TED2015
Anand Varma: The first 21 days of a bee's life
Anand Varma: ပျားကောင်ရဲ့ ဘဝထဲက ပထမ ၂၁ ရက် အကြောင်း ကျောချမ်းစရာ ဗီဒီယို
Filmed:
Readability: 5
2,617,737 views
ပျားကောင်တွေ ပျောက်ကွယ်လာနေကြောင်း ပြောဆိုသံတွေ ကျွန်တော် ကြားရပါတယ်။ ပျားတွေရဲ့ ဘဝကို အန္တရာယ်ပြုနေကြတဲ့ အရာတွေက ဘာတွေလဲ? ဓာတ်ပုံဆရာ Anand Varma ဟာ အနီးကပ် ဓာတ်ပုံတွေကို ရိုက်ယူနိုင်ဖို့ သူ့အိမ် နောက်ဖေးမှာ၊ ကင်မရာ ရှေ့မှာ၊ ပျားတွေကို မွေးမြူကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ National Geographic အတွက် ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီပရိုဂျက်ဟာ ပျားအုံထဲကို တစေ့တစောင်း ကြည့်ရှုခွင့်ကို ပေးခဲ့လို့၊ ပျားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို အခြိမ်းခြောက်ဆုံးက ပျားတွေရဲ့ ဘဝထဲက ပထမ ၂၁ ရက်အတွင်း နှိပ်စက်တတ်တဲ့ ကမျဉ်းကောင်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ Varma ဟာ အံ့အားသင့်စရာ သူ့ဓာတ်ပုံများဖြင့်၊ ပြီးတော့ Magik*Magik Orchestra ဂီတတေးသွားရဲ့ ပံ့ပိုးမှုဖြင်၊ ပြဿနာကို ဖေါ်ထုတ်ပြပေးလျက်... အဲဒါကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေ လုပ်ကိုင်နေကြောင်းကို တင်ပြထားပါတယ်။ (ဒီဟောပြောချက်ကို Pop-Up Magazine (popupmagazine.com or @popupmag on Twitter) ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဟောပြောခန်းအဖြစ် TED2015 မှာ တင်ဆက်ပေးခဲ့တာပါ။
Anand Varma - Photographer
Anand Varma's photos tell the story behind the science on everything from primate behavior and hummingbird biomechanics to amphibian disease and forest ecology. Full bio
Anand Varma's photos tell the story behind the science on everything from primate behavior and hummingbird biomechanics to amphibian disease and forest ecology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
(Music)
0
1206
5919
(ဂီတသံ)
00:26
These bees are in my backyard
in Berkeley, California.
in Berkeley, California.
1
14325
4497
ဒီပျားကောင်တွေဟာ California၊ Berkeley ရှိ
ကျွန်တော့ နောက်ဖေးခြံထဲမှာပါ။
ကျွန်တော့ နောက်ဖေးခြံထဲမှာပါ။
00:30
Until last year,
I'd never kept bees before,
I'd never kept bees before,
2
18822
2399
မနှစ်တုန်းကအထိ ကျွန်တော်ဟာ
ပျားတွေကို မမွေးခဲ့ဘူးပါ၊
ပျားတွေကို မမွေးခဲ့ဘူးပါ၊
00:33
but National Geographic asked me
to photograph a story about them,
to photograph a story about them,
3
21221
4049
ဒါပေမဲ့၊ National Geographic က သူတို့
အကြောင်း ဓာတ်ပုံရိုက်ဖို့ ပြောလာတာနဲ့
အကြောင်း ဓာတ်ပုံရိုက်ဖို့ ပြောလာတာနဲ့
00:37
and I decided, to be able
to take compelling images,
to take compelling images,
4
25270
2499
ဆွဲဆောင်မှုရှိမယ့်
ဓာတ်ပုံတွေ ရိုက်နိုင်ဖို့
ဓာတ်ပုံတွေ ရိုက်နိုင်ဖို့
00:39
I should start keeping bees myself.
5
27769
2484
ကိုယ်တိုင် ပျားတွေကို မွေးရန်
ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
00:42
And as you may know,
6
30253
1695
ပျားတွေဟာ သီးနှံတွေရဲ့
00:43
bees pollinate one third
of our food crops,
of our food crops,
7
31948
2624
သုံးပုံတပုံကို ဝတ်မှုန် ကူးပေးတာ
ခင်ဗျားတို့ သိကြမယ်ထင်တယ်၊
ခင်ဗျားတို့ သိကြမယ်ထင်တယ်၊
00:46
and lately they've been having
a really hard time.
a really hard time.
8
34572
3158
နောက်ဆုံးအချိန်ပိုင်းမှာ ပျားတွေရဲ့ ဘဝဟာ
အတော့်ကို ခက်ထန်လာခဲ့တယ်။
အတော့်ကို ခက်ထန်လာခဲ့တယ်။
00:49
So as a photographer, I wanted to explore
what this problem really looks like.
what this problem really looks like.
9
37730
4551
အဲဒါနဲ့ ဓာတ်ပုံဆရာ တဦးအနေနဲ့ အဲဒီပြဿနာကို
စူးစမ်းရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
စူးစမ်းရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။
00:54
So I'm going to show you
what I found over the last year.
what I found over the last year.
10
42281
3185
နောက်ဆုံး တနှစ်မှာ ကျွန်တော်
တွေ့ရှိခဲ့တာကို ခင်ဗျားတို့ကို ပြပေးမှာပါ။
တွေ့ရှိခဲ့တာကို ခင်ဗျားတို့ကို ပြပေးမှာပါ။
00:58
This furry little creature
11
46276
1624
အမွေးထူတဲ့ ဒီအကောင်လေးတွေဟာ
00:59
is a fresh young bee halfway emerged
from its brood cell,
from its brood cell,
12
47900
4343
ပျားပေါက်စ အကောင်တွေ သူတို့နေနေခဲ့ကြရတဲ့
အခန်းငယ်ထဲမှ ကိုယ်တဝက် ထွက်လာကြတယ်၊
အခန်းငယ်ထဲမှ ကိုယ်တဝက် ထွက်လာကြတယ်၊
01:04
and bees right now are dealing
with several different problems,
with several different problems,
13
52243
3040
ဒီပျားတွေဟာ ပိုးသတ်ဆေး၊ ရောဂါတွေ နဲ့
နေထိုင်စရာ ပျောက်လာနေခြင်းတို့လို၊
နေထိုင်စရာ ပျောက်လာနေခြင်းတို့လို၊
01:07
including pesticides, diseases,
and habitat loss,
and habitat loss,
14
55283
4252
ပြဿနာ တော်တော်များများကို
ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေကြရပေမဲ့၊
ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းနေကြရပေမဲ့၊
01:11
but the single greatest threat
is a parasitic mite from Asia,
is a parasitic mite from Asia,
15
59535
4611
တခုတည်းသော အကြီးဆုံး အန္တရာယ်မှာ
Varroa ဖျက်ဆီးသူလို့ ခေါ်ကြတဲ့ အာရှတိုက်မှ
Varroa ဖျက်ဆီးသူလို့ ခေါ်ကြတဲ့ အာရှတိုက်မှ
01:16
Varroa destructor.
16
64146
2329
ကမျဉ်းကောင်ဆိုတဲ့ ကပ်ပါးကောင်ပါပဲ။
01:18
And this pinhead-sized mite
crawls onto young bees
crawls onto young bees
17
66475
2879
အပ်ခေါင်း အရွယ် အဲဒီကမျဉ်းကောင်ဟာ
ပေါက်ခါစ ပျားတွေဆီကို တွာသွားလျက်
ပေါက်ခါစ ပျားတွေဆီကို တွာသွားလျက်
01:21
and sucks their blood.
18
69354
2345
သူတို့ရဲ့ သွေးကို စုတ်ယူပါတယ်။
01:23
This eventually destroys a hive
19
71699
1997
အဲဒါက ပျားတွေရဲ့ ကိုယ်ခံ စနစ်ကို
အားနည်းလာစေတာမို့
အားနည်းလာစေတာမို့
01:25
because it weakens
the immune system of the bees,
the immune system of the bees,
20
73696
3244
ပျားအုံဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့
ပျက်ပြုန်းသွားရမှာပါ၊
ပျက်ပြုန်းသွားရမှာပါ၊
01:28
and it makes them more vulnerable
to stress and disease.
to stress and disease.
21
76940
3536
အဲဒါကြောင့် ပျားတွေဟာ ဖိစီးမှု နဲ့
ရောဂါတွေကို ခုခံနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာကြပါတယ်။
ရောဂါတွေကို ခုခံနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာကြပါတယ်။
01:33
Now, bees are the most sensitive
22
81776
1997
ပျားတွေဟာ သူတို့မွေးဖွားရာ အခန်းငယ်ထဲမှာ
01:35
when they're developing
inside their brood cells,
inside their brood cells,
23
83773
2740
ဖွံ့ဖြိုးလာနေချိန်မှာ သိပ်ကို
ထိခိုက်လွယ်ကြပါတယ်၊
ထိခိုက်လွယ်ကြပါတယ်၊
01:38
and I wanted to know
what that process really looks like,
what that process really looks like,
24
86513
3111
အဲဒီဖြစ်စဉ် တခုလုံးကို စူးစမ်း
လေ့လာချင်လို့ ကျွန်တော်ဟာ
လေ့လာချင်လို့ ကျွန်တော်ဟာ
01:41
so I teamed up
with a bee lab at U.C. Davis
with a bee lab at U.C. Davis
25
89624
2624
U.C.Davis မှ အသင်းဆီသွားကာ
ပျားပုံတွေကို ရိုက်မယ့် အဖွဲ့စီစဉ်ခဲ့တယ်၊
ပျားပုံတွေကို ရိုက်မယ့် အဖွဲ့စီစဉ်ခဲ့တယ်၊
01:44
and figured out how to raise bees
in front of a camera.
in front of a camera.
26
92248
3095
ပြီးတော့ ကင်မရာ ရှေ့မှာ ပျားတွေကို ဘယ်လို
ကြီးပြင်းလာစေမလဲ စဉ်းစားခဲ့တယ်။
ကြီးပြင်းလာစေမလဲ စဉ်းစားခဲ့တယ်။
01:47
I'm going to show you
the first 21 days of a bee's life
the first 21 days of a bee's life
27
95993
2988
ကျွန်တော်ဟာ ပျားဘဝရဲ့ ပထမ ၂၁ ရက်ကို
01:50
condensed into 60 seconds.
28
98981
2789
စက္ကန့် ၆၀ တည်းနဲ့ ပြပေးမှာပါ။
01:55
This is a bee egg
as it hatches into a larva,
as it hatches into a larva,
29
103763
4804
ဒါက ပျားဥကနေပြီး ပိုးလောက်ကောင်
ပေါက်လာနေပုံပါ၊
ပေါက်လာနေပုံပါ၊
02:00
and those newly hatched larvae
swim around their cells
swim around their cells
30
108567
4445
အသစ်ပေါက်ခါစ ပိုးလောက်ကောင်တွေဟာ
သူတို့ အခန်းငယ်ကို ရစ်ပတ် ကူးနေကြတယ်၊
သူတို့ အခန်းငယ်ကို ရစ်ပတ် ကူးနေကြတယ်၊
02:05
feeding on this white goo
that nurse bees secrete for them.
that nurse bees secrete for them.
31
113012
4323
သူတို့ စားဖို့ ပြုစုရေ ပျားတွေမှ ထုတ်လုပ်
ပေးတဲ့ အဖြူရောင် အကျိအချွဲကို စားနေကြတယ်။
ပေးတဲ့ အဖြူရောင် အကျိအချွဲကို စားနေကြတယ်။
02:11
Then, their head and their legs
slowly differentiate
slowly differentiate
32
119616
4543
အဲဒီနောက်မှာ သူတို့ဟာ ပိုးတုံးလုံး
ပုံစံပြောင်းလဲသွားရင်းနဲ့
ပုံစံပြောင်းလဲသွားရင်းနဲ့
02:16
as they transform into pupae.
33
124159
3350
ဦးခေါင်း နဲ့ ခြေတွေ ကွဲပြားလာကြပါတယ်။
02:21
Here's that same pupation process,
34
129833
2020
ပိုးတုံးလုံး ဖြစ်လာတဲ့
ဖြစ်စဉ်က ဒီလိုရှိပါတယ်၊
ဖြစ်စဉ်က ဒီလိုရှိပါတယ်၊
02:23
and you can actually see the mites
running around in the cells.
running around in the cells.
35
131853
3390
ကမျဉ်းကောင်တွေ အခန်းငယ်ထဲ ပတ်ပြေးနေကြတာ
ခင်ဗျားတို့ ဒီမှာ လက်တွေ့မြင်နိုင်ကြတယ်။
ခင်ဗျားတို့ ဒီမှာ လက်တွေ့မြင်နိုင်ကြတယ်။
02:27
Then the tissue in their body reorganizes
36
135243
4267
အဲဒီနောက် သူတို့ကိုယ်ထဲက အမျှင်ဟာ
ဖွဲ့စည်းမှု ပြောင်းလာလျက်
ဖွဲ့စည်းမှု ပြောင်းလာလျက်
02:31
and the pigment slowly
develops in their eyes.
develops in their eyes.
37
139510
4605
အမည်းစက်ဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်း သူတို့ရဲ့
မျက်လုံးတွေ ဖြစ်လာကြမှာပါ။
မျက်လုံးတွေ ဖြစ်လာကြမှာပါ။
02:38
The last step of the process
is their skin shrivels up
is their skin shrivels up
38
146869
5888
ဖြစ်စဉ်ရဲ့ နောက်ဆုံးအဆင့် အဖြစ် သူတို့ရဲ့
အရေပြား အပေါ်ဘက်ကို ရှုံ့တွထွက်လာပြီး
အရေပြား အပေါ်ဘက်ကို ရှုံ့တွထွက်လာပြီး
02:44
and they sprout hair.
39
152757
2488
သူတို့ဆီမှာ အမွေးအမျှင်တွေ ပေါ်လာတယ်။
02:47
(Music)
40
155245
3992
(ဂီတသံ)
03:00
So -- (Applause)
41
168805
2854
ဒီတော့-- (လက်ခုပ်သံများ)
03:06
As you can see halfway
through that video,
through that video,
42
174703
3204
ခုနက ဗီဒီယို တဝက်နေရာမှာ ခင်ဗျားတို့
မြင်ခဲ့ရသလို
မြင်ခဲ့ရသလို
03:09
the mites were running around
on the baby bees,
on the baby bees,
43
177907
2554
ကမျဉ်းကောင်တွေဟာ ပေါက်ခါစ ပျားတွေ
တဝိုက်မှာ ပြေးနေခဲ့ကြတယ်၊
တဝိုက်မှာ ပြေးနေခဲ့ကြတယ်၊
03:12
and the way that beekeepers
typically manage these mites
typically manage these mites
44
180461
3929
အစောင့်ပျားတွေက အဲဒီ ကမျဉ်းကောင်တွေကို
ထိန်းချုပ်ကြပုံက
ထိန်းချုပ်ကြပုံက
03:16
is they treat their hives with chemicals.
45
184390
3014
သူတို့ပျားအုံကို ဓာတုပစ္စည်းတွေနဲ့
မွမ်းမံပေးကြတာပါ။
မွမ်းမံပေးကြတာပါ။
03:19
In the long run, that's bad news,
46
187404
2266
ရေရှည်အတွက် ဒါဟာ ဆိုးဝါးတဲ့နည်းလမ်းပါ၊
03:21
so researchers are working
on finding alternatives
on finding alternatives
47
189670
3553
အဲဒီ ကမျဉ်းကောင်တွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့
အခြားနည်းလမ်းတွေကို
အခြားနည်းလမ်းတွေကို
03:25
to control these mites.
48
193223
2164
သုတေသီတွေ ရှာကြံနေကြပါတယ်။
03:28
This is one of those alternatives.
49
196195
2768
ဒါက အဲဒီလို အစားထိုးစရာထဲက တခုပါ။
03:30
It's an experimental breeding program
at the USDA Bee Lab in Baton Rouge,
at the USDA Bee Lab in Baton Rouge,
50
198963
4365
Baton Rouge မှာရှိတဲ့ USDA Bee Lab မှ
စမ်းသပ်ရေး အကောင်ဖောက်ရေး အစီအစဉ်ပါ၊
စမ်းသပ်ရေး အကောင်ဖောက်ရေး အစီအစဉ်ပါ၊
03:35
and this queen and her attendant bees
are part of that program.
are part of that program.
51
203328
3717
ဒီဘုရင်မ နဲ့ သူ့အစေးအပါး ပျားတွေဟာလည်း
အစီအစဉ်ရဲ့ တစိတ်တဒေသပါ။
အစီအစဉ်ရဲ့ တစိတ်တဒေသပါ။
03:39
Now, the researchers figured out
52
207735
3695
သုတေသီတွေ တွေ့ခဲ့ကြတာက
03:43
that some of the bees have
a natural ability to fight mites,
a natural ability to fight mites,
53
211430
3722
အချို့ပျားတွေဟာ ကမျဉ်းကောင်တွေကို
တိုက်ခိုက်ဖို့ သဘာဝ စွမ်းပကား ရှိကြတယ်၊
တိုက်ခိုက်ဖို့ သဘာဝ စွမ်းပကား ရှိကြတယ်၊
03:47
so they set out to breed
a line of mite-resistant bees.
a line of mite-resistant bees.
54
215152
4170
သူတို့ဟာ ကမျဉ်းကောင်တွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့
ပျားတွေအတွက် လိုင်းတလိုင်းကို စီစဉ်ခဲ့တယ်။
ပျားတွေအတွက် လိုင်းတလိုင်းကို စီစဉ်ခဲ့တယ်။
03:52
This is what it takes
to breed bees in a lab.
to breed bees in a lab.
55
220782
2636
အဲဒီလိုနည်းဖြင့် စမ်းသပ်ခန်းထဲမှာ
ပျားတွေကို မွေးကြတာပါ။
ပျားတွေကို မွေးကြတာပါ။
03:55
The virgin queen is sedated
56
223418
2740
ဘုရင်မကို စိတ်ငြမ်းဆေး တိုက်ပေးလိုက်ကာ
03:58
and then artificially inseminated
using this precision instrument.
using this precision instrument.
57
226158
5042
တိကျတဲ့ စက်ကိရိယာကို သုံးပြီး
ဓာတုနည်းဖြင့် သားစပ်ပေးလိုက်တာပါ။
ဓာတုနည်းဖြင့် သားစပ်ပေးလိုက်တာပါ။
04:03
Now, this procedure allows the researchers
58
231200
2278
အဲဒီလိုနည်းဖြင့် သုတေသီတို့ဟာ
မျိုးစပ်မယ့် ပျားတွေကို
မျိုးစပ်မယ့် ပျားတွေကို
04:05
to control exactly
which bees are being crossed,
which bees are being crossed,
59
233478
5022
အတိအကျ ရွေးချယ်ခွင့်ကို ပေးလာပါတယ်၊
04:10
but there's a tradeoff
in having this much control.
in having this much control.
60
238500
3127
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ထိန်းချုပ်ရွေးချယ်မှုကြောင့်
ဆုတ်ယုတ်မှု တခု ရှိလာတယ်။
ဆုတ်ယုတ်မှု တခု ရှိလာတယ်။
04:13
They succeeded in breeding
mite-resistant bees,
mite-resistant bees,
61
241627
3205
သူတို့ဟာ ကမျဉ်းကောင်တွေကို နိုင်နိုင်နေကြတဲ့
ပျားတွေကို မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ကြပေမဲ့၊
ပျားတွေကို မွေးထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ကြပေမဲ့၊
04:16
but in that process, those bees
started to lose traits
started to lose traits
62
244832
3088
အဲဒီလုပ်ငန်းစဉ် အတွင်းမှာ အဲဒီပျားတွေဟာ
နူးညံ့မှု နဲ့ ပျားရည် စုစည်းမှုလို
နူးညံ့မှု နဲ့ ပျားရည် စုစည်းမှုလို
04:19
like their gentleness
and their ability to store honey,
and their ability to store honey,
63
247920
3765
သူတို့ရဲ့ လက္ခဏာတွေကို ဆုံးရှံးသွားကြပါတယ်။
04:23
so to overcome that problem,
64
251685
2509
အဲဒီပြဿနာကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့အတွက်
04:26
these researchers are now collaborating
with commercial beekeepers.
with commercial beekeepers.
65
254194
3548
သုတေသီတို့ဟာ အခုတော့ စီးပွားဖြစ် ပျားတွေကို
မွေးကြသူတို့နဲ့ လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေကြတယ်။
မွေးကြသူတို့နဲ့ လက်တွဲ ဆောင်ရွက်နေကြတယ်။
04:30
This is Bret Adee opening
one of his 72,000 beehives.
one of his 72,000 beehives.
66
258252
4868
ဒါကတော့ Bret Adee က သူရဲ့ ပျားအုံ
၇၂၀၀၀ ထဲက တခုကို ဖွင့်ပြနေတာပါ။
၇၂၀၀၀ ထဲက တခုကို ဖွင့်ပြနေတာပါ။
04:35
He and his brother run the largest
beekeeping operation in the world,
beekeeping operation in the world,
67
263120
4630
သူတို့ ညီအကိုတို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ပျားမွေးမြူရေး
အကြီးဆုံး လုပ်ငန်းကို ပိုင်ဆိုင်ကြပြီး
အကြီးဆုံး လုပ်ငန်းကို ပိုင်ဆိုင်ကြပြီး
04:39
and the USDA is integrating their
mite-resistant bees into his operation
mite-resistant bees into his operation
68
267750
5659
USDA ဟာ သူတို့ရဲ့ ကမျဉ်းကောင် ပီကြတဲ့
ပျားတွေကို သူ့လုပ်ငန်းထဲ ထည့်ပေးလျက်
ပျားတွေကို သူ့လုပ်ငန်းထဲ ထည့်ပေးလျက်
04:45
with the hope that over time,
69
273409
1643
တနေ့တွင် သူတို့ဟာ ကမျဉ်းကောင် ပီကြတဲ့
04:47
they'll be able to select the bees
that are not only mite-resistant
that are not only mite-resistant
70
275052
3671
ပျားတွေကိုသာမက ပျားတွေ ကျွန်ုပ်တို့အတွက်
အသုံးဝင်ခြင်းဆိုင်ရာ
အသုံးဝင်ခြင်းဆိုင်ရာ
04:50
but also retain all of these qualities
that make them useful to us.
that make them useful to us.
71
278723
4984
အခြား လက္ခဏာတွေကိုပါ ရရှိလာနိုင်ကြမယ်လို့
မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။
မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။
04:56
And to say it like that
72
284165
1695
အဲဒီလိုပြောလိုက်လို့ ကျွန်တော်တို့ဟာ
ပျားတွေကို
ပျားတွေကို
04:57
makes it sound like we're manipulating
and exploiting bees,
and exploiting bees,
73
285860
3297
အသုံးချအမြတ်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားနေသလို
ထင်မြင်စရာ ရှိနိုင်ပေမဲ့၊
ထင်မြင်စရာ ရှိနိုင်ပေမဲ့၊
05:01
and the truth is, we've been doing that
for thousands of years.
for thousands of years.
74
289157
3436
တကယ်တမ်းမှာတော့၊ လူသားတွေ အဲဒီလို
လုပ်ကိုင်လာခဲ့ကြတာ နှစ်ထောင်ချီနေပါပြီ။
လုပ်ကိုင်လာခဲ့ကြတာ နှစ်ထောင်ချီနေပါပြီ။
05:04
We took this wild creature
and put it inside of a box,
and put it inside of a box,
75
292593
5154
တချိန်တုန်းက အရိုင်းကောင်တွေကို ယူပြီး
သေတ္တာတွေထဲ ထည့်ပေးလိုက်ကာ
သေတ္တာတွေထဲ ထည့်ပေးလိုက်ကာ
05:09
practically domesticating it,
76
297747
2114
အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်လို မွေးရန်ကြံစည်ခဲ့စဉ်က
05:11
and originally that was
so that we could harvest their honey,
so that we could harvest their honey,
77
299861
4109
အစပိုင်းတွင် ပျားရည်ကို စုစည်းရန် အတွက်ပါ၊
05:15
but over time we started losing
our native pollinators,
our native pollinators,
78
303970
2755
ဒါပေမဲ့ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ကျွန်တော်တို့ဟာ
မူရင်း ဝတ်မှုန်ကူးစက်ပေးတဲ့ ပျားတွေကို
မူရင်း ဝတ်မှုန်ကူးစက်ပေးတဲ့ ပျားတွေကို
05:18
our wild pollinators,
79
306725
1695
ပျားအရိုင်းတွေကို ဆုံးရှုံးလာကြပါတယ်။
05:20
and there are many places now
where those wild pollinators
where those wild pollinators
80
308420
3065
အခုဆိုရင် ပျားအရိုင်းတွေက လယ်ယာလုပ်ငန်း
အတွက် လိုအပ်သလောက်
အတွက် လိုအပ်သလောက်
05:23
can no longer meet the pollination
demands of our agriculture,
demands of our agriculture,
81
311485
3799
ဝတ်မှုန်ကူးမှုကို လုပ်ပေးနိုင်စွမ်း
မလောက် ဖြစ်လာပါတယ်၊
မလောက် ဖြစ်လာပါတယ်၊
05:27
so these managed bees have become
an integral part of our food system.
an integral part of our food system.
82
315284
5224
အဲဒါကြောင့်မို့လို့ လူကထုတ်လုပ်တဲ့ ပျားတွေဟာ
အစားအစာ စနစ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
အစားအစာ စနစ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
05:32
So when people talk about saving bees,
83
320508
2719
ဒီတော့ လူတွေကို ပျားတွေကို
ကယ်တင်ဖို့ကို ပြောကြတဲ့အခါမှာ
ကယ်တင်ဖို့ကို ပြောကြတဲ့အခါမှာ
05:35
my interpretation of that
84
323227
2133
ကျွန်တော် အမြင်က ကျန်တော်တို့ဟာ
05:37
is we need to save
our relationship to bees,
our relationship to bees,
85
325360
3228
ပျားတွေဆိုင်ရာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဆက်ဆံမှုကို
ထိန်းသိမ်းထားချင်ကြရင်၊
ထိန်းသိမ်းထားချင်ကြရင်၊
05:40
and in order to design new solutions,
86
328588
5004
ပြီးတော့ ဝတ်မှုန်ကူးစက်ပေးဖို့ အဖြေအသစ်တွေ
ရှာကြံချင်ကြရင်၊
ရှာကြံချင်ကြရင်၊
05:45
we have to understand
the basic biology of bees
the basic biology of bees
87
333592
5101
ကျွန်တော်တို့ဟာ ပျားတွေရဲ့
အခြေခံ ဇီဝဗေဒကို နားလည်ရန်၊
အခြေခံ ဇီဝဗေဒကို နားလည်ရန်၊
05:50
and understand the effects
of stressors that we sometimes cannot see.
of stressors that we sometimes cannot see.
88
338693
6243
ကျွန်တော်တို့ မြင်မရနိုင်တဲ့ ဖိစီးချက်တွေရဲ့
အကျိုးသက်ရောက်မှုကို နားလည်ရန် လိုပါတယ်။
အကျိုးသက်ရောက်မှုကို နားလည်ရန် လိုပါတယ်။
05:57
In other words, we have
to understand bees up close.
to understand bees up close.
89
345909
3205
နောက်တမျိုး ပြောရရင်၊ ကျွန်တော်တို့ဟာ
ပျားတွေကို နီးကပ်စွာ သိရှိဖို့ လိုအပ်တယ်။
ပျားတွေကို နီးကပ်စွာ သိရှိဖို့ လိုအပ်တယ်။
06:01
Thank you.
90
349114
2270
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
06:03
(Applause)
91
351384
1814
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Anand Varma - PhotographerAnand Varma's photos tell the story behind the science on everything from primate behavior and hummingbird biomechanics to amphibian disease and forest ecology.
Why you should listen
Anand Varma is a freelance photographer and videographer who started photographing natural history subjects while studying biology at the University of California, Berkeley. He spent several years assisting David Liittschwager before receiving a National Geographic Young Explorer grant to document the wetlands of Patagonia.
Varma has since become a regular contributor to National Geographic. His first feature story, called “Mindsuckers,” was published on the November 2014 cover of the magazine. This incredible look at parasites won Varma the World Press Photo's first prize in the nature category in 2015.
Anand Varma | Speaker | TED.com