TEDGlobal 2014
Alison Killing: There’s a better way to die, and architecture can help
Елисон Килинг: Постои подобар начин за умирање и архитектурата може да помогне
Filmed:
Readability: 3.9
1,316,847 views
Во овој кус, провокативен говор, архитектот Елисон Килинг се осврнува на зградите во кои се случува смртта и умирањето-гробишта, болници, домови. Начинот на умирање се менува како и начинот на кој градиме за оние кои умираат..односно, можеби и тој треба да се промени. Неочекувано фасцинантен осврт на еден скриен аспект на градовите и нашите животи.
Alison Killing - Architect
An architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment. Full bio
An architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'd like to tell you a story
about death and architecture.
about death and architecture.
0
810
4031
Би сакала да ви раскажам приказна
за смртта и архитектурата.
за смртта и архитектурата.
00:16
A hundred years ago, we tended to die
of infectious diseases like pneumonia,
of infectious diseases like pneumonia,
1
4841
4630
Пред сто години умиравме
од зарази како пневмонија,
од зарази како пневмонија,
00:21
that, if they took hold,
would take us away quite quickly.
would take us away quite quickly.
2
9471
3297
кои, ако нѐ фатеа, брзо ќе нѐ однесеа.
00:24
We tended to die at home,
in our own beds, looked after by family,
in our own beds, looked after by family,
3
12768
3734
Умиравме дома, во нашите постели
под грижа на семејството,
под грижа на семејството,
00:28
although that was the default option
4
16502
1792
иако тоа беше единствената опција
00:30
because a lot of people
lacked access to medical care.
lacked access to medical care.
5
18294
2590
зашто многу луѓе немаа пристап
до медицинска нега.
до медицинска нега.
00:33
And then in the 20th century
a lot of things changed.
a lot of things changed.
6
21614
2779
Потоа, во ХХ-от век многу
работи се променија.
работи се променија.
00:36
We developed new medicines like penicillin
7
24393
2097
Откривме нови лекарства како пеницилинот
00:38
so we could treat
those infectious diseases.
those infectious diseases.
8
26490
2485
за да можеме да ги лекуваме
заразните болести.
заразните болести.
00:40
New medical technologies
like x-ray machines were invented.
like x-ray machines were invented.
9
28975
3274
Откриени беа нови медицински технологии,
како Х-зрачењето.
како Х-зрачењето.
00:44
And because they were
so big and expensive,
so big and expensive,
10
32249
2252
И бидејќи беа големи и скапи,
00:46
we needed large, centralized
buildings to keep them in,
buildings to keep them in,
11
34501
3018
ни беа потребни големи, централизирани
згради за нив
згради за нив
00:49
and they became our modern hospitals.
12
37519
2299
и тие станаа нашите современи болници.
00:51
After the Second World War,
13
39818
1423
По Втората светска војна,
00:53
a lot of countries set up
universal healthcare systems
universal healthcare systems
14
41241
2640
многу земји основаа универзални
здравствени системи
здравствени системи
00:55
so that everyone who needed
treatment could get it.
treatment could get it.
15
43881
2647
и секој кој имаше потреба
од лекување можеше да го има.
од лекување можеше да го има.
00:58
The result was that lifespans extended
from about 45 at the start of the century
from about 45 at the start of the century
16
46528
4249
Тоа резултираше во продолжување на
животниот век од 45 на почетокот на векот
животниот век од 45 на почетокот на векот
01:02
to almost double that today.
17
50777
2183
до речиси двојно повеќе денес.
01:04
The 20th century was this time of huge
optimism about what science could offer,
optimism about what science could offer,
18
52960
4098
20-от век беше време на огромен оптимизам
кон напредокот во науката,
кон напредокот во науката,
01:09
but with all of the focus on life,
death was forgotten,
death was forgotten,
19
57058
3727
но, заради целосно фокусирање
кон животот се заборави смртта,
кон животот се заборави смртта,
01:12
even as our approach to death
changed dramatically.
changed dramatically.
20
60785
2405
иако пристапот кон смртта
драстично се промени.
драстично се промени.
01:15
Now, I'm an architect,
21
63580
1203
Јас сум архитект,
01:16
and for the past year and a half
I've been looking at these changes
I've been looking at these changes
22
64783
3242
и изминатава година и пол
ги гледав овие промени
ги гледав овие промени
01:20
and at what they mean for architecture
related to death and dying.
related to death and dying.
23
68025
3154
и што значат тие за архитектурата
во однос на смртта и умирањето.
во однос на смртта и умирањето.
01:23
We now tend to die
of cancer and heart disease,
of cancer and heart disease,
24
71179
3233
Сега умираме од рак и срцеви заболувања,
а, тоа значи дека многумина од нас ќе имаат
долги периоди на хронични заболувања
долги периоди на хронични заболувања
01:26
and what that means is that many of us
will have a long period of chronic illness
will have a long period of chronic illness
25
74412
3996
01:30
at the end of our lives.
26
78408
1974
на крајот на животот.
01:32
During that period,
27
80382
1113
За време на тој период,
01:33
we'll likely spend a lot of time
in hospitals and hospices and care homes.
in hospitals and hospices and care homes.
28
81495
5063
веројатно ќе поминеме многу време
во болници и домови за нега.
во болници и домови за нега.
01:38
Now, we've all been in a modern hospital.
29
86558
2206
Сите сме биле во болница.
01:40
You know those fluorescent lights
and the endless corridors
and the endless corridors
30
88764
3390
Ги знаете оние флуоросцентни светла
и бескрајните ходници
и бескрајните ходници
01:44
and those rows of uncomfortable chairs.
31
92154
3018
и низата на неудобни столици.
01:47
Hospital architecture
has earned its bad reputation.
has earned its bad reputation.
32
95172
3762
Болничката архитектура
го заслужи лошиот углед.
го заслужи лошиот углед.
01:50
But the surprising thing is,
it wasn't always like this.
it wasn't always like this.
33
98934
3157
Но, изненадувачки е што не било
отсекогаш така.
отсекогаш така.
01:54
This is L'Ospedale degli Innocenti,
built in 1419 by Brunelleschi,
built in 1419 by Brunelleschi,
34
102091
4334
Ова е „Болницата на невините“,
изградена во 1419 год. од Брунелески,
изградена во 1419 год. од Брунелески,
01:58
who was one of the most famous
and influential architects of his time.
and influential architects of his time.
35
106425
3747
еден од најпознатите и највлијателните
архитекти во тоа време.
архитекти во тоа време.
02:02
And when I look at this building
and then think about hospitals today,
and then think about hospitals today,
36
110172
3343
Кога ја гледам оваа болница и помислувам
на денешните болници
на денешните болници
02:05
what amazes me is
this building's ambition.
this building's ambition.
37
113515
3088
ме восхитува амбицијата на оваа болница.
02:08
It's just a really great building.
38
116603
1649
Таа е навистина прекрасна зграда.
02:10
It has these courtyards in the middle
39
118252
1834
Има двор на средината
02:12
so that all of the rooms
have daylight and fresh air,
have daylight and fresh air,
40
120086
2533
и сите соби имаат дневна светлина
и свеж воздух,
и свеж воздух,
02:14
and the rooms are big
and they have high ceilings,
and they have high ceilings,
41
122619
2413
а собите се големи со високи тавани,
02:17
so they just feel
more comfortable to be in.
more comfortable to be in.
42
125032
2484
така што се чувствувате поудобно.
02:19
And it's also beautiful.
43
127516
1765
Убава е.
02:21
Somehow, we've forgotten
that that's even possible for a hospital.
that that's even possible for a hospital.
44
129281
3831
Имаме заборавено дека и болниците
можат да бидат убави.
можат да бидат убави.
02:25
Now, if we want better buildings
for dying, then we have to talk about it,
for dying, then we have to talk about it,
45
133112
4023
Ако сакаме поубави места за умирање,
треба да зборуваме за тоа,
треба да зборуваме за тоа,
02:29
but because we find the subject
of death uncomfortable,
of death uncomfortable,
46
137135
2571
бидејќи сметаме дека темата за смртта
е непријатна
е непријатна
02:31
we don't talk about it,
47
139706
1440
и не зборуваме за неа,
02:33
and we don't question how we
as a society approach death.
as a society approach death.
48
141146
3312
и не се прашуваме на кој начин
општеството гледа на смртта.
општеството гледа на смртта.
02:36
One of the things that surprised me
most in my research, though,
most in my research, though,
49
144458
3174
Во моите истражувања најмногу ме изненади
02:39
is how changeable attitudes actually are.
50
147632
2685
фактот колку ставовите можат
да бидат променливи.
да бидат променливи.
02:42
This is the first crematorium in the U.K.,
51
150317
2392
Ова е првиот крематориум во В.Британија
02:44
which was built in Woking in the 1870s.
52
152709
2809
изграден во Вокинг во
70-те години на XIX -от век.
70-те години на XIX -от век.
02:47
And when this was first built,
there were protests in the local village.
there were protests in the local village.
53
155518
3407
Кога беше изграден, се случија
протести во селото.
протести во селото.
02:50
Cremation wasn't socially acceptable,
and 99.8 percent of people got buried.
and 99.8 percent of people got buried.
54
158925
4883
Кремирањето не беше општествено прифатено -
99,8% од луѓето беа закопувани.
99,8% од луѓето беа закопувани.
02:55
And yet, only a hundred years later,
three quarters of us get cremated.
three quarters of us get cremated.
55
163808
3776
Но после 100 год. бројот на кремирани
изнесува три четвртини.
изнесува три четвртини.
02:59
People are actually really open
to changing things
to changing things
56
167584
2527
Луѓето се отворени кон промени
03:02
if they're given the chance
to talk about them.
to talk about them.
57
170111
2401
ако им се даде можност
да зборуваат за тоа.
да зборуваат за тоа.
03:04
So this conversation
about death and architecture
about death and architecture
58
172512
3323
Овој разговор за смртта и архитектурата
03:07
was what I wanted to start
when I did my first exhibition on it
when I did my first exhibition on it
59
175835
3159
беше она што сакав да започнам
со мојата прва изложба
со мојата прва изложба
03:10
in Venice in June,
which was called "Death in Venice."
which was called "Death in Venice."
60
178994
3226
во Венеција, во јуни,
насловена „Смрт во Венеција“.
насловена „Смрт во Венеција“.
03:14
It was designed to be quite playful
61
182220
3274
Дизајнот беше прилично разигран
03:17
so that people would
literally engage with it.
literally engage with it.
62
185494
2198
и луѓето можеа буквално да се вклопат.
03:19
This is one of our exhibits,
which is an interactive map of London
which is an interactive map of London
63
187692
3255
Ова е еден од нашите експонати -
интерактивна мапа на Лондон
интерактивна мапа на Лондон
03:22
that shows just how much
of the real estate in the city
of the real estate in the city
64
190947
2675
која покажува колку недвижнини во градот
03:25
is given over to death and dying,
65
193622
1879
им служат на смртта и на умирањето.
03:27
and as you wave your hand across the map,
66
195501
2369
Ако замавнете со рака над мапата,
03:29
the name of that piece of real estate,
the building or cemetery, is revealed.
the building or cemetery, is revealed.
67
197870
4829
се открива името на дел од тие недвижнини,
зграда или гробишта.
зграда или гробишта.
03:34
Another of our exhibits
was a series of postcards
was a series of postcards
68
202699
2508
Нашата друга изложба беше
серија на разгледници
серија на разгледници
03:37
that people could take away with them.
69
205207
1997
кои луѓето можеа да ги земат.
03:39
And they showed people's homes
and hospitals
and hospitals
70
207204
2461
На нив беа прикажани домови и болици,
03:41
and cemeteries and mortuaries,
71
209665
2415
гробишта и мртовечници,
03:44
and they tell the story
of the different spaces
of the different spaces
72
212080
2461
кои ја раскажуваат приказната
на различните места
на различните места
03:46
that we pass through
on either side of death.
on either side of death.
73
214541
2833
низ кои минуваме на едната
или другата страна од смртта.
или другата страна од смртта.
03:49
We wanted to show
that where we die
that where we die
74
217374
2345
Сакавме да покажеме дека
местото каде умираме
местото каде умираме
03:51
is a key part of how we die.
75
219719
3251
е суштествен дел на тоа како умираме.
03:54
Now, the strangest thing was the way
that visitors reacted to the exhibition,
that visitors reacted to the exhibition,
76
222970
4783
Најчудни беа реакциите на посетителите,
03:59
especially the audio-visual works.
77
227753
2368
особено на аудио-визуелниот дел.
04:02
We had people dancing
and running and jumping
and running and jumping
78
230121
3692
Имаше луѓе кои танцуваа, трчаа и скокаа
04:05
as they tried to activate
the exhibits in different ways,
the exhibits in different ways,
79
233813
2995
во обид да ги активираат експонатите
на различни начини,
на различни начини,
04:08
and at a certain point
they would kind of stop
they would kind of stop
80
236808
2444
понекогаш запираа
04:11
and remember that they were in
an exhibition about death,
an exhibition about death,
81
239252
2734
досетувајќи се дека
се на изложба за смртта
се на изложба за смртта
04:13
and that maybe that's not
how you're supposed to act.
how you're supposed to act.
82
241986
2624
и дека тое а не е најприкладниот
начин на однесување.
начин на однесување.
04:16
But actually, I would question
whether there is one way
whether there is one way
83
244610
2647
Но, се прашувам дали постои начин
04:19
that you're supposed to act around death,
84
247257
2275
на кој треба да се однесуваме кон смртта.
04:21
and if there's not, I'd ask you to think
about what you think a good death is,
about what you think a good death is,
85
249532
4551
и ако нема, сакам да размислите
што значи добра смрт,
што значи добра смрт,
04:26
and what you think that architecture
that supports a good death might be like,
that supports a good death might be like,
86
254083
3669
и каква треба да биде архитектурата
која поддржува добра смрт
која поддржува добра смрт
04:29
and mightn't it be a little less like this
and a little more like this?
and a little more like this?
87
257752
4728
и може ли да биде помалку
ваква, а повеќе ваква?
ваква, а повеќе ваква?
04:34
Thank you.
88
262480
2214
Благодарам!
04:36
(Applause)
89
264694
2020
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Alison Killing - ArchitectAn architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment.
Why you should listen
Alison Killing is an architect and urban designer working to engage people with their built environment, via design of buildings and urban strategies, film making, exhibitions and events. She explores the relationship between death and modern architecture, looking at how cities are rebuilt after disaster.
Recent projects include Death in the City (and its first iteration, Death in Venice, which was shown as an independent event during the opening week of the Venice Architecture Biennale), a touring exhibition about death and modern architecture; work with the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies on better rebuilding after disaster and how to integrate relevant urban design tools into humanitarian response; and a study of financial models for arts and community projects temporarily using vacant buildings to help these projects become self-sustaining.
Alison Killing | Speaker | TED.com