TEDxZurich
Alexander Wagner: What really motivates people to be honest in business
Alexander Wagner: İş hayatında insanları dürüst olmaya iten şey ne?
Filmed:
Readability: 4
1,661,864 views
Her yıl yedi şirketten biri yolsuzluğa bulaşıyor. Neden mi? Bunu öğrenmek için Alexander Wagner bizi doğru olanı yapmanın ekonomi, etik ve psikolojisinin iç yüzüne götürüyor. İnsanların neden bu şekilde davrandığını anlamamıza yardım ederken aldatmacanın kaygan zemininde iç dünyaya doğru yapılan bir yolculukta ona eşlik edin.
Alexander Wagner - Economist
Alexander Wagner balances two passions: the thrill of seeking knowledge about fundamentals of human behavior for knowledge's sake, and the desire to apply insights in the real world and to improve the workings of markets and organizations. Full bio
Alexander Wagner balances two passions: the thrill of seeking knowledge about fundamentals of human behavior for knowledge's sake, and the desire to apply insights in the real world and to improve the workings of markets and organizations. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
How many companies
have you interacted with today?
have you interacted with today?
0
760
3440
Bugün kaç şirketle iletişim kurdunuz?
00:17
Well, you got up in the morning,
1
5240
1656
Sabah kalktınız,
00:18
took a shower,
2
6920
1215
duş aldınız,
00:20
washed your hair,
3
8160
1256
saçınızı yıkadınız,
00:21
used a hair dryer,
4
9440
1536
saçınızı kuruttunuz,
00:23
ate breakfast --
5
11000
1216
kahvaltı yaptınız,
00:24
ate cereals, fruit, yogurt, whatever --
6
12240
1858
gevrek, meyve, yoğurt vs. yediniz,
00:26
had coffee --
7
14122
1214
kahve içtiniz,
00:27
tea.
8
15360
1376
çay.
00:28
You took public transport to come here,
9
16760
1976
Buraya gelmek için
toplu taşımaya bindiniz
toplu taşımaya bindiniz
00:30
or maybe used your private car.
10
18760
1840
ya da özel arabanızla geldiniz.
00:33
You interacted with the company
that you work for or that you own.
that you work for or that you own.
11
21520
3560
Çalıştığınız ya da sahibi olduğunuz
şirketle etkileşim içindeydiniz.
şirketle etkileşim içindeydiniz.
00:38
You interacted with your clients,
12
26160
1960
Müşterilerinizle etkileşim içindeydiniz,
00:40
your customers,
13
28760
1200
iş çevrenizle
00:42
and so on and so forth.
14
30640
1256
vesaire.
00:43
I'm pretty sure there are
at least seven companies
at least seven companies
15
31920
3616
Bugün en az yedi şirketle
00:47
you've interacted with today.
16
35560
1760
iletişim kurduğunuzdan eminim.
00:49
Let me tell you a stunning statistic.
17
37960
2000
Size şaşırtıcı bir istatistik vereyim.
00:52
One out of seven
large, public corporations
large, public corporations
18
40840
4376
Her yıl yedi büyük kamu kurumundan biri
00:57
commit fraud every year.
19
45240
2240
yolsuzluk yapıyor.
01:00
This is a US academic study
that looks at US companies --
that looks at US companies --
20
48400
3416
ABD'li şirketleri inceleyen,
ABD'de yapılan bir akademik çalışma bu.
ABD'de yapılan bir akademik çalışma bu.
01:03
I have no reason to believe
that it's different in Europe.
that it's different in Europe.
21
51840
3200
Avrupa'da farklı olduğuna
inanasım gelmiyor.
inanasım gelmiyor.
01:07
This is a study that looks
at both detected and undetected fraud
at both detected and undetected fraud
22
55480
4216
Bu çalışma istatistiksel yöntemler
kullanarak tespit edilmiş ve edilmemiş
kullanarak tespit edilmiş ve edilmemiş
01:11
using statistical methods.
23
59720
1736
yolsuzlukları inceliyor.
01:13
This is not petty fraud.
24
61480
1720
Bunlar küçük çaplı yolsuzluklar değil.
01:16
These frauds cost
the shareholders of these companies,
the shareholders of these companies,
25
64120
2856
Bu yolsuzluklar bu şirketlerin sahiplerine
01:19
and therefore society,
26
67000
1256
ve dolayısıyla topluma
01:20
on the order of
380 billion dollars per year.
380 billion dollars per year.
27
68280
3600
yıllık yaklaşık 380 milyar dolara
mal oluyor.
mal oluyor.
01:24
We can all think of some examples, right?
28
72960
2216
Hepimizin aklına
bazı örnekler geliyor değil mi?
bazı örnekler geliyor değil mi?
01:27
The car industry's secrets
aren't quite so secret anymore.
aren't quite so secret anymore.
29
75200
3800
Otomobil sanayiinin sırları artık
o kadar da gizli değil.
o kadar da gizli değil.
01:31
Fraud has become a feature,
30
79800
3296
Finansal hizmetler endüstrisinde
01:35
not a bug,
31
83120
1216
yolsuzluk bir kusur değil
01:36
of the financial services industry.
32
84360
1936
özellik olmuş.
01:38
That's not me who's claiming that,
33
86320
2216
Bunu ben iddia etmiyorum,
01:40
that's the president
of the American Finance Association
of the American Finance Association
34
88560
3256
bunu başkanlık makamında dile getiren
01:43
who stated that
in his presidential address.
in his presidential address.
35
91840
2936
AFA Başkanı.
01:46
That's a huge problem
if you think about, especially,
if you think about, especially,
36
94800
2736
Olağanüstü bir sorun bu.
Özellikle de
Özellikle de
01:49
an economy like Switzerland,
37
97560
1696
İsviçre ekonomisi gibi
01:51
which relies so much on the trust
put into its financial industry.
put into its financial industry.
38
99280
4200
finans endüstrisine yatırım yapılan
tröste dayalı bir ekonomi açısından.
tröste dayalı bir ekonomi açısından.
01:56
On the other hand,
39
104960
1216
Öte yandan
01:58
there are six out of seven companies
who actually remain honest
who actually remain honest
40
106200
3536
yolsuzluğa bulaşmanın
tüm çekiciliğine rağmen
tüm çekiciliğine rağmen
02:01
despite all temptations
to start engaging in fraud.
to start engaging in fraud.
41
109760
3840
yedi şirketten altısı dürüst kalabilmiş.
02:06
There are whistle-blowers
like Michael Woodford,
like Michael Woodford,
42
114240
2296
Olympus'ı deşifre eden
02:08
who blew the whistle on Olympus.
43
116560
2336
Michael Woodford gibi itirafçılar var.
02:10
These whistle-blowers risk their careers,
44
118920
2696
Bu itirafçılar kendi kariyerlerini,
dostluklarını
02:13
their friendships,
45
121640
1216
şirketleri ile ilgili gerçekleri
ortaya çıkarmak için riske atıyor.
ortaya çıkarmak için riske atıyor.
02:14
to bring out the truth
about their companies.
about their companies.
46
122880
2136
02:17
There are journalists
like Anna Politkovskaya
like Anna Politkovskaya
47
125040
2616
Anna Plitkovskaya gibi
insan hakları ihlallerini
insan hakları ihlallerini
02:19
who risk even their lives
to report human rights violations.
to report human rights violations.
48
127680
3856
haber yapmak için yaşamını
tehlikeye atanlar bile var.
tehlikeye atanlar bile var.
02:23
She got killed --
49
131560
1216
Öldürüldü,
02:24
every year,
50
132800
1216
her yıl
02:26
around 100 journalists get killed
51
134040
1656
yaklaşık 100 gazeteci
02:27
because of their conviction
to bring out the truth.
to bring out the truth.
52
135720
2720
gerçeği ortaya çıkarmaya olan
inancı yüzünden öldürülüyor.
inancı yüzünden öldürülüyor.
02:32
So in my talk today,
53
140040
1256
Bugünkü konuşmamda
02:33
I want to share with you
some insights I've obtained and learned
some insights I've obtained and learned
54
141320
3496
bu araştırmayı yürütürken
son on yıl içinde
son on yıl içinde
02:36
in the last 10 years
of conducting research in this.
of conducting research in this.
55
144840
3296
edindiğim ve öğrendiğim bazı
bilgileri paylaşmak istiyorum.
bilgileri paylaşmak istiyorum.
02:40
I'm a researcher,
a scientist working with economists,
a scientist working with economists,
56
148160
3496
Ben ekonomistler,
02:43
financial economists,
57
151680
1336
ekonomistler,
02:45
ethicists, neuroscientists,
58
153040
2056
ahlakbilimciler, sinirbilimciler,
02:47
lawyers and others
59
155120
1336
avukatlar ve diğerleriyle çalışan
bir araştırmacıyım,
bir araştırmacıyım,
02:48
trying to understand
what makes humans tick,
what makes humans tick,
60
156480
2096
insanları motive eden şeyin ne olduğunu
02:50
and how can we address this issue
of fraud in corporations
of fraud in corporations
61
158600
4776
ve kurumlardaki bu yolsuzluk konusunu
nasıl ele alabileceğimizi
nasıl ele alabileceğimizi
02:55
and therefore contribute
to the improvement of the world.
to the improvement of the world.
62
163400
3160
ve dünyanın ilerlemesine nasıl katkıda
bulunacağımızı anlamaya çalışıyorum.
bulunacağımızı anlamaya çalışıyorum.
02:59
I want to start by sharing with you
two very distinct visions
two very distinct visions
63
167280
3536
Sizinle insanların
davranış şekliyle ilgili
davranış şekliyle ilgili
03:02
of how people behave.
64
170840
1816
iki ayrı görüş paylaşmak istiyorum.
03:04
First, meet Adam Smith,
65
172680
1840
İlk olarak, Adam Smith'i tanıyalım,
03:07
founding father of modern economics.
66
175200
1960
modern ekonominin kurucusudur.
03:10
His basic idea was that if everybody
behaves in their own self-interests,
behaves in their own self-interests,
67
178280
4296
Temel fikri şu; herkes kendi çıkarına
yönelik davranışta bulunursa
yönelik davranışta bulunursa
03:14
that's good for everybody in the end.
68
182600
2520
sonuçta bu herkes için iyi olacaktır.
03:18
Self-interest isn't
a narrowly defined concept
a narrowly defined concept
69
186080
3056
Kişisel çıkar anlık faydalanma gibi
dar bir konsepti
dar bir konsepti
03:21
just for your immediate utility.
70
189160
1936
tanımlamıyor.
03:23
It has a long-run implication.
71
191120
1936
Uzun vadeli etkileri var.
03:25
Let's think about that.
72
193080
1480
Şimdi bunu düşenelim.
03:27
Think about this dog here.
73
195080
2016
Şu köpeği düşünün.
03:29
That might be us.
74
197120
1200
Bize de olabilirdi bu.
03:31
There's this temptation --
75
199440
1256
Cezbedicilik var burada.
03:32
I apologize to all vegetarians, but --
76
200720
2376
Tüm vejetaryenlerden de özür dilerim ama
03:35
(Laughter)
77
203120
1016
(Gülüşmeler)
03:36
Dogs do like the bratwurst.
78
204160
1696
Köpekler domuz sucuğunu hayli sever.
03:37
(Laughter)
79
205880
2376
(Kahkahalar)
03:40
Now, the straight-up,
self-interested move here
self-interested move here
80
208280
3096
Şimdi, hakikaten
burada kişisel çıkarlı hareket
burada kişisel çıkarlı hareket
03:43
is to go for that.
81
211400
1576
onu elde etmektir.
03:45
So my friend Adam here might jump up,
82
213000
2936
Arkadaşım Adam zıplayabilir,
03:47
get the sausage and thereby ruin
all this beautiful tableware.
all this beautiful tableware.
83
215960
3360
sosisi alır ve tüm bu
güzel tabak çanağı kırabilir.
güzel tabak çanağı kırabilir.
03:52
But that's not what Adam Smith meant.
84
220000
1816
Ama Adam Smith'in kastettiği bu değil.
03:53
He didn't mean
disregard all consequences --
disregard all consequences --
85
221840
2656
Aksine, tüm sonuçları görmezden gelmeyi
03:56
to the contrary.
86
224520
1216
kastetmiyor.
03:57
He would have thought,
87
225760
1256
Olumsuz sonuçların olabileceğini
03:59
well, there may be negative consequences,
88
227040
2016
düşünmüş olmalı,
04:01
for example,
89
229080
1216
örneğin
04:02
the owner might be angry with the dog
90
230320
3096
sahibinin köpeğe kızma ihtimali var
04:05
and the dog, anticipating that,
might not behave in this way.
might not behave in this way.
91
233440
3600
ve köpek de bunu sezerek
bu davranışta bulunmayabilir.
bu davranışta bulunmayabilir.
04:09
That might be us,
92
237840
1256
Biz de yaptıklarımızın
04:11
weighing the benefits
and costs of our actions.
and costs of our actions.
93
239120
3056
fayda ve maliyetini tartabiliriz.
04:14
How does that play out?
94
242200
1240
Peki nasıl olur?
04:15
Well, many of you, I'm sure,
95
243960
1976
Eminim bir çoğunuzun
04:17
have in your companies,
96
245960
1536
işyerlerinde,
04:19
especially if it's a large company,
97
247520
1816
özellikle de büyük bir şirketse
04:21
a code of conduct.
98
249360
1656
iş ahlakı vardır.
04:23
And then if you behave
according to that code of conduct,
according to that code of conduct,
99
251040
3416
Dolayısıyla
bu kurallara göre davranırsanız
bu kurallara göre davranırsanız
04:26
that improves your chances
of getting a bonus payment.
of getting a bonus payment.
100
254480
3176
ikramiye alma şansınız artar.
04:29
And on the other hand,
if you disregard it,
if you disregard it,
101
257680
2135
Diğer yandan bunu görmezden gelirseniz
04:31
then there are higher chances
of not getting your bonus
of not getting your bonus
102
259839
2737
o zaman ikramiye alma ihtimali düşer,
04:34
or its being diminished.
103
262600
1536
ya da kesinti yapılır.
04:36
In other words,
104
264160
1256
Diğer bir deyişle,
04:37
this is a very economic motivation
105
265440
1816
bu yöntem insanların daha dürüst
04:39
of trying to get people to be more honest,
106
267280
2776
davranmasını sağlayan
çok ekonomik bir motivasyondur
çok ekonomik bir motivasyondur
04:42
or more aligned with
the corporation's principles.
the corporation's principles.
107
270080
3360
ya da kurumun ilkelerine uygundur.
04:46
Similarly, reputation is a very
powerful economic force, right?
powerful economic force, right?
108
274240
5256
İtibar da tıpkı bunun gibi çok
kuvvetli ekonomik güçtür değil mi?
kuvvetli ekonomik güçtür değil mi?
04:51
We try to build a reputation,
109
279520
1536
İtibar kazanmaya çalışırız,
04:53
maybe for being honest,
110
281080
1416
dürüst olmak işe yarayabilir,
04:54
because then people
trust us more in the future.
trust us more in the future.
111
282520
2400
çünkü o zaman insanlar bize
daha çok güvenecektir.
daha çok güvenecektir.
04:57
Right?
112
285960
1216
Öyle değil mi?
04:59
Adam Smith talked about the baker
113
287200
2096
Adam Smith'in bahsettiği fırıncı,
05:01
who's not producing good bread
out of his benevolence
out of his benevolence
114
289320
3776
ekmek tüketenlere olan
yardımseverliğinden değil
yardımseverliğinden değil
05:05
for those people who consume the bread,
115
293120
3016
ileride daha çok ekmek satmak için
05:08
but because he wants to sell
more future bread.
more future bread.
116
296160
3040
ekmek üretir.
05:12
In my research, we find, for example,
117
300160
2216
Araştırmalarımda, mesela
05:14
at the University of Zurich,
118
302400
1376
Zürih Üniversitesi'nde,
05:15
that Swiss banks
who get caught up in media,
who get caught up in media,
119
303800
4200
medyaya yer alan İsviçre bankalarının
05:20
and in the context, for example,
120
308720
1776
vergi kaçakçılığı veya
05:22
of tax evasion, of tax fraud,
121
310520
1536
vergi yolsuzluğu gibi konularda
05:24
have bad media coverage.
122
312080
1736
kötü bir yeri olduğunu saptadık.
05:25
They lose net new money in the future
123
313840
2736
Para kaybedecekler,
05:28
and therefore make lower profits.
124
316600
1616
dolayısıyla daha az kâr edecekler.
05:30
That's a very powerful reputational force.
125
318240
2360
Bu itibar açısından çok önemli bir güç.
05:34
Benefits and costs.
126
322200
1600
Fayda ve maliyetler.
05:37
Here's another viewpoint of the world.
127
325120
2576
Şimdi başka bir bakış açısını ele alalım.
05:39
Meet Immanuel Kant,
128
327720
1536
Immanuel Kant'ı tanıyalım.
05:41
18th-century German philosopher superstar.
129
329280
2760
18. yy meşhur Alman filozofu.
05:44
He developed this notion
130
332920
1616
Kant, sonuçlardan bağımsız olarak
05:46
that independent of the consequences,
131
334560
3136
bazı davranışlarımızın tümüyle doğru
05:49
some actions are just right
132
337720
2976
bazılarının da tamamen yanlış olduğu
05:52
and some are just wrong.
133
340720
1696
düşüncesini geliştirmiştir.
05:54
It's just wrong to lie, for example.
134
342440
3216
Mesela yalan söylemek
tamamen yanlıştır.
tamamen yanlıştır.
05:57
So, meet my friend Immanuel here.
135
345680
3136
Şimdi burada arkadaşıma
Imanuel'i uygulayalım.
Imanuel'i uygulayalım.
06:00
He knows that the sausage is very tasty,
136
348840
2816
Sosisin lezzetli olduğunu biliyor
06:03
but he's going to turn away
because he's a good dog.
because he's a good dog.
137
351680
2456
ama geri dönecek çünkü o iyi bir köpek.
06:06
He knows it's wrong to jump up
138
354160
2696
Üstüne atlamanın
ve tüm bu güzel tabak çanağı
ve tüm bu güzel tabak çanağı
06:08
and risk ruining
all this beautiful tableware.
all this beautiful tableware.
139
356880
2800
riske atmanın yanlış olduğunu biliyor.
06:12
If you believe that people
are motivated like that,
are motivated like that,
140
360520
2416
İnsanların da böyle
motive olduğunu sanıyorsanız
motive olduğunu sanıyorsanız
06:14
then all the stuff about incentives,
141
362960
2176
o zaman tüm teşvikler,
06:17
all the stuff about code of conduct
and bonus systems and so on,
and bonus systems and so on,
142
365160
3776
tüm iş ahlakı ve ikramiye sistemi
ve benzeri şeylerin
ve benzeri şeylerin
06:20
doesn't make a whole lot of sense.
143
368960
2176
hiçbiri bir anlam ifade etmez.
06:23
People are motivated
by different values perhaps.
by different values perhaps.
144
371160
4176
Belki de insanları farklı değerler
motive ediyordur.
motive ediyordur.
06:27
So, what are people actually motivated by?
145
375360
3376
O halde insanları asıl motive eden ne?
06:30
These two gentlemen here
have perfect hairdos,
have perfect hairdos,
146
378760
2176
Bu iki beyefendinin
saç şekilleri mükemmel
saç şekilleri mükemmel
06:32
but they give us
very different views of the world.
very different views of the world.
147
380960
4480
ama bize çok farklı
dünya görüşleri veriyorlar.
dünya görüşleri veriyorlar.
06:37
What do we do with this?
148
385840
1256
Buradan ne çıkarabiliriz?
06:39
Well, I'm an economist
149
387120
1656
Ben bir ekonomistim,
06:40
and we conduct so-called experiments
to address this issue.
to address this issue.
150
388800
4176
ayrıca bu konuya gönderme yapan
deneyler yürütüyoruz.
deneyler yürütüyoruz.
06:45
We strip away facts
which are confusing in reality.
which are confusing in reality.
151
393000
3296
Gerçek hayatta kafa karıştıran
gerçekleri ortaya çıkarıyoruz.
gerçekleri ortaya çıkarıyoruz.
06:48
Reality is so rich,
there is so much going on,
there is so much going on,
152
396320
2736
Gerçek hayat çok geniş,
devam eden birçok şey var,
devam eden birçok şey var,
06:51
it's almost impossible to know
what drives people's behavior really.
what drives people's behavior really.
153
399080
3960
insan davranışlarını motive eden şeyi
bilmek neredeyse imkansız.
bilmek neredeyse imkansız.
06:55
So let's do a little experiment together.
154
403520
2720
Şimdi hep birlikte küçük bir
deney yapalım.
deney yapalım.
06:58
Imagine the following situation.
155
406680
2600
Şu durumu hayal edin:
07:02
You're in a room alone,
156
410400
2416
Bir odada yalnızsınız,
07:04
not like here.
157
412840
1536
böyle bir oda değil.
07:06
There's a five-franc coin
like the one I'm holding up right now
like the one I'm holding up right now
158
414400
3440
Şu an elimde tuttuğum gibi
önünüzde duran
önünüzde duran
07:10
in front of you.
159
418560
1576
beş franklık
madeni para var.
madeni para var.
07:12
Here are your instructions:
160
420160
1576
Şunları yapacaksınız:
07:13
toss the coin four times,
161
421760
2480
Dört kez yazı tura atın,
07:17
and then on a computer
terminal in front of you,
terminal in front of you,
162
425800
2416
sonra önünüzde duran
bilgisayar uçbirimine
bilgisayar uçbirimine
07:20
enter the number of times tails came up.
163
428240
3656
kaç kez yazı geldiğini girin.
07:23
This is the situation.
164
431920
1280
Durum bu.
07:25
Here's the rub.
165
433720
1216
Soru geliyor:
07:26
For every time that you announce
that you had a tails throw,
that you had a tails throw,
166
434960
3376
Her yazı attığınızı bildirdiğinizde
07:30
you get paid five francs.
167
438360
1496
beş frank kazanıyorsunuz.
07:31
So if you say I had two tails throws,
168
439880
2536
Yani iki kez yazı geldi derseniz
07:34
you get paid 10 francs.
169
442440
2216
10 frank kazanırsınız.
07:36
If you say you had zero,
you get paid zero francs.
you get paid zero francs.
170
444680
2936
Hiç gelmedi derseniz
sıfır frank kazanırsınız.
sıfır frank kazanırsınız.
07:39
If you say, "I had four tails throws,"
171
447640
2456
"Dört kez yazı geldi" derseniz
07:42
then you get paid 20 francs.
172
450120
2016
20 frank alacaksınız.
07:44
It's anonymous,
173
452160
1256
Gizli bir şey bu,
07:45
nobody's watching what you're doing,
174
453440
1896
kimse ne yaptığınızı izlemiyor
07:47
and you get paid that money anonymously.
175
455360
2336
ve para da gizli olarak ödeniyor.
07:49
I've got two questions for you.
176
457720
1477
Size iki sorum var:
07:51
(Laughter)
177
459760
1616
(Kahkahalar)
07:53
You know what's coming now, right?
178
461400
1640
Ne olduğunu anladınız değil mi?
07:56
First, how would you behave
in that situation?
in that situation?
179
464000
3480
Birincisi, böyle bir durumda
nasıl davranırdınız?
nasıl davranırdınız?
08:00
The second, look to your left
and look to your right --
and look to your right --
180
468240
2936
İkincisi, solunuza ve sağınıza bakın
08:03
(Laughter)
181
471200
1016
(Kahkahalar)
08:04
and think about how
the person sitting next to you
the person sitting next to you
182
472240
2376
ve yanınızda oturan kişinin
böyle bir durumda
böyle bir durumda
08:06
might behave in that situation.
183
474640
1656
nasıl davranmış olabileceğini düşünün.
08:08
We did this experiment for real.
184
476320
2136
Biz bu deneyi gerçekten yaptık.
08:10
We did it at the Manifesta art exhibition
185
478480
2696
Geçtiğimiz günlerde Zürih'de yapılan
08:13
that took place here in Zurich recently,
186
481200
2456
Manifesta sanat sergisinde yaptık bunu,
08:15
not with students in the lab
at the university
at the university
187
483680
2856
üniversitede laboratuvarda
öğrencilerle beraber değil
öğrencilerle beraber değil
08:18
but with the real population,
188
486560
1776
gerçek bir grupla yaptık,
08:20
like you guys.
189
488360
1200
tıpkı sizler gibi.
08:22
First, a quick reminder of stats.
190
490080
2136
Önce biraz istatistikleri hatırlayalım.
08:24
If I throw the coin four times
and it's a fair coin,
and it's a fair coin,
191
492240
3576
Dört kez yazı tura atsam
ve bunu açıkça yapsam
ve bunu açıkça yapsam
08:27
then the probability
that it comes up four times tails
that it comes up four times tails
192
495840
4096
dört kez yazı çıkma ihtimali
08:31
is 6.25 percent.
193
499960
2400
yüzde 6.25'tir.
08:35
And I hope you can intuitively see
194
503080
1656
Ayrıca, umarım sezgisel olarak
08:36
that the probability that all four
of them are tails is much lower
of them are tails is much lower
195
504760
3376
hepsinin dört kez yazı gelme ihtimalinin
iki kez yazı gelme ihtimalinden
iki kez yazı gelme ihtimalinden
08:40
than if two of them are tails, right?
196
508160
2120
daha düşük olduğunu anlayabilirsiniz.
08:42
Here are the specific numbers.
197
510760
1440
Kesin rakamları görüyorsunuz.
08:46
Here's what happened.
198
514039
1496
Ne olmuş bakalım.
08:47
People did this experiment for real.
199
515559
2201
İnsanlar bu deneyi gerçekten yaptı.
08:50
Around 30 to 35 percent of people said,
200
518799
3336
Yüzde 30-35 gibi bir kısmı
08:54
"Well, I had four tails throws."
201
522159
2401
"Bana dört kez yazı geldi." dedi.
08:57
That's extremely unlikely.
202
525640
1816
Bu son derece olasılık dışı.
08:59
(Laughter)
203
527480
1936
(Gülüşmeler)
09:01
But the really amazing thing here,
204
529440
3136
Ama burada asıl şaşırtıcı olan
09:04
perhaps to an economist,
205
532600
1296
belki bir ekonomiste göre,
09:05
is there are around 65 percent of people
who did not say I had four tails throws,
who did not say I had four tails throws,
206
533920
6536
insanların yüzde 65'inin
dördü de yazı geldi dememesidir,
dördü de yazı geldi dememesidir,
09:12
even though in that situation,
207
540480
2176
kimsenin sizi izlemediği
09:14
nobody's watching you,
208
542680
2096
böyle bir durumda bile,
09:16
the only consequence that's in place
209
544800
1936
hem de daha az söylemektense
09:18
is you get more money
if you say four than less.
if you say four than less.
210
546760
3336
dört deseniz daha fazla para kazanacakken.
09:22
You leave 20 francs on the table
by announcing zero.
by announcing zero.
211
550120
3280
Sıfır diyerek 20 frankı
masada bırkıyorsunuz.
masada bırkıyorsunuz.
09:26
I don't know whether
the other people all were honest
the other people all were honest
212
554040
2576
Diğer insanların tümü
dürüst mü davrandı bilmiyorum
dürüst mü davrandı bilmiyorum
09:28
or whether they also said a little bit
higher or lower than what they did
higher or lower than what they did
213
556640
3456
veya yaptıklarından biraz fazla ya da
az mı söylediler bilmiyorum
az mı söylediler bilmiyorum
09:32
because it's anonymous.
214
560120
1216
çünkü gizliydi.
09:33
We only observed the distribution.
215
561360
1656
Biz sadece dağılımı inceledik.
09:35
But what I can tell you --
and here's another coin toss.
and here's another coin toss.
216
563040
2656
Ama şunu söyleyebilirim,
başka bir yazı tura geliyor.
başka bir yazı tura geliyor.
09:37
There you go, it's tails.
217
565720
1496
İşte atıyorum, yazı çıktı.
09:39
(Laughter)
218
567240
1496
(Kahkahalar)
09:40
Don't check, OK?
219
568760
1456
Kontrol yok, anlaştık mı?
09:42
(Laughter)
220
570240
2816
(Kahkahalar)
09:45
What I can tell you
221
573080
1296
Size söyleyebileceğim şu ki
09:46
is that not everybody behaved
like Adam Smith would have predicted.
like Adam Smith would have predicted.
222
574400
4440
herkes Adam Smith'in
öngördüğü gibi davranmadı.
öngördüğü gibi davranmadı.
09:52
So what does that leave us with?
223
580840
1576
Peki bu bize ne öğretiyor?
09:54
Well, it seems people are motivated
by certain intrinsic values
by certain intrinsic values
224
582440
4496
Yani, insanları
bazı içsel değerler motive ediyor
bazı içsel değerler motive ediyor
09:58
and in our research, we look at this.
225
586960
1800
ve araştırmamızda bunu inceledik.
10:01
We look at the idea that people have
so-called protected values.
so-called protected values.
226
589440
4480
İnsanların korunan değerleri
olduğu görüşünü ele aldık.
olduğu görüşünü ele aldık.
10:06
A protected value isn't just any value.
227
594760
2816
Korunan değer sıradan bir değer değildir.
10:09
A protected value is a value
where you're willing to pay a price
where you're willing to pay a price
228
597600
5816
Korunan değer, bu değeri
korumak için bedel ödemeye
korumak için bedel ödemeye
10:15
to uphold that value.
229
603440
1256
istekli olduğunuz şeydir.
10:16
You're willing to pay a price
to withstand the temptation to give in.
to withstand the temptation to give in.
230
604720
4440
Cazibeye rağmen pes etmemek için
bedel ödemeye razısınızdır.
bedel ödemeye razısınızdır.
10:22
And the consequence is you feel better
231
610200
2656
Bunun sonucunda,
değerlerinizle uyuşan bir şekilde
değerlerinizle uyuşan bir şekilde
10:24
if you earn money in a way
that's consistent with your values.
that's consistent with your values.
232
612880
4296
para kazanırsanız daha iyi hissedersiniz.
10:29
Let me show you this again
in the metaphor of our beloved dog here.
in the metaphor of our beloved dog here.
233
617200
4280
Bunu tekrar sevgili köpeğimizle
olan metaforda göstereyim.
olan metaforda göstereyim.
10:34
If we succeed in getting the sausage
without violating our values,
without violating our values,
234
622600
4056
Değerlerimizi çiğnemeden
sosisi almayı başarırsak
sosisi almayı başarırsak
10:38
then the sausage tastes better.
235
626680
1976
sosis daha lezzetli gelir.
10:40
That's what our research shows.
236
628680
1480
Araştırmamızın gösterdiği şey böyle.
10:42
If, on the other hand,
237
630720
1256
Diğer yandan,
10:44
we do so --
238
632000
1256
şöyle oluyor:
10:45
if we get the sausage
239
633280
1416
Sosisi alırsak
10:46
and in doing so
we actually violate values,
we actually violate values,
240
634720
3456
ve bunu yaparken değerlerimizi çiğnersek
10:50
we value the sausage less.
241
638200
2976
sosise daha az değer vermiş oluyoruz.
10:53
Quantitatively, that's quite powerful.
242
641200
2456
Nicelik bakımından bu oldukça yüksek.
10:55
We can measure these protected values,
243
643680
2456
Bu korunan değerleri ölçebiliriz,
10:58
for example,
244
646160
1216
mesela
10:59
by a survey measure.
245
647400
1920
bir araştırma ölçütüyle.
11:02
Simple, nine-item survey that's quite
predictive in these experiments.
predictive in these experiments.
246
650360
5976
Çok basit, bu tür deneylerde
oldukça öngörücü dokuz maddelik anket.
oldukça öngörücü dokuz maddelik anket.
11:08
If you think about the average
of the population
of the population
247
656360
2336
Katılanların ortalamasını düşünürseniz
11:10
and then there's
a distribution around it --
a distribution around it --
248
658720
2096
bu civarlarda bir dağılım olur,
11:12
people are different,
we all are different.
we all are different.
249
660840
2040
insanlar farklıdır,
hepimiz farklıyız.
hepimiz farklıyız.
11:15
People who have a set of protected values
250
663480
2976
Bir dizi korunan değerleri olan insanlar,
11:18
that's one standard deviation
above the average,
above the average,
251
666480
4176
-bu ortalamanın üzerinde
bir standart sapma-
bir standart sapma-
11:22
they discount money they receive
by lying by about 25 percent.
by lying by about 25 percent.
252
670680
5056
aldıkları parayı yalan söyleyerek
yaklaşık %25 eksiltiyorlar.
yaklaşık %25 eksiltiyorlar.
11:27
That means a dollar received when lying
253
675760
3616
Yani yalan söyleyerek aldıkları bir dolar,
11:31
is worth to them only 75 cents
254
679400
2136
dürüst davranmaları için herhangi bir
11:33
without any incentives you put in place
for them to behave honestly.
for them to behave honestly.
255
681560
3696
teşvik devreye sokmadığınız takdirde
onlar için sadece 75 sent değerindedir.
onlar için sadece 75 sent değerindedir.
11:37
It's their intrinsic motivation.
256
685280
1736
Onların içsel motivasyonu bu.
11:39
By the way, I'm not a moral authority.
257
687040
1856
Bu arada ben de ahlaki otorite değilim.
11:40
I'm not saying I have
all these beautiful values, right?
all these beautiful values, right?
258
688920
2920
Tüm bu güzel değerleri ben taşıyorum
demiyorum yani.
demiyorum yani.
11:44
But I'm interested in how people behave
259
692440
1936
Fakat insanların davranışlarıyla
11:46
and how we can leverage
that richness in human nature
that richness in human nature
260
694400
3376
ve insan doğasındaki bu zenginlikleri
kurumlarımızın işleyişini
kurumlarımızın işleyişini
11:49
to actually improve
the workings of our organizations.
the workings of our organizations.
261
697800
3440
gerçekten artırmak için nasıl
yükseltebileceğimizle ilgileniyorum.
yükseltebileceğimizle ilgileniyorum.
11:54
So there are two
very, very different visions here.
very, very different visions here.
262
702400
3176
İşte burada çok çok farklı
iki görüş var.
iki görüş var.
11:57
On the one hand,
263
705600
1336
Bir yandan
11:58
you can appeal to benefits and costs
264
706960
3016
fayda ve maliyet size cazip gelebilir
12:02
and try to get people
to behave according to them.
to behave according to them.
265
710000
2656
ve buna göre hareket edenleri
işe alabilirsiniz.
işe alabilirsiniz.
12:04
On the other hand,
266
712680
1616
Diğer yandan,
12:06
you can select people who have the values
267
714320
4016
kendi değerleri ve
12:10
and the desirable
characteristics, of course --
characteristics, of course --
268
718360
2216
arzu ettiğiniz özellikleri olan, tabii ki
12:12
competencies that go
in line with your organization.
in line with your organization.
269
720600
3576
kurumunuzla uygun düşen
yetenekleri olan insanları seçebilirsiniz.
yetenekleri olan insanları seçebilirsiniz.
12:16
I do not yet know where
these protected values really come from.
these protected values really come from.
270
724200
4216
Bu korunan değerler
gerçekten nereden geliyor bilemiyorum.
gerçekten nereden geliyor bilemiyorum.
12:20
Is it nurture or is it nature?
271
728440
3376
Yetişme şekli midir, fıtrat mı?
12:23
What I can tell you
272
731840
1376
Sizlere bu dağılımın
12:25
is that the distribution
looks pretty similar for men and women.
looks pretty similar for men and women.
273
733240
5096
kadın ve erkeklerde
oldukça benzediğini söyleyebilirim.
oldukça benzediğini söyleyebilirim.
12:30
It looks pretty similar
for those who had studied economics
for those who had studied economics
274
738360
3776
Ekonomi okuyanlar veya
psikoloji okuyanlarda
psikoloji okuyanlarda
12:34
or those who had studied psychology.
275
742160
2360
çok benziyor.
12:38
It looks even pretty similar
around different age categories
around different age categories
276
746000
3376
Hatta yetişkinlerde
farklı yaş grupları arasında
farklı yaş grupları arasında
12:41
among adults.
277
749400
1216
çok benziyor.
12:42
But I don't know yet
how this develops over a lifetime.
how this develops over a lifetime.
278
750640
2656
Fakat yaşam boyu bu nasıl
gelişiyor henüz bilmiyorum.
gelişiyor henüz bilmiyorum.
12:45
That will be the subject
of future research.
of future research.
279
753320
3440
Gelecek araştırma konum bu olacak.
12:49
The idea I want to leave you with
280
757640
1656
Sizi teşviklere başvurmada
12:51
is it's all right to appeal to incentives.
281
759320
2776
bir sorun olmadığı fikriyle
bırakmak istiyorum.
bırakmak istiyorum.
12:54
I'm an economist;
282
762120
1216
Ben bir ekonomistim,
12:55
I certainly believe in the fact
that incentives work.
that incentives work.
283
763360
2920
teşviklerin işe yaradığına
kesinlikle inanıyorum.
kesinlikle inanıyorum.
12:59
But do think about selecting
the right people
the right people
284
767400
4016
Fakat insanları işe alıp
sonra teşvikleri devreye sokmaktan ziyade
sonra teşvikleri devreye sokmaktan ziyade
13:03
rather than having people
and then putting incentives in place.
and then putting incentives in place.
285
771440
3496
doğru insanı seçme konusunda
iyi düşünün.
iyi düşünün.
13:06
Selecting the right people
with the right values
with the right values
286
774960
2256
Dürüst değerlere sahip
doğru insanları seçmek
doğru insanları seçmek
13:09
may go a long way
to saving a lot of trouble
to saving a lot of trouble
287
777240
3936
kurumlarınızda birçok problemden kurtulmak
13:13
and a lot of money
288
781200
1376
ve para kazanmak açısından
13:14
in your organizations.
289
782600
1736
destekleyici olabilir.
13:16
In other words,
290
784360
1256
Diğer bir deyişle,
13:17
it will pay off to put people first.
291
785640
3760
"insana" öncelik tanımak
buna değecektir.
buna değecektir.
13:22
Thank you.
292
790040
1216
Teşekkür ederim.
13:23
(Applause)
293
791280
3640
(Alkışlar)
Translated by Selda Yener
ABOUT THE SPEAKER
Alexander Wagner - EconomistAlexander Wagner balances two passions: the thrill of seeking knowledge about fundamentals of human behavior for knowledge's sake, and the desire to apply insights in the real world and to improve the workings of markets and organizations.
Why you should listen
Alexander Wagner has discovered that to most people, what matters is not only how much money they receive but also whether they behaved honestly to receive that money. As Swiss Finance Institute professor at the University of Zurich's Department of Banking and Finance, Wagner has taught corporate finance to thousands of eager students and hundreds of motivated executives, and he has helped shape governance systems of companies large and small. His recent research deals with how investors perceive managerial words and deeds … and with the stock market implications of the Trump election.
Alexander Wagner | Speaker | TED.com