TEDxVienna
Carrie Poppy: A scientific approach to the paranormal
Carrie Poppy: Một cách tiếp cận khoa học về những vấn đề huyền bí
Filmed:
Readability: 3.5
1,934,309 views
Cái gì đã ám Carrie Poppy? Ma hay thứ gì còn khủng khiếp hơn nữa? Trong bài nói chuyện này, nữ phóng viên điều tra sẽ kể lại lần đối mặt với cảm giác ma quái mà bạn sẽ muốn cảnh báo cùng bạn bè, và giải thích tại sao ta cần khoa học để đối phó với những vấn đề huyền bí.
Carrie Poppy - Writer, radio host, comedian
Carrie Poppy tells stories on the fringes of human experience through writing, live storytelling and radio. Full bio
Carrie Poppy tells stories on the fringes of human experience through writing, live storytelling and radio. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Eight years ago, I was haunted
by an evil spirit.
by an evil spirit.
0
764
4529
Tám năm trước, tôi bị ma ám.
00:20
I was 25 at the time,
1
8286
2200
Lúc đó tôi 25 tuổi
00:22
and I was living in a tiny house
behind someone else's house
behind someone else's house
2
10510
4438
tôi sống trong một căn nhà nhỏ phía sau
nhà của một người khác
nhà của một người khác
00:26
in Los Angeles.
3
14972
1295
tại Los Angeles.
00:28
It was this guest house,
it had kind of been dilapidated,
it had kind of been dilapidated,
4
16291
3652
Đó là một nhà khách,
đã có phần đổ nát xiêu vẹo,
đã có phần đổ nát xiêu vẹo,
00:31
not taken care of for a long time.
5
19967
2679
không được ai để ý từ lâu
00:34
And one night, I was sitting there
6
22670
3451
Và một đêm, khi tôi ngồi đó
00:38
and I got this really spooky feeling,
7
26145
4502
tôi có những cảm giác ma quái,
00:42
kind of the feeling
like you're being watched.
like you're being watched.
8
30671
3018
cảm giác như đang bị ai đó theo dõi.
00:45
But no one was there except my two dogs,
9
33713
3019
Nhưng không có ai ở đó cả
ngoài hai con chó của tôi,
ngoài hai con chó của tôi,
00:48
and they were just chewing their feet.
10
36756
1878
đang nằm gặm chân chúng.
00:51
And I looked around. No one was there.
11
39308
3833
Tôi nhìn xung quanh.
Không có ai cả.
Không có ai cả.
00:55
And I thought, OK,
it's just my imagination.
it's just my imagination.
12
43165
4221
Và tôi nghĩ, được rồi
chỉ là do tôi tưởng tượng ra mà thôi.
chỉ là do tôi tưởng tượng ra mà thôi.
00:59
But the feeling just kept getting worse,
13
47410
2611
Nhưng cảm giác càng ngày càng tồi tệ hơn,
01:02
and I started to feel
this pressure in my chest,
this pressure in my chest,
14
50045
5292
tôi bắt đầu cảm thấy tức ngực,
01:07
sort of like the feeling
when you get bad news.
when you get bad news.
15
55361
3092
kiểu như khi nhận được một tin tức xấu.
01:10
But it started to sink lower and lower
16
58477
3311
Và nó bắt đầu ép xuống ngày càng sâu,
01:13
and almost hurt.
17
61812
1393
gần như phát đau.
01:16
And over the course of that week,
this feeling got worse and worse,
this feeling got worse and worse,
18
64050
3734
Và sau suốt cả tuần đó,
cảm giác cứ mỗi ngày một tệ hơn.
cảm giác cứ mỗi ngày một tệ hơn.
01:19
and I started to become convinced
that something was there
that something was there
19
67808
5496
Và tôi bắt đầu tin rằng
có một thứ gì đó ở đây
có một thứ gì đó ở đây
01:25
in my little guest house, haunting me.
20
73328
3164
trong căn nhà khách nhỏ của mình,
ám tôi.
ám tôi.
01:30
And I started to hear these sounds,
21
78023
3115
Tôi bắt đầu nghe thấy tiếng động này,
01:33
this "whoosh," kind of whisper,
like something passing through me.
like something passing through me.
22
81162
5938
tiếng "vút" như có luồng gió
vừa xoẹt qua tôi.
vừa xoẹt qua tôi.
01:40
I called my best friend, Claire, and said,
23
88485
4276
Tôi gọi cho Claire, bạn thân nhất
của tôi, và nói:
của tôi, và nói:
01:45
"I know this is going to sound crazy,
24
93578
3159
"Tớ biết điều này có vẻ điên rồ,
01:48
but, um ...
25
96761
2064
nhưng, à...
01:50
I think there's a ghost in my house,
and I need to get rid of it."
and I need to get rid of it."
26
98849
4979
tớ nghĩ trong nhà mình có ma,
tớ phải đuổi nó ra."
tớ phải đuổi nó ra."
01:55
And she said -- she's very
open-minded -- and she said,
open-minded -- and she said,
27
103852
4348
Và cô ấy nói, cô ấy có đầu óc rất cởi mở,
cô ấy bảo:
cô ấy bảo:
02:00
"I don't think you're crazy.
28
108224
1505
"Tớ không nghĩ cậu bị điên.
02:01
I think you just need
to do a cleansing ritual."
to do a cleansing ritual."
29
109753
3874
Tớ nghĩ là cậu phải làm tẩy uế."
02:05
(Laughter)
30
113651
1781
(Cười)
02:07
"So get some sage and burn it,
31
115456
5425
"Hãy kiếm một ít lá xô thơm và đốt lên,
02:12
and tell it to go away."
32
120905
2498
và bảo chúng hãy cút đi."
02:15
So I said, "OK,"
and I went and I bought sage.
and I went and I bought sage.
33
123427
3662
Tôi nói "Được thôi"
và tôi ra ngoài mua lá xô thơm.
và tôi ra ngoài mua lá xô thơm.
02:19
I had never done this before,
so I set the sage on fire,
so I set the sage on fire,
34
127113
4061
Tôi chưa từng làm việc này bao giờ,
nên tôi châm lá xô vào ngọn lửa,
nên tôi châm lá xô vào ngọn lửa,
02:23
waved it about, and said, "Go away!
This is my house! I live here.
This is my house! I live here.
35
131198
6700
khua chúng lên, và nói "Cút đi!
Đây là nhà tao! Tao sống ở đây.
Đây là nhà tao! Tao sống ở đây.
02:29
You don't live here!"
36
137922
1634
Chúng mày không được phép ở đây!"
02:32
But the feeling stayed.
Nothing got better.
Nothing got better.
37
140593
3281
Nhưng cảm giác vẫn giữ nguyên.
Chẳng gì khá hơn.
Chẳng gì khá hơn.
02:35
And then I started to think,
38
143898
2196
Rồi tôi bắt đầu nghĩ,
02:38
OK, well now this thing is probably
just laughing at me,
just laughing at me,
39
146118
2772
À, giờ thì cái thứ đó
có lẽ đang cười nhạo mình,
có lẽ đang cười nhạo mình,
02:40
because it hasn't left,
40
148914
2428
vì nó vẫn chưa đi,
02:43
and I probably just look like
this impotent, powerless thing
this impotent, powerless thing
41
151366
3225
và tôi thì trông giống như
một thứ yếu đuối, bất lực
một thứ yếu đuối, bất lực
02:46
that couldn't get it to go away.
42
154615
2235
không thể đuổi được nó đi.
02:48
So every day I'd come home
43
156874
3925
Vậy là mỗi ngày, tôi về nhà
02:52
and you guys, this feeling got so bad
that -- I mean, I'm laughing at it now --
that -- I mean, I'm laughing at it now --
44
160823
5516
và các bạn ạ, cảm giác tệ đến nỗi...
ý tôi là, giờ tôi đang cười khi nhắc về nó
ý tôi là, giờ tôi đang cười khi nhắc về nó
02:58
but I would sit there in bed
and cry every night.
and cry every night.
45
166363
4077
nhưng lúc đó đêm nào
tôi cũng ngồi trên giường và khóc.
tôi cũng ngồi trên giường và khóc.
03:03
And the feeling on my chest
got worse and worse.
got worse and worse.
46
171040
5299
Và cảm giác ở ngực tôi ngày càng tồi tệ.
03:08
It was physically painful.
47
176363
2992
Nó thực sự đau.
03:11
And I even went to a psychiatrist
48
179379
3422
Và tôi đến một nhà tâm thần học
03:14
and tried to get her
to prescribe me medicine,
to prescribe me medicine,
49
182825
3428
cố gắng bắt bà ấy kê đơn cho mình,
03:18
and she wouldn't just because
I don't have schizophrenia, OK.
I don't have schizophrenia, OK.
50
186277
4102
nhưng bà ấy không thể vì
tôi không bị tâm thần phân liệt, được chứ!
tôi không bị tâm thần phân liệt, được chứ!
03:22
(Laughter)
51
190403
1777
(Cười)
03:25
So finally I got on the internet,
and I Googled "hauntings."
and I Googled "hauntings."
52
193937
6800
Nên cuối cùng tôi vào Internet
và tra Google "ma ám".
và tra Google "ma ám".
03:32
And I came upon this forum
of ghost hunters.
of ghost hunters.
53
200761
3086
Và tôi tình cờ vào diễn đàn
những thợ săn ma này.
những thợ săn ma này.
03:35
But these were a special
kind of ghost hunters --
kind of ghost hunters --
54
203871
2332
Nhưng đó là những thợ săn ma đặc biệt...
03:38
they were skeptics.
55
206227
1544
họ rất hoài nghi.
03:39
They believed that every case of ghosts
that they had investigated so far
that they had investigated so far
56
207795
5570
Họ cho rằng tất cả những trường hợp có ma
họ điều tra từ trước tới nay
họ điều tra từ trước tới nay
03:45
had been explained away by science.
57
213389
2175
cuối cùng đều được giải thích
bằng khoa học.
bằng khoa học.
03:47
And I was like, "OK, smart guys,
this is what's happening to me,
this is what's happening to me,
58
215588
3944
Và tôi đã kiểu như "Được rồi, những chàng
thông minh, đây là việc xảy ra với tôi,
thông minh, đây là việc xảy ra với tôi,
03:51
and if you have an explanation for me,
I would love to hear it."
I would love to hear it."
59
219556
4075
nếu các anh có lời giải thích nào,
tôi rất muốn được biết."
tôi rất muốn được biết."
03:55
And one of them said, "OK.
60
223655
3210
Và một trong số họ nói "Được rồi,
03:58
Um, have you heard
of carbon monoxide poisoning?"
of carbon monoxide poisoning?"
61
226889
4086
ừm, chị đã nghe nói về ngộ độc
khí cacbon monoxit chưa?"
khí cacbon monoxit chưa?"
04:04
And I said, "Yeah.
62
232877
4462
Và tôi nói "Có tôi biết,
04:09
Like, gas poisoning?"
63
237363
3347
như kiểu ngộ độc khí gas phải không?"
04:12
Carbon monoxide poisoning
is when you have a gas leak
is when you have a gas leak
64
240734
2979
Ngộ độc cacbon monoxit là khi có
một nguồn khí gas rò rỉ
một nguồn khí gas rò rỉ
04:15
leaking into your home.
65
243737
1443
trong nhà bạn.
04:17
I looked it up, and the symptoms
of carbon monoxide poisoning
of carbon monoxide poisoning
66
245204
5828
Tôi tra cứu lại, và triệu chứng
ngộ độc khi cacbon monooxit
ngộ độc khi cacbon monooxit
04:23
include a pressure on your chest,
67
251056
3130
bao gồm tức ngực,
04:26
auditory hallucinations -- whoosh --
68
254210
4398
ảo giác âm thanh... tiếng "vút"...
04:30
and an unexplained feeling of dread.
69
258632
3778
một cảm giác sợ hãi
không giải thích được.
không giải thích được.
04:35
So that night, I called the gas company.
70
263831
2402
Vậy là đêm đó, tôi gọi cho công ty gas.
04:38
I said, "I have an emergency.
I need you to come out.
I need you to come out.
71
266257
3805
Tôi nói "Tôi có việc khẩn cấp.
Tôi cần các anh đến đây ngay.
Tôi cần các anh đến đây ngay.
04:42
I don't want to get into the story now,
but I need you to come out."
but I need you to come out."
72
270086
3270
Tôi không muốn nói chuyện ngay lúc này,
nhưng làm ơn đến đây ngay."
nhưng làm ơn đến đây ngay."
04:45
(Laughter)
73
273380
1193
(Cười)
04:46
They came out. I said,
"I suspect a gas leak."
"I suspect a gas leak."
74
274597
2787
Họ tới, và tôi nói "Tôi nghi có rò gas".
04:49
They brought their carbon
monoxide detector,
monoxide detector,
75
277408
2516
Họ mang theo máy dò khí cacbon monoxit
04:51
and the man said,
76
279948
2042
và họ nói
04:54
"It's a really good thing
that you called us tonight,
that you called us tonight,
77
282014
3463
"Rất may là chị gọi cho chúng tôi tối nay,
04:57
because you could have been
dead very soon."
dead very soon."
78
285501
2413
vì nếu không chị đã có thể
bị chết, rất nhanh."
bị chết, rất nhanh."
05:01
Thirty-seven percent of Americans
believe in haunted houses,
believe in haunted houses,
79
289667
5367
Ba mươi bảy phần trăm người Mỹ
tin chuyện nhà bị ma ám,
tin chuyện nhà bị ma ám,
05:07
and I wonder how many of them
have been in one
have been in one
80
295058
4590
và tôi tự hỏi bao nhiêu trong số họ
từng ở trong một căn nhà như vậy,
từng ở trong một căn nhà như vậy,
05:11
and how many of them have been in danger.
81
299672
2992
bao nhiêu người trong họ
từng gặp nguy hiểm.
từng gặp nguy hiểm.
05:16
So that haunting story
has led me to my job.
has led me to my job.
82
304783
4733
Và câu chuyện ma ám đó
đã đưa tôi tới công việc hiện nay.
đã đưa tôi tới công việc hiện nay.
05:21
I'm an investigator, and I'm
an investigator in two senses:
an investigator in two senses:
83
309540
2898
Tôi là một nhà điều tra, theo hai nghĩa:
05:24
I'm an investigative journalist,
84
312462
1568
Tôi là một phóng viên điều tra,
05:26
and I'm also an investigator
of the claims of the paranormal
of the claims of the paranormal
85
314054
3186
tôi cũng là một người
điều tra những tuyên bố
điều tra những tuyên bố
05:29
and claims of the spiritual.
86
317264
1996
về hiện tượng huyền bí và tâm linh.
05:31
And that means a few things.
87
319284
1508
Và điều đó có nghĩa là,
05:32
Sometimes that means that I'm pretending
to need an exorcism
to need an exorcism
88
320816
3951
đôi khi tôi giả vờ cần làm lễ trừ tà
05:36
so I can get -- yes, that's right! --
so I can go to an exorcist
so I can go to an exorcist
89
324791
4565
để có thể - vâng đúng vậy! - có thể
tới gặp một thầy trừ tà
tới gặp một thầy trừ tà
05:41
and see if he's using gimmicks
or psychological tricks
or psychological tricks
90
329380
3606
để xem liệu ông ta có sử dụng
những mánh lới quảng cáo và tâm lý
những mánh lới quảng cáo và tâm lý
05:45
to try to convince someone
that they're possessed.
that they're possessed.
91
333010
2888
để cố thuyết phục người khác
là họ bị ma ám hay không.
là họ bị ma ám hay không.
05:47
Sometimes that means
I'm going undercover in a fringe group
I'm going undercover in a fringe group
92
335922
3322
Đôi khi điều đó có nghĩa là
tôi giả làm thành viên một nhóm cực đoan
tôi giả làm thành viên một nhóm cực đoan
05:51
which I report on
for a podcast that I co-host.
for a podcast that I co-host.
93
339268
3373
mà tôi sẽ viết về họ trong
một chương trình podcast tôi đồng tổ chức.
một chương trình podcast tôi đồng tổ chức.
05:54
And I've done over 70 investigations
like this with my co-host, Ross.
like this with my co-host, Ross.
94
342665
5034
Và tôi đã thực hiện 70 vụ điều tra
như vậy với bạn tôi, Ross.
như vậy với bạn tôi, Ross.
05:59
I would love to tell you
that nine times out of 10, science wins,
that nine times out of 10, science wins,
95
347723
4996
Và tôi vui mừng thông báo với bạn rằng
9 trong 10 trường hợp, khoa học thắng!
9 trong 10 trường hợp, khoa học thắng!
06:04
saves the day, it's all explained.
96
352743
2496
Giải quyết vấn đề!
Mọi thứ đều được giải thích!
Mọi thứ đều được giải thích!
06:07
That's not true.
97
355263
1169
Không phải vậy!
06:08
The truth is, 10 times out of 10,
science wins, it saves the day.
science wins, it saves the day.
98
356456
6216
Sự thật là, 10 trên 10 trường hợp,
khoa học thắng, giải quyết vấn đề!
khoa học thắng, giải quyết vấn đề!
06:14
(Applause)
99
362696
3768
(Vỗ tay)
06:27
And that doesn't mean
there's no such thing as a mystery.
there's no such thing as a mystery.
100
375027
2681
Và điều đó không có nghĩa là
bí ẩn không hề tồn tại.
bí ẩn không hề tồn tại.
06:29
Of course there are mysteries,
but a mystery is a mystery.
but a mystery is a mystery.
101
377732
3926
Tất nhiên, có những bí ẩn,
nhưng bí ẩn là bí ẩn,
nhưng bí ẩn là bí ẩn,
06:33
It is not a ghost.
102
381682
1689
không phải là hồn ma.
06:36
Now, I believe there are
two kinds of truth,
two kinds of truth,
103
384466
3621
Và giờ, tôi tin rằng có hai loại sự thật,
06:40
and it's taken me a while to get
to this place, but I think this is right,
to this place, but I think this is right,
104
388111
4351
và tôi đã mất một thời gian để hiểu được,
nhưng tôi nghĩ điều này đúng,
nhưng tôi nghĩ điều này đúng,
06:44
so hear me out.
105
392486
1264
vậy hãy để tôi nói hết đã.
06:45
I think there is outer truth
and there's inner truth.
and there's inner truth.
106
393774
3155
Tôi nghĩ có sự thật bên ngoài,
và sự thật bên trong.
và sự thật bên trong.
06:48
So if you say to me,
107
396953
3215
Nên nếu bạn nói với tôi:
06:52
"There was a man named Jesus
and he once existed,"
and he once existed,"
108
400192
2673
"Có một người đàn ông tên Jesus
từng tồn tại."
từng tồn tại."
06:54
that's outer truth, right?
109
402889
1697
Là sự thật bên ngoài, phải không?
06:56
And we can go and look
at the historical record.
at the historical record.
110
404610
2350
Ta có thể đi tìm
trong các ghi chép lịch sử
trong các ghi chép lịch sử
06:58
We can determine
whether that seems to be true.
whether that seems to be true.
111
406984
2411
Ta có thể xác định việc đó
có đúng hay không.
có đúng hay không.
07:01
And I would argue,
it does seem to be true.
it does seem to be true.
112
409419
2539
Và tôi có thể nói,
điều đó có lẽ thực sự đúng.
điều đó có lẽ thực sự đúng.
07:03
If you say, "Jesus rose
from the dead," -- ooh, trickier.
from the dead," -- ooh, trickier.
113
411982
5671
Nhưng nếu bạn nói "Jesus trỗi dậy
từ cái chết". Ồ, rắc rối hơn đây.
từ cái chết". Ồ, rắc rối hơn đây.
07:09
(Laughter)
114
417677
2227
(Cười)
07:12
I would say that's an outer-truth claim,
115
420441
6939
Tôi có thể nói đó là
một tuyên bố về sự thật bên ngoài,
một tuyên bố về sự thật bên ngoài,
07:19
because he physically rose or he didn't.
116
427404
2038
vì ông ấy hoặc sống dậy hoặc không.
07:21
I'm not going to get into
whether he rose or he didn't,
whether he rose or he didn't,
117
429466
2726
Tôi sẽ không bàn về việc ông ấy
có sống dậy hay không,
có sống dậy hay không,
07:24
but I would say
that's an outer-truth claim.
that's an outer-truth claim.
118
432216
2078
nhưng đó là tuyên bố về sự thật bên ngoài.
07:26
It happened or it didn't happen.
119
434318
1694
Điều đó hoặc xảy ra hoặc không.
07:28
But if you say, "I don't care
whether he rose from the dead.
whether he rose from the dead.
120
436036
3702
Nhưng nếu bạn nói "Tôi không cần biết
ông ấy có trỗi dậy từ cái chết không.
ông ấy có trỗi dậy từ cái chết không.
07:31
It's symbolically important to me,
121
439762
2344
Đó là biểu tượng quan trọng đối với tôi,
07:34
and that metaphor is so meaningful,
so purposeful to me,
so purposeful to me,
122
442130
3494
hình ảnh ẩn dụ đó vô cùng
có ý nghĩa đối với tôi,
có ý nghĩa đối với tôi,
07:37
and I'm not going to try
to persuade you of it,"
to persuade you of it,"
123
445648
2303
và tôi sẽ không cố
thuyết phục bạn về điều đó",
thuyết phục bạn về điều đó",
07:39
now you've moved it
from outer truth to inner truth,
from outer truth to inner truth,
124
447975
2555
thì bạn đã chuyển
sự thật bên ngoài thành bên trong,
sự thật bên ngoài thành bên trong,
07:42
from science to art.
125
450554
1522
từ khoa học sang nghệ thuật.
07:44
And I think we have a tendency
to not be clear about this,
to not be clear about this,
126
452100
3164
Và tôi cho rằng chúng ta
có một khuynh hướng không hiểu rõ về việc
có một khuynh hướng không hiểu rõ về việc
07:47
to try to move our inner truths
to outer truths,
to outer truths,
127
455288
3412
cố gắng chuyển sự thật bên trong
thành sự thật bên ngoài.
thành sự thật bên ngoài.
07:50
or to not be fair about it to each other,
128
458724
2903
Hay không công bằng
với người khác về việc đó.
với người khác về việc đó.
07:53
and when people are telling us
their inner truths,
their inner truths,
129
461651
2364
Khi người khác nói với chúng ta
về sự thật bên trong
về sự thật bên trong
07:56
to try to make them defend them
by outer-truth standards.
by outer-truth standards.
130
464039
3611
để cố gắng bảo vệ những sự thật bên trong
bằng tiêu chuẩn sự thật bên ngoài.
bằng tiêu chuẩn sự thật bên ngoài.
07:59
So I'm talking here about outer truth,
about objective things.
about objective things.
131
467674
3516
Ở đây tôi đang nói về sự thật bên ngoài,
những sự vật khách quan.
những sự vật khách quan.
08:03
And there was an objective reality
in my haunted house, right?
in my haunted house, right?
132
471214
5686
Và có một sự thật khách quan trong
ngôi nhà bị ám của tôi, phải không?
ngôi nhà bị ám của tôi, phải không?
08:08
Now that I've told you about the gas leak,
133
476924
2049
Giờ khi tôi đã nói với bạn về việc rò gas,
08:10
I doubt a single person here
would be like,
would be like,
134
478997
2020
tôi nghĩ khó có ai ở đây lại kiểu như:
08:13
"I still think there was a ghost, too" --
135
481041
1974
"Tôi vẫn nghĩ có một con ma..."
08:15
(Laughter)
136
483039
1040
(Cười)
08:16
because as soon as we have
these scientific explanations,
these scientific explanations,
137
484103
2747
Vì ngay khi ta có lời giải thích khoa học,
08:18
we know to give up the ghost.
138
486874
1662
ta biết từ bỏ ý nghĩ về ma quỷ.
08:20
We use these things as stopgaps
for things that we can't explain.
for things that we can't explain.
139
488560
4010
Ta dùng chúng làm lời giải thích tạm thời
cho những gì ta chưa giải thích được.
cho những gì ta chưa giải thích được.
08:24
We don't believe them because of evidence;
140
492594
2001
Ta không tin chúng vì có chứng cớ;
08:26
we believe them because
of a lack of evidence.
of a lack of evidence.
141
494619
2762
ta tin vì thiếu chứng cớ.
08:30
So there is a group in Los Angeles
142
498382
2364
Và có một nhóm ở Los Angeles
08:32
called the Independent
Investigations Group, or the IIG,
Investigations Group, or the IIG,
143
500770
3708
được gọi là Nhóm Điều tra Độc lập, hay IIG
08:36
and they do great work.
144
504502
1980
họ đã làm một việc rất tuyệt.
08:38
They'll give a $10,000 prize
145
506506
2703
Họ sẽ trao giải thưởng 10.000 đô
08:41
to anyone who can show,
under scientific conditions,
under scientific conditions,
146
509233
4527
cho ai có thể chỉ ra,
dưới những điều kiện khoa học,
dưới những điều kiện khoa học,
08:45
that they have a paranormal ability.
147
513784
2355
rằng họ có khả năng huyền bí.
08:48
No one's done it yet,
148
516163
1706
Chưa ai làm được điều đó cả.
08:49
but they've had a couple people
who claim that they were clairaudients,
who claim that they were clairaudients,
149
517893
5058
Nhưng có một số người
tuyên bố họ có thấu thính,
tuyên bố họ có thấu thính,
08:54
which means that they can hear voices
either from the great beyond
either from the great beyond
150
522975
4056
nghĩa là học có thể nghe được
những giọng nói từ thế giới bên kia
những giọng nói từ thế giới bên kia
08:59
or they can read minds.
151
527055
1898
hoặc đọc được ý nghĩ.
09:00
And they had one person
who was very sincere,
who was very sincere,
152
528977
2760
Và có một người, rất thành thực,
09:03
who believed that he could read minds.
153
531761
2891
tin là anh ta có thể
đọc tâm trí người khác.
đọc tâm trí người khác.
09:06
And a lot of these people --
154
534676
2749
Và họ sắp xếp một cuộc kiểm tra với
anh ta, và đây luôn là cách họ tiến hành:
anh ta, và đây luôn là cách họ tiến hành:
09:09
(Laughter)
155
537449
2840
09:12
That wasn't a laugh line, but OK.
156
540313
3013
Nhóm bảo "Chúng tôi có một phương pháp,
một cách khoa học để kiểm tra điều này.
09:15
A lot of these people really are sincere,
157
543350
4712
Anh có đồng ý không?"
Anh ta nói có. Và họ kiểm tra.
09:20
and I believe this guy was.
158
548086
2051
Việc hai bên cùng đồng ý rất quan trọng.
09:22
He really thought he had this power.
159
550161
2047
Họ làm điều đó, kiểm tra anh ấy.
09:24
So they set up a test with him,
and this is the way it always works.
and this is the way it always works.
160
552232
5987
Cuối cùng họ nói "Anh biết sao không?
Anh đã không thể đoán được Lisa nghĩ gì.
09:30
The group says, "OK, we have a protocol,
161
558243
2246
Mức độ trùng hợp chỉ tương đương may rủi.
09:32
we have a way to scientifically test this.
162
560513
2015
Có vẻ anh không có năng lực đó."
09:34
Do you agree with it?"
163
562552
1153
Và điều đó cho họ cơ hội
09:35
The person says yes. Then they test it.
164
563729
1896
ngồi bên anh ấy một cách thông cảm và
có một cuộc trò chuyện khó khăn,
có một cuộc trò chuyện khó khăn,
09:37
It's very important that both sides agree.
165
565649
2005
09:39
They did that, they tested him.
166
567678
2415
09:42
They said, "OK, you know what?
167
570117
2554
căn bản là dẫn tới:
"Này, chúng tôi biết anh thành thực,
và điều đó có nghĩa là,
và điều đó có nghĩa là,
09:44
You weren't able to predict
what Lisa was thinking.
what Lisa was thinking.
168
572695
3842
09:48
It matched up about the same as chance.
169
576561
2029
anh đã nghe thấy gì đó trong đầu mình."
09:50
Looks like you don't have the power."
170
578614
1842
Và người đàn ông đó
đã phải có một quyết định rất khó khăn,
đã phải có một quyết định rất khó khăn,
09:52
And that gave them the opportunity
171
580480
1850
09:54
to compassionately sit down with him
and have a very difficult discussion,
and have a very difficult discussion,
172
582354
5269
nhưng thật sự làm thay đổi cuộc sống,
về việc có cần được giúp đỡ hay không.
về việc có cần được giúp đỡ hay không.
09:59
which basically amounted to,
173
587647
1969
10:01
"Hey, we know you're sincere,
and what that means is,
and what that means is,
174
589640
4563
Chúng tôi thực sự giúp mọi người tìm ra
10:06
you do hear something in your head."
175
594227
2279
sự liên quan, mà trước đó
có vẻ như sự lý giải về thế giới bên kia,
có vẻ như sự lý giải về thế giới bên kia,
10:08
And that's a tough thing to face.
176
596530
2739
10:11
(Laughter) (Applause)
177
599293
4841
chúng giúp đưa chúng ta về thực tại,
và có thể thay đổi cuộc sống ta tốt hơn.
và có thể thay đổi cuộc sống ta tốt hơn.
10:16
But that day, that guy got to make
the very difficult decision,
the very difficult decision,
178
604158
6817
Giờ thì, một mặt khác, có thể
một lúc nào đó hóa ra nó không còn đúng.
một lúc nào đó hóa ra nó không còn đúng.
10:22
but really the life-changing decision
about whether to go get help.
about whether to go get help.
179
610999
6078
Có thể ta sẽ phát hiện ra rằng có ma,
cha mẹ ơi, đó sẽ là điều tuyệt vời nhất!
10:29
(Laughter)
180
617101
2000
Và mỗi khi tôi thực hiện
những chuyến điều tra này,
những chuyến điều tra này,
tôi vẫn thấy phấn khích,
10:31
But that really could be
the first day of the rest of your life,
the first day of the rest of your life,
181
619935
4165
kiểu như tôi đã 75 lần say mê vào cuộc,
và tôi vẫn thề trên con số 76,
tôi vẫn kiểu như "Chính là vụ này đây!"
tôi vẫn kiểu như "Chính là vụ này đây!"
10:36
because when we challenge these beliefs,
182
624124
4107
(Cười)
10:40
we're actually helping people
to make these connections
to make these connections
183
628255
5043
Có lẽ tôi chỉ là người không bao giờ
hết lạc quan, nhưng tôi mong mình
hết lạc quan, nhưng tôi mong mình
10:45
that maybe before seemed like
otherworldly explanations,
otherworldly explanations,
184
633322
5310
không bao giờ đánh mất hy vọng,
và mong bạn có chung thái độ
và mong bạn có chung thái độ
khi người khác chia sẻ
niềm tin của họ với bạn.
niềm tin của họ với bạn.
10:50
help draw us into reality
and maybe change our lives for the better.
and maybe change our lives for the better.
185
638656
5060
Khi nói về những tuyên bố
có thể kiểm chứng được,
có thể kiểm chứng được,
hãy đủ tôn trọng họ
để hỏi những câu hỏi đúng đắn này.
để hỏi những câu hỏi đúng đắn này.
10:57
Now, on the other hand,
maybe one time it'll turn out to be true.
maybe one time it'll turn out to be true.
186
645353
5792
Hãy thử thách và xem bạn có thể
cùng kiểm chứng họ ra sao.
cùng kiểm chứng họ ra sao.
Bởi vì có ý kiến như thế này:
bạn không thể vừa tôn trọng một niềm tin
bạn không thể vừa tôn trọng một niềm tin
11:03
Maybe we'll find out there are ghosts,
187
651768
2023
vừa thử thách nó.
Điều đó không đúng.
Điều đó không đúng.
11:05
and holy shit, it will be the best thing!
188
653815
2173
11:08
And every time I do
one of these investigations,
one of these investigations,
189
656012
2724
Khi ta lắc nhẹ khóa để mở,
khi ta kiểm chứng một tuyên bố,
khi ta kiểm chứng một tuyên bố,
11:10
I still get so excited,
190
658760
1806
ta đang nói "Tôi tôn trọng bạn,
tôi đang lắng nghe những gì bạn nói,
tôi đang lắng nghe những gì bạn nói,
11:12
and I'm like 75 into them,
191
660590
2063
11:14
and still I swear on number 76,
I'm going to be like, "This is the one!"
I'm going to be like, "This is the one!"
192
662677
4077
tôi sẽ kiểm tra nó cùng bạn.
Chúng ta ai cũng đã từng trải qua cảnh
khi nói với ai về một điều gì đó
khi nói với ai về một điều gì đó
11:18
(Laughter)
193
666778
1205
11:20
Maybe I'm just eternally optimistic,
but I hope I never lose this hope,
but I hope I never lose this hope,
194
668007
4856
họ kiểu như "Ở, hay nhỉ, ừ"
bạn biết mình bị lừa.
11:24
and I invite you to take
this same attitude
this same attitude
195
672887
3775
Nhưng khi ai đó nói "Thật sao? Hả.
11:28
when people share
their outer beliefs with you.
their outer beliefs with you.
196
676686
2443
Có vẻ hơi đáng ngờ,
nhưng tôi đang nghe đây"
nhưng tôi đang nghe đây"
11:31
When talking about testable claims,
197
679153
2467
Ít nhất bạn biết
mình được tôn trọng và chú ý.
mình được tôn trọng và chú ý.
11:33
respect them enough to ask
these good questions.
these good questions.
198
681644
3679
Và đó là thái độ ta nên có
với những tuyên bố kiểu này.
với những tuyên bố kiểu này.
11:37
Challenge and see
how you can examine them together,
how you can examine them together,
199
685347
2862
Nó nghĩa là cho người khác thấy
bạn quan tâm điều họ nói
bạn quan tâm điều họ nói
11:40
because there's this idea
that you can't respect a belief
that you can't respect a belief
200
688233
4169
Đó là sự tôn trọng.
11:44
and still challenge it,
but that's not true.
but that's not true.
201
692426
2550
Giờ thì, vâng, tất cả những tìm kiếm này
đều kết thúc không kết quả,
đều kết thúc không kết quả,
11:47
When we jiggle the lock,
when we test the claim,
when we test the claim,
202
695000
2747
11:49
we're saying, OK, I respect you,
I'm listening to what you're saying,
I'm listening to what you're saying,
203
697771
3972
nhưng đó là cách khoa học vận hành.
Tất cả những phương pháp điều trị ung thư
cho tới nay vẫn chưa dẫn đến thành công,
cho tới nay vẫn chưa dẫn đến thành công,
11:53
I'm going to test it out with you.
204
701767
1992
11:55
We've all had that experience
where you're telling someone something,
where you're telling someone something,
205
703783
3355
nhưng ta không ngừng tìm kiếm,
11:59
and they're like, "Oh,
that's really interesting, yeah,"
that's really interesting, yeah,"
206
707162
2731
vì hai lý do.
Vì lý do thứ nhất,
câu trả lời rất quan trọng.
câu trả lời rất quan trọng.
12:01
you know you're being had.
207
709917
2123
Dù khi nghiên cứu cuộc sống sau khi chết,
hiện tượng huyền bí hay cách chữa ung thư,
hiện tượng huyền bí hay cách chữa ung thư,
12:04
But when someone says, "Really? Huh.
208
712064
3290
tất cả đều dẫn đến cùng câu hỏi:
12:08
Sounds a little sketchy to me,
but I'm listening,"
but I'm listening,"
209
716473
2390
Ta sẽ ở lại cuộc đời này trong bao lâu?
12:10
you at least know
you're being engaged and respected.
you're being engaged and respected.
210
718887
2657
12:13
And that's the kind of attitude
we should have with these claims.
we should have with these claims.
211
721568
3116
Và thứ hai, vì việc tìm kiếm sự thật,
12:16
That's showing someone
that you care what they're saying.
that you care what they're saying.
212
724708
2707
có trí óc cởi mở,
và sẵn sàng chấp nhận sai để
thay đổi toàn bộ quan niệm của bạn
thay đổi toàn bộ quan niệm của bạn
12:19
That's respect.
213
727439
2936
là điều kỳ diệu.
12:25
Now, yes, most of these searches
will come up empty,
will come up empty,
214
733090
4699
Tôi vẫn hào hứng
trước mỗi câu chuyện ma mới.
trước mỗi câu chuyện ma mới.
12:29
but that's how all of science works.
215
737813
1833
Tôi vẫn cho rằng mỗi nhóm mình tham gia
có thể đúng,
có thể đúng,
12:32
Every cure for cancer so far
has not panned out,
has not panned out,
216
740043
4101
và tôi mong không bao giờ mất đi hy vọng.
Đừng để ta mất đi hy vọng đó,
12:36
but we don't stop looking,
217
744168
2332
vì tìm kiếm những gì ngoài kia,
12:38
for two reasons.
218
746524
1530
sẽ giúp ta hiểu những gì bên trong đây.
12:40
Because number one, the answer matters.
219
748078
2478
12:42
Whether it's looking at the afterlife
or the paranormal or the cure for cancer,
or the paranormal or the cure for cancer,
220
750580
4022
Và, xin hãy sắm một máy báo
cacbon monooxit cho gia đình bạn.
cacbon monooxit cho gia đình bạn.
12:46
it all amounts to the same question:
221
754626
2333
12:48
How long will we be here?
222
756983
2679
Xin cảm ơn.
(Vỗ tay)
12:52
And two, because looking for the truth,
223
760845
3784
12:56
being open-minded,
224
764653
1309
12:57
and being willing to be wrong
and to change your whole worldview
and to change your whole worldview
225
765986
4369
13:02
is awe-inspiring.
226
770379
2048
13:05
I still get excited at ghost stories
every single time.
every single time.
227
773198
3813
13:09
I still consider that every group
I join might be right,
I join might be right,
228
777035
3084
13:12
and I hope I never lose that hope.
229
780143
1997
13:14
Let's all never lose that hope,
230
782164
1804
13:15
because searching for what's out there
231
783992
2855
13:18
helps us understand what's in here.
232
786871
1914
13:21
And also, please have
a carbon monoxide detector in your home.
a carbon monoxide detector in your home.
233
789517
6461
13:29
Thank you.
234
797042
1279
13:30
(Applause)
235
798345
4964
ABOUT THE SPEAKER
Carrie Poppy - Writer, radio host, comedianCarrie Poppy tells stories on the fringes of human experience through writing, live storytelling and radio.
Why you should listen
On her podcast, Oh No, Ross and Carrie, Carrie Poppy and her cohost join fringe spiritual groups, undergo freaky alternative medical treatments, and examine any extraordinary claims that come their way. Oh No, Ross and Carrie receives millions of downloads a year and has been celebrated by outlets like The Guardian, The A.V. Club, Gizmodo, Boing Boing, SplitSider and many others. Poppy received her master's degree in investigative journalism from the University of Southern California, and her journalism work can be seen and heard in outlets across the internet and the airwaves. She is now writing a book about cults.
Carrie Poppy | Speaker | TED.com