TEDxCaltech
Thomas Insel: Toward a new understanding of mental illness
Thomas Insel: Hướng đến một cái nhìn mới về bệnh tâm thần
Filmed:
Readability: 4.4
1,412,184 views
Ngày nay, việc phát hiện bệnh sớm đã giúp giảm 63% số người chết vì bệnh tim so với cách đây vài thập kỉ. Thomas Insel, Giám đốc Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia băn khoăn: Liệu chúng ta có thể làm được như vậy với các bệnh trầm cảm và tâm thần phân liệt không? Theo ông, bước đầu tiên trong quá trình nghiên cứu là việc định hình lại tư duy cơ bản : mỗi người trong chúng ta cần loại bỏ suy nghĩ rằng đó là các căn bệnh thuộc chứng rối loạn tâm thần mà thay vào đó hãy coi các căn bệnh đó là "sự rối loạn chức năng não bộ." (Được ghi hình tại TEDxCaltech.)
Thomas Insel - Neuroscientist and psychiatrist
The Director of the National Institute of Mental Health, Thomas Insel supports research that will help us understand, treat and even prevent mental disorders. Full bio
The Director of the National Institute of Mental Health, Thomas Insel supports research that will help us understand, treat and even prevent mental disorders. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So let's start with some good news,
0
530
2961
Hãy bắt đầu bằng một vài tin vui,
00:15
and the good news has to do with what do we know
1
3491
2349
và tin vui ấy, liệu có liên quan gì đến những gì chúng ta đã biết
00:17
based on biomedical research
2
5840
2267
dựa trên nghiên cứu y sinh,
00:20
that actually has changed the outcomes
3
8107
3454
đã thực sự thay đổi kết quả
00:23
for many very serious diseases?
4
11561
3099
của rất nhiều căn bệnh cực kì nghiêm trọng?
00:26
Let's start with leukemia,
5
14660
2247
Hãy bắt đầu với Leukemia (ung thư bạch cầu),
00:28
acute lymphoblastic leukemia, ALL,
6
16907
2528
ung thư bạch cầu nguyên bào cấp tính, hay còn gọi là ALL,
00:31
the most common cancer of children.
7
19435
2438
dạng ung thư phổ biến nhất xảy ra ở trẻ em.
00:33
When I was a student,
8
21873
1962
Khi tôi còn là một sinh viên,
00:35
the mortality rate was about 95 percent.
9
23835
3840
tỉ lệ tử vong luôn ở vào mức 95%.
00:39
Today, some 25, 30 years later, we're talking about
10
27675
3133
Ngày nay, 25 đến 30 năm sau, tỉ lệ tử vong ấy
00:42
a mortality rate that's reduced by 85 percent.
11
30808
3627
đã giảm đi 85%.
00:46
Six thousand children each year
12
34435
2616
6000 trẻ em mỗi năm,
00:49
who would have previously died of this disease are cured.
13
37051
4189
đáng lẽ không qua khỏi căn bệnh này, thì nay đã được chữa trị.
00:53
If you want the really big numbers,
14
41240
1791
Còn nếu các bạn muốn thấy những con số thực sự lớn,
00:55
look at these numbers for heart disease.
15
43031
2828
thì hãy nhìn những con số này ở bệnh tim mạch.
00:57
Heart disease used to be the biggest killer,
16
45859
1792
Bệnh tim mạch đã từng là "kẻ giết người số một",
00:59
particularly for men in their 40s.
17
47651
1504
nhất là đối với đàn ông trong độ tuổi 40.
01:01
Today, we've seen a 63-percent reduction in mortality
18
49155
3494
Hiện tại, tỉ lệ tử vong do bệnh tim đã giảm đi 63%.
01:04
from heart disease --
19
52649
2061
01:06
remarkably, 1.1 million deaths averted every year.
20
54710
4885
Một cách đáng kể, 1,1 triệu cái chết đã không xảy ra mỗi năm.
01:11
AIDS, incredibly, has just been named,
21
59595
2721
Bệnh AIDS, dĩ nhiên, mới tháng trước thôi
01:14
in the past month, a chronic disease,
22
62316
2281
được coi là một căn bệnh nan y,
01:16
meaning that a 20-year-old who becomes infected with HIV
23
64597
2915
tức là một người ở độ tuổi 20 mà bị nhiễm HIV
01:19
is expected not to live weeks, months, or a couple of years,
24
67512
4071
thì gần như không thể sống quá vài tuần, vài tháng, hay một đến hai năm,
01:23
as we said only a decade ago,
25
71583
2270
chỉ nói trong một thập kỉ qua,
01:25
but is thought to live decades,
26
73853
2392
nhưng lại sống được đến hơn chục năm,
01:28
probably to die in his '60s or '70s from other causes altogether.
27
76245
4496
và chỉ qua đời vào tuổi 60 hay 70 vì nhiều nguyên nhân khác.
01:32
These are just remarkable, remarkable changes
28
80741
3025
Đấy thật sự là những thay đổi rất đáng nể, vượt bậc
01:35
in the outlook for some of the biggest killers.
29
83766
2589
khi nhìn vào các căn bệnh nguy hiểm khác.
01:38
And one in particular
30
86355
2079
Và riêng một bệnh
01:40
that you probably wouldn't know about, stroke,
31
88434
2045
mà nhiều người chưa biết đến, đột quỵ,
01:42
which has been, along with heart disease,
32
90479
1601
được coi như, cùng với bệnh tim,
01:44
one of the biggest killers in this country,
33
92080
2178
trở thành một trong những sát thủ lớn nhất ở đất nước này,
01:46
is a disease in which now we know
34
94258
1791
và nó là một căn bệnh mà bây giờ chúng ta đã biết rằng
01:48
that if you can get people into the emergency room
35
96049
2929
nếu kịp thời đưa bệnh nhân đến phòng cấp cứu
01:50
within three hours of the onset,
36
98978
2174
trong vòng 3 giờ kể từ khi khởi phát,
01:53
some 30 percent of them will be able to leave the hospital
37
101152
2605
thì đến 30% số bệnh nhân đó sẽ được xuất viện
01:55
without any disability whatsoever.
38
103757
3119
mà không để lại bất cứ tai biến nào.
01:58
Remarkable stories,
39
106876
2257
Đó là những câu chuyện tuyệt vời,
02:01
good-news stories,
40
109133
2031
những tin đáng mừng,
02:03
all of which boil down to understanding
41
111164
3065
giúp chúng ta hiểu được
02:06
something about the diseases that has allowed us
42
114229
3352
một phần nào đó về những căn bệnh này, cho phép chúng ta
02:09
to detect early and intervene early.
43
117581
3323
phát hiện và can thiệp kịp thời.
02:12
Early detection, early intervention,
44
120904
2135
Phát hiện sớm, can thiệp sớm,
02:15
that's the story for these successes.
45
123039
3070
đó là câu chuyện về những thành công kể trên.
02:18
Unfortunately, the news is not all good.
46
126109
2736
Thật không may, không phải tất cả các tin tức đều tốt.
02:20
Let's talk about one other story
47
128845
2349
Bây giờ chúng ta sẽ nói về một câu chuyện khác
02:23
which has to do with suicide.
48
131194
1691
liên quan đến việc tự sát.
02:24
Now this is, of course, not a disease, per se.
49
132885
2652
Tất nhiên đây không phải là một loại bệnh mà là vấn đề cá nhân
02:27
It's a condition, or it's a situation
50
135537
3088
Đó là điều kiện hay nói cách khác là một hoàn cảnh
02:30
that leads to mortality.
51
138625
1789
dẫn đến cái chết.
02:32
What you may not realize is just how prevalent it is.
52
140414
3080
Điều mà bạn không ngờ tới là mức phổ biến của nó.
02:35
There are 38,000 suicides each year in the United States.
53
143494
4209
Mỗi năm có đến hơn 38,000 vụ tự sát xảy ra tại nước Mỹ này,
02:39
That means one about every 15 minutes.
54
147703
2758
tức là cứ 15 phút sẽ có một người tự kết liễu cuộc đời mình.
02:42
Third most common cause of death amongst people
55
150461
2776
Là nguyên nhân phổ biến thứ ba dẫn đến cái chết của những người
02:45
between the ages of 15 and 25.
56
153237
2776
có độ tuổi vào khoảng 15 đến 25.
02:48
It's kind of an extraordinary story when you realize
57
156013
2248
Đó dường như là một câu chuyện khó tin khi bạn nhận ra rằng
02:50
that this is twice as common as homicide
58
158261
2512
con số ấy gấp đôi những vụ giết người
02:52
and actually more common as a source of death
59
160773
2649
và thực ra còn phổ biến hơn cả những vụ
02:55
than traffic fatalities in this country.
60
163422
3335
tai nạn giao thông gây tử vong ở đất nước này.
Bây giờ, khi nói về chuyện tự sát,
02:58
Now, when we talk about suicide,
61
166757
2632
03:01
there is also a medical contribution here,
62
169389
3112
nó cũng có một sự liên quan đến y học ở đây,
03:04
because 90 percent of suicides
63
172501
2432
vì khoảng 90% các vụ tự sát
03:06
are related to a mental illness:
64
174933
1770
có liên quan đến các bệnh tâm thần:
03:08
depression, bipolar disorder, schizophrenia,
65
176703
3046
trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, bệnh tâm thần phân liệt,
03:11
anorexia, borderline personality. There's a long list
66
179749
3058
rối loạn ăn uống, chứng rối loạn nhân cách. Có cả một danh sách dài
03:14
of disorders that contribute,
67
182808
2109
các rối loạn tâm thần góp phần vào những nguyên nhân tự sát,
03:16
and as I mentioned before, often early in life.
68
184917
4024
và như tôi đã đề cấp trước đây, và chủ yếu diễn ra khi tuổi đời còn trẻ.
03:20
But it's not just the mortality from these disorders.
69
188941
3204
Nhưng đó không đơn thuần là tỉ lệ tử vong do những rối loạn này,
mà đó là triệu chứng bệnh.
03:24
It's also morbidity.
70
192145
1642
03:25
If you look at disability,
71
193787
2261
Nếu nhìn vào sự mất khả năng,
được Tổ chức Y tế thế giới dùng để tính toán
03:28
as measured by the World Health Organization
72
196048
2152
03:30
with something they call the Disability Adjusted Life Years,
73
198200
3525
so với cái được gọi là Mất khả năng điều chỉnh cuộc sống,
thì sự mất khả năng đó là cách đo mà không ai nghĩ được
03:33
it's kind of a metric that nobody would think of
74
201725
2096
03:35
except an economist,
75
203821
1314
ngoại trừ nhà kinh tế học
03:37
except it's one way of trying to capture what is lost
76
205135
3442
ngoại trừ đó là một cách cố gắng nắm bắt được những điều đã mất
03:40
in terms of disability from medical causes,
77
208577
3183
xét về sự bất lực từ nguyên nhân y học,
03:43
and as you can see, virtually 30 percent
78
211760
2893
và bạn thấy đấy, rõ ràng 30%
sự bất lực từ nguyên nhân y khoa
03:46
of all disability from all medical causes
79
214653
2264
đều dẫn đến sự rối loạn về tâm thần
03:48
can be attributed to mental disorders,
80
216917
2560
03:51
neuropsychiatric syndromes.
81
219477
2384
và các triệu chứng thần kinh tâm thần.
Có lẽ bạn nghĩ rằng việc đó không có ý nghĩa gì.
03:53
You're probably thinking that doesn't make any sense.
82
221861
2152
Nhưng thực sự ung thư dường như trầm trọng hơn nhiều.
03:56
I mean, cancer seems far more serious.
83
224013
2672
Và bệnh tim mạch cũng vậy.
03:58
Heart disease seems far more serious.
84
226685
3032
04:01
But you can see actually they are further down this list,
85
229717
3040
Nhưng thực tế thì những căn bệnh đó lại nằm phía cuối danh sách,
04:04
and that's because we're talking here about disability.
86
232757
2280
và đó là vì chúng ta đang nói về sự bất lực.
04:07
What drives the disability for these disorders
87
235037
2792
Vậy điều gì gây ra sự bất lực đối với những chứng rối loạn
04:09
like schizophrenia and bipolar and depression?
88
237829
3904
như bệnh tâm thần phân liệt và lưỡng cực, trầm cảm?
04:13
Why are they number one here?
89
241733
2975
Tại sao những điều đó lại trở thành nghiêm trọng nhất ở đây?
Thực ra, có 3 nguyên nhân.
04:16
Well, there are probably three reasons.
90
244708
1509
04:18
One is that they're highly prevalent.
91
246217
1972
Một là những căn bệnh này rất phổ biến.
Cứ 5 người lại có 1 người mắc phải một trong những chứng rối loạn này
04:20
About one in five people will suffer from one of these disorders
92
248189
3295
04:23
in the course of their lifetime.
93
251484
2577
trong cuộc đời họ.
04:26
A second, of course, is that, for some people,
94
254061
2320
Và tất nhiên, nguyên nhân thứ hai là với một vài người,
04:28
these become truly disabling,
95
256381
1584
những rối loạn này thực sự trở nên bất lực,
04:29
and it's about four to five percent, perhaps one in 20.
96
257965
3128
và khoảng 4-5%, mà có lẽ cứ 20 người thì có 1 người mắc phải.
04:33
But what really drives these numbers, this high morbidity,
97
261093
4264
Nhưng điều thực sự gây ra những con số bệnh tình này
04:37
and to some extent the high mortality,
98
265357
2429
và ở vào một khía cạnh nào đó thì gây ra tỉ lệ tử vong cao,
04:39
is the fact that these start very early in life.
99
267786
3948
đó là những chứng bệnh này khởi phát ở giai đoạn đầu của cuộc đời.
04:43
Fifty percent will have onset by age 14,
100
271734
3095
50% khởi phát vào độ tuổi 14,
04:46
75 percent by age 24,
101
274829
3120
75% vào độ tuổi 24,
04:49
a picture that is very different than what one would see
102
277949
3465
một bức tranh rất khác biệt so với những gì người ta thấy
04:53
if you're talking about cancer or heart disease,
103
281414
2271
nếu nói về ung thư hoặc bệnh tim mạch,
04:55
diabetes, hypertension -- most of the major illnesses
104
283685
3400
tiểu đường, tăng huyết áp -- một trong những căn bệnh chính
04:59
that we think about as being sources of morbidity and mortality.
105
287085
4096
mà chúng ta cho rằng là nguồn gốc của tử vong và bệnh tật.
05:03
These are, indeed, the chronic disorders of young people.
106
291181
6310
Và trên thực tế, đây là những rối loạn mãn tính ở người trẻ.
05:09
Now, I started by telling you that there were some good-news stories.
107
297491
2867
Tôi đã kể cho các bạn nghe những câu chuyện có hậu.
05:12
This is obviously not one of them.
108
300358
1448
Tuy nhiên câu chuyện này không như vậy.
05:13
This is the part of it that is perhaps most difficult,
109
301806
2879
Đây có lẽ là một phần nan giải nhất,
05:16
and in a sense this is a kind of confession for me.
110
304685
2584
và đây là một sự thú nhận đối với tôi.
05:19
My job is to actually make sure that we make progress
111
307269
5352
Công việc của tôi thực chất là phải đảm bảo những tiến triển
05:24
on all of these disorders.
112
312621
2352
trong những triệu chứng rối loạn này.
05:26
I work for the federal government.
113
314973
1710
Tôi làm việc cho chính quyền liên bang.
05:28
Actually, I work for you. You pay my salary.
114
316683
2018
Và thực tế là làm việc cho các bạn. Các bạn đang trả lương cho tôi.
05:30
And maybe at this point, when you know what I do,
115
318701
2384
Và ở khía cạnh này, khi bạn biết tôi làm gì,
05:33
or maybe what I've failed to do,
116
321085
2120
hoặc có thể là tôi chưa làm được gì,
05:35
you'll think that I probably ought to be fired,
117
323205
2209
thì hẳn bạn sẽ nghĩ rằng tôi đáng bị sa thải,
05:37
and I could certainly understand that.
118
325414
2155
và tôi chắc chắn hiểu được điều đó.
05:39
But what I want to suggest, and the reason I'm here
119
327569
2332
Nhưng tôi muốn nói đến một kiến nghị và là lý do tôi ở đây
05:41
is to tell you that I think we're about to be
120
329901
3255
để nói với các bạn rằng tôi nghĩ chúng ta
05:45
in a very different world as we think about these illnesses.
121
333156
4663
có lẽ ở một thế giới rất khác biệt khi cùng nghĩ về những căn bệnh này.
05:49
What I've been talking to you about so far is mental disorders,
122
337819
3106
Những gì tôi vừa nói với các bạn trong buổi hôm nay là rối loạn về tâm thần,
05:52
diseases of the mind.
123
340925
1716
những căn bênh liên quan đến tâm trí.
05:54
That's actually becoming a rather unpopular term these days,
124
342641
3396
Ngày nay, thuật ngữ đó đang ngày càng trở nên ít phổ biến,
05:58
and people feel that, for whatever reason,
125
346037
2200
và ai cũng cảm thấy rằng, vì lý do gì đi nữa,
06:00
it's politically better to use the term behavioral disorders
126
348237
3377
sẽ tốt hơn nếu sử dụng thuật ngữ "rối loạn hành vi"
06:03
and to talk about these as disorders of behavior.
127
351614
3911
và sẽ nói về những bệnh này như kết quả của "rối loạn hành vi".
06:07
Fair enough. They are disorders of behavior,
128
355525
2267
Một cách công bằng, đây là những rối loạn hành vi,
06:09
and they are disorders of the mind.
129
357792
2000
và rối loạn về tâm trí.
06:11
But what I want to suggest to you
130
359792
2405
Nhưng điều tôi muốn nói với các bạn,
06:14
is that both of those terms,
131
362197
1752
đó là cả hai thuật ngữ này,
06:15
which have been in play for a century or more,
132
363949
3018
đều đã được sử dụng hơn cả thế kỉ rồi,
06:18
are actually now impediments to progress,
133
366967
2820
và ngày nay các thuật ngữ này thực chất lại đang là vật cản cho sự tiến bộ,
06:21
that what we need conceptually to make progress here
134
369787
4330
dựa trên ý tưởng đó,
06:26
is to rethink these disorders as brain disorders.
135
374117
5208
chúng tôi cần phải coi những rối loạn này là những rối loạn về não bộ.
06:31
Now, for some of you, you're going to say,
136
379325
1862
Bây giờ thì, một vài người trong số các bạn sẽ nói,
06:33
"Oh my goodness, here we go again.
137
381187
2219
"Ôi chúa ơi, lại thế nữa.
06:35
We're going to hear about a biochemical imbalance
138
383406
2628
Chúng ta lại được nghe về sự mất cân bằng hóa sinh
06:38
or we're going to hear about drugs
139
386034
1735
hay lại nghe về các loại thuốc
06:39
or we're going to hear about some very simplistic notion
140
387769
4826
hoặc chúng ta lại nghe về một vài khái niệm trông có vẻ giản đơn nào đó
06:44
that will take our subjective experience
141
392595
2940
mà cần đến kinh nghiệm chủ quan của chúng ta
06:47
and turn it into molecules, or maybe into some sort of
142
395535
6072
và biến nó thành những phân tử, hoặc có thể trở thành một vài dạng
06:53
very flat, unidimensional understanding
143
401607
3218
hiểu biết đơn giản một chiều
06:56
of what it is to have depression or schizophrenia.
144
404825
4102
về việc mang bệnh trầm cảm hoặc tâm thần phân liệt sẽ như thế nào.
07:00
When we talk about the brain, it is anything but
145
408927
4498
Khi chúng ta nói về não bộ, đó là bất cứ điều gì
07:05
unidimensional or simplistic or reductionistic.
146
413425
3263
nhưng không hề một chiều hay đơn giản hoặc tối giản.
07:08
It depends, of course, on what scale
147
416688
2959
Tất nhiên còn tùy thuộc vào quy mô
07:11
or what scope you want to think about,
148
419647
2296
và mức độ mà bạn muốn nghĩ đến,
07:13
but this is an organ of surreal complexity,
149
421943
6280
nhưng đây là một cơ quan của sự phức tạp kỳ lạ,
07:20
and we are just beginning to understand
150
428223
3471
và chúng ta chỉ vừa mới bắt đầu hiểu
07:23
how to even study it, whether you're thinking about
151
431694
2173
làm thế nào để nghiên cứu về nó, cho dù là bạn đang nghĩ về
07:25
the 100 billion neurons that are in the cortex
152
433867
2582
cả trăm triệu nơ ron ở vỏ não
07:28
or the 100 trillion synapses
153
436449
2145
hoặc cả 100 ngàn tỉ khớp thần kinh (xi-náp) thực hiệ nhiệm vu tạo ra các liên kết trong não.
07:30
that make up all the connections.
154
438594
2359
07:32
We have just begun to try to figure out
155
440953
3576
Chúng tôi vừa tiến hành tìm hiểu
07:36
how do we take this very complex machine
156
444529
3528
cách thức cỗ máy phức tạp này
07:40
that does extraordinary kinds of information processing
157
448057
2744
thực hiện hàng loạt các kiểu xử lý thông tin phi thường
07:42
and use our own minds to understand
158
450801
2717
và sử dụng chính suy nghĩ của chúng ta để hiểu được
07:45
this very complex brain that supports our own minds.
159
453518
3531
cách bộ não phức tạp này hỗ trợ cho chính suy nghĩ của ta.
07:49
It's actually a kind of cruel trick of evolution
160
457049
2560
Thực ra đây là một chiêu trò hiểm ác của sự tiến hóa
07:51
that we simply don't have a brain
161
459609
3830
khi mà chúng ta không có được một bộ não
07:55
that seems to be wired well enough to understand itself.
162
463439
2898
mà có thể kết nối đủ tốt để tự hiểu được mình.
07:58
In a sense, it actually makes you feel that
163
466337
2314
Ở một khía cạnh khác, bạn sẽ cảm thấy
08:00
when you're in the safe zone of studying behavior or cognition,
164
468651
2838
khi bạn ở một khu vực an toàn về việc nghiên cứu hành vi hay nhận thức,
08:03
something you can observe,
165
471489
1323
thì bạn có thể quan sát thấy một vài điều,
08:04
that in a way feels more simplistic and reductionistic
166
472812
3005
đơn giản hoặc tối giản hơn
08:07
than trying to engage this very complex, mysterious organ
167
475817
4968
việc cố gắng dính chặt vào bộ phận huyền bí và đầy phức tạp
08:12
that we're beginning to try to understand.
168
480785
2428
mà chúng tôi đang cố để hiểu được nó.
08:15
Now, already in the case of the brain disorders
169
483213
3656
Về những trường hợp rối loạn não bộ
08:18
that I've been talking to you about,
170
486869
1728
mà tôi nói với các bạn,
08:20
depression, obsessive compulsive disorder,
171
488597
2273
thì có sự trầm cảm, rối loạn bắt buộc ám ảnh,
08:22
post-traumatic stress disorder,
172
490870
2162
rối loạn trầm cảm sau chấn thương,
08:25
while we don't have an in-depth understanding
173
493032
2942
trong khi đó chúng ta không có được sự hiểu biết sâu sắc
08:27
of how they are abnormally processed
174
495974
3726
về cách thức não bộ bị xử lý một cách bất thường
08:31
or what the brain is doing in these illnesses,
175
499700
2105
hoặc không biết được não đang xử lý những bệnh nêu trên thế nào,
08:33
we have been able to already identify
176
501805
3055
chúng ta không thể xác định được
08:36
some of the connectional differences, or some of the ways
177
504860
2576
một vài sự sai khác về kết nối thông tin hoặc sự khác biệt theo cách nào đó
08:39
in which the circuitry is different
178
507436
2504
của các hệ mạch
08:41
for people who have these disorders.
179
509940
1816
ở những người mắc phải các chứng rối loạn này.
08:43
We call this the human connectome,
180
511756
1758
Chúng tôi đều gọi đây là sơ đồ hệ kết nối,
08:45
and you can think about the connectome
181
513514
2381
và bạn có thể nghĩ đến nó như
08:47
sort of as the wiring diagram of the brain.
182
515895
1872
một dạng biểu đồ các kết nối của não bộ.
08:49
You'll hear more about this in a few minutes.
183
517767
2104
Bạn sẽ được nghe nhiều về vấn đề này trong vài phút tới.
08:51
The important piece here is that as you begin to look
184
519871
2951
Phần quan trọng ở đây là khi bạn nhìn vào
08:54
at people who have these disorders, the one in five of us
185
522822
3977
những người có các chứng rối loạn này, cứ 5 người trong số chúng ta có 1 người
08:58
who struggle in some way,
186
526799
1828
phải vật lộn với căn bệnh theo một cách nào đó,
09:00
you find that there's a lot of variation
187
528627
2288
bạn sẽ nhận thấy cách thức kết nối trong não bộ
09:02
in the way that the brain is wired,
188
530915
3216
rất đa dạng,
09:06
but there are some predictable patterns, and those patterns
189
534131
2602
nhưng có một vài đặc điểm có thể dự đoán được và những đặc điểm này
09:08
are risk factors for developing one of these disorders.
190
536733
3814
là những yếu tố rủi ro phát triển lên một trong những chứng rối loạn này.
09:12
It's a little different than the way we think about brain disorders
191
540547
2992
Khi nghĩ về rối loạn chức năng não bộ cũng có nhiều sự khác biệt
09:15
like Huntington's or Parkinson's or Alzheimer's disease
192
543539
2768
giống như bệnh Huntinton hay Parkinson hoặc Alzheimer
09:18
where you have a bombed-out part of your cortex.
193
546307
2392
đó là bệnh bị mất một phần của vỏ não.
09:20
Here we're talking about traffic jams, or sometimes detours,
194
548699
3260
Ở đây chúng ta đang nói về sự tắc nghẽn giao thông hay đôi khi là sự chệch hướng,
09:23
or sometimes problems with just the way that things are connected
195
551959
2747
hay có một vài vấn đề với cách thức mọi thứ được kết nối với nhau
09:26
and the way that the brain functions.
196
554706
1247
cũng như cách não bộ thực hiện chức năng của mình.
09:27
You could, if you want, compare this to,
197
555953
3170
Nếu muốn, bạn có thể so sánh điều này với
09:31
on the one hand, a myocardial infarction, a heart attack,
198
559123
3049
bệnh nhồi máu cơ tim, đau tim
09:34
where you have dead tissue in the heart,
199
562172
1823
khi có một mô trong tim bị chết,
09:35
versus an arrhythmia, where the organ simply isn't functioning
200
563995
3597
với chứng rối loạn nhịp tim khi có một cơ quan không hoạt động
09:39
because of the communication problems within it.
201
567592
2251
do các vấn đề về kết nối trong tim.
09:41
Either one would kill you; in only one of them
202
569843
1969
Cả hai căn bệnh này đều sẽ giết chết bạn, và một trong hai sẽ
09:43
will you find a major lesion.
203
571812
2600
để lại thương tổn lớn.
09:46
As we think about this, probably it's better to actually go
204
574412
2832
Khi nghĩ về vấn đề này, có lẽ cần nghiên cứu
09:49
a little deeper into one particular disorder, and that would be schizophrenia,
205
577244
3223
sâu hơn về một chứng rối loạn cụ thể và đó chính là chứng tâm thần phân liệt,
09:52
because I think that's a good case
206
580467
2136
vì tôi cho rằng đó là một chứng bệnh
09:54
for helping to understand why thinking of this as a brain disorder matters.
207
582603
3525
giúp ta hiểu được tại sao chứng bệnh này được coi là các vấn đề về chứng rối loạn não bộ.
09:58
These are scans from Judy Rapoport and her colleagues
208
586128
3878
Đây là các bản quét não của Judy Rapoport và đồng nghiệp
10:02
at the National Institute of Mental Health
209
590006
2172
tại Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia
10:04
in which they studied children with very early onset schizophrenia,
210
592178
3716
ở đây người ta nghiên cứu trẻ em mắc chứng bệnh tâm thần phân liệt sớm,
10:07
and you can see already in the top
211
595894
1470
và bạn có thể nhìn thấy ở trên đỉnh não
10:09
there's areas that are red or orange, yellow,
212
597364
2537
có những khu vực màu đỏ, cam, hoặc vàng
10:11
are places where there's less gray matter,
213
599901
2138
đó là những vùng ít chất xám hơn,
10:14
and as they followed them over five years,
214
602039
1538
và chúng sẽ theo bọn trẻ hơn 5 năm,
10:15
comparing them to age match controls,
215
603577
2238
so sánh với chức năng kiểm soát tương ứng lứa tuổi,
10:17
you can see that, particularly in areas like
216
605815
1822
bạn sẽ thấy rằng, ở những vùng cụ thể như
10:19
the dorsolateral prefrontal cortex
217
607637
2316
vỏ não trước trán phần bên hông
10:21
or the superior temporal gyrus, there's a profound loss of gray matter.
218
609953
4330
hay phần nếp gấp phía trên thùy thái dương, có một lượng chất xám bị thiếu hụt rất lớn.
10:26
And it's important, if you try to model this,
219
614283
1543
Và điều quan trọng là nếu bạn cố gắng mô hình hóa tình trạng này,
10:27
you can think about normal development
220
615826
1956
bạn có thể nghĩ đến sự phát triển bình thường
10:29
as a loss of cortical mass, loss of cortical gray matter,
221
617782
3253
như mất khối vỏ não, mất chất xám ở vỏ não,
10:33
and what's happening in schizophrenia is that you overshoot that mark,
222
621035
3664
và những gì xảy ra với bệnh tâm thần phân liệt đó là việc bạn phóng đại vấn đề đó lên,
10:36
and at some point, when you overshoot,
223
624699
1569
và xét ở khía cạnh nào đó, khi bạn phóng đại lên,
10:38
you cross a threshold, and it's that threshold
224
626268
2991
bạn sẽ bước qua một ngưỡng, ngưỡng đó
10:41
where we say, this is a person who has this disease,
225
629259
3576
chính là điều chúng tôi nói, con người này mắc căn bệnh này,
10:44
because they have the behavioral symptoms
226
632835
2288
bởi họ có các triệu chứng về hành vi
10:47
of hallucinations and delusions.
227
635123
2121
của sự ảo tưởng và ảo giác.
10:49
That's something we can observe.
228
637244
1477
Đó là một vài điều chúng tôi có thể quan sát được.
10:50
But look at this closely and you can see that actually they've crossed a different threshold.
229
638721
5642
Nhưng hãy nhìn vào mặt này một cách cụ thể bạn sẽ thấy những bệnh nhân đó vừa bước qua một ngưỡng khác.
10:56
They've crossed a brain threshold much earlier,
230
644363
2996
Họ bước qua một ngưỡng của não bộ còn sớm hơn nhiều,
10:59
that perhaps not at age 22 or 20,
231
647359
3140
có lẽ không phải ở độ tuổi 22 hoặc 20,
11:02
but even by age 15 or 16 you can begin to see
232
650499
2768
mà ngay cả khi ở vào độ tuổi 15 hay 16 bạn sẽ bắt đầu nhìn thấy
11:05
the trajectory for development is quite different
233
653267
2360
quỹ đạo phát triển hoàn toàn khác
11:07
at the level of the brain, not at the level of behavior.
234
655627
3515
ở cấp độ não bộ, chứ không phải chỉ là hành vi.
11:11
Why does this matter? Well first because,
235
659142
2095
Tại sao điều này lại trở thành vấn đề? Trước tiên là vì,
11:13
for brain disorders, behavior is the last thing to change.
236
661237
3142
với những rối loạn về não bộ, hành vi là điều cuối cùng bắt đầu thay đổi.
11:16
We know that for Alzheimer's, for Parkinson's, for Huntington's.
237
664379
2910
Chúng ta đều biết cơ chế đó ở những bệnh như Alzheimer, Parkinson hay Huntington.
11:19
There are changes in the brain a decade or more
238
667289
2434
Có những thay đổi trong não bộ diễn ra cả hơn 10 năm
11:21
before you see the first signs of a behavioral change.
239
669723
5040
trước khi bạn nhận thấy những dấu hiệu đầu tiên của sự thay đổi trong hành vi.
11:26
The tools that we have now allow us to detect
240
674763
2944
Những công cụ ngày nay chúng ta có sẽ cho phép chúng ta xác định được những
11:29
these brain changes much earlier, long before the symptoms emerge.
241
677707
4297
thay đổi trong não bộ sớm hơn nhiều trước khi các triệu chứng xuất hiện.
11:34
But most important, go back to where we started.
242
682004
3399
Nhưng điều quan trọng nhất tôi đã đề cập ở đầu buổi diễn thuyết hôm nay,
11:37
The good-news stories in medicine
243
685403
3216
đó là những câu chuyện có hậu trong y dược,
11:40
are early detection, early intervention.
244
688619
2944
đó là việc phát hiện và can thiệp sớm.
11:43
If we waited until the heart attack,
245
691563
3664
Nếu chúng ta đợi đến khi cơn đau tim xuất hiện,
11:47
we would be sacrificing 1.1 million lives
246
695227
3975
thì chúng ta sẽ mất đi 1,1 triệu mạng sống
11:51
every year in this country to heart disease.
247
699202
2409
mỗi năm ở Mỹ vì căn bệnh tim mạch.
11:53
That is precisely what we do today
248
701611
2408
Và đó chính xác là những gì ngày nay chúng tôi đang làm
11:56
when we decide that everybody with one of these brain disorders,
249
704019
4512
khi chúng tôi quyết định rằng mỗi người có một trong những bệnh rối loạn não bộ,
12:00
brain circuit disorders, has a behavioral disorder.
250
708531
3202
rối loạn mạng lưới thần kinh não bộ cũng sẽ dẫn đến rối loạn hành vi.
12:03
We wait until the behavior becomes manifest.
251
711733
3224
Chúng ta đợi đến khi hành vi trở nên rõ ràng rồi
12:06
That's not early detection. That's not early intervention.
252
714957
4559
thì đó không phải là cách phát hiện sớm và cũng không phải là cách can thiệp sớm.
12:11
Now to be clear, we're not quite ready to do this.
253
719516
1805
Bây giờ nói rõ ra, chúng tôi chưa sẵn sàng thực hiện.
12:13
We don't have all the facts. We don't actually even know
254
721321
3154
Chúng tôi không có các dữ kiện và thực tế là không biết
12:16
what the tools will be,
255
724475
2549
các công cụ sẽ thế nào,
12:19
nor what to precisely look for in every case to be able
256
727024
4259
và rõ rằng điều cần tìm kiếm trong mọi trường hợp
12:23
to get there before the behavior emerges as different.
257
731283
4205
đó là phải phát hiện trước khi hành vi trở nên khác biệt.
12:27
But this tells us how we need to think about it,
258
735488
2937
Nhưng điều này cũng cho chúng tôi biết cần phải suy nghĩ về nó như thế nào,
12:30
and where we need to go.
259
738425
1489
và đích đến là ở đâu.
12:31
Are we going to be there soon?
260
739914
1202
Liệu chúng ta có đang tiến đến điều đó sớm không?
12:33
I think that this is something that will happen
261
741116
2678
Tôi cho rằng điều này sẽ sớm xảy ra
12:35
over the course of the next few years, but I'd like to finish
262
743794
2831
trong một vài năm tới, nhưng tôi muốn kết thúc buổi nói chuyện hôm nay
12:38
with a quote about trying to predict how this will happen
263
746625
2535
bằng một câu nói có đại ý là hãy cố gắng dự đoán điều này sẽ xảy ra thế nào
12:41
by somebody who's thought a lot about changes
264
749160
2361
khi một ai đó luôn nghĩ về những thay đổi
12:43
in concepts and changes in technology.
265
751521
2328
trong khái niệm và công nghệ.
12:45
"We always overestimate the change that will occur
266
753849
2264
"Chúng ta hãy luôn xem trọng sự biến đổi xảy ra
12:48
in the next two years and underestimate
267
756113
2223
trong hai năm tới và xem thường
12:50
the change that will occur in the next 10." -- Bill Gates.
268
758336
3876
những biến đổi xảy ra trong 10 năm tiếp theo." --Bill Gates.
12:54
Thanks very much.
269
762212
1363
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
12:55
(Applause)
270
763575
2683
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Thomas Insel - Neuroscientist and psychiatristThe Director of the National Institute of Mental Health, Thomas Insel supports research that will help us understand, treat and even prevent mental disorders.
Why you should listen
Thomas Insel has seen many advances in the understanding of mental disorders since becoming the Director of the National Institute of Mental Health (NIMH) in 2002. During his tenure, major breakthroughs have been made in the areas of practical clinical trials, autism research and the role of genetics in mental illnesses.
Prior to his appointment at the NIMH, Insel was a professor of psychiatry at Emory University, studying the neurobiology of complex social behaviors. While there, he was the founding director of the NSF Center for Behavioral Neuroscience and director of the NIH-funded Center for Autism Research. He has published over 250 scientific articles and four books and has served on numerous academic, scientific, and professional committees and boards. He is a member of the Institute of Medicine, a fellow of the American College of Neuropsychopharmacology, and a recipient of the Outstanding Service Award from the U.S. Public Health Service and the 2010 La Fondation IPSEN Neuronal Plasticity Prize.
Thomas Insel | Speaker | TED.com