TED Talks Live
Samantha Nutt: The real harm of the global arms trade
Samantha Nutt: Tác hại thực sự của mua bán vũ khí trên thế giới
Filmed:
Readability: 3.6
1,121,591 views
Ở một vài nơi trên thế giới, mua một khẩu súng trường tự động dễ hơn nhiều so với việc mua một cốc nước sạch để uống. Liệu đây là cách thế giới vận hành hay sao? Samantha Nutt, bác sĩ và người sáng lập tổ chức nhân đạo quốc tế War Child (trẻ em trong chiến tranh), nghiên cứu việc mua bán vũ khí -- và đề xuất một giải pháp can đảm để chấm dứt vòng bạo lực lẩn quẩn. "Chiến tranh là của chúng ta," cô nói. "Chúng ta mua, bán, truyền bá và tiến hành chiến tranh. Do đó, chúng ta phải có khả năng giải quyết nó."
Samantha Nutt - Doctor, writer and humanitarian
Samantha Nutt envisions a world where no child knows war. Full bio
Samantha Nutt envisions a world where no child knows war. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Thank you very much. Good evening.
0
727
1631
Cảm ơn rất nhiều. Chào buổi tối.
00:14
Some of you may have noticed
that my last name is Nutt.
that my last name is Nutt.
1
2382
3316
Một số trong các bạn hẳn đã nhận ra
họ của tôi là Nutt (kẻ ngốc)
họ của tôi là Nutt (kẻ ngốc)
00:18
And if you did,
you are forgiven for wondering
you are forgiven for wondering
2
6336
2803
Và nếu bạn đã nhận ra,
bạn được tha thứ vì đã tự hỏi
bạn được tha thứ vì đã tự hỏi
00:21
how a Nutt managed
to end up in a war zone.
to end up in a war zone.
3
9163
2916
làm sao một cô ngốc cuối cùng lại
đi đến một vùng chiến sự.
đi đến một vùng chiến sự.
00:24
I actually was offered, right out
of medical school, and accepted
of medical school, and accepted
4
12103
4341
Thực ra là tôi đã được đề nghị,
ngay khi tốt nghiệp trường y, và chấp nhận
ngay khi tốt nghiệp trường y, và chấp nhận
00:28
a volunteer contract to work
with UNICEF in war-torn Somalia,
with UNICEF in war-torn Somalia,
5
16468
3837
làm tình nguyện viên cho UNICEF
tại Somalia, đất nước đang bị chiến tranh
tại Somalia, đất nước đang bị chiến tranh
00:32
that was worth one dollar.
6
20329
2479
với mức lương một dollar.
00:34
And, you see, I had to be paid this dollar
7
22832
2411
Và, tôi phải được trả một dollar đó
00:37
in the event that the UN needed
to issue an evacuation order,
to issue an evacuation order,
8
25267
3135
để trong trường hợp Liên Hợp Quốc
cần ban hành một lệnh di tản
cần ban hành một lệnh di tản
00:40
so that I would be covered.
9
28426
2070
thì tôi sẽ được bảo vệ.
00:42
I was, after all, heading into one
of the world's most dangerous places.
of the world's most dangerous places.
10
30520
4372
Cuối cùng tôi đã đến một trong những nơi
nguy hiểm nhất thế giới.
nguy hiểm nhất thế giới.
00:47
And by now, some of you
may be asking yourselves,
may be asking yourselves,
11
35340
3135
Và bây giờ, một số các bạn có thể
đang tự hỏi,
đang tự hỏi,
00:50
and I just want to reassure you,
12
38499
1532
và tôi muốn cam đoan một lần nữa
00:52
that I did get half the money up front.
13
40055
2299
là tôi đã nhận trước được
một nửa số tiền đó
một nửa số tiền đó
00:54
(Laughter)
14
42378
1788
(cười)
00:56
But you see, this is how,
with 50 cents in my pocket,
with 50 cents in my pocket,
15
44717
2852
Nhưng mà các bạn thấy đó,
với 50 cents trong túi
với 50 cents trong túi
00:59
I ended up in Baidoa, Somalia.
16
47593
2292
tôi đã đến Baidoa, Somali.
01:02
Journalists called it the "city of death."
17
50615
2270
Phóng viên gọi nó là
"Thành phố chết"
"Thành phố chết"
01:05
And they called it the city of death
18
53299
1824
Và họ gọi nó là thành phố chết
01:07
because 300,000 people
had lost their lives there --
had lost their lives there --
19
55147
3158
Vì 300,000 người
đã mất mạng ở đó --
đã mất mạng ở đó --
01:10
300,000 people,
20
58765
3598
300,000 người,
01:14
mostly as a result
of war-related famine and disease.
of war-related famine and disease.
21
62387
4156
đa số do nạn nói và dịch bệnh
gây ra bởi chiến tranh
gây ra bởi chiến tranh
01:19
I was part of a team that was tasked
with trying to figure out
with trying to figure out
22
67487
3947
Tôi là thành viên của đội có nhiệm vụ
tìm ra giải pháp tốt nhất
tìm ra giải pháp tốt nhất
01:23
how best to respond
to this humanitarian catastrophe.
to this humanitarian catastrophe.
23
71458
2969
cách tốt nhất để ứng phó
với thảm họa nhân đạo này.
với thảm họa nhân đạo này.
01:26
It was right on the heels
of the Rwandan genocide,
of the Rwandan genocide,
24
74839
2715
Đó là thời điểm xảy ra
nạn diệt chủng Rwanda
nạn diệt chủng Rwanda
01:29
and aid money to the region was drying up.
25
77578
2667
Các nguồn tiền viện trợ cho vùng
đã cạn kiệt
đã cạn kiệt
01:32
Many aid organizations, unfortunately,
26
80269
2042
Và đáng buồn là
nhiều tổ chức viện trợ
nhiều tổ chức viện trợ
01:34
had been forced to close their doors.
27
82335
2576
đã bị buộc phải đóng cửa.
01:36
And so the question that I was asked
to specifically help answer,
to specifically help answer,
28
84935
3710
Và câu hỏi mà tôi đã được trao nhiệm vụ
giúp trả lời
giúp trả lời
01:40
which is one that aid workers ask
themselves in war zones the world over,
themselves in war zones the world over,
29
88669
5676
câu hỏi mà tình nguyện viên nào cũng
tự hỏi trong vùng chiến sự đó:
tự hỏi trong vùng chiến sự đó:
01:47
is: What the hell do we do now?
30
95202
2048
chúng ta là cái quái gì bây giờ?
01:50
You know, the security environment
in Somalia at that moment in time --
in Somalia at that moment in time --
31
98131
3404
Bạn biết đó, tình hình an ninh ở Somali
vào lúc đó --
vào lúc đó --
01:53
and nothing has really changed too much --
32
101559
2031
và không có gì thay đổi cho tới giờ --
01:55
can best be described as "Mad Max"
by way of "A Clockwork Orange."
by way of "A Clockwork Orange."
33
103614
4438
có thể được mô tả như phim "Mad Max"
theo kiểu phim "A Clockwork Orange"
theo kiểu phim "A Clockwork Orange"
02:01
And I remember very distinctly
a couple of days after my arrival,
a couple of days after my arrival,
34
109477
5131
Và tôi nhớ rất rõ ràng
khi tôi tới đó được vài ngày
khi tôi tới đó được vài ngày
02:06
I went up to a feeding clinic.
35
114632
2605
Tôi đến một phòng khám phát đồ ăn.
02:09
There were dozens of women
who were standing in line,
who were standing in line,
36
117967
2538
Có khoảng một chục người phụ nữ
đang đứng xếp hàng
đang đứng xếp hàng
02:12
and they were clutching
their infants very close.
their infants very close.
37
120529
2740
họ đang ôm chặt lấy những đứa trẻ
02:16
About 20 minutes into
this conversation I was having
this conversation I was having
38
124309
2745
Sau khoảng 20 phút nói chuyện
02:19
with this one young woman,
39
127078
2024
với một người phụ nữ trẻ
02:21
I leaned forward
40
129126
1376
tôi nghiêng người về trước
02:23
and tried to put my finger
in the palm of her baby's hand.
in the palm of her baby's hand.
41
131260
3536
và cố gắng đặt ngón tay mình
và trong lòng bàn tay của con cô ấy
và trong lòng bàn tay của con cô ấy
02:28
And when I did this,
42
136225
1311
Và khi tôi làm vậy,
02:29
I discovered that her baby
was already in rigor.
was already in rigor.
43
137560
3998
tôi phát hiện ra rằng
đứa bé đã lạnh cứng
đứa bé đã lạnh cứng
02:34
She was stiff,
44
142249
1754
Đứa bé đã cứng đờ,
02:36
and her little, lifeless hand
was curled into itself.
was curled into itself.
45
144709
3405
và bàn tay nhỏ bé không còn sự sống đó
đang co quắp lại
đang co quắp lại
02:40
She had died hours before
46
148986
3067
Đứa trẻ đã chết nhiều giờ trước
02:44
of malnutrition and dehydration.
47
152759
2187
Do thiếu ăn và mất nước.
02:48
I later learned
that as her baby was dying,
that as her baby was dying,
48
156242
2898
Sau đó tôi đã biết được
là đứa trẻ đang hấp hối
là đứa trẻ đang hấp hối
02:51
this young woman had
been held for two days
been held for two days
49
159164
4322
khi người mẹ trẻ bị giam giữ
trong vòng hai ngày
trong vòng hai ngày
02:55
by some teenage boys who were armed
with Kalashnikov rifles,
with Kalashnikov rifles,
50
163510
4736
bởi một vài đứa trẻ vị thành niên
trang bị khẩu Kalashnikov trong tay,
trang bị khẩu Kalashnikov trong tay,
03:00
and they were trying
to shake her down for more money,
to shake her down for more money,
51
168270
2530
bọn chúng cố gắng kiếm tiền
từ người phụ nữ
từ người phụ nữ
03:02
money she very clearly did not have.
52
170824
2682
thứ mà rõ ràng cô ấy không hề có.
03:05
And this is a scene that I have confronted
53
173807
3341
Đây là cảnh mà tôi đã chứng kiến
03:09
in war zones the world over;
54
177172
2587
trong những vùng chiến sự đó;
03:12
places where kids, some as young
as eight -- they are this big --
as eight -- they are this big --
55
180435
5313
nơi mà trẻ em, chỉ tầm tám tuổi --
cao chừng này --
cao chừng này --
03:18
and those kids, they have
never been to school.
never been to school.
56
186345
2323
chúng chưa bao giờ đến trường
03:21
But they have fought and they have killed
with automatic rifles.
with automatic rifles.
57
189049
6072
nhưng chúng đã chiến đấu, và giết người
với khẩu súng trường tự động.
với khẩu súng trường tự động.
03:28
Is this just the way the world is?
58
196589
2913
Liệu đây là cách thế giới vận hành sao?
03:32
Some will you tell you
that war is unavoidably human.
that war is unavoidably human.
59
200451
4349
Một vài người sẽ nói chiến tranh
là không thể tránh khỏi
là không thể tránh khỏi
03:37
After all, it is as old
as existence itself.
as existence itself.
60
205234
3113
Từ hồi con người xuất hiện là đã có
chiến tranh rồi
chiến tranh rồi
03:41
We say never again, and yet it happens
again and again and again.
again and again and again.
61
209419
6634
Ta luôn nói không bao giờ nữa
nhưng lại xảy ra hết lần này đến lần khác.
nhưng lại xảy ra hết lần này đến lần khác.
03:49
But I will tell you
that I have seen the absolute worst
that I have seen the absolute worst
62
217232
5731
Nhưng tôi sẽ nói với các bạn
là tôi đã thấy điều tệ hại nhất
là tôi đã thấy điều tệ hại nhất
03:55
of what we as human beings
are capable of doing to one another,
are capable of doing to one another,
63
223671
3773
trong số những việc mà con người
có thể làm đối với người khác,
có thể làm đối với người khác,
04:00
and yet I still believe
a different outcome is possible.
a different outcome is possible.
64
228222
4405
và tôi vẫn tin rằng
vẫn có thể có cách khác.
vẫn có thể có cách khác.
04:05
Do you want to know why?
65
233659
1234
Biết tại sao không?
04:07
Because over 20 years of doing this work,
66
235536
2318
Bởi vì 20 năm làm công việc này,
04:09
going in and out of war zones
around the world,
around the world,
67
237878
2711
đi đến và rời khỏi các vùng chiến sự
trên thế giới
trên thế giới
04:12
I have come to understand
68
240613
2143
đã giúp tôi hiểu được rằng
04:14
that there are aspects of this problem
69
242780
1920
Có những phương diện của
vấn đề này
vấn đề này
04:16
that we, all of us, as people
occupying this shared space,
occupying this shared space,
70
244724
4078
mà chúng ta, những con người
đang chung sống với nhau,
đang chung sống với nhau,
04:21
that we can change --
71
249421
2183
có thể thay đổi được--
04:23
not through force or coercion or invasion,
72
251628
3934
không phải bằng bạo lực
hay áp bức, hay xâm lược
hay áp bức, hay xâm lược
04:27
but by simply looking at all
of the options available to us
of the options available to us
73
255586
3729
mà đơn giản bằng cách nhìn vào
các lựa chọn mà ta có
các lựa chọn mà ta có
04:31
and choosing the ones that favor
peace at the expense of war,
peace at the expense of war,
74
259940
5118
và có những lựa chọn thiên về
hòa bình thay vì cái giá của chiến tranh
hòa bình thay vì cái giá của chiến tranh
04:37
instead of war at the expense of peace.
75
265722
4202
chứ không phải vì chiến tranh
thay cho cái giá của hòa bình
thay cho cái giá của hòa bình
04:43
How so?
76
271158
1262
Làm như thế nào?
04:44
Well, I want you to consider this:
77
272444
1739
Vâng, tôi muốn mọi người xem xét:
04:46
there are at least 800 million
small arms and light weapons
small arms and light weapons
78
274207
5457
có ít nhất 800 triệu
vũ khí nhỏ và nhẹ
vũ khí nhỏ và nhẹ
04:51
in circulation in the world today.
79
279688
2456
đang được mua bán
trên thế giới hiện nay.
trên thế giới hiện nay.
04:54
The vast majority of civilians,
like that young baby,
like that young baby,
80
282788
3489
Phần lớn người dân,
như đứa bé đó,
như đứa bé đó,
04:58
who are dying in war zones
around the world,
around the world,
81
286301
2389
chết trong những vùng chiến sự
trên thế giới;
trên thế giới;
05:00
are dying at the hands
of various armed groups
of various armed groups
82
288714
2975
chết trong tay của
các nhóm vũ trang khác nhau
các nhóm vũ trang khác nhau
05:03
who rely on a near-infinite supply
of cheap, easy and efficient weapons
of cheap, easy and efficient weapons
83
291713
6326
các nhóm này dựa vào nguồn cung vô tận
của vũ khí rẻ, dễ sử dụng và hiệu quả
của vũ khí rẻ, dễ sử dụng và hiệu quả
05:10
to rape, threaten, intimidate
and brutalize those civilians
and brutalize those civilians
84
298063
4660
để cưỡng hiếp, đe dọa
và bạo hành người dân
và bạo hành người dân
05:14
at every turn.
85
302747
1404
lần lượt từng nhóm một.
05:16
How cheap?
86
304937
1151
Rẻ cỡ nào?
05:18
Well, in some parts of the world,
87
306112
1616
Ở một vài nơi trên thế giới
05:19
you can buy an AK-47
for as little as 10 dollars.
for as little as 10 dollars.
88
307752
4398
bạn có thể mua súng AK-47
với giá chỉ 10 dollars
với giá chỉ 10 dollars
05:24
In many places in which I have worked,
89
312174
2856
Tại nhiều nơi mà tôi đã làm việc,
05:27
it is easier to get access
to an automatic rifle
to an automatic rifle
90
315621
4497
người ta mua súng trường tự động
05:32
than it is to get access
to clean drinking water.
to clean drinking water.
91
320142
4121
dễ hơn mua nước sạch để uống.
05:37
And so now the important part:
92
325040
1596
Và bây giờ là phần quan trọng:
05:39
Can anything be done about this?
93
327699
3119
Chúng ta có thể làm gì về việc này?
05:43
To answer that question,
94
331922
1880
Để trả lời câu hỏi đó,
05:45
let's take a look
at this map of the world.
at this map of the world.
95
333826
2010
hãy cùng nhìn vào bản đồ thế giới.
05:48
And now, let's add in all of the countries
that are currently at war,
that are currently at war,
96
336246
4384
Bây giờ hãy cộng tất cả các nước
đang có chiến tranh lại,
đang có chiến tranh lại,
05:53
and the number of people
who have either died
who have either died
97
341266
2334
và số lượng người chết
05:55
or have been displaced
as a result of that violence.
as a result of that violence.
98
343624
2468
hoặc bị di tản
do bạo lực
do bạo lực
05:58
It is a staggering number --
99
346116
1396
con số thật kinh hoàng --
05:59
more than 40 million people.
100
347536
2697
hơn 40 triệu người
06:02
But you will also notice
something else about this map.
something else about this map.
101
350764
2667
Nhưng các bạn cũng thấy một số điều khác
trên bản đồ
trên bản đồ
06:05
You will notice
that most of those countries
that most of those countries
102
353455
2120
bạn sẽ thấy là
đa số các nước này
đa số các nước này
06:07
are in the Global South.
103
355599
1354
nằm ở Nam Bán Cầu.
06:09
Now, let's look at the countries
104
357453
2290
Bây giờ hãy nhìn tới các nước
06:11
that are the world's top 20 exporters
of small arms in the world.
of small arms in the world.
105
359767
4855
nằm trong top 20 nước xuất khẩu
vũ khí nhỏ trên thế giới.
vũ khí nhỏ trên thế giới.
06:17
And what do we notice?
106
365559
1242
Và chúng ta thấy gì?
06:19
Well, you see them in green.
107
367331
1463
Các nước được tô màu xanh.
06:20
You will notice that those are mostly
countries in the Global North,
countries in the Global North,
108
368818
3890
Các bạn sẽ thấy là hầu hết các nước này
nằm ở Bắc Bán Cầu,
nằm ở Bắc Bán Cầu,
06:24
primarily Western countries.
109
372732
1698
chủ yếu là các nước phương Tây.
06:26
What does this tell us?
110
374454
1216
Điều này cho ta biết gì?
06:27
This tells us that most of the people
who are dying in war
who are dying in war
111
375694
3491
Điều này cho ta biết là đa số
người chết trong chiến tranh
người chết trong chiến tranh
06:31
are living in poor countries,
112
379209
1903
sống ở các nước nghèo
06:33
and yet most of the people
who are profiting from war
who are profiting from war
113
381136
2814
và đa số những người
kiếm lợi từ chiến tranh
kiếm lợi từ chiến tranh
06:36
are living in rich countries --
people like you and me.
people like you and me.
114
384609
4362
sống trong các nước giàu --
những người như các bạn và tôi.
những người như các bạn và tôi.
06:41
And then what if we go
beyond small arms for a second.
beyond small arms for a second.
115
389804
2802
và nếu chúng ta đi xa hơn
những vũ khí nhỏ một chút.
những vũ khí nhỏ một chút.
06:44
What if we look at all weapons
in circulation in the world?
in circulation in the world?
116
392630
3224
Nếu chúng ta nhìn vào toàn bộ
vũ khí được mua bán trên thế giới?
vũ khí được mua bán trên thế giới?
06:47
Who does the biggest business?
117
395878
1784
Ai bán được nhiều nhất?
06:49
Well, roughly 80 percent of those weapons
118
397686
2475
Khoảng 80 phần trăm số vũ khí này
06:52
come from none other
than the five permanent members
than the five permanent members
119
400185
3542
đến từ không một nước nào khác
ngoài năm thành viên thường trực
ngoài năm thành viên thường trực
06:55
of the United Nations Security Council,
120
403751
1891
của Hội Đồng Bảo An Liên Hợp Quốc,
06:57
plus Germany.
121
405666
1428
và nước Đức.
06:59
It's shocking, isn't it?
122
407769
1278
thật là sốc phải không?
07:01
Now, some of you might be saying
at this moment in time,
at this moment in time,
123
409515
2676
Bây giờ, một vài người có thể nói
07:04
"Oh yeah, but OK,
hang on a second there ... Nutt."
hang on a second there ... Nutt."
124
412215
3251
"Ờ, đúng, mà khoan đã,
...Nutt (cô ngốc) "
...Nutt (cô ngốc) "
07:07
(Laughter)
125
415490
2205
(cười)
07:10
Grade school was spectacular for me.
126
418267
1813
Trường đại học rất tuyệt đối với tôi.
07:12
It was, really, a wonderful experience.
127
420104
1944
Đó là một trải nghiệm tuyệt vời.
07:14
(Laughter)
128
422072
2954
(Cười)
07:17
But you might be saying to yourselves,
129
425420
1842
Nhưng bạn có thể nói với chính mình,
07:19
You know, all of these weapons
in war zones -- they're not a cause,
in war zones -- they're not a cause,
130
427286
3348
Bạn biết đấy, tất cả vũ khí đó
ở vùng chiến sự -- không phải là lý do
ở vùng chiến sự -- không phải là lý do
07:22
but an effect of the violence
that plagues them
that plagues them
131
430658
2422
mà là hệ quả của sự bạo lực
mà họ gánh chịu
mà họ gánh chịu
07:25
each and every single day.
132
433104
1484
ngày này qua ngày kia.
07:26
You know, places like Iraq
and Afghanistan,
and Afghanistan,
133
434612
2183
Bạn biết đấy, ở
Iraq và Afghanistan,
Iraq và Afghanistan,
07:28
where they need these weapons
to be able to maintain law and order,
to be able to maintain law and order,
134
436819
3414
nơi người ta cần vũ khí
để duy trì luật pháp và trật tự
để duy trì luật pháp và trật tự
07:32
promote peace and security,
to combat terror groups --
to combat terror groups --
135
440257
3621
để có được hoà bình và an ninh,
để chống khủng bố --
để chống khủng bố --
07:35
surely this is a good thing.
136
443902
2495
dĩ nhiên là một điều tốt.
07:38
Let's take a look at that assumption
for just one moment,
for just one moment,
137
446773
2688
Hãy cùng xem xét giả thuyết đó
một chút
một chút
07:41
because you see there has been
a boom in the small-arms trade
a boom in the small-arms trade
138
449485
3786
bởi vì bạn thấy có một sự
bùng nổ về mua bán vũ khí nhỏ
bùng nổ về mua bán vũ khí nhỏ
07:45
since the start of the War on Terror.
139
453295
1784
từ khi Chiến tranh Khủng Bố bắt đầu
07:47
In fact, it is a business
that has grown threefold
that has grown threefold
140
455103
3198
trên thực tế, các giao dịch vũ khí
đã nhiều gấp ba lần
đã nhiều gấp ba lần
07:50
over the past 15 years.
141
458325
1943
trong vòng 15 năm qua.
07:52
And now let's compare that
to the number of people
to the number of people
142
460688
3557
Và bây giờ hãy so sánh
với số lượng người
với số lượng người
07:56
who have directly died
in armed conflict around the world
in armed conflict around the world
143
464269
3826
chết trực tiếp do xung đột vũ trang
trên thế giới
trên thế giới
08:00
in that same period.
144
468119
1175
trong cùng khoảng thời gian.
08:01
What do you notice?
145
469627
1445
Bạn thấy gì nào?
08:03
Well, you notice that, in fact,
that also goes up
that also goes up
146
471096
2357
Bạn sẽ thấy, thực tế,
con số cũng tăng lên
con số cũng tăng lên
08:05
roughly three- to fourfold.
147
473477
1611
khoảng ba tới bốn lần.
08:07
They basically go up
and end at the same point.
and end at the same point.
148
475112
3665
Hai con số cùng tăng và chấm dứt
ở cùng một điểm
ở cùng một điểm
08:11
Now, we can have a circular argument here
149
479310
2770
Bây giờ ta có thể xem xét
vòng lặp của lập luận ở đây
vòng lặp của lập luận ở đây
08:14
about whether this increase
in fatalities is a response
in fatalities is a response
150
482104
4072
liệu số người chết tăng lên
là do
là do
08:18
to the increase of small arms,
or the other way around.
or the other way around.
151
486200
3909
số vũ khí tăng lên
hay là ngược lại.
hay là ngược lại.
08:22
But here's what we should
really take away from this.
really take away from this.
152
490133
2496
Nhưng điều chúng ta thật sự
cần ghi nhớ ở đây
cần ghi nhớ ở đây
08:24
What we should take away from this
153
492653
1660
Điều ta có thể rút ra được
08:26
is that this is a relationship
worth scrutinizing,
worth scrutinizing,
154
494337
4418
là ta cần xem xét kỹ lưỡng mối quan hệ,
08:31
especially when you consider
that small arms that were shipped to Iraq
that small arms that were shipped to Iraq
155
499447
4866
đặc biệt là khi vũ khí
được chuyển tới Iraq
được chuyển tới Iraq
08:36
for use by the Iraqi Army,
156
504337
1794
cho Quân Đội Iraq,
08:38
or to Syria for so-called
moderate opposition fighters,
moderate opposition fighters,
157
506155
3247
hoặc cho phe nổi dậy ở Syria,
08:41
that those arms, many of them,
are now in the hands of ISIS;
are now in the hands of ISIS;
158
509426
4193
rất nhiều vũ khí trong số đó
bây giờ đang ở trong tay ISIS;
bây giờ đang ở trong tay ISIS;
08:46
or when you consider that arms
that were shipped to Libya
that were shipped to Libya
159
514096
2740
hoặc khi bạn xem xét số vũ khí
được chuyển tới Libya
được chuyển tới Libya
08:48
are now actively drifting
across the Sahel,
across the Sahel,
160
516860
2713
bây giờ đang được vận chuyển
dọc khu vực Sahel,
dọc khu vực Sahel,
08:51
and ending up with groups
like Boko Haram and al Qaeda
like Boko Haram and al Qaeda
161
519597
4743
và rơi vào tay của các nhóm như
Boko Haram và al Quaeda
Boko Haram và al Quaeda
08:56
and other militant groups.
162
524364
2705
và các nhóm vũ trang khác.
08:59
And therein lies the problem.
163
527950
1834
Và vấn đề nằm ở đó.
09:02
Because, you see,
164
530466
1152
Bởi vì, các bạn thấy đó,
09:03
small arms anywhere
are a menace everywhere,
are a menace everywhere,
165
531642
5519
vũ khí nhỏ ở một nơi nào đó là đe doạ
ở khắp mọi nơi,
ở khắp mọi nơi,
09:09
because their first stop
is rarely their last.
is rarely their last.
166
537831
4343
bởi vì chúng hiếm khi dừng lại
tại điểm dừng đầu tiên.
tại điểm dừng đầu tiên.
09:14
Spending on war per person per year
167
542904
2416
Chi tiêu trên đầu người
cho chiến tranh mỗi năm
cho chiến tranh mỗi năm
09:17
now amounts to about 249 dollars --
168
545344
4045
hiện giờ rơi vào khoảng 249 dollars
09:21
249 dollars per person,
169
549413
2401
249 dollars mỗi người
09:23
which is roughly 12 times
what we spend on foreign aid,
what we spend on foreign aid,
170
551838
4939
khoảng 12 lần nhiều hơn
chi tiêu cho viện trợ quốc tế,
chi tiêu cho viện trợ quốc tế,
09:28
money that is used to educate
and vaccinate children
and vaccinate children
171
556801
3437
tiền mà người ta dùng cho giáo dục
cho tiêm phòng
cho tiêm phòng
09:32
and combat malnutrition
in the Global South.
in the Global South.
172
560262
2863
và chống suy dinh dưỡng
ở Nam Bán Cầu.
ở Nam Bán Cầu.
09:35
But we can shift that balance.
173
563814
3297
Nhưng ta có thể thay đổi cán cân đó.
09:39
How do we do this?
174
567604
1151
Ta làm như thế nào?
09:40
Well, it is essentially a problem
of both supply and demand,
of both supply and demand,
175
568779
2842
Về bản chất đó là vấn đề
cung và cầu,
cung và cầu,
09:43
so we can tackle it from both sides.
176
571645
1943
nên ta có thể giải quyết ở cả hai phía.
09:45
On the supply side,
177
573993
1670
Bên phía cung,
09:47
we can push our governments
178
575687
3174
ta có thể bắt nhà nước của chúng ta
09:50
to adopt international arms
transparency mechanisms
transparency mechanisms
179
578885
3063
chấp nhận cơ chế minh bạch vũ khí
quốc tế
quốc tế
09:53
like the Arms Trade Treaty,
180
581972
1801
như Hiệp Ước mua bán vũ khí
09:55
which makes it so that rich countries
have to be more accountable
have to be more accountable
181
583797
3767
làm cho các nước giàu
chịu trách nhiệm nhiều hơn
chịu trách nhiệm nhiều hơn
09:59
for where their arms are going
182
587588
1675
về đích đến của các vũ khí
10:01
and what their arms might be used for.
183
589287
2399
và mục đích sử dụng của chúng.
10:03
Here in the United States,
184
591710
1265
Ở tại nước Mỹ,
10:04
the largest arms-exporting country
in the world by far,
in the world by far,
185
592999
4617
nước xuất khẩu vũ khí nhiều nhất
thế giới,
thế giới,
10:09
President Obama has rightly signed
the Arms Trade Treaty,
the Arms Trade Treaty,
186
597640
3925
Tổng thống Obama đã làm đúng
khi kí Hiệp ước mua bán vũ khí,
khi kí Hiệp ước mua bán vũ khí,
10:13
but none of it takes effect,
it isn't binding,
it isn't binding,
187
601589
2561
nhưng nó không có hiệu lực,
không tạo được ràng buộc
không tạo được ràng buộc
10:16
until it is approved
and ratified by the Senate.
and ratified by the Senate.
188
604174
3509
cho đến khi nó được thông qua
và phê chuẩn bởi Thượng Nghị Viện
và phê chuẩn bởi Thượng Nghị Viện
10:20
This is where we need
to make our voices heard.
to make our voices heard.
189
608865
2954
Đây là chỗ ta phải cất tiếng nói.
10:23
You know, the curbing of small arms --
190
611843
3714
Bạn biết đó, cắt giảm lượng vũ khí nhỏ --
10:27
it's not going to solve
the problem of war.
the problem of war.
191
615581
2802
không giải quyết được vấn đề chiến tranh.
10:30
Increased control mechanisms
won't solve that problem.
won't solve that problem.
192
618407
3282
Tăng cười kiểm soát cơ chế
cũng sẽ không giải quyết được vấn đề.
cũng sẽ không giải quyết được vấn đề.
10:33
But it's an important step
in the right direction.
in the right direction.
193
621713
3247
Nhưng nó là một bước quan trọng
để đi đúng hướng.
để đi đúng hướng.
10:36
And it's up to all of us
who live in those rich countries
who live in those rich countries
194
624984
2873
Và nó phụ thuộc vào chúng ta
công dân của những nước giàu
công dân của những nước giàu
10:39
to make change here.
195
627881
1810
để thay đổi.
10:41
What about on the demand side?
196
629994
3209
Về phía cầu thì sao ?
10:45
You know, there are generations
around the world
around the world
197
633227
2753
Bạn biết đó, hàng thế hệ con người
trên khắp thế giới
trên khắp thế giới
10:48
who are being lost to war.
198
636004
2056
đã mất mát bởi chiến tranh.
10:51
It is possible to disrupt
that cycle of violence
that cycle of violence
199
639202
2991
Ta có thể chặn cái vòng
bạo lực lẩn quẩn đó
bạo lực lẩn quẩn đó
10:54
with investments in education,
in strengthening the rule of law
in strengthening the rule of law
200
642217
3993
bằng cách đầu tư vào giáo dục
và củng cố luật phát
và củng cố luật phát
10:58
and in economic development,
especially for women.
especially for women.
201
646234
2381
và phát triển kinh tế,
đặc biệt cho phụ nữ.
đặc biệt cho phụ nữ.
11:00
I have personally seen
202
648639
1628
Cá nhân tôi đã thấy
11:02
just how incredibly powerful
those kinds of efforts can be
those kinds of efforts can be
203
650291
3041
hiệu quả tuyệt vời của
những nỗ lực đó
những nỗ lực đó
11:05
around the world.
204
653356
1334
trên khắp thế giới.
11:07
But here's the thing:
205
655458
1376
Nhưng đây là điều muốn nói:
11:08
they take time,
206
656858
1408
Các nỗ lực cần có thời gian,
11:10
which means for you as individuals,
if you want to give,
if you want to give,
207
658290
4039
có nghĩa là nếu cá nhân các bạn,
nếu các bạn muốn quyên góp
nếu các bạn muốn quyên góp
11:14
please, by all means do it.
208
662353
1707
thì làm ơn, quyên góp
bằng bất cứ cách nào
bằng bất cứ cách nào
11:16
But know that how you give
is just as important
is just as important
209
664084
3563
Nhưng biết rằng cách bạn quyên góp
cũng quan trọng như
cũng quan trọng như
11:19
as how much you give.
210
667671
2007
số tiền bạn quyên góp.
11:22
Regular contributions
like monthly contributions
like monthly contributions
211
670147
2445
Quyên góp thường xuyên
như quyên góp hàng tháng
như quyên góp hàng tháng
11:24
are a far more effective way of giving,
212
672616
3288
là cách quyên góp hiệu quả nhất,
11:27
because they allow
humanitarian organizations
humanitarian organizations
213
675928
2713
bởi vì nó cho phép
các tổ chức nhân đạo
các tổ chức nhân đạo
11:30
to properly plan and be invested
over the long term,
over the long term,
214
678665
4325
lập kế hoạch và đầu tư
dài hạn,
dài hạn,
11:35
and to be present in the lives of families
who have been affected by war,
who have been affected by war,
215
683014
5625
và giúp đỡ các gia đình
bị ảnh hưởng bởi chiến tranh
bị ảnh hưởng bởi chiến tranh
11:40
wars that many of us, frankly,
all too quickly forget.
all too quickly forget.
216
688663
4236
những cuộc chiến mà chúng ta
sẽ quên đi nhanh chóng.
sẽ quên đi nhanh chóng.
11:45
When I first got on that plane
for Somalia as a young doctor,
for Somalia as a young doctor,
217
693939
5360
Khi tôi bắt máy bay đi Somali
lần đầu tiên với tư cách bác sĩ trẻ
lần đầu tiên với tư cách bác sĩ trẻ
11:52
I had no idea what it meant
to live with war.
to live with war.
218
700942
3297
tôi không biết sống với chiến tranh
là như thế nào.
là như thế nào.
11:57
But I can tell you that I know
what it means now.
what it means now.
219
705519
2402
Nhưng tôi có thể nói là
bây giờ thì tôi hiểu rồi.
bây giờ thì tôi hiểu rồi.
12:00
And I know what it means
220
708636
2345
Và tôi hiểu cảm giác
12:03
to lie in bed in the pitch-black night
221
711529
4175
nằm trên giường trong đêm đen kịt
12:08
and listen to that haunting
"pop-pop-pop-pop-pop!"
"pop-pop-pop-pop-pop!"
222
716684
3643
và nghe tiếng "pop-pop-pop-pop-pop"
ám ảnh
ám ảnh
12:13
of automatic gunfire,
223
721295
1619
của súng tự động
12:16
and wonder with absolute dread
224
724002
2423
và tự hỏi mình với sự sợ hãi tột độ
12:19
how many minutes I have left
until it will be right on top of me.
until it will be right on top of me.
225
727298
3587
tôi còn sống được bao nhiêu phút nữa
trước khi đạn găm vào người.
trước khi đạn găm vào người.
12:23
I can tell you that it is a terrifying
and agonizing fear,
and agonizing fear,
226
731556
5037
Tôi có thể nói cho các bạn biết
nỗi sợ khủng khiếp và ám ảnh như thế nào
nỗi sợ khủng khiếp và ám ảnh như thế nào
12:28
one that millions of people
around the world are forced to confront
around the world are forced to confront
227
736617
4357
nỗi sợ mà hàng triệu người
trên khắp thế giới phải đối mặt
trên khắp thế giới phải đối mặt
12:32
each and every single day,
228
740998
2166
hàng ngày.
12:35
especially children.
229
743188
1333
đặc biệt là trẻ em.
12:37
Over the years of doing this work,
230
745417
2740
Sau nhiều năm làm công việc này,
12:40
unfortunately, war has killed
far too many people close to me.
far too many people close to me.
231
748181
5112
thật đáng buồn là chiến tranh đã giết
quá nhiều người xung quanh tôi.
quá nhiều người xung quanh tôi.
12:46
And on at least a couple of occasions,
232
754277
2976
Và trong ít nhất một vài trường hợp,
12:49
war has very nearly killed me as well.
233
757277
2770
chiến tranh cũng đã xém giết chết tôi.
12:53
But I firmly believe,
234
761309
4874
Nhưng tôi tin tưởng chắc chắn rằng,
12:58
which is why I get up and do
what I do every single day,
what I do every single day,
235
766207
2777
đó cũng là lý do
để tôi đứng dậy và làm việc mỗi ngày
để tôi đứng dậy và làm việc mỗi ngày
13:01
that we can make different choices here.
236
769786
2728
là chúng ta có thể chọn lựa
một lựa chọn khác ở đây.
một lựa chọn khác ở đây.
13:05
Because you see, war is ours,
237
773284
2819
Bởi vì bạn thấy đó,
chiến tranh là của chúng ta,
chiến tranh là của chúng ta,
13:08
as human beings.
238
776127
1579
của con người.
13:09
We buy it, sell it, spread it and wage it.
239
777730
3612
Chúng ta mua , bán, truyền bá
và tiến hành chiến tranh
và tiến hành chiến tranh
13:13
We are therefore
not powerless to solve it.
not powerless to solve it.
240
781960
3699
Do đó chúng ta không phải là
không có khả năng giải quyết nó.
không có khả năng giải quyết nó.
13:18
On the contrary,
241
786569
1671
Ngược lại,
13:20
we are the only ones who can.
242
788264
2951
chúng ta là những người duy nhất
làm được điều đó.
làm được điều đó.
13:23
Thank you very much, and I want
to wish you the greatest success.
to wish you the greatest success.
243
791731
3110
Cảm ơn rất nhiều, chúc các bạn
nhiều thành công trong cuộc sống.
nhiều thành công trong cuộc sống.
13:26
(Applause)
244
794865
6874
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Samantha Nutt - Doctor, writer and humanitarianSamantha Nutt envisions a world where no child knows war.
Why you should listen
Samantha Nutt is a leading authority on the civilian impact of war and a bestselling author. A medical doctor and the founder of the international humanitarian organizations War Child USA and War Child Canada, Dr. Nutt has worked with children and their families at the frontline of many of the world's major crises -- from Iraq to Afghanistan, Somalia to the Democratic Republic of Congo, and Sierra Leone to Darfur, Sudan. With a career that has spanned more than two decades and dozens of conflict zones, her international work has benefited millions of war-affected children globally.
Dr. Nutt writes and speaks about war, international aid and foreign policy. Her work has been published by a variety of print and online media, including the Globe and Mail, Huffington Post, Reuters, Maclean's Magazine and many others. She regularly appears on news shows discussing foreign affairs and is a panelist on CBC's flagship news program, The National. Dr. Nutt's critically-acclaimed book, Damned Nations: Greed, Guns, Armies and Aid, was a bestseller.
Dr. Nutt is a recipient of the Order of Canada, Canada's highest civilian honour, and has been recognized as a Young Global Leader by the World Economic Forum. She is a staff physician at Women's College Hospital in Toronto and an assistant professor of Medicine at the University of Toronto. She holds a degree in medicine from McMaster University and post graduate degrees from the London School of Hygiene and Tropical Medicine (University of London) and the University of Toronto. Dr. Nutt is also a member of the Royal College of Physicians and Surgeons of Canada, as well as the Canadian College of Family Practice.
Samantha Nutt | Speaker | TED.com