TED2017
Helen Pearson: Lessons from the longest study on human development
Helen Pearson: İnsani gelişme hakkındaki en uzun araştırmadan dersler
Filmed:
Readability: 3.4
2,357,562 views
Bazı çocuklar gelecekte mutlu ve sağlıklı olurken diğerleri zorlu, mücadele dolu bir yaşam sürüyor. Son 70 yıl boyunca İngiltere'de bilim insanları, bu durumun sebebini öğrenmek için binlerce çocuk üzerinde araştırma yapıyor. Bu, şimdiye kadar insani gelişim üzerine yapılan en uzun araştırma. Başka bir çalışmada insan hayatı bu kadar iyi incelenmemişti. Araştırma sonuçları hayat, öğrenme ve ebeveynlik tarzımızı değiştiriyor. Bilim alanında gazeteci olan Helen Pearson, bu araştırmanın sonuçlarını inceliyor. Ayrıca iyi yaşam ve iyi ebeveynlik konusunda bazı önemli bulguları ve gerçeklikleri paylaşıyor.
Helen Pearson - Science journalist, editor, author
Helen Pearson's book, "The Life Project," tells the extraordinary story of the longest-running study of human development in the world. Full bio
Helen Pearson's book, "The Life Project," tells the extraordinary story of the longest-running study of human development in the world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Today I want to confess something to you,
0
1802
3324
Bugün size bir şey itiraf
etmek istiyorum.
etmek istiyorum.
00:17
but first of all I'm going to ask you
a couple of questions.
a couple of questions.
1
5150
2895
Ama öncesinde size birkaç
soru soracağım.
soru soracağım.
00:20
How many people here have children?
2
8069
1753
Burada kaç kişinin çocuğu var?
Kaçınız, çocuğunu nasıl doğru
00:23
And how many of you are confident
3
11676
1578
00:25
that you know how
to bring up your children
to bring up your children
4
13278
2054
şekilde yetiştireceğini bildiği konusunda
00:27
in exactly the right way?
5
15356
1235
kendine güvenebiliyor?
00:28
(Laughter)
6
16615
3441
(Gülüşmeler)
00:32
OK, I don't see too many hands
going up on that second one,
going up on that second one,
7
20080
3139
İkinci soruyla ilgili çok kaldırılan
çok fazla el görmüyorum.
çok fazla el görmüyorum.
00:35
and that's my confession, too.
8
23243
1547
İtirafta bulunayım.
00:36
I've got three boys;
9
24814
1251
Üç çocuğum var;
00:38
they're three, nine and 12.
10
26089
1807
3, 9 ve 12 yaşındalar.
00:39
And like you, and like most parents,
11
27920
2066
Sizin gibi, pek çok ebeveyn gibi,
00:42
the honest truth is I have
pretty much no idea what I'm doing.
pretty much no idea what I'm doing.
12
30010
2940
dürüst olmak gerekirse ne yaptığım
konusunda bir fikrim yok.
konusunda bir fikrim yok.
Hayatlarında mutlu, sağlıklı
olmalarını istiyorum
olmalarını istiyorum
00:45
I want them to be
happy and healthy in their lives,
happy and healthy in their lives,
13
33649
2405
ama öyle olmalarından emin olmak için
00:48
but I don't know what I'm supposed to do
14
36078
1986
00:50
to make sure they are happy and healthy.
15
38088
2006
ne yapmam gerektiğini bilmiyorum.
00:52
There's so many books
offering all kinds of conflicting advice,
offering all kinds of conflicting advice,
16
40118
2977
Her türden çelişkili tavsiyenin
yer verildiği çok fazla kitap var,
yer verildiği çok fazla kitap var,
00:55
it can be really overwhelming.
17
43119
1536
bu bunaltıcı olabiliyor.
00:56
So I've spent most of their lives
just making it up as I go along.
just making it up as I go along.
18
44679
3096
Hâl böyle olunca akışına bıraktım,
bir şekilde beraber büyüdük.
bir şekilde beraber büyüdük.
Fakat İngiltere'de sahip olduğumuz
küçük sırrımızla karşılaştığımda
küçük sırrımızla karşılaştığımda
01:01
However, something changed me
a few years ago,
a few years ago,
19
49034
3016
01:04
when I came across a little secret
that we have in Britain.
that we have in Britain.
20
52074
2798
bazı şeyler beni değiştirdi.
01:07
It's helped me become more confident
about how I bring up my own children,
about how I bring up my own children,
21
55365
3481
Çocuğumu nasıl yetiştirmem gerektiği
konusunda kendime güvenimi artırdı.
konusunda kendime güvenimi artırdı.
01:10
and it's revealed a lot about
how we as a society can help all children.
how we as a society can help all children.
22
58870
3409
Bu, çocuklara nasıl yardım edebileceğimiz
konusunda çok şeyi açığa çıkardı.
konusunda çok şeyi açığa çıkardı.
01:14
I want to share that secret
with you today.
with you today.
23
62804
2178
Bu sırrı sizinle paylaşmak istiyorum.
01:18
For the last 70 years,
24
66128
1937
70 yıl boyunca,
01:20
scientists in Britain have been following
thousands of children through their lives
thousands of children through their lives
25
68089
4477
İngiltere'de bilim insanları, olağanüstü
bir bilimsel araştırmanın parçası olarak
bir bilimsel araştırmanın parçası olarak
01:24
as part of an incredible scientific study.
26
72590
2004
binlerce çocuğun yaşam
sürecini takip ediyor.
sürecini takip ediyor.
01:27
There's nothing quite like it
anywhere else in the world.
anywhere else in the world.
27
75471
2700
Dünyanın başka yerinde bir benzeri yok.
01:30
Collecting information
on thousands of children
on thousands of children
28
78912
2192
Binlerce çocuğun bilgisini toplamak
01:33
is a really powerful thing to do,
29
81128
1573
bu gerçekten muhteşem bir şey.
01:34
because it means we can compare
the ones who say,
the ones who say,
30
82725
2287
Çünkü, örneğin kimlerin okulda
başarılı olduğunu;
başarılı olduğunu;
01:37
do well at school or end up healthy
or happy or wealthy as adults,
or happy or wealthy as adults,
31
85036
3410
yetişkinliğinde sağlıklı, mutlu
veya yüksek gelirli olduğunu,
veya yüksek gelirli olduğunu,
zorluklarla yüzleştiğini
karşılaştırabileceğimiz demek.
karşılaştırabileceğimiz demek.
01:40
and the ones who struggle much more,
32
88470
1788
01:42
and then we can sift through
all the information we've collected
all the information we've collected
33
90282
3001
Ardından, topladığımız
bilgileri inceleyebilir,
bilgileri inceleyebilir,
01:45
and try to work out why
their lives turned out different.
their lives turned out different.
34
93307
2900
hayatlarının neden farklılaştığını
anlaya çalışabiliriz.
anlaya çalışabiliriz.
01:48
This British study --
it's actually a kind of crazy story.
it's actually a kind of crazy story.
35
96231
2956
Bu İngiliz araştırması, aslında
çılgın bir hikaye.
çılgın bir hikaye.
01:51
So it all starts back in 1946,
36
99211
2405
Başlangıcı 1946'ya dayanıyor,
savaşın bitmesinden birkaç ay sonra.
01:53
just a few months
after the end of the war,
after the end of the war,
37
101640
2241
Bilim insanları, kadının
çocuk sahibi olmasının
çocuk sahibi olmasının
01:55
when scientists wanted to know
38
103905
1431
01:57
what it was like for a woman
to have a baby at the time.
to have a baby at the time.
39
105360
2795
nasıl bir şey olduğunu
öğrenmek istediğinde.
öğrenmek istediğinde.
Annelerle birlikte bu kapsamlı
araştırmayı yürüttüler.
araştırmayı yürüttüler.
02:00
They carried out
this huge survey of mothers
this huge survey of mothers
40
108752
2407
İngiltere'de, İskoçya'da, Galler'de
bir haftada doğan
bir haftada doğan
02:03
and ended up recording the birth
of nearly every baby
of nearly every baby
41
111183
2945
02:06
born in England, Scotland
and Wales in one week.
and Wales in one week.
42
114152
2563
neredeyse her bebeğin
doğumunu kaydettiler.
doğumunu kaydettiler.
02:09
That was nearly 14,000 babies.
43
117127
2384
Bu yaklaşık 14.000 bebekti.
02:12
The questions they asked these women
44
120504
1763
Bu kadınlara sorulan sorular,
02:14
are very different than the ones
we might ask today.
we might ask today.
45
122291
2462
bugün sorabileceklerimizden çok
farklıdır.
farklıdır.
Bu sorular şimdileri
biraz demode gelir.
biraz demode gelir.
02:16
They sound really old-fashioned now.
46
124777
1726
02:18
They asked them things like,
47
126527
1335
Örneğin şu soruları sordular:
02:19
"During pregnancy,
48
127886
1206
"Hamilelik döneminizde
02:21
did you get your full extra ration
of a pint of milk a day?"
of a pint of milk a day?"
49
129116
3109
yeterli düzeyde süt tükettiniz mi?"
02:25
"How much did you spend
on smocks, corsets,
on smocks, corsets,
50
133456
3318
"İç çamaşırınız, korseniz, geceliğiniz,
02:28
nightdresses, knickers and brassieres?"
51
136798
2919
külotunuz ve sütyeniniz için
ne kadar para harcadınız?"
ne kadar para harcadınız?"
02:32
And this is my favorite one:
52
140838
1567
Favori sorum şu:
02:34
"Who looked after your husband
while you were in bed with this baby?"
while you were in bed with this baby?"
53
142429
3252
"Siz çocuğunuzla yatağınızdayken
kocanıza kim göz kulak oldu?"
kocanıza kim göz kulak oldu?"
02:37
(Laughter)
54
145705
4519
(Gülüşmeler)
02:42
Now, this wartime study
actually ended up being so successful
actually ended up being so successful
55
150248
3395
Savaş zamanı bu araştırma
o kadar başarılı oldu ki
o kadar başarılı oldu ki
02:45
that scientists did it again.
56
153667
1769
bilim insanları bunu tekrarladı.
02:47
They recorded the births
of thousands of babies born in 1958
of thousands of babies born in 1958
57
155460
3339
1958'de doğan binlerce bebeğin,
ve 1970'te doğan binlerce bebeğin
doğumunu kaydettiler.
doğumunu kaydettiler.
02:50
and thousands more in 1970.
58
158823
1924
02:53
They did it again in the early 1990s,
59
161096
2002
1990'ların başlarında tekrarladılar,
02:55
and again at the turn of the millennium.
60
163122
2048
2000'lerin başında yeniden tekrarladılar.
02:57
Altogether, more than 70,000 children
have been involved in these studies
have been involved in these studies
61
165194
3666
Toplamda, 5 nesilden 70.000'den
03:00
across those five generations.
62
168884
2013
fazla çocuk araştırmaya dâhil edildi.
03:02
They're called the British birth cohorts,
63
170921
2191
Onlara İngiliz doğum takımı adı verildi ve
03:05
and scientists have gone back
and recorded more information
and recorded more information
64
173136
2763
o dönemden itibaren bilim insanları
her birkaç yılda bir insanların
daha fazla bilgisini kaydetti.
daha fazla bilgisini kaydetti.
03:07
on all of these people
every few years ever since.
every few years ever since.
65
175923
2349
03:11
The amount of information
that's now been collected on these people
that's now been collected on these people
66
179091
3176
Şimdiye kadar bu insanlarla
ilgili toplanan bilgi
ilgili toplanan bilgi
03:14
is just completely mind-boggling.
67
182291
1580
akıllara durgunluk verir.
03:15
It includes thousands
of paper questionnaires
of paper questionnaires
68
183895
2190
Kaydedilen bilgiler binlerce anket
sonucunu
sonucunu
03:18
and terabytes' worth of computer data.
69
186109
1867
ve terabaytlarca bilgisayar
verisini kapsamaktadır.
verisini kapsamaktadır.
03:20
Scientists have also built up
a huge bank of tissue samples,
a huge bank of tissue samples,
70
188473
2826
Bilim insanları ayrıca geniş doku
bankası inşa ettiler,
bankası inşa ettiler,
03:23
which includes locks of hair,
nail clippings, baby teeth and DNA.
nail clippings, baby teeth and DNA.
71
191323
4480
ki bunlar saç kılı, tırnak örnekleri,
süt dişi ve DNA içermektedir.
süt dişi ve DNA içermektedir.
03:28
They've even collected 9,000 placentas
from some of the births,
from some of the births,
72
196498
4555
Bazı doğumlardan toplam 9.000
plesenta bile topladılar,
plesenta bile topladılar,
03:33
which are now pickled in plastic buckets
in a secure storage warehouse.
in a secure storage warehouse.
73
201077
4314
ki bunlar şimdi plastik kaplarda
güvenli depolarda bulunuyor.
güvenli depolarda bulunuyor.
03:38
This whole project has become unique --
74
206564
1896
Bu tüm proje özgün oldu--
03:40
so, no other country in the world
is tracking generations of children
is tracking generations of children
75
208484
3336
Yani, dünyada başka hiçbir ülke
bu kadar detaylı şekilde
bu kadar detaylı şekilde
03:43
in quite this detail.
76
211844
1336
çocuk nesillerini takip etmiyor.
03:45
These are some of the best-studied
people on the planet,
people on the planet,
77
213769
3031
Bunlar, dünyada en iyi şekilde
incelenen insanlarıdır.
incelenen insanlarıdır.
03:48
and the data has become
incredibly valuable for scientists,
incredibly valuable for scientists,
78
216824
3104
bu veri, bilim insanları için
çok ama çok önemli oldu,
çok ama çok önemli oldu,
03:51
generating well over 6,000
academic papers and books.
academic papers and books.
79
219952
3294
6.000'den fazla makale ve kitap
yayımlandı.
yayımlandı.
03:56
But today I want to focus
on just one finding --
on just one finding --
80
224705
2859
Ama bugün bir bulgu üzerine
odaklanmak istiyorum:
odaklanmak istiyorum:
03:59
perhaps the most important discovery
to come from this remarkable study.
to come from this remarkable study.
81
227588
4334
belki bu dikkate değer çalışmanın
en önemli keşfi.
en önemli keşfi.
04:03
And it's also the one
that spoke to me personally,
that spoke to me personally,
82
231946
2338
Bu ayrıca kişisel olarak
beni de ilgilendiriyor
beni de ilgilendiriyor
04:06
because it's about how to use science
to do the best for our children.
to do the best for our children.
83
234308
3314
çünkü bilimin, çocuklar için nasıl
en iyi şekilde kullanılacağı ile ilgili.
en iyi şekilde kullanılacağı ile ilgili.
04:10
So, let's get the bad news
out of the way first.
out of the way first.
84
238588
2797
Önce kötü haberle başlayalım.
04:14
Perhaps the biggest message
from this remarkable study is this:
from this remarkable study is this:
85
242206
3055
Belki de bu kayda değer araştırmanın
en büyük mesajı:
en büyük mesajı:
04:18
don't be born into poverty
or into disadvantage,
or into disadvantage,
86
246137
3215
yoksulluk içinde, dezavantajlı
şekilde doğmayın.
şekilde doğmayın.
04:21
because if you are,
87
249376
1214
Eğer doğduysanız,
04:22
you're far more likely
to walk a difficult path in life.
to walk a difficult path in life.
88
250614
2685
muhtemelen hayatta çok zorlu
bir yol yürüyeceksinizdir.
bir yol yürüyeceksinizdir.
Bu çalışmadaki bir çok çocuk
fakir ailelerde veya dar evleri olan
fakir ailelerde veya dar evleri olan
04:26
Many children in this study
were born into poor families
were born into poor families
89
254103
2882
04:29
or into working-class families that had
cramped homes or other problems,
cramped homes or other problems,
90
257009
4327
veya başka problemleri olan
çalışan kesim ailelerinde doğmuştur
çalışan kesim ailelerinde doğmuştur
04:33
and it's clear now
that those disadvantaged children
that those disadvantaged children
91
261360
2478
ve şimdi bu açıktır ki
bu dezavantajlı çocukların
bu dezavantajlı çocukların
04:35
have been more likely to struggle
on almost every score.
on almost every score.
92
263862
3092
hemen her bir puanlama kriterinde
güçlük çekmeleri çok muhtemel.
güçlük çekmeleri çok muhtemel.
04:38
They've been more likely
to do worse at school,
to do worse at school,
93
266978
2350
Eğitim sürecinde kötü olmaları
04:41
to end up with worse jobs
and to earn less money.
and to earn less money.
94
269352
2755
kötü bir iş ve düşük gelire
sahip olmaları daha olasıdır.
sahip olmaları daha olasıdır.
04:44
Now, maybe that sounds really obvious,
95
272131
2007
Belki bu şaşırtıcı bir sonuç değil.
04:46
but some of the results
have been really surprising,
have been really surprising,
96
274162
2695
Ama bazı sonuçlar şaşırtıcı,
04:48
so children who had a tough start in life
97
276881
1953
hayata zorlu şekilde başlayan çocukların
04:50
are also more likely to end up
unhealthy as adults.
unhealthy as adults.
98
278858
2504
yetişkinliğinde sağlıksız
olmaları daha muhtemeldir.
olmaları daha muhtemeldir.
Kilolu, yüksek tansiyonlu
04:53
They're more likely to be overweight,
99
281725
1767
olmaları daha ihtimal dahilinde,
04:55
to have high blood pressure,
100
283516
1335
ve sonraki yıllarda
hafıza yetilerinin azalması,
hafıza yetilerinin azalması,
04:56
and then decades down the line,
101
284875
2093
04:58
more likely to have a failing memory,
poor health and even to die earlier.
poor health and even to die earlier.
102
286992
4373
sağlıksız olmaları hatta daha
erken ölmeleri yüksek ihtimaldir.
erken ölmeleri yüksek ihtimaldir.
05:05
Now, I talked about what happens later,
103
293777
2913
Size, ilerleyen süreçte ne
olduğundan bahsettim
olduğundan bahsettim
05:08
but some of these differences emerge
at a really shockingly early age.
at a really shockingly early age.
104
296714
3317
ama bazı farklar çok erken yaşta
ortaya çıkabilir.
ortaya çıkabilir.
Bir çalışmada, öğretim geliştirme testinde
05:12
In one study,
105
300401
1288
05:13
children who were growing up in poverty
106
301713
1895
yoksulluk içinde büyüyen çocukların,
05:15
were almost a year behind
the richer children on educational tests,
the richer children on educational tests,
107
303632
3861
akranlarının neredeyse 1 yıl
gerisinde kaldığı görüldü.
gerisinde kaldığı görüldü.
05:19
and that was by the age of just three.
108
307517
1914
Üstelik sadece 3 yaşındayken.
05:22
These types of differences have been found
again and again across the generations.
again and again across the generations.
109
310499
3858
Bu farklılık nesiller boyu tekrar tekrar
bulunmaya devam etti.
bulunmaya devam etti.
05:26
It means that our early circumstances
have a profound influence
have a profound influence
110
314381
3270
Bu, hayatımızın ilk
aşamasındaki koşulların
aşamasındaki koşulların
05:29
on the way that the rest
of our lives play out.
of our lives play out.
111
317675
2645
yaşamımızın geri kalanını
etkilediği anlamına geliyor.
etkilediği anlamına geliyor.
05:32
And working out why that is
112
320344
1430
Bunun neden böyle olduğu,
05:33
is one of the most difficult questions
that we face today.
that we face today.
113
321798
2820
yüzleştiğimiz zorlu sorulardan biri.
05:37
So there we have it.
114
325833
1657
Neyse, İşte böyle.
05:39
The first lesson for successful life,
everyone, is this:
everyone, is this:
115
327514
2676
Başarılı bir yaşam için ilk ders:
05:42
choose your parents very carefully.
116
330214
1856
anne-babalarınızı dikkatli seçin.
05:44
(Laughter)
117
332094
1001
(Gülüşmeler)
05:45
Don't be born into a poor family
or into a struggling family.
or into a struggling family.
118
333119
3052
Yoksul veya zorluklarla boğuşan
bir ailede doğmayın.
bir ailede doğmayın.
05:49
Now, I'm sure you can see
the small problem here.
the small problem here.
119
337369
2737
Eminim buradaki küçük
sorunu görebilirsiniz.
sorunu görebilirsiniz.
05:52
We can't choose our parents
or how much they earn,
or how much they earn,
120
340130
3438
Ebeveynlerimizi ve ne kadar
kazandıklarını seçemeyiz.
kazandıklarını seçemeyiz.
05:55
but this British study has also struck
a real note of optimism
a real note of optimism
121
343592
3229
Ama bu araştırmanın ayrıca
iyimser yönleri de var:
iyimser yönleri de var:
05:58
by showing that not everyone
who has a disadvantaged start
who has a disadvantaged start
122
346845
3351
Hayata dezavantaj ile başlayan
kimseler içinde zorlu yaşam
kimseler içinde zorlu yaşam
06:02
ends up in difficult circumstances.
123
350220
2595
koşullarına maruz kalmayanların
da olduğunu gösteriyor.
da olduğunu gösteriyor.
Bildiğiniz gibi pek çok insan
hayata zorlu koşullarda başlar
hayata zorlu koşullarda başlar
06:05
As you know, many people
have a tough start in life,
have a tough start in life,
124
353346
2453
06:07
but they end up doing very well
on some measure nevertheless,
on some measure nevertheless,
125
355823
2859
ama bir kısmı iyi bir hayat sürer.
06:10
and this study starts to explain how.
126
358706
1791
Bu araştırma, bunun nasıl
olduğunu açıklıyor.
olduğunu açıklıyor.
Araştırmadan çıkarılacak 2. ders şu:
06:13
So the second lesson is this:
127
361337
2101
06:15
parents really matter.
128
363462
1825
Ebeveynler çok önemli.
Araştırma; çocuğuyla ilgilenen, onların
06:17
In this study,
129
365907
1151
geleceği ile ilgili tutkusu
olan ebeveynlerin çocuklarının
olan ebeveynlerin çocuklarının
06:19
children who had engaged,
interested parents,
interested parents,
130
367082
2118
06:21
ones who had ambition for their future,
131
369224
2064
zorlu hayat şartlarından sıyrılmalarının
06:23
were more likely to escape
from a difficult start.
from a difficult start.
132
371312
2834
daha ihtimal dahilinde olduğunu gösterdi.
06:26
It seems that parents and what they do
are really, really important,
are really, really important,
133
374170
4025
Özellikle çocuğun ilk yıllarında,
ailelerin ne yaptığı çok ama çok
önemli görünüyor.
önemli görünüyor.
06:30
especially in the first few years of life.
134
378219
2104
Size bir örnek vereyim.
06:32
Let me give you an example of that.
135
380927
1668
Bir araştırmada bilim insanları,
06:34
In one study,
136
382619
1194
06:35
scientists looked at about 17,000 children
who were born in 1970.
who were born in 1970.
137
383837
4056
1970'te doğmuş 17.000 çocuğu
inceledi.
inceledi.
Buna rağmen hayata zor bir başlangıç
yapmış çocuklara
yapmış çocuklara
06:40
They sifted all the mountains of data
that they had collected
that they had collected
138
388779
2947
okula devam etmeleri ve başarılı
olmalarındaki faktörü
olmalarındaki faktörü
06:43
to try to work out
139
391750
1227
06:45
what allowed the children
who'd had a difficult start in life
who'd had a difficult start in life
140
393001
2881
çözmeye çabalamak için
bilim insanları topladıkları
veriyi elekten geçirdiler.
veriyi elekten geçirdiler.
06:47
to go on and do well
at school nevertheless.
at school nevertheless.
141
395906
2123
06:50
In other words, which ones beat the odds.
142
398053
2353
Başka bir deyişle kimlerin
zoru başardığını.
zoru başardığını.
06:52
The data showed that what mattered
more than anything else was parents.
more than anything else was parents.
143
400430
3747
Veri, ebeveynlerin diğer her şeyden
daha önemli olduğunu gösterdi.
daha önemli olduğunu gösterdi.
06:56
Having engaged, interested parents
in those first few years of life
in those first few years of life
144
404201
3598
Yaşamın ilk yıllarında ilgili ebeveynlere
sahip olmanın,
sahip olmanın,
06:59
was strongly linked to children going on
to do well at school later on.
to do well at school later on.
145
407823
3707
okul ve sonrasındaki süreçteki başarı ile
birebir ilişkili olduğu görüldü.
birebir ilişkili olduğu görüldü.
Aslında, ebeveynlerin yaptığı küçük şeyler
07:04
In fact, quite small things
that parents do
that parents do
146
412238
2966
çocuklar için faydalı sonuçlar
ile ilişkilidir.
ile ilişkilidir.
07:07
are associated with good
outcomes for children.
outcomes for children.
147
415228
2478
07:10
Talking and listening to a child,
148
418370
1905
Çocukla konuşmak ve çocuğu dinlemek,
07:12
responding to them warmly,
149
420299
1904
onlara sıcak şekilde yanıt vermek,
07:14
teaching them their letters and numbers,
150
422227
1968
onlara rakamları ve harfleri öğretmek,
07:16
taking them on trips and visits.
151
424219
1672
onları gezintiye çıkarmak,
07:17
Reading to children every day
seems to be really important, too.
seems to be really important, too.
152
425915
3017
çocuklara her gün okuma yapmak
oldukça önemli görünüyor.
oldukça önemli görünüyor.
07:21
So in one study,
153
429504
1388
Bir çalışmada:
07:22
children whose parents were reading
to them daily when they were five
to them daily when they were five
154
430916
3287
5 yaşındaki çocuğuna her gün okuma yapan,
07:26
and then showing an interest
in their education at the age of 10,
in their education at the age of 10,
155
434227
3049
10 yaşındaki çocuğunun eğitimi ile
ilgilenen ailelerin çocukları
ilgilenen ailelerin çocukları
07:29
were significantly less likely
to be in poverty at the age of 30
to be in poverty at the age of 30
156
437300
4021
30 yaşına geldiğinde
yoksul olma ihtimalleri
yoksul olma ihtimalleri
bunları yapmayan ailelerin
çocuklarına kıyasla daha düşüktür.
çocuklarına kıyasla daha düşüktür.
07:33
than those whose parents
weren't doing those things.
weren't doing those things.
157
441345
2592
07:37
Now, there are huge challenges
with interpreting this type of science.
with interpreting this type of science.
158
445111
4041
Bu türden bir bilimi yorumlamanın
ciddi zorlukları var.
ciddi zorlukları var.
Bu çalışmalar ailelerin yaptığı
belli şeylerin
belli şeylerin
07:41
These studies show
that certain things that parents do
that certain things that parents do
159
449681
2655
çocuklar için güzel sonuçlarla orantılı
olduğunu gösteriyor,
olduğunu gösteriyor,
07:44
are correlated with good
outcomes for children,
outcomes for children,
160
452360
2362
07:46
but we don't necessarily know
those behaviors caused the good outcomes,
those behaviors caused the good outcomes,
161
454746
3413
ama bu davranışların güzel sonuçlara
neden olacağını veya başka faktörlerin
neden olacağını veya başka faktörlerin
07:50
or whether some other factor
is getting in the way.
is getting in the way.
162
458183
2382
yolumuza çıkıp çıkmayacağını
bilemeyiz.
bilemeyiz.
07:52
For example, we have to take
genes into account,
genes into account,
163
460589
2245
Mesela, genetik faktörleri de
hesaba katmalıyız
hesaba katmalıyız
07:54
and that's a whole other talk in itself.
164
462858
2147
ve bu başlı başına ayrı bir
konuşma konusu.
konuşma konusu.
Ama İngiliz çalışmasıyla çalışmış
olan bilim insanları
olan bilim insanları
07:57
But scientists working
with this British study
with this British study
165
465489
2223
07:59
are working really hard to get at causes,
166
467736
2166
sebepleri elde etmek için
çok çalıştılar,
çok çalıştılar,
08:01
and this is one study I particularly love.
167
469926
2021
Ve bu, benim özellikle
sevdiğim bir çalışma.
sevdiğim bir çalışma.
08:03
In this one,
168
471971
1182
Bu çalışmada,
08:05
they looked at the bedtime routines
of about 10,000 children
of about 10,000 children
169
473177
2867
2000'lerin başında doğan
yaklaşık 10.000 çocuğun
yaklaşık 10.000 çocuğun
08:08
born at the turn of the millennium.
170
476068
1792
uyku vakitleri incelendi.
08:09
Were the children going to bed
at regular times,
at regular times,
171
477884
2329
Çocuklar yatağa belli saatlerde mi,
08:12
or did they go to bed
at different times during the week?
at different times during the week?
172
480237
2898
yoksa farklı saatlerde mi gitti?
08:15
The data showed that those children
who were going to bed at different times
who were going to bed at different times
173
483159
3573
Veri; akşamları yatağa farklı saatlerde
giden çocuklarda diğerlerine
giden çocuklarda diğerlerine
kıyasla daha çook
davranış sorunu olduğunu gösterdi.
davranış sorunu olduğunu gösterdi.
08:18
were more likely
to have behavioral problems,
to have behavioral problems,
174
486756
2373
08:21
and then those that switched
to having regular bedtimes
to having regular bedtimes
175
489153
2709
Yatağa gitme saatini düzene
koyan çocukların
koyan çocukların
08:23
often showed an improvement in behavior,
176
491886
2386
davranışlarında iyileşme görüldü
08:26
and that was really crucial,
177
494296
1356
ve bu gerçekten önemli.
08:27
because it suggested
it was the bedtime routines
it was the bedtime routines
178
495676
2272
Çünkü bu, çocuklar için işlerin
iyi gitmesine
iyi gitmesine
yardımcı olan şeyin düzenli
uyku olduğunu gösteriyor.
uyku olduğunu gösteriyor.
08:29
that were really helping things
get better for those kids.
get better for those kids.
179
497972
2715
Hakkında düşünülecek
başka bir araştırma.
başka bir araştırma.
08:33
Here's another one to think about.
180
501261
1621
Bu araştırmada bilim insanları,
08:34
In this one,
181
502906
1158
08:36
scientists looked at children
who were reading for pleasure.
who were reading for pleasure.
182
504088
2891
kendi isteğiyle, keyif için
okuma yapan çocukları inceledi.
okuma yapan çocukları inceledi.
08:39
That means that they picked up
a magazine, a picture book, a story book.
a magazine, a picture book, a story book.
183
507003
4053
Bunun anlamı çocuklar dergi, resimli
kitap, hikâye kitabı eline alıyor.
kitap, hikâye kitabı eline alıyor.
08:43
The data showed that children
who were reading for pleasure
who were reading for pleasure
184
511806
2773
Veri gösterdi ki; 5 ve 10 yaşlarında
08:46
at the ages of five and 10
185
514603
2260
okuma yapan çocuklar, okuldaki ve
08:48
were more likely to go on in school
better, on average,
better, on average,
186
516887
2896
sonraki çeşitli testlerde
08:51
on school tests later in their lives.
187
519807
1971
daha başarılı olma eğilimindeler.
08:53
And not just tests of reading,
188
521802
1705
Buna sadece okuma testleri değil,
08:55
but tests of spelling and maths as well.
189
523531
2140
matematik ve yazım testleri de dâhil.
08:58
This study tried to control
for all the confounding factors,
for all the confounding factors,
190
526505
2810
Bu çalışmada veriler dikkatle seçildi;
09:01
so it looked at children
who were equally intelligent
who were equally intelligent
191
529339
2484
yani benzer zekâya,
09:03
and from the same social-class background,
192
531847
2032
benzer arka planı olan çocuklar seçildi.
09:05
so it seemed as if it was the reading
which really helped those children
which really helped those children
193
533903
3383
Öyleyse, okuma faktörü çocukların okul ve
09:09
go on and score better on those
school tests later in their lives.
school tests later in their lives.
194
537310
3143
sonraki yaşamlarındaki başarılarına
katkı sağlıyor.
katkı sağlıyor.
Konuşmanın başında
09:13
Now at the start,
195
541777
1150
bu araştırmadan çıkarılacak ilk dersin
09:14
I said the first lesson from this study
196
542951
1949
yoksul veya zorlu yaşam koşulları ile
doğmamak olduğunu söyledim.
doğmamak olduğunu söyledim.
09:16
was not to be born into poverty
or into disadvantage,
or into disadvantage,
197
544924
2548
09:19
because those children tend to follow
more difficult paths in their lives.
more difficult paths in their lives.
198
547496
3552
Çünkü bu çocukların ileride
zorlu bir hayat sürmeleri yüksek ihtimal.
zorlu bir hayat sürmeleri yüksek ihtimal.
09:23
But then I said that parenting matters,
199
551072
2237
Sonra; çocuk yetiştirme tarzının,
09:25
and that good parenting,
if you can call it that,
if you can call it that,
200
553333
2302
iyi ebeveyn olmanın, çocukların
zorlukları yenmesinde,
zorlukları yenmesinde,
09:27
helps children beat the odds
201
555659
1336
dezavantajların üstesinden gelmesinde
faydalı olduğunu söyledim.
faydalı olduğunu söyledim.
09:29
and overcome some
of those early disadvantages.
of those early disadvantages.
202
557019
2803
09:31
So wait,
203
559846
1325
Bir dakika,
09:33
does that actually mean, then,
that poverty doesn't matter after all?
that poverty doesn't matter after all?
204
561195
3344
Bu, aslında... Yoksulluğun önemli olmadığı
anlamına mı geliyor?
anlamına mı geliyor?
09:38
You could argue it doesn't matter
if a child is born poor --
if a child is born poor --
205
566216
3012
Ebeveynlik iyi şekilde yapılırsa
09:41
as long as their parents are good parents,
they're going to do just fine.
they're going to do just fine.
206
569252
3721
yoksulluğun önemli olmadığını
ileri sürebilirsiniz.
ileri sürebilirsiniz.
09:44
I don't believe that's true.
207
572997
1407
Ben buna katılmıyorum.
09:46
This study shows that poverty
and parenting matter.
and parenting matter.
208
574428
2511
Bir araştırma hem ebeveynliğin, hem
gelirin önemli olduğunu gösteriyor.
gelirin önemli olduğunu gösteriyor.
09:49
And one study actually
put figures on that,
put figures on that,
209
577438
2000
Bu konuda bir çalışma yapıldı ve
09:51
so it looked at children
growing up in persistent poverty
growing up in persistent poverty
210
579462
2699
sürekli olarak yoksulluk içinde
yaşayan çocukların
yaşayan çocukların
09:54
and how well they were doing at school.
211
582185
2069
okuldaki başarısını inceledi.
09:56
The data showed
212
584596
1151
Veriler
09:57
that even when their parents
were doing everything right --
were doing everything right --
213
585771
2856
ebeveynler her şeyi doğru yapsalar bile,
10:00
putting them to bed on time
214
588651
1302
örneğin çocukları ideal vakitte
uykuya göndermek,
uykuya göndermek,
10:01
and reading to them every day
and everything else --
and everything else --
215
589977
2437
onlara her gün bir şeyler okumak
10:04
that only got those children so far.
216
592438
1833
ve diğer şeyler gibi...
10:06
Good parenting only reduced
the educational gap
the educational gap
217
594610
2969
İyi ebeveynlik, varlık-yokluk arasında
10:09
between the rich and poor children
by about 50 percent.
by about 50 percent.
218
597603
3013
sadece eğitimdeki farkı %50 kadar azalttı.
10:13
Now that means that poverty
leaves a really lasting scar,
leaves a really lasting scar,
219
601472
4151
Bu, yoksulluğun kalıcı iz bıraktığı ve
10:17
and it means that if we really want
to ensure the success and well-being
to ensure the success and well-being
220
605647
3382
gelecek nesillerin başarılı olmasından
emin olmak istiyorsak
emin olmak istiyorsak
çocukluktaki yoksulluk ile
mücadele etmenin
mücadele etmenin
10:21
of the next generation,
221
609053
1437
10:22
then tackling child poverty
is an incredibly important thing to do.
is an incredibly important thing to do.
222
610514
3888
hayatî öneme sahip olduğu
anlamına geliyor.
anlamına geliyor.
10:27
Now, what does all this mean
for you and me?
for you and me?
223
615882
2388
Bu sizin ve benim için ne anlama geliyor?
10:30
Are there lessons here
we can all take home and use?
we can all take home and use?
224
618294
2430
Burada, gündelik yaşamda
uygulayabileceğimiz dersler var mı?
uygulayabileceğimiz dersler var mı?
10:32
As a scientist and a journalist,
225
620748
1530
Bilim insanı ve gazeteci olarak,
10:34
I like to have some science
to inform my parenting ...
to inform my parenting ...
226
622302
2548
Bilimden faydalanarak ebeveynlik
bilgimi geliştirmek isterim.
bilgimi geliştirmek isterim.
Çocuğunuza zamanında yatması
için sesinizi yükselttiğinizde
için sesinizi yükselttiğinizde
10:37
and I can tell you that when
you're shouting at your kids
you're shouting at your kids
227
625912
2757
bilimin sizin tarafınızda olmasının
10:40
to go to bed on time,
228
628693
1260
10:41
it really helps to have
the scientific literature on your side.
the scientific literature on your side.
229
629977
3032
size yardımcı olacağını söyleyebilirim.
(Gülüşmeler)
10:45
(Laughter)
230
633033
1019
10:46
And wouldn't it be great to think
231
634076
1603
Mutlu, başarılı çocuklara sahip olmak için
10:47
that all we had to do to have
happy, successful children
happy, successful children
232
635703
2709
tüm yapmamız gerekenin; onlarla konuşmak,
10:50
was to talk to them,
be interested in their future,
be interested in their future,
233
638436
2699
gelecekleriyle ilgilenmek,
zamanında uyumalarını sağlamak,
zamanında uyumalarını sağlamak,
10:53
put them to bed on time,
and give them a book to read?
and give them a book to read?
234
641159
2574
okumaları için kitap vermek
olduğunu düşünmek harika olmaz mıydı?
olduğunu düşünmek harika olmaz mıydı?
10:55
Our job would be done.
235
643757
1150
İşimizi layıkı ile tamamlamış olurduk.
10:57
Now, as you can imagine,
236
645369
1469
Aslında düşünebileceğiniz gibi
cevaplar bu kadar basit değil.
cevaplar bu kadar basit değil.
10:58
the answers aren't quite
as simple as that.
as simple as that.
237
646862
3209
11:02
For one thing, this study
looks at what happens
looks at what happens
238
650095
2191
Evvela, binlerce çocuğa
11:04
to thousands and thousands
of children on average,
of children on average,
239
652310
2421
ortalama olarak ne olduğuna bakıyor
11:06
but that doesn't necessarily say
what will help my child or your child
what will help my child or your child
240
654755
3598
ama çocuklara keskin şekilde neyin
11:10
or any individual child.
241
658377
1737
yardım edeceğini söylemiyor.
11:12
In the end, each of our children
is going to walk their own path,
is going to walk their own path,
242
660138
3208
En nihayetinde her birimizin çocuğu
kendi yoluna gidecek
kendi yoluna gidecek
11:15
and that's partly defined
by the genes they inherit
by the genes they inherit
243
663370
2579
ve bu süreç miras edindikleri genler ile,
11:17
and of course all the experiences
they have through their lives,
they have through their lives,
244
665973
3001
yaşamları boyu edinecekleri tecrübe ile,
11:20
including their interactions
with us, their parents.
with us, their parents.
245
668998
2452
bizlerle -aileleriyle-
ilişkisinden etkileniyor.
ilişkisinden etkileniyor.
11:23
I will tell you what I did
after I learned all this.
after I learned all this.
246
671474
2455
Bunu öğrendikten sonra ne
yaptığımı size belirteyim.
yaptığımı size belirteyim.
11:25
It's a bit embarrassing.
247
673953
1150
Biraz utanç verici.
İşim ile gereğinden fazla meşgul olduğumun
farkına vardım.
farkına vardım.
11:27
I realized I was so busy working,
248
675952
2473
11:30
and ironically,
249
678449
1159
İşin garip yani,
11:31
learning and writing about this incredible
study of British children,
study of British children,
250
679632
3584
çocuklarla ilgili bu muhteşem araştırma
hakkında okuyup yazdığım dönemde
hakkında okuyup yazdığım dönemde
11:35
that there were days when I hardly
even spoke to my own British children.
even spoke to my own British children.
251
683240
3458
çocuklarımla zor bela konuşabiliyordum.
11:39
So at home, we introduced talking time,
252
687446
2254
Bu yüzden evde, günün sonunda
15 dakikalığına
15 dakikalığına
11:41
which is just 15 minutes
at the end of the day
at the end of the day
253
689724
2144
çocuklarımızı dinleyip
onlarla konuştuğumuz
onlarla konuştuğumuz
11:43
when we talk and listen to the boys.
254
691892
2166
konuşma oyununa başladık.
11:46
I try better now to ask them
what they did today,
what they did today,
255
694707
3311
O gün ne yaptıklarını sormak,
okulda yaptıklarına
okulda yaptıklarına
11:50
and to show that I value
what they do at school.
what they do at school.
256
698042
2331
değer verdiğimi göstermek için
çaba sarf ediyorum.
çaba sarf ediyorum.
11:52
Of course, I make sure
they always have a book to read.
they always have a book to read.
257
700985
2642
Her zaman, okuyacak kitaplarının
olmasını sağlıyorum.
olmasını sağlıyorum.
11:55
I tell them I'm ambitious
for their future,
for their future,
258
703651
2245
Gelecekleri konusunda tutkulu
olduğumu söylüyorum.
olduğumu söylüyorum.
11:57
and I think they can be happy
and do great things.
and do great things.
259
705920
3160
Mutlu olup harika şeyler
yapabileceklerini düşünüyorum.
yapabileceklerini düşünüyorum.
12:02
I don't know that any of that
will make a difference,
will make a difference,
260
710009
2782
Bunların fark yaratıp
yaratmayacağını bilmiyorum
yaratmayacağını bilmiyorum
12:04
but I'm pretty confident
it won't do them any harm,
it won't do them any harm,
261
712815
2390
ama zarar vermeyeceğinden
adım gibi eminim
adım gibi eminim
12:07
and it might even do them some good.
262
715229
1731
hatta çocuklarıma faydası olabilir.
12:09
Ultimately, if we want happy children,
263
717735
2844
Özetle; mutlu çocuklar istiyorsak,
12:12
all we can do is listen to the science,
264
720603
2040
tek yapabileceğimiz bilimi,
12:14
and of course,
265
722667
1166
ve şüphesiz
12:15
listen to our children themselves.
266
723857
1826
çocuklarımızı dinlemektir.
12:17
Thank you.
267
725707
1154
Teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Helen Pearson - Science journalist, editor, authorHelen Pearson's book, "The Life Project," tells the extraordinary story of the longest-running study of human development in the world.
Why you should listen
In March 1946, scientists began tracking almost every British baby born in a single week. What they discovered would change how we are born, grow up, raise children, live and die. Helen Pearson's 2016 book, The Life Project, is the story of this incredible project and the remarkable discoveries that have come from it. It was named best science book of the year by The Observer and was a book of the year for The Economist.
As Chief Magazine Editor for the world’s leading science journal, Nature, Pearson oversees all its journalism and opinion content. Her own stories have won accolades including the 2010 Wistar Institute Science Journalism Award and two best feature awards from the Association of British Science Writers.
Helen Pearson | Speaker | TED.com