ვართ,
თუ არის კიდევ სიცოცხლე სამყაროში?
03:44
We believe that life arose spontaneously on the Earth,
51
212000
3000
ჩვენ ვიცით, რომ დედამიწაზე
სიცოცხლე სპონტანურად შეიქმნა.
03:47
so it must be possible for life to appear on other suitable planets,
52
215000
5000
ამიტომ, შესაძლებელია ის სიცოცხლისთვის
სხვა ხელსაყრელ პლანეტებზეც გაჩენილიყო,
03:52
of which there seem to be a large number in the galaxy.
53
220000
4000
როგორიც ბევრი უნდა იყოს გალაქტიკაში.
03:56
But we don't know how life first appeared.
54
224000
5000
მაგრამ ჩვენ არ ვიცით
როგორ შეიქმნა სიცოცხლე.
04:04
We have two pieces of observational evidence
55
232000
3000
ჩვენ გვაქვს ორი დაკვირვებაზე დაფუძნებული
მტკიცებულება,
04:07
on the probability of life appearing.
56
235000
3000
სიცოცხლის გაჩენის ალბათობაზე.
პირველი, რომ აღმოჩენილია
3.5 მილიარდი წლის წყალმცენარის ნამარხი.
04:12
The first is that we have fossils of algae
57
240000
3000
04:15
from 3.5 billion years ago.
58
243000
3000
04:19
The Earth was formed 4.6 billion years ago
59
247000
4000
დედამიწა 4.6 მილიარდი წლის წინ ფორმირდა
04:23
and was probably too hot for about the first half billion years.
60
251000
4000
და ზედმეტად ცხელი იყო, ალბათ დაახლოებით
პირველი ნახევარი მილიარდი წლის მანძილზე.
04:33
So life appeared on Earth
61
261000
2000
ამიტომ სიცოცხლე,
04:35
within half a billion years of it being possible,
62
263000
3000
სადღაც ნახევარი მილიარდი წლის
შუალედში შეიქმნა,
რაც საკმაოდ მოკლე პერიოდია
10 მილიარდ წლოვანი
04:39
which is short compared to the 10-billion-year lifetime
63
267000
3000
04:42
of a planet of Earth type.
64
270000
2000
დედამიწის მსგავსი პლანეტებისთვის.
04:45
This suggests that a probability of life appearing is reasonably high.
65
273000
5000
ეს აჩვენებს, რომ სხვა პლანეტებზე სიცოცხლის
გაჩენის ალბათობა საკმაოდ მაღალია.
04:50
If it was very low, one would have expected it
66
278000
4000
ალბათობა დაბალი რომ ყოფილიყო,
მაშინ მის შექმნას,
04:54
to take most of the ten billion years available.
67
282000
4000
10 მილიარდი წლის
დიდი ნაწილი უნდა წაეღო დედამიწაზეც.
04:58
On the other hand, we don't seem to have been visited by aliens.
68
286000
5000
მეორეს მხრივ, არ ჩანს რომ უცხოპლანეტელები
როდისმე გვეწვივნენ.
05:04
I am discounting the reports of UFOs.
69
292000
3000
ამო-ებზე ცნობებს არ ვთვლი.
05:07
Why would they appear only to cranks and weirdoes?
70
295000
4000
რატომ უნდა ჩნდებოდნენ ისინი
მხოლოდ შერყეული და უცნაური ტიპებისთვის?
05:14
If there is a government conspiracy to suppress the reports
71
302000
4000
თუ ეს მთავრობის შეთქმულებაა,
რომ მიჩქმალონ მსგავსი ცნობები
05:18
and keep for itself the scientific knowledge the aliens bring,
72
306000
5000
და თავისთვის შეინახონ უცხოპლანეტელების
მეცნიერული ცოდნა,
05:23
it seems to have been a singularly ineffective policy so far.
73
311000
4000
როგორც ჩანს ეს სრულიად არაეფექტურია
ჯერ-ჯერობით.
05:27
Furthermore, despite an extensive search by the SETI project,
74
315000
9000
უფრო მეტიც, SETI პროექტის ფარგლებში
ინტენსიური ძებნის მიუხედავად,
05:37
we haven't heard any alien television quiz shows.
75
325000
4000
ჩვენ არცერთი ტელე შოუ არ დაგვიჭერია
სხვა პლანეტებიდან.
05:41
This probably indicates that there are no alien civilizations
76
329000
5000
ეს ალბათ აჩვენებს,
რომ რამდენიმე ასეული
05:46
at our stage of development
77
334000
2000
სინათლის წლის რადიუსში,
05:48
within a radius of a few hundred light years.
78
336000
4000
ჩვენი განვითარების დონის ცივილიზაცია
არ არსებობს.
05:53
Issuing an insurance policy
79
341000
2000
ამიტომ,
უცხოპლანეტელების მიერ გატაცების დაზღვევა
05:55
against abduction by aliens seems a pretty safe bet.
80
343000
4000
საკმაოდ უსაფრთხოდ მომგებიანია.
06:02
This brings me to the last of the big questions:
81
350000
3000
აქ მივედი
უკანასკნელ მნიშვნელოვან კითხვამდე:
06:05
the future of the human race.
82
353000
2000
ადამიანის სახეობის მომავალი.
06:08
If we are the only intelligent beings in the galaxy,
83
356000
4000
თუ ჩვენ ერთადერთი
მოაზროვნე არსებები ვართ გალაქტიკაში,
06:12
we should make sure we survive and continue.
84
360000
3000
უნდა ვეცადოთ, რომ გადავრჩეთ
და განვაგრძოთ არსებობა,
მაგრამ ამჟამად ჩვენ
მზარდად სახიფათო პერიოდში შევდივართ.
06:19
But we are entering an increasingly dangerous period of our history.
85
367000
4000
06:23
Our population and our use of the finite resources of planet Earth
86
371000
9000
ჩვენი მოსახლეობის რაოდენობა
და დედამიწის სასრული რესურსების გამოყენება
ექსპონენციურად იზრდება.
ასევე იზრდება ტექნოლოგიური უნარები
06:33
are growing exponentially, along with our technical ability
87
381000
4000
შევცვალოთ გარემო
უკეთესობისკენ, ან უარესობისკენ.
06:37
to change the environment for good or ill.
88
385000
3000
06:44
But our genetic code
89
392000
2000
ამ დროს ჩვენი გენეტიკური კოდი,
06:46
still carries the selfish and aggressive instincts
90
394000
3000
ისევ იმ ეგოისტური
და აგრსეიული ინსტიქტების მატარებელია,
06:49
that were of survival advantage in the past.
91
397000
3000
რაც წარსულში გადარჩენაში გვეხმარებოდა.
06:52
It will be difficult enough to avoid disaster
92
400000
7000
შემდეგი 100 წლის მანძილზეც კი,
საკმაოდ ძნელი იქნება
კატასტროფის თავიდან აცილება,
07:00
in the next hundred years,
93
408000
1000
07:01
let alone the next thousand or million.
94
409000
3000
არა თუ ათასი,
ან მილიონი წლის განმავლობაში.
07:08
Our only chance of long-term survival
95
416000
3000
ჩვენი გრძელვადიანი გადარჩენის
ერთადერთი შანსი,
07:11
is not to remain lurking on planet Earth,
96
419000
4000
არა დედამიწაზე დარჩენაში,
07:15
but to spread out into space.
97
423000
2000
არამედ კოსმოსში გაფართოებაშია.
07:17
The answers to these big questions
98
425000
5000
ამ მნიშვნელოვან კითხვებზე პასუხებმა
აჩვენა,
07:22
show that we have made remarkable progress in the last hundred years.
99
430000
5000
რომ ბოლო ასი წლის მანძილზე
მნიშვნელოვანი პროგრესი განვიცადეთ,
07:27
But if we want to continue beyond the next hundred years,
100
435000
5000
მაგრამ თუ გვინდა მომდევნო ასი წლის
შემდეგაც გავძლოთ,
07:32
our future is in space.
101
440000
2000
ჩვენი მომავალი კოსმოსშია.
07:34
That is why I am in favor of manned --
102
442000
4000
ამიტომაც ვარ კოსმოსში
ადამიანების ფრენის მომხრე.
ამიტომაც ვარ კოსმოსში
ადამიანების ფრენის მომხრე.
07:39
or should I say, personed -- space flight.
103
447000
3000
07:42
All of my life I have sought to understand the universe
104
450000
10000
მთელი ჩემი ცხოვრება
სამყაროს შეცნობას
07:52
and find answers to these questions.
105
460000
2000
და ამ კითხვებზე პასუხის გაცემას ვცდილობ.
07:54
I have been very lucky
106
462000
3000
მე საკმაოდ გამიმართლა,
07:57
that my disability has not been a serious handicap.
107
465000
4000
რომ ჩემი შეზღუდული შესაძლებლობა,
არ აღმოჩნდა სერიოზილი დაბრკოლება.
08:01
Indeed, it has probably given me more time than most people
108
469000
5000
ამან ალბათ სხვებთან შედარებით
უფრო მეტი დრო მომცა
08:06
to pursue the quest for knowledge.
109
474000
2000
შემეცნებისა და ძიებისთვის.
08:08
The ultimate goal is a complete theory of the universe,
110
476000
7000
საბოლოო მიზანი სამყაროს სრული თეორიაა
08:16
and we are making good progress.
111
484000
2000
და ჩვენ ვპროგრესირებთ.
08:18
Thank you for listening.
112
486000
5000
მადლობა მოსმენისთვის.
08:26
Chris Anderson: Professor, if you had to guess either way,
113
494000
3000
კრის ანდერსონი: პროფესორო,
08:29
do you now believe that it is more likely than not
114
497000
4000
ფიქრობთ რომ უფრო დიდი შანსია,
08:33
that we are alone in the Milky Way,
115
501000
3000
რომ ჩვენნაირად,
ან ჩვენზე განვითარებულ ცივიზაციებს შორის
08:36
as a civilization of our level of intelligence or higher?
116
504000
5000
მარტონი ვართ
ირმის ნახტომის გალაქტიკაში?
08:57
This answer took seven minutes, and really gave me an insight
117
525000
6000
ამ პასუხის გაცემას 7 წუთი დასჭირდა
და ამან კიდევ ერთხელ დამანახა,
09:03
into the incredible act of generosity this whole talk was for TED.
118
531000
5000
თუ რა საოცარი დიდსულოვნების გამოვლენა
იყო TED-ის მიმართ ეს გამოსვლა.
09:18
Stephen Hawking: I think it quite likely that we are the only civilization
119
546000
5000
სტივენ ჰოკინგი: მე ვფიქრობ, დიდი ალბათობით
ჩვენ ერთადერთი ცივილიზაცია ვართ,
09:23
within several hundred light years;
120
551000
2000
რამდენიმე ასეული სინათლის წლის რადიუსში;
09:26
otherwise we would have heard radio waves.
121
554000
3000
სხვა შემთხვევაში რადიო ტალღებს დავიჭერდით.
09:29
The alternative is that civilizations don't last very long,
122
557000
7000
ამის ალტერნატიული აზრია,
რომ ცივილიზაციები დიდ ხანს ვერ ძლებენ
და საკუთარ თავს ანადგურებენ.
09:37
but destroy themselves.
123
565000
1000
09:38
CA: Professor Hawking, thank you for that answer.
124
566000
5000
კა: პროფესორო ჰოკინგ,
მადლობა ამ პასუხისთვის.
09:44
We will take it as a salutary warning, I think,
125
572000
2000
მგონი ჩვენ მას,
როგორც სასარგებლო გაფრთხილებას მივიღებთ
09:46
for the rest of our conference this week.
126
574000
3000
ამ კვირაში, კონფერენციის ბოლომდე.
09:50
Professor, we really thank you for the extraordinary effort you made
127
578000
4000
პროფესორო, დიდი მადლობა
განსაკუთრებული ძალისხმევისთვის,
09:54
to share your questions with us today.
128
582000
3000
რომ გაგვიზიარეთ თქვენი კითხვები.
09:57
Thank you very much indeed.
129
585000
1000
დიდი მადლობა.
09:58
(Applause)
130
586000
8000
(აპლოდისმენტები)
Translated by Levan Lashauri
Reviewed by Natalie Saginashvili

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Stephen Hawking - Theoretical physicist
Stephen Hawking's scientific investigations have shed light on the origins of the cosmos, the nature of time and the ultimate fate of the universe. His bestselling books for a general audience have given an appreciation of physics to millions.

Why you should listen

Stephen Hawking is perhaps the world's most famous living physicist. A specialist in cosmology and quantum gravity and a devotee of black holes, his work has probed the origins of the cosmos, the nature of time and the universe's ultimate fate -- earning him accolades including induction into the Order of the British Empire. To the public, he's best known as an author of bestsellers such as The Universe in a Nutshell and A Brief History of Time, which have brought an appreciation of theoretical physics to millions.

Though the motor neuron disorder ALS has confined Hawking to a wheelchair, it hasn't stopped him from lecturing widely, making appearances on television shows such as Star Trek: The Next Generation and The Simpsons -- and planning a trip into orbit with Richard Branson's Virgin Galactic. (He recently experienced weightlessness aboard Zero Gravity Corporation's "Vomit Comet.") A true academic celebrity, he uses his public appearances to raise awareness about potential global disasters -- such as global warming -- and to speak out for the future of humanity: "Getting a portion of the human race permanently off the planet is imperative for our future as a species," he says.

Hawking serves as Lucasian Professor of Mathematics at the University of Cambridge, where he continues to contribute to both high-level physics and the popular understanding of our universe.

More profile about the speaker
Stephen Hawking | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee