TEDGlobal>Geneva
Dambisa Moyo: Economic growth has stalled. Let's fix it
Dambisa Moyo: Wzrost ekonomiczny został zablokowany. Naprawmy to
Filmed:
Readability: 5.8
1,586,996 views
Wzrost ekonomiczny jest jednym z głównych wyzwań naszych czasów; bez niego niestabilność społeczna i polityczna rośnie, postępuje stagnacja ludzkości, społeczeństwa gasną. Jednak ekonomistka Dambisa Moyo twierdzi, że sam kapitalizm nie zapewni wzrostu, który jest nam potrzebny i pokazuje, że zarówno w modelu państwowym, jak i w rynkowym kapitalizm nie jest w stanie rozwiązać bolączek społecznych, sprzyja korupcji i tworzy nierówność dochodów. Moyo bada obecny krajobraz gospodarczy i sugeruje, że powinniśmy zacząć myśleć o kapitalizmie jako o spektrum, aby móc połączyć razem najlepsze części różnych modelów w celu pobudzenia wzrostu.
Dambisa Moyo - Global economist
Dambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs. Full bio
Dambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Our ability to create
and sustain economic growth
and sustain economic growth
0
1359
5097
Umiejętność tworzenia
i utrzymania wzrostu ekonomicznego
i utrzymania wzrostu ekonomicznego
00:18
is the defining challenge of our time.
1
6480
2736
jest głównym wyzwaniem naszych czasów.
00:21
Of course there are other challenges --
2
9240
2536
Oczywiście są i inne wyzwania
00:23
health care, disease burdens
and pandemics,
and pandemics,
3
11800
3136
- opieka zdrowotna, pandemie
i obciążenia chorobowe,
i obciążenia chorobowe,
00:26
environmental challenges
4
14960
1800
środowisko naturalne
00:29
and, of course, radicalized terrorism.
5
17400
2680
i oczywiście radykalny terroryzm.
00:32
However,
6
20800
1216
Jednakże
00:34
to the extent that we can actually
solve the economic growth challenge,
solve the economic growth challenge,
7
22040
4576
solidne rozwiązanie
problemu wzrostu gospodarczego
problemu wzrostu gospodarczego
00:38
it will take us a long way
8
26640
1336
bardzo pomoże w rozwiązaniu
00:40
to solving the challenges
that I've just elucidated.
that I've just elucidated.
9
28000
2600
wszystkich innych problemów.
00:43
More importantly,
10
31400
1656
Co ważniejsze,
00:45
unless and until we solve economic growth
11
33080
4496
dopóki nie poradzimy sobie z ekonomią
00:49
and create sustainable,
long-term economic growth,
long-term economic growth,
12
37600
4016
i nie stworzymy stałego,
długoterminowego wzrostu,
długoterminowego wzrostu,
00:53
we'll be unable to address
13
41640
2416
nie da się zabrać za problemy
pozornie nierozwiązywalne,
pozornie nierozwiązywalne,
00:56
the seemingly intractable challenges
that continue to pervade the globe today,
that continue to pervade the globe today,
14
44080
5336
które przenikają nasz świat,
01:01
whether it's health care,
education or economic development.
education or economic development.
15
49440
4400
czy to za opiekę zdrowotną,
edukację czy rozwój ekonomiczny.
edukację czy rozwój ekonomiczny.
01:06
The fundamental question is this:
16
54680
2200
Fundamentalne pytanie brzmi:
01:09
How are we going to create economic growth
17
57520
2616
jak stworzyć wzrost ekonomiczny
01:12
in advanced and developed economies
like the United States and across Europe
like the United States and across Europe
18
60160
4576
w rozwiniętych gospodarkach
USA i państw Europy
USA i państw Europy
01:16
at a time when they continue to struggle
19
64760
2056
w chwili, gdy nadal zmagają się
01:18
to create economic growth
after the financial crisis?
after the financial crisis?
20
66840
2800
z osiągnięciem wzrostu
po kryzysie finansowym?
po kryzysie finansowym?
01:22
They continue to underperform
21
70480
2776
Nadal nie wyszły na prostą.
01:25
and to see an erosion in the three
key drivers of economic growth:
key drivers of economic growth:
22
73280
4120
Widać spadek głównych czynników
każdego rozwoju gospodarczego:
każdego rozwoju gospodarczego:
01:30
capital, labor and productivity.
23
78040
3320
kapitału, pracy i wydajności.
01:34
In particular,
24
82120
1456
W szczególności
01:35
these developed economies
continue to see debts and deficits,
continue to see debts and deficits,
25
83600
4936
rozwinięte gospodarki
zmagają się z długami i deficytami,
zmagają się z długami i deficytami,
01:40
the decline and erosion
of both the quality and quantity of labor
of both the quality and quantity of labor
26
88560
4856
spadkiem zarówno jakości,
jak i ilości dostępnej pracy,
jak i ilości dostępnej pracy,
01:45
and they also see productivity stalling.
27
93440
2280
a także zamieraniem wydajności.
01:48
In a similar vein,
28
96600
1696
W podobnym duchu:
01:50
how are we going to create
economic growth in the emerging markets,
economic growth in the emerging markets,
29
98320
3416
jak stworzyć wzrost ekonomiczny
rynków wschodzących,
rynków wschodzących,
01:53
where 90 percent
of the world's population lives
of the world's population lives
30
101760
3256
w których żyje 90%
populacji naszego globu,
populacji naszego globu,
gdzie średnio 70% ludzi ma mniej
niż dwadzieścia pięć lat?
niż dwadzieścia pięć lat?
01:57
and where, on average,
31
105040
1536
01:58
70 percent of the population
is under the age of 25?
is under the age of 25?
32
106600
3520
02:02
In these countries,
33
110640
1456
Te kraje koniecznie potrzebują
02:04
it is essential that they grow
at a minimum of seven percent a year
at a minimum of seven percent a year
34
112120
4176
rocznego wzrostu gospodarki
przynajmniej o siedem procent,
przynajmniej o siedem procent,
02:08
in order to put a dent in poverty
35
116320
2096
żeby choć trochę zawalczyć z biedą
02:10
and to double per capita incomes
in one generation.
in one generation.
36
118440
3200
i podwoić dochód na mieszkańca
w czasie jednego pokolenia.
w czasie jednego pokolenia.
02:14
And yet today,
37
122520
2056
Mimo to dzisiaj
02:16
the largest emerging economies --
38
124600
2096
największe gospodarki rozwijające się
02:18
countries with at least
50 million people --
50 million people --
39
126720
2696
- kraje mające co najmniej
50 milionów mieszkańców -
50 milionów mieszkańców -
02:21
continue to struggle to reach
that seven percent magic mark.
that seven percent magic mark.
40
129440
3480
mają problemy z osiągnięciem
tych magicznych siedmiu procent.
tych magicznych siedmiu procent.
02:25
Worse than that,
41
133760
1216
Co gorsza,
02:27
countries like India, Russia,
South Africa, Brazil and even China
South Africa, Brazil and even China
42
135000
4616
kraje takie jak Indie, Rosja,
RPA, Brazylia, a nawet Chiny
RPA, Brazylia, a nawet Chiny
02:31
are falling below
that seven percent number
that seven percent number
43
139640
2496
spadają poniżej siedmiu procent,
02:34
and, in many cases, actually regressing.
44
142160
2840
a w niektórych przypadkach panuje regres.
02:37
Economic growth matters.
45
145800
1920
Wzrost ekonomiczny ma znaczenie.
02:40
With economic growth,
46
148440
1456
Za jego pomocą
02:41
countries and societies
enter into a virtuous cycle
enter into a virtuous cycle
47
149920
4176
kraje i społeczeństwa
wchodzą w pomyślny cykl
wchodzą w pomyślny cykl
02:46
of upward mobility, opportunity
and improved living standards.
and improved living standards.
48
154120
4600
awansu społecznego, możliwości
i poprawy standardów życia.
i poprawy standardów życia.
02:51
Without growth,
countries contract and atrophy,
countries contract and atrophy,
49
159240
3816
Bez wzrostu kraje kurczą się i zanikają
02:55
not just in the annals
of economic statistics
of economic statistics
50
163080
3216
nie tylko w annałach statystyki,
02:58
but also in the meaning of life
and how lives are lived.
and how lives are lived.
51
166320
3520
ale także w znaczeniu życia
i sposobie jego przeżywania.
i sposobie jego przeżywania.
03:02
Economic growth matters
powerfully for the individual.
powerfully for the individual.
52
170600
3720
Wzrost ekonomiczny
ma duże znaczenie dla jednostek.
ma duże znaczenie dla jednostek.
03:07
If growth wanes,
53
175120
1616
Jeśli wartości ubywa,
03:08
the risk to human progress
54
176760
2016
ryzyko dla rozwoju społecznego
03:10
and the risk of political
and social instability rises,
and social instability rises,
55
178800
4416
oraz ryzyko niestabilności
społecznej i politycznej rośnie,
społecznej i politycznej rośnie,
03:15
and societies become dimmer,
coarser and smaller.
coarser and smaller.
56
183240
4560
a społeczeństwa stają się
ciemne, małe i szorstkie.
ciemne, małe i szorstkie.
03:20
The context matters.
57
188600
1696
Kontekst ma znaczenie.
03:22
And countries in emerging markets
58
190320
1616
Rynki krajów wschodzących
03:23
do not need to grow at the same
rates as developed countries.
rates as developed countries.
59
191960
3840
nie muszą rosnąć tak samo,
jak kraje rozwinięte.
jak kraje rozwinięte.
03:29
Now, I know some of you in this room
find this to be a risky proposition.
find this to be a risky proposition.
60
197240
4440
Wiem, że niektórzy z was
uznają to za ryzykowną propozycję.
uznają to za ryzykowną propozycję.
03:34
There are some people here
61
202680
1856
Są tutaj ludzie,
03:36
who will turn around
and be quite disillusioned
and be quite disillusioned
62
204560
2536
którzy rozejrzą się wokół
i będą bardzo rozczarowani
i będą bardzo rozczarowani
03:39
by what's happened around the world
63
207120
1776
wydarzeniami na świecie
03:40
and basically ascribe that
to economic growth.
to economic growth.
64
208920
2600
i przypiszą je wszystkie
wzrostowi gospodarczemu.
wzrostowi gospodarczemu.
03:44
You worry about the
overpopulation of the planet.
overpopulation of the planet.
65
212240
3496
Boicie się, że Ziemia się przeludni.
03:47
And looking at the UN's
recent statistics and projections
recent statistics and projections
66
215760
2896
Patrzycie na badania i statystyki ONZ,
03:50
that the world will have
11 billion people on the planet
11 billion people on the planet
67
218680
2696
według których na Ziemi
będzie 11 miliardów ludzi,
będzie 11 miliardów ludzi,
03:53
before it plateaus in 2100,
68
221400
2576
zanim wzrost ustanie w 2100 roku,
03:56
you're concerned about what that does
to natural resources --
to natural resources --
69
224000
3816
martwicie się jego wpływem
na zasoby naturalne,
na zasoby naturalne,
03:59
arable land, potable water,
energy and minerals.
energy and minerals.
70
227840
4120
grunty orne, wodą pitną,
energię i minerały.
energię i minerały.
04:04
You are also concerned about
the degradation of the environment.
the degradation of the environment.
71
232800
3320
Martwicie się także degradacją środowiska.
04:08
And you worry about how man,
72
236760
3136
Martwicie się, że człowiek
04:11
embodied in the corporate globalist,
73
239920
2616
pod postacią korporacyjnego globalisty
04:14
has become greedy and corrupt.
74
242560
3040
stał się chciwy i skorumpowany.
04:18
But I'm here to tell you today
that economic growth
that economic growth
75
246560
3376
Jestem tutaj, by powiedzieć wam,
że wzrost gospodarczy
że wzrost gospodarczy
04:21
has been the backbone
of changes in living standards
of changes in living standards
76
249960
3376
jest podstawą zmian poziomu życia
04:25
of millions of people around the world.
77
253360
1960
milionów ludzi na całej Ziemi.
04:27
And more importantly,
78
255960
1816
Co ważniejsze,
04:29
it's not just economic growth
that has been driven by capitalism.
that has been driven by capitalism.
79
257800
4480
nie chodzi tylko o wzrost ekonomiczny,
napędzany przez kapitalizm.
napędzany przez kapitalizm.
04:36
The definition of capitalism,
very simply put,
very simply put,
80
264280
3456
Definicja kapitalizmu jest prosta
04:39
is that the factors of production,
81
267760
2056
- czynniki produkcji,
04:41
such as trade and industry,
capital and labor,
capital and labor,
82
269840
3376
takie jak handel, przemysł,
kapitał i siła robocza,
kapitał i siła robocza,
04:45
are left in the hands
of the private sector and not the state.
of the private sector and not the state.
83
273240
3920
pozostają w rękach nie państwa,
ale sektora prywatnego.
ale sektora prywatnego.
04:49
It's really essential here
that we understand
that we understand
84
277680
2736
Trzeba zrozumieć,
04:52
that fundamentally the critique
is not for economic growth per se
is not for economic growth per se
85
280440
5016
że krytyka nie dotyczy
samego wzrostu gospodarczego,
samego wzrostu gospodarczego,
04:57
but what has happened to capitalism.
86
285480
2056
ale tego, co się stało z kapitalizmem.
04:59
And to the extent that we need to create
economic growth over the long term,
economic growth over the long term,
87
287560
4016
Aby stworzyć długotrwały
wzrost gospodarczy,
wzrost gospodarczy,
05:03
we're going to have to pursue it
with a better form of economic stance.
with a better form of economic stance.
88
291600
4680
trzeba realizować go
przez lepszą postawę ekonomiczną.
przez lepszą postawę ekonomiczną.
05:09
Economic growth needs capitalism,
89
297320
2896
Wzrost ekonomiczny potrzebuje kapitalizmu,
05:12
but it needs it to work properly.
90
300240
1680
ale musi on działać poprawnie.
05:14
And as I mentioned a moment ago,
91
302840
2296
Tak, jak powiedziałam przed chwilą,
05:17
the core of the capitalist system
has been defined by private actors.
has been defined by private actors.
92
305160
5960
główną część systemu kapitalistycznego
wyznaczają podmioty prywatne.
wyznaczają podmioty prywatne.
05:23
And even this, however,
is a very simplistic dichotomy.
is a very simplistic dichotomy.
93
311720
4056
To jednak bardzo uproszczona dychotomia.
05:27
Capitalism: good; non-capitalism: bad.
94
315800
2920
Kapitalizm dobry, nie-kapitalizm zły.
05:31
When in practical experience,
95
319120
2656
W praktyce
05:33
capitalism is much more of a spectrum.
96
321800
2456
kapitalizm to raczej spektrum.
05:36
And we have countries such as China,
97
324280
2256
Mamy kraje takie jak Chiny,
05:38
which have practiced
more state capitalism,
more state capitalism,
98
326560
2416
w których praktykuje się
kapitalizm państwowy,
kapitalizm państwowy,
05:41
and we have countries
like the Unites States
like the Unites States
99
329000
2096
a także takie jak USA,
05:43
which are more market capitalist.
100
331120
1600
gdzie mamy kapitalizm rynkowy.
05:45
Our efforts to critique
the capitalist system, however,
the capitalist system, however,
101
333160
3136
Nasze wysiłki związane
z krytykowaniem kapitalizmu
z krytykowaniem kapitalizmu
05:48
have tended to focus
on countries like China
on countries like China
102
336320
3216
skupiają się jednak raczej
na państwach pokroju Chin,
na państwach pokroju Chin,
05:51
that are in fact
not blatantly market capitalism.
not blatantly market capitalism.
103
339560
3400
które w rzeczywistości
nie są tak rażąco kapitalistyczne.
nie są tak rażąco kapitalistyczne.
05:55
However, there is
a real reason and real concern
a real reason and real concern
104
343600
3656
Jest jednak realny powód
oraz prawdziwy problem,
oraz prawdziwy problem,
05:59
for us to now focus our attentions
on purer forms of capitalism,
on purer forms of capitalism,
105
347280
4656
który powinien zwrócić naszą uwagę
na czystsze formy kapitalizmu,
na czystsze formy kapitalizmu,
06:03
particularly those embodied
by the United States.
by the United States.
106
351960
2720
zwłaszcza te w USA.
06:07
This is really important
107
355280
1776
To jest bardzo ważne,
06:09
because this type of capitalism
108
357080
2456
ponieważ ten typ kapitalizmu
06:11
has increasingly
been afforded the critique
been afforded the critique
109
359560
3256
coraz częściej spotyka się z krytyką
06:14
that it is now fostering corruption
110
362840
2416
za sprzyjanie korupcji
06:17
and, worse still,
111
365280
1376
i, co jeszcze gorsze,
06:18
it's increasing income inequality --
112
366680
2640
za wzmaganie nierówność płac,
06:22
the idea that the few are benefiting
at the expense of the many.
at the expense of the many.
113
370120
4720
czyli że nieliczni wykorzystują wielu.
06:28
The two really critical questions
that we need to address
that we need to address
114
376760
3216
Dwa naprawdę ważne pytania,
które musimy zadać, brzmią:
które musimy zadać, brzmią:
06:32
is how can we fix capitalism
115
380000
2696
"Jak naprawić kapitalizm,
06:34
so that it can help create economic growth
116
382720
2776
żeby wspierał tworzenie
wzrostu gospodarczego,
wzrostu gospodarczego,
06:37
but at the same time
can help to address social ills.
can help to address social ills.
117
385520
3360
ale równocześnie przyczyniał się
do rozwiązania bolączek społecznych?".
do rozwiązania bolączek społecznych?".
06:41
In order to think about that framing,
we have to ask ourselves,
we have to ask ourselves,
118
389720
3376
Żeby móc tak ująć pytanie,
trzeba się dziś zastanowić,
trzeba się dziś zastanowić,
06:45
how does capitalism work today?
119
393120
1720
w jaki sposób działa kapitalizm.
06:47
Very simplistically,
120
395760
1600
Bardzo upraszczając,
06:49
capitalism is set on the basis
of an individual utility maximizer --
of an individual utility maximizer --
121
397960
5776
kapitalizm opiera się na jednostkowej
maksymalizacji użyteczności.
maksymalizacji użyteczności.
06:55
a selfish individual
who goes after what he or she wants.
who goes after what he or she wants.
122
403760
4296
Samolubne jednostki realizują własne cele.
07:00
And only after they've
maximized their utility
maximized their utility
123
408080
3136
Dopiero gdy zmaksymalizują użyteczność,
07:03
do they then decide it's important
124
411240
2496
zaczynają przypisywać wagę
07:05
to provide support
to other social contracts.
to other social contracts.
125
413760
3080
wspieraniu innych umów społecznych.
07:09
Of course, in this system
governments do tax,
governments do tax,
126
417360
3416
Oczywiście w tym systemie
rząd pobiera podatki
rząd pobiera podatki
07:12
and they use part of their revenues
to fund social programs,
to fund social programs,
127
420800
3736
i wykorzystuje część przychodów
na finansowanie programów społecznych,
na finansowanie programów społecznych,
07:16
recognizing that government's role
is not just regulation
is not just regulation
128
424560
2856
gdyż rolą rządu jest nie tylko regulacja,
07:19
but also to be arbiter of social goods.
129
427440
3280
ale także rozdział dóbr społecznych.
07:23
But nevertheless,
130
431320
1296
Niemniej jednak
07:24
this framework --
131
432640
1336
te ramy
07:26
this two-stage framework --
132
434000
1976
- te dwuetapowe ramy -
07:28
is the basis from which we must now start
133
436000
1976
są podstawą, od której trzeba zacząć
07:30
to think about how we can
improve the capitalist model.
improve the capitalist model.
134
438000
2600
rozważania o ulepszeniu
modelu kapitalistycznego.
modelu kapitalistycznego.
07:33
I would argue that there are
two sides to this challenge.
two sides to this challenge.
135
441520
3400
Sądzę, że są dwie strony tego wyzwania.
07:37
First of all,
136
445520
1216
Po pierwsze,
07:38
we can draw on the right-wing policies
137
446760
2936
możemy oprzeć się
na prawicowych regulacjach,
na prawicowych regulacjach,
07:41
to see what could be beneficial for us
138
449720
1856
żeby zobaczyć, co może może się przydać
07:43
to think about how
we can improve capitalism.
we can improve capitalism.
139
451600
2120
w rozważaniach o ulepszeniu
modelu kapitalistycznego.
modelu kapitalistycznego.
07:46
In particular,
140
454440
1256
W szczególności
07:47
right-leaning policies
141
455720
1736
prawicowe regulacje
07:49
have tended to focus on things
like conditional transfers,
like conditional transfers,
142
457480
3456
mają tendencję skupiania się na rzeczach
takich jak transfery warunkowe,
takich jak transfery warunkowe,
07:52
where we pay and reward people
for doing the things
for doing the things
143
460960
3016
gdzie płacimy i nagradzamy ludzi
za robienie rzeczy,
za robienie rzeczy,
07:56
that we actually think
can help enhance economic growth.
can help enhance economic growth.
144
464000
3456
które według nas mogą
przyczynić się do rozwoju gospodarczego.
przyczynić się do rozwoju gospodarczego.
07:59
For example,
145
467480
1216
Na przykład
08:00
sending children to school,
146
468720
1616
za wysyłanie dzieci do szkoły
08:02
parents could earn money for that,
147
470360
2216
można rodzicom płacić.
08:04
or getting their children
inoculated or immunized,
inoculated or immunized,
148
472600
3376
Za robienie szczepień ochronnych
08:08
parents could get paid for doing that.
149
476000
1880
można im płacić.
08:10
Now, quite apart from the debate
150
478360
2096
Niezależnie od debaty
08:12
on whether or not
we should be paying people
we should be paying people
151
480480
2296
dotyczącej tego, czy należy płacić
08:14
to do what we think they should do anyway,
152
482800
2696
za zwykłe spełnianie obowiązków,
08:17
the fact of the matter
is that pay for performance
is that pay for performance
153
485520
3176
wynagrodzenie za działanie
08:20
has actually yielded some positive results
154
488720
2416
faktycznie przyniosło pozytywne rezultaty
08:23
in places like Mexico,
155
491160
1696
w krajach takich jak Meksyk,
08:24
in Brazil
156
492880
1256
Brazylia,
08:26
and also in pilot programs in New York.
157
494160
2600
a także pilotażowo w Nowym Jorku.
08:29
But there are also benefits
158
497520
1496
Zalety oraz znaczące zmiany
08:31
and significant changes underway
on left-leaning policies.
on left-leaning policies.
159
499040
4360
widać też w regulacjach lewicowych.
08:35
Arguments that government should
expand its role and responsibility
expand its role and responsibility
160
503880
4256
Argumenty, że rząd powinien
rozszerzyć swoją rolę i odpowiedzialność,
rozszerzyć swoją rolę i odpowiedzialność,
08:40
so that it's not so narrowly defined
161
508160
2216
która nie powinna być
tak wąsko zdefiniowana,
tak wąsko zdefiniowana,
08:42
and that government should be
much more of an arbiter
much more of an arbiter
162
510400
2495
i że rząd powinien więcej zajmować się
rozdzielnictwem czynników produkcji,
08:44
of the factors of production
163
512919
1377
08:46
have become commonplace
with the success of China.
with the success of China.
164
514320
2400
stały się powszechne
w związku z sukcesem Chin.
w związku z sukcesem Chin.
08:49
But also we've started to have debates
165
517400
2296
Zaczęły się też debaty o tym,
08:51
about how the role of the private sector
166
519720
2256
jak odsunąć sektor prywatny
08:54
should move away
from just being a profit motive
from just being a profit motive
167
522000
2576
od kierowania się wyłącznie zyskiem
08:56
and really be more engaged
in the delivery of social programs.
in the delivery of social programs.
168
524600
3496
i bardziej zaangażować
w realizację programów społecznych.
w realizację programów społecznych.
09:00
Things like the corporate
social responsibility programs,
social responsibility programs,
169
528120
3216
Korporacyjne programy
odpowiedzialności społecznej,
odpowiedzialności społecznej,
09:03
albeit small in scale,
170
531360
1976
choć mają niewielką skalę,
09:05
are moving in that right direction.
171
533360
1880
idą w tym kierunku.
09:07
Of course, left-leaning policies
have also tended to blur the lines
have also tended to blur the lines
172
535960
5216
Oczywiście lewicowe regulacje
mają także tendencję do zacierania granic
mają także tendencję do zacierania granic
09:13
between government,
NGOs and private sector.
NGOs and private sector.
173
541200
2680
między rządem, NGO i sektorem prywatnym.
09:16
Two very good examples of this
are the 19th-century United States,
are the 19th-century United States,
174
544800
3976
Dwa dobre przykłady tego rozwiązania
pochodzą z USA w XIX wieku,
pochodzą z USA w XIX wieku,
09:20
when the infrastructure rollout
175
548800
1616
gdy rozwój infrastruktury
09:22
was really about
public-private partnerships.
public-private partnerships.
176
550440
3096
oparto głównie na partnerstwie
publiczno-prywatnym.
publiczno-prywatnym.
09:25
More recently, of course,
177
553560
1416
Ostatnio, oczywiście,
09:27
the advent of the Internet
has also proven to the world
has also proven to the world
178
555000
3616
pojawienie się internetu
także udowodniło światu,
także udowodniło światu,
09:30
that public and private can work together
for the betterment of society.
for the betterment of society.
179
558640
3840
że oba sektory mogą działać razem
na rzecz dobra całego społeczeństwa.
na rzecz dobra całego społeczeństwa.
09:36
My fundamental message to you is this:
180
564240
3056
Mój główny przekaz do was brzmi:
09:39
We cannot continue to try and solve
the world economic growth challenges
the world economic growth challenges
181
567320
5416
nie można kontynuować prób
rozwiązania problemu
światowego rozwoju gospodarczego
światowego rozwoju gospodarczego
09:44
by being dogmatic
and being unnecessarily ideological.
and being unnecessarily ideological.
182
572760
4160
przez dogmatyzm i niepotrzebną ideologię.
09:49
In order to create sustainable,
long-term economic growth
long-term economic growth
183
577800
3816
Aby stworzyć stały,
długofalowy wzrost ekonomiczny
długofalowy wzrost ekonomiczny
09:53
and solve the challenges and social ills
that continue to plague the world today,
that continue to plague the world today,
184
581640
4296
oraz rozwiązać problemy
i bolączki społeczne,
z którymi świat się dziś zmaga,
z którymi świat się dziś zmaga,
09:57
we're going to have to be
more broad-minded
more broad-minded
185
585960
2296
musimy w szerszy sposób myśleć o tym,
10:00
about what might work.
186
588280
1520
co zadziała.
10:02
Ultimately,
187
590280
1576
Ostatecznie
10:03
we have to recognize
that ideology is the enemy of growth.
that ideology is the enemy of growth.
188
591880
4136
musimy uznać, że ideologia
jest wrogiem wzrostu.
jest wrogiem wzrostu.
10:08
Thank you.
189
596040
1216
Dziękuję.
10:09
(Applause)
190
597280
2240
(Brawa)
10:15
Bruno Giussani: I want to ask
a couple of questions, Dambisa,
a couple of questions, Dambisa,
191
603160
2896
Bruno Giussani: Chciałbym
zadać ci kilka pytań, Dambiso.
zadać ci kilka pytań, Dambiso.
10:18
because one could react
to your last sentence
to your last sentence
192
606080
2136
Ktoś może odpowiedzieć na twoją prelekcję,
10:20
by saying growth is also an ideology,
193
608240
1816
że wzrost to także ideologia,
10:22
it's possibly the dominant
ideology of our times.
ideology of our times.
194
610080
2336
prawdopodobnie dzisiaj dominująca.
10:24
What do you say
to those who react that way?
to those who react that way?
195
612440
2096
Co byś komuś takiemu odpowiedziała?
10:26
DM: Well, I think that that's
completely legitimate,
completely legitimate,
196
614560
2456
DM: Sądzę, że to całkowicie uzasadnione,
10:29
and I think that we're already
having that discussion.
having that discussion.
197
617040
2576
już mieliśmy taką dyskusję.
10:31
There's a lot of work
going on around happiness
going on around happiness
198
619640
2216
Wiele pracy poświęca się szczęściu
10:33
and other metrics being used
for measuring people's success
for measuring people's success
199
621880
3496
i innym miarom używanym
do badania sukcesu ludzi
do badania sukcesu ludzi
10:37
and improvements in living standards.
200
625400
1816
i wzrostu standardów życiowych.
10:39
And so I think that we should be open
201
627240
2056
Sądzę, że trzeba być otwartym na to,
10:41
to what could deliver improvements
in people's living standards
in people's living standards
202
629320
2976
co może przynieść wzrost standardów życia
10:44
and continue to reduce
poverty around the world.
poverty around the world.
203
632320
2256
i co będzie zmniejszało biedę na świecie.
10:46
BG: So you're basically pleading
for rehabilitating growth,
for rehabilitating growth,
204
634600
2816
BG: Zasadniczo więc namawiasz
do uzdrowienia wzrostu,
do uzdrowienia wzrostu,
10:49
but the only way for that happen
205
637440
1576
jednak jedyny możliwy sposób,
10:51
without compromising
the capacity of the earth,
the capacity of the earth,
206
639040
2336
żeby bez narażania wydajności Ziemi
10:53
to take us on a long journey,
207
641400
1536
wyruszyć w tę długą podróż,
10:54
is for economic growth
208
642960
1656
to oddzielenie wzrostu gospodarczego
10:56
somehow to decouple
from the underlying use of resources.
from the underlying use of resources.
209
644640
2696
od wykorzystywania zasobów naturalnych.
10:59
Do you see that happening?
210
647360
1296
Czy tak będzie?
11:00
DM: Well, I think that I'm more optimistic
about human ability and ingenuity.
about human ability and ingenuity.
211
648680
4536
DM: Wydaje mi się, że patrzę
z optymizmem na zdolności i pomysły ludzi.
z optymizmem na zdolności i pomysły ludzi.
11:05
I think if we start to constrain ourselves
212
653240
2176
Jeśli zaczniemy się ograniczać,
11:07
using the finite, scarce
and depleting resources
and depleting resources
213
655440
3056
wykorzystując skąpe, ograniczone
i wyczerpujące się zasoby,
i wyczerpujące się zasoby,
11:10
that we know today,
214
658520
1256
o których dzisiaj wiemy,
11:11
we could get quite negative
215
659800
1336
wpadniemy w pesymizm i obawy
11:13
and quite concerned
about the way the world is.
about the way the world is.
216
661160
2216
co do stanu świata.
11:15
However, we've seen the Club of Rome,
217
663400
2296
Widzieliśmy jednak Klub Rzymski,
11:17
we've seen previous claims
218
665720
2416
widzieliśmy poprzednie teorie,
11:20
that the world would be
running out of resources,
running out of resources,
219
668160
2336
że światu skończą się zasoby,
11:22
and it's not to argue
that those things are not valid.
that those things are not valid.
220
670520
2576
i nie stwierdzę, że to obawy bezpodstawne,
11:25
But I think, with ingenuity
we could see desalination,
we could see desalination,
221
673120
2656
ale dzięki pomysłowości
być może zobaczymy odsalanie,
być może zobaczymy odsalanie,
11:27
I think we could reinvest in energy,
222
675800
1936
reinwestujemy w energetykę,
11:29
so that we can actually
get better outcomes.
get better outcomes.
223
677760
2136
żeby uzyskać lepsze wyniki.
11:31
And so in that sense,
224
679920
1216
W tym sensie
11:33
I'm much more optimistic
about what humans can do.
about what humans can do.
225
681160
2376
optymistycznie patrzę
na ludzkie możliwości.
na ludzkie możliwości.
11:35
BG: The thing that strikes me
226
683560
1416
BG: Coś uderza mnie
11:37
about your proposals
for rehabilitating growth
for rehabilitating growth
227
685000
3376
w twoich propozycjach
dotyczących rehabilitacji wzrostu
dotyczących rehabilitacji wzrostu
11:40
and taking a different direction
228
688400
1616
i pójścia w innym kierunku.
11:42
is that you're kind of suggesting
to fix capitalism with more capitalism --
to fix capitalism with more capitalism --
229
690040
5056
W pewnym sensie sugerujesz
naprawę kapitalizmu większym kapitalizmem,
naprawę kapitalizmu większym kapitalizmem,
11:47
with putting a price tag
on good behavior as incentive
on good behavior as incentive
230
695120
3616
nalepienie dla zachęty metki
z ceną na dobrym zachowaniu
z ceną na dobrym zachowaniu
11:50
or developing a bigger role
for business in social issues.
for business in social issues.
231
698760
4176
lub zwiększenie roli biznesu
w sprawach społecznych.
w sprawach społecznych.
11:54
Is that what you're suggesting?
232
702960
1496
Czy to właśnie sugerujesz?
11:56
DM: I'm suggesting
we have to be open-minded.
we have to be open-minded.
233
704480
2136
DM: Sugeruję, że musimy być otwarci.
11:58
I think it is absolutely the case
234
706640
2216
Zdecydowanie uważam,
12:00
that traditional models of economic growth
235
708880
2456
że tradycyjne modele
wzrostu gospodarczego
wzrostu gospodarczego
12:03
are not working the way
we would like them to.
we would like them to.
236
711360
2416
nie działają tak, jak byśmy chcieli.
12:05
And I think it's no accident
237
713800
1896
Chyba nieprzypadkowo
12:07
that today the largest
economy in the world, the United States,
economy in the world, the United States,
238
715720
3296
największa gospodarka świata, USA,
12:11
has democracy,
239
719040
1296
ma demokrację.
12:12
liberal democracy,
as it's core political stance
as it's core political stance
240
720360
3096
Liberalna demokracja
jest rdzeniem jej polityki,
jest rdzeniem jej polityki,
12:15
and it has free market capitalism --
241
723480
2176
ma wolnorynkowy kapitalizm
12:17
to the extent that it is free --
242
725680
1576
- na tyle, na ile jest wolny -
12:19
free market capitalism
as its economic stance.
as its economic stance.
243
727280
2176
opiera ekonomię na takim kapitalizmie.
12:21
The second largest economy is China.
244
729480
2136
Drugą największą gospodarką są Chiny,
12:23
It has deprioritized democracy
245
731640
2136
gdzie demokracja nie jest priorytetem,
12:25
and it has state capitalism,
which is a completely different model.
which is a completely different model.
246
733800
3176
gdzie jest kapitalizm państwowy,
czyli zupełnie inny model.
czyli zupełnie inny model.
12:29
These two countries,
completely different political models
completely different political models
247
737000
2736
Te dwa kraje mają różne modele polityczne
12:31
and completely different economic models,
248
739760
1976
i kompletnie różne modele ekonomiczne,
a mimo to mają taki sam
wskaźnik nierówności dochodów
wskaźnik nierówności dochodów
12:33
and yet they have the same
income inequality number
income inequality number
249
741760
2416
12:36
measured as a Gini coefficient.
250
744200
1496
mierzony w indeksie Giniego.
12:37
I think those are the debates
we should have,
we should have,
251
745720
2136
Sądzę, że trzeba o tym dyskutować,
12:39
because it's not clear at all
252
747880
2136
bo nie jest wcale oczywiste,
12:42
what model we should be adopting,
253
750040
1816
który model należy przyjąć.
12:43
and I think there needs to be
much more discourse
much more discourse
254
751880
2336
Trzeba o tym dużo więcej dyskutować,
12:46
and much more humility
about what we know and what we don't know.
about what we know and what we don't know.
255
754240
3416
mieć znacznie więcej pokory
co do tego, co wiemy, a czego nie.
co do tego, co wiemy, a czego nie.
12:49
BG: One last question.
The COP21 is going on in Paris.
The COP21 is going on in Paris.
256
757680
3376
BG: Ostatnie pytanie.
COP21 ma teraz miejsce w Paryżu.
COP21 ma teraz miejsce w Paryżu.
12:53
If you could send a tweet
257
761080
1496
Gdybyś mogła wysłać tweeta
12:54
to all the heads of state
and heads of delegations there,
and heads of delegations there,
258
762600
3296
do wszystkich głów państw i delegacji,
12:57
what would you say?
259
765920
1376
co byś powiedziała?
12:59
DM: Again, I would be very much
about being open-minded.
about being open-minded.
260
767320
2656
DM: Jak mówiłam, pisałabym o otwartości.
13:02
As you're aware,
261
770000
1216
Jak wiecie,
13:03
the issues around
the environmental concerns
the environmental concerns
262
771240
2096
zagadnienia i aspekty ekologiczne
13:05
have been on the agenda many times now --
263
773360
1976
były już wiele razy na porządku dziennym.
13:07
in Copenhagen,
'72 in Stockholm --
'72 in Stockholm --
264
775360
2256
Kopenhaga, rok 1972 w Sztokholmie
13:09
and we keep revisiting these issues
265
777640
2296
- wciąż do tego wracamy,
13:11
partly because there is not
a fundamental agreement,
a fundamental agreement,
266
779960
3576
częściowo dlatego,
że nie ma zasadniczej zgody.
że nie ma zasadniczej zgody.
13:15
in fact there's a schism
267
783560
1256
Właściwie panuje schizma
13:16
between what the developed
countries believe and want
countries believe and want
268
784840
2736
między tym, w co wierzą
i czego chcą kraje rozwinięte,
i czego chcą kraje rozwinięte,
13:19
and what emerging market countries want.
269
787600
2336
a tym, czego chcą rynki wschodzące.
13:21
Emerging market countries need
to continue to create economic growth
to continue to create economic growth
270
789960
3216
Rynki wschodzące chcą
dalszego wzrostu gospodarczego,
dalszego wzrostu gospodarczego,
13:25
so that we don't have political
uncertainty in the those countries.
uncertainty in the those countries.
271
793200
3416
żeby znieść niepewność polityczną.
13:28
Developed countries recognize
272
796640
2136
Kraje rozwinięte uważają,
13:30
that they have a real,
important responsibility
important responsibility
273
798800
2256
że ponoszą prawdziwą,
ważną odpowiedzialność
ważną odpowiedzialność
13:33
not only just to manage
their CO2 emissions
their CO2 emissions
274
801080
2816
nie tylko za zarządzanie
emisją dwutlenku węgla
emisją dwutlenku węgla
13:35
and some of the degradation
that they're contributing to the world,
that they're contributing to the world,
275
803920
3176
oraz za degradację,
którą częściowo powodują,
którą częściowo powodują,
13:39
but also as trendsetters in R&D.
276
807120
1776
ale także za badania i rozwój.
13:40
And so they have to come
to the table as well.
to the table as well.
277
808920
2256
Też muszą wziąć w tym udział.
13:43
But in essence, it cannot be a situation
278
811200
2456
Ale nie może powstać sytuacja,
13:45
where we start ascribing policies
to the emerging markets
to the emerging markets
279
813680
4136
w której rynkom wschodzącym
zaczniemy narzucać rozwiązania,
zaczniemy narzucać rozwiązania,
13:49
without developed countries themselves
280
817840
1856
bez tego, żeby kraje rozwinięte
13:51
also taking quite a swipe
at what they're doing
at what they're doing
281
819720
2376
wzięły się ostro
za własną podaż i popyt.
13:54
both in demand and supply
in developed markets.
in developed markets.
282
822120
2776
13:56
BG: Dambisa, thank you for coming to TED.
DM: Thank you very much.
DM: Thank you very much.
283
824920
3096
BG: Dambisa, dziękuję za przybycie.
DM: Bardzo dziękuję.
DM: Bardzo dziękuję.
14:00
(Applause)
284
828040
3443
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Dambisa Moyo - Global economistDambisa Moyo is an international economist who analyzes the macroeconomy and global affairs.
Why you should listen
Dambisa Moyo's work examines the interplay between rapidly developing countries, international business, and the global economy -- while highlighting opportunities for investment. She has travelled to more than 60 countries over the past decade, studying the political, economic and financial workings of emerging economies, in particular the BRICs and the frontier economies in Asia, South America, Africa and the Middle East. Her latest book, Winner Take All: China’s Race for Resources and What It Means for the World, looks at how commodities markets influence much more than the global economy -- and examines the possible consequences of China's unprecedented rush for commodities such as oil, minerals, water, and food, including the looming specter of commodity-driven conflict.
She is the author of the brilliantly argued Dead Aid: Why Aid Is Not Working and How There Is a Better Way for Africa and How the West Was Lost: Fifty Years of Economic Folly and the Stark Choices Ahead. Previously, she was an economist at Goldman Sachs, where she worked for nearly a decade, and was a consultant to the World Bank in Washington.
Dambisa Moyo | Speaker | TED.com