TED2017
Robert Sapolsky: The biology of our best and worst selves
Robert Sapolsky: De biologie van ons beste en slechtste 'zelf'
Filmed:
Readability: 4.6
1,818,106 views
Hoe komt het dat mensen zo mededogend en altruïstisch kunnen zijn en tevens zo brutaal en gewelddadig? Om te begrijpen waarom we doen wat we doen, kijkt neurowetenschapper Robert Sapolsky naar de externe context. Hij bestudeert gedragingen op een tijdsschaal van seconden tot miljoenen jaren voor ze gebeuren. In deze fascinerende talk deelt hij zijn toonaangevend onderzoek naar de biologie achter onze slechtste en beste gedragingen.
Robert Sapolsky - Neuroscientist, primatologist, writer
Robert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans). Full bio
Robert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Chris Anderson: So Robert
spent the last few years
spent the last few years
0
760
2696
Robert dacht de voorbije jaren na over
hoe vreemd menselijk gedrag is
00:15
think about how weird human behavior is,
1
3480
2336
00:17
and how inadequate most
of our language trying to explain it is.
of our language trying to explain it is.
2
5840
4216
en hoe ontoereikend onze taal is
om dit te proberen verklaren.
om dit te proberen verklaren.
00:22
And it's very exciting to hear him
explain some of the thinking behind it
explain some of the thinking behind it
3
10080
4376
Het is erg boeiend om naar
zijn achterliggende ideeën te luisteren,
zijn achterliggende ideeën te luisteren,
nu voor het eerst voor een publiek.
00:26
in public for the first time.
4
14480
1656
00:28
Over to you now, Robert Sapolsky.
5
16160
2096
Over naar jou, Robert Sapolsky.
00:30
(Applause)
6
18280
2960
(Applaus)
00:35
Robert Sapolsky: Thank you.
7
23040
1616
Robert Sapolsky: Dank je.
00:36
The fantasy always runs
something like this.
something like this.
8
24680
2480
De fantasie gaat altijd ongeveer zo.
00:39
I've overpowered his elite guard,
9
27960
2176
Ik overmeester zijn elitewachters,
00:42
burst into his secret bunker
10
30160
1935
val binnen in zijn geheime bunker
00:44
with my machine gun ready.
11
32119
1817
met mijn machinegeweer in de aanslag.
00:45
He lunges for his Luger.
12
33960
1896
Hij grijpt naar zijn pistool.
00:47
I knock it out of his hand.
13
35880
1816
Ik sla die uit zijn hand.
00:49
He lunges for his cyanide pill.
14
37720
2336
Hij grijpt naar zijn cyanidepil.
00:52
I knock that out of his hand.
15
40080
1736
Ik sla ook die uit zijn hand.
00:53
He snarls,
16
41840
1296
Hij gromt,
00:55
comes at me with otherworldly strength.
17
43160
2216
valt me met een buitengewone kracht aan.
00:57
We grapple, we fight,
18
45400
1696
We grabbelen, we vechten,
het lukt me om hem
op de grond vast te pinnen
op de grond vast te pinnen
00:59
I manage to pin him down
19
47120
1896
01:01
and put on handcuffs.
20
49040
1560
en te handboeien.
01:03
"Adolf Hitler," I say,
21
51480
2016
"Adolf Hitler" zeg ik.
"Ik arresteer je voor het plegen
van misdaden tegen de mensheid."
van misdaden tegen de mensheid."
01:05
"I arrest you for crimes
against humanity."
against humanity."
22
53520
2840
Dit is waar de 'Medal of Honor'-versie
van mijn fantasie eindigt
van mijn fantasie eindigt
01:10
Here's where the Medal of Honor
version of the fantasy ends
version of the fantasy ends
23
58000
2976
01:13
and the imagery darkens.
24
61000
1856
en de beelden somberder worden.
01:14
What would I do if I had Hitler?
25
62880
1719
Wat zou ik doen
indien ik Hitler te pakken had?
indien ik Hitler te pakken had?
Het is niet moeilijk om in te beelden
eenmaal ik het mezelf toesta.
eenmaal ik het mezelf toesta.
01:17
It's not hard to imagine
once I allow myself.
once I allow myself.
26
65160
2760
Breek zijn ruggengraat aan de nek.
01:20
Sever his spine at the neck.
27
68720
2136
01:22
Take out his eyes with a blunt instrument.
28
70880
2376
Steek zijn ogen uit
met een stomp voorwerp.
met een stomp voorwerp.
01:25
Puncture his eardrums. Cut out his tongue.
29
73280
2776
Doorprik zijn trommelvliezen.
Snij zijn tong uit.
01:28
Leave him alive on a respirator,
30
76080
2136
Hou hem in leven
aan een beademingsapparaat,
aan een beademingsapparaat,
01:30
tube-fed, not able to speak
or move or see or hear, just to feel,
or move or see or hear, just to feel,
31
78240
5296
met een sonde,
zonder te kunnen spreken,
zonder te kunnen spreken,
bewegen, zien of horen,
zodat hij nog enkel kan voelen
zodat hij nog enkel kan voelen
01:35
and then inject him
with something cancerous
with something cancerous
32
83560
3256
en hem dan met iets
kankerverwekkend injecteren
kankerverwekkend injecteren
01:38
that's going to fester and pustulate
33
86840
2256
dat vervolgens zweert en ettert
01:41
until every cell in his body
is screaming in agony,
is screaming in agony,
34
89120
3936
tot elke cel van zijn lichaam
het uitschreeuwt van de pijn,
het uitschreeuwt van de pijn,
01:45
until every second
feels like an eternity in hell.
feels like an eternity in hell.
35
93080
3240
tot elke seconde aanvoelt
als een eeuwigheid in de hel.
als een eeuwigheid in de hel.
Dat is wat ik zou doen met Hitler.
01:49
That's what I would do to Hitler.
36
97680
1840
01:53
I've had this fantasy since I was a kid,
37
101920
2016
Van kindsbeen af had ik deze fantasie al
01:55
still do sometimes,
38
103960
1496
en ik heb ze soms nog steeds.
01:57
and when I do, my heart speeds up --
39
105480
2656
En als ik ze heb,
dan slaat mijn hart sneller,
dan slaat mijn hart sneller,
02:00
all these plans for the most evil,
wicked soul in history.
wicked soul in history.
40
108160
4880
al die plannen voor de slechtste,
kwaadaardigste ziel aller tijden.
kwaadaardigste ziel aller tijden.
02:05
But there's a problem,
41
113840
1256
Maar er is een probleem namelijk:
02:07
which is I don't actually believe
in souls or evil,
in souls or evil,
42
115120
2896
ik geloof eigenlijk niet
in zielen of het kwade
in zielen of het kwade
02:10
and I think wicked belongs in a musical.
43
118040
2536
en ik denk dat 'Wicked'
in een musical thuis hoort.
in een musical thuis hoort.
02:12
But there's some people
I would like to see killed,
I would like to see killed,
44
120600
2416
Maar er zijn mensen
die ik graag vermoord zou zien,
die ik graag vermoord zou zien,
02:15
but I'm against the death penalty.
45
123040
1816
maar ik ben wel tegen de doodstraf.
Maar ik hou van schokkend
gewelddadige films,
gewelddadige films,
02:16
But I like schlocky violent movies,
46
124880
2096
maar ik ben wel voor
een beperkt wapenbezit.
een beperkt wapenbezit.
02:19
but I'm for strict gun control.
47
127000
1776
02:20
But then there was a time
I was at a laser tag place,
I was at a laser tag place,
48
128800
3056
Maar toen was er die keer
dat ik aan een lasergame deelnam
dat ik aan een lasergame deelnam
02:23
and I had such a good time
hiding in a corner shooting at people.
hiding in a corner shooting at people.
49
131880
3880
en het was zo leuk om me in een hoekje
te verstoppen en op mensen te schieten.
te verstoppen en op mensen te schieten.
02:28
In other words, I'm your basic
confused human when it comes to violence.
confused human when it comes to violence.
50
136360
4800
Met andere woorden, ik ben een normale,
verwarde mens als het over geweld gaat.
verwarde mens als het over geweld gaat.
02:33
Now, as a species, we obviously
have problems with violence.
have problems with violence.
51
141760
3336
Nu, als dierensoort hebben we
een duidelijk probleem met geweld.
een duidelijk probleem met geweld.
02:37
We use shower heads to deliver poison gas,
52
145120
3056
We gebruiken douchekoppen
om dodelijk gas toe te dienen,
om dodelijk gas toe te dienen,
02:40
letters with anthrax,
airplanes as weapons,
airplanes as weapons,
53
148200
3096
brieven met anthrax,
vliegtuigen als wapens,
vliegtuigen als wapens,
massaverkrachtingen
als militaire strategie.
als militaire strategie.
02:43
mass rape as a military strategy.
54
151320
1856
02:45
We're a miserably violent species.
55
153200
2280
We zijn een verschrikkelijk
gewelddadige dierensoort.
gewelddadige dierensoort.
02:47
But there's a complication,
56
155920
1496
Maar er is een complicatie.
02:49
which is we don't hate violence,
57
157440
2376
We haten namelijk niet geweld,
02:51
we hate the wrong kind.
58
159840
1856
we haten de verkeerde soort.
02:53
And when it's the right kind,
59
161720
1456
De juiste soort geweld moedigen we aan,
02:55
we cheer it on, we hand out medals,
60
163200
2496
we delen medailles uit,
02:57
we vote for, we mate with
our champions of it.
our champions of it.
61
165720
3136
we stemmen ervoor
en paren met zijn kampioenen.
en paren met zijn kampioenen.
Want we houden van
de juiste soort geweld.
de juiste soort geweld.
03:00
When it's the right kind of violence,
62
168880
1816
03:02
we love it.
63
170720
1200
Er is nog een andere complicatie.
03:04
And there's another complication,
64
172520
1656
03:06
which is, in addition to us
being this miserably violent species,
being this miserably violent species,
65
174200
4056
We zijn namelijk,
naast een verschrikkelijk
gewelddadige dierensoort,
gewelddadige dierensoort,
03:10
we're also this extraordinarily
altruistic, compassionate one.
altruistic, compassionate one.
66
178280
3800
ook een ongelooflijk altruïstische,
meedogende dierensoort.
meedogende dierensoort.
03:15
So how do you make sense
of the biology of our best behaviors,
of the biology of our best behaviors,
67
183520
3296
Hoe kunnen we dus
de biologische werking begrijpen
de biologische werking begrijpen
van ons beste en slechtste gedrag
03:18
our worst ones and all of those
ambiguously in between?
ambiguously in between?
68
186840
4016
en alles wat daar vaag tussenin hangt?
03:22
Now, for starters,
69
190880
1256
Nu, om te beginnen,
03:24
what's totally boring is understanding
the motoric aspects of the behavior.
the motoric aspects of the behavior.
70
192160
4296
is het begrijpen van de motorische
aspecten van het gedrag ongelooflijk saai.
aspecten van het gedrag ongelooflijk saai.
Je hersenen vertellen
via je ruggenmerg je spieren
via je ruggenmerg je spieren
03:28
Your brain tells your spine,
tells your muscles
tells your muscles
71
196480
3176
om het één of het ander te doen
03:31
to do something or other,
72
199680
1256
03:32
and hooray, you've behaved.
73
200960
1936
en joepie, je gedraagt je.
03:34
What's hard is understanding
the meaning of the behavior,
the meaning of the behavior,
74
202920
3656
Wat moeilijk te begrijpen is,
is de betekenis van dit gedrag,
is de betekenis van dit gedrag,
03:38
because in some settings,
pulling a trigger is an appalling act;
pulling a trigger is an appalling act;
75
206600
3816
want in sommige gevallen is de trekker
overhalen een verschrikkelijke daad
overhalen een verschrikkelijke daad
03:42
in others, it's heroically
self-sacrificial.
self-sacrificial.
76
210440
2976
en in andere gevallen is het
een heldhaftige zelfopoffering.
een heldhaftige zelfopoffering.
03:45
In some settings, putting your hand
one someone else's
one someone else's
77
213440
2936
In sommige gevallen is je hand
op die van iemand anders leggen
op die van iemand anders leggen
03:48
is deeply compassionate.
78
216400
1456
een teken van diep mededogen.
03:49
In others, it's a deep betrayal.
79
217880
1896
In andere gevallen is het diep verraad.
03:51
The challenge is to understand
80
219800
1536
Het is een uitdaging de biologische
context van ons gedrag te begrijpen
context van ons gedrag te begrijpen
03:53
the biology of the context
of our behaviors,
of our behaviors,
81
221360
3256
03:56
and that's real tough.
82
224640
1600
en dat is heel moeilijk.
03:59
One thing that's clear, though,
is you're not going to get anywhere
is you're not going to get anywhere
83
227040
3176
Eén ding is duidelijk,
je komt nergens als je denkt
04:02
if you think there's going to be
the brain region or the hormone
the brain region or the hormone
84
230240
4416
dat er één specifiek hersendeel
of hormoon of gen of jeugdervaring
of evolutionair mechanisme is
of evolutionair mechanisme is
04:06
or the gene or the childhood experience
85
234680
2736
04:09
or the evolutionary mechanism
that explains everything.
that explains everything.
86
237440
3080
dat alles verklaart.
04:13
Instead, every bit of behavior
has multiple levels of causality.
has multiple levels of causality.
87
241040
5120
Elk gedrag heeft namelijk
verschillende oorzakelijke lagen.
verschillende oorzakelijke lagen.
04:18
Let's look at an example.
88
246800
1400
Laten we een voorbeeld bekijken.
04:20
You have a gun.
89
248840
1200
Jij hebt een geweer.
04:22
There's a crisis going on:
90
250720
1576
Er is een crisis aan de gang:
04:24
rioting, violence, people running around.
91
252320
2576
rellen, geweld, mensen lopen rond.
04:26
A stranger is running at you
in an agitated state --
in an agitated state --
92
254920
3176
Een onbekende komt naar jou
toegelopen in opgewonden toestand.
toegelopen in opgewonden toestand.
04:30
you can't quite tell if the expression
is frightened, threatening, angry --
is frightened, threatening, angry --
93
258120
5096
Je kan niet zeggen of zijn uitdrukking
angstig, bedreigend of woedend is.
angstig, bedreigend of woedend is.
04:35
holding something
that kind of looks like a handgun.
that kind of looks like a handgun.
94
263240
3216
Hij houdt iets in zijn hand
dat op een pistool lijkt.
dat op een pistool lijkt.
04:38
You're not sure.
95
266480
1216
Je bent niet zeker.
04:39
The stranger comes running at you
96
267720
1896
De onbekende komt naar je toegelopen
04:41
and you pull the trigger.
97
269640
1736
en jij haalt de trekker over.
04:43
And it turns out
that thing in this person's hand
that thing in this person's hand
98
271400
2936
Achteraf blijkt dat het ding
in zijn hand een gsm was.
in zijn hand een gsm was.
04:46
was a cell phone.
99
274360
1200
04:48
So we asked this biological question:
100
276200
2216
Dus stellen we onszelf
deze biologische vraag:
deze biologische vraag:
04:50
what was going on
that caused this behavior?
that caused this behavior?
101
278440
3176
wat gebeurde er
dat dit gedrag veroorzaakte?
dat dit gedrag veroorzaakte?
04:53
What caused this behavior?
102
281640
1896
Wat was de oorzaak van dit gedrag?
04:55
And this is a multitude of questions.
103
283560
2296
En dit is een veelvoud van vragen.
04:57
We start.
104
285880
1216
We beginnen.
04:59
What was going on in your brain
one second before you pulled that trigger?
one second before you pulled that trigger?
105
287120
4416
Wat was er aan de hand in jouw hersenen
één seconde voor je de trekker overhaalde?
één seconde voor je de trekker overhaalde?
05:03
And this brings us into the realm
of a brain region called the amygdala.
of a brain region called the amygdala.
106
291560
3696
Dit brengt ons bij
het deel van de hersenen
het deel van de hersenen
dat we amygdala noemen.
05:07
The amygdala, which is
central to violence, central to fear,
central to violence, central to fear,
107
295280
3936
De amygdala is belangrijk
voor geweld en angst
voor geweld en angst
05:11
initiates volleys of cascades
108
299240
2696
en brengt het proces op gang
05:13
that produce pulling of a trigger.
109
301960
2256
dat het overhalen
van een trekker veroorzaakt.
van een trekker veroorzaakt.
05:16
What was the level of activity
in your amygdala one second before?
in your amygdala one second before?
110
304240
3680
Hoeveel activiteit was er
in jouw amygdala één seconde ervoor?
in jouw amygdala één seconde ervoor?
05:20
But to understand that,
we have to step back a little bit.
we have to step back a little bit.
111
308880
3376
Maar om dit te begrijpen,
moeten we een stap terug zetten.
moeten we een stap terug zetten.
05:24
What was going on in the environment
seconds to minutes before
seconds to minutes before
112
312280
3576
Wat was er aan de hand in de omgeving,
seconden tot minuten ervoor,
seconden tot minuten ervoor,
05:27
that impacted the amygdala?
113
315880
1736
dat de amygdala heeft beïnvloed?
05:29
Now, obviously, the sights,
the sounds of the rioting,
the sounds of the rioting,
114
317640
3096
Uiteraard: de plaats,
het geluid van de rellen,
het geluid van de rellen,
05:32
that was pertinent.
115
320760
1216
dat was relevant.
05:34
But in addition,
116
322000
1216
Maar daarbij komt,
05:35
you're more likely to mistake
a cell phone for a handgun
a cell phone for a handgun
117
323240
3456
dat je meer geneigd bent
een gsm voor een geweer te houden
een gsm voor een geweer te houden
05:38
if that stranger was male
118
326720
2256
als de onbekende een man was
05:41
and large and of a different race.
119
329000
2600
en groot en van een ander ras.
05:44
Furthermore, if you're in pain,
120
332360
2136
Bovendien, als je pijn hebt,
05:46
if you're hungry, if you're exhausted,
121
334520
2176
je honger hebt, je vermoeid bent
werkt jouw frontale cortex niet erg goed,
05:48
your frontal cortex
is not going to work as well,
is not going to work as well,
122
336720
2536
juist dat deel van de hersenen
wiens taak het is
wiens taak het is
05:51
part of the brain whose job it is
to get to the amygdala in time
to get to the amygdala in time
123
339280
3656
om op tijd aan de amygdala te vragen:
05:54
saying, "Are you really sure
that's a gun there?"
that's a gun there?"
124
342960
3280
"Ben je heel zeker
dat het een pistool is?"
dat het een pistool is?"
Maar we moeten nog
een stap verder terug zetten.
een stap verder terug zetten.
05:58
But we need to step further back.
125
346800
2136
06:00
Now we have to look
at hours to days before,
at hours to days before,
126
348960
3176
Nu moeten we de uren
en dagen ervoor bekijken.
en dagen ervoor bekijken.
06:04
and with this, we have entered
the realm of hormones.
the realm of hormones.
127
352160
2976
En daarmee betreden we
het gebied van de hormonen.
het gebied van de hormonen.
06:07
For example, testosterone,
128
355160
2136
Bijvoorbeeld testosteron.
06:09
where regardless of your sex,
129
357320
1736
Onafhankelijk van je geslacht,
06:11
if you have elevated
testosterone levels in your blood,
testosterone levels in your blood,
130
359080
2856
als het testosteron
in je bloed verhoogd is,
in je bloed verhoogd is,
06:13
you're more likely to think
a face with a neutral expression
a face with a neutral expression
131
361960
3376
ben je eerder geneigd om te denken
dat een neutrale gezichtsuitdrukking
dat een neutrale gezichtsuitdrukking
06:17
is instead looking threatening.
132
365360
2056
er juist bedreigend uitziet.
06:19
Elevated testosterone levels,
elevated levels of stress hormones,
elevated levels of stress hormones,
133
367440
3856
Een verhoogd testosterongehalte,
een verhoogd stresshormonengehalte
een verhoogd stresshormonengehalte
06:23
and your amygdala
is going to be more active
is going to be more active
134
371320
2296
en je amygdala zal actiever zijn
06:25
and your frontal cortex
will be more sluggish.
will be more sluggish.
135
373640
2480
en je frontale cortex trager.
06:29
Pushing back further,
weeks to months before,
weeks to months before,
136
377200
2856
Als we nog verder teruggaan,
weken tot maanden ervoor,
weken tot maanden ervoor,
06:32
where's the relevance there?
137
380080
1456
wat kan hier van belang zijn?
06:33
This is the realm of neural plasticity,
138
381560
2536
Dit is het gebied
van de neurale plasticiteit.
van de neurale plasticiteit.
06:36
the fact that your brain
can change in response to experience,
can change in response to experience,
139
384120
3936
Het feit dat jouw hersenen kunnen
veranderen als reactie op een ervaring.
veranderen als reactie op een ervaring.
06:40
and if your previous months
have been filled with stress and trauma,
have been filled with stress and trauma,
140
388080
4176
Als jouw voorbije maanden
vol stress en trauma zaten,
vol stress en trauma zaten,
zal je amygdala vergroot zijn.
06:44
your amygdala will have enlarged.
141
392280
1856
06:46
The neurons will have become
more excitable,
more excitable,
142
394160
2216
De neuronen zijn gevoeliger geworden.
Je frontale cortex is verschrompeld.
06:48
your frontal cortex would have atrophied,
143
396400
2336
Allemaal van belang voor
wat gebeurt in die ene seconde.
wat gebeurt in die ene seconde.
06:50
all relevant to what happens
in that one second.
in that one second.
144
398760
2800
06:54
But we push back even more, back years,
145
402320
2656
Maar we gaan nog verder terug, jaren terug
06:57
back, for example, to your adolescence.
146
405000
2496
naar bijvoorbeeld jouw adolescentie.
06:59
Now, the central fact
of the adolescent brain
of the adolescent brain
147
407520
2496
Het belangrijkste feit
over de adolescente hersenen
over de adolescente hersenen
07:02
is all of it is going full blast
148
410040
2736
is dat ze volledig
op volle toeren draaien,
op volle toeren draaien,
07:04
except the frontal cortex,
149
412800
1696
behalve dan de frontale cortex
07:06
which is still half-baked.
150
414520
1736
die nog niet af is.
07:08
It doesn't fully mature
until you're around 25.
until you're around 25.
151
416280
3176
Die is nog niet volledig
volgroeid tot rond je 25.
volgroeid tot rond je 25.
07:11
And thus, adolescence and early adulthood
152
419480
3216
Daarom zijn de puberteit
en jongvolwassenheid
en jongvolwassenheid
07:14
are the years where environment
and experience sculpt your frontal cortex
and experience sculpt your frontal cortex
153
422720
5136
de jaren waar de omgeving
en de ervaringen je frontale cortex vormen
en de ervaringen je frontale cortex vormen
07:19
into the version you're going to have
as an adult in that critical moment.
as an adult in that critical moment.
154
427880
3800
tot de versie die zult hebben
als volwassene op dat cruciale moment.
als volwassene op dat cruciale moment.
Maar als we nog verder teruggaan,
07:24
But pushing back even further,
155
432800
1776
07:26
even further back
to childhood and fetal life
to childhood and fetal life
156
434600
3456
nog verder terug naar
de kindertijd en de foetusfase
de kindertijd en de foetusfase
07:30
and all the different versions
that that could come in.
that that could come in.
157
438080
2816
en alle verschillende resultaten
dat dit kan opleveren.
dat dit kan opleveren.
Klaarblijkelijk is dit het moment
dat jouw hersenen gevormd worden
dat jouw hersenen gevormd worden
07:32
Now, obviously, that's the time
that your brain is being constructed,
that your brain is being constructed,
158
440920
3256
07:36
and that's important,
159
444200
1216
en dat is belangrijk,
07:37
but in addition,
experience during those times
experience during those times
160
445440
3296
maar daarenboven veroorzaken
ervaringen die je dan hebt
ervaringen die je dan hebt
07:40
produce what are called
epigenetic changes,
epigenetic changes,
161
448760
2976
wat we epigenetische veranderingen noemen,
07:43
permanent, in some cases,
162
451760
1656
die, in sommige gevallen blijvend,
07:45
permanently activating
certain genes, turning off others.
certain genes, turning off others.
163
453440
4336
bepaalde genen
aanzetten en andere uitzetten.
aanzetten en andere uitzetten.
07:49
And as an example of this,
164
457800
1496
Een voorbeeld hiervan is:
07:51
if as a fetus you were exposed to a lot
of stress hormones through your mother,
of stress hormones through your mother,
165
459320
5016
als je als foetus veel blootgesteld werd
aan stresshormonen via je moeder,
aan stresshormonen via je moeder,
zorgt epigenetica ervoor dat
je volwassen amygdala prikkelbaarder is
je volwassen amygdala prikkelbaarder is
07:56
epigenetics is going to produce
your amygdala in adulthood
your amygdala in adulthood
166
464360
3416
07:59
as a more excitable form,
167
467800
1936
en heb je een hoger stresshormoongehalte.
08:01
and you're going to have
elevated stress hormone levels.
elevated stress hormone levels.
168
469760
2640
08:04
But pushing even further back,
169
472960
1896
Maar als we nog verder teruggaan,
toen je nog maar net een foetus was,
08:06
back to when you were just a fetus,
170
474880
1696
terug naar toen je slechts
een verzameling genen was.
een verzameling genen was.
08:08
back to when all you were
was a collection of genes.
was a collection of genes.
171
476600
2816
08:11
Now, genes are really
important to all of this,
important to all of this,
172
479440
2376
Genen zijn erg belangrijk in dit alles,
08:13
but critically, genes don't
determine anything,
determine anything,
173
481840
2736
maar genen bepalen niets definitief.
08:16
because genes work differently
in different environments.
in different environments.
174
484600
3640
Want genen werken verschillend
in verschillende omgevingen.
in verschillende omgevingen.
08:20
Key example here:
175
488640
1256
Een sleutelvoorbeeld:
08:21
there's a variant of a gene called MAO-A,
176
489920
3136
er is een variant van een gen: MAO-A
08:25
and if you have that variant,
177
493080
1656
en als je die variant hebt
08:26
you are far more likely
to commit antisocial violence
to commit antisocial violence
178
494760
4656
dan is er een veel grotere kans
dat je anti-sociaal geweld pleegt,
dat je anti-sociaal geweld pleegt,
08:31
if, and only if,
you were abused as a child.
you were abused as a child.
179
499440
3976
indien, en alleen indien,
je als kind misbruikt werd.
je als kind misbruikt werd.
08:35
Genes and environment interact,
180
503440
2376
Genen en de omgeving werken op elkaar in
08:37
and what's happening in that one second
before you pull that trigger
before you pull that trigger
181
505840
3616
en wat er gebeurt in die ene seconde
voor je die trekker overhaalt,
voor je die trekker overhaalt,
08:41
reflects your lifetime
of those gene-environment interactions.
of those gene-environment interactions.
182
509480
4240
weerspiegelt een heel leven van
wisselwerking tussen genen en omgeving.
wisselwerking tussen genen en omgeving.
08:46
Now, remarkably enough,
we've got to push even further back now,
we've got to push even further back now,
183
514679
3617
Opmerkelijk genoeg
moeten we nog verder in de tijd teruggaan,
eeuwen terug.
08:50
back centuries.
184
518320
1376
08:51
What were your ancestors up to.
185
519720
2336
Wat deden je voorvaderen?
08:54
And if, for example,
they were nomadic pastoralists,
they were nomadic pastoralists,
186
522080
3176
Als ze bijvoorbeeld
nomadische herders waren,
nomadische herders waren,
08:57
they were pastoralists,
187
525280
1256
ze herders waren,
08:58
people living in deserts or grasslands
188
526560
2576
mensen die in de woestijn
of graslanden wonen
of graslanden wonen
09:01
with their herds of camels, cows, goats,
189
529160
2656
met kuddes kamelen, runderen, geiten,
09:03
odds are they would have invented
what's called a culture of honor
what's called a culture of honor
190
531840
4056
dan is het waarschijnlijk
dat ze een eercultuur ontwikkelden,
dat ze een eercultuur ontwikkelden,
09:07
filled with warrior classes,
191
535920
2216
met een krijgersklasse,
09:10
retributive violence, clan vendettas,
192
538160
2696
geweld op basis van wraak, clanvendetta's
09:12
and amazingly, centuries later,
193
540880
2256
en verbazend genoeg, eeuwen later
09:15
that would still be influencing
the values with which you were raised.
the values with which you were raised.
194
543160
3680
beïnvloedt dit nog steeds de waarden
waarmee je werd opgevoed.
waarmee je werd opgevoed.
09:19
But we've got to push even further back,
195
547800
2136
Maar we moeten nog verder teruggaan,
09:21
back millions of years,
196
549960
1736
miljoenen jaren terug,
09:23
because if we're talking about genes,
197
551720
2056
want als we het over genen hebben
09:25
implicitly we're now talking
about the evolution of genes.
about the evolution of genes.
198
553800
3656
dan praten we indirect over
de evolutie van genen.
de evolutie van genen.
09:29
And what you see is, for example,
199
557480
2216
En je ziet bijvoorbeeld patronen
over verschillende primaten heen.
over verschillende primaten heen.
09:31
patterns across different primate species.
200
559720
2496
Sommige zijn geëvolueerd
met zeer lage agressieniveau's,
met zeer lage agressieniveau's,
09:34
Some of them have evolved
for extremely low levels of aggression,
for extremely low levels of aggression,
201
562240
4416
andere evolueerden
in de omgekeerde richting
in de omgekeerde richting
09:38
others have evolved
in the opposite direction,
in the opposite direction,
202
566680
2536
09:41
and floating there in between
by every measure are humans,
by every measure are humans,
203
569240
3896
en -- volgens elke maatstaf --
zweven mensen daartussenin.
zweven mensen daartussenin.
Weerom deze verwarde,
nauwelijks gedefinieerde diersoort,
nauwelijks gedefinieerde diersoort,
09:45
once again this confused,
barely defined species
barely defined species
204
573160
3896
die op allerlei manieren
nog beide kanten op kan.
nog beide kanten op kan.
09:49
that has all these potentials
to go one way or the other.
to go one way or the other.
205
577080
3240
09:53
So what has this gotten us to?
206
581560
1816
Wat weten we hier nu mee?
09:55
Basically, what we're seeing here is,
207
583400
1976
Wat we hier eigenlijk zien,
is dat als je gedrag wilt begrijpen,
is dat als je gedrag wilt begrijpen,
09:57
if you want to understand a behavior,
208
585400
1896
09:59
whether it's an appalling one,
a wondrous one,
a wondrous one,
209
587320
2856
of het nu verschrikkelijk
of wonderbaarlijk is
of wonderbaarlijk is
10:02
or confusedly in between,
210
590200
1736
of verwarrend ertussenin,
10:03
if you want to understand that,
211
591960
1536
als je dat wilt begrijpen,
10:05
you've got take into account
what happened a second before
what happened a second before
212
593520
3456
moet je rekening houden
met wat één seconde tot
een miljoen jaar ervoor gebeurde
een miljoen jaar ervoor gebeurde
10:09
to a million years before,
213
597000
1456
10:10
everything in between.
214
598480
1656
en alles daartussen.
Tot welke slotsom komen we nu?
10:12
So what can we conclude at this point?
215
600160
1976
10:14
Officially, it's complicated.
216
602160
2296
Officieel is het ingewikkeld.
10:16
Wow, that's really helpful.
217
604480
1616
Wauw, dat is erg nuttig.
10:18
It's complicated,
218
606120
1256
Het is ingewikkeld
10:19
and you'd better be
real careful, real cautious
real careful, real cautious
219
607400
3576
en je kan maar beter heel voorzichtig zijn
voor je concludeert te weten
wat een gedraging veroorzaakte,
wat een gedraging veroorzaakte,
10:23
before you conclude
you know what causes a behavior,
you know what causes a behavior,
220
611000
3336
10:26
especially if it's a behavior
you're judging harshly.
you're judging harshly.
221
614360
2760
vooral als je die gedraging
als slecht ziet.
als slecht ziet.
10:30
Now, to me, the single most important
point about all of this
point about all of this
222
618600
3976
Wat ik het belangrijkste
van dit alles vind,
van dit alles vind,
10:34
is one having to do with change.
223
622600
2376
heeft te maken met veranderingen.
10:37
Every bit of biology I have mentioned here
can change in different circumstances.
can change in different circumstances.
224
625000
6376
Elk stukje biologie
dat ik hier heb genoemd,
dat ik hier heb genoemd,
kan afhankelijk van
de omstandigheden veranderen.
de omstandigheden veranderen.
10:43
For example, ecosystems change.
225
631400
2816
Bijvoorbeeld veranderen ecosystemen.
10:46
Thousands of years ago,
the Sahara was a lush grassland.
the Sahara was a lush grassland.
226
634240
4416
Duizenden jaren geleden
was de Sahara weelderig grasland.
was de Sahara weelderig grasland.
10:50
Cultures change.
227
638680
1616
Culturen veranderen.
In de 17de eeuw waren de Zweden
het meest schrikwekkende volk van Europa
het meest schrikwekkende volk van Europa
10:52
In the 17th century, the most terrifying
people in Europe were the Swedes,
people in Europe were the Swedes,
228
640320
4336
dat overal als een dolle tekeerging.
10:56
rampaging all over the place.
229
644680
1736
10:58
This is what the Swedish
military does now.
military does now.
230
646440
2176
Dit is wat het Zweedse leger nu doet.
11:00
They haven't had a war in 200 years.
231
648640
1840
Ze hebben al 200 jaar geen oorlog gehad.
11:03
Most importantly,
232
651280
1456
En het belangrijkste:
11:04
brains change.
233
652760
1616
hersenen veranderen.
11:06
Neurons grow new processes.
234
654400
2016
Neuronen maken nieuwe processen aan.
11:08
Circuits disconnect.
235
656440
1456
Circuits verbreken.
11:09
Everything in the brain changes,
236
657920
1656
Alles in de hersenen kan veranderen
11:11
and out of this come extraordinary
examples of human change.
examples of human change.
237
659600
5200
en hier vloeien de mooiste voorbeelden
van menselijke veranderingen uit voort.
van menselijke veranderingen uit voort.
11:17
First one:
238
665400
1616
Een eerste:
11:19
this is a man named John Newton,
239
667040
1696
dit is John Newton,
11:20
a British theologian
240
668760
1336
een Britse theoloog,
11:22
who played a central role in the abolition
of slavery from the British Empire
of slavery from the British Empire
241
670120
4736
die een belangrijke rol speelde
bij de afschaffing van slavernij
bij de afschaffing van slavernij
in het Britse Rijk, begin 1800.
11:26
in the early 1800s.
242
674880
2016
11:28
And amazingly, this man
spent decades as a younger man
spent decades as a younger man
243
676920
4736
Het is verbazingwekkend dat
deze man als jongeman tientallen jaren
deze man als jongeman tientallen jaren
11:33
as the captain of a slave ship,
244
681680
2136
kapitein van een slavenschip was
11:35
and then as an investor in slavery,
245
683840
2936
en vervolgens investeerde in slavernij
11:38
growing rich from this.
246
686800
2136
en er rijk van werd.
11:40
And then something changed.
247
688960
2656
Toen veranderde er iets.
11:43
Something changed in him,
248
691640
1536
Er veranderde iets in hem,
11:45
something that Newton himself celebrated
in the thing that he's most famous for,
in the thing that he's most famous for,
249
693200
5256
iets dat Newton zelf bejubelde
in iets waarvoor hij het beroemdst is,
in iets waarvoor hij het beroemdst is,
11:50
a hymn that he wrote:
250
698480
1616
een hymne die hij schreef:
11:52
"Amazing Grace."
251
700120
1400
'Amazing Grace'.
11:55
This is a man named Zenji Abe
on the morning of December 6, 1941,
on the morning of December 6, 1941,
252
703040
4896
Dit is Zenji Abe op de ochtend
van 6 december 1941,
van 6 december 1941,
11:59
about to lead a squadron of Japanese
bombers to attack Pearl Harbor.
bombers to attack Pearl Harbor.
253
707960
4976
net voor hij een Japans bom-eskader
dat Pearl Habor aanviel, zal leiden.
dat Pearl Habor aanviel, zal leiden.
12:04
And this is the same man
50 years later to the day
50 years later to the day
254
712960
3536
Dit is dezelfde man, exact 50 jaar later
12:08
hugging a man who survived
the attack on the ground.
the attack on the ground.
255
716520
3576
in omhelzing met een man
die de aanvallen overleefde.
die de aanvallen overleefde.
12:12
And as an old man,
256
720120
1416
Als oude man ging Zenji Abe
12:13
Zenji Abe came to a collection
of Pearl Harbor survivors
of Pearl Harbor survivors
257
721560
4416
naar een ceremonie van een groep
Pearl Harbor-overlevenden
Pearl Harbor-overlevenden
12:18
at a ceremony there
258
726000
1416
en in haperend Engels verontschuldigde hij
zich voor wat hij als jongeman gedaan had.
zich voor wat hij als jongeman gedaan had.
12:19
and in halting English apologized
for what he had done as a young man.
for what he had done as a young man.
259
727440
4320
Dit neemt niet
altijd decennia in beslag.
altijd decennia in beslag.
12:24
Now, it doesn't always require decades.
260
732760
1896
12:26
Sometimes, extraordinary change
could happen in just hours.
could happen in just hours.
261
734680
3696
Soms gebeuren uitzonderlijke
veranderingen in slechts uren.
veranderingen in slechts uren.
12:30
Consider the World War I
Christmas truce of 1914.
Christmas truce of 1914.
262
738400
4376
Neem nu het kerstbestand van 1914
tijdens de Eerste Wereldoorlog.
tijdens de Eerste Wereldoorlog.
12:34
The powers that be
had negotiated a brief truce
had negotiated a brief truce
263
742800
3136
De machthebbers waren
een kort staakt-het-vuren overeengekomen,
een kort staakt-het-vuren overeengekomen,
12:37
so that soldiers could go out,
264
745960
1616
zodat de soldaten buiten konden
12:39
collect bodies from no-man's-land
in between the trench lines.
in between the trench lines.
265
747600
3896
en de lijken in niemandsland
tussen de loopgraven konden ophalen.
tussen de loopgraven konden ophalen.
12:43
And soon British and German soldiers
266
751520
2936
Al gauw deden
de Britse en Duitse soldaten dat.
de Britse en Duitse soldaten dat.
12:46
were doing that,
267
754480
1456
Ze hielpen elkaar met
het dragen van de lichamen.
het dragen van de lichamen.
12:47
and then helping each other carry bodies,
268
755960
2456
12:50
and then helping each other
dig graves in the frozen ground,
dig graves in the frozen ground,
269
758440
3656
Daarna hielpen ze elkaar
met de graven in de bevroren ondergrond,
met de graven in de bevroren ondergrond,
dan baden ze samen,
12:54
and then praying together,
270
762120
1256
brachten ze samen Kerstmis door
en wisselden geschenken uit,
en wisselden geschenken uit,
12:55
and then having Christmas together
and exchanging gifts,
and exchanging gifts,
271
763400
2816
12:58
and by the next day,
they were playing soccer together
they were playing soccer together
272
766240
3216
en dan tegen de volgende dag,
speelden ze voetbal samen
speelden ze voetbal samen
en wisselden adressen uit,
13:01
and exchanging addresses
so they could meet after the war.
so they could meet after the war.
273
769480
3376
zodat ze elkaar na de oorlog
konden ontmoeten.
konden ontmoeten.
13:04
That truce kept going
until the officers had to arrive
until the officers had to arrive
274
772880
3976
Dat staakt-het-vuren ging door
tot de officieren terugkwamen en zeiden:
13:08
and said, "We will shoot you
275
776880
1496
"We schieten jullie neer tenzij
jullie elkaar terug proberen af te maken."
jullie elkaar terug proberen af te maken."
13:10
unless you go back
to trying to kill each other."
to trying to kill each other."
276
778400
2496
13:12
And all it took here was hours
277
780920
2136
Deze mannen hadden
slechts enkele uren nodig
slechts enkele uren nodig
13:15
for these men to develop
a completely new category of "us,"
a completely new category of "us,"
278
783080
4336
om een compleet nieuw concept
van 'wij' te vormen:
van 'wij' te vormen:
13:19
all of us in the trenches here
279
787440
1896
'wij-allen', die hier in de loopgraven
13:21
on both sides, dying for no damn reason,
280
789360
2776
aan beide kanten sterven zonder reden,
en wie 'de ander' is:
13:24
and who is a "them,"
those faceless powers behind the lines
those faceless powers behind the lines
281
792160
3656
die gezichtloze machten achter het front
die hen als pionnen gebruikten.
die hen als pionnen gebruikten.
13:27
who were using them as pawns.
282
795840
1600
13:30
And sometimes,
change can occur in seconds.
change can occur in seconds.
283
798680
3200
Soms kan verandering in seconden gebeuren.
13:34
Probably the most horrifying event
in the Vietnam War
in the Vietnam War
284
802720
3336
De gruwelijkste gebeurtenis
van de Vietnamoorlog was waarschijnlijk
van de Vietnamoorlog was waarschijnlijk
13:38
was the My Lai Massacre.
285
806080
1896
het My Lai-bloedbad.
13:40
A brigade of American soldiers
286
808000
2016
Een Amerikaanse brigade
13:42
went into an undefended
village full of civilians
village full of civilians
287
810040
3016
ging een onverdedigd dorp binnen
13:45
and killed between 350 and 500 of them,
288
813080
3536
en vermoordden tussen 350 en 500 burgers,
13:48
mass-raped women and children,
289
816640
2856
verkrachtten vrouwen en kinderen,
13:51
mutilated bodies.
290
819520
1576
verminkten lichamen.
13:53
It was appalling.
291
821120
1216
Het was verschrikkelijk.
13:54
It was appalling because it occurred,
because the government denied it,
because the government denied it,
292
822360
4256
Het was verschrikkelijk
omdat het gebeurde,
omdat het gebeurde,
omdat de regering het ontkende,
13:58
because the US government eventually
did nothing more than a slap on the wrist,
did nothing more than a slap on the wrist,
293
826640
4376
omdat de regering van de VS niets meer
deed dan een tik op de vingers geven,
deed dan een tik op de vingers geven,
en verschrikkelijk omdat het bijna zeker
geen eenmalige gebeurtenis was.
geen eenmalige gebeurtenis was.
14:03
and appalling because it almost certainly
was not a singular event.
was not a singular event.
294
831040
4256
14:07
This man, Hugh Thompson, this is the man
who stopped the My Lai Massacre.
who stopped the My Lai Massacre.
295
835320
5096
Deze man, Hugh Thompson,
dit is de man die
het My Lai-bloedbad stopte.
het My Lai-bloedbad stopte.
14:12
He was piloting a helicopter gunship,
296
840440
2616
Hij vloog een gevechtshelikopter,
14:15
landed there, got out
297
843080
1816
landde daar, stapte uit
14:16
and saw American soldiers shooting babies,
298
844920
3056
en zag Amerikaanse soldaten
baby's doodschieten,
baby's doodschieten,
14:20
shooting old women,
299
848000
1376
oudere vrouwen doodschieten.
14:21
figured out what was going on,
300
849400
1896
Hij begreep wat er aan de hand was,
14:23
and he then took his helicopter
301
851320
2096
nam zijn helikopter
14:25
and did something that undid
his lifetime of conditioning
his lifetime of conditioning
302
853440
3976
en deed iets
dat een levenslange conditionering
van 'wij/zij'-denken ongedaan maakte.
van 'wij/zij'-denken ongedaan maakte.
14:29
as to who is an "us" and who is a "them."
303
857440
2056
14:31
He landed his helicopter
304
859520
1856
Hij zette zijn helikopter aan de grond
14:33
in between some surviving villagers
and American soldiers
and American soldiers
305
861400
3616
tussen enkele nog levende dorpelingen
en de Amerikaanse soldaten,
en de Amerikaanse soldaten,
14:37
and he trained his machine guns
on his fellow Americans,
on his fellow Americans,
306
865040
3656
richtte zijn machinegeweren
op zijn mede-Amerikanen
op zijn mede-Amerikanen
14:40
and said, "If you don't stop the killing,
I will mow you down."
I will mow you down."
307
868720
3880
en zei: "Als jullie niet stoppen
met moorden, dan maai ik jullie neer."
met moorden, dan maai ik jullie neer."
14:46
Now, these people
are no more special than any of us.
are no more special than any of us.
308
874560
2976
Deze mensen zijn niet
bijzonderder dan elk van ons:
bijzonderder dan elk van ons:
14:49
Same neurons, same neurochemicals,
309
877560
2576
dezelfde neuronen,
dezelfde neurochemicaliën,
dezelfde neurochemicaliën,
14:52
same biology.
310
880160
1320
dezelfde biologie.
14:54
What we're left with here
is this inevitable cliche:
is this inevitable cliche:
311
882400
3376
Dat brengt ons
op het onoverkomelijke cliché:
op het onoverkomelijke cliché:
zij die de geschiedenis niet bestuderen,
zijn gedoemd ze te herhalen.
zijn gedoemd ze te herhalen.
14:57
"Those who don't study history
are destined to repeat it."
are destined to repeat it."
312
885800
2736
15:00
What we have here is the opposite of it.
313
888560
2176
Hier zien we het omgekeerde.
15:02
Those who don't study the history
of extraordinary human change,
of extraordinary human change,
314
890760
4256
Zij die de geschiedenis van uitzonderlijke
menselijke veranderingen niet bestuderen.
menselijke veranderingen niet bestuderen.
15:07
those who don't study the biology
of what can transform us
of what can transform us
315
895040
3536
Zij die de biologie
van wat ons verandert
van wat ons verandert
van ons slechtste naar
ons beste gedrag niet bestuderen,
ons beste gedrag niet bestuderen,
15:10
from our worst to our best behaviors,
316
898600
2496
15:13
those who don't do this
are destined not to be able
are destined not to be able
317
901120
3056
diegenen die dit niet doen,
zijn gedoemd deze briljante, prachtige
momenten niet te kunnen herhalen.
momenten niet te kunnen herhalen.
15:16
to repeat these incandescent,
magnificent moments.
magnificent moments.
318
904200
3880
15:20
So thank you.
319
908480
1200
Dank je wel.
15:22
(Applause)
320
910040
4080
(Applaus)
15:32
CA: Talks that really give you
a new mental model about something,
a new mental model about something,
321
920040
3496
CA: Lezingen die je een geheel
nieuw denkmodel over iets geven
nieuw denkmodel over iets geven
15:35
those are some of my favorite TED Talks,
322
923560
1936
zijn mijn favoriete TED-talks
15:37
and we just got one.
323
925520
1720
en dit was er zo één.
Robert, heel erg bedankt.
15:39
Robert, thank you so much for that.
Good luck with the book.
Good luck with the book.
324
927960
2856
Veel succes met je boek.
Dat was geweldig en we gaan proberen
je hier ook persoonlijk te krijgen.
je hier ook persoonlijk te krijgen.
15:42
That was amazing,
325
930840
1256
15:44
and we're going to try and get you
to come here in person one year.
to come here in person one year.
326
932120
3176
Heel erg bedankt.
15:47
Thank you so much.
327
935320
1216
15:48
RS: Thank you. Thank you all.
328
936560
1480
RS: Dank je. Allen bedankt.
ABOUT THE SPEAKER
Robert Sapolsky - Neuroscientist, primatologist, writerRobert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans).
Why you should listen
We all have some measure of stress, and Robert Sapolsky explores its causes as well as its effects on our bodies (his lab was among the first to document the damage that stress can do to our hippocampus). In his research, he follows a population of wild baboons in Kenya, who experience stress very similarly to the way humans do. By measuring hormone levels and stress-related diseases in each primate, he determines their relative stress, looking for patterns in personality and social behavior that might contribute. These exercises have given Sapolsky amazing insight into all primate social behavior, including our own.
He has been called "one of the best scientist-writers of our time" by Oliver Sacks. Sapolsky has produced, in addition to numerous scientific papers, books for broader audiences, including A Primate’s Memoir: A Neuroscientist’s Unconventional Life Among the Baboons, Why Zebras Don’t Get Ulcers: Stress Disease and Coping, and The Trouble with Testosterone.
His latest book, Behave: The Biology of Humans at Our Best and Worst, examines human behavior in search of an answer to the question: Why do we do the things we do?
Robert Sapolsky | Speaker | TED.com