Nina Fedoroff: A secret weapon against Zika and other mosquito-borne diseases
Nina Fedoroff: Vũ khí bí mật chống Zika và những bệnh lây truyền qua muỗi.
Nina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
it's a relatively mild disease --
nó là một bệnh tương đối nhẹ
joint pain, maybe a rash.
đau khớp, có thể là phát ban.
don't even know they've had it.
thậm chí không biết mình đã bị nhiễm.
about the Zika virus
nhiều hơn về vi-rút Zika
have noticed an uptick
một sự gia tăng nhỏ
syndrome in recent outbreaks.
các đợt bùng phát gần đây.
attacks your nerve cells
tấn công các tế bào thần kinh.
or even totally paralyze you.
một phần hay toàn phần.
and most people recover.
và đa số bệnh nhân đều hồi phục.
when you're infected
bạn bị lây nhiễm
với phần đầu dị dạng.
with what's called microcephaly.
bị thứ được gọi là tật đầu nhỏ,
đã được biết.
in northeastern Brazil
after a Zika outbreak,
một năm trước, sau một đợt bùng phát Zika,
in the incidence of microcephaly.
của các trường hợp bị tật đầu nhỏ.
by the Zika virus,
vi-rút Zika,
the evidence" type,
đòi hỏi chứng cứ,
and how did it get here?
và làm sao mà nó đến được đây?
it came out of Africa,
nó đã đến từ Châu Phi,
Yellow Fever Research Institute
Học Viện Nghiên Cứu Sốt Vàng Da gần đó
in a monkey in the Zika forest
ở một con khỉ tại khu rừng Zika
in Uganda-Tanzania.
Pakistan, India, Malaysia, Indonesia.
- - Pakistan, Ấn Độ, Malaysia, Indonesia.
and, of course, mosquitoes.
là ở khỉ và, tất nhiên, muỗi.
it was first identified in 1947 and 2007
nhận dạng vào 1947 và 2007
of human Zika fever.
sốt Zika ở người được báo cáo.
on the tiny Micronesian Yap islands.
trên các đảo Micronesian Yap nhỏ bé.
fully 75 percent of the population.
gần 75 phần trăm dân số ở đây.
Bằng đường hàng không.
commercial airline passengers.
hàng không thương mại.
fly halfway around the world
một chiếc máy bay, bay nửa vòng thế giới
if they develop symptoms at all.
nếu có triệu chứng nào.
begin to bite them and spread the fever.
bắt đầu chích họ và lây lan bệnh sốt.
in 2013 in French Polynesia.
vào 2013 ở French Polynesia.
transmitted locally by the mosquitoes.
đia hạt quanh đó qua muỗi.
almost 30,000 people were affected.
trong đó gần 30,000 người đã bị nhiễm.
Thái Bình Dương.
Islands, in New Caledonia,
ở New Caledonia.
of South America and Easter Island.
Nam Mỹ và Đảo Phục Sinh.
of a dengue-like syndrome
trông như hội chứng Dengue
in northeastern Brazil.
and it spread rapidly --
nó là Zika, và lây lan nhanh chóng -
center, soon became the epicenter.
đô thị lớn, sớm trở thành tâm chấn.
2014 World Cup soccer fans
người hâm mộ bóng đá World Cup 2014
it was Pacific Islanders
có lẽ đó là Dân Các Đảo Thái Bình Dương
tranh chức vô địch thuyền độc mộc
đã mang nó vào nước.
that brought it in.
by mosquitoes
địa phương qua muỗi
Central America, Mexico
thousands of cases
were contracted elsewhere.
đều bị lây nhiễm ở nơi khác.
transmitted locally in Miami.
nó đang được lây lan cục bộ tại Miami.
or about eliminating the mosquitoes.
hoặc là diệt trừ loài muỗi.
vào con người trước.
đến các vùng bị Zika.
and apply insect repellent.
và thoa thuốc chống côn trùng.
because there isn't a vaccine yet
là một lựa chọn, vì vẫn chưa có vắc-xin.
for a couple of years.
trong một vài năm nữa.
a foolproof protection either
là một cách bảo vệ an toàn
it can be sexually transmitted.
nó có thể lây qua đường tình dục.
insect repellent does work ...
thì có hiệu quả...
và hiện giờ cách ta kiểm soát chúng là:
and here's how we control them now:
because these are toxic chemicals
vì đây là các hoá chất độc hại
to kill a person than to kill a bug.
để làm chết một người hơn làm chết sâu bọ.
Brazil and Nicaragua.
insecticides from planes.
phun thuốc diệt côn trùng từ máy bay.
in Dorchester County, South Carolina,
ở Quận Dorchester tại Nam Carolina,
an insecticide,
một thuốc diệt côn trùng,
as recommended by the manufacturer.
của nhà sản xuất.
kể với các phóng viên
like it had been nuked.
trông như đã bị đánh bom hạt nhân vậy.
but spraying continued.
nhưng việc phun diệt vẫn tiếp diễn.
in the number of Zika fever cases.
số ca sốt Zika cũng vậy.
aren't very effective.
không mấy hiệu quả.
perhaps more effective than spraying
mà có lẽ hiệu quả hơn là phun diệt
than toxic chemicals?
hơn các hoá chất độc hại?
sự kiểm soát sinh học,
tác giả cuốn "Silent Spring,"
author of "Silent Spring,"
the environmental movement.
việc mở đầu phong trào môi trường.
as an example,
bà kể câu chuyện, một ví dụ là,
pest of livestock
bẩn thỉu gây hại cho gia súc
đáng kinh ngạc đó ngày nay.
extraordinary story today.
when we were writing an editorial
khi chúng tôi đang viết một xã luận
retold that story.
kể lại câu chuyện đó.
that's the immature form of the insect --
dạng chưa trưởng thành của côn trùng
grown to adulthood
được nuôi đến khi trưởng thành
all over the Southwest,
and into Central America
xuống vào Mễ Tây Cơ và vào Trung Mỹ
from little airplanes,
từ các phi cơ nhỏ,
that terrible insect pest
loài côn trùng gây hại đó
trong việc viết bài xã luận
ta làm việc này ngày nay -
to how we can do that today --
but with our knowledge of genetics.
mà với kiến thức của ta về di truyền.
vector of diseases,
thường thấy của nhiều bệnh,
Chikungunya, West Nile virus
Chikungunya, West Nile
that does the dirty work.
to feed her offspring.
have the mouth parts to bite.
không có phần miệng dùng để chích.
genetically modified that mosquito
đã biến đổi di truyền loài muỗi đó
its eggs don't develop to adulthood.
trứng của nó không trưởng thành được.
when the male mates with the wild female
con đực giao phối với con cái hoang dã
just diagrammatically how they do it.
họ làm vậy như thế nào.
of a mosquito cell,
cho nhân tế bào của tế bào muỗi,
represents its genome,
cho bộ gene của nó,
thêm vào một gene duy nhất
by this orange ball
minh hoạ bởi quả bóng cam nhỏ này
to keep cranking out more of that protein.
để tiếp tục cho ra loại protein đó.
go and gum up the mosquitoes' genes,
và kết dính các gene của muỗi,
they use a compound called tetracycline.
họ sử dụng một chất gọi là tetracycline.
and allows normal development.
cho phép sự phát triển bình thường.
so that they could study what happens.
nghiên cứu việc gì sẽ xảy ra.
that makes the insect glow under UV light
con côn trùng phát sáng dưới tia cực tím.
they could follow exactly how far it went
lần theo chính xác chúng đã đi bao xa,
and all of the kinds of data
và tất cả các loại dữ liệu khác
and at this stage
và ở giai đoạn này
into the males and the females
thành con đực và con cái
to grow to adulthood.
lớn lên đến khi trưởng thành.
that males don't bite.
là con đực không chích.
và lái quanh thành phố,
and drive around the city,
đang thả lô đầu tiên
releasing the first batch
một thành phố Mỹ, nhưng nó không phải.
this is an American city, but it's not.
of dengue by 91 percent.
các ca nhiễm Dengue.
diệt côn trùng nào.
spraying can do.
biological control in the US?
biện pháp kiểm soát sinh học này ở Mỹ?
a genetically modified organism.
một sinh vật biến đổi gene.
if the FDA would let them
nói là nếu FDA cho phép họ
when Zika arrives.
điều tương tự ở đây, khi Zika đến.
of GM regulation in the US
của quy định về GM ở Mỹ.
regulate genetically modified organisms:
các sinh vật biến đổi gene:
Protection Agency,
of Agriculture.
to decide that it would be the FDA
quyết định rằng FDA
modified mosquito.
if that makes any sense.
mới để trị động vật, nói cho dể hiểu.
and forth and back and forth
rồi dây dưa qua lại
that this would not harm people,
sẽ không làm hại cho con người,
permission to run a little test
để làm một cuộc thử nghiệm mùa hè này
when they Keys had an outbreak of dengue.
khi khu Keys có đợt bùng phát dịch Dengue.
mosquitoes tested in their community
được thử nghiệm trong cộng đồng của họ
các cuộc phản đối.
the internet with this cuddly logo,
với lô-gô "dễ thương" này,
some 160,000 signatures
gần 160,000 chữ kí.
một cuộc trưng cầu dân ý
in just a couple of weeks
would be permitted at all.
sẽ được cho phép hay không.
these better ways of controlling insects.
những cách kiểm soát côn trùng tốt hơn.
of more than 60 legislators
gồm hơn 60 nhà lập pháp
Sylvia Burwell
expedite access for Florida
thúc giục cho việc tiếp cận của Florida
đối với côn trùng gây hại
very much more environmentally friendly
và vừa thân thiện với môi trường
which are toxic chemicals.
những hoá chất độc hại.
time; it's true today.
nó cũng đúng cho ngày nay.
enormously more information
có lượng lớn thông tin hơn
to use that information
để sử dụng các thông tin đó
kiểm soát sinh học này.
is aroused your curiosity enough
đã đủ khuấy động sự tò mò của các bạn.
not into just GM mosquitoes
không chỉ cho muỗi GM
organisms that are so controversial today.
biến đổi gene đầy tranh cãi khác.
through all of the misinformation,
xuyên qua những thông tin sai lệch,
and the Greenpeaces
thực phẩm hữu cơ và Greenpeaces
the accurate science,
một thứ khoa học chính xác
ABOUT THE SPEAKER
Nina Fedoroff - Molecular biologistNina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms.
Why you should listen
Nina Fedoroff serves as science adviser to several organizations, including OFW Law and the Global Knowledge Initiative (GKI) in Washington, DC and the Santa Fe Institute in Santa Fe, NM. With former Secretary of Agriculture Jack Block, she recently published a New York Times editorial titled "Mosquito vs. Mosquito in the Battle Over the Zika Virus."
Fedoroff was trained as a molecular biologist and geneticist at the Rockefeller University in New York City. The university awarded her an honorary doctorate in 2008 as one of its most distinguished alumni on the occasion of its 50th anniversary.
Fedoroff's early scientific accomplishments include analyzing a curious enzyme that replicates the RNA genome of a tiny RNA virus and sequencing of one the first genes ever to be sequenced. On the strength of this work, she was appointed a member of the scientific staff of the Carnegie Institution for Science’s Department of Embryology. Her most important contributions began when she met the legendary biologist Barbara McClintock in 1978. She was intrigued by McClintock’s pioneering work on transposable elements, commonly known as "jumping genes," in corn plants.
McClintock's work was purely genetic, hence Fedoroff set out to study her jumping genes at the molecular level. That meant figuring out how to clone plant genes, none of which had yet been cloned. In fact, people had begun to wonder whether plant genes could be cloned at all. Solving the technical problems, Fedoroff and her students unraveled the molecular details of how these mobile DNA sequences move and how the plants exert epigenetic control of their movement. This work led to her election to the National Academy of Sciences in 1990. Her capstone book on transposable elements entitled Plant Transposons and Genome Dynamics in Evolution ,was published in 2013.
Fedoroff moved the Penn State University in 1995 as the Director of the Biotechnology Institute and Vern M. Willaman Chair in Life Sciences. Here she organized a multidisciplinary graduate and research program now known as the Huck Institute of the Life Sciences. Her laboratory research shifted to understanding how plants respond to stress and how they process small regulatory RNAs from larger precursors. She also began to dance Argentine tango. And she wrote a book with science writer Nancy Marie Brown titled Mendel in the Kitchen: A Scientist’s View of Genetically Modified Foods.
The year 2007 was marked by two extraordinary events in Fedoroff's life. She was named a National Medal of Science laureate for 2006 and she was appointed as the Science and Technology Adviser to the Secretary of State by then-Secretary of State Condoleeza Rice. The science advisory position gave her an unexpected bully pulpit to talk about the importance of science in diplomacy, about which she was interviewed by Claudia Dreifus of the New York Times. It also gave her many opportunities to talk about genetic modification and GMOs all over the world. Realizing that development efforts would benefit from increased involvement of scientists, she organized the GKI, an NGO that builds collaborative networks around problems requiring scientific and technological input.
Completing her advisory work at the State Department in 2010, Fedoroff was recruited to the new King Abdullah University of Science and Technology (KAUST) as a Distinguished Professor of the Life Sciences. At KAUST, Fedoroff organized a Center for Desert Agriculture, seeking to address the difficulties facing agriculture in increasingly populous dryland areas.
Today Fedoroff continues write and lecture internationally, most recently keynoting the 2017 Mantua Food and Science Festival in Mantua, Italy. She continues to dance tango, traveling to Buenos Aires each of the past couple of years.
Nina Fedoroff | Speaker | TED.com