TEDWomen 2017
Nancy Rabalais: The "dead zone" of the Gulf of Mexico
Nancy Rabalais: "Vùng chết" của vịnh Mexico
Filmed:
Readability: 3.8
1,211,268 views
Chuyên gia đại dương Nancy Rabalais theo dõi "vùng chết" ở vịnh Mexico - nơi không có đủ oxy trong nước để hỗ trợ sự sống. Vịnh có vùng chết lớn thứ hai trên thế giới; ngoài việc làm chết cá và các loài giáp xác, nó cũng đang giết chết nghề cá trong những vùng nước này. Rabalais nói chúng ta nghe về nguyên nhân -- và cách chúng ta có thể đảo ngược những ảnh hưởng có hại và khôi phục lại một trong những kho báu thiên nhiên của nước Mỹ.
Nancy Rabalais - Marine scientist, educator
Nancy Rabalais has studied coastal marine ecosystems for more than 40 years now and loves to share that knowledge. Full bio
Nancy Rabalais has studied coastal marine ecosystems for more than 40 years now and loves to share that knowledge. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Good evening, welcome to New Orleans.
0
1040
3176
Chào buổi tối, chào mừng các bạn
đến với New Orleans.
đến với New Orleans.
Tôi không biết
liệu các bạn có biết,
liệu các bạn có biết,
00:16
I don't know if you knew this,
1
4240
1536
00:17
but you are sitting within 15 minutes
of one of the largest rivers in the world:
of one of the largest rivers in the world:
2
5800
6336
trong vòng 15 phút tới,
các bạn sẽ ở bên
các bạn sẽ ở bên
một trong những dòng sông
lớn nhất thế giới:
lớn nhất thế giới:
00:24
the Mississippi river.
3
12160
1280
sông Mississippi.
00:26
Old Man River, Big Muddy.
4
14360
2440
Sông Old Man (Lão ông),
Big Muddy (Bùn Lớn).
Big Muddy (Bùn Lớn).
00:29
And it goes as far north
as the state of Minnesota,
as the state of Minnesota,
5
17560
4496
Và nó chảy dài về phía Bắc
tới bang Minnesota
tới bang Minnesota
00:34
as far east as the state of New York,
6
22080
4336
về phía Đông
tới bang New York,
tới bang New York,
00:38
as far west as Montana.
7
26440
3656
về phía Tây tới bang Montana,
00:42
And 100 miles from here, river miles,
8
30120
3336
Và 160 km từ nơi này,
00:45
it empties its fresh water and sediments
into the Gulf of Mexico.
into the Gulf of Mexico.
9
33480
4600
nó đổ lượng nước ngọt
và trầm tích ra vịnh Mexico.
và trầm tích ra vịnh Mexico.
00:51
That's the end of Geography 101.
10
39080
3176
Thế là xong môn Địa tiết học số 101 nhé.
00:54
(Laughter)
11
42280
1096
(Cười)
00:55
Now we're going to go
to what is in that water.
to what is in that water.
12
43400
3936
Giờ chúng ta sẽ xem xét
trong dòng sông đó có những gì.
trong dòng sông đó có những gì.
00:59
Besides the sediment, there are dissolved
molecules, nitrogen and phosphorus.
molecules, nitrogen and phosphorus.
13
47360
5960
Ngoài trầm tích, còn có các phân tử,
ni-tơ và phốt-pho.
ni-tơ và phốt-pho.
01:06
And those, through a biological process,
14
54120
3160
Những phân tử đó, qua quá trình sinh học
01:10
lead to the formation
of areas called dead zones.
of areas called dead zones.
15
58600
5200
hình thành nên các khu vực,
gọi là "vùng chết"
gọi là "vùng chết"
01:16
Now, dead zone is a quite ominous word
16
64400
4160
"Vùng chết" nghe có vẻ đáng lo ngại
01:21
if you're a fish or a crab.
17
69880
2056
nếu bạn là một con cá hay một con cua.
01:23
(Laughter)
18
71960
1536
(Cười)
01:25
Even a little worm in the sediments.
19
73520
2976
Thậm chí là một con giun nhỏ
trong lớp trầm tích.
trong lớp trầm tích.
01:28
Which means that there's not enough oxygen
20
76520
3056
Điều này nghĩa là nơi đó không có đủ oxy
01:31
for those animals to survive.
21
79600
2640
cho những sinh vật đó tồn tại.
01:35
So, how does this happen?
22
83680
1736
Vậy, vì sao điều gì đã xảy ra?
01:37
The nitrogen and the phosphorus
23
85440
2216
Ni-tơ và phốt-pho
01:39
stimulate the growth of microscopic plants
called phytoplankton.
called phytoplankton.
24
87680
4960
kích thích sự tăng trưởng của
loài vi thực vật, gọi là thực vật phù du.
loài vi thực vật, gọi là thực vật phù du.
01:45
And small animals called zooplankton
eat the phytoplankton,
eat the phytoplankton,
25
93760
5576
Những động vật nhỏ bé hay động vật phù du
ăn loài thực vật phù du,
ăn loài thực vật phù du,
01:51
small fish eat the zooplankton,
large fish eat the small fish
large fish eat the small fish
26
99360
3936
cá nhỏ ăn động vật phù du,
cá to lại ăn cá nhỏ
cá to lại ăn cá nhỏ
01:55
and it goes on up into the food web.
27
103320
2776
và cứ thế tiếp diễn tạo nên lưới thức ăn.
01:58
The problem is that there's just too much
nitrogen and phosphorus right now,
nitrogen and phosphorus right now,
28
106120
4536
Vấn đề là hiện nay
có quá nhiều lượng ni-tơ và phốt-pho
có quá nhiều lượng ni-tơ và phốt-pho
02:02
too much phytoplankton
falling to the bottom
falling to the bottom
29
110680
3216
dẫn đến có một lượng lớn động vật phù du
bị rơi xuống tầng đáy
bị rơi xuống tầng đáy
02:05
and decomposed by bacteria
that use up the oxygen.
that use up the oxygen.
30
113920
5496
và bị phân hủy bởi
loài vi khuẩn tiêu thụ hết lượng oxy.
loài vi khuẩn tiêu thụ hết lượng oxy.
02:11
That's the biology.
31
119440
1760
Đó là sinh học.
02:13
Now, you can't see it
from the surface of the water,
from the surface of the water,
32
121880
3376
Các bạn không thể thấy nó từ mặt nước,
02:17
you can't see it in satellite images,
33
125280
2456
cũng không thể thấy nó
từ các hình ảnh vệ tinh,
từ các hình ảnh vệ tinh,
02:19
so how do we know it's there?
34
127760
2176
vậy làm cách nào chúng ta biết nó tồn tại?
02:21
Well, a trawler can tell you,
35
129960
2776
Một tàu đánh cá
có thể nói cho bạn biết,
có thể nói cho bạn biết,
02:24
when she puts her net over the side
and drags for 20 minutes
and drags for 20 minutes
36
132760
4336
khi thả và kéo lưới trong vòng 20 phút
02:29
and comes up empty,
37
137120
1816
mà vẫn không thu được gì,
02:30
that she knows she's in the dead zone.
38
138960
2296
khi đó nó biết rằng,
nó đang ở trong 'vùng chết'.
nó đang ở trong 'vùng chết'.
02:33
And she has to go somewhere else.
39
141280
2336
Và họ phải di chuyển đến nơi khác.
02:35
But where else do you go
if this area is 8,000 square miles big?
if this area is 8,000 square miles big?
40
143640
5856
Nhưng phải đi đâu nếu khu vực đó
rộng đến hơn 20 ngàn km vuông?
rộng đến hơn 20 ngàn km vuông?
02:41
About the size of the state of New Jersey.
41
149520
2440
Khoảng kích thước của bang New Jersey.
02:44
Well, you either make
a decision to go further,
a decision to go further,
42
152880
4256
Bạn quyết định đi xa hơn,
02:49
without much economic return,
43
157160
2296
kiếm được ít tiền lời hơn,
02:51
or go back to the dock.
44
159480
1480
hoặc trở lại bến tàu.
02:54
As a scientist, I have access
to high-tech equipment
to high-tech equipment
45
162160
3936
Là một nhà khoa học,
tôi sử dụng thiết bị công nghệ cao
tôi sử dụng thiết bị công nghệ cao
02:58
that we can put over the side
of the research vessel,
of the research vessel,
46
166120
2856
cho phép đặt bên hông tàu nghiên cứu,
03:01
and it measures oxygen
and many more things.
and many more things.
47
169000
2856
nó đo lượng ô-xy
và nhiều thông số khác.
và nhiều thông số khác.
03:03
We start at the Mississippi River,
48
171880
2296
Chúng tôi bắt đầu tại sông Mississippi,
03:06
we crisscross the Gulf of Mexico
all the way to Texas,
all the way to Texas,
49
174200
4496
di chuyển chéo qua lại vịnh Mexico,
đến tận Texas,
đến tận Texas,
03:10
and even I sneak into Texas
every now and then and test their waters.
every now and then and test their waters.
50
178720
4640
tôi thậm chí thỉnh thoảng còn lẻn vào
Texas để kiểm nghiệm nguồn nước.
Texas để kiểm nghiệm nguồn nước.
03:16
And you can tell by the bottom oxygen --
51
184560
3736
Nhờ số liệu lượng oxy tầng đáy --
03:20
you can draw a map
of everything that's less than two,
of everything that's less than two,
52
188320
3176
từ đó vẽ một bản đồ
mọi số liệu đều nhỏ hơn hai,
mọi số liệu đều nhỏ hơn hai,
03:23
which is the magic number
for when the fish start to leave the area.
for when the fish start to leave the area.
53
191520
5680
bạn sẽ biết được con số thần kỳ
cho thấy cá bắt đầu rời đi.
cho thấy cá bắt đầu rời đi.
03:29
I also dive in this dead zone.
54
197880
2080
Tôi thậm chí còn lặn ở 'vùng chết' này.
03:33
We have oxygen meters
that we have to deploy offshore
that we have to deploy offshore
55
201000
4016
Chúng tôi cho đặt
các thiết bị đo ô-xy ở ngoài khơi
các thiết bị đo ô-xy ở ngoài khơi
03:37
that tell us continuous measurements
of low oxygen or high oxygen.
of low oxygen or high oxygen.
56
205040
4400
tính toán liên tục lượng oxy cao hay thấp.
03:42
And when you get into the water,
there's a lot of fish.
there's a lot of fish.
57
210360
3576
Khi bơi dưới nước,
bạn sẽ thấy rất nhiều cá
bạn sẽ thấy rất nhiều cá
03:45
Tons of fish, all kinds of fish,
58
213960
1896
hàng tấn cá, đủ loại cá,
03:47
including my buddy here,
the barracuda that I saw one day.
the barracuda that I saw one day.
59
215880
4216
kể cả anh bạn của tôi đây,
một chú cá nhồng tôi đã bắt gặp.
một chú cá nhồng tôi đã bắt gặp.
03:52
Everybody else swam this way
and I went this way with my camera.
and I went this way with my camera.
60
220120
4376
Ai cũng bơi hướng này,
còn tôi bơi hướng này với máy quay.
còn tôi bơi hướng này với máy quay.
03:56
(Laughter)
61
224520
1016
(Cười)
03:57
And then, down at 30 feet
you start to see fewer fish.
you start to see fewer fish.
62
225560
4616
Sau đó, khi xuống độ sâu hơn chín mét,
số lượng cá bắt đầu ít đi.
số lượng cá bắt đầu ít đi.
04:02
And then you get to the bottom.
63
230200
2176
Và khi tới tầng đáy,
04:04
And you don't see any fish.
64
232400
2216
bạn không còn thấy cá nữa.
04:06
There's no life on the platform,
there's no life swimming around.
there's no life swimming around.
65
234640
4656
Không hề có sự sống ở đây,
không có sinh vật nào bơi quanh đó.
không có sinh vật nào bơi quanh đó.
04:11
And you know you're in the dead zone.
66
239320
2480
Và bạn biết
bạn đang ở trong 'vùng chết'.
bạn đang ở trong 'vùng chết'.
04:15
So, what's the connection
between the middle of the United States
between the middle of the United States
67
243000
4296
Vậy điều gì liên kết giữa
vùng trung Hoa Kỳ
vùng trung Hoa Kỳ
04:19
and the Gulf of Mexico?
68
247320
2096
và vịnh Mexico?
04:21
Well, most of the watershed is farmland.
69
249440
3360
Hầu hết lưu vực sông là đất nông nghiệp.
04:25
And in particular, corn-soybean rotation.
70
253720
3760
Cụ thể là trồng luân phiên bắp-đậu nành.
04:30
The nitrogen that is put in fertilizers
and the phosphorus goes on the land
and the phosphorus goes on the land
71
258959
5657
Ni-tơ có trong phân hóa học
và phốt-pho ngấm vào đất,
và phốt-pho ngấm vào đất,
04:36
and drains off into the Mississippi River
72
264640
2976
chảy ra sông Mississippi
04:39
and ends up in the Gulf of Mexico.
73
267640
2200
và cuối cùng đổ ra vịnh Mexico.
04:42
There's three times more
nitrogen in the water
nitrogen in the water
74
270440
4816
Lượng ni-tơ hiện nay
có trong dòng Mississippi
có trong dòng Mississippi
04:47
in the Mississippi now,
75
275280
1776
đã tăng gấp ba lần
04:49
than there was in the 1950s.
76
277080
2216
so với thập niên 50.
04:51
Three times.
77
279320
1416
Tận ba lần.
04:52
And phosphorus has doubled.
78
280760
2016
Còn phốt-pho thì gấp đôi.
04:54
And what that means is more phytoplankton
and more sinking sails and lower oxygen.
and more sinking sails and lower oxygen.
79
282800
5080
Điều đó có nghĩa là nhiều thực vật phù du
chìm xuống đáy hơn và ít ô-xy hơn.
chìm xuống đáy hơn và ít ô-xy hơn.
05:00
This is not a natural feature of the Gulf;
it's been caused by human activities.
it's been caused by human activities.
80
288520
4480
Đó không phải là đặc điểm tự nhiên
của vịnh mà là do con người gây ra.
của vịnh mà là do con người gây ra.
05:06
The landscape is not what it used to be.
81
294040
2616
Quang cảnh không còn như xưa nữa.
05:08
It used to be prairies and forests
and prairie potholes
and prairie potholes
82
296680
4936
Ở đó từng là đồng cỏ, rừng,
các ao vũng thảo nguyên,
các ao vũng thảo nguyên,
05:13
and duck areas and all kinds of stuff.
83
301640
4096
khu vực sống của vịt,
và nhiều thứ khác nữa.
và nhiều thứ khác nữa.
Giờ thì không còn nữa
- chỉ có các luống hoa màu.
- chỉ có các luống hoa màu.
05:17
But not anymore -- it's row crops.
84
305760
2280
05:20
And there are ways that we can address
this type of agriculture
this type of agriculture
85
308760
4976
Có những cách có thể áp dụng cho
hình thức nông nghiệp này
hình thức nông nghiệp này
05:25
by using less fertilizer,
maybe precision fertilizing.
maybe precision fertilizing.
86
313760
5296
sử dụng ít phân bón hơn,
có lẽ là sử dụng chính xác hơn.
có lẽ là sử dụng chính xác hơn.
05:31
And trying some sustainable agriculture
87
319080
3416
Và thử nghiệm một số
mô hình nông nghiệp bền vững
mô hình nông nghiệp bền vững
05:34
such as perennial wheatgrass,
which has much longer roots
which has much longer roots
88
322520
4536
như cỏ lúa mì lâu năm,
là loại có rễ mọc sâu hơn
là loại có rễ mọc sâu hơn
05:39
than the six inches of a corn plant,
89
327080
2616
so với loại rễ 15 cm của bắp,
05:41
that can keep the nitrogen on the soil
and keep the soil from running off.
and keep the soil from running off.
90
329720
4600
để có thể giữ ni-tơ lại trong đất
và tránh xói mòn đất.
và tránh xói mòn đất.
05:47
And how do we convince
our neighbors to the north,
our neighbors to the north,
91
335320
4016
Làm thế nào để thuyết phục
người hàng xóm ở phía Bắc,
người hàng xóm ở phía Bắc,
05:51
maybe 1,000 miles away or more,
92
339360
3376
có lẽ cách 1.6 ngàn cây số hoặc hơn,
05:54
that their activities are causing problems
with water quality in the Gulf of Mexico?
with water quality in the Gulf of Mexico?
93
342760
6040
rằng các hoạt động của họ đang gây hại
đến chất lượng nước ở vịnh Mexico?
đến chất lượng nước ở vịnh Mexico?
06:01
First of all, we can take them
to their own backyard.
to their own backyard.
94
349760
3136
Đầu tiên, chúng ta có thể đưa họ
về sân sau nhà họ.
về sân sau nhà họ.
06:04
If you want to go swimming
in Wisconsin in the summer
in Wisconsin in the summer
95
352920
3576
Nếu hè này bạn muốn đi bơi
ở Wisconsin
ở Wisconsin
06:08
in your favorite watering hole,
96
356520
1800
trong hồ nước yêu thích của mình
06:11
you might find something like this
97
359200
3216
có thể bạn sẽ gặp thứ này
06:14
which looks like spilled green paint
and smells like it,
and smells like it,
98
362440
4496
trông như sơn màu lục bị đổ ra,
mùi cũng giống vậy
mùi cũng giống vậy
06:18
growing on the surface of the water.
99
366960
2536
loang ra trên bề mặt nước.
06:21
This is a toxic blue-green algal bloom
100
369520
3856
Đây là hiện tượng
tảo nở hoa lam lục độc hại
tảo nở hoa lam lục độc hại
06:25
and it is not good for you.
101
373400
3040
nó không tốt cho sức khỏe của bạn.
06:29
Similarly, in Lake Erie,
couple of summers ago
couple of summers ago
102
377480
4136
Tương tự, ở hồ Erie
vào mùa hè hai năm trước
vào mùa hè hai năm trước
06:33
there was hundreds of miles
of this blue-green algae
of this blue-green algae
103
381640
3896
hiện tượng tảo nở hoa lam lục này
kéo dài mấy trăm dặm
kéo dài mấy trăm dặm
06:37
and the city of Toledo, Ohio,
couldn't use it for their drinking water
couldn't use it for their drinking water
104
385560
4336
thành phố Toledo, bang Ohio
không thể uống nước hồ này
không thể uống nước hồ này
06:41
for several days on end.
105
389920
1856
trong vài ngày liền.
06:43
And if you watch the news,
106
391800
1736
Nếu theo dõi tin tức,
06:45
you know that lots of communities
are having trouble with drinking water.
are having trouble with drinking water.
107
393560
5920
bạn sẽ biết rằng rất nhiều nơi
đang gặp vấn đề với nước uống.
đang gặp vấn đề với nước uống.
06:53
I'm a scientist.
108
401440
1736
Tôi là một nhà khoa học.
06:55
I don't know if you could tell that.
109
403200
2096
Không biết các bạn có nhận ra không.
06:57
(Laughter)
110
405320
1240
(Cười)
07:01
And I do solid science,
I publish my results,
I publish my results,
111
409560
4096
Dựa vào nền tảng khoa học vững chắc,
tôi công bố các kết quả nghiên cứu
tôi công bố các kết quả nghiên cứu
07:05
my colleagues read them,
I get citations of my work.
I get citations of my work.
112
413680
4400
đồng nghiệp của tôi đọc chúng,
tôi được trích dẫn.
tôi được trích dẫn.
07:10
But I truly believe that, as a scientist,
113
418840
3880
Nhưng tôi tin rằng, là một nhà khoa học
07:15
using mostly federal funds
to do the research,
to do the research,
114
423680
4976
lấy tiền hầu hết từ quỹ liên bang
để sử dụng cho việc nghiên cứu,
để sử dụng cho việc nghiên cứu,
07:20
I owe it to the public,
115
428680
3136
tôi có trách nhiệm chia sẻ
vốn hiểu biết của mình
vốn hiểu biết của mình
07:23
to agency heads and congressional people
116
431840
3496
với người dân,
những người đứng đầu các cơ quan
và đại biểu quốc hội
và đại biểu quốc hội
07:27
to share my knowledge with them
117
435360
2576
07:29
so they can use it,
hopefully to make better decisions
hopefully to make better decisions
118
437960
3896
để họ có thể vận dụng nó và hy vọng là,
đưa ra những quyết định đúng đắn
đưa ra những quyết định đúng đắn
07:33
about our environmental policy.
119
441880
2160
về các chính sách môi trường
07:36
(Applause)
120
444440
1976
(Vỗ tay)
07:38
Thank you.
121
446440
1256
Cảm ơn
07:39
(Applause)
122
447720
3696
(Vỗ tay)
07:43
One of the ways that I was able to do this
is I brought in the media.
is I brought in the media.
123
451440
4456
Một trong những cách để làm điều đó
là công bố cho giới truyền thông.
là công bố cho giới truyền thông.
07:47
And Joby Warrick
from the "Washington Post"
from the "Washington Post"
124
455920
4416
Và Joby Warrick ở tờ "Washington Post"
07:52
put this picture in an article
125
460360
2976
đăng bức ảnh này lên báo
07:55
on the front page, Sunday morning,
two inches above the fold.
two inches above the fold.
126
463360
4000
ngay trên trang bìa vào sáng chủ nhật,
ngay phía trên nếp gấp tờ báo.
ngay phía trên nếp gấp tờ báo.
08:00
That's a big deal.
127
468160
2256
Đó là một sự kiện lớn.
08:02
And Senator John Breaux, from Louisiana,
128
470440
3256
Và thượng nghị sĩ John Breaux,
ở bang Louisiana,
ở bang Louisiana,
08:05
said, "Oh my gosh, that's what they think
the Gulf of Mexico looks like?"
the Gulf of Mexico looks like?"
129
473720
4216
nói rằng: "Chúa ơi,
họ nghĩ vịnh Mexico trông tệ đến thế à"
họ nghĩ vịnh Mexico trông tệ đến thế à"
08:09
And I said, "Well, you know,
there's the proof."
there's the proof."
130
477960
2656
Tôi đáp: "Đúng vậy, ngài biết đấy,
có bằng chứng mà.
có bằng chứng mà.
08:12
And we've go to do something about it.
131
480640
2696
Và ta phải làm gì đó
để khắc phục chuyện này".
để khắc phục chuyện này".
08:15
At the same time,
Senator Olympia Snowe from Maine
Senator Olympia Snowe from Maine
132
483360
4736
Cùng lúc đó, Thượng nghị sĩ
Olympia Snowe ở bang Maine
Olympia Snowe ở bang Maine
08:20
was having trouble with harmful
algal blooms in the Gulf of Maine.
algal blooms in the Gulf of Maine.
133
488120
3896
cũng đang gặp rắc rối với
tảo nở hoa độc hại ở vịnh Maine.
tảo nở hoa độc hại ở vịnh Maine.
08:24
They joined forces -- it was bipartisan --
134
492040
3896
Họ đã cùng phối hợp lực lượng,
đây là trường hợp hai đảng phái.
đây là trường hợp hai đảng phái.
08:27
(Laughter)
135
495960
1296
(Cười)
08:29
(Applause)
136
497280
2456
(Vỗ tay)
08:31
And invited me to give
congressional testimony,
congressional testimony,
137
499760
2896
Họ mời tôi đến giải trình trước quốc hội
08:34
and I said, "Oh, all I've done
is chase crabs around south Texas,
is chase crabs around south Texas,
138
502680
3056
và tôi nói "Tôi chỉ biết đuổi bắt
mấy con cua ở Nam Texas thôi,
mấy con cua ở Nam Texas thôi,
08:37
I don't know how to do that."
139
505760
1416
không biết giải trình đâu"
08:39
(Laughter)
140
507200
1216
(Cười)
08:40
But I did it.
141
508440
1216
Nhưng tôi đã làm được.
08:41
(Cheers)
142
509680
1496
(Tiếng hoan hô)
08:43
And eventually, the bill passed.
143
511200
1575
Thậm chí, dự luật được thông qua,
08:44
And it was called -- yeah, yay!
144
512799
2697
nó được gọi là - yeah, yay!
08:47
It was called The Harmful Algal Bloom
145
515520
3096
Nó được gọi là Tảo Nở Hoa Gây Hại
08:50
and Hypoxia Research
and Control Act of 1998.
and Control Act of 1998.
146
518640
4696
và Nghiên cứu máu thiếu ô-xy
và Đạo luật kiểm soát năm 1998.
và Đạo luật kiểm soát năm 1998.
08:55
(Laughter)
147
523360
1456
(Cười)
08:56
(Applause)
148
524840
3336
(Vỗ tay)
09:00
Thank you.
149
528200
1216
Cảm ơn.
09:01
Which is why we call it
the Snowe-Breaux Bill.
the Snowe-Breaux Bill.
150
529440
2496
Đó là lý do tại sao chúng tôi gọi nó là
dự luật Snowe-Breaux.
dự luật Snowe-Breaux.
09:03
(Laughter)
151
531960
1200
(Cười)
09:06
The other thing is
that we had a conference in 2001
that we had a conference in 2001
152
534400
6520
Chúng tôi tham dự hội thảo năm 2001
09:13
that was put on by
the National Academy of Sciences
the National Academy of Sciences
153
541800
2776
do Học viện Khoa học Quốc gia tổ chức
09:16
that looked at fertilizers,
nitrogen and poor water quality.
nitrogen and poor water quality.
154
544600
4320
bàn về các loại phân bón, ni-tơ
và chất lượng nước kém.
và chất lượng nước kém.
09:21
Our plenary speaker
was the former governor
was the former governor
155
549880
3616
Tất cả các diễn giả đều là cựu thống đốc
09:25
of the state of New Jersey.
156
553520
1840
của bang New Jersey.
09:28
And she ...
157
556640
2136
Và cô ấy ...
09:30
There was no thinking she wasn't serious
when she peered at the audience,
when she peered at the audience,
158
558800
4856
Tôi biết cô ấy hoàn toàn
nghiêm túc khi nhìn xuống khán giả
nghiêm túc khi nhìn xuống khán giả
09:35
and I thought,
"Surely she's looking at me."
"Surely she's looking at me."
159
563680
3136
và tự nhủ "Chắc chắn cô ấy đang nhìn mình"
09:38
"You know, I'm really tired
of this thing being called New Jersey.
of this thing being called New Jersey.
160
566840
4016
"Tôi thật sự mệt mỏi khi họ
cứ gọi việc này là New Jersey.
cứ gọi việc này là New Jersey.
09:42
Pick another state, any state,
I just don't want to hear it anymore."
I just don't want to hear it anymore."
161
570880
3856
Chọn một bang khác đi, bang nào cũng được,
tôi không muốn nghe cái tên đó nữa"
tôi không muốn nghe cái tên đó nữa"
09:46
But she was able to move the action plan
162
574760
3656
Nhưng cô ấy đã thuyết phục được
tổng thống George H.W. Bush's
tổng thống George H.W. Bush's
09:50
across President George H.W. Bush's desk
163
578440
5696
chấp nhận kế hoạch hành động
09:56
so that we had environmental goals
164
584160
2560
nhờ vậy chúng tôi có được
các mục tiêu về môi trường
các mục tiêu về môi trường
09:59
and that we were working to solve them.
165
587960
1960
và tìm ra cách giải quyết chúng.
10:04
The Midwest does not feed the world.
166
592000
3040
Vùng Trung Tây Hoa Kì không cung cấp
lương thực cho cả thế giới.
lương thực cho cả thế giới.
10:07
It feeds a lot of chickens, hogs, cattle
167
595880
5736
Nơi này chỉ tập trung chăn nuôi
gà, lợn và gia súc
gà, lợn và gia súc
10:13
and it generates ethanol
168
601640
2256
và sản xuất ethanol
10:15
to put into our gasoline,
169
603920
2376
có trong xăng
10:18
which is regulated by federal policy.
170
606320
3000
điều này đã được quy định
trong chính sách liên bang.
trong chính sách liên bang.
10:22
We can do better than this.
171
610160
1480
Chúng ta có thể làm tốt hơn thế
10:25
We need to make decisions
172
613400
2240
Chúng ta cần đưa ra những quyết định
10:28
that make us less consumptive
173
616880
4120
để trở nên tiết kiệm hơn
10:34
and reduce our reliance on nitrogen.
174
622840
4240
và giảm sự lệ thuộc vào ni-tơ.
10:39
It's like a carbon footprint.
175
627920
2176
Nó giống như giảm dấu chân các-bon vậy
10:42
But you can reduce
your nitrogen footprint.
your nitrogen footprint.
176
630120
3016
nhưng lần này là giảm dấu chân ni-tơ.
10:45
I do it by not eating much meat --
177
633160
4400
Tôi đã thực hiện việc này
bằng cách không ăn nhiều thịt,
bằng cách không ăn nhiều thịt,
10:50
I still like a little
every now and then --
every now and then --
178
638360
2096
thi thoảng tôi vẫn ăn một ít,
10:52
not using corn oil,
179
640480
1480
không sử dụng dầu ăn từ bắp
10:55
driving a car that I can put
nonethanol gas in
nonethanol gas in
180
643240
4416
chạy loại xe không sử dụng
nhiên liệu từ khí ethanol
nhiên liệu từ khí ethanol
10:59
and get better gas mileage.
181
647680
1800
mà lại đi được xa hơn.
11:02
Just things like that
that can make a difference.
that can make a difference.
182
650520
2536
Chỉ những điều như thế
cũng đủ tạo nên sự khác biệt.
cũng đủ tạo nên sự khác biệt.
11:05
So I'm challenging, not just you,
183
653080
3656
Vì vậy tôi muốn không chỉ các bạn,
11:08
but I challenge a lot of people,
especially in the Midwest --
especially in the Midwest --
184
656760
3416
mà là tất cả mọi người đặc biệt là
những người ở vùng Trung Tây Hoa Kì
những người ở vùng Trung Tây Hoa Kì
11:12
think about how you're treating your land
and how you can make a difference.
and how you can make a difference.
185
660200
4960
hãy nghĩ xem bạn đang sử dụng đất trồng
ra sao và làm thế nào để tạo ra khác biệt.
ra sao và làm thế nào để tạo ra khác biệt.
11:18
So my steps are very small steps.
186
666040
2960
Những việc tôi làm chỉ là những bước nhỏ.
11:22
To change the type
of agriculture in the US
of agriculture in the US
187
670320
3696
Để có thể thay đổi cả một
nền nông nghiệp ở Mỹ
nền nông nghiệp ở Mỹ
11:26
is going to be many big steps.
188
674040
2896
sẽ cần nhiều bước tiến lớn hơn.
11:28
And it's going to take political
and social will for that to happen.
and social will for that to happen.
189
676960
3760
Để biến điều này sự thật,
cần sự góp sức của chính phủ và người dân.
cần sự góp sức của chính phủ và người dân.
11:33
But we can do it.
190
681360
1320
Chúng ta có thể làm được.
11:35
I strongly believe
we can translate the science,
we can translate the science,
191
683280
4176
Tôi có niềm tin mãnh liệt rằng
ta có thể áp dụng khoa học
ta có thể áp dụng khoa học
11:39
bridge it to policy and make
a difference in our environment.
a difference in our environment.
192
687480
4480
cùng với các chính sách và tạo
nên sự phát triển cho môi trường này
nên sự phát triển cho môi trường này
11:44
We all want a clean environment.
193
692560
2456
Tất cả chúng ta đều muốn
có môi trường trong lành.
có môi trường trong lành.
11:47
And we can work together to do this
194
695040
2576
Ta có thể cùng bắt tay thực hiện điều đó
11:49
so that we no longer have
these dead zones in the Gulf of Mexico.
these dead zones in the Gulf of Mexico.
195
697640
4296
để không còn những
"vùng chết" ở vịnh Mexico nữa.
"vùng chết" ở vịnh Mexico nữa.
11:53
Thank you.
196
701960
1216
Xin cảm ơn.
11:55
(Applause)
197
703200
6080
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Nancy Rabalais - Marine scientist, educatorNancy Rabalais has studied coastal marine ecosystems for more than 40 years now and loves to share that knowledge.
Why you should listen
Nancy Rabalais has worked in Louisiana ever since she got her PhD in 1983, studying aspects of marine ecology relevant to environmental health. As she writes: "I work on areas called 'dead zones' that are coastal waters lacking in oxygen in which animals such as fish, shrimp and crabs cannot live. I am also, since 2011, studying the long-term effects of the Deepwater Horizon oil spill on coastal waters and Louisiana wetlands.
"I fell in love with biology in the 8th grade and then marine biology in college. My education was not quite the typical 'academic' training. I worked my way through college, beginning at a two-year college, a regional university for my BS and MS, then worked at the University of Texas Marine Science Institute in Port Aransas, Texas, for three years. My desire for further education sent me back to work on my PhD at The University of Texas at Austin. My first job as a PhD was at the Louisiana Universities Marine Consortium, starting in 1983. I am now a professor and Shell Endowed Chair of Oceanography and Coastal Sciences at Louisiana State University."
Nancy Rabalais | Speaker | TED.com