TED2015
Stephen Petranek: Your kids might live on Mars. Here's how they'll survive
Stephen Petranek: Trẻ em sẽ sống trên sao Hỏa thế nào?
Filmed:
Readability: 3.9
5,768,369 views
Nghe có vẻ giống tiểu thuyết khoa học nhưng nhà báo Stephen Petranek cho rằng trong 20 năm nữa thôi, con người chắc chắn sẽ sống trên sao Hỏa. Với câu chuyện mở, Petranek chứng minh loài người sẽ là giống loài du hành vũ trụ, thêm nữa ông chỉ ra cách con người làm sao Hỏa thành ngôi nhà thứ hai của mình. Ông phát biểu"dù Trái Đất xảy ra thế nào, con người vẫn sẽ sống sót. Chúng ta không bao giờ là con người cuối cùng."
Stephen Petranek - Technology forecaster
Stephen Petranek untangles emerging technologies to predict which will become fixtures of our future lives -- and which could potentially save them. Full bio
Stephen Petranek untangles emerging technologies to predict which will become fixtures of our future lives -- and which could potentially save them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Strap yourselves in,
0
1480
1896
Đeo dây vào,
00:15
we're going to Mars.
1
3400
1976
chúng ta sẽ đi tới sao Hỏa.
00:17
Not just a few astronauts --
2
5400
2096
Không chỉ riêng một vài phi hành gia
00:19
thousands of people
are going to colonize Mars.
are going to colonize Mars.
3
7520
3136
hàng ngàn người sẽ định cư ở sao Hỏa.
00:22
And I am telling you
that they're going to do this soon.
that they're going to do this soon.
4
10680
3120
Và tôi nói cho bạn biết rằng
họ sẽ làm điều đó sớm thôi.
họ sẽ làm điều đó sớm thôi.
00:26
Some of you will end up
working on projects on Mars,
working on projects on Mars,
5
14640
2896
Một số trong các bạn cuối cùng
sẽ làm việc trên sao Hỏa,
sẽ làm việc trên sao Hỏa,
00:29
and I guarantee that some
of your children will end up living there.
of your children will end up living there.
6
17560
3360
và tôi đảm bảo rằng con bạn sẽ sống ở đó.
00:33
That probably sounds preposterous,
7
21760
2376
Nghe có vẻ phi lý,
nên tôi sẽ chia sẻ với các bạn
nên tôi sẽ chia sẻ với các bạn
00:36
so I'm going to share with you
how and when that will happen.
how and when that will happen.
8
24160
2880
làm thế nào và khi nào điều đó sẽ xảy ra.
00:39
But first I want to discuss
the obvious question:
the obvious question:
9
27760
3216
Nhưng trước tiên tôi muốn
thảo luận câu hỏi:
thảo luận câu hỏi:
00:43
Why the heck should we do this?
10
31000
1479
Tại sao chúng ta phải làm thế?
00:45
12 years ago,
11
33640
1216
12 năm trước,
00:46
I gave a TED talk on 10 ways
the world could end suddenly.
the world could end suddenly.
12
34880
3816
tôi có buổi nói chuyện trên TED
về 10 cách thế giới có thể bị diệt.
về 10 cách thế giới có thể bị diệt.
00:50
We are incredibly vulnerable
to the whims of our own galaxy.
to the whims of our own galaxy.
13
38720
4776
Chúng ta cực kỳ dễ bị
các thiên hà bất định tấn công
các thiên hà bất định tấn công
00:55
A single, large asteroid
could take us out forever.
could take us out forever.
14
43520
3576
Một thiên thạch đơn lẻ, to lớn
có thể tiêu diệt chúng ta mãi mãi.
có thể tiêu diệt chúng ta mãi mãi.
00:59
To survive we have to reach
beyond the home planet.
beyond the home planet.
15
47120
3456
Để tồn tại, chúng ta phải vươn xa hơn
ngoài ngôi nhà Trái đất.
ngoài ngôi nhà Trái đất.
01:02
Think what a tragedy it would be
16
50600
2216
Thử nghĩ xem
đó quả là một bi kịch
đó quả là một bi kịch
01:04
if all that humans have accomplished
were suddenly obliterated.
were suddenly obliterated.
17
52840
3000
nếu tất cả những gì con người đạt được
đột nhiên bị phá hủy.
đột nhiên bị phá hủy.
01:08
And there's another reason we should go:
18
56720
2016
Và thêm một lý do chúng ta nên đi là:
01:10
exploration is in our DNA.
19
58760
2936
khám phá là bản chất DNA của chúng ta.
01:13
Two million years ago
humans evolved in Africa
humans evolved in Africa
20
61720
3456
2 triệu năm trước
con người đã tiến hóa ở Châu Phi
con người đã tiến hóa ở Châu Phi
01:17
and then slowly but surely
spread out across the entire planet
spread out across the entire planet
21
65200
4816
sau đó chậm rãi nhưng chắc chắn
lan rộng ra toàn hành tinh
lan rộng ra toàn hành tinh
01:22
by reaching into the wilderness
that was beyond their horizons.
that was beyond their horizons.
22
70040
3496
bằng cách vươn ra những nơi hoang vu
nằm ngoài không gian của họ.
nằm ngoài không gian của họ.
01:25
This stuff is inside us.
23
73560
1600
Những thứ này nằm trong chúng ta.
01:27
And they prospered doing that.
24
75840
1680
Và chúng làm mọi thứ phát triển.
01:30
Some of the greatest advances
in civilization and technology
in civilization and technology
25
78240
3896
Một số sự tiến bộ vĩ đại nhất
trong nền văn minh và công nghệ
trong nền văn minh và công nghệ
01:34
came because we explored.
26
82160
1920
đã xuất hiện vì chúng ta đã đi tìm kiếm.
01:37
Yes, we could do a lot of good
27
85080
1456
Vâng, có thể làm nhiều việc
01:38
with the money it will take
to establish a thriving colony on Mars.
to establish a thriving colony on Mars.
28
86560
3720
bằng số tiền cần có để thiết lập
một thuộc địa thịnh vượng trên sao Hỏa.
một thuộc địa thịnh vượng trên sao Hỏa.
01:42
And yes we should all be taking
far better care of our own home planet.
far better care of our own home planet.
29
90880
4560
Và đúng, chúng ta nên quan tâm nhiều hơn
cho ngôi nhà của chính chúng ta.
cho ngôi nhà của chính chúng ta.
01:48
And yes, I worry we could screw up Mars
the way we've screwed up Earth.
the way we've screwed up Earth.
30
96120
4960
Và chúng ta có thể sẽ hủy hoại sao Hỏa
như chúng ta đã làm đối với Trái Đất.
như chúng ta đã làm đối với Trái Đất.
01:54
But think for a moment,
31
102320
1616
Nhưng hãy suy nghĩ trong một lát,
01:55
what we had when John F. Kennedy
told us we would put a human on the moon.
told us we would put a human on the moon.
32
103960
4936
vào thời John F. Kennedy phát biểu rằng
chúng ta sẽ đưa con người lên mặt trăng.
chúng ta sẽ đưa con người lên mặt trăng.
02:00
He excited an entire generation to dream.
33
108920
3400
Ông đã khuyến khích cả một thế hệ ước mơ.
02:05
Think how inspired we will be
to see a landing on Mars.
to see a landing on Mars.
34
113400
2936
Sẽ xúc động biết bao nếu chứng kiến
cuộc hạ cánh trên sao Hỏa.
cuộc hạ cánh trên sao Hỏa.
02:08
Perhaps then we will look back at Earth
35
116360
2736
Có lẽ sau đó chúng ta nhìn lại Trái đất
02:11
and see that that is
one people instead of many
one people instead of many
36
119120
3376
và thấy có một vài người
thay vì nhiều người
thay vì nhiều người
02:14
and perhaps then
we will look back at Earth,
we will look back at Earth,
37
122520
2536
và có lẽ sau đó
chúng ta sẽ nhìn về Trái đất,
chúng ta sẽ nhìn về Trái đất,
02:17
as we struggle to survive on Mars,
38
125080
2416
khi chúng ta đang chật vật
sinh tồn trên sao Hỏa,
sinh tồn trên sao Hỏa,
02:19
and realize how precious
the home planet is.
the home planet is.
39
127520
2720
và nhận ra ngôi nhà Trái đất
tuyệt vời đến thế nào
tuyệt vời đến thế nào
02:23
So let me tell you about the extraordinary
adventure we're about to undertake.
adventure we're about to undertake.
40
131520
4920
Nên hãy để tôi nói về cuộc hành trình
ngoạn mục mà chúng ta sắp thực hiện.
ngoạn mục mà chúng ta sắp thực hiện.
02:29
But first,
41
137040
1256
Nhưng đầu tiên,
02:30
a few fascinating facts
about where we're going.
about where we're going.
42
138320
2600
một vài sự thật đáng kinh ngạc
về nơi chúng ta sắp đến.
về nơi chúng ta sắp đến.
02:34
This picture actually represents
the true size of Mars compared to Earth.
the true size of Mars compared to Earth.
43
142040
4376
Bức tranh này thể hiện kích thức thật
của sao Hỏa sao so với Trái đất.
của sao Hỏa sao so với Trái đất.
02:38
Mars is not our sister planet.
44
146440
1896
Sao Hỏa không giống hành tinh chúng ta.
02:40
It's far less than half
the size of the Earth,
the size of the Earth,
45
148360
2776
Nó nhỏ hơn một nửa kích thước Trái đất,
02:43
and yet despite the fact
that it's smaller,
that it's smaller,
46
151160
2016
và dù sự thật là nó nhỏ hơn,
02:45
the surface area of Mars
that you can stand on
that you can stand on
47
153200
2696
nhưng bề mặt của sao Hỏa
mà bạn có thể đứng lên đó
mà bạn có thể đứng lên đó
02:47
is equivalent to the surface area
of the Earth that you can stand on,
of the Earth that you can stand on,
48
155920
3936
tương đương với bề mặt của Trái đất,
02:51
because the Earth
is mostly covered by water.
is mostly covered by water.
49
159880
2320
bởi Trái đất hầu như
được bao phủ bởi nước.
được bao phủ bởi nước.
02:55
The atmosphere on Mars is really thin --
50
163000
2296
Bầu khí quyển trên sao Hỏa rất mỏng,
02:57
100 times thinner than on Earth --
51
165320
2576
mỏng hơn 100 lần so với trên Trái đất
02:59
and it's not breathable,
it's 96 percent carbon dioxide.
it's 96 percent carbon dioxide.
52
167920
4000
và không thể hít thở khí quyển ở đó,
vì 96% là cacbon đioxit.
vì 96% là cacbon đioxit.
03:04
It's really cold there.
53
172760
1616
Trên sao Hỏa rất lạnh.
03:06
The average temperature
is minus 81 degrees,
is minus 81 degrees,
54
174400
2976
Nhiệt độ trung bình là âm 81 độ,
03:09
although there is
quite a range of temperature.
quite a range of temperature.
55
177400
3160
mặc dù nhiệt độ trên đó khá đa dạng.
03:13
A day on Mars is about as long
as a day on Earth,
as a day on Earth,
56
181320
2576
Một ngày ở sao Hỏa tương đương
với một ngày ở Trái đất,
với một ngày ở Trái đất,
03:15
plus about 39 minutes.
57
183920
1920
cộng thêm 39 phút.
03:18
Seasons and years on Mars
are twice as long as they are on Earth.
are twice as long as they are on Earth.
58
186440
5040
Các mùa và năm trên sao Hỏa dài
gấp đôi các mùa và năm trên Trái Đất.
gấp đôi các mùa và năm trên Trái Đất.
03:24
And for anybody who wants to strap
on some wings and go flying one day,
on some wings and go flying one day,
59
192000
4656
Và với bất cứ ai muốn đeo thêm đôi cánh
và bay thử một ngày nào đó,
và bay thử một ngày nào đó,
03:28
Mars has a lot less gravity than on Earth,
60
196680
2816
lực hấp dẫn trên sao Hỏa
ít hơn rất nhiều so với Trái đất.
ít hơn rất nhiều so với Trái đất.
03:31
and it's the kind of place
61
199520
1256
và đó là nơi mà
03:32
where you can jump over your car
instead of walk around it.
instead of walk around it.
62
200800
2800
bạn có thể nhảy qua chiếc xe
thay vì phải đi vòng qua nó.
thay vì phải đi vòng qua nó.
03:36
Now, as you can see,
Mars isn't exactly Earth-like,
Mars isn't exactly Earth-like,
63
204120
3656
Bây giờ, như bạn thấy đấy,
sao Hỏa không thật sự giống Trái đất,
sao Hỏa không thật sự giống Trái đất,
03:39
but it's by far the most livable
other place in our entire solar system.
other place in our entire solar system.
64
207800
4760
nhưng đó là nơi dễ sống nhất ngoài
Trái đất trong hệ mặt trời của chúng ta.
Trái đất trong hệ mặt trời của chúng ta.
03:45
Here's the problem.
65
213360
1496
Đây là vấn đề.
03:46
Mars is a long way away,
66
214880
2176
Sao Hỏa xa rất xa,
03:49
a thousand times farther away
from us than our own moon.
from us than our own moon.
67
217080
4840
xa chúng ta gấp một ngàn lần
so với mặt trăng.
so với mặt trăng.
03:54
The Moon is 250,000 miles away
68
222560
3776
Mặt trăng cách 250,000 dặm
03:58
and it took Apollo astronauts
three days to get there.
three days to get there.
69
226360
3640
các phi hành gia Apollo đã mất 3 ngày
để đến được đó.
để đến được đó.
04:02
Mars is 250 million miles away
70
230720
3136
Sao Hỏa thì cách 250 triệu dặm
04:05
and it will take us
eight months to get there --
eight months to get there --
71
233880
2256
và chúng ta sẽ mất 8 tháng để đến được đó
04:08
240 days.
72
236160
1280
240 ngày.
04:10
And that's only if we launch
on a very specific day,
on a very specific day,
73
238080
2576
Và nếu chúng ta phóng tên lửa
vào một ngày thật cụ thể,
vào một ngày thật cụ thể,
04:12
at a very specific time,
74
240680
1736
vào một thời điểm rất cụ thể,
04:14
once every two years,
75
242440
1976
cứ hai năm một lần,
04:16
when Mars and the Earth
are aligned just so,
are aligned just so,
76
244440
3176
khi sao Hỏa và Trái đất thẳng hàng,
04:19
so the distance that the rocket
would have to travel will be the shortest.
would have to travel will be the shortest.
77
247640
3920
thì khoảng cách mà tên lửa phải đi
sẽ là khoảng cách ngắn nhất.
sẽ là khoảng cách ngắn nhất.
04:24
240 days is a long time to spend
trapped with your colleagues in a tin can.
trapped with your colleagues in a tin can.
78
252640
5080
240 ngày bị nhốt trong cái hộp thiếc
với đồng nghiệp là thời gian rất dài.
với đồng nghiệp là thời gian rất dài.
04:30
And meanwhile, our track record
of getting to Mars is lousy.
of getting to Mars is lousy.
79
258800
4056
Và trong khi đó, hồ sơ theo dõi
các chuyến đến sao Hỏa thì tệ hại.
các chuyến đến sao Hỏa thì tệ hại.
04:34
We and the Russians,
the Europeans, the Japanese,
the Europeans, the Japanese,
80
262880
2816
Chúng ta và người Nga,
người châu Âu, người Nhật Bản,
người châu Âu, người Nhật Bản,
04:37
the Chinese and the Indians,
81
265720
1336
người Trung Quốc và Ấn Độ,
04:39
have actually sent 44 rockets there,
82
267080
2576
thực ra đã gửi 44 chiếc tên lửa lên đó,
04:41
and the vast majority of them
have either missed or crashed.
have either missed or crashed.
83
269680
3536
và phần lớn trong số đó,
hoặc đã nổ hoặc mất tích.
hoặc đã nổ hoặc mất tích.
04:45
Only about a third of the missions
to Mars have been successful.
to Mars have been successful.
84
273240
3600
Chỉ 1/3 các phi vụ
lên sao Hỏa là thành công.
lên sao Hỏa là thành công.
04:49
And we don't at the moment have
a rocket big enough to get there anyway.
a rocket big enough to get there anyway.
85
277760
4360
Và hiện giờ chúng ta cũng không có
tên lửa đủ lớn để lên sao Hỏa.
tên lửa đủ lớn để lên sao Hỏa.
04:55
We once had that rocket, the Saturn V.
86
283080
2096
Chúng ta từng có loại tên lửa đó Saturn V.
04:57
A couple of Saturn Vs
would have gotten us there.
would have gotten us there.
87
285200
2616
Một vài chiếc Saturn V
có thể đưa chúng ta lên sao Hỏa.
có thể đưa chúng ta lên sao Hỏa.
04:59
It was the most magnificent
machine ever built by humans,
machine ever built by humans,
88
287840
3456
Nó là cỗ máy hoành tráng nhất
mà con người từng chế tạo,
mà con người từng chế tạo,
05:03
and it was the rocket
that took us to the Moon.
that took us to the Moon.
89
291320
2200
và đó là tên lửa
đã đưa chúng ta đến mặt trăng.
đã đưa chúng ta đến mặt trăng.
05:06
But the last Saturn V was used in 1973
to launch the Skylab space station,
to launch the Skylab space station,
90
294120
5016
Nhưng chiếc Saturn cuối cùng đựơc dùng
năm 1973 để phóng trạm không gian Skylab,
năm 1973 để phóng trạm không gian Skylab,
05:11
and we decided to do
something called the shuttle
something called the shuttle
91
299160
3096
và chúng ta đã quyết định
làm thứ gì đó mà gọi là con thoi
làm thứ gì đó mà gọi là con thoi
05:14
instead of continuing on to Mars
after we landed on the Moon.
after we landed on the Moon.
92
302280
3640
thay vì tiếp tục tiến hành ở sao Hỏa
sau khi chúng ta đáp xuống mặt trăng.
sau khi chúng ta đáp xuống mặt trăng.
05:18
The biggest rocket we have now
93
306680
1456
Tên lửa lớn nhất hiện nay
05:20
is only half big enough
to get us anything to Mars.
to get us anything to Mars.
94
308160
3000
chỉ đủ to bằng một nửa để
có thể đưa bất kỳ thứ gì lên sao Hỏa.
có thể đưa bất kỳ thứ gì lên sao Hỏa.
05:24
So getting to Mars is not going to be easy
95
312200
3016
Vì thế, lên sao Hỏa không hề dễ dàng
05:27
and that brings up
a really interesting question ...
a really interesting question ...
96
315240
3160
và điều đó gợi lên một câu hỏi rất thú vị
05:31
how soon will the first humans
actually land here?
actually land here?
97
319560
4200
chừng nào sẽ có người đầu tiên
thật sự đặt chân lên đó?
thật sự đặt chân lên đó?
05:37
Now, some pundits think
if we got there by 2050,
if we got there by 2050,
98
325160
4336
Hiện, một vài học giả cho rằng
nếu chúng ta lên sao Hỏa vào 2050,
nếu chúng ta lên sao Hỏa vào 2050,
05:41
that'd be a pretty good achievement.
99
329520
1720
đó sẽ là một thành tựu lớn.
05:43
These days, NASA seems to be saying
that it can get humans to Mars by 2040.
that it can get humans to Mars by 2040.
100
331840
5880
Ngày nay, NASA có vẻ như cho thấy rằng
họ có thể đưa con người lên đó vào 2040.
họ có thể đưa con người lên đó vào 2040.
05:50
Maybe they can.
101
338280
1200
Có lẽ họ có thể.
05:52
I believe that they can get
human beings into Mars orbit by 2035.
human beings into Mars orbit by 2035.
102
340600
5096
Tôi tin rằng họ có thể đưa con người
vào quỹ đạo sao Hỏa vào 2035.
vào quỹ đạo sao Hỏa vào 2035.
05:57
But frankly,
103
345720
1256
Nhưng nói thẳng,
05:59
I don't think they're going to bother
in 2035 to send a rocket to Mars,
in 2035 to send a rocket to Mars,
104
347000
4736
Tôi không nghĩ họ quan tâm tên lửa
phóng lên sao Hỏa vào 2035 hay không
phóng lên sao Hỏa vào 2035 hay không
06:03
because we will already be there.
105
351760
1976
vì chúng ta đã ở đó vào thời gian đó rồi.
06:05
We're going to land on Mars in 2027.
106
353760
2960
Chúng ta sẽ đáp xuống sao Hỏa vào 2027.
06:10
And the reason is
107
358280
1216
Và lý do là
06:11
this man is determined
to make that happen.
to make that happen.
108
359520
2056
người đàn ông này
rất quyết tâm làm điều đó.
rất quyết tâm làm điều đó.
06:13
His name is Elon Musk,
he's the CEO of Tesla Motors and SpaceX.
he's the CEO of Tesla Motors and SpaceX.
109
361600
5480
Tên ông ấy là Elon Musk,
CEO của Tesla Motors và SpaceX.
CEO của Tesla Motors và SpaceX.
06:19
Now, he actually told me
that we would land on Mars by 2025,
that we would land on Mars by 2025,
110
367920
5056
Thực ra, ông ấy nói với tôi rằng
chúng ta sẽ đáp xuống sao Hỏa vào 2025,
chúng ta sẽ đáp xuống sao Hỏa vào 2025,
06:25
but Elon Musk is more
optimistic than I am --
optimistic than I am --
111
373000
2896
nhưng Elon Musk lạc quan hơn tôi nhiều --
06:27
and that's going a ways --
112
375920
1496
và sẽ có cách thôi --
06:29
so I'm giving him
a couple of years of slack.
a couple of years of slack.
113
377440
2640
nên tôi sẽ cho anh ta vài năm dư ra vậy.
06:32
Still ...
114
380960
1416
Tuy vậy ...
06:34
you've got to ask yourself,
115
382400
1336
bạn sẽ phải hỏi chính mình,
06:35
can this guy really do this
by 2025 or 2027?
by 2025 or 2027?
116
383760
3880
ông ấy thật sự có thể làm điều đó
vào năm 2025 hoặc 2027?
vào năm 2025 hoặc 2027?
06:40
Well, let's put a decade with Elon Musk
into a little perspective.
into a little perspective.
117
388760
3680
Hãy nhìn một thập kỷ của Elon Musk
dưới góc nhìn cụ thể hơn.
dưới góc nhìn cụ thể hơn.
06:45
Where was this 10 years ago?
118
393200
1480
10 năm trước ở đâu rồi nhỉ?
06:47
That's the Tesla electric automobile.
119
395360
2256
Đó là xe điện Tesla.
06:49
In 2005, a lot of people
in the automobile industry were saying,
in the automobile industry were saying,
120
397640
3656
Vào năm 2005, rất nhiều người
trong ngành công nghiệp xe hơi nói rằng,
trong ngành công nghiệp xe hơi nói rằng,
06:53
we would not have
a decent electric car for 50 years.
a decent electric car for 50 years.
121
401320
3440
trong 50 năm tới, chúng ta sẽ không có
chiếc xe ôtô điện đàng hoàng.
chiếc xe ôtô điện đàng hoàng.
07:00
And where was that?
122
408280
1280
Và đây là ở đâu?
07:02
That is SpaceX's Falcon 9 rocket,
123
410120
3176
Đó là chiếc tên lửa Falcon 9 của SpaceX,
07:05
lifting six tons of supplies
to the International Space Station.
to the International Space Station.
124
413320
4376
nhấc bổng 6 tấn phụ kiện
lên Trạm không gian Quốc tế.
lên Trạm không gian Quốc tế.
07:09
10 years ago,
125
417720
1216
10 năm trước,
07:10
SpaceX had not launched anything,
or fired a rocket to anywhere.
or fired a rocket to anywhere.
126
418960
4560
SpaceX không hề phóng
hay bắn tên lửa đi đâu cả.
hay bắn tên lửa đi đâu cả.
07:16
So I think it's a pretty good bet
127
424600
2536
Nên tôi cho rằng đây là
cuộc cá cược khá hay
cuộc cá cược khá hay
07:19
that the person who is revolutionizing
the automobile industry
the automobile industry
128
427160
3056
rằng người đang cách mạng hóa
ngành công nghiệp xe hơi
ngành công nghiệp xe hơi
07:22
in less than 10 years
129
430240
1216
trong vòng dưới 10 năm
07:23
and the person who created an entire
rocket company in less than 10 years
rocket company in less than 10 years
130
431480
5816
và người đã tạo ra cả một công ty tên lửa
trong vòng chưa tới 10 năm
trong vòng chưa tới 10 năm
07:29
will get us to Mars by 2027.
131
437320
2240
sẽ đưa chúng ta lên sao Hỏa vào năm 2027.
07:32
Now, you need to know this:
132
440760
2976
Bây giờ bạn cần biết điều này:
07:35
governments and robots
no longer control this game.
no longer control this game.
133
443760
3640
nhà nước và robot không còn
điểu khiển cuộc chơi này nữa.
điểu khiển cuộc chơi này nữa.
07:40
Private companies are leaping into space
134
448040
2376
Các công ty tư nhân
đang nhảy vào ngành vũ trụ
đang nhảy vào ngành vũ trụ
07:42
and they will be happy
to take you to Mars.
to take you to Mars.
135
450440
2440
và họ sẽ rất hạnh phúc
khi đưa bạn lên sao Hỏa.
khi đưa bạn lên sao Hỏa.
07:45
And that raises a really big question.
136
453800
2960
Và đó gợi lên câu hỏi rất lớn.
07:49
Can we actually live there?
137
457400
2000
Chúng ta thật sự có thể sống trên sao Hoả?
07:52
Now, NASA may not be able
to get us there until 2040,
to get us there until 2040,
138
460680
4176
Bây giờ NASA có thể sẽ không
đưa chúng ta lên đó cho tới năm 2040,
đưa chúng ta lên đó cho tới năm 2040,
07:56
or we may get there
a long time before NASA,
a long time before NASA,
139
464880
2096
hoặc có thể lên đó
trước NASA thời gian dài,
trước NASA thời gian dài,
07:59
but NASA has taken a huge responsibility
in figuring out how we can live on Mars.
in figuring out how we can live on Mars.
140
467000
4960
nhưng NASA đã có vai trò quan trọng khi
tìm ra cách chúng ta sống trên sao Hỏa.
tìm ra cách chúng ta sống trên sao Hỏa.
08:04
Let's look at the problem this way.
141
472880
2016
Hãy nhìn vấn đề theo hướng này.
08:06
Here's what you need to live on Earth:
142
474920
1856
Đây là thứ bạn cần
để sống ở Trái đất:
để sống ở Trái đất:
08:08
food, water, shelter and clothing.
143
476800
3416
thức ăn, nước, nơi ở và quần áo.
08:12
And here's what you need to live on Mars:
144
480240
2496
Và đây là những gì bạn cần
để sống ở sao Hỏa:
để sống ở sao Hỏa:
08:14
all of the above, plus oxygen.
145
482760
2200
tất cả những thứ kể trên, cộng thêm oxy.
08:18
So let's look at the most
important thing on this list first.
important thing on this list first.
146
486160
4096
Ví thế, hãy nhìn vào thứ quan trọng nhất
trong danh sách này trước tiên.
trong danh sách này trước tiên.
08:22
Water is the basis
of all life as we know it,
of all life as we know it,
147
490280
3016
Nước là thứ cơ bản của cuộc sống
như chúng ta đã biết,
như chúng ta đã biết,
08:25
and it's far too heavy for us to carry
water from the Earth to Mars to live,
water from the Earth to Mars to live,
148
493320
4576
và quá là nặng để chúng ta mang nước
từ Trái đất lên sao Hỏa để sống,
từ Trái đất lên sao Hỏa để sống,
08:29
so we have to find water
if our life is going to succeed on Mars.
if our life is going to succeed on Mars.
149
497920
4640
vì vậy chúng ta cần tìm nước
nếu muốn xây dựng cuộc sống trên sao Hỏa.
nếu muốn xây dựng cuộc sống trên sao Hỏa.
08:35
And if you look at Mars,
it looks really dry,
it looks really dry,
150
503840
2496
Và nếu bạn nhìn sao Hỏa, nó nhìn rất khô,
08:38
it looks like the entire
planet is a desert.
planet is a desert.
151
506360
2816
nhìn cứ như toàn bộ hành tinh
là một sa mạc.
là một sa mạc.
08:41
But it turns out that it's not.
152
509200
2016
Nhưng hóa ra lại không phải.
08:43
The soil alone on Mars
contains up to 60 percent water.
contains up to 60 percent water.
153
511240
5216
Riêng đất trên sao Hỏa thôi
đã chứa tới 60% nước.
đã chứa tới 60% nước.
08:48
And a number of orbiters that we still
have flying around Mars have shown us --
have flying around Mars have shown us --
154
516480
4936
Và một vài tàu vũ trụ mà chúng ta đang có
bay xung quanh sao Hỏa đã cho thấy --
bay xung quanh sao Hỏa đã cho thấy --
08:53
and by the way,
that's a real photograph --
that's a real photograph --
155
521440
2536
nhân tiện,
đó là ảnh thật đấy --
đó là ảnh thật đấy --
08:56
that lots of craters on Mars
have a sheet of water ice in them.
have a sheet of water ice in them.
156
524000
4136
rất nhiều vết lõm trên sao Hỏa
có chứa một lớp nước đá.
có chứa một lớp nước đá.
09:00
It's not a bad place to start a colony.
157
528160
2200
Quả là một nơi không tồi để
xây dựng thuộc địa.
xây dựng thuộc địa.
09:03
Now, here's a view of a little dig
the Phoenix Lander did in 2008,
the Phoenix Lander did in 2008,
158
531855
4161
Đây là toàn cảnh một cuộc đào nhỏ
thực hiện bởi Phoenix Lander vào năm 2008,
thực hiện bởi Phoenix Lander vào năm 2008,
09:08
showing that just below
the surface of the soil is ice --
the surface of the soil is ice --
159
536040
3536
chỉ ra rằng ngay bên dưới
bề mặt lớp đất là đá --
bề mặt lớp đất là đá --
09:11
that white stuff is ice.
160
539600
2256
thứ màu trắng đó là đá.
09:13
In the second picture,
161
541880
1256
Trong bức tranh thứ hai,
09:15
which is four days later
than the first picture,
than the first picture,
162
543160
2256
được chụp 4 ngày sau bức tranh thứ nhất,
09:17
you can see that
some of it is evaporating.
some of it is evaporating.
163
545440
2040
có thể thấy vài trong số đó đang bốc hơi.
09:20
Orbiters also tell us
164
548040
1376
Tàu vũ trụ cũng cho thấy
09:21
that there are huge amounts
of underground water on Mars
of underground water on Mars
165
549440
3416
có một lượng nước rất lớn
nằm dưới mặt đất trên sao Hỏa
nằm dưới mặt đất trên sao Hỏa
09:24
as well as glaciers.
166
552880
2056
cũng như đá băng.
09:26
In fact, if only the water ice
at the poles on Mars melted,
at the poles on Mars melted,
167
554960
4256
Sự thật là, nếu chỉ nước đá
tại 2 cực của sao Hỏa tan chảy,
tại 2 cực của sao Hỏa tan chảy,
09:31
most of the planet
would be under 30 feet of water.
would be under 30 feet of water.
168
559240
2760
phần lớn hành tinh sẽ chìm 30ft dưới nước.
09:34
So there's plenty of water there,
169
562960
2096
Và sẽ có nguồn nước rất lớn trên đó,
09:37
but most of it's ice,
most of it's underground,
most of it's underground,
170
565080
2536
nhưng đa số trong đó là đá,
phần lớn nằm dưới đất,
phần lớn nằm dưới đất,
09:39
it takes a lot of energy to get it
and a lot of human labor.
and a lot of human labor.
171
567640
3360
cần rất nhiều năng lượng
và nhân lực để lấy nó.
và nhân lực để lấy nó.
09:44
This is a device cooked up
at the University of Washington
at the University of Washington
172
572040
2736
Đây là thiết bị đã được nung nóng
tại đại học Washington
tại đại học Washington
09:46
back in 1998.
173
574800
1480
vào năm 1998.
09:48
It's basically a low-tech dehumidifier.
174
576840
3056
Nó cơ bản là một máy
hút ẩm công nghệ thấp.
hút ẩm công nghệ thấp.
09:51
And it turns out the Mars atmosphere
is often 100 percent humid.
is often 100 percent humid.
175
579920
4056
Và hóa ra là bầu khí quyển sao Hỏa
thường là 100% ẩm thấp.
thường là 100% ẩm thấp.
09:56
So this device can extract
all the water that humans will need
all the water that humans will need
176
584000
4376
Nên, thiết bị này có thể tách
toàn bộ lượng nước con người cần
toàn bộ lượng nước con người cần
10:00
simply from the atmosphere on Mars.
177
588400
2400
hoàn toàn từ bầu khí quyển trên sao Hỏa.
10:04
Next we have to worry
about what we will breathe.
about what we will breathe.
178
592160
2976
Việc tiếp theo chúng ta phải lo lắng
là chúng ta sẽ thở cái gì.
là chúng ta sẽ thở cái gì.
10:07
Frankly, I was really shocked
179
595160
1896
Thẳng thắn mà nói tôi đã bị sốc
10:09
to find out that NASA
has this problem worked out.
has this problem worked out.
180
597080
2560
khi biết rằng NASA
đã tìm ra cách giải quyết.
đã tìm ra cách giải quyết.
10:12
This is a scientist at MIT
named Michael Hecht.
named Michael Hecht.
181
600280
2960
Có một nhà khoa học tại MIT
tên là Michael Hecht.
tên là Michael Hecht.
10:16
And he's developed this machine, Moxie.
182
604120
2496
Và anh ấy đã phát triển cỗ máy này, Moxie.
10:18
I love this thing.
183
606640
1216
Tôi yêu thứ này.
10:19
It's a reverse fuel cell, essentially,
184
607880
2576
Đó là cỗ máy đảo ngược
tế bào nhiên liệu, về cơ bản,
tế bào nhiên liệu, về cơ bản,
10:22
that sucks in the Martian atmosphere
and pumps out oxygen.
and pumps out oxygen.
185
610480
3160
là hút khí quyển trên sao Hỏa
và bơm ra khí oxy.
và bơm ra khí oxy.
10:26
And you have to remember that CO2 --
186
614280
1976
Và bạn phải nhớ rằng CO2
10:28
carbon dioxide, which is
96 percent of Mars' atmosphere --
96 percent of Mars' atmosphere --
187
616280
3856
cacbon đioxit chiếm 96%
bầu khí quyển của sao Hỏa
bầu khí quyển của sao Hỏa
10:32
CO2 is basically 78 percent oxygen.
188
620160
2800
CO2 cơ bản là 78% khí oxy.
10:35
Now, the next big rover
that NASA sends to Mars in 2020
that NASA sends to Mars in 2020
189
623920
4336
Bây giờ, người du lịch tiếp theo
mà NASA gửi lên sao Hỏa vào 2029
mà NASA gửi lên sao Hỏa vào 2029
10:40
is going to have one
of these devices aboard,
of these devices aboard,
190
628280
2216
sẽ có một trong những thiết bị trên tàu,
10:42
and it will be able
to produce enough oxygen
to produce enough oxygen
191
630520
2696
và thiết bị này có thể sản xuất đủ khí oxy
10:45
to keep one person alive indefinitely.
192
633240
2696
để giúp một người sống vô thời hạn.
10:47
But the secret to this --
193
635960
2136
Nhưng bí mật là --
10:50
and that's just for testing --
194
638120
1696
và đó chỉ dành cho thử nghiệm --
10:51
the secret to this is that this thing
was designed from the get-go
was designed from the get-go
195
639840
3296
bí mật là ban đầu thứ này được thiết kế
10:55
to be scalable by a factor of 100.
196
643160
2640
theo tỉ lệ 1/100.
10:58
Next, what will we eat?
197
646840
2216
Tiếp theo, chúng ta sẽ ăn gì?
11:01
Well, we'll use hydroponics to grow food,
198
649080
2936
Chúng ta sẽ sử dụng
thủy canh để trồng thực phẩm,
thủy canh để trồng thực phẩm,
11:04
but we're not going to be able to grow
199
652040
1856
nhưng chúng ta sẽ không thể trồng
11:05
more than 15 to 20 percent
of our food there,
of our food there,
200
653920
2136
nhiều hơn 15 đến 20 phần trăm thức ăn cần
11:08
at least not until water is running
on the surface of Mars
on the surface of Mars
201
656080
3496
ít nhất là cho tới khi
nước chảy trên bề mặt của sao Hỏa
nước chảy trên bề mặt của sao Hỏa
11:11
and we actually have the probability
and the capability of planting crops.
and the capability of planting crops.
202
659600
4320
và chúng ta thực sự có
tiềm năng và khả năng để trồng trọt.
tiềm năng và khả năng để trồng trọt.
11:16
In the meantime,
203
664680
1256
Trong lúc đó,
11:17
most of our food will arrive from Earth,
204
665960
2096
phần lớn thức ăn chúng ta
sẽ đến từ Trái đất,
sẽ đến từ Trái đất,
11:20
and it will be dried.
205
668080
1200
và là thức ăn khô.
11:22
And then we need some shelter.
206
670480
2080
Và sau đó chúng ta cần vài chỗ nghỉ ngơi.
11:25
At first we can use inflatable,
pressurized buildings
pressurized buildings
207
673120
3616
Đầu tiên chúng ta có thể
sử dụng tòa nhà bơm hơi
sử dụng tòa nhà bơm hơi
11:28
as well as the landers themselves.
208
676760
2256
cũng như chính phi thuyền không gian.
11:31
But this really only works
during the daytime.
during the daytime.
209
679040
2976
Nhưng điều này
chỉ có hiệu quả vào ban ngày.
chỉ có hiệu quả vào ban ngày.
11:34
There is too much solar radiation
and too much radiation from cosmic rays.
and too much radiation from cosmic rays.
210
682040
5096
Có quá nhiều bức xạ mặt trời
và bức xạ từ các tia vũ trụ.
và bức xạ từ các tia vũ trụ.
11:39
So we really have to go underground.
211
687160
2176
Vì vậy chúng ta sẽ phải đi dưới lòng đất.
11:41
Now, it turns out that the soil on Mars,
212
689360
2696
Bây giờ, hóa ra đất trên sao Hỏa,
11:44
by and large,
is perfect for making bricks.
is perfect for making bricks.
213
692080
2976
nhìn chung, rất tốt để làm gạch.
11:47
And NASA has figured this one out, too.
214
695080
2216
Và NASA cũng đã nhìn ra điều này.
11:49
They're going to throw
some polymer plastic into the bricks,
some polymer plastic into the bricks,
215
697320
2856
Họ sẽ cho một ít nhựa polymer vào gạch,
11:52
shove them in a microwave oven,
216
700200
1776
đặt chúng vào lò vi sóng,
11:54
and then you will be able to build
buildings with really thick walls.
buildings with really thick walls.
217
702000
3256
và sau đó bạn sẽ có thể xây nhà
với những bức tường cực kỳ dày.
với những bức tường cực kỳ dày.
11:57
Or we may choose to live underground
in caves or in lava tubes,
in caves or in lava tubes,
218
705280
5976
Hay chúng ta có thể sống dưới lòng đất
trong hang động hoặc các bồn dung nham,
trong hang động hoặc các bồn dung nham,
12:03
of which there are plenty.
219
711280
1280
những thứ đó nhiều vô kể.
12:06
And finally there's clothing.
220
714040
1520
Và cuối cùng là quần áo.
12:08
On Earth we have miles
of atmosphere piled up on us,
of atmosphere piled up on us,
221
716120
3216
Trên Trái đất chúng ta có cả mét
bầu khí quyển ở trên chúng ta,
bầu khí quyển ở trên chúng ta,
12:11
which creates 15 pounds of pressure
on our bodies at all times,
on our bodies at all times,
222
719360
3296
tạo ra 15 pounds ( khoảng 7kg)
áp lực đè lên chúng ta,
áp lực đè lên chúng ta,
12:14
and we're constantly
pushing out against that.
pushing out against that.
223
722680
2143
và chúng ta liên tục đẩy áp lực đó ra.
12:16
On Mars there's hardly
any atmospheric pressure.
any atmospheric pressure.
224
724847
2920
Trên sao Hỏa, hầu như không có trọng lực.
12:20
So Dava Newman,
225
728720
1896
Nên Dava Newman,
12:22
a scientist at MIT,
226
730640
1456
một nhà khoa học tại MIT,
12:24
has created this sleek space suit.
227
732120
3056
đã tạo ra bộ quần áo
không gian trơn bóng này.
không gian trơn bóng này.
12:27
It will keep us together,
228
735200
1496
Nó sẽ giúp chúng ta đứng yên,
12:28
block radiation and keep us warm.
229
736720
2240
ngăn chặn bức xạ và giữ ấm cho chúng ta.
12:32
So let's think about this for a minute.
230
740160
1896
Hãy nghĩ về điều này một chút nào.
12:34
Food, shelter, clothing, water, oxygen ...
231
742080
3000
Thức ăn, nhà ở, quần áo, nước, oxy...
12:37
we can do this.
232
745960
1200
có thể lo liệu được.
12:39
We really can.
233
747600
1200
Chúng ta thực sự có thể.
12:41
But it's still a little complicated
and a little difficult.
and a little difficult.
234
749720
3120
Nhưng vẫn còn một chút
khó khăn và phức tạp.
khó khăn và phức tạp.
12:45
So that leads to the next big --
235
753800
2816
Vì thế dẫn đến điều tiếp theo--
12:48
really big step --
236
756640
1576
một bước đi rất lớn --
12:50
in living the good life on Mars.
237
758240
1816
sống cuộc sống tốt đẹp trên sao Hỏa.
12:52
And that's terraforming the planet:
238
760080
1800
Đó chính là địa khai hóa hành tinh:
12:54
making it more like Earth,
239
762600
1856
làm cho nó trở nên giống Trái đất hơn,
12:56
reengineering an entire planet.
240
764480
2840
tái cấu trúc toàn bộ hành tinh.
13:00
That sounds like a lot of hubris,
241
768160
1856
Nghe có vẻ rất kiêu ngạo,
13:02
but the truth is
242
770040
1216
nhưng sự thật là
13:03
that the technology to do everything
I'm about to tell you already exists.
I'm about to tell you already exists.
243
771280
3880
công nghệ làm ra tất cả mọi thứ
tôi sắp nói thật sự tồn tại.
tôi sắp nói thật sự tồn tại.
13:08
First we've got to warm it up.
244
776200
1720
Đầu tiên, chúng ta sưởi ấm sao Hỏa.
13:10
Mars is incredibly cold
because it has a very thin atmosphere.
because it has a very thin atmosphere.
245
778400
4696
Sao Hỏa cực kỳ lạnh lẽo
vì bầu khí quyển rất mỏng.
vì bầu khí quyển rất mỏng.
13:15
The answer lies here, at the south pole
and at the north pole of Mars,
and at the north pole of Mars,
246
783120
4336
Câu trả lời nằm ở đây,
tại cực Bắc và cực Nam của sao Hỏa,
tại cực Bắc và cực Nam của sao Hỏa,
13:19
both of which are covered
247
787480
1256
cả 2 đầu đều được bao phủ
13:20
with an incredible amount
of frozen carbon dioxide --
of frozen carbon dioxide --
248
788760
3176
bởi một lượng cacbon đioxit
đông lạnh đáng kinh ngạc --
đông lạnh đáng kinh ngạc --
13:23
dry ice.
249
791960
1456
đá khô.
13:25
If we heat it up,
250
793440
1336
Nếu chúng ta làm nóng nó,
13:26
it sublimes directly into the atmosphere
251
794800
2576
nó bốc hơi trực tiếp vào bầu khí quyển
13:29
and thickens the atmosphere
the same way it does on Earth.
the same way it does on Earth.
252
797400
2816
và làm đặc bầu khí quyển
như trên Trái đất.
như trên Trái đất.
13:32
And as we know,
253
800240
1216
Và như chúng ta biết,
13:33
CO2 is an incredibly
potent greenhouse gas.
potent greenhouse gas.
254
801480
3640
CO2 is khí nhà kính cực mạnh.
13:37
Now, my favorite way of doing this
is to erect a very, very large solar sail
is to erect a very, very large solar sail
255
805840
5936
Bây giờ, các làm mà tôi yêu thích nhất là
xây dựng một cánh buồm mặt trời thật lớn
xây dựng một cánh buồm mặt trời thật lớn
13:43
and focus it --
256
811800
1216
và tập trung vào nó --
13:45
it essentially serves as a mirror --
257
813040
1736
nó hoạt động như một cái gương --
13:46
and focus it on the south pole
of Mars at first.
of Mars at first.
258
814800
2376
và tập trung vào cực Nam
của sao Hỏa trước tiên.
của sao Hỏa trước tiên.
13:49
As the planet spins, it will heat up
all that dry ice, sublime it,
all that dry ice, sublime it,
259
817200
4016
Khi hành tinh quay, nó sẽ nung nóng
tất cả số lượng đá khô đó, làm nó bốc hơi
tất cả số lượng đá khô đó, làm nó bốc hơi
13:53
and it will go into the atmosphere.
260
821240
2256
và đi vào bầu khi quyển.
13:55
It actually won't take long
261
823520
1496
Thật sự nó sẽ không mất quá lâu
13:57
for the temperature
on Mars to start rising,
on Mars to start rising,
262
825040
2256
để nhiệt độ trên sao Hỏa bắt đầu tăng lên,
13:59
probably less than 20 years.
263
827320
2560
có lẽ ít hơn 20 năm.
14:02
Right now,
264
830560
1216
Ngay bây giờ,
14:03
on a perfect day at the equator,
265
831800
1976
vào một ngày tuyệt vời tại xích đạo,
14:05
in the middle of summer on Mars,
266
833800
2096
giữa mùa hè trên sao Hỏa,
14:07
temperatures can
actually reach 70 degrees,
actually reach 70 degrees,
267
835920
2456
nhiệt độ trên sao Hỏa
có thể lên tới 70 độ,
có thể lên tới 70 độ,
14:10
but then they go down
to minus 100 at night.
to minus 100 at night.
268
838400
2416
nhưng sau đó chúng tụt xuống
âm 100 độ về đêm.
âm 100 độ về đêm.
14:12
(Laughter)
269
840840
1576
( Cười )
14:14
What we're shooting for
is a runaway greenhouse effect:
is a runaway greenhouse effect:
270
842440
3640
Những gì chúng ta đang tiến đến
là hiệu ứng nhà kính:
là hiệu ứng nhà kính:
14:18
enough temperature rise
to see a lot of that ice on Mars --
to see a lot of that ice on Mars --
271
846800
3816
tăng nhiệt độ vừa đủ
để thấy rất nhiều đá trên sao Hỏa --
để thấy rất nhiều đá trên sao Hỏa --
14:22
especially the ice in the ground -- melt.
272
850640
2440
đặc biệt là đá nằm trong đất -- tan chảy.
14:26
Then we get some real magic.
273
854000
1400
Sau đó sẽ có phép màu thật.
14:28
As the atmosphere gets thicker,
everything gets better.
everything gets better.
274
856000
3176
Khi bầu khí quyển đặc lại,
mọi thứ sẽ tốt hơn.
mọi thứ sẽ tốt hơn.
14:31
We get more protection from radiation,
275
859200
2616
Chúng ta sẽ được bảo vệ bởi bức xạ,
14:33
more atmosphere makes us warmer,
makes the planet warmer,
makes the planet warmer,
276
861840
3096
chúng ta ấm hơn, làm hành tinh ấm hơn,
14:36
so we get running water
277
864960
1696
vì vậy chúng ta sẽ có nước chảy
14:38
and that makes crops possible.
278
866680
1600
có thể trồng trọt được.
14:40
Then more water vapor goes into the air,
forming yet another potent greenhouse gas.
forming yet another potent greenhouse gas.
279
868920
4976
Sau đó nước bốc hơi vào không khí,
lại hình thành nên một tầng khí nhà kính.
lại hình thành nên một tầng khí nhà kính.
14:45
It will rain and it will snow on Mars.
280
873920
3440
Sẽ có mưa và tuyết trên sao Hỏa.
14:50
And a thicker atmosphere
will create enough pressure
will create enough pressure
281
878160
3256
Và một bầu khí quyển dày hơn,
sẽ tạo ra đủ áp lực
sẽ tạo ra đủ áp lực
14:53
so that we can
throw away those space suits.
throw away those space suits.
282
881440
2536
và chúng ta có thể vứt bỏ
bộ quần áo không gian ấy.
bộ quần áo không gian ấy.
14:56
We only need about five pounds
of pressure to survive.
of pressure to survive.
283
884000
3376
Chúng ta chỉ cần 5 pounds áp lực
để tồn tại.
để tồn tại.
14:59
Eventually, Mars will be made
to feel a lot like British Columbia.
to feel a lot like British Columbia.
284
887400
5280
Đến cuối, sao Hỏa sẽ trở nên
rất giống British Colombia.
rất giống British Colombia.
15:06
We'll still be left
with the complicated problem
with the complicated problem
285
894040
2336
Chúng ta sẽ vẫn còn vấn đề phức tạp
15:08
of making the atmosphere breathable,
286
896400
1736
như tạo bầu khí quyển có thể thở,
15:10
and frankly that could take
1,000 years to accomplish.
1,000 years to accomplish.
287
898160
2960
và nói thẳng ra có thể mất 1000 năm
để hoàn thiện.
để hoàn thiện.
15:13
But humans are amazingly smart
and incredibly adaptable.
and incredibly adaptable.
288
901800
4136
Nhưng con người thông minh vô cùng
và cực kỳ dễ thích nghi.
và cực kỳ dễ thích nghi.
15:17
There is no telling what our future
technology will be able to accomplish
technology will be able to accomplish
289
905960
4976
Không ai biết được công nghệ tương lai
sẽ làm được những gì
sẽ làm được những gì
15:22
and no telling what we can do
with our own bodies.
with our own bodies.
290
910960
2770
hay cơ thể con người có thể
làm nên điều kỳ diệu gì.
làm nên điều kỳ diệu gì.
15:25
In biology right now,
291
913750
2506
Trong ngành sinh học ngay lúc này đây,
15:28
we are on the very verge of being
able to control our own genetics,
able to control our own genetics,
292
916280
5216
chúng ta đang ngay trên bờ vực của việc
có thể hoàn toàn điều khiển gen của mình,
có thể hoàn toàn điều khiển gen của mình,
15:33
what the genes
in our own bodies are doing,
in our own bodies are doing,
293
921520
2536
gen trong cơ thể chúng ta đang làm gì,
15:36
and certainly,
294
924080
2136
và chắc chắn rằng cuối cùng,
15:38
eventually, our own evolution.
295
926240
1880
sẽ là tiến hóa của loài người.
15:40
We could end up with a species
of human being on Earth
of human being on Earth
296
928920
3616
Chúng ta có thể tạo ra
các giống loài con người trên Trái đất
các giống loài con người trên Trái đất
15:44
that is slightly different
from the species of human beings on Mars.
from the species of human beings on Mars.
297
932560
4040
chỉ khác một chút so với
loài người trên sao Hỏa.
loài người trên sao Hỏa.
15:50
But what would you do there?
How would you live?
How would you live?
298
938280
2256
Nhưng bạn sẽ làm gì?
Bạn sẽ sống như thế nào?
Bạn sẽ sống như thế nào?
15:52
It's going to be
the same as it is on Earth.
the same as it is on Earth.
299
940560
2440
Sẽ giống như trên Trái đất thôi.
15:55
Somebody's going to start a restaurant,
300
943560
2256
Ai đó sẽ xây dựng một nhà hàng,
15:57
somebody's going to build an iron foundry.
301
945840
2120
người nào đó sẽ xây một công ty đúc sắt.
16:00
Someone will make
documentary movies of Mars
documentary movies of Mars
302
948800
2256
Người khác sẽ àm phim tài liệu về sao Hỏa
16:03
and sell them on Earth.
303
951080
1400
và bán bộ phim đó ở Trái đất.
16:06
Some idiot will start a reality TV show.
304
954560
3016
Vài tên ngốc sẽ bắt đầu
chương trình truyền hình thực tế.
chương trình truyền hình thực tế.
16:09
(Laughter)
305
957600
1440
( Cười )
16:11
There will be software companies,
306
959680
2256
Sẽ có những công ty phần mềm,
16:13
there will be hotels, there will be bars.
307
961960
2400
sẽ có những khách sạn, những quán bar.
16:17
This much is certain:
308
965760
1416
Từng này là chắc chắn:
16:19
it will be the most disruptive
event in our lifetimes,
event in our lifetimes,
309
967200
4216
nó sẽ là sự kiện đột phá nhất
trong cuộc đời chúng ta,
trong cuộc đời chúng ta,
16:23
and I think it will be the most inspiring.
310
971440
2360
và tôi cho rằng
đó sẽ là điều xúc động nhất.
đó sẽ là điều xúc động nhất.
16:26
Ask any 10-year-old girl
if she wants to go to Mars.
if she wants to go to Mars.
311
974800
4056
Hỏi thử một bé gái 10 tuổi xem
cô bé có muốn lên sao Hỏa không.
cô bé có muốn lên sao Hỏa không.
16:30
Children who are now in elementary school
are going to choose to live there.
are going to choose to live there.
312
978880
4320
Những đứa trẻ đang học tiểu học
sẽ chọn sống trên đó.
sẽ chọn sống trên đó.
16:36
Remember when we landed
humans on the Moon?
humans on the Moon?
313
984280
2400
Bạn còn nhớ khi con người
lên mặt trăng không?
lên mặt trăng không?
16:39
When that happened,
people looked at each other and said,
people looked at each other and said,
314
987320
2776
Khi điều đó xảy ra,
mọi người nhìn nhau và nói,
mọi người nhìn nhau và nói,
16:42
"If we can do this, we can do anything."
315
990120
2680
"Nếu có thể làm việc này,
chúng ta có thể làm mọi thứ".
chúng ta có thể làm mọi thứ".
16:45
What are they going to think
when we actually form a colony on Mars?
when we actually form a colony on Mars?
316
993760
4120
Chúng ta sẽ nghĩ gì khi chúng ta
tạo ra được khu thuộc địa trên sao Hỏa?
tạo ra được khu thuộc địa trên sao Hỏa?
16:50
Most importantly,
317
998920
1376
Quan trọng nhất là,
16:52
it will make us a spacefaring species.
318
1000320
3376
đó sẽ khiến chúng ta trở thành
giống loài du lịch vào không gian.
giống loài du lịch vào không gian.
16:55
And that means humans will survive
no matter what happens on Earth.
no matter what happens on Earth.
319
1003720
5456
Có nghĩa là con người vẫn sẽ sống sót
cho dù có chuyện gì xảy ra trên Trái đất.
cho dù có chuyện gì xảy ra trên Trái đất.
17:01
We will never be the last of our kind.
320
1009200
3096
Chúng ta sẽ không bao giờ là
những loài người cuối cùng.
những loài người cuối cùng.
17:04
Thank you.
321
1012320
1216
Cám ơn.
17:05
(Applause)
322
1013560
3580
( Vỗ tay )
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Petranek - Technology forecasterStephen Petranek untangles emerging technologies to predict which will become fixtures of our future lives -- and which could potentially save them.
Why you should listen
Writer and technologist Stephen Petranek became a reluctant doomsayer when his earliest TED Talk (“10 ways the world could end”) racked up 1.5 million views. But Petranek is in fact an optimist who believes that humanity will escape its predicaments -- literally. Within a century, he predicts that humans will have established a city of 80,000 on Mars: and that not only is that plausible, but it’s also inevitable.
Petranek is the editor-in-chief of the Breakthrough Technology Alert, a technology newsletter that ties scientific breakthroughs to investment opportunities. He's the author of the TED Book How We'll Live on Mars.
More profile about the speakerPetranek is the editor-in-chief of the Breakthrough Technology Alert, a technology newsletter that ties scientific breakthroughs to investment opportunities. He's the author of the TED Book How We'll Live on Mars.
Stephen Petranek | Speaker | TED.com