TED2014
Randall Munroe: Comics that ask "what if?"
Randall Munroe: Truyện hài về câu hỏi: "Sẽ thế nào nếu?"
Filmed:
Readability: 3.3
3,496,101 views
Trang web của nghệ sĩ vẽ tranh biếm họa Randall Munroe sử dụng toán học, vật lý, lô-gic, và khiếu hài hước để trả lời những câu hỏi đơn giản: Sẽ thế nào-nếu ("Sẽ thế nào nếu bạn đánh một quả bóng với tốc độ ánh sáng?") . Trong bài nói chuyện này, một câu hỏi của bạn đọc về kho dữ liệu của Google đã dẫn dắt sự tò mò của Munroe đến một câu trả lời chi tiết và vui nhộn - mà qua đó, shhh, bạn có thể học được vài điều.
Randall Munroe - Cartoonist
Randall Munroe sketches elegant and illuminating explanations of the weird science and math questions that keep geeks awake at night. Full bio
Randall Munroe sketches elegant and illuminating explanations of the weird science and math questions that keep geeks awake at night. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Trang web của tôi có tính năng,
mỗi tuần
mỗi tuần
00:12
So, I have a feature on my website where every week
0
882
2509
00:15
people submit hypothetical questions
1
3391
2000
mọi người gửi
những câu hỏi giả định
những câu hỏi giả định
00:17
for me to answer,
2
5391
1588
để tôi trả lời,
00:18
and I try to answer them using math, science
3
6979
2381
và tôi cố gắng trả lời chúng
bằng toán học, khoa học
bằng toán học, khoa học
00:21
and comics.
4
9360
1460
và những câu chuyện hài.
00:22
So for example, one person asked,
5
10820
2408
Ví dụ, một người đã hỏi tôi,
00:25
what would happen if you tried to hit a baseball
6
13228
1694
chuyện gì sẽ xảy ra
nếu đánh một quả bóng chày
nếu đánh một quả bóng chày
00:26
pitched at 90 percent of the speed of light?
7
14922
2406
ở góc 90 độ
với tốc độ ánh sáng?
với tốc độ ánh sáng?
00:29
So I did some calculations.
8
17328
2952
Và tôi đã làm
một vài phép tính.
một vài phép tính.
00:32
Now, normally, when an object flies through the air,
9
20280
2267
Bình thường, khi một vật
bay xuyên qua không khí,
bay xuyên qua không khí,
00:34
the air will flow around the object,
10
22547
1474
không khí sẽ
bao quanh vật đó,
bao quanh vật đó,
00:36
but in this case, the ball would be going so fast
11
24021
1929
nhưng trong trường hợp này,
quả bóng sẽ đi rất nhanh
quả bóng sẽ đi rất nhanh
00:37
that the air molecules wouldn't have time
12
25950
1451
vì thế các phân tử không khí
không có thời gian
không có thời gian
00:39
to move out of the way.
13
27401
1619
di chuyển ra khỏi
đường đi của quả bóng.
đường đi của quả bóng.
00:41
The ball would smash right into and through them,
14
29020
2987
Quả bóng sẽ đập vào
và đi xuyên qua chúng,
và đi xuyên qua chúng,
00:44
and the collisions with these air molecules
15
32007
1661
va chạm với
các phân tử không khí
các phân tử không khí
00:45
would knock away the nitrogen,
16
33668
1665
phá vỡ ni-tơ,
00:47
carbon and hydrogen from the ball,
17
35333
1958
cac-bon và hi-dro
từ quả bóng,
từ quả bóng,
00:49
fragmenting it off into tiny particles,
18
37291
1837
phân rã nó ra
thành từng hạt nhỏ,
thành từng hạt nhỏ,
00:51
and also triggering waves of thermonuclear fusion
19
39128
2484
và cũng gây ra
các làn sóng nhiệt hạch
các làn sóng nhiệt hạch
00:53
in the air around it.
20
41612
1528
trong không khí xung quanh.
00:55
This would result in a flood of x-rays
21
43140
2165
Điều này sẽ dẫn đến
một loạt tia X-quang
một loạt tia X-quang
00:57
that would spread out in a bubble
22
45305
1751
trải rộng ra
như dạng bong bóng
như dạng bong bóng
00:59
along with exotic particles,
23
47056
1426
cùng với các hạt ngoại lai khác,
01:00
plasma inside, centered on the pitcher's mound,
24
48482
3120
các hạt tinh thể lỏng bên trong,
tập trung vào ụ ném bóng (pitcher's mound)
tập trung vào ụ ném bóng (pitcher's mound)
01:03
and that would move away from the pitcher's mound
25
51602
3542
và sẽ di chuyển
ra khỏi chỗ đó
ra khỏi chỗ đó
01:07
slightly faster than the ball.
26
55144
2485
nhanh hơn so với quả bóng.
01:09
Now at this point, about 30 nanoseconds in,
27
57629
2682
Tại thời điểm này,
trong khoảng 30 nano giây,
trong khoảng 30 nano giây,
01:12
the home plate is far enough away
28
60311
1903
chốt nhà (home plate)
xa tới mức
xa tới mức
01:14
that light hasn't had time to reach it,
29
62214
1906
ánh sáng không có thời gian tới được,
01:16
which means the batter
30
64120
1451
có nghĩa là
người đập bóng
người đập bóng
01:17
still sees the pitcher about to throw
31
65571
2764
vẫn thấy
người ném ném bóng
người ném ném bóng
01:20
and has no idea that anything is wrong.
32
68335
2017
và không biết
có điều gì sơ suất.
có điều gì sơ suất.
01:22
(Laughter)
33
70352
2272
(Cười lớn)
01:24
Now, after 70 nanoseconds,
34
72624
2426
Bây giờ,
sau 70 nano giây,
sau 70 nano giây,
01:27
the ball will reach home plate,
35
75050
1454
quả bóng sẽ
tới được chốt nhà,
tới được chốt nhà,
01:28
or at least the cloud of expanding plasma
36
76504
2737
hoặc ít nhất,
đám mây tinh thể lỏng mở rộng
đám mây tinh thể lỏng mở rộng
01:31
that used to be the ball,
37
79241
2129
từng là quả bóng,
01:33
and it will engulf the bat and the batter
38
81370
3765
và nó sẽ nhấn chìm
cả gậy và người đập bóng
cả gậy và người đập bóng
01:37
and the plate and the catcher and the umpire
39
85135
3461
và chốt, và người bắt bóng,
và cả trọng tài,
và cả trọng tài,
01:40
and start disintegrating them all
40
88596
2805
và bắt đầu
làm tan rã tất cả
làm tan rã tất cả
01:43
as it also starts to carry them backward
41
91401
3166
cũng như bắt đầu
mang chúng về phía sau
mang chúng về phía sau
01:46
through the backstop, which
also starts to disintegrate.
also starts to disintegrate.
42
94567
3464
đi qua người bắt bóng,
cũng bắt đầu tan rã.
cũng bắt đầu tan rã.
01:50
So if you were watching this whole thing
43
98031
1770
Vì vậy, nếu các bạn đang
chứng kiến toàn bộ việc này
chứng kiến toàn bộ việc này
01:51
from a hill,
44
99801
1307
từ một đỉnh đồi,
01:53
ideally, far away,
45
101108
3373
lý tưởng nhất,
là ở xa ra.
là ở xa ra.
01:56
what you'd see is a bright flash of light
46
104481
1455
Bạn sẽ thấy
một ánh đèn pha lóe lên
một ánh đèn pha lóe lên
01:57
that would fade over a few seconds,
47
105936
1506
rồi biến mất
trong vài giây,
trong vài giây,
01:59
followed by a blast wave spreading out,
48
107442
2128
sau đó, một làn sóng chấn động
lan rộng ra,
lan rộng ra,
02:01
shredding trees and houses
49
109570
2460
xé vụn cây cối và nhà cửa
02:04
as it moves away from the stadium,
50
112030
2119
khi nó di chuyển
ra khỏi sân vận động,
ra khỏi sân vận động,
02:06
and then eventually a mushroom cloud
51
114149
2932
và cuối cùng là
một đám mây hình nấm
một đám mây hình nấm
02:09
rising up over the ruined city. (Laughter)
52
117081
3761
sẽ bay lên từ thành phố đổ nát.
(Cười lớn)
(Cười lớn)
02:12
So the Major League Baseball rules
53
120842
1156
Vì vậy, các quy tắc
của Liên đoàn bóng chày
của Liên đoàn bóng chày
02:13
are a little bit hazy,
54
121998
2104
có một chút mơ hồ,
02:16
but — (Laughter) — under rule 6.02 and 5.09,
55
124102
4885
nhưng - (Cười lớn) -
dưới luật 6.02 và 5.09,
dưới luật 6.02 và 5.09,
02:20
I think that in this situation,
56
128987
1609
tôi nghĩ là
trong trường hợp này,
trong trường hợp này,
02:22
the batter would be considered hit by pitch
57
130596
2453
người đập bóng có thể được
xem như bị ném trúng người,
xem như bị ném trúng người,
02:25
and would be eligible to take first base,
58
133049
2634
và sẽ đủ điều kiện
để đến điểm mốc đầu tiên,
để đến điểm mốc đầu tiên,
02:27
if it still existed.
59
135683
3203
nếu nó vẫn còn tồn tại.
02:30
So this is the kind of question I answer,
60
138886
1796
Đó là loại câu hỏi
mà tôi trả lời,
mà tôi trả lời,
02:32
and I get people writing in with
61
140682
2139
và tôi nói mọi người viết ra
02:34
a lot of other strange questions.
62
142821
1874
những câu hỏi lạ khác nữa,
02:36
I've had someone write and say,
63
144695
2547
Đã từng có người viết,
02:39
scientifically speaking, what is the best
64
147242
1919
nói một cách khoa học,
cách tốt nhất
cách tốt nhất
02:41
and fastest way to hide a body?
65
149161
2070
và nhanh nhất
để giấu một cơ thể là gì?
để giấu một cơ thể là gì?
02:43
Can you do this one soon?
66
151231
2222
Anh có thể trả lời sớm không?
02:45
And I had someone write in,
67
153453
1860
Và một người khác viết,
02:47
I've had people write in about,
68
155313
2015
có một người viết,
02:49
can you prove whether or not you can find love again
69
157328
2204
anh có thể chứng minh có thể chăng
tìm được tình yêu một lần nữa
tìm được tình yêu một lần nữa
02:51
after your heart's broken?
70
159532
1672
sau khi trái tim anh tan nát?
02:53
And I've had people send in
71
161204
1775
Và một vài người khác gửi
02:54
what are clearly homework questions
72
162979
1991
những câu hỏi mà chắc chắn
là bài tập về nhà của họ
là bài tập về nhà của họ
02:56
they're trying to get me to do for them.
73
164970
3143
họ muốn tôi làm bài cho họ.
03:00
But one week, a couple months ago,
74
168113
2905
Nhưng cách đây 2 tháng 1 tuần,
03:03
I got a question that was actually about Google.
75
171018
3661
tôi đã gặp
một câu hỏi về Google.
một câu hỏi về Google.
03:06
If all digital data in the world
were stored on punch cards,
were stored on punch cards,
76
174679
2966
Nếu tất cả các dữ liệu kỹ thuật số trên thế giới
được lưu trữ trên những tấm thẻ đục lỗ,
được lưu trữ trên những tấm thẻ đục lỗ,
03:09
how big would Google's data warehouse be?
77
177645
2679
thì nhà kho của Google
sẽ to dường nào?
sẽ to dường nào?
03:12
Now, Google's pretty secretive
about their operations,
about their operations,
78
180324
2722
Google khá bí mật về
những hoạt động của mình,
những hoạt động của mình,
03:15
so no one really knows how much data Google has,
79
183046
3376
vì thế không ai có thể biết được
Google có bao nhiêu dữ liệu,
Google có bao nhiêu dữ liệu,
03:18
and in fact, no one really knows
how many data centers Google has,
how many data centers Google has,
80
186422
2515
và sự thật là, không ai thật sự biết
Google có bao nhiêu trung tâm dữ liệu,
Google có bao nhiêu trung tâm dữ liệu,
03:20
except people at Google itself.
81
188937
2491
ngoài những người của Google.
03:23
And I've tried, I've met them a few times,
82
191428
1234
Và tôi đã thử,
tôi đã gặp họ vài lần,
tôi đã gặp họ vài lần,
03:24
tried asking them, and they
aren't revealing anything.
aren't revealing anything.
83
192662
5223
cố gắng hỏi
nhưng họ chẳng tiết lộ tí gì cả.
nhưng họ chẳng tiết lộ tí gì cả.
03:29
So I decided to try to figure this out myself.
84
197885
2535
Vì thế tôi quyết định
sẽ tự mình tìm ra.
sẽ tự mình tìm ra.
03:32
There are a few things that I looked at here.
85
200420
2159
Có một vài thứ
khiến tôi chú ý ở đây.
khiến tôi chú ý ở đây.
03:34
I started with money.
86
202579
1906
Tôi đã bắt đầu với tiền.
03:36
Google has to reveal how much they spend,
87
204485
2142
Nhìn chung, Google đã từng tiết lộ
họ đã tốn bao nhiêu tiền,
họ đã tốn bao nhiêu tiền,
03:38
in general, and that lets you put some caps
88
206627
1990
và điều đó giúp bạn
có thể đặt một vài số mũ
có thể đặt một vài số mũ
03:40
on how many data centers could they be building,
89
208617
3786
về việc có bao nhiêu
trung tâm dữ liệu đã xây dựng,
trung tâm dữ liệu đã xây dựng,
03:44
because a big data center costs
a certain amount of money.
a certain amount of money.
90
212403
2300
bởi vì một trung tâm dữ liệu lớn
sẽ tiêu tốn một khoản tiền nhất định.
sẽ tiêu tốn một khoản tiền nhất định.
03:46
And you can also then put a cap on
91
214703
2432
Và bạn cũng có thể
đặt số mũ vào
đặt số mũ vào
03:49
how much of the world hard
drive market are they taking up,
drive market are they taking up,
92
217135
2331
số lượng đĩa cứng trên thế giới
mà họ đang chiếm,
mà họ đang chiếm,
03:51
which turns out, it's pretty sizable.
93
219466
1952
mà tính ra, nó rất đáng kể.
03:53
I read a calculation at one point,
94
221418
1937
Tôi đã làm một phép tính,
03:55
I think Google has a drive failure
95
223355
1465
tôi nghĩ Goolgle
có một ổ cứng bị hỏng
có một ổ cứng bị hỏng
03:56
about every minute or two,
96
224820
3254
mỗi 1 hoặc 2 phút,
04:00
and they just throw out the hard drive
97
228074
1350
và họ ném nó đi
04:01
and swap in a new one.
98
229424
1386
và thay nó
bằng một cái mới.
bằng một cái mới.
04:02
So they go through a huge number of them.
99
230810
2200
Vì thế họ đã ném đi rất nhiều.
04:05
And so by looking at money,
100
233010
1111
Và bằng việc
nhìn vào số tiền,
nhìn vào số tiền,
04:06
you can get an idea of how
many of these centers they have.
many of these centers they have.
101
234121
2849
bạn có thể nghĩ về
số lượng trung tâm mà họ có.
số lượng trung tâm mà họ có.
04:08
You can also look at power.
102
236970
1860
Bạn cũng có thể nhìn vào
năng lượng.
năng lượng.
04:10
You can look at how much electricity they need,
103
238830
3897
Bạn hãy nhìn vào
lượng điện mà họ tiêu thụ,
lượng điện mà họ tiêu thụ,
04:14
because you need a certain amount
of electricity to run the servers,
of electricity to run the servers,
104
242727
1807
bởi vì cần một nguồn điện nhất định
để chạy các máy chủ.
để chạy các máy chủ.
04:16
and Google is more efficient than most,
105
244534
2039
Google làm việc hiệu quả,
04:18
but they still have some basic requirements,
106
246573
3097
nhưng họ vẫn có
một vài yêu cầu cơ bản,
một vài yêu cầu cơ bản,
04:21
and that lets you put a limit
107
249670
1916
và điều đó giúp bạn
có thể khoanh vùng
có thể khoanh vùng
04:23
on the number of servers that they have.
108
251586
1947
số máy chủ họ có.
04:25
You can also look at square footage and see
109
253533
4191
Bạn cũng có thể xét
đơn vị bộ vuông (SF)
đơn vị bộ vuông (SF)
ở những trung tâm
dữ liệu mà bạn biết,
dữ liệu mà bạn biết,
04:29
of the data centers that you know,
110
257724
1276
để xem nó lớn dường nào?
04:31
how big are they?
111
259000
1353
04:32
How much room is that?
112
260353
922
Có bao nhiêu phòng?
04:33
How many server racks could you fit in there?
113
261275
2360
Có bao nhiêu kệ máy chủ
có thể để trong đó?
có thể để trong đó?
04:35
And for some data centers,
114
263635
1703
Và với một vài
trung tâm dữ liệu,
trung tâm dữ liệu,
bạn có lẽ biết được
cả 2 thông tin này.
cả 2 thông tin này.
04:37
you might get two of these pieces of information.
115
265338
1989
04:39
You know how much they spent,
116
267327
1696
Bạn biết
họ đã tốn bao nhiêu,
họ đã tốn bao nhiêu,
04:41
and they also, say, because they had to contract
117
269023
2357
ngoài ra,
bởi vì họ có hợp đồng
bởi vì họ có hợp đồng
với chính phủ địa phương
04:43
with the local government
118
271380
1419
04:44
to get the power provided,
119
272799
1680
để được cung cấp năng lượng,
04:46
you might know what they made a deal to buy,
120
274479
2657
bạn cũng sẽ biết
họ đã thỏa thuận mua cái gì,
họ đã thỏa thuận mua cái gì,
04:49
so you know how much power it takes.
121
277136
1754
vì thế bạn biết họ đã
dùng bao nhiêu năng lượng.
dùng bao nhiêu năng lượng.
04:50
Then you can look at the ratios of those numbers,
122
278890
2294
Sau đó bạn có thể nhìn vào
tỷ lệ của những con số này,
tỷ lệ của những con số này,
04:53
and figure out for a data center
123
281184
1529
và tìm ra thông tìn về
một trung tâm dữ liệu,
một trung tâm dữ liệu,
04:54
where you don't have that information,
124
282713
1636
mà bạn không có thông tin,
04:56
you can figure out,
125
284349
1092
bạn có thể tìm ra nó,
04:57
but maybe you only have one of those,
126
285441
2187
nhưng đôi khi bạn chỉ
có 1 loại dữ liệu,
có 1 loại dữ liệu,
04:59
you know the square footage,
then you could figure out
then you could figure out
127
287628
1679
bạn biết đơn vị bộ vuông,
thì bạn cũng sẽ tìm ra
thì bạn cũng sẽ tìm ra
05:01
well, maybe the power is proportional.
128
289307
2323
có lẽ năng lượng
thì tỉ lệ thuận.
thì tỉ lệ thuận.
05:03
And you can do this same thing
with a lot of different quantities,
with a lot of different quantities,
129
291630
2320
Và bạn cũng có thể làm điều tương tự
với nhiều số lượng khác,
với nhiều số lượng khác,
05:05
you know, with guesses about
the total amount of storage,
the total amount of storage,
130
293950
2076
bạn biết đó, với dự đoán về
tổng số lượng kho chứa,
tổng số lượng kho chứa,
05:08
the number of servers, the
number of drives per server,
number of drives per server,
131
296026
2593
số lượng máy chủ,
số lượng ổ cứng trên mỗi máy chủ,
số lượng ổ cứng trên mỗi máy chủ,
05:10
and in each case using what you know
132
298619
3047
và trong mỗi trường hợp,
sử dụng những gì bạn biết
sử dụng những gì bạn biết
05:13
to come up with a model that narrows down
133
301666
2527
để tìm ra một mô hình thu hẹp,
bạn sẽ dự đoán được
những thứ bạn không biết.
những thứ bạn không biết.
05:16
your guesses for the things that you don't know.
134
304193
2130
05:18
It's sort of circling around the
number you're trying to get.
number you're trying to get.
135
306323
2265
Nó là một vòng tròn xung quanh
con số mà bạn muốn tìm.
con số mà bạn muốn tìm.
05:20
And this is a lot of fun.
136
308588
2555
Và điều này thì rất thú vị.
Toán học thì không phải
lúc nào cũng có lợi thế,
lúc nào cũng có lợi thế,
05:23
The math is not all that advanced,
137
311143
2182
05:25
and really it's like nothing more than
138
313325
3135
và thật sự là
nó cũng giống như
nó cũng giống như
giải một câu đố sodoku.
05:28
solving a sudoku puzzle.
139
316460
2012
05:30
So what I did, I went through all of this information,
140
318472
5309
Tôi xem qua
tất cả những thông tin này,
tất cả những thông tin này,
dùng 1 hay 2 ngày
để nghiên cứu.
để nghiên cứu.
05:35
spent a day or two researching.
141
323781
1759
05:37
And there are some things I didn't look at.
142
325540
2039
Và cũng có vài thứ
tôi không xét đến.
tôi không xét đến.
05:39
You could always look at the Google
143
327579
3043
Bạn cũng có thể xem xét
05:42
recruitment messages that they post.
144
330622
1817
những thông tin tuyển dụng
Google đã đăng.
Google đã đăng.
05:44
That gives you an idea of where they have people.
145
332439
1938
Nó sẽ cho bạn biết
nơi nào có người làm việc.
nơi nào có người làm việc.
05:46
Sometimes, when people visit a data center,
146
334377
1611
Đôi khi, khi mọi người
tham quan trung tâm dữ liệu,
tham quan trung tâm dữ liệu,
05:47
they'll take a cell-cam photo and post it,
147
335988
1845
họ sẽ chụp ảnh
bằng điện thoại và đăng lên,
bằng điện thoại và đăng lên,
họ không được phép làm vậy,
05:49
and they aren't supposed to,
148
337833
1490
05:51
but you can learn things about
their hardware that way.
their hardware that way.
149
339323
2813
nhưng có thể biết thông tin
theo cách đó.
theo cách đó.
Và sự thực là, bạn chỉ cần hỏi
nhân viên giao bánh pizza.
nhân viên giao bánh pizza.
05:54
And in fact, you can just
look at pizza delivery drivers.
look at pizza delivery drivers.
150
342136
2553
Hóa ra, họ biết chỗ của
những trung tâm dữ liệu Google,
những trung tâm dữ liệu Google,
05:56
Turns out, they know where all
the Google data centers are,
the Google data centers are,
151
344689
2655
05:59
at least the ones that have people in them.
152
347344
2876
ít nhất là biết
những nơi có người trong đó.
những nơi có người trong đó.
Tôi suy ra một ước tính,
06:02
But I came up with my estimate,
153
350220
2185
và thấy khá thỏa đáng,
06:04
which I felt pretty good about,
154
352405
1864
06:06
that was about 10 exabytes of data
155
354269
3249
đó là có khoảng
10 exabytes dữ liệu
10 exabytes dữ liệu
06:09
across all of Google's operations,
156
357518
2422
trong toàn bộ
hoạt động của Google,
hoạt động của Google,
06:11
and then another maybe five exabytes or so
157
359940
3432
hoặc có thể là
5 exabytes hoặc hơn
5 exabytes hoặc hơn
06:15
of offline storage in tape drives,
158
363372
2045
trong lưu trữ ngoại tuyến
trên các ổ đĩa băng từ.
trên các ổ đĩa băng từ.
06:17
which it turns out Google is
159
365417
1575
Có nghĩa là,
Google thành ra lại là
Google thành ra lại là
khách hàng lớn nhất
của thế giới.
của thế giới.
06:18
about the world's largest consumer of.
160
366992
2510
Ước tính này là
06:21
So I came up with this estimate, and this is
161
369502
3561
một lượng dữ liệu
đáng kinh ngạc.
đáng kinh ngạc.
06:25
a staggering amount of data.
162
373063
1243
06:26
It's quite a bit more than any other organization
163
374306
2874
Nó nhiều hơn
bất kỳ tổ chức nào
bất kỳ tổ chức nào
06:29
in the world has, as far as we know.
164
377180
1747
trên thế giới,
mà chúng ta biết.
mà chúng ta biết.
06:30
There's a couple of other contenders,
165
378927
1746
Có một vài ứng viên khác,
06:32
especially everyone always thinks of the NSA.
166
380673
2344
đặc biệt là mọi người
luôn luôn nghĩ về NSA.
luôn luôn nghĩ về NSA.
06:35
But using some of these same methods,
167
383017
1429
Nhưng sử dụng
cùng phương thức này,
cùng phương thức này,
06:36
we can look at the NSA's data centers,
168
384446
2023
chúng ta có thể xem xét
trung tâm dữ liệu của NSA,
trung tâm dữ liệu của NSA,
06:38
and figure out, you know, we
don't know what's going on there,
don't know what's going on there,
169
386469
2482
và tìm ra, bạn biết đó,
ta không biết điều gì đang diễn ra ở đó,
ta không biết điều gì đang diễn ra ở đó,
06:40
but it's pretty clear that their operation
170
388951
2090
nhưng khá rõ ràng là
hoạt động của họ
hoạt động của họ
thì không cùng quy mô
như của Google.
như của Google.
06:43
is not the size of Google's.
171
391041
1597
06:44
Adding all of this up, I came up with
172
392638
1739
Qua đó,
tôi nhận ra là
tôi nhận ra là
06:46
the other thing that we can answer, which is,
173
394377
1896
chúng ta có thể trả lời
những câu hỏi khác nữa như:
những câu hỏi khác nữa như:
06:48
how many punch cards would this take?
174
396273
1985
Cần đến bao nhiêu
tấm thẻ đục lỗ?
tấm thẻ đục lỗ?
06:50
And so a punch card can hold
175
398258
2958
Một tấm thẻ đục lỗ
có thể chứa
có thể chứa
06:53
about 80 characters,
176
401216
1991
khoảng 80 kí tự,
06:55
and you can fit about 2,000 or so cards into a box,
177
403207
3773
và bạn có thể để 2.000 thẻ
hoặc hơn trong 1 cái hộp.
hoặc hơn trong 1 cái hộp.
06:58
and you put them in, say,
178
406980
1274
Bạn để chúng vào,
giả sử như,
giả sử như,
07:00
my home region of New England,
179
408254
1952
khu vực nhà tôi
ở New England,
ở New England,
07:02
it would cover the entire region
180
410206
2340
nó có thể che phủ
toàn bộ khu vực này
toàn bộ khu vực này
07:04
up to a depth of a little less than five kilometers,
181
412546
3474
lên đến độ sâu
khoảng 5 km,
khoảng 5 km,
07:08
which is about three times deeper
182
416020
1443
có nghĩa là
sâu gấp 3 lần
sâu gấp 3 lần
07:09
than the glaciers during the last ice age
183
417463
2399
các sông băng trong
thời kỳ băng hà cuối cùng
thời kỳ băng hà cuối cùng
07:11
about 20,000 years ago.
184
419862
2168
cách đây
khoảng 20.000 năm.
khoảng 20.000 năm.
07:14
So this is impractical, but I think
185
422030
2423
Vì thế điều này không thực tế,
nhưng tôi nghĩ,
nhưng tôi nghĩ,
đó là câu trả lời khả dĩ nhất
mà tôi có thể có.
mà tôi có thể có.
07:16
that's about the best answer I could come up with.
186
424453
2951
07:19
And I posted it on my website. I wrote it up.
187
427404
2138
Tôi đăng nó lên trang web.
Tôi đã viết như vậy.
Tôi đã viết như vậy.
07:21
And I didn't expect to get an answer from Google,
188
429542
3690
Và tôi không hy vọng
sẽ có câu trả lời từ Google,
sẽ có câu trả lời từ Google,
07:25
because of course they've been so secretive,
189
433232
1631
bởi vì tất nhiên
họ đã rất bảo mật,
họ đã rất bảo mật,
07:26
they didn't answer of my questions,
190
434863
1404
họ đã không trả lời
câu hỏi của tôi,
câu hỏi của tôi,
07:28
and so I just put it up and said,
191
436267
1507
và vì thế,
tôi chỉ để nó đó và nói,
tôi chỉ để nó đó và nói,
07:29
well, I guess we'll never know.
192
437774
1523
à, tôi nghĩ,
không bao giờ biết đâu.
không bao giờ biết đâu.
07:31
But then a little while later
193
439297
2024
Nhưng một thời gian sau,
07:33
I got a message, a couple weeks later, from Google,
194
441321
2449
khoảng vài tuần sau đó,
tôi nhận được một tin nhắn từ Google:
tôi nhận được một tin nhắn từ Google:
07:35
saying, hey, someone here has an envelope for you.
195
443770
3442
ai đó gửi
một bao thư cho bạn.
một bao thư cho bạn.
07:39
So I go and get it, open it up,
196
447212
2801
Nên tôi đến đó và lấy,
rồi mở nó ra,
rồi mở nó ra,
07:42
and it's punch cards. (Laughter)
197
450013
2527
và nó là những
tấm thẻ đục lỗ. (Cười lớn)
tấm thẻ đục lỗ. (Cười lớn)
07:44
Google-branded punch cards.
198
452540
3082
Thẻ đục lỗ
thương hiệu Google.
thương hiệu Google.
Và trên những tấm thẻ này,
có một loạt các lỗ,
có một loạt các lỗ,
07:47
And on these punch cards,
there are a bunch of holes,
there are a bunch of holes,
199
455622
3248
07:50
and I said, thank you, thank you,
200
458870
1301
và tôi nói: Cảm ơn, cảm ơn!
07:52
okay, so what's on here?
201
460171
1519
Nhưng trong này có gì nhỉ?
07:53
So I get some software and start reading it,
202
461690
1630
Tôi cài một số phần mềm
và bắt đầu đọc thẻ,
và bắt đầu đọc thẻ,
07:55
and scan them, and it turns out
203
463320
2000
quét nó, và hóa ra,
07:57
it's a puzzle.
204
465320
1369
nó là một câu đố.
07:58
There's a bunch of code,
205
466689
1638
Đó là một loạt các mã,
08:00
and I get some friends to help,
206
468327
1254
nên tôi nhờ vài người bạn nữa,
08:01
and we crack the code, and then
inside that is another code,
inside that is another code,
207
469581
2552
và chúng tôi giải mã nó,
rồi bên trong nó là một mã khác,
rồi bên trong nó là một mã khác,
08:04
and then there are some equations,
208
472133
1295
trong đó có
một vài phương trình,
một vài phương trình,
08:05
and then we solve those equations,
209
473428
1171
và thế là chúng tôi
ngồi giải phương trình.
ngồi giải phương trình.
08:06
and then finally out pops a message from Google
210
474599
3471
Cuối cùng đã xuất hiện
một tin nhắn từ Google,
một tin nhắn từ Google,
08:10
which is their official answer to my article,
211
478070
3189
đó là câu trả lời của họ
cho bài viết của tôi,
cho bài viết của tôi,
08:13
and it said, "No comment."
212
481259
2452
và nó là:
"Miễn bình luận!"
"Miễn bình luận!"
08:15
(Laughter) (Applause)
213
483711
6174
(Cười lớn)
(Vỗ tay)
(Vỗ tay)
Tôi yêu thích việc tính toán
những thứ như vậy,
những thứ như vậy,
08:26
And I love calculating these kinds of things,
214
494292
3217
không phải vì
tôi thích làm toán.
tôi thích làm toán.
08:29
and it's not that I love doing the math.
215
497509
1715
08:31
I do a lot of math,
216
499224
1565
Tôi đã làm
rất nhiều bài toán,
rất nhiều bài toán,
08:32
but I don't really like math for its own sake.
217
500789
3076
nhưng tôi không
thích toán thuần túy.
thích toán thuần túy.
08:35
What I love is that it lets you take
218
503865
1950
Cái tôi thích là
nó giúp bạn
nó giúp bạn
từ những gì đã biết,
08:37
some things that you know,
219
505815
1400
08:39
and just by moving symbols
around on a piece of paper,
around on a piece of paper,
220
507215
4778
chỉ nhờ di chuyển các kí hiệu
trên một tờ giấy,
trên một tờ giấy,
có thể tìm ra
điều mình không biết,
điều mình không biết,
08:43
find out something that you didn't know
221
511993
1697
08:45
that's very surprising.
222
513690
2180
khiến mình kinh ngạc.
Tôi cũng nhận được
rất nhiều câu hỏi ngu ngốc,
rất nhiều câu hỏi ngu ngốc,
08:47
And I have a lot of stupid questions,
223
515870
1676
08:49
and I love that math gives the power
224
517546
1803
và tôi yêu toán vì
có khi nó cho tôi sức mạnh
có khi nó cho tôi sức mạnh
08:51
to answer them sometimes.
225
519349
2757
để trả lời những câu hỏi đó,
08:54
And sometimes not.
226
522106
1527
cũng có khi không.
08:55
This is a question I got from a reader,
227
523633
2924
Đây là một câu hỏi
từ một bạn đọc,
từ một bạn đọc,
08:58
an anonymous reader,
228
526557
1173
một độc giả vô danh,
08:59
and the subject line just said, "Urgent,"
229
527730
2045
và chủ đề chỉ là
"Khẩn cấp",
"Khẩn cấp",
09:01
and this was the entire email:
230
529775
1929
và đây là
toàn bộ bức thư:
toàn bộ bức thư:
09:03
"If people had wheels and could fly,
231
531704
2762
"Nếu mọi người
có bánh xe và có thể bay,
có bánh xe và có thể bay,
làm sao chúng ta
phân biệt họ với máy bay?"
phân biệt họ với máy bay?"
09:06
how would we differentiate them from airplanes?"
232
534466
2696
09:09
Urgent. (Laughter)
233
537162
2675
Khẩn cấp.
(Cười lớn)
(Cười lớn)
09:11
And I think there are some questions
234
539837
3353
Và tôi nghĩ
có một vài câu hỏi,
có một vài câu hỏi,
09:15
that math just cannot answer.
235
543190
2670
toán học không thể
trả lời được.
trả lời được.
09:17
Thank you.
236
545860
2471
Cảm ơn.
09:20
(Applause)
237
548331
4350
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Randall Munroe - CartoonistRandall Munroe sketches elegant and illuminating explanations of the weird science and math questions that keep geeks awake at night.
Why you should listen
One of a small group of professional web cartoonists, math obsessive and chronic explainer Randall Munroe dazzles the online world (and racks up millions of monthly page views) with the meaninglessly-named (and occasionally heartbreaking) webcomic xkcd.
Munroe’s blog What If? specializes in cunning answers to, as the Atlantic put it, "the kinds of of wonderful and fanciful hypotheticals that might arise when the nerdily inclined get together in bars," like “How fast can you hit a speed bump while driving and live?” or “What would happen if a hair dryer with continuous power was turned on and put in an airtight 1x1x1 meter box?” As he told Math Horizons, I really enjoy solving these kinds of things, and it’s a bonus if I realize that I can put boxes around it and make it a comic."
He is also the author of the book Thing Explainer: Complicated Stuff in Simple Words.
Randall Munroe | Speaker | TED.com