TEDWomen 2010
Suheir Hammad: Poems of war, peace, women, power
Suheir Hammad: စစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ အမျိုးသမီးများ၊ သြဇာအာဏာအကြာင်း ကဗျာများ။
Filmed:
Readability: 3.3
774,896 views
ကဗျာစာဆို Hammad ကျောရိုးမှာ တစစ်စစ်ခံစားရတဲ့ "What I Will" (ကိုယ်လုပ်မှာက) နဲ့ "break (clustered)" ဆိုတဲ့ စစ်နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ သြဇာအာဏာတွေအကြောင်း အလေးအနက် ဆင်ခြင်ထားတဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ ပြောပြတဲ့ လက်ရာနှစ်ခုကို တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အံ့အားသင့်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ စာကြောင်းလေးကို စောင့်ကြည့်ပါဦး။ "ပေါက်ကွဲသွားတာကို မကြောက်နဲ့၊ မပေါက်ကွဲသေးတာကို ကြောက်" တဲ့။
Suheir Hammad - Poet, playwright
In her poems and plays, Suheir Hammad blends the stories and sounds of her Palestinian-American heritage with the vibrant language of Brooklyn to create a passionately modern voice. Full bio
In her poems and plays, Suheir Hammad blends the stories and sounds of her Palestinian-American heritage with the vibrant language of Brooklyn to create a passionately modern voice. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
"What I Will"
0
1000
2000
"ကိုယ်လုပ်မှာက"
00:18
I will not dance to your war drum.
1
3000
3000
မင်းတို့ရဲ့ စစ်ဗုံတွေနဲ့ ငါလိုက်မကဘူး။
00:22
I will not lend my soul nor my bones to your war drum.
2
7000
3000
ငါ့ဝိဉာဉ်နဲ့ ငါ့အရိုးတွေက မင်းတို့ရဲ့
စစ်ဗုံကို အားဖြည့်ပေးမှာ မဟုတ်။
စစ်ဗုံကို အားဖြည့်ပေးမှာ မဟုတ်။
00:25
I will not dance to that beating.
3
10000
2000
ဒီတီးချက်ကို လိုက်ကမှာ မဟုတ်ဘူး။
00:27
I know that beat.
4
12000
2000
ဒီစည်းချက်ကို သိတယ်။
00:29
It is lifeless.
5
14000
2000
ဒါက အသက်မပါဘူးလေ။
00:31
I know intimately that skin you are hitting.
6
16000
3000
မင်းတို့ ရိုက်ခတ်နေတဲ့ ဒီအရေခွံကို
ရင်းရင်းနှီးနှီးကို သိပါတယ်။
ရင်းရင်းနှီးနှီးကို သိပါတယ်။
00:34
It was alive once,
7
19000
2000
တစ်ခါတုန်းကတော့ ဒါက အသက်ရှင်ခဲ့တယ်၊
00:36
hunted, stolen,
8
21000
2000
အမဲလိုက်ခံရ၊ အခိုးခံရ၊
00:38
stretched.
9
23000
2000
ဆွဲဆန့်ခံခဲ့ရတယ်။
00:40
I will not dance to your drummed-up war.
10
25000
3000
မင်းတို့ ထောက်ခံအားပေးတဲ့
စစ်ပွဲထဲ ငါလိုက်မကဘူး။
စစ်ပွဲထဲ ငါလိုက်မကဘူး။
00:43
I will not pop, spin, break for you.
11
28000
3000
မင်းတို့အတွက် ပစ်လိုက်၊
လှည့်လိုက်၊ ခွဲလိုက် မလုပ်ဘူး။
လှည့်လိုက်၊ ခွဲလိုက် မလုပ်ဘူး။
00:46
I will not hate for you
12
31000
2000
မင်းတို့အတွက် မုန်းပေးမှာ မဟုတ်ဘူး၊
00:48
or even hate you.
13
33000
2000
မင်းတို့ကို မုန်းတောင် မမုန်းဘူး။
00:50
I will not kill for you.
14
35000
2000
မင်းတို့အတွက် သတ်မပေးဘူး၊
00:52
Especially I will not die for you.
15
37000
4000
အထူးသဖြင့် မင်းတို့အတွက်
အသေမခံဘူး။
အသေမခံဘူး။
00:56
I will not mourn the dead with murder nor suicide.
16
41000
3000
သတ်လို့ သေတာ၊ သတ်သေတာ
အတွက် မပူဆွေးဘူး။
အတွက် မပူဆွေးဘူး။
00:59
I will not side with you or dance to bombs
17
44000
2000
မင်းတို့ဘက်မပါဘူး၊ ဗုံးတွေနဲ့လည်း မကဘူး၊
01:01
because everyone is dancing.
18
46000
2000
အကြောင်းက လူတိုင်းကနေကြတာကိုး။
01:03
Everyone can be wrong.
19
48000
2000
လူတိုင်း မှားနိုင်ပါတယ်။
01:05
Life is a right, not collateral or casual.
20
50000
4000
ဘဝဆိုတာ အခွင့်အရေးတစ်ခု၊
ဒွန်တွဲတာ၊ အမှတ်မထင် ရတာ မဟုတ်ဘူး။
ဒွန်တွဲတာ၊ အမှတ်မထင် ရတာ မဟုတ်ဘူး။
01:09
I will not forget where I come from.
21
54000
2000
ငါ့ဘဝကို ငါမမေ့ဘူး။
01:11
I will craft my own drum.
22
56000
2000
ငါ့ကိုယ်ပိုင် ဗုံကို ငါဖန်တီးမယ်။
01:13
Gather my beloved near,
23
58000
2000
ငါချစ်တဲ့သူတွေကို အနားမှာစုပြီး
01:15
and our chanting will be dancing.
24
60000
2000
ငါတို့ ကြွေးကြော်ခြင်းက ကနေမယ်။
01:17
Our humming will be drumming.
25
62000
2000
ငါတို့ ညည်းခြင်းက စည်းချက်လိုက်မယ်။
01:19
I will not be played.
26
64000
2000
ငါ့ကို တီးမှုတ်လို့မရဘူး။
01:21
I will not lend my name nor my rhythm to your beat.
27
66000
4000
ငါ့အမည်၊ ငါ့စည်းချက်ကို မင်းတို့
တီးချက်မှာ အားဖြည့်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။
တီးချက်မှာ အားဖြည့်ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။
01:25
I will dance and resist and dance and persist and dance.
28
70000
4000
ငါကမယ်၊ ခုခံမယ်၊ ကမယ်၊ တင်းခံမယ်၊ ကမယ်။
01:29
This heartbeat is louder than death.
29
74000
3000
ဒီနှလုံးခုန်သံဟာ မရဏထက် ပိုကျယ်လောင်တယ်။
01:32
Your war drum ain't louder
30
77000
2000
မင်းတို့ စစ်ဗုံသံက ဒီအသက်ရှုသံထက်
01:34
than this breath. Haaa.
31
79000
4000
ပိုမကျယ်လောင်ပါဘူး။ ဟား
01:38
What's up TED people? Let me hear you make some noise.
32
83000
3000
ဘာဖြစ်တာလဲ TED လူတွေ၊
ရှင်တို့ လုပ်တဲ့ ဆူညံသံ ကြားပါရစေ။
ရှင်တို့ လုပ်တဲ့ ဆူညံသံ ကြားပါရစေ။
01:41
(Applause)
33
86000
2000
(လက်ခုပ်သံများ)
01:43
A bunch of pacifists.
34
88000
3000
စစ်ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒီ တစ်သိုက်
01:46
Confused, aspiring pacifists.
35
91000
3000
စိတ်ရှုပ်ပြီး ဆန္ဒပြင်းနေတဲ့
စစ်ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒီတွေပေါ့။
စစ်ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒီတွေပေါ့။
01:49
I understand.
36
94000
3000
နားလည်ပါတယ်၊
01:53
I've been wrong a lot lately.
37
98000
3000
မကြာသေးခင်က အများကြီး ကိုယ်မှားခဲ့တယ်။
01:58
Like a lot.
38
103000
2000
လူအများလိုပဲလေ၊
02:00
So I couldn't figure out
39
105000
3000
ယနေ့ခေတ်မှာ ဘာဖတ်ရမလဲဆိုတာ
02:03
what to read today.
40
108000
2000
မမှန်းဆနိုင်ခဲ့ဘူး။
02:05
I mean, I've been saying I've been prepping.
41
110000
3000
ဆိုလိုတာက ပြင်ဆင်နေတယ်လို့
ပြောနေခဲ့တယ်၊
ပြောနေခဲ့တယ်၊
02:08
What that means is prepping my outfit,
42
113000
2000
ဆိုချင်တာက ဝတ်စုံကို ပြင်ဆင်နေတာ၊
02:10
(Laughter)
43
115000
2000
(ရယ်သံများ)
02:12
prepping options,
44
117000
2000
ထင်မြင်ချက်တွေ ပြင်ဆင်နေတာပါ။၊
02:14
trying to figure out what I'm coming behind
45
119000
2000
လာခဲ့တဲ့ အနောက်နဲ့ ရှေ့တိုးမယ့် အရှေ့ကို
02:16
and going in front of.
46
121000
3000
မှန်းဆဖို့ ကြိုးစားရင်းပေါ့။
02:19
Poetry does that.
47
124000
2000
ဒါကို ကဗျာက လုပ်တယ်။
02:21
It preps you. It aims you.
48
126000
3000
ရှင်တို့ကို ပြင်ဆင်ပေးတယ်၊ မှန်းဆပေးတယ်၊
02:24
So I am going to read a poem
49
129000
2000
ဒီတော့ အခုပဲ ရွေးလိုက်တဲ့
02:26
that was chosen just now.
50
131000
2000
ကဗျာတစ်ပုဒ် ဖတ်ပြမယ်။
02:28
But I'm going to need you
51
133000
2000
ဒါပေမဲ့ ရှင်တို့ ဆယ်မိနစ်လောက် ထိုင်ပြီး
02:30
to just sit for like 10 minutes
52
135000
2000
ဒီမှာ မရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို
02:32
and hold a woman who is not here.
53
137000
3000
ဆုပ်ကိုင်ဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။
02:35
Hold her now
54
140000
3000
သူမကို အခု ရှင်တို့နဲ့အတူ
02:38
with you.
55
143000
2000
ဆုပ်ကိုင်လိုက်ပါ။
02:42
You don't need to say her name out loud, you can just hold her.
56
147000
2000
နာမည် ခေါ်ဖို့မလို၊ ဆုပ်ကိုင်နိုင်ရုံပဲ။
02:44
Are you holding her?
57
149000
2000
သူမကို ဆုပ်ကိုင်ထားလား။
02:49
This is "Break Clustered."
58
154000
3000
ဒါကတာ့ "အစုလိုက် ချိုးဖျက်ပါ။"
02:53
All holy history banned.
59
158000
4000
တားမြစ်ထားတဲ့ မြင့်မြတ်လှတဲ့
သမိုင်းအားလုံး
သမိုင်းအားလုံး
02:57
Unwritten books predicted the future, projected the past.
60
162000
4000
ရေးမထားတဲ့ စာအုပ်တွေက အနာဂတ်ကို
ကြိုဟော၊ အတိတ်ကို ထိုးပြခဲ့တယ်။
ကြိုဟော၊ အတိတ်ကို ထိုးပြခဲ့တယ်။
03:01
But my head unwraps
61
166000
2000
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မခေါင်းက အကန့်သတ်မဲ့လို့
03:03
around what appears limitless,
62
168000
3000
ထင်ရတဲ့ အရာနားမှာ ဖြေမပြဘူး၊
03:06
man's creative violence.
63
171000
3000
လူသားရဲ့ ထွင်တတ်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု
03:09
Whose son shall it be?
64
174000
3000
ဘယ်သူ့သား ပါလိမ့်။
03:12
Which male child will perish a new day?
65
177000
4000
ဘယ် အထီး ကလေးငယ် နေ့သစ်မှာ သေသွားမလဲ။
03:16
Our boys' deaths galvanize.
66
181000
3000
တို့ကောင်လေးတွေရဲ့ သေဆုံးခြင်းတွေ
သွပ်ရည်စိမ်၊
သွပ်ရည်စိမ်၊
03:19
We cherish corpses.
67
184000
2000
အလောင်းကောင်တွေကို ငါတို့မြတ်နိုး
03:21
We mourn women, complicated.
68
186000
2000
အမျိုးသမီးတွေအတွက် ကြေကွဲ၊
ရှုပ်ထွေးနေတယ်၊
ရှုပ်ထွေးနေတယ်၊
03:23
Bitches get beat daily.
69
188000
2000
ကောင်မတွေ နေ့တိုင်း အရိုက်ခံရတယ်၊
03:25
Profits made, prophets ignored.
70
190000
3000
အမြတ်တွေရတယ်၊ တမန်တော်တွေ လျစ်လျှူပြုခံရ
03:28
War and tooth, enameled salted lemon childhoods.
71
193000
3000
စစ်ပွဲနဲ့ သွားက၊ ကြွေရည်သုတ်၊ ဆားနယ်
သံပရာသီး ကလေးဘဝတွေ။
သံပရာသီး ကလေးဘဝတွေ။
03:31
All colors run, none of us solid.
72
196000
3000
အရောင်တွေအကုန်ကျွတ်၊ ဘယ်သူမှ မခိုင်မြဲဘူး။
03:34
Don't look for shadow behind me. I carry it within.
73
199000
3000
ငါ့နောက်က အရိပ်ကိုမရှာနဲ့၊
ကိုယ်တွင်းမှာ သယ်လာတာ၊
ကိုယ်တွင်းမှာ သယ်လာတာ၊
03:37
I live cycles of light and darkness.
74
202000
3000
အလင်းနဲ့ အမှောင် စက်ဝန်းတွေထဲ
ငါနေထိုင်တယ်။
ငါနေထိုင်တယ်။
03:40
Rhythm is half silence.
75
205000
2000
စည်းချက်က တစ်ဝက် တီတ်ဆိတ်နေတယ်။
03:42
I see now, I never was one and not the other.
76
207000
3000
အခုမြင်ပြီ၊ တစ်ခါမှ တစ်ဦးမှ မဖြစ်ခဲ့၊
အခြားဟာလည်း မဟုတ်။
အခြားဟာလည်း မဟုတ်။
03:45
Sickness, health, tender violence.
77
210000
4000
ဖျားနာမှု၊ ကျန်းမာရေး၊ သိမ်မွေ့တဲ့
ကြမ်းကြုတ်မှု။
ကြမ်းကြုတ်မှု။
03:49
I think now I never was pure.
78
214000
2000
တစ်ခါမှ မဖြူစင်ခဲ့တာ အခု ထင်မိ။
03:51
Before form I was storm,
79
216000
3000
မတည်ရှိခင် မုန်တိုင်းဖြစ်ခဲ့တယ်။
03:54
blind, ign'ant -- still am.
80
219000
3000
အကန်း၊ ပညာမဲ့၊ ငါဖြစ်နေတုန်းပဲ။
03:57
Human contracted itself blind, malignant.
81
222000
3000
လူသားဟာ ကန်းဖို့၊
ကူးစက်ခံဖို့ ၎င်းဘာသာ ကျုံ့ပစ်တယ်။
ကူးစက်ခံဖို့ ၎င်းဘာသာ ကျုံ့ပစ်တယ်။
04:00
I never was pure.
82
225000
2000
ဘယ်တုန်းကမှ ကိုယ်ဟာ မဖြူစင်ခဲ့ဘူး၊
04:02
Girl spoiled before ripened.
83
227000
3000
ကောင်မလေးတွဟာ မရင့်မှည့်ခင်
ပျက်စီးခဲ့တယ်။
ပျက်စီးခဲ့တယ်။
04:05
Language can't math me.
84
230000
2000
ဘသာစကားက ကိုယ့်ကို မမီနိုင်ဘူး။
04:07
I experience exponentially.
85
232000
2000
ထပ်ညွှန်းလိုက်ကို တွေကြုံခံစားမိတယ်။
04:09
Everything is everything.
86
234000
3000
အရာရာဟာ အရာရာပါပဲ။
04:12
One woman loses 15, maybe 20, members of her family.
87
237000
4000
အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ ၁၅ ဦး အဦး၂၀
ရှိနိုင်တဲ့ မိသားစုဝင်တွေ ဆုံးရှုံးတယ်။
ရှိနိုင်တဲ့ မိသားစုဝင်တွေ ဆုံးရှုံးတယ်။
04:16
One woman loses six.
88
241000
2000
တစ်ယောက်က ၆ ဦးဆုံးရှုံးတယ်။
04:18
One woman loses her head.
89
243000
2000
တစ်ယောက်က သူ့ခေါင်းကို ဆုံးရှုံးတယ်။
04:20
One woman searches rubble. One woman feeds on trash.
90
245000
3000
တစ်ယောက်က အုတ်ကျိုးတွေရှာတယ်။
တစ်ယောက်က အမှိုက်တွေစားတယ်။
တစ်ယောက်က အမှိုက်တွေစားတယ်။
04:23
One woman shoots her face. One woman shoots her husband.
91
248000
3000
တစ်ယောက်က သူမမျက်နှာကို ပစ်တယ်၊
တစ်ယောက်က သူ့လင်သားကို ပစ်တယ်။
တစ်ယောက်က သူ့လင်သားကို ပစ်တယ်။
04:26
One woman straps herself.
92
251000
2000
တစ်ယောက်က သူ့ကိုယ်သူ ချည်တယ်
04:28
One woman gives birth to a baby.
93
253000
2000
တစ်ယောက်က ကလေး မွေးဖွားတယ်။
04:30
One woman gives birth to borders.
94
255000
2000
တစ်ယောက်က နယ်စပ်မှာ ကလေး မွေးဖွားတယ်။
04:32
One woman no longer believes love will ever find her.
95
257000
3000
တစ်ယောက်က အချစ်က သူမကို
ရှာမယ်လို့ မယုံတော့ဘူး။
ရှာမယ်လို့ မယုံတော့ဘူး။
04:35
One woman never did.
96
260000
2000
တစ်ယောက်က ဘယ်တောမှ မယုံခဲ့တာ။
04:37
Where do refugee hearts go?
97
262000
3000
ဒုက္ခသည် နှလုံးသားတွေ ဘယ်သွားကြလဲ။
04:40
Broken, dissed,
98
265000
2000
ကြေကွဲ၊ စော်ကားခံရကာ
04:42
placed where they're not from, don't want to be missed.
99
267000
3000
သူတို့လာရမဟုတ်တဲ့၊ အပျောက်ခံချင်တဲ့
နေရာမှာ အထားခံရတယ်။
နေရာမှာ အထားခံရတယ်။
04:45
Faced with absence.
100
270000
2000
ပျက်ကွက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်တယ်။
04:47
We mourn each one
101
272000
2000
တစ်ဦးချင်းစီအတွက် ကြေကွဲကြတယ်
04:49
or we mean nothing at all.
102
274000
2000
ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ အနက်မဖွင့်ဘူး။
04:51
My spine curves spiral.
103
276000
3000
ငါ့ကျောရိုးက ခွေလိမ်ကွေးသွားတယ်။
04:54
Precipice running to and running from human beings.
104
279000
4000
ချောက်ကမ်းပါးက လူသားတွေဆီ
ပြေးလိုက်၊ ဝေးလိုက်နဲ့
ပြေးလိုက်၊ ဝေးလိုက်နဲ့
04:58
Cluster bombs left behind.
105
283000
2000
ဗုံးအတွဲလိုက် နောက်မှာချန်ခဲ့တယ်
05:00
De facto landmines.
106
285000
2000
လက်ရှိ မြေမြှုပ်မိုင်းတွေ၊
05:02
A smoldering grief.
107
287000
2000
တငွေ့ငွေ့လောင်နေတဲ့ သောက
05:04
Harvest contaminated tobacco.
108
289000
3000
ရိတ်သိမ်းတဲ့ အဆိပ်သင့် ဆေးရွက်ကြီး
05:07
Harvest bombs.
109
292000
2000
ရိတ်သိမ်းတဲ့ ဗုံးတွေ
05:09
Harvest baby teeth.
110
294000
2000
ရိတ်သိမ်းတဲ့ ငယ်သွားတွေ
05:11
Harvest palms, smoke.
111
296000
3000
ရိတ်သိမ်းတဲ့ ထန်းပင်တွေ၊၊ မီးခိုး
05:14
Harvest witness, smoke.
112
299000
3000
သက်သေကို ရိတ်သိမ်း မီးခိုး
05:17
Resolutions, smoke.
113
302000
3000
ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ၊ မီးခိုး
05:20
Salvation, smoke.
114
305000
3000
ကယ်တင်ခြင်း၊ မီးခိုး
05:23
Redemption, smoke.
115
308000
2000
အဖတ်ဆယ်ခြင်း၊ မီးခိုး
05:25
Breathe.
116
310000
2000
အသက်ရှူလိုက်
05:27
Do not fear
117
312000
2000
ပေါက်ကွဲသွားတာကို
05:29
what has blown up.
118
314000
3000
မကြောက်နဲ့။
05:33
If you must,
119
318000
3000
ကြောက်ရမယ်ဆို
05:36
fear the unexploded.
120
321000
4000
မပေါက်ကွဲတာကို ကြောက်။
05:40
Thank you.
121
325000
2000
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
05:42
(Applause)
122
327000
4000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Suheir Hammad - Poet, playwrightIn her poems and plays, Suheir Hammad blends the stories and sounds of her Palestinian-American heritage with the vibrant language of Brooklyn to create a passionately modern voice.
Why you should listen
Suheir Hammad is the author of Breaking Poems, recipient of a 2009 American Book Award and the Arab American Book award for Poetry 2009. Her other books are ZaatarDiva; Born Palestinian, Born Black; and Drops of This Story. Her work has been widely anthologized and also adapted for theater.
Her produced plays include Blood Trinity and breaking letter(s), and she wrote the libretto for the multimedia performance Re-Orientalism. An original writer and performer in the Tony-winning Russell Simmons Presents Def Poetry Jam on Broadway, Suheir appears in the 2008 Cannes Film Festival Official Selection Salt of This Sea. She is the Artist in Residency at the NYU’s APA Institute for 2010.
Suheir Hammad | Speaker | TED.com