TED2014
Edward Snowden: Here's how we take back the Internet
Edward Snowden: Tak odzyskamy internet
Filmed:
Readability: 4.4
4,806,355 views
Dzięki użyciu robota, Edward Snowden opowiada podczas TED2014 o inwigilacji i wolności w internecie. Prawo do prywatności danych wymaga przemyślenia roli internetu w naszym życiu - i praw, którego go strzegą. Mówi: "Wasze prawa mają znaczenie, ponieważ nigdy nie wiadomo, kiedy będziecie ich potrzebować". Wywiad przeprowadza Chris Anderson, gościem specjalnym jest Tim Berners-Lee.
Edward Snowden - Whistleblower
In 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet. Full bio
In 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Chris Anderson: The rights of citizens,
0
1072
2011
Chris Anderson: Prawa obywateli,
00:15
the future of the Internet.
1
3083
2086
przyszłość internetu.
00:17
So I would like to welcome to the TED stage
2
5169
3383
Chciałbym powitać na naszej scenie
00:20
the man behind those revelations,
3
8552
2826
człowieka odpowiedzialnego
za ujawnienie tych informacji.
za ujawnienie tych informacji.
00:23
Ed Snowden.
4
11378
2376
Ed Snowden.
00:25
(Applause)
5
13754
3567
(Brawa)
00:29
Ed is in a remote location somewhere in Russia
6
17321
4253
Ed jest w odległym miejscu gdzieś w Rosji,
00:33
controlling this bot from his laptop,
7
21574
2775
steruje robotem za pomocą laptopa.
00:36
so he can see what the bot can see.
8
24349
4053
Może widzieć to, co widzi robot.
00:40
Ed, welcome to the TED stage.
9
28402
1948
Ed, witamy na scenie TEDa.
00:42
What can you see, as a matter of fact?
10
30350
3611
Co jesteś w stanie zobaczyć?
00:46
Edward Snowden: Ha, I can see everyone.
11
33961
1738
Widzę wszystkich.
00:47
This is amazing.
12
35699
2250
To niesamowite.
00:50
(Laughter)
13
37949
3213
(Śmiech)
00:53
CA: Ed, some questions for you.
14
41162
3283
Ed, mamy kilka pytań.
00:56
You've been called many things
15
44445
1293
W ciągu ostatnich miesięcy
nazywano cię przeróżnie:
nazywano cię przeróżnie:
00:57
in the last few months.
16
45738
1565
donosicielem,
00:59
You've been called a whistleblower, a traitor,
17
47303
4925
zdrajcą,
01:04
a hero.
18
52228
1729
bohaterem.
01:06
What words would you describe yourself with?
19
53957
3817
Jakbyś siebie określił?
01:09
ES: You know, everybody who is involved
20
57774
2662
Każdy zaangażowany w tę debatę
01:12
with this debate
21
60436
1496
zmagał się z opisaniem mnie
01:14
has been struggling over me and my personality
22
61932
2742
01:16
and how to describe me.
23
64674
3049
i mojego charakteru.
01:19
But when I think about it,
24
67723
1689
Nie jest to pytanie,
01:21
this isn't the question that
we should be struggling with.
we should be struggling with.
25
69412
3429
nad którym bym się zastanawiał.
01:25
Who I am really doesn't matter at all.
26
72841
3167
To, kim jestem, nie ma znaczenia.
01:28
If I'm the worst person in the world,
27
76008
2712
Jeśli jestem najgorszym
człowiekiem na ziemi,
człowiekiem na ziemi,
01:30
you can hate me and move on.
28
78720
1957
możecie mnie nienawidzić i żyć dalej.
01:32
What really matters here are the issues.
29
80677
2535
Ważne są sprawy, które poruszamy.
01:35
What really matters here is the
kind of government we want,
kind of government we want,
30
83212
2835
Jakiego chcemy rządu,
01:38
the kind of Internet we want,
31
86047
1513
jakiego internetu,
01:39
the kind of relationship between people
32
87560
2558
jakiej chcemy relacji
między ludźmi i społeczeństwami.
01:42
and societies.
33
90118
1340
01:43
And that's what I'm hoping
the debate will move towards,
the debate will move towards,
34
91458
3088
Mam nadzieję, że ta debata
wpłynie na te kwestie.
wpłynie na te kwestie.
01:46
and we've seen that increasing over time.
35
94546
2372
To już zaczyna mieć miejsce.
01:49
If I had to describe myself,
36
96918
1910
Gdybym miał opisać się jednym słowem,
01:51
I wouldn't use words like "hero."
37
98828
1344
nie użyłbym słów "bohater",
01:52
I wouldn't use "patriot," and I wouldn't use "traitor."
38
100172
2702
"patriota" czy "zdrajca".
01:55
I'd say I'm an American and I'm a citizen,
39
102874
2194
Jestem Amerykaninem, jestem obywatelem.
01:57
just like everyone else.
40
105068
2564
Jak każdy inny.
01:59
CA: So just to give some context
41
107632
1873
Aby dać kontekst tym,
02:01
for those who don't know the whole story --
42
109505
2196
którzy nie znają całej historii -
02:03
(Applause) —
43
111701
3730
(Brawa)
02:07
this time a year ago, you were stationed in Hawaii
44
115431
4563
rok temu o tej porze
pracowałeś jako konsultant
pracowałeś jako konsultant
02:12
working as a consultant to the NSA.
45
119994
2390
w Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego na Hawajach.
Wewnętrznego na Hawajach.
02:14
As a sysadmin, you had access
46
122384
2044
Jako administrator,
miałeś dostęp do ich systemów
02:16
to their systems,
47
124428
2405
02:19
and you began revealing
certain classified documents
certain classified documents
48
126833
4254
i zacząłeś ujawniać pewne poufne dokumenty
02:23
to some handpicked journalists
49
131087
3200
wybranym dziennikarzom,
02:26
leading the way to June's revelations.
50
134287
1591
rozpoczynając czerwcowe rewelacje.
02:28
Now, what propelled you to do this?
51
135878
5376
Co cię do tego skłoniło?
02:33
ES: You know,
52
141254
2786
Wiesz, kiedy pracowałem na Hawajach,
02:36
when I was sitting in Hawaii,
53
144040
2180
i wcześniej, gdy pracowałem
we wspólnocie wywiadowczej,
we wspólnocie wywiadowczej,
02:38
and the years before, when I was
working in the intelligence community,
working in the intelligence community,
54
146220
2658
02:41
I saw a lot of things that had disturbed me.
55
148878
3722
widziałem wiele rzeczy,
które budziły mój niepokój.
które budziły mój niepokój.
02:44
We do a lot of good things
in the intelligence community,
in the intelligence community,
56
152600
3277
Robimy wiele dobrych rzeczy
we wspólnocie wywiadu,
we wspólnocie wywiadu,
02:48
things that need to be done,
57
155877
1193
rzeczy, które trzeba robić
02:49
and things that help everyone.
58
157070
2697
i które pomagają wszystkim.
02:51
But there are also things that go too far.
59
159767
1957
Ale czasem posuwamy się za daleko.
02:53
There are things that shouldn't be done,
60
161724
1296
Parę rzeczy nie powinno się zdarzyć,
02:55
and decisions that were being made in secret
61
163020
3068
a decyzje podejmowane były potajemnie -
02:58
without the public's awareness,
62
166088
1248
bez świadomości publicznej,
02:59
without the public's consent,
63
167336
2512
bez publicznej zgody.
03:02
and without even our representatives in government
64
169848
2852
Nawet przedstawiciele rządu
03:04
having knowledge of these programs.
65
172700
3633
nie wiedzieli o tych programach.
03:08
When I really came to struggle with these issues,
66
176333
4533
Kiedy naprawdę zacząłem
mieć z tym problem,
mieć z tym problem,
03:13
I thought to myself,
67
180866
1622
zacząłem zastanawiać się
03:14
how can I do this in the most responsible way,
68
182488
3086
nad najbardziej rozsądnym rozwiązaniem,
03:17
that maximizes the public benefit
69
185574
3008
które przyniosłoby największy pożytek
03:20
while minimizing the risks?
70
188582
2711
i najmniejsze ryzyko.
03:23
And out of all the solutions that I could come up with,
71
191293
3088
Ze wszystkich rozwiązań,
na które wpadłem -
na które wpadłem -
03:26
out of going to Congress,
72
194381
2242
pójście do Kongresu,
03:28
when there were no laws,
73
196623
1303
w którym nie było praw ani ochrony prawnej
03:30
there were no legal protections
74
197926
1685
03:31
for a private employee,
75
199611
1767
dla niezależnego pracownika -
03:33
a contractor in intelligence like myself,
76
201378
3333
kontrahenta, którym byłem -
03:36
there was a risk that I would be
buried along with the information
buried along with the information
77
204711
3647
pociągało za sobą ryzyko zniszczenia
zarówno mnie jak i informacji.
zarówno mnie jak i informacji.
03:40
and the public would never find out.
78
208358
1907
Świat nigdy by się tego nie dowiedział.
03:42
But the First Amendment of
the United States Constitution
the United States Constitution
79
210265
3022
Pierwsza Poprawka do Konstytucji
03:45
guarantees us a free press for a reason,
80
213287
3541
gwarantuje wolność słowa nie bez powodu.
03:49
and that's to enable an adversarial press,
81
216828
3205
Istnieje, by umożliwić prasie
03:52
to challenge the government,
82
220033
1897
podważenie decyzji rządu,
03:54
but also to work together with the government,
83
221930
2634
ale także pracę z rządem
03:56
to have a dialogue and debate about how we can
84
224564
2318
w celu umożliwienia debaty o tym,
03:59
inform the public about matters of vital importance
85
226882
5439
jak informować opinię publiczną
o sprawach wielkiej wagi
o sprawach wielkiej wagi
04:04
without putting our national security at risk.
86
232321
3130
bez narażania bezpieczeństwa narodowego.
04:07
And by working with journalists,
87
235451
1676
Pracując z dziennikarzami,
04:09
by giving all of my information
88
237127
2154
przekazując wszystkie
informacje Amerykanom,
informacje Amerykanom,
04:11
back to the American people,
89
239281
2277
04:13
rather than trusting myself to make
90
241558
1771
zamiast samemu podjąć decyzje
04:15
the decisions about publication,
91
243329
2734
odnośnie publikacji
04:18
we've had a robust debate
92
246063
2236
odbyliśmy intensywną debatę
04:20
with a deep investment by the government
93
248299
3267
z wielkim zaangażowaniem rządu,
04:23
that I think has resulted in a benefit for everyone.
94
251566
5106
która według mnie
była korzystna dla wszystkich.
była korzystna dla wszystkich.
04:28
And the risks that have been threatened,
95
256672
3775
A ryzyko, którym straszono,
04:32
the risks that have been played up
96
260447
2133
którym zagrał rząd,
04:34
by the government
97
262580
1552
nigdy się nie pojawiło.
04:36
have never materialized.
98
264132
1426
Nigdy się nie urzeczywistniło.
04:37
We've never seen any evidence
99
265558
2078
Nigdy nie było żadnego dowodu,
04:39
of even a single instance of specific harm,
100
267636
3556
nawet jednego przykładu realnej szkody.
04:43
and because of that,
101
271192
1469
Dlatego też nie czuję się źle
04:44
I'm comfortable with the decisions that I made.
102
272661
2127
z powodu decyzji, którą podjąłem.
04:46
CA: So let me show the audience
103
274788
2213
Pokażę teraz widowni
04:49
a couple of examples of what you revealed.
104
277001
2469
przykłady ujawnionych
przez Ciebie informacji.
przez Ciebie informacji.
04:51
If we could have a slide up, and Ed,
105
279470
1912
Poproszę o slajd.
Ed, nie wiem, czy widzisz,
04:53
I don't know whether you can see,
106
281382
1755
04:55
the slides are here.
107
283137
1114
ale slajdy są tu.
04:56
This is a slide of the PRISM program,
108
284251
2585
To slajd z programu PRISM.
04:59
and maybe you could tell the audience
109
286836
2469
Mógłbyś powiedzieć widowni,
05:01
what that was that was revealed.
110
289305
2606
co zostało tu ujawnione?
05:04
ES: The best way to understand PRISM,
111
291911
2212
ES: Najprościej zrozumieć czym jest PRISM,
05:06
because there's been a little bit of controversy,
112
294123
1461
a było trochę niejasności,
05:07
is to first talk about what PRISM isn't.
113
295584
3751
poprzez zrozumienie, czym nie jest.
05:11
Much of the debate in the U.S.
has been about metadata.
has been about metadata.
114
299335
2755
Dużo mówiło się w Stanach
na temat metadanych.
na temat metadanych.
05:14
They've said it's just metadata, it's just metadata,
115
302090
2891
Powtarzano w kółko "to tylko metadane",
05:17
and they're talking about a specific legal authority
116
304981
2741
i mówiono o konkretnej podstawie prawnej,
05:19
called Section 215 of the Patriot Act.
117
307722
2705
o Artykule 215 ustawy Patriot Act.
05:22
That allows sort of a warrantless wiretapping,
118
310427
3069
Pozwala ona na podsłuch
bez posiadania nakazu,
bez posiadania nakazu,
masową inwigilację połączeń
telefonicznych w całym kraju -
telefonicznych w całym kraju -
05:25
mass surveillance of the entire country's
119
313496
2363
05:28
phone records, things like that --
120
315859
2157
rzeczy typu:
05:30
who you're talking to,
121
318016
1362
z kim się rozmawia,
05:31
when you're talking to them,
122
319378
2028
kiedy
05:33
where you traveled.
123
321406
1296
i dokąd podróżuje.
05:34
These are all metadata events.
124
322702
2501
To są wszystko metadane.
05:37
PRISM is about content.
125
325203
3346
W PRISM chodzi o treść.
05:40
It's a program through which the government could
126
328549
2140
To program, dzięki któremu
rząd mógł wywoływać naciski
na spółki w Stanach,
na spółki w Stanach,
05:42
compel corporate America,
127
330689
2044
05:44
it could deputize corporate America
128
332733
3393
delegować je do wykonywania
05:48
to do its dirty work for the NSA.
129
336126
3864
brudnej roboty dla Agencji.
05:52
And even though some of
these companies did resist,
these companies did resist,
130
339990
2996
Mimo że niektóre z nich stawiały opór,
05:55
even though some of them --
131
342986
1423
mimo że - chyba Yahoo była jedną z nich -
05:56
I believe Yahoo was one of them —
132
344409
1246
05:57
challenged them in court, they all lost,
133
345655
2657
zakwestionowały to w sądzie przegrały,
06:00
because it was never tried by an open court.
134
348312
2915
ponieważ nigdy nie sądzono
tego na rozprawie jawnej.
tego na rozprawie jawnej.
06:03
They were only tried by a secret court.
135
351227
3131
Tylko w trybie niejawnym.
06:06
And something that we've seen,
136
354358
1367
Coś, czego byliśmy świadkami,
06:07
something about the PRISM program
that's very concerning to me is,
that's very concerning to me is,
137
355725
2704
co wzbudziło mój niepokój
w programie PRISM, to to,
w programie PRISM, to to,
06:10
there's been a talking point in the U.S. government
138
358429
1979
że w rządzie dyskutowano
na ten temat stwierdzając,
na ten temat stwierdzając,
06:12
where they've said 15 federal judges
139
360408
3751
że 15 sędziów federalnych
06:16
have reviewed these programs
and found them to be lawful,
and found them to be lawful,
140
364159
2698
uznało ten program za zgodny z prawem,
06:19
but what they don't tell you
141
366857
2720
ale nie wspominano,
06:21
is those are secret judges
142
369577
2630
że byli to tajni sędziowie
06:24
in a secret court
143
372207
2002
w tajnym sądzie
06:26
based on secret interpretations of law
144
374209
3074
opartym na tajnych interpretacjach prawa,
06:29
that's considered 34,000 warrant requests
145
377283
4234
który rozpatrzył 34.000 wniosków
06:33
over 33 years,
146
381517
2459
w ciągu 33 lat,
06:36
and in 33 years only rejected
147
383976
2187
i w ciągu tych 33 lat
06:38
11 government requests.
148
386163
2883
odrzucił 11 rządowych wniosków.
06:41
These aren't the people that we want deciding
149
389046
2747
To nie są ludzie,
którym chcielibyśmy pozwolić decydować
06:43
what the role of corporate America
150
391793
2146
o roli korporacji
w niezależnym i otwartym internecie.
w niezależnym i otwartym internecie.
06:46
in a free and open Internet should be.
151
393939
2456
06:48
CA: Now, this slide that we're showing here
152
396395
2111
Slajd, który wyświetlamy podaje daty,
06:50
shows the dates in which
153
398506
2212
w których firmy technologiczne,
firmy internetowe
firmy internetowe
06:52
different technology companies, Internet companies,
154
400718
2415
06:55
are alleged to have joined the program,
155
403133
2354
rzekomo wstąpiły do tego programu
06:57
and where data collection began from them.
156
405487
2958
i kiedy zaczęto zbierać od nich dane.
07:00
Now, they have denied collaborating with the NSA.
157
408445
4749
Firmy te zaprzeczyły współpracy z Agencją.
07:05
How was that data collected by the NSA?
158
413194
5104
W jaki więc sposób Agencja
gromadziła informacje?
gromadziła informacje?
07:10
ES: Right. So the NSA's own slides
159
418298
3179
Slajdy agencji nazywają to
07:13
refer to it as direct access.
160
421477
2800
"dostępem bezpośrednim".
07:16
What that means to an actual NSA analyst,
161
424277
2750
Dla analityka Agencji,
07:19
someone like me who was working
as an intelligence analyst
as an intelligence analyst
162
427027
3108
pracującego jako analityk wywiadu -
07:22
targeting, Chinese cyber-hackers,
163
430135
2471
wiecie, namierzanie, chińscy hakerzy
07:24
things like that, in Hawaii,
164
432606
2082
i tego typu sprawy na Hawajach -
07:26
is the provenance of that data
165
434688
1969
oznacza to, że te dane
07:28
is directly from their servers.
166
436657
2256
pochodzą bezpośrednio z ich serwerów.
07:31
It doesn't mean
167
438913
2064
Nie oznacza,
07:33
that there's a group of company representatives
168
440977
2806
że przedstawiciele spółek
07:35
sitting in a smoky room with the NSA
169
443783
2437
siedzą w zadymionym pokoju z Agencją,
07:38
palling around and making back-room deals
170
446220
1790
podejmując zakulisowe decyzje o tym,
07:40
about how they're going to give this stuff away.
171
448010
2543
jak przekazywać te informacje.
07:42
Now each company handles it different ways.
172
450553
2393
Każda firma rozwiązuje to w inny sposób.
07:45
Some are responsible.
173
452946
1176
Niektóre są odpowiedzialne.
07:46
Some are somewhat less responsible.
174
454122
2091
Inne trochę mniej.
07:48
But the bottom line is, when we talk about
175
456213
1768
Podsumowując,
jeśli chodzi o źródło tych informacji,
07:50
how this information is given,
176
457981
3379
07:53
it's coming from the companies themselves.
177
461360
2486
to pochodzą one z tych firm.
07:56
It's not stolen from the lines.
178
463846
2295
Nie są kradzione.
07:58
But there's an important thing to remember here:
179
466141
1932
Warto jednak pamiętać,
08:00
even though companies pushed back,
180
468073
1931
że mimo iż firmy stawiały opór,
08:02
even though companies demanded,
181
470004
2053
mimo iż żądały nakazów,
08:04
hey, let's do this through a warrant process,
182
472057
2546
chciały pewnego rodzaju
08:06
let's do this
183
474603
1774
08:08
where we actually have some sort of legal review,
184
476377
3149
opinii prawnej,
08:11
some sort of basis for handing over
185
479526
1831
podstawy do obchodzenia się
08:13
these users' data,
186
481357
1940
z danymi użytkowników.
08:15
we saw stories in the Washington Post last year
187
483297
2391
W idzieliśmy artykuły
w Washington Post w zeszłym roku -
w Washington Post w zeszłym roku -
08:17
that weren't as well reported as the PRISM story
188
485688
3212
które nie były opisywane
w kontekście PRISM -
w kontekście PRISM -
08:21
that said the NSA broke in
189
488900
2599
mówiące, że Agencja włamała się
08:23
to the data center communications
190
491499
1801
do centrum wymiany danych
08:25
between Google to itself
191
493300
2156
pomiędzy Google a Yahoo.
08:27
and Yahoo to itself.
192
495456
1578
08:29
So even these companies that are cooperating
193
497034
2832
Więc mimo że te firmy
współpracują z Agencją
współpracują z Agencją
08:32
in at least a compelled but hopefully lawful manner
194
499866
2871
w przymuszony,
lecz, oby, legalny sposób,
lecz, oby, legalny sposób,
08:34
with the NSA,
195
502737
1873
dla Agencji
08:36
the NSA isn't satisfied with that,
196
504610
3296
nie jest to wystarczające.
08:40
and because of that, we need our companies
197
507906
1978
Dlatego tak ważne jest,
by firmy ciężko pracowały
08:42
to work very hard
198
509884
2815
08:44
to guarantee that they're going to represent
199
512699
2472
i gwarantowały,
że będą reprezentować interes użytkowników
08:47
the interests of the user, and also advocate
200
515171
2586
08:49
for the rights of the users.
201
517757
1916
i opowiadać się za ich prawami.
08:51
And I think over the last year,
202
519673
1274
W zeszłym roku widzieliśmy,
08:53
we've seen the companies that are named
203
520947
1583
że firmy wymienione na slajdach PRISM
08:54
on the PRISM slides
204
522530
1418
08:56
take great strides to do that,
205
523948
1809
wykonały ogromny krok w tym kierunku
08:57
and I encourage them to continue.
206
525757
2253
i zachęcam, by to kontynuowały.
09:00
CA: What more should they do?
207
528010
2682
Co jeszcze powinny zrobić?
09:02
ES: The biggest thing that an Internet company
208
530692
3517
Najważniejszą rzeczą,
jaką mogą robić
firmy internetowe w Stanach
firmy internetowe w Stanach
09:06
in America can do today, right now,
209
534209
3226
09:09
without consulting with lawyers,
210
537435
1442
bez konsultacji z prawnikami,
09:11
to protect the rights of users worldwide,
211
538877
3539
to ochrona praw użytkowników
na całym świecie,
na całym świecie,
09:14
is to enable SSL web encryption
212
542416
5383
umożliwienie szyfrowania SSL
09:19
on every page you visit.
213
547799
2005
na każdej odwiedzanej stronie.
09:22
The reason this matters is today,
214
549804
2942
Dlaczego to ma znaczenie?
09:24
if you go to look at a copy of "1984" on Amazon.com,
215
552746
5238
Jeśli poszukasz książki
"1984" na Amazonie,
"1984" na Amazonie,
09:30
the NSA can see a record of that,
216
557984
2447
Agencja ma do niej dostęp,
09:32
the Russian intelligence service
can see a record of that,
can see a record of that,
217
560431
2219
rosyjski wywiad ma do tego dostęp,
09:34
the Chinese service can see a record of that,
218
562650
2457
chiński,
09:37
the French service, the German service,
219
565107
1898
francuski, niemiecki
09:39
the services of Andorra.
220
567005
1322
wywiad Andory.
09:40
They can all see it because it's unencrypted.
221
568327
3278
Wszyscy mogą to zobaczyć
bo nie jest to szyfrowane.
bo nie jest to szyfrowane.
09:43
The world's library is Amazon.com,
222
571605
3600
Amazon.com stanowi światową bibliotekę,
09:47
but not only do they not
support encryption by default,
support encryption by default,
223
575205
2655
gdzie szyfrowanie
nie tylko nie jest domyślne -
nie tylko nie jest domyślne -
09:50
you cannot choose to use encryption
224
577860
2166
nie można użyć szyfrowania,
09:52
when browsing through books.
225
580026
1727
przeglądając książki.
09:53
This is something that we need to change,
226
581753
1709
To musi się zmienić,
09:55
not just for Amazon, I don't mean to single them out,
227
583462
1875
nie tylko w Amazonie, oni nie są jedyni,
09:57
but they're a great example.
228
585337
1492
ale są świetnym przykładem.
09:59
All companies need to move
229
586829
1668
Wszystkie firmy
muszą używać szyfrowania
jako ustawień domyślnych
jako ustawień domyślnych
10:00
to an encrypted browsing habit by default
230
588497
3393
dla wszystkich użytkowników,
10:04
for all users who haven't taken any action
231
591890
2484
10:06
or picked any special methods on their own.
232
594374
2261
którzy sami nie używają takich opcji.
10:08
That'll increase the privacy and the rights
233
596635
2311
To przyczyni się
do zwiększenia prywatności
do zwiększenia prywatności
10:11
that people enjoy worldwide.
234
598946
2765
i praw ludzi na całym świecie.
10:13
CA: Ed, come with me to this part of the stage.
235
601711
2478
Ed, chodź ze mną.
10:16
I want to show you the next slide here. (Applause)
236
604189
2953
Chcę Ci pokazać następny slajd. (Brawa)
10:19
This is a program called Boundless Informant.
237
607142
2708
Ten program nazywa się
"Informator bez granic".
"Informator bez granic".
10:22
What is that?
238
609850
1676
Co to jest?
10:23
ES: So, I've got to give credit to the NSA
239
611526
2180
Muszę przyznać Agencji,
10:25
for using appropriate names on this.
240
613706
2443
że używa właściwych nazw.
10:28
This is one of my favorite NSA cryptonyms.
241
616149
3845
Jest to mój ulubiony kryptonim.
10:32
Boundless Informant
242
619994
1470
Ten program, Boundless Informant,
10:33
is a program that the NSA hid from Congress.
243
621464
2850
Agencja ukryła przed Kongresem.
10:36
The NSA was previously asked by Congress,
244
624314
2409
Kongres zapytał wcześniej Agencję,
10:38
was there any ability that they had
245
626723
2213
czy są w stanie podać im -
10:41
to even give a rough ballpark estimate
246
628936
3758
nawet przybliżoną -
10:44
of the amount of American communications
247
632694
2186
ilość amerykańskiej komunikacji,
10:47
that were being intercepted.
248
634880
2134
która jest przechwytywana.
10:49
They said no. They said, we don't track those stats,
249
637014
3031
Powiedzieli "nie".
Nie mają takich statystyk
i nie mają jak tego mierzyć.
i nie mają jak tego mierzyć.
10:52
and we can't track those stats.
250
640045
1549
10:53
We can't tell you how many communications
251
641594
3104
Nie jesteśmy w stanie określić,
ile komunikacji na świecie przechwytujemy,
10:56
we're intercepting around the world,
252
644698
1463
10:58
because to tell you that would be
253
646161
1487
bo naruszylibyśmy waszą prywatność.
10:59
to invade your privacy.
254
647648
3307
11:03
Now, I really appreciate that sentiment from them,
255
650955
2215
Doceniam troskę,
11:05
but the reality, when you look at this slide is,
256
653170
2135
ale patrząc na ten slajd widać,
11:07
not only do they have the capability,
257
655305
1653
że mają taką możliwość,
11:09
the capability already exists.
258
656958
2616
ona już istnieje.
11:11
It's already in place.
259
659574
1674
Jest już w użyciu.
11:13
The NSA has its own internal data format
260
661248
3148
Agencja ma własny system danych,
11:16
that tracks both ends of a communication,
261
664396
4149
który namierza obie strony komunikacji
11:20
and if it says,
262
668545
1282
i jeśli widać,
11:22
this communication came from America,
263
669827
2026
że pochodzi ze Stanów
11:24
they can tell Congress how
many of those communications
many of those communications
264
671853
2356
może poinformować Kongres,
11:26
they have today, right now.
265
674209
2516
ile jej jest na dzień dzisiejszy.
11:28
And what Boundless Informant tells us
266
676725
2971
Boundless Informant pokazuje,
11:31
is more communications are being intercepted
267
679696
2726
że więcej danych jest namierzanych
11:34
in America about Americans
268
682422
2973
o Amerykanach w Ameryce
11:37
than there are in Russia about Russians.
269
685395
3420
niż o Rosjanach w Rosji.
11:41
I'm not sure that's what an intelligence agency
270
688815
1865
Nie wiem, czy taki
11:42
should be aiming for.
271
690680
2319
powinien być cel Agencji.
11:45
CA: Ed, there was a story broken
in the Washington Post,
in the Washington Post,
272
692999
2406
Kolejna historia ujawniona
przez Washington Post
przez Washington Post
11:47
again from your data.
273
695405
1722
na podstawie twoich informacji.
11:49
The headline says,
274
697127
1679
Nagłówek mówił:
"Agencja łamie przepisy
dotyczące danych osobowych
dotyczące danych osobowych
11:51
"NSA broke privacy rules
275
698806
1497
11:52
thousands of times per year."
276
700303
2030
tysiące razy rocznie".
11:54
Tell us about that.
277
702333
1538
Opowiedz nam o tym.
11:56
ES: We also heard in Congressional
testimony last year,
testimony last year,
278
703871
2593
Słyszeliśmy w zeznaniach
w Kongresie w zeszłym roku,
w Kongresie w zeszłym roku,
11:58
it was an amazing thing for someone like me
279
706464
1937
to niesamowite dla kogoś takiego jak ja,
12:00
who came from the NSA
280
708401
1704
pochodzącego z Agencji,
12:02
and who's seen the actual internal documents,
281
710105
2572
kto rzeczywiście widział
wewnętrzne dokumenty,
wewnętrzne dokumenty,
12:04
knows what's in them,
282
712677
2591
wie, co w nich jest,
12:07
to see officials testifying under oath
283
715268
2540
widzieć urzędnika
zeznającego pod przysięgą,
zeznającego pod przysięgą,
12:10
that there had been no abuses,
284
717808
1882
mówiącego, że nie było żadnych nadużyć.
12:11
that there had been no violations of the NSA's rules,
285
719690
3633
Nie było pogwałcenia przepisów Agencji,
12:15
when we knew this story was coming.
286
723323
2941
kiedy wiedzieliśmy,
że ten artykuł się zbliża.
że ten artykuł się zbliża.
12:18
But what's especially interesting about this,
287
726264
2088
Co ciekawe,
12:20
about the fact that the NSA has violated
288
728352
2048
Agencja sama naruszała
12:22
their own rules, their own laws
289
730400
2368
własne przepisy, własne prawa
12:24
thousands of times in a single year,
290
732768
2673
tysiące razy w ciągu roku,
12:27
including one event by itself,
291
735441
2727
w tym jedno zdarzenie,
12:30
one event out of those 2,776,
292
738168
4976
jedno z 2776 zdarzeń
12:35
that affected more than 3,000 people.
293
743144
2306
dotknęło ponad 3000 osób.
12:37
In another event, they intercepted
294
745450
1839
Podczas kolejnego
12:39
all the calls in Washington, D.C., by accident.
295
747289
4212
przechwycili wszystkie rozmowy
z Waszyngtonu przez przypadek.
z Waszyngtonu przez przypadek.
12:43
What's amazing about this,
296
751501
2237
Co ciekawe w tym zdarzeniu,
12:45
this report, that didn't get that much attention,
297
753738
2208
które nie przykuło za wiele uwagi to fakt,
12:48
is the fact that not only were there 2,776 abuses,
298
755946
4861
że było nie tylko 2776 nadużyć.
12:53
the chairman of the Senate Intelligence Committee,
299
760807
2141
Dianne Feinstein, szefowa
komisji do spraw wywiadu
komisji do spraw wywiadu
12:55
Dianne Feinstein, had not seen this report
300
762948
3987
w amerykańskim senacie,
nie widziała tego raportu
nie widziała tego raportu
12:59
until the Washington Post contacted her
301
766935
3191
dopóki Washington Post nie poprosił jej
13:02
asking for comment on the report.
302
770126
2448
o komentarz na ten temat.
13:04
And she then requested a copy from the NSA
303
772574
1893
Dopiero wtedy żądała
i otrzymała od Agencji
i otrzymała od Agencji
13:06
and received it,
304
774467
1701
jego kopię - nie widziała jej wcześniej.
13:08
but had never seen this before that.
305
776168
2027
13:10
What does that say about the state of oversight
306
778195
2687
Jak świadczy o zaniedbaniach
13:13
in American intelligence
307
780882
1737
amerykańskiego wywiadu to,
13:14
when the chairman of the
Senate Intelligence Committee
Senate Intelligence Committee
308
782619
1788
że szefowa senackiej komisji
do spraw wywiadu nie ma pojęcia,
do spraw wywiadu nie ma pojęcia,
13:16
has no idea that the rules are being broken
309
784407
2793
że przepisy są łamane
tysiące razy rocznie?
tysiące razy rocznie?
13:19
thousands of times every year?
310
787200
2160
13:21
CA: Ed, one response to this whole debate is this:
311
789360
3629
Jednym z komentarzy,
który pada w tej debacie jest pytanie:
który pada w tej debacie jest pytanie:
13:25
Why should we care about
312
792989
2665
czemu powinniśmy przejmować się
13:27
all this surveillance, honestly?
313
795654
1468
całym tym nadzorem?
13:29
I mean, look, if you've done nothing wrong,
314
797122
2152
Jeśli nie zrobiłeś nic złego,
13:31
you've got nothing to worry about.
315
799274
2784
nie masz się czym przejmować.
13:34
What's wrong with that point of view?
316
802058
2292
Co jest złego w takiej opinii?
13:36
ES: Well, so the first thing is,
317
804350
1648
Po pierwsze rezygnuje się
13:38
you're giving up your rights.
318
805998
1713
z własnych praw.
13:39
You're saying hey, you know,
319
807711
1358
To powiedzenie sobie
13:41
I don't think I'm going to need them,
320
809069
2372
"chyba nie będę ich potrzebował,
13:43
so I'm just going to trust that, you know,
321
811441
1682
będę im ufał, pozbądźmy się praw,
13:45
let's get rid of them, it doesn't really matter,
322
813123
2978
one nie mają żadnego znaczenia,
13:48
these guys are going to do the right thing.
323
816101
1974
ci ludzie na pewno postąpią właściwie".
13:50
Your rights matter
324
818075
1859
Zadbaj o własne prawa,
13:52
because you never know when
you're going to need them.
you're going to need them.
325
819934
2842
bowiem nigdy nie wiesz,
kiedy będziesz ich potrzebować.
kiedy będziesz ich potrzebować.
13:54
Beyond that, it's a part of our cultural identity,
326
822776
2282
Poza tym to kwestia tożsamości kulturowej
13:57
not just in America,
327
825058
2132
nie tylko w Ameryce,
13:59
but in Western societies
328
827190
1591
ale w społeczeństwach zachodnich
14:00
and in democratic societies around the world.
329
828781
2962
i społeczeństwach demokratycznych
na całym świecie.
na całym świecie.
14:03
People should be able to pick up the phone
330
831743
2404
Ludzie powinni mieć możliwość
14:06
and to call their family,
331
834147
1454
dzwonienia do własnych rodzin,
14:07
people should be able to send a text message
332
835601
1999
wysyłania wiadomości do swoich bliskich,
14:09
to their loved ones,
333
837600
1128
14:10
people should be able to buy a book online,
334
838728
2454
kupowania książek w sieci,
14:13
they should be able to travel by train,
335
841182
1790
podróżowania pociągiem,
14:15
they should be able to buy an airline ticket
336
842972
2217
kupowania biletu na samolot
bez obawy o to,
bez obawy o to,
14:17
without wondering about how these events
337
845189
1737
w jaki sposób te zdarzenia
mogą być ocenione za kilka lat
mogą być ocenione za kilka lat
14:19
are going to look to an agent of the government,
338
846926
3685
14:22
possibly not even your government
339
850611
2590
przez rządowego agenta
z niekoniecznie twojego kraju,
z niekoniecznie twojego kraju,
14:25
years in the future,
340
853201
1755
w jaki sposób zostaną przeinaczone
14:27
how they're going to be misinterpreted
341
854956
1740
14:28
and what they're going to think your intentions were.
342
856696
2784
i jak ocenione twoje intencje.
14:31
We have a right to privacy.
343
859480
2074
Mamy prawo do prywatności.
14:33
We require warrants to be based on probable cause
344
861554
3618
Mamy prawo mówiące, że nakazy wydaje się
na podstawie uzasadnionej przyczyny,
14:37
or some kind of individualized suspicion
345
865172
2464
14:39
because we recognize that trusting anybody,
346
867636
4527
ponieważ wiemy,
że powierzanie komukolwiek,
że powierzanie komukolwiek,
14:44
any government authority,
347
872163
1594
jakiejkolwiek władzy rządowej
14:45
with the entirety of human communications
348
873757
3084
całości ludzkiej komunikacji
14:49
in secret and without oversight
349
876841
2433
w tajemnicy i bez nadzoru
14:51
is simply too great a temptation to be ignored.
350
879274
4844
jest zbyt wielką pokusą do zignorowania.
14:56
CA: Some people are furious at what you've done.
351
884118
2559
Niektórzy ludzie
są wściekli, że to zrobiłeś.
są wściekli, że to zrobiłeś.
14:58
I heard a quote recently from Dick Cheney
352
886677
2839
Słyszałem niedawno wypowiedź
Dicka Cheneya, który powiedział,
Dicka Cheneya, który powiedział,
15:01
who said that Julian Assange was a flea bite,
353
889516
5892
że Julian Assange był tylko pchłą,
15:07
Edward Snowden is the lion
that bit the head off the dog.
that bit the head off the dog.
354
895408
3422
a Edward Snowden to lew,
który odgryzł głowę psu.
który odgryzł głowę psu.
15:11
He thinks you've committed
355
898830
1553
Uważa, że popełniłeś jeden
15:12
one of the worst acts of betrayal
356
900383
2292
z najgorszych aktów zdrady
15:14
in American history.
357
902675
2106
w amerykańskiej historii.
15:16
What would you say to people who think that?
358
904781
4356
Co byś odpowiedział
ludziom, którzy tak uważają?
ludziom, którzy tak uważają?
15:23
ES: Dick Cheney's really something else.
359
910975
2205
Dick Cheney to osobna historia.
15:25
(Laughter) (Applause)
360
913180
6797
(Śmiech) (Brawa)
15:32
Thank you. (Laughter)
361
920476
4902
Dziękuję. (Śmiech)
15:37
I think it's amazing, because at the time
362
925378
2476
To niesamowite,
15:40
Julian Assange was doing some of his greatest work,
363
927854
3775
gdyż podczas największej
aktywności Juliana Assange
aktywności Juliana Assange
15:43
Dick Cheney was saying
364
931629
1436
Dick Cheney mówił,
że przyczyni się to
do końca rządów na całym świecie,
do końca rządów na całym świecie,
15:45
he was going to end governments worldwide,
365
933065
2430
15:47
the skies were going to ignite
366
935495
2905
że zapali się niebo,
15:50
and the seas were going to boil off,
367
938400
2136
a morza zaczną się gotować.
15:52
and now he's saying it's a flea bite.
368
940536
2218
Teraz porównuje go do ugryzienia pchły.
15:54
So we should be suspicious about the same sort of
369
942754
2513
Powinniśmy być podejrzliwi
wobec takich wyszukanych stwierdzeń
15:57
overblown claims of damage to national security
370
945267
4193
o zagrożeniu bezpieczeństwa narodowego
wypowiadanych przez
tego rodzaju urzędników.
tego rodzaju urzędników.
16:01
from these kind of officials.
371
949460
1685
16:03
But let's assume that these
people really believe this.
people really believe this.
372
951145
6849
Ale załóżmy, że ci ludzie
naprawdę w to wierzą.
naprawdę w to wierzą.
16:10
I would argue that they have kind of
373
957994
2230
Polemizowałbym, że mają wąskie pojęcie
16:12
a narrow conception of national security.
374
960224
4370
o bezpieczeństwie narodowym.
16:16
The prerogatives of people like Dick Cheney
375
964594
3216
Przesłanki ludzi takich, jak Dick Cheney
16:20
do not keep the nation safe.
376
967841
2981
nie czynią kraju bezpiecznym.
16:23
The public interest is not always the same
377
970822
4033
Interes publiczny
16:27
as the national interest.
378
974855
2435
nie zawsze idzie w parze
z interesem kraju.
z interesem kraju.
16:29
Going to war with people who are not our enemy
379
977290
3894
Pójście na wojnę z ludźmi,
którzy nie są twoim wrogiem,
którzy nie są twoim wrogiem,
16:33
in places that are not a threat
380
981184
2130
w miejsca nie stanowiące zagrożenia
16:35
doesn't make us safe,
381
983314
2167
nie czyni nas bezpiecznymi.
16:37
and that applies whether it's in Iraq
382
985481
2167
Dotyczy to zarówno Iraku,
16:39
or on the Internet.
383
987648
1767
jak i internetu.
16:41
The Internet is not the enemy.
384
989415
1523
Internet nie jest wrogiem.
16:43
Our economy is not the enemy.
385
990938
2025
Nasza gospodarka nie jest wrogiem,
16:45
American businesses, Chinese businesses,
386
992963
2286
Interes amerykański, chiński
16:47
and any other company out there
387
995249
4571
i każdej innej firmy, która istnieje
16:52
is a part of our society.
388
999820
2431
jest częścią naszego społeczeństwa,
16:54
It's a part of our interconnected world.
389
1002251
2214
częścią naszego
wzajemnie powiązanego świata.
wzajemnie powiązanego świata.
16:56
There are ties of fraternity that bond us together,
390
1004465
4445
Są więzy braterskie, które nas łączą.
17:01
and if we destroy these bonds
391
1008910
2668
Jeśli je zniszczymy podważymy standardy,
17:03
by undermining the standards, the security,
392
1011578
3155
bezpieczeństwo i zasady postępowania,
17:06
the manner of behavior,
393
1014733
2857
których wymagają kraje
17:09
that nations and citizens all around the world
394
1017590
2951
17:12
expect us to abide by.
395
1020541
2377
i obywatele na całym świecie.
17:15
CA: But it's alleged that you've stolen
396
1022918
3702
Mówi się,
że "ukradłeś" 1,7 miliona dokumentów.
17:18
1.7 million documents.
397
1026620
1899
17:20
It seems only a few hundred of them
398
1028519
1827
Wydaje się, że tylko kilkaset
17:22
have been shared with journalists so far.
399
1030346
2857
zostało do tej pory
ujawnione dziennikarzom.
ujawnione dziennikarzom.
17:25
Are there more revelations to come?
400
1033203
3045
Czy będzie więcej rewelacji?
17:28
ES: There are absolutely more revelations to come.
401
1036248
2442
Zdecydowanie tak.
17:30
I don't think there's any question
402
1038690
2801
Nie ma chyba wątpliwości,
17:33
that some of the most important reporting
403
1041491
4247
że jedne z najważniejszych dosiesień
17:37
to be done is yet to come.
404
1045738
4740
dopiero nadejdą.
17:42
CA: Come here, because I want to ask you
405
1050478
2062
Podjedź tu,
chciałbym zapytać o tę informację.
17:44
about this particular revelation.
406
1052540
1527
17:46
Come and take a look at this.
407
1054067
3022
Spójrz na to.
17:49
I mean, this is a story which I think
for a lot of the techies in this room
for a lot of the techies in this room
408
1057089
3248
Ta historia dla wielu
znawców technologii na tej sali
znawców technologii na tej sali
17:52
is the single most shocking thing
409
1060337
1739
jest jedną z najbardziej szokujących,
17:54
that they have heard in the last few months.
410
1062076
2360
jakie słyszeli w ciągu ostatnich miesięcy.
17:56
It's about a program called "Bullrun."
411
1064436
2625
Chodzi o program "Bullrun".
17:59
Can you explain what that is?
412
1067061
3776
Możesz wyjaśnić, co to jest?
18:03
ES: So Bullrun, and this is again
413
1070837
1708
Znowu należy podziękować
agencji za szczerość.
agencji za szczerość.
18:04
where we've got to thank the NSA for their candor,
414
1072545
7097
Nazwę zawdzięcza bitwie
z czasów wojny secesyjnej,
z czasów wojny secesyjnej,
18:11
this is a program named after a Civil War battle.
415
1079642
4590
brytyjskim odpowiednikiem jest Edgehill,
18:16
The British counterpart is called Edgehill,
416
1084232
1613
18:18
which is a U.K. civil war battle.
417
1085845
1475
czyli bitwa z czasów
angielskiej wojny domowej.
angielskiej wojny domowej.
18:19
And the reason that I believe they're named this way
418
1087320
2207
Mają takie nazwy,
18:21
is because they target our own infrastructure.
419
1089527
3489
ponieważ ich celem
jest własna infrastruktura.
jest własna infrastruktura.
18:25
They're programs through which the NSA
420
1093016
2691
To programy,
dzięki którym Agencja
18:27
intentionally misleads corporate partners.
421
1095707
4215
celowo wprowadza w błąd
partnerów biznesowych.
partnerów biznesowych.
18:32
They tell corporate partners that these
422
1099922
1882
Mówi im, że to bezpieczne standardy,
18:34
are safe standards.
423
1101804
1675
18:35
They say hey, we need to work with you
424
1103479
2019
że muszą z nią pracować,
18:37
to secure your systems,
425
1105498
3653
aby zabezpieczyć ich systemy,
18:41
but in reality, they're giving bad advice
426
1109151
3193
ale w rzeczywistości
dają tym firmom złe rady,
18:44
to these companies that makes them
427
1112344
1266
co powoduje, że obniżają
bezpieczeństwo swoich usług.
bezpieczeństwo swoich usług.
18:45
degrade the security of their services.
428
1113610
2295
18:48
They're building in backdoors that not only
429
1115905
2329
Tworzą rozwiązania,
które może wykorzystać
które może wykorzystać
18:50
the NSA can exploit,
430
1118234
2358
nie tylko Agencja,
18:52
but anyone else who has time and money
431
1120592
2521
ale każdy, kto ma czas i pieniądze
by je poznać, znaleźć, a potem użyć
18:55
to research and find it
432
1123113
2120
18:57
can then use to let themselves in
433
1125233
2134
by mieć dostęp do światowej komunikacji.
18:59
to the world's communications.
434
1127367
1870
19:01
And this is really dangerous,
435
1129237
1770
To bardzo niebezpieczne,
19:03
because if we lose a single standard,
436
1131007
4184
ponieważ jeśli stracimy standardy,
19:07
if we lose the trust of something like SSL,
437
1135191
3059
stracimy zaufanie do szyfrowania SSL,
19:10
which was specifically targeted
438
1138250
1482
które było celem programu Bullrun,
19:11
by the Bullrun program,
439
1139732
2123
19:14
we will live a less safe world overall.
440
1141855
2668
będziemy żyć w ogólnie
mniej bezpiecznym świecie.
mniej bezpiecznym świecie.
19:16
We won't be able to access our banks
441
1144523
2107
Nie będziemy mieli dostępu
do naszych banków,
do naszych banków,
19:18
and we won't be able to access commerce
442
1146630
5253
nie będziemy mogli
dokonywać transakcji bez obawy,
dokonywać transakcji bez obawy,
19:24
without worrying about people
monitoring those communications
monitoring those communications
443
1151883
2823
że inni ludzie będą je obserować
19:26
or subverting them for their own ends.
444
1154706
2178
i wykorzystywać do własnych celów.
19:29
CA: And do those same decisions also potentially
445
1156884
4069
Czy te decyzje
19:33
open America up to cyberattacks
446
1160953
2986
potencjalnie mogą narazić Amerykę
na atak cybernetyczny z innych stron?
19:36
from other sources?
447
1163939
3916
19:40
ES: Absolutely.
448
1167855
1465
Oczywiście.
19:41
One of the problems,
449
1169320
1732
Jednym z problemów
19:43
one of the dangerous legacies
450
1171052
3450
niebezpiecznego dorobku,
19:46
that we've seen in the post-9/11 era,
451
1174502
3492
jaki widzieliśmy po 11 września jest fakt,
19:50
is that the NSA has traditionally worn two hats.
452
1177994
4237
że agencja pełni dwie role.
19:54
They've been in charge of offensive operations,
453
1182231
1926
Jest odpowiedzialna
za działania ofensywne, ataki hakerskie,
za działania ofensywne, ataki hakerskie,
19:56
that is hacking,
454
1184157
1121
19:57
but they've also been in
charge of defensive operations,
charge of defensive operations,
455
1185278
2710
ale także działania obronne.
20:00
and traditionally they've always prioritized
456
1187988
2363
Jej tradycyjnym priorytetem
20:02
defense over offense
457
1190351
1387
była defensywa nad ofensywą.
20:03
based on the principle
458
1191738
1390
Opiera się na zasadzie,
20:05
that American secrets are simply worth more.
459
1193128
2816
że amerykańskie tajemnice
mają większe znaczenie.
mają większe znaczenie.
20:08
If we hack a Chinese business
460
1195944
2110
Jeśli włamiemy się do chińskiej firmy
20:10
and steal their secrets,
461
1198054
1684
i wykradniemy ich tajemnice,
20:11
if we hack a government office in Berlin
462
1199738
2083
jeśli włamiemy się do urzędu w Berlinie
20:14
and steal their secrets,
463
1201821
2098
i wykradniemy jego tajemnice,
20:16
that has less value to the American people
464
1203919
3607
ma to mniejszą wartość
dla Amerykanów niż pewność,
dla Amerykanów niż pewność,
20:19
than making sure that the Chinese
465
1207526
2100
że Chińczycy nie będą mieli
dostępu do naszych sekretów.
dostępu do naszych sekretów.
20:21
can't get access to our secrets.
466
1209626
2506
20:24
So by reducing the security of our communications,
467
1212132
4131
Tak więc zmniejszając
bezpieczeństwo naszych informacji
bezpieczeństwo naszych informacji
20:28
they're not only putting the world at risk,
468
1216263
2028
nie tylko narażają świat na ryzyko,
20:30
they're putting America at risk in a fundamental way,
469
1218291
2272
ale także narażają Amerykę
w sposób fundamentalny.
w sposób fundamentalny.
20:32
because intellectual property is the basis,
470
1220563
2671
Własność intelektualna
jest podstawą naszej ekonomii.
jest podstawą naszej ekonomii.
20:35
the foundation of our economy,
471
1223234
1927
Jeśli narazimy ją na ryzyko
z powodu słabego bezpieczeństwa
z powodu słabego bezpieczeństwa
20:37
and if we put that at risk through weak security,
472
1225161
2258
będziemy za to płacić latami.
20:39
we're going to be paying for it for years.
473
1227419
1629
20:41
CA: But they've made a calculation
474
1229048
1547
CA: Wyliczono, że to opłacalne
20:42
that it was worth doing this
475
1230595
2191
jako element walki
Ameryki z terroryzmem.
Ameryki z terroryzmem.
20:44
as part of America's defense against terrorism.
476
1232786
3539
20:48
Surely that makes it a price worth paying.
477
1236325
3612
Z pewnością jest to warte tej ceny.
20:52
ES: Well, when you look at the results
478
1239937
3887
Jeśli spojrzy się na wyniki,
jakie osiągają te programy
w walce z terroryzmem widać,
w walce z terroryzmem widać,
20:56
of these programs in stopping terrorism,
479
1243824
2307
20:58
you will see that that's unfounded,
480
1246131
3750
że nie jest to uzasadnione.
21:02
and you don't have to take my word for it,
481
1249881
1919
Nie trzeba wierzyć mi na słowo.
21:04
because we've had the first open court,
482
1251800
3772
Odbyła się pierwsza jawna sprawa,
21:07
the first federal court that's reviewed this,
483
1255572
2369
pierwsze posiedzenie federalne,
które to badało,
które to badało,
21:10
outside the secrecy arrangement,
484
1257941
2796
poza niejawnymi ustaleniami,
21:12
called these programs Orwellian
485
1260737
1987
nazwało te programy Orwelowskimi,
21:14
and likely unconstitutional.
486
1262724
2234
prawdopodobnie niezgodnymi z konstytucją.
21:17
Congress, who has access
487
1264958
2739
Kongres, który ma dostęp
21:19
to be briefed on these things,
488
1267697
1311
do informacji na ten temat -
21:21
and now has the desire to be,
489
1269008
2982
a teraz chce je otrzymywać -
21:24
has produced bills to reform it,
490
1271990
2407
stworzył projekt, by je poprawić,
21:26
and two independent White House panels
491
1274397
2885
a dwa niezależne panele z Białego Domu,
21:29
who reviewed all of the classified evidence
492
1277282
2090
które przeglądały
te tajne dowody stwierdziły,
te tajne dowody stwierdziły,
21:31
said these programs have never stopped
493
1279372
2633
że te programy nie zapobiegły
21:34
a single terrorist attack
494
1282005
1761
nawet jednemu atakowi terroru
21:35
that was imminent in the United States.
495
1283766
3503
zagrażającemu Stanom Zjednoczonym.
21:39
So is it really terrorism that we're stopping?
496
1287269
3186
Czy więc rzeczywiście zatrzymujemy
w ten sposób terroryzm?
w ten sposób terroryzm?
21:42
Do these programs have any value at all?
497
1290455
2331
Czy te programy mają jakąkolwiek wartość?
21:44
I say no, and all three branches
498
1292786
2244
Myślę że nie, i tak samo sądzą
21:47
of the American government say no as well.
499
1295030
2432
wszystkie organy amerykańskiego rządu.
21:49
CA: I mean, do you think there's a deeper motivation
500
1297462
1813
Uważasz, że jest inna motywacja
21:51
for them than the war against terrorism?
501
1299275
3285
niż walka z terroryzmem?
21:54
ES: I'm sorry, I couldn't hear you, say again?
502
1302560
1550
Przepraszam,
nie dosłyszałem, możesz powtórzyć?
nie dosłyszałem, możesz powtórzyć?
21:56
CA: Sorry. Do you think there's a deeper motivation
503
1304110
3000
Czy jest głębsza motywacja
21:59
for them other than the war against terrorism?
504
1307110
3879
niż walka z terroryzmem?
22:03
ES: Yeah. The bottom line is that terrorism
505
1310989
2695
Zasadniczą kwestią jest to,
22:05
has always been what we in the intelligence world
506
1313684
2201
że terroryzm w świecie wywiadu
22:08
would call a cover for action.
507
1315885
3273
nazywa się przykrywką do działania.
22:11
Terrorism is something that provokes
508
1319158
1925
Terroryzm wywołuje emocjonalne podejście,
22:13
an emotional response that allows people
509
1321083
2230
pozwala usprawiedliwić działania władz
22:15
to rationalize authorizing powers and programs
510
1323313
4357
i programy, których
nie poparliby w innych okolicznościach.
nie poparliby w innych okolicznościach.
22:19
that they wouldn't give otherwise.
511
1327670
2444
22:22
The Bullrun and Edgehill-type programs,
512
1330114
2486
Agencja prosiła władze o programy takie,
22:24
the NSA asked for these authorities
513
1332600
1717
jak Bullrun czy Edgehill już w latach 90.
22:26
back in the 1990s.
514
1334317
1937
Prosili FBI o przedstawienie
sprawy przed Kongresem.
sprawy przed Kongresem.
22:28
They asked the FBI to go to
Congress and make the case.
Congress and make the case.
515
1336254
2990
22:31
The FBI went to Congress and did make the case.
516
1339244
2174
FBI poszło do Kongresu
i przedstawiło sprawę.
i przedstawiło sprawę.
22:33
But Congress and the American people said no.
517
1341418
2565
Kongres i amerykańscy obywatele odmówili.
22:36
They said, it's not worth the risk to our economy.
518
1343983
2411
Powiedzieli, że nie warto
zagrażać gospodarce,
zagrażać gospodarce,
22:38
They said it's worth too much damage
519
1346394
1919
że to wywoła za dużą
szkodę dla społeczeństwa.
szkodę dla społeczeństwa.
22:40
to our society to justify the gains.
520
1348313
2687
22:43
But what we saw is, in the post-9/11 era,
521
1351000
4275
Ale po 11 września zobaczyliśmy,
że używali tajemnic,
że używali tajemnic,
22:47
they used secrecy and they
used the justification of terrorism
used the justification of terrorism
522
1355275
3251
usprawiedliwiając się
obroną przed terroryzmem
obroną przed terroryzmem
22:50
to start these programs in secret
523
1358526
1934
aby używać tych programów w tajemnicy,
22:52
without asking Congress,
524
1360460
1812
bez zgody Kongresu i pytania Amerykanów.
22:54
without asking the American people,
525
1362272
2180
22:56
and it's that kind of government behind closed doors
526
1364452
2738
Przed takimi rządami
za zamkniętymi drzwiami
za zamkniętymi drzwiami
22:59
that we need to guard ourselves against,
527
1367190
2559
musimy się bronić,
ponieważ zmniejsza to nasze bezpieczeństwo
23:01
because it makes us less safe,
528
1369749
1250
23:03
and it offers no value.
529
1370999
1892
i nie daje korzyści.
23:05
CA: Okay, come with me here for a sec,
530
1372891
1866
Chodź do mnie na chwilę,
23:06
because I've got a more personal question for you.
531
1374757
2182
mam osobiste pytanie.
23:09
Speaking of terror,
532
1376939
2924
Mówiąc o strachu -
23:12
most people would find the
situation you're in right now
situation you're in right now
533
1379863
3957
większość ludzi nazwałaby
23:16
in Russia pretty terrifying.
534
1383820
3296
twoją obecną sytuację
w Rosji dość przerażającą.
w Rosji dość przerażającą.
23:19
You obviously heard what happened,
535
1387116
3587
Na pewno słyszałeś, co się stało,
23:22
what the treatment that Bradley Manning got,
536
1390703
2193
co spotkało Bradleya Manninga,
23:25
Chelsea Manning as now is,
537
1392896
2281
co się dzieje teraz z Chelsea Manning,
23:27
and there was a story in Buzzfeed saying that
538
1395177
2487
był też artykuł w Buzzfeed mówiący o tym,
23:29
there are people in the intelligence community
539
1397664
1658
że są ludzie w wywiadzie,
23:31
who want you dead.
540
1399322
2279
którzy chcą twojej śmierci.
23:33
How are you coping with this?
541
1401601
1940
Jak sobie z tym radzisz?
23:35
How are you coping with the fear?
542
1403541
1949
Jak radzisz sobie ze strachem?
23:37
ES: It's no mystery
543
1405490
3004
Nie jest tajemnicą,
23:40
that there are governments out
there that want to see me dead.
there that want to see me dead.
544
1408494
5648
że są rządy, które pragną mojej śmierci.
23:46
I've made clear again and again and again
545
1414142
3410
Mówiłem to jasno wielokrotnie,
23:49
that I go to sleep every morning
546
1417552
3366
że codziennie chodzę spać myśląc,
co mogę zrobić dla ludzi w Ameryce.
23:53
thinking about what I can
do for the American people.
do for the American people.
547
1420918
4560
23:57
I don't want to harm my government.
548
1425478
3032
Nie chcę krzywdzić swojego rzadu.
24:00
I want to help my government,
549
1428510
3263
Chcę mu pomóc,
24:03
but the fact that they are willing to
550
1431773
3808
ale jeśli są skłonni całkowicie zignorować
prawo do sprawiedliwego procesu,
24:07
completely ignore due process,
551
1435581
2320
24:10
they're willing to declare guilt
552
1437901
2708
są skłonni orzec winę bez procesu,
24:12
without ever seeing a trial,
553
1440609
3286
to musimy działać przeciwko temu
24:16
these are things that we need to work against
554
1443895
2416
24:18
as a society, and say hey, this is not appropriate.
555
1446311
3578
jako społeczeństwo,
przyznając, że to niewłaściwe.
przyznając, że to niewłaściwe.
24:22
We shouldn't be threatening dissidents.
556
1449889
1827
Nie powinniśmy grozić dysydentom.
24:23
We shouldn't be criminalizing journalism.
557
1451716
3014
Nie powinniśmy potępiać dziennikarstwa.
24:26
And whatever part I can do to see that end,
558
1454730
3319
Jeśli mogę się przyczynić
do skończenia z tym,
do skończenia z tym,
24:30
I'm happy to do despite the risks.
559
1458049
3153
jestem w stanie to zrobić pomimo ryzyka.
24:33
CA: So I'd actually like to get some feedback
560
1461202
1524
Chciałbym poznać
opinie naszej widowni,
opinie naszej widowni,
24:34
from the audience here,
561
1462726
1219
ponieważ wiem, że jest
wiele przeciwstawnych reakcji
wiele przeciwstawnych reakcji
24:36
because I know there's widely differing reactions
562
1463945
2104
24:38
to Edward Snowden.
563
1466049
1941
na Edwarda Snowdena.
24:40
Suppose you had the following two choices, right?
564
1467990
2288
Powiedzmy, że mielibyśmy dwie opcje.
24:42
You could view what he did
565
1470278
2806
Uznać, że to, co zrobił
24:45
as fundamentally a reckless act
566
1473084
1894
było zasadniczo nieodpowiedzialne
24:47
that has endangered America
567
1474978
3219
i zagroziło Ameryce,
24:50
or you could view it as fundamentally a heroic act
568
1478197
3563
albo że było aktem bohaterstwa
24:53
that will work towards America and the world's
569
1481760
3475
i przyczyniło się do dobra jej
24:57
long-term good?
570
1485235
1387
oraz w przyszłości świata.
24:58
Those are the two choices I'll give you.
571
1486622
3318
To dwie opcje, które wam daję.
25:02
I'm curious to see who's willing to vote with
572
1489940
2155
Jestem ciekaw, kto z was zagłosuje
25:04
the first of those,
573
1492095
1417
za pierwszą opcją,
25:05
that this was a reckless act?
574
1493512
3409
że było to nierozważne postępowanie.
25:09
There are some hands going up.
575
1496921
1655
Widzę parę uniesionych rąk.
25:10
Some hands going up.
576
1498576
1384
Kilka się podnosi.
25:12
It's hard to put your hand up
577
1499960
1276
Ciężko jest zagłosować,
25:13
when the man is standing right here,
578
1501236
2111
gdy człowiek stoi przed nami,
25:15
but I see them.
579
1503347
1565
ale widzę, że są takie głosy.
25:17
ES: I can see you. (Laughter)
580
1504912
2531
Widzę was. (Śmiech).
25:19
CA: And who goes with the second choice,
581
1507443
2261
Kto głosuje za drugą opcją,
25:21
the fundamentally heroic act?
582
1509704
1883
że był to czyn bohaterski?
25:23
(Applause) (Cheers)
583
1511587
2647
(Brawa) (Okrzyki)
25:26
And I think it's true to say that
there are a lot of people
there are a lot of people
584
1514234
2574
Można stwierdzić, że jest wiele osób,
25:29
who didn't show a hand and I think
585
1516808
2225
które nie zagłosowały,
25:31
are still thinking this through,
586
1519033
1710
które nadal się nad tym zastanawiają,
25:32
because it seems to me that the debate around you
587
1520743
3458
ponieważ wydaje mi się,
że debata wokół Ciebie
że debata wokół Ciebie
25:36
doesn't split along traditional political lines.
588
1524201
3109
nie rozkłada się między
tradycyjne podziały polityczne.
tradycyjne podziały polityczne.
25:39
It's not left or right, it's not really about
589
1527310
2254
Nie jest to kwestia prawicy czy lewicy,
25:41
pro-government, libertarian, or not just that.
590
1529564
4122
wersji prorządowej
czy skrajnie liberalnej.
czy skrajnie liberalnej.
25:45
Part of it is almost a generational issue.
591
1533686
2713
Po części jest to też sprawa pokoleniowa.
Jesteś częścią pokolenia,
25:48
You're part of a generation that grew up
592
1536399
1808
25:50
with the Internet, and it seems as if
593
1538207
2926
które dorastało z Internetem,
25:53
you become offended at almost a visceral level
594
1541133
3208
i wydaje się, że czujesz się
urażony do żywego
urażony do żywego
gdy widzisz, że robi się coś,
25:56
when you see something done
595
1544341
1296
25:57
that you think will harm the Internet.
596
1545637
2062
co może zagrażać Internetowi.
25:59
Is there some truth to that?
597
1547699
3573
Czy to prawda?
26:03
ES: It is. I think it's very true.
598
1551272
5048
Myślę, że wiele w tym prawdy.
26:08
This is not a left or right issue.
599
1556320
3098
To nie sprawa prawicy czy lewicy.
26:11
Our basic freedoms, and when I say our,
600
1559418
2577
Nasze podstawowe wolności -
nie myślę tutaj tylko o Amerykanach,
26:14
I don't just mean Americans,
601
1561995
1547
26:15
I mean people around the world,
602
1563542
2013
ale o ludziach na całym świecie -
26:17
it's not a partisan issue.
603
1565555
2346
to bezsporna kwestia.
26:20
These are things that all people believe,
604
1567901
2039
Każdy w nie wierzy.
26:22
and it's up to all of us to protect them,
605
1569940
2525
Zadaniem nas wszystkich jest ich ochrona,
26:24
and to people who have seen and enjoyed
606
1572465
2832
zadaniem ludzi, którzy korzystali
i cieszyli się z wolnego
i dostępnego internetu
i dostępnego internetu
26:27
a free and open Internet,
607
1575297
1661
26:29
it's up to us to preserve that liberty
608
1576958
3226
jest zachowanie tej wolności,
aby następne pokolenia
mógłby z niej korzystać.
mógłby z niej korzystać.
26:32
for the next generation to enjoy,
609
1580184
1905
26:34
and if we don't change things,
610
1582089
1865
Jeśli nic nie zmienimy,
26:36
if we don't stand up to make the changes
611
1583954
3133
jeśli nie odważymy się wprowadzić zmian,
26:39
we need to do to keep the Internet safe,
612
1587087
3207
które mają zapewnić
bezpieczeństwo internetu
bezpieczeństwo internetu
26:42
not just for us but for everyone,
613
1590294
2768
nie tylko nam, ale wszystkim,
26:45
we're going to lose that,
614
1593062
1465
stracimy go.
26:46
and that would be a tremendous loss,
615
1594527
1253
Byłaby to ogromna strata
26:47
not just for us, but for the world.
616
1595780
2347
nie tylko dla nas, ale i dla świata.
26:50
CA: Well, I have heard similar language recently
617
1598127
2073
CA: Słyszałem podobną opinię
26:52
from the founder of the world wide web,
618
1600200
1848
założyciela ogólnoświatowej sieci.
26:54
who I actually think is with us, Sir Tim Berners-Lee.
619
1602048
4517
Sir Tim Berners-Lee jest tutaj z nami.
26:58
Tim, actually, would you like to come up and say,
620
1606565
2704
Tim, mógłbyś podejść i coś powiedzieć,
27:01
do we have a microphone for Tim?
621
1609269
1871
czy mamy mikrofon dla Tima?
27:03
(Applause)
622
1611140
2367
(Brawa)
27:05
Tim, good to see you. Come up there.
623
1613507
7075
Tim, dobrze Cię widzieć. Zapraszam.
27:12
Which camp are you in, by the way,
624
1620582
2437
Tak w ogóle za czym jesteś,
zdrajca czy bohater?
zdrajca czy bohater?
27:15
traitor, hero? I have a theory on this, but --
625
1623019
3500
Domyślam się, ale...
27:18
Tim Berners-Lee: I've given much longer
626
1626519
2694
Tim Berners-Lee:
Mówiłem już o tym szerzej,
Mówiłem już o tym szerzej,
27:21
answers to that question, but hero,
627
1629213
3055
ale jeśli mam wybrać pomiędzy tymi dwoma,
27:24
if I have to make the choice between the two.
628
1632268
3402
głosuję za bohaterem.
27:27
CA: And Ed, I think you've read
629
1635670
3333
Ed, myślę że czytałeś
27:31
the proposal that Sir Tim has talked about
630
1639003
2084
o propozycji, o której mówił Sir Tim -
27:33
about a new Magna Carta to take back the Internet.
631
1641087
2968
nowej karcie swobód,
w celu odzyskania Internetu.
w celu odzyskania Internetu.
27:36
Is that something that makes sense?
632
1644055
2102
Czy to ma sens?
27:38
ES: Absolutely. I mean, my generation, I grew up
633
1646157
3641
Oczywiście.
Moje pokolenie i ja dorastaliśmy
Moje pokolenie i ja dorastaliśmy
27:41
not just thinking about the Internet,
634
1649798
2059
nie tylko myśląc o Internecie -
27:44
but I grew up in the Internet,
635
1651857
2364
choć dorastałem w erze Internetu
27:46
and although I never expected to have the chance
636
1654221
4660
nigdy nie sądziłem,
27:51
to defend it in such a direct and practical manner
637
1658881
5547
że będę mieć szanse bronić go
27:56
and to embody it in this unusual,
638
1664428
3796
w tak bezpośredni sposób
28:00
almost avatar manner,
639
1668224
2129
i uosabiać w taki niezwykły sposób.
28:02
I think there's something poetic about the fact that
640
1670353
2706
Myślę, że jest coś poetyckiego w tym,
28:05
one of the sons of the Internet
641
1673059
1982
że jeden z synów Internetu
28:07
has actually become close to the Internet
642
1675041
3052
stał się mu bliski
28:10
as a result of their political expression.
643
1678093
2486
na skutek poglądów politycznych.
28:12
And I believe that a Magna Carta for the Internet
644
1680579
3711
Myślę, że wielka karta
swobód dla internautów
swobód dla internautów
28:16
is exactly what we need.
645
1684290
1962
to coś, czego potrzebujemy.
28:18
We need to encode our values
646
1686252
3508
Musimy umieścić nasze wartości
28:21
not just in writing but in the structure of the Internet,
647
1689760
3347
nie tylko na piśmie,
ale też w strukturze Internetu.
ale też w strukturze Internetu.
28:25
and it's something that I hope,
648
1693107
2240
Zachęcam do tego wszystkich -
28:27
I invite everyone in the audience,
649
1695347
2523
nie tylko widownię tutaj w Vancouver,
28:30
not just here in Vancouver but around the world,
650
1697870
3250
ale ludzi na całym świecie -
28:33
to join and participate in.
651
1701120
2356
zapraszam do przyłączenia się.
28:35
CA: Do you have a question for Ed?
652
1703476
2314
Czy masz jakieś pytania do Eda?
28:37
TBL: Well, two questions,
653
1705790
2030
Dwa pytania.
28:40
a general question —
654
1707820
1124
Pytanie ogólne -
28:41
CA: Ed, can you still hear us?
655
1708944
1795
Ed, czy nadal nas słyszysz?
28:42
ES: Yes, I can hear you.
CA: Oh, he's back.
CA: Oh, he's back.
656
1710739
3516
- Tak, słyszę.
- Wrócił.
- Wrócił.
28:46
TBL: The wiretap on your line
657
1714255
1595
Podsłuch na linii
28:48
got a little interfered with for a moment.
658
1715850
1906
wywołał chwilowe zakłócenia.
28:49
(Laughter)
659
1717756
1653
(Śmiech)
28:51
ES: It's a little bit of an NSA problem.
660
1719409
2202
Agencja też się z tym boryka.
28:53
TBL: So, from the 25 years,
661
1721611
3807
Patrząc z boku i zastanawiając się,
28:57
stepping back and thinking,
662
1725418
2937
biorąc pod uwagę 25 lat -
29:00
what would you think would be
663
1728355
1746
co byłoby największym osiągnięciem,
29:02
the best that we could achieve
664
1730101
2607
biorąc pod uwagę wszystkie dyskusje
29:04
from all the discussions that we have
665
1732708
1860
na temat internetu, którego chcemy.
29:06
about the web we want?
666
1734568
2893
29:09
ES: When we think about
667
1737461
3372
Myśląc o tym, co możemy osiągnąć,
29:13
in terms of how far we can go,
668
1740833
3113
pytanie ogranicza się
29:16
I think that's a question that's really only limited
669
1743946
2153
tylko do tego, ile
jesteśmy w stanie zainwestować.
jesteśmy w stanie zainwestować.
29:18
by what we're willing to put into it.
670
1746099
2537
29:20
I think the Internet that we've enjoyed in the past
671
1748636
2957
Internet, jakim cieszyliśmy się kiedyś,
29:23
has been exactly what we as not just a nation
672
1751593
5558
jest tym, czego nie tylko
chcemy jako naród,
chcemy jako naród,
29:29
but as a people around the world need,
673
1757151
3339
ale tym, czego potrzebują
ludzie na całym świecie
ludzie na całym świecie
29:32
and by cooperating, by engaging not just
674
1760490
4226
poprzez współpracę i zaangażowanie,
nie tylko technicznie
zaawansowanej części społeczeństwa,
zaawansowanej części społeczeństwa,
29:36
the technical parts of society,
675
1764716
1404
29:38
but as you said, the users,
676
1766120
2842
ale jak powiedziałeś,
potrzeba użytkowników,
potrzeba użytkowników,
29:41
the people around the world who contribute
677
1768962
2064
ludzi na całym świecie, by go promować.
29:43
through the Internet, through social media,
678
1771026
2442
Ludzi, którzy korzystają
z internetu na co dzień,
z internetu na co dzień,
29:45
who just check the weather,
679
1773468
1727
używając aplikacji społecznościowych,
29:47
who rely on it every day as a part of their life,
680
1775195
2553
sprawdzając pogodę,
polegając na nim w różnych sytuacjach.
29:49
to champion that.
681
1777748
2940
29:52
We'll get not just the Internet we've had,
682
1780688
2537
Nie tylko odzyskamy
Internet, który mieliśmy,
Internet, który mieliśmy,
29:55
but a better Internet, a better now,
683
1783225
2949
będziemy mieć lepszy Internet,
29:58
something that we can use to build a future
684
1786174
4043
lepsze teraz i podstawę
do budowania przyszłości,
do budowania przyszłości,
30:02
that'll be better not just than what we hoped for
685
1790217
2968
która będzie lepsza nie tylko
od tego, na co liczyliśmy,
od tego, na co liczyliśmy,
30:05
but anything that we could have imagined.
686
1793185
2385
ale i od naszych najśmielszych wyobrażeń.
30:07
CA: It's 30 years ago that TED was founded, 1984.
687
1795570
5462
CA: Minęło 30 lat
od założenia TEDa w 1984.
od założenia TEDa w 1984.
30:13
A lot of the conversation since then has been
688
1801032
2005
W trakcie wielu rozmów
30:15
along the lines that
689
1803037
2054
przeprowadzonych w tym czasie słyszałem,
30:17
actually George Orwell got it wrong.
690
1805091
1903
że George Orwell się pomylił.
30:19
It's not Big Brother watching us.
691
1806994
1719
Wielki Brat nas nie obserwuje.
30:20
We, through the power of the web,
692
1808713
1614
To my, dzięki sieci i jawności,
30:22
and transparency, are now watching Big Brother.
693
1810327
2364
obserwujemy Wielkiego Brata.
30:24
Your revelations kind of drove a stake
694
1812691
2261
Twoje doniesienia wbiły kołek
30:27
through the heart of that rather optimistic view,
695
1814952
3747
w serce tego optymistycznego poglądu,
30:30
but you still believe there's a way of doing something
696
1818699
3420
ale nadal wierzysz,
30:34
about that.
697
1822119
1869
że można coś z tym zrobić.
30:36
And you do too.
698
1823988
1740
I robisz to.
30:37
ES: Right, so there is an argument to be made
699
1825728
6168
Trzeba przyznać,
30:44
that the powers of Big Brother
have increased enormously.
have increased enormously.
700
1831896
3597
że moce Wielkiego Brata
znacznie się zwiększyły.
znacznie się zwiększyły.
30:47
There was a recent legal article at Yale
701
1835493
4329
Był niedawno artykuł prawniczy w Yale,
30:52
that established something called
the Bankston-Soltani Principle,
the Bankston-Soltani Principle,
702
1839822
3731
który opisał tak zwaną
regułę Bankstona-Soltaniego
regułę Bankstona-Soltaniego
30:55
which is that our expectation of privacy is violated
703
1843553
5229
która zakłada, że nasza
prywatność jest naruszana,
prywatność jest naruszana,
31:00
when the capabilities of government surveillance
704
1848782
1869
kiedy zdolności rządowego nadzoru
31:02
have become cheaper by an order of magnitude,
705
1850651
3195
stają się szersze,
31:06
and each time that occurs, we need to revisit
706
1853846
2722
i za każdym razem, kiedy tak się dzieje
31:08
and rebalance our privacy rights.
707
1856568
3053
należy powrócić do tematu
i przywrócić równowagę
i przywrócić równowagę
31:11
Now, that hasn't happened since
708
1859621
1990
naszym prawom do prywatności.
31:13
the government's surveillance powers
709
1861611
2098
Nie stało się tak, odkąd rządowy nadzór
31:15
have increased by several orders of magnitude,
710
1863709
2780
zwiększył swój zasięg
o kilka rzędów wielkości
o kilka rzędów wielkości
31:18
and that's why we're in the
problem that we're in today,
problem that we're in today,
711
1866489
2974
i dlatego mamy obecnie taki problem,
31:21
but there is still hope,
712
1869463
3812
ale jest nadzieja,
31:25
because the power of individuals
713
1873275
2136
ponieważ siła jednostek
31:27
have also been increased by technology.
714
1875411
2607
została zwiększona dzięki technologii.
31:30
I am living proof
715
1878018
2001
Jestem żywym dowodem na to,
31:32
that an individual can go head to head
716
1880019
2162
że jednostka może stawić czoła
31:34
against the most powerful adversaries
717
1882181
2318
najbardziej potężnym przeciwnikom
31:36
and the most powerful intelligence agencies
718
1884499
2321
i najbardziej potężnym
służbom specjalnym na świecie
służbom specjalnym na świecie
31:39
around the world and win,
719
1886820
3760
i wygrać.
31:42
and I think that's something
720
1890580
1660
Myślę, że to coś,
31:44
that we need to take hope from,
721
1892240
2423
z czego możemy czerpać nadzieję
31:46
and we need to build on
722
1894663
1177
i na czym budować,
31:48
to make it accessible not just to technical experts
723
1895840
2437
aby było to dostępne
nie tylko dla ekspertów,
nie tylko dla ekspertów,
31:50
but to ordinary citizens around the world.
724
1898277
2517
ale dla zwykłych obywateli
na całym świecie.
na całym świecie.
31:52
Journalism is not a crime,
725
1900794
1667
Dziennikarstwo to nie przestępstwo,
31:54
communication is not a crime,
726
1902461
1790
komunikacja to nie przestępstwo.
31:56
and we should not be monitored
in our everyday activities.
in our everyday activities.
727
1904251
2944
Nie powinniśmy być obserwowani
w codziennych sytuacjach.
w codziennych sytuacjach.
31:59
CA: I'm not quite sure how
you shake the hand of a bot,
you shake the hand of a bot,
728
1907195
2729
Nie wiem, jak uścisnąć dłoń robotowi,
32:02
but I imagine it's, this is the hand right here.
TBL: That'll come very soon.
TBL: That'll come very soon.
729
1909924
5890
ale wyobrażam sobie, że to prawa ręka.
Tak niedługo będzie.
32:08
ES: Nice to meet you,
730
1915814
1123
Miło było poznać i mam nadzieję,
32:09
and I hope my beam looks as nice
731
1916937
2047
że mój obraz wyglądał
tak dobrze jak wasz.
tak dobrze jak wasz.
32:11
as my view of you guys does.
732
1918984
2344
32:13
CA: Thank you, Tim.
733
1921328
2720
Dziękuję, Tim.
32:16
(Applause)
734
1924048
5732
(Brawa)
32:21
I mean, The New York Times
recently called for an amnesty for you.
recently called for an amnesty for you.
735
1929780
4052
New York Times niedawno wezwał
do ogłoszenia amnestii w twojej sprawie.
do ogłoszenia amnestii w twojej sprawie.
32:26
Would you welcome the chance
to come back to America?
to come back to America?
736
1933832
4226
Chciałbyś wrócić do Ameryki?
32:30
ES: Absolutely. There's really no question,
737
1938058
3885
Oczywiście. Nie mam wątpliwości.
32:34
the principles that have been the foundation
738
1941943
2582
Za tym projektem był interes publiczny
32:36
of this project
739
1944525
2393
32:39
have been the public interest
740
1946918
4080
oraz zasady,
na których oparte jest dziennikarstwo
32:43
and the principles that underly
741
1950998
2943
32:46
the journalistic establishment in the United States
742
1953941
3276
w Stanach Zjednoczonych
32:49
and around the world,
743
1957217
2446
i na całym świecie.
32:51
and I think if the press is now saying,
744
1959663
4845
Myślę, że słowa mediów,
32:56
we support this,
745
1964508
2082
że to wspierają,
32:58
this is something that needed to happen,
746
1966590
2088
że to powinno się było stać,
33:00
that's a powerful argument,
but it's not the final argument,
but it's not the final argument,
747
1968678
2644
to ważny argument, ale nie ostateczny.
33:03
and I think that's something
that public should decide.
that public should decide.
748
1971322
2713
Myślę, że powinna zadecydować
o tym opinia publiczna.
o tym opinia publiczna.
33:06
But at the same time,
749
1974035
1842
Ale rząd jednocześnie zasugerował,
33:08
the government has hinted that they want
750
1975877
1546
33:09
some kind of deal,
751
1977423
1844
że chce pewnego rodzaju umowy.
33:11
that they want me to compromise
752
1979267
2114
Chcą, abym ujawnił dziennikarzy,
33:13
the journalists with which I've been working,
753
1981381
2175
z którymi pracowałem,
33:15
to come back,
754
1983556
1433
aby powrócić,
33:17
and I want to make it very clear
755
1984989
2553
Chcę podkreślić,
33:19
that I did not do this to be safe.
756
1987542
2726
że nie zrobiłem tego,
aby czuć się bezpiecznie
aby czuć się bezpiecznie
33:22
I did this to do what was right,
757
1990268
2268
ale by zrobić to, co słuszne.
33:24
and I'm not going to stop my work
758
1992536
2227
Nie zamierzam zaprzestać mojej pracy
33:26
in the public interest
759
1994763
1374
dla interesu publicznego,
33:28
just to benefit myself.
760
1996137
2789
aby skorzystać samemu.
33:31
(Applause)
761
1998926
5778
(Brawa)
33:36
CA: In the meantime,
762
2004704
1919
W międzyczasie
33:38
courtesy of the Internet and this technology,
763
2006623
3768
dzięki internetowi i tej technologii
33:42
you're here, back in North America,
764
2010391
1650
jesteś tutaj, w Ameryce Północnej,
33:44
not quite the U.S., Canada, in this form.
765
2012041
4016
nie w USA, w Kanadzie.
33:48
I'm curious, how does that feel?
766
2016057
4894
Jestem ciekaw, jakie to uczucie?
33:53
ES: Canada is different than what I expected.
767
2020951
2138
Kanada jest inna niż myślałem.
33:55
It's a lot warmer.
768
2023089
2125
Znacznie cieplejsza.
33:57
(Laughter)
769
2025214
5707
(Śmiech)
34:03
CA: At TED, the mission is "ideas worth spreading."
770
2030921
3256
Misją tych prelekcji są
"idee warte propagowania".
"idee warte propagowania".
34:06
If you could encapsulate it in a single idea,
771
2034177
2198
Gdybyś miał to ująć w jednym zdaniu,
34:08
what is your idea worth spreading
772
2036375
2215
co warto teraz propagować?
34:10
right now at this moment?
773
2038590
4075
34:14
ES: I would say the last year has been a reminder
774
2042665
3650
Myślę, że zeszły rok przypomniał,
34:18
that democracy may die behind closed doors,
775
2046315
3603
że demokracja ginie
za zamkniętymi drzwiami,
za zamkniętymi drzwiami,
34:22
but we as individuals are born
776
2049918
1904
ale jednostki rodzą się
34:24
behind those same closed doors,
777
2051822
2649
za tymi samymi drzwiami
34:26
and we don't have to give up
778
2054471
2365
i nie musimy oddawać naszej prywatności,
34:29
our privacy to have good government.
779
2056836
3233
by mieć dobry rząd.
34:32
We don't have to give up our liberty
780
2060069
2090
Nie musimy oddawać naszej wolności
34:34
to have security.
781
2062159
1779
by czuć się bezpiecznie.
34:36
And I think by working together
782
2063938
2788
Pracując razem możemy mieć
34:38
we can have both open government
783
2066726
2325
zarówno otwarty rząd i życie prywatne.
34:41
and private lives,
784
2069051
1937
Niecierpliwie czekam na współpracę
34:43
and I look forward to working with everyone
785
2070988
1773
ze wszystkimi na całym świecie,
by zobaczyć, jak to się urzeczywistnia.
by zobaczyć, jak to się urzeczywistnia.
34:44
around the world to see that happen.
786
2072761
2539
34:47
Thank you very much.
787
2075300
1338
Dziękuję bardzo.
34:48
CA: Ed, thank you.
788
2076638
2240
Dziękuję.
34:51
(Applause)
789
2078878
8829
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Edward Snowden - WhistleblowerIn 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet.
Why you should listen
Edward Snowden was just about to turn 28 when his face was suddenly splashed across every major newspaper in the US. In the summer of 2013 The Guardian published a series of leaked documents about the American National Security Agency (NSA), starting with an article about a secret court order demanding American phone records from Verizon, followed by an article on the NSA's top-secret Prism program, said to be accessing user data from Google, Apple and Facebook.
It wasn't long before Snowden came forward as the source, revealing that he had carefully planned the leak, copying documents when he was working as a contractor for the NSA. "I understand that I will be made to suffer for my actions," he said at the time, but "I will be satisfied if the federation of secret law, unequal pardon and irresistible executive powers that rule the world that I love are revealed even for an instant." Snowden's actions have led to a global debate on the relationship between national security and online privacy. His leaks continue to have a lasting impact on the American public's view of the government, and has encouraged media scrutiny on the NSA.
Snowden had coordinated the leak with journalist Glenn Greenwald and filmmaker Laura Poitras from Hong Kong; after he revealed his identity, he fled and ended up in Moscow. Under charges of espionage by the American government, Snowden remains in Russia in temporary asylum.
Edward Snowden | Speaker | TED.com