TEDxWomen 2011
Tan Le: My immigration story
Filmed:
Readability: 3.5
1,296,505 views
In 2010, technologist Tan Le took the TEDGlobal stage to demo a powerful new interface. But now, at TEDxWomen, she tells a very personal story: the story of her family -- mother, grandmother and sister -- fleeing Vietnam and building a new life.
Tan Le - Entrepreneur
Tan Le is the founder & CEO of Emotiv, a bioinformatics company that's working on identifying biomarkers for mental and other neurological conditions using electroencephalography (EEG). Full bio
Tan Le is the founder & CEO of Emotiv, a bioinformatics company that's working on identifying biomarkers for mental and other neurological conditions using electroencephalography (EEG). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
How can I speak in 10 minutes
0
0
3000
ฉันจะพูดเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างผู้หญิงจาก 3 ยุคสมัยได้อย่างไร
00:18
about the bonds of women over three generations,
1
3000
3000
ภายในเวลาเพียงแค่ 10 นาที
00:21
about how the astonishing strength of those bonds
2
6000
3000
และความลึกซึ้งของสายสัมพันธ์ระหว่างกัน
00:24
took hold in the life
3
9000
2000
ที่เกิดขึ้นในชีวิตของเด็กผู้หญิง
00:26
of a four-year-old girl
4
11000
2000
อายุ 4 ขวบคนหนึ่ง
00:28
huddled with her young sister,
5
13000
2000
ซุกกอด เบียดกันกับน้องสาวตัวน้อย
00:30
her mother and her grandmother
6
15000
2000
แม่ของเธอ และยายของเธอ
00:32
for five days and nights
7
17000
2000
เป็นเวลาห้าวันห้าคืน
00:34
in a small boat in the China Sea
8
19000
2000
ในเรือลำเล็กๆ ในทะเลจีน
00:36
more than 30 years ago,
9
21000
3000
เมื่อสามสิบกว่าปีก่อน
00:39
bonds that took hold in the life of that small girl
10
24000
2000
สายสัมพันธ์ที่ผูกชีวิตเด็กผู้หญิงตัวเล็กๆไว้
00:41
and never let go --
11
26000
3000
และมีอยู่ตลอดไป
00:44
that small girl now living in San Francisco
12
29000
2000
เด็กผู้หญิงคนนั้นตอนนี้อาศัยอยู่ที่ ซาน ฟรานซิสโก
00:46
and speaking to you today?
13
31000
3000
และกำลังยืนพูดกับทุกคนอยู่ในวันนี้
00:49
This is not a finished story.
14
34000
3000
นี่ไม่ใช่เรื่องเล่าที่มีตอนจบ
00:52
It is a jigsaw puzzle still being put together.
15
37000
3000
มันเป็นเหมือนชิ้นจิกซอว์ที่ค่อยๆประกอบเข้าด้วยกัน
00:55
Let me tell you about some of the pieces.
16
40000
4000
ดิฉันจะเล่าเรื่องชิ้นส่วนพวกนั้นให้ฟัง
00:59
Imagine the first piece:
17
44000
2000
ลองจินตนาการชิ้นส่วนชิ้นแรก
01:01
a man burning his life's work.
18
46000
3000
ผู้ชายคนหนึ่งมีชีวิตเพื่องาน
01:04
He is a poet, a playwright,
19
49000
3000
เขาเป็นนักกวีและนักเขียนบทละคร
01:07
a man whose whole life
20
52000
2000
ผู้ชายที่ชีวิตอยู่เพื่อความหวัง
01:09
had been balanced on the single hope
21
54000
2000
หวังเดียวที่จะทำให้ประเทศของเขา
01:11
of his country's unity and freedom.
22
56000
3000
มีเสรีภาพและความเป็นหนึ่งเดียวกัน
01:14
Imagine him as the communists enter Saigon,
23
59000
3000
ลองจินตนาการผู้ชายท่านนั้นเดินทางไปไซ่ง่อนในฐานะนักคอมมิวนิสต์
01:17
confronting the fact
24
62000
2000
เพื่อไปเผชิญความจริงที่ว่า
01:19
that his life had been a complete waste.
25
64000
2000
ชีวิตเขาที่้ผ่านมาช่างสูญเปล่า
01:21
Words, for so long his friends, now mocked him.
26
66000
3000
โดนคำพูดถากถาง ดูถูกมากมาย
01:24
He retreated into silence.
27
69000
3000
เค้าหลีกหนีจากทุกสิ่งอย่างเงียบๆ
01:27
He died broken by history.
28
72000
4000
และสุดท้ายจากโลกนี้ไปโดยไม่มีบันทึกใดๆ ในประวัติศาสตร์
01:31
He is my grandfather.
29
76000
2000
ผู้ชายคนนั้นคือคุณตาของดิฉัน
01:33
I never knew him in real life.
30
78000
4000
ดิฉันไม่เคยได้มีโอกาสรู้จักเขา
01:37
But our lives are much more than our memories.
31
82000
4000
แต่ชีวิตคนเราไม่ได้มีแค่ความทรงจำเท่านั้น
01:41
My grandmother never let me forget his life.
32
86000
3000
คุณยายเล่าเรื่องชีวิตของคุณตาให้ดิฉันฟังเสมอ
01:44
My duty was not to allow it to have been in vain,
33
89000
3000
หน้าที่ของดิฉันคือระลึกถึงมันอยู่ตลอด
01:47
and my lesson was to learn
34
92000
2000
และบทเรียนของดิฉันคือ
01:49
that, yes, history tried to crush us,
35
94000
3000
แน่นอน ประวัติศ่าสตร์จะตามมาหลอกหลอนเรา
01:52
but we endured.
36
97000
2000
แต่เรายังยืนหยัดอยู่ได้
01:54
The next piece of the jigsaw
37
99000
2000
จิ๊กซอว์ชิ้นต่อไป
01:56
is of a boat in the early dawn
38
101000
2000
คือเรือลำหนึ่งในเวลารุ่งสาง
01:58
slipping silently out to sea.
39
103000
3000
กำลังออกสู่ทะเลอย่างเงียบๆ
02:01
My mother, Mai, was 18
40
106000
2000
เมื่อตอนคุณตาเสีย
02:03
when her father died --
41
108000
2000
แม่ของดิฉัน คุณไหมมีอายุ 18 ปี
02:05
already in an arranged marriage,
42
110000
2000
มีชีวิตแต่งงานที่มาจากการคลุมถุงชน
02:07
already with two small girls.
43
112000
3000
และลูกสาวตัวน้อยๆ สองคน
02:10
For her, life had distilled itself into one task:
44
115000
3000
สำหรับเธอแล้ว ชีวิตลิขิตมาให้ทำเพียงอย่างเดียว
02:13
the escape of her family
45
118000
2000
คือหนีจากครอบครัวที่เธอมี
02:15
and a new life in Australia.
46
120000
3000
และไปเริ่มต้นใหม่ที่ประเทศออสเตรเีลีย
02:18
It was inconceivable to her
47
123000
2000
เธอไม่มีทางเลือกอื่น
02:20
that she would not succeed.
48
125000
2000
นอกจากจะทำสิ่งที่ตั้งใจไว้ให้สำเร็จ
02:22
So after a four-year saga that defies fiction,
49
127000
3000
หลังจากหนังชีวิตดำเนินไปสี่ปี
02:25
a boat slipped out to sea
50
130000
2000
เรือลำน้อยซึ่งปลอมเป็นเรือหาปลา
02:27
disguised as a fishing vessel.
51
132000
3000
จึงลอยออกสู่ทะเล
02:30
All the adults knew the risks.
52
135000
3000
ผู้ใหญ่ทุกคนรู้ว่าเป็นเรื่องเสี่ยง
02:33
The greatest fear was of pirates,
53
138000
2000
เสี่ยงมากที่จะเจอโจรสลัด
02:35
rape and death.
54
140000
2000
ถูกข่มขืนหรือถึงแก่ชีวิต
02:37
Like most adults on the boat,
55
142000
2000
เช่นเดียวกับผู้ใหญ่ส่วนมากในเรือ
02:39
my mother carried a small bottle of poison.
56
144000
4000
แม่ของดิฉันมีขวดยาพิษเล็กๆ อยู่ขวดหนึ่ง
02:43
If we were captured, first my sister and I,
57
148000
3000
หากว่าเราถูกจับ แม่จะกรอกยาพิษให้ดิฉันแล้วน้องสาวก่อน
02:46
then she and my grandmother would drink.
58
151000
4000
ตามมาด้วยตัวท่านเองและคุณยาย
02:50
My first memories are from the boat --
59
155000
2000
ความทรงจำแรกๆ ของดิฉันมาจากชีวิตบนเรือนั้น
02:52
the steady beat of the engine,
60
157000
2000
เสียงเครื่องยนต์ดังเป็นจังหวะต่อเนื่อง
02:54
the bow dipping into each wave,
61
159000
3000
คลื่นกระทบหัวเรือ
02:57
the vast and empty horizon.
62
162000
3000
เส้นขอบฟ้าที่กว้างใหญ่และไม่มีจุดจบ
03:00
I don't remember the pirates who came many times,
63
165000
3000
ดิฉันจำโจรสลัดที่มาบุกเรือเราอยู่หลายต่อหลายครั้งไม่ได้
03:03
but were bluffed by the bravado
64
168000
2000
แต่ทุกคนโอ้อวดถึงความกล้าหาญ
03:05
of the men on our boat,
65
170000
2000
ของผู้ชายบนเรือลำนั้น
03:07
or the engine dying
66
172000
2000
หรือเรื่องเครื่องยนต์พัง
03:09
and failing to start for six hours.
67
174000
3000
แล้วไม่สามารถติดเครื่องใหม่ได้นานเกือบ 6 ชั่วโมง
03:12
But I do remember the lights on the oil rig
68
177000
2000
แต่ดิฉันจำแสงของแท่นขุดเจาะน้ำมัน
03:14
off the Malaysian coast
69
179000
2000
ทางชายฝั่งมาเลเซียได้
03:16
and the young man who collapsed and died,
70
181000
3000
และผู้ชายหนุ่มท่านหนึ่งที่ล้มลงและเสียชีวิต
03:19
the journey's end too much for him,
71
184000
3000
การเดินทางของเขาได้สิ้นสุดลง
03:22
and the first apple I tasted,
72
187000
2000
มีู้ผู้ชายจากฐานขุดเจาะน้ำมัน
03:24
given to me by the men on the rig.
73
189000
3000
ยื่นแอปเปิ้ลลูกหนึ่งให้ดิฉันชิมเป็นครั้งแรกในชีวิต
03:27
No apple has ever tasted the same.
74
192000
3000
ไม่มีแอปเปิ้ลลูกไหนรสชาติเหมือนแอปเปิ้ลลูกนั้นอีกเลย
03:32
After three months in a refugee camp,
75
197000
2000
หลังจากสามเดือนในค่ายอพยพ
03:34
we landed in Melbourne.
76
199000
2000
เราเดินทางมาถึงเมลเบิร์น
03:36
And the next piece of the jigsaw
77
201000
2000
จิ๊กซอว์ชิ้นต่อไป
03:38
is about four women across three generations
78
203000
3000
คือผู้หญิงสี่ท่านจากสามยุคสามสมัย
03:41
shaping a new life together.
79
206000
3000
พยายามสร้างชีวิตใหม่ร่วมกัน
03:44
We settled in Footscray,
80
209000
2000
เราตั้งรกรากในเมือง ฟุ๊ตสเครย์
03:46
a working-class suburb
81
211000
2000
ชานเมืองสำหรับชนชั้นแรงงาน
03:48
whose demographic is layers of immigrants.
82
213000
3000
ซึ่งเต็มไปด้วยผู้อพยพหลายเชื้อชาติ
03:51
Unlike the settled middle-class suburbs,
83
216000
2000
ต่างกับชานเมืองของคนชั้นชนกลางทั่วไป
03:53
whose existence I was oblivious of,
84
218000
2000
ซึ่งให้สิทธิแก่ดิฉัน
03:55
there was no sense of entitlement in Footscray.
85
220000
3000
ที่ฟุ๊ตสเครย์ ไม่มีสิทธิเหล่านั้น
03:58
The smells from shop doors were from the rest of the world.
86
223000
3000
กลิ่นจากประตูร้านเป็นกลิ่นจากทั่วทุกมุมโลก
04:01
And the snippets of halting English
87
226000
2000
ทุกคนพยายามสื่อสารกัน
04:03
were exchanged between people
88
228000
2000
ผ่านภาษาอังกฤษกระท่อนกระแท่น
04:05
who had one thing in common,
89
230000
2000
แต่ทุกคนต่างมีสิ่งๆ หนึ่งที่เหมือนกัน
04:07
they were starting again.
90
232000
3000
คือการเริ่มต้นใหม่อีกครั้ง
04:10
My mother worked on farms,
91
235000
2000
แม่ของดิฉันเริ่มงานในฟาร์ม
04:12
then on a car assembly line,
92
237000
2000
และโรงงานประกอบรถยนต์
04:14
working six days, double shifts.
93
239000
2000
ทำงานวันละสองกะ หกวัน
04:16
Somehow she found time to study English
94
241000
3000
ท่านหาเวลาเรียนภาษาอังกฤษจากเวลาอันน้อยนิดที่เหลือ
04:19
and gain IT qualifications.
95
244000
2000
และได้รับวุฒิทางด้านไอที
04:21
We were poor.
96
246000
2000
พวกเรายากจน
04:23
All the dollars were allocated
97
248000
2000
เงินที่หามาได้ถูกแบ่งจัดสรร
04:25
and extra tuition in English and mathematics
98
250000
2000
ส่วนสำหรับการติวพิเศษภาษาอังกฤษและคณิตศาสตร์
04:27
was budgeted for
99
252000
2000
ถูกแบ่งมาจาก
04:29
regardless of what missed out,
100
254000
3000
อะไรก็ตามที่พวกเราสละได้
04:32
which was usually new clothes;
101
257000
2000
ซึ่งมักจะเป็นเสื้อผ้าใหม่ๆ
04:34
they were always secondhand.
102
259000
2000
เสื้อผ้าพวกเราเป็นของมือสองเสมอ
04:36
Two pairs of stockings for school,
103
261000
3000
เรามีถุงเท้าสองคู่สำหรับไปโรงเรียน
04:39
each to hide the holes in the other.
104
264000
2000
ใส่ทับกันเพื่อปิดรู ของแต่ละข้าง
04:41
A school uniform down to the ankles,
105
266000
2000
ชุดนักเรียนนั้นยาวถึงตาตุ่ม
04:43
because it had to last for six years.
106
268000
4000
เพื่อจะเก็บไว้ใช้ได้ตลอด 6 ปี
04:47
And there were rare but searing chants
107
272000
2000
บางครั้งจะมีเสียงสาปแช่ง
04:49
of "slit-eye"
108
274000
2000
จากผู้ไม่ประสงค์ดี
04:51
and the occasional graffiti:
109
276000
2000
บางทีก็มีการพ่นเพ้นท์กำแพง
04:53
"Asian, go home."
110
278000
2000
เขียนว่า "พวกผิวเหลือง กลับบ้านไปซะ"
04:55
Go home to where?
111
280000
2000
ดิฉันรู้สึกจุกข้างใน
04:57
Something stiffened inside me.
112
282000
3000
จะให้พวกเรากลับไปไหนล่ะ
05:00
There was a gathering of resolve
113
285000
2000
บางครั้งมีการรวมตัวกันย่อมๆ
05:02
and a quiet voice saying, "I will bypass you."
114
287000
4000
มีเสียงพึมพำว่า "เดี๋ยวแกเจอดีแน่"
05:06
My mother, my sister and I
115
291000
2000
แม่ดิฉัน น้องสาว และตัวดิฉัน
05:08
slept in the same bed.
116
293000
3000
นอนบนเตียงเดียวกัน
05:11
My mother was exhausted each night,
117
296000
2000
แม่มักจะเหนื่อยล้าในตอนกลางคืน
05:13
but we told one another about our day
118
298000
2000
แต่เราไม่เคยลืมจะเล่าเรื่องวันของพวกเราให้กันและกันฟัง
05:15
and listened to the movements
119
300000
2000
พร้อมฟังเสียงคุณยายเดินไปเดินมา
05:17
of my grandmother around the house.
120
302000
2000
รอบๆ บ้าน
05:19
My mother suffered from nightmares
121
304000
2000
แม่ของดิฉันทุกข์ทรมานกับฝันร้าย
05:21
all about the boat.
122
306000
3000
ฝันเกียวกับชีวิตบนเรือ
05:24
And my job was to stay awake until her nightmares came
123
309000
3000
และหน้าที่ของดิฉันคืออยู่เฝ้าแม่จนกว่าแม่จะฝัน
05:27
so I could wake her.
124
312000
3000
ดิฉันจะได้ปลุกเธอจากฝันร้ายขึ้นมา
05:30
She opened a computer store
125
315000
2000
ท่านเปิดร้านขายคอมพิวเตอร์
05:32
then studied to be a beautician
126
317000
2000
เรียนเป็นช่างเสริมสวย
05:34
and opened another business.
127
319000
2000
และเปิดธุรกิจเสริมสวยควบคู่กันไป
05:36
And the women came with their stories
128
321000
2000
พวกผู้หญิงชอบมาเล่าเรื่องต่างๆ ให้ฟัง
05:38
about men who could not make the transition,
129
323000
2000
เรื่องหนุ่มๆ ขี้โมโห เอาแต่ใจ
05:40
angry and inflexible,
130
325000
2000
ไม่สามารถผ่านช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อได้
05:42
and troubled children caught between two worlds.
131
327000
3000
ลูกๆ ที่มีปัญหาจากการใช้ชีวิตในโลกสองแบบ
05:45
Grants and sponsors were sought.
132
330000
3000
มีการก่อตั้งศูนย์ช่วยเหลือ
05:48
Centers were established.
133
333000
2000
เพื่อเรี่ยไรเงินบริจาคและสปอนเซอร์
05:50
I lived in parallel worlds.
134
335000
2000
ดิฉันอาศัยอยู่ในโลกสองโลกที่คู่ขนานกัน
05:52
In one, I was the classic Asian student,
135
337000
4000
โลกใบหนึ่ง ดิฉันเป็นนักเรียนชาวเอเชียทั่วๆ ไป
05:56
relentless in the demands that I made on myself.
136
341000
3000
ต่อสู้กับความต้องการต่างๆ ในชีวิต
05:59
In the other, I was enmeshed in lives that were precarious,
137
344000
3000
ในอีกโลกหนึี่่ง ดิฉันติดอยู่ในโลกที่โหดร้าย
06:02
tragically scarred by violence,
138
347000
2000
เต็มไปด้วยความรุนแรง
06:04
drug abuse and isolation.
139
349000
3000
การใช้ยาเสพติดและการทอดทิ้ง
06:07
But so many over the years were helped.
140
352000
2000
แต่เวลาก็พอที่จะช่วยบรรเทาจิตใจได้บ้าง
06:09
And for that work, when I was a final year law student,
141
354000
3000
ดังนั้นขณะเป็นนักศึกษาคณะนิติศาสตร์ปีสุดท้าย
06:12
I was chosen as the young Australian of the year.
142
357000
3000
ดิฉันได้รับเลือกให้เป็น the young Australian แห่งปี
06:15
And I was catapulted
143
360000
2000
ดิฉันเหมือนถูกดีด
06:17
from one piece of the jigsaw to another,
144
362000
2000
จากจิ๊กซอว์ชิ้นหนึ่งไปอีกชิ้นหนึ่ง
06:19
and their edges didn't fit.
145
364000
2000
แต่ว่ามุมของแต่ละชิ้นไม่พอดีกัน
06:21
Tan Le, anonymous Footscray resident,
146
366000
2000
ทาน ลี ผู้อยู่อาศัยในฟุ๊ตสเครย์นิรนามคนหนึ่ง
06:23
was now Tan Le, refugee and social activist,
147
368000
4000
กลายมาเป็น ทาน ลี ผู้ิอพยพและนักกิจกรรมทางสังคม
06:27
invited to speak in venues she had never heard of
148
372000
3000
ได้รับเชิญให้ไปพูดในที่ต่างๆ มากมาย
06:30
and into homes whose existence
149
375000
2000
ได้รับเชิญให้ไปที่บ้าน
06:32
she could never have imagined.
150
377000
2000
ของบุคคลสำคัญอย่างที่ไม่เคยจะจินตนาการได้
06:34
I didn't know the protocols.
151
379000
2000
ดิฉันไม่เคยรู้พิธีการทางการฑูต
06:36
I didn't know how to use the cutlery.
152
381000
3000
ไม่รู้วิธีการใช้ช้อน ส้อมอย่างถูกวิธี
06:39
I didn't know how to talk about wine.
153
384000
3000
ดิฉันไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับไวน์ไว้คุยกับใครได้
06:42
I didn't know how to talk about anything.
154
387000
4000
ไม่รู้ว่าจะพูดเรื่องอะไรเลย
06:46
I wanted to retreat to the routines and comfort
155
391000
3000
ดิฉันอยากกลับย้อนกลับไปมีชีวิตแบบเดิม
06:49
of life in an unsung suburb --
156
394000
3000
อยู่ในชานเมืองเงียบๆ สบายๆ
06:52
a grandmother, a mother and two daughters
157
397000
3000
มียาย แม่ และเด็กผู้หญิงสองคน
06:55
ending each day as they had for almost 20 years,
158
400000
3000
จบวันแต่ละวันด้วยการเล่าเรื่องให้กันและกันฟัง
06:58
telling one another the story of their day
159
403000
2000
ทำสิ่งที่ทำมานานเป็นเวลาเกือบ 20 ปี
07:00
and falling asleep,
160
405000
2000
และหลับไป
07:02
the three of us still in the same bed.
161
407000
4000
บนเตียงๆ เดียวกัน
07:06
I told my mother I couldn't do it.
162
411000
4000
ดิฉันบอกว่าแม่ว่า ดิฉันคงทำเรื่องยิ่งใหญ่แบบนี้ไม่ได้
07:10
She reminded me that I was now the same age she had been
163
415000
3000
ท่านบอกกับดิฉันว่า
07:13
when we boarded the boat.
164
418000
3000
ดิฉันอายุเท่าท่านตอนลงเรือ
07:16
No had never been an option.
165
421000
3000
ไม่มีคำว่า "ไม่ได้"
07:19
"Just do it," she said,
166
424000
2000
"แค่ลงมือทำ" ท่านบอกกับดิฉัน
07:21
"and don't be what you're not."
167
426000
3000
"และเป็นตัวของตัวเอง"
07:24
So I spoke out on youth unemployment and education
168
429000
3000
ดังนั้นดิฉันจึงได้มาพูดเกี่ยวกับการศึกษาและการว่างงานของเยาวชน
07:27
and the neglect of the marginalized and the disenfranchised.
169
432000
3000
การเพิกเฉยต่อคนชายขอบและการตัดสิทธิพลเมือง
07:30
And the more candidly I spoke,
170
435000
2000
และยิ่งดิฉันเปิดเผยมากเท่าไหร่
07:32
the more I was asked to speak.
171
437000
3000
ก็ยิ่งมีคนชักชวนดิฉันให้ไปพูดมากยิ่งขึ้น
07:35
I met people from all walks of life,
172
440000
3000
ดิฉันมีโอกาสพบคนมากมายทุกรูปแบบ
07:38
so many of them doing the thing they loved,
173
443000
2000
หลายๆ คนมีโอกาสได้ทำสิ่งที่รัก
07:40
living on the frontiers of possibility.
174
445000
3000
ใช้ชีวิตอยู่กับความเป็นไปได้ที่เหมือนจะเป็นไปไม่ได้
07:43
And even though I finished my degree,
175
448000
3000
และถึงแม้ว่าดิฉันจะเรียนจบด้านกฏหมายมา
07:46
I realized I could not settle into a career in law.
176
451000
3000
ดิฉันได้ค้นพบตัวเองว่ามันไม่ใช่ศาสตร์สำหรับดิฉัน
07:49
There had to be another piece of the jigsaw.
177
454000
3000
มันจะต้องมีจิ๊กซอว์ชิ้นอื่นที่ลงตัวกว่า
07:52
And I realized at the same time
178
457000
3000
ดิฉันยังค้นพบอีกว่า
07:55
that it is okay to be an outsider,
179
460000
2000
มันไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะเป็นคนนอก
07:57
a recent arrival,
180
462000
2000
เป็นคนมาใหม่
07:59
new on the scene --
181
464000
2000
เป็นคนใหม่ในเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง
08:01
and not just okay,
182
466000
2000
และไม่ใช่แค่โอเค
08:03
but something to be thankful for,
183
468000
2000
แต่ต้องขอบคุณมันด้วยซ้ำ
08:05
perhaps a gift from the boat.
184
470000
3000
บางทีมันอาจจะเป็นของขวัญจากเรือลำนั้น
08:08
Because being an insider
185
473000
2000
เพราะการเป็นคนนอก
08:10
can so easily mean collapsing the horizons,
186
475000
2000
หมายถึงการอยู่นอกขอบเขตที่ถูกกำหนด
08:12
can so easily mean
187
477000
2000
หมายถึง
08:14
accepting the presumptions of your province.
188
479000
3000
การยอมรับคำครหาต่างๆ
08:17
I have stepped outside my comfort zone enough now
189
482000
3000
ดิฉันได้ก้าวพ้นจากขอบเขตของสิ่งที่คุ้นเคยมาไกล
08:20
to know that, yes, the world does fall apart,
190
485000
2000
เพียงพอที่จะรู้ว่า ถึงแม้โลกของเราจะพังทลาย
08:22
but not in the way that you fear.
191
487000
3000
แต่มันอาจจะไม่ได้น่ากลัวอย่างที่เราคิด
08:25
Possibilities that would not have been allowed
192
490000
2000
เราพร้อมที่จะทำ
08:27
were outrageously encouraged.
193
492000
2000
ทำในสิ่งที่เราอาจจะไม่สามารถทำได้มาก่อน
08:29
There was an energy there,
194
494000
2000
มันจะเกิดพลังบางอย่าง
08:31
an implacable optimism,
195
496000
2000
เกิดการมองโลกในแง่บวก
08:33
a strange mixture of humility and daring.
196
498000
3000
เกิดการผสมอย่างแปลกประหลาดระหว่างความกล้าและความถ่อมตน
08:36
So I followed my hunches.
197
501000
2000
ดังนั้น ดิฉันจึงตัดสินใจตามสัญชาตญาณ
08:38
I gathered around me a small team of people
198
503000
3000
ดิฉันรวบรวมทีมเล็กๆ ทีมหนึ่งขึ้นมา
08:41
for whom the label "It can't be done"
199
506000
2000
จากกลุ่มคนพร้อมจะเอาชนะ
08:43
was an irresistible challenge.
200
508000
3000
คำว่า "ทำไม่ได้"
08:46
For a year we were penniless.
201
511000
2000
เป็นเวลาเกือบปีที่พวกเราไม่มีรายได้
08:48
At the end of each day, I made a huge pot of soup
202
513000
2000
ในแต่ละวันดิฉันจะต้มซุปหม้อใหญ่
08:50
which we all shared.
203
515000
2000
ไว้ให้ทานร่วมกัน
08:52
We worked well into each night.
204
517000
3000
พวกเรามักจะทำงานแม้กระทั่งเวลากลางคืน
08:55
Most of our ideas were crazy,
205
520000
2000
ไอเดียส่วนใหญ่หลุดโลก
08:57
but a few were brilliant,
206
522000
2000
แต่มีอยู่สองสามอัน ที่พิเศษ
08:59
and we broke through.
207
524000
3000
และพวกเราก็ตัดสินใจลงมือทำ
09:02
I made the decision to move to the U.S.
208
527000
2000
ดิฉันตัดสินใจว่าจะย้ายมาอยู่ิอเมริกา
09:04
after only one trip.
209
529000
2000
หลังจากมีโอกาสมาเยือนเพียงแค่ครั้งเดียว
09:06
My hunches again.
210
531000
2000
ทำตามสัญชาตญาญอีกนั่นแหละ
09:08
Three months later I had relocated,
211
533000
2000
สามเดือนหลังจากนั้นดิฉันได้ย้ายไปที่อื่นอีก
09:10
and the adventure has continued.
212
535000
3000
การเดินทางของดิฉันยังคงมีต่อไป
09:13
Before I close though,
213
538000
2000
ก่อนจะจบวันนี้
09:15
let me tell you about my grandmother.
214
540000
3000
ดิฉันขอเล่าเรื่องคุณยายให้ทุกท่านฟัง
09:18
She grew up at a time
215
543000
2000
ท่านเติบโตในช่วงเวลาที่
09:20
when Confucianism was the social norm
216
545000
2000
ลัทธิขงจื๊อเป็นบรรทัดฐานทางสังคม
09:22
and the local Mandarin was the person who mattered.
217
547000
3000
เป็นยุคที่ขุนนางจีนเป็นใหญ่เป็นโต
09:25
Life hadn't changed for centuries.
218
550000
3000
ทุกอย่างดำเนินไปแบบเดิมเป็นร้อยๆ ปี
09:28
Her father died soon after she was born.
219
553000
4000
คุณพ่อของท่านเสียหลังจากที่ท่านเกิดไม่นาน
09:32
Her mother raised her alone.
220
557000
3000
คุณทวดเลี้ยงท่านมาตามลำพัง
09:35
At 17 she became the second wife
221
560000
3000
เมื่ออายุได้ 17 ปี ท่านกลายมาเป็นภรรยาคนที่สอง
09:38
of a Mandarin whose mother beat her.
222
563000
3000
ของขุนนางจีนคนหนึ่ง และแม่เขยได้ทุบตีท่าน
09:41
With no support from her husband,
223
566000
2000
สามีท่านไม่ให้ความช่วยเหลือใดๆ
09:43
she caused a sensation by taking him to court
224
568000
3000
ท่านเรียกความสนใจได้อย่างมากเมื่อนำสามีขึ้นศาล
09:46
and prosecuting her own case,
225
571000
2000
และฟ้องร้องดำเนินคดี
09:48
and a far greater sensation when she won.
226
573000
3000
และเรื่องยิ่งอื้อฉาวเมื่อท่านชนะคดี
09:51
(Laughter)
227
576000
2000
(เสียงหัวเราะ)
09:53
(Applause)
228
578000
4000
(เสียงปรบมือ)
09:57
"It can't be done" was shown to be wrong.
229
582000
4000
"มันทำไม่ได้หรอก" ไม่มีอยู่จริง
10:03
I was taking a shower in a hotel room in Sydney
230
588000
3000
ดิฉันกำลังอาบน้ำในโรงแรมแห่งหนึ่งในซิดนีย์
10:06
the moment she died
231
591000
2000
เมื่อตอนท่านจากไป
10:08
600 miles away in Melbourne.
232
593000
3000
ห่างไป 600 ไมล์ในเมลเบิร์น
10:11
I looked through the shower screen
233
596000
2000
ดิฉันมองผ่านม่านอาบน้ำ
10:13
and saw her standing on the other side.
234
598000
3000
เห็นท่านยืนอยู่อีกด้านนึง
10:16
I knew she had come to say goodbye.
235
601000
2000
ดิฉันรู้ว่าท่านมาบอกลา
10:18
My mother phoned minutes later.
236
603000
3000
แม่ของดิฉันโทรมาไม่กี่นาทีหลังจากนั้นเพื่อบอกข่าวร้าย
10:21
A few days later,
237
606000
2000
สองสามวันต่อมา
10:23
we went to a Buddhist temple in Footscray
238
608000
2000
พวกเราไปวัดแห่งหนึ่งใน ฟุ๊ตสเครย์
10:25
and sat around her casket.
239
610000
2000
และนั่งรอบๆ โรงศพของท่าน
10:27
We told her stories
240
612000
2000
เราต่างผลัดกันเล่าเรื่อง
10:29
and assured her that we were still with her.
241
614000
3000
และให้กำลังใจท่านว่า ไม่ว่ายังไงพวกเราจะยังอยู่กับท่าน
10:32
At midnight the monk came
242
617000
3000
พอเที่ยงคืน พระรูปหนึ่งเดินมา
10:35
and told us he had to close the casket.
243
620000
3000
และบอกกับพวกเราว่า ได้เวลาปิดโลง
10:38
My mother asked us to feel her hand.
244
623000
3000
คุณแม่ให้พวกเราจับมือท่าน
10:41
She asked the monk,
245
626000
2000
แม่ถามพระว่า
10:43
"Why is it that her hand is so warm
246
628000
2000
"ทำไมมือของคุณยายถึงยังอุ่น
10:45
and the rest of her is so cold?"
247
630000
3000
ในขณะที่ส่วนอื่นๆ เย็นไปหมด"
10:48
"Because you have been holding it since this morning," he said.
248
633000
4000
พระตอบว่า "เพราะท่านทั้งหลายจับมือคุณยายมาตั้งแต่เช้า"
10:52
"You have not let it go."
249
637000
3000
"โยมไม่ปล่อยวาง"
10:57
If there is a sinew in our family,
250
642000
2000
ผู้หญิงในตระกูลเรา
10:59
it runs through the women.
251
644000
2000
มีพลังความแข็งแกร่งอยู่เต็มเปี่ยม
11:01
Given who we were and how life had shaped us,
252
646000
3000
ในความเป็นเรา และชีวิตที่ผ่านมาของพวกเรา
11:04
we can now see
253
649000
2000
พวกเราจึงได้รู้ว่า
11:06
that the men who might have come into our lives
254
651000
2000
ผู้ชายที่อาจจะหลงเข้ามาในชีวิต
11:08
would have thwarted us.
255
653000
2000
จะขัดขวางทางเดินของเรา
11:10
Defeat would have come too easily.
256
655000
3000
และพวกเราอาจจะต้องยอมแพ้อย่างง่ายๆ
11:13
Now I would like to have my own children,
257
658000
2000
เวลานี้ ดิฉันอยากจะมีลูกเป็นของตัวเอง
11:15
and I wonder about the boat.
258
660000
3000
และดิฉันก็นึกถึงเรือ
11:18
Who could ever wish it on their own?
259
663000
3000
ดิฉันอยากจะส่งพวกเขาไปลงเรือบ้างไหม
11:21
Yet I am afraid of privilege,
260
666000
2000
แต่ถึงกระนั้น ดิฉันกลัวการมีอภิสิทธิ์
11:23
of ease,
261
668000
2000
กลัวการไม่ชินกับความสะดวกสบาย
11:25
of entitlement.
262
670000
2000
หรือยศถาบรรดาศักดิ์
11:27
Can I give them a bow in their lives,
263
672000
2000
ดิฉันจะมอบไม้พายให้พวกเขา
11:29
dipping bravely into each wave,
264
674000
3000
ให้พายต่อสู้กับคลื่นลม
11:32
the unperturbed and steady beat of the engine,
265
677000
3000
มีเสียงคลื่นยนต์ดังต่อเนื่อง
11:35
the vast horizon
266
680000
2000
และขอบฟ้าที่ไม่มีที่สิ้นสุด
11:37
that guarantees nothing?
267
682000
2000
แต่ไม่สามารถการันตีอะไรกับพวกเขาได้
11:39
I don't know.
268
684000
2000
ดิฉันไม่ทราบคำตอบเหมือนกัน
11:41
But if I could give it
269
686000
2000
แต่ถ้าสามารถมอบโอกาสนั้นให้พวกเขาได้เรียนรู้
11:43
and still see them safely through,
270
688000
2000
และดิฉันได้เห็นว่าพวกเขาปลอดภัย
11:45
I would.
271
690000
3000
ถ้าเป็นเช่นนั้น ดิฉันจะทำ
11:48
(Applause)
272
693000
12000
(เสียงปรบมือ)
12:00
Trevor Neilson: And also, Tan's mother is here today
273
705000
3000
เทรเวอร์ เนียลสัน: คุณแม่ของแทนนั่งอยู่ที่นี่ด้วยครับ
12:03
in the fourth or fifth row.
274
708000
3000
ในแถวที่สี่หรือห้าด้านหน้า
12:06
(Applause)
275
711000
4000
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Tan Le - EntrepreneurTan Le is the founder & CEO of Emotiv, a bioinformatics company that's working on identifying biomarkers for mental and other neurological conditions using electroencephalography (EEG).
Why you should listen
Tan Le is the co-founder and president of Emotiv. Before this, she headed a firm that worked on a new form of remote control that uses brainwaves to control digital devices and digital media. It's long been a dream to bypass the mechanical (mouse, keyboard, clicker) and have our digital devices respond directly to what we think. Emotiv's EPOC headset uses 16 sensors to listen to activity across the entire brain. Software "learns" what each user's brain activity looks like when one, for instance, imagines a left turn or a jump.
Le herself has an extraordinary story -- a refugee from Vietnam at age 4, she entered college at 16 and has since become a vital young leader in her home country of Australia.
Tan Le | Speaker | TED.com