TED2003
Sherwin Nuland: The extraordinary power of ordinary people
Շերվին Նուլանդը «հույսի»-ի մասին
Filmed:
Readability: 3.9
492,041 views
Վիրաբույժ և գրող Շերվին Նուլանդը հույս և ցանկություն ունի` ինքն իրեն և աշխարհը փոխելու դեպի լավը: Առաջիկա խորամիտ 12 րոպեները կօգնեն մեզ գտնել այն ճանապարհը, որով ստիպված ենք լինելու անցնել:
Sherwin Nuland - Doctor
A practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy. Full bio
A practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You know, I am so bad at tech
0
0
5000
Գիտեք` այնքան էլ գլուխ չեմ հանում տեխնոլոգիաներից:
00:17
that my daughter -- who is now 41 --
1
5000
2000
Մի անգամ լսեցի, թե ինչպես 5-ամյա դուստրս
00:19
when she was five, was overheard by me
2
7000
3000
(հիմա նա 41 տարեկան է)
00:22
to say to a friend of hers,
3
10000
2000
ասաց իր ընկերուհուն .
00:24
If it doesn't bleed when you cut it,
4
12000
2000
<< Գիտես, եթե ինչ-որ բան կտրենք, և այնտեղից արյուն չհոսի,
00:26
my daddy doesn't understand it.
5
14000
2000
ապա դա անհասկանալի կթվա հորս >>:
00:28
(Laughter)
6
16000
1000
(Ծիծաղ)
00:29
So, the assignment I've been given
7
17000
2000
Այնպես որ իմ առջև դրված խնդիրը
00:31
may be an insuperable obstacle for me,
8
19000
2000
կարող է ինձ համար դառնալ անհաղթահարելի խոչընդոտ,
00:33
but I'm certainly going to try.
9
21000
3000
սակայն, անշուշտ, կփորձեմ այն հաղթահարել:
00:36
What have I heard
10
24000
2000
Ի՞նչ եմ լսում վերջին
00:38
during these last four days?
11
26000
3000
չորս օրերի ընթացում:
00:41
This is my third visit to TED.
12
29000
2000
Սա TED-ի իմ երրորդ այցելությունն է:
00:43
One was to TEDMED, and one, as you've heard,
13
31000
2000
Առաջինը TEDMED-ում էր, իսկ երկրորդը, կարծում եմ լսած կլինեք,
00:45
was a regular TED two years ago.
14
33000
2000
երկու տարի առաջ էր` սովորական TED-ում:
00:47
I've heard what I consider an extraordinary thing
15
35000
3000
Ինձ համար անսովոր էր լսել այն,
00:50
that I've only heard a little bit in the two previous TEDs,
16
38000
4000
ինչը նախորդ երկու TED-երի ասուլիսներում հազվադեպ կարող էինք լսել:
00:54
and what that is is an interweaving
17
42000
3000
Մասնավորապես, մի շարք ելույթներում առկա էր հանրության նկատմամբ խճճված
00:57
and an interlarding, an intermixing,
18
45000
3000
և բարդ պատասխանատվության զգացում,
01:00
of a sense of social responsibility
19
48000
3000
և նույնիսկ
01:03
in so many of the talks --
20
51000
3000
համընդհանուր պատասխանատվության զգացում,
01:06
global responsibility, in fact,
21
54000
3000
որն առաջ է բերում
01:09
appealing to enlightened self-interest,
22
57000
4000
եսապաշտություն,
01:13
but it goes far beyond enlightened self-interest.
23
61000
4000
սակայն միևնույն ժամանակ դուրս է գալիս դրա սահմաններից:
01:17
One of the most impressive things
24
65000
2000
Ամենատպավորիչը, որի մասին խոսվեց
01:19
about what some, perhaps 10,
25
67000
3000
մոտ տասը ելույթների ընթացքում,
01:22
of the speakers have been talking about
26
70000
3000
կյանքի կոչման գաղափարն էր:
01:25
is the realization, as you listen to them carefully, that they're not saying:
27
73000
3000
Եվ, եթե ուշադիր լսեք նրանց, ապա կտեսնեք, որ նրանցից և ոչ մեկը չի ասում .
01:28
Well, this is what we should do; this is what I would like you to do.
28
76000
3000
<< Ահա, թե ինչ պետք է անենք, Ահա, թե ինչ եմ ուզում, որ դուք անեք>>:
01:31
It's: This is what I have done
29
79000
2000
Այլ պարզապես ասում են. << Ահա, թե ինչ ենք արել,
01:33
because I'm excited by it,
30
81000
2000
քանզի սա մեզ մտահոգում էր.
01:35
because it's a wonderful thing, and it's done something for me
31
83000
3000
սա մեծ գործ էր և մեծ նշանակություն ուներ մեզ համար:
01:38
and, of course, it's accomplished a great deal.
32
86000
3000
Դրանով մենք շատ հարցերի լուծում տվեցինք>>:
01:41
It's the old concept, the real Greek concept,
33
89000
3000
Սա հին հասկացություն է, եկել է հունարեն
01:44
of philanthropy in its original sense:
34
92000
4000
ֆիլանտրոպիա հասկացությունից, որն իր առաջին իմաստով
01:48
phil-anthropy, the love of humankind.
35
96000
3000
նշանակում է մարդասիրություն:
01:51
And the only explanation I can have
36
99000
2000
Ես կարող եմ ընդամենը մեկ բացատրություն տալ այն ամենին,
01:53
for some of what you've been hearing in the last four days
37
101000
3000
ինչ դուք լսել եք վերջին չորս օրերի ընթացքում:
01:56
is that it arises, in fact, out of a form of love.
38
104000
4000
Այդ մենը սիրո դրսևորում է:
02:00
And this gives me enormous hope.
39
108000
3000
Ու դա ինձ մեծ հույս է ներշնչում:
02:03
And hope, of course, is the topic
40
111000
2000
Անշուշտ, այսօրվա մեր թեման
02:05
that I'm supposed to be speaking about,
41
113000
2000
նվիրված է հույսին,
02:07
which I'd completely forgotten about until I arrived.
42
115000
4000
որի մասին բոլորովին մոռացել էի, քանի դեռ չէի ժամանել այստեղ:
02:11
And when I did, I thought,
43
119000
2000
Երբ հիշեցի այդ մասին, մտածեցի,
02:13
well, I'd better look this word up in the dictionary.
44
121000
3000
արդյոք ճիշտ չէր լինի նայել բառը բառարանում:
02:16
So, Sarah and I -- my wife -- walked over to the public library,
45
124000
3000
Ուստի ես և կինս` Սառան, գնացինք այստեղից չորս թաղամաս այն կողմ`
02:19
which is four blocks away, on Pacific Street, and we got the OED,
46
127000
4000
"Փսիֆիք" փողոցում գտնվող հանրային գրադարան: Վերցրեցինք Օքսֆորդ բառարանը,
02:23
and we looked in there, and there are 14 definitions of hope,
47
131000
4000
ուսումնասիրեցինք այն, և գտանք <<հույս>> բառի 14 իմաստ:
02:27
none of which really hits you
48
135000
3000
Սակայն դրանցից և ոչ մեկը
02:30
between the eyes as being the appropriate one.
49
138000
3000
բավականաչափ համոզիչ չէին:
02:33
And, of course, that makes sense,
50
141000
2000
Ու դա հասկանալի էր.
02:35
because hope is an abstract phenomenon; it's an abstract idea,
51
143000
3000
ի վերջո դա վերացական երևույթ է: Հույսը վերացական հասկացություն է,
02:38
it's not a concrete word.
52
146000
3000
և ոչ թե կոնկրետ բառ:
02:41
Well, it reminds me a little bit of surgery.
53
149000
3000
Գիտեք, սա ինձ փոքր-ինչ հիշեցնում է վիրահատություն:
02:44
If there's one operation for a disease, you know it works.
54
152000
4000
Եթե հիվանդության բուժման համար կա ընդամենը մեկ վիրահատական մեթոդ, ապա այն կաշխատի,
02:48
If there are 15 operations, you know that none of them work.
55
156000
2000
իսկ եթե կա 15 մեթոդ, ապա դրանցից և ոչ մեկը չի աշխատի:
02:50
And that's the way it is with definitions of words.
56
158000
3000
Նույնը բառի նշանակության դեպքում է:
02:53
If you have appendicitis, they take your appendix out, and you're cured.
57
161000
4000
Եթե ձեզ մոտ հայտնաբերել են կույր աղիքի բորբոքում, ապա այն կհեռացնեն, և դուք առողջ եք:
02:57
If you've got reflux oesophagitis, there are 15 procedures,
58
165000
3000
Իսկ, եթե ձեզ մոտ կա կերակրափողի սուր բորբոքում, որի բուժման համար գոյություն ունի 15 պրոցեդուրա,
03:00
and Joe Schmo does it one way
59
168000
2000
ապա Ջոու Շմոն կկիրառի մի մեթոդ,
03:02
and Will Blow does it another way,
60
170000
2000
ՈՒիլ Բլոուն `մեկ այլ մեթոդ,
03:04
and none of them work, and that's the way it is with this word, hope.
61
172000
3000
արդյունքում ոչ մի դրական ազդեցություն: Նույնը կարելի է ասել <<հույս>> բառի դեպքում:
03:07
They all come down to the idea of an expectation
62
175000
3000
Այս բառի բոլոր նշանակությունները միավորվում են միայն նրանով,
03:10
of something good that is due to happen.
63
178000
3000
որ բոլորի դեպքում կա ինչ-որ լավ բանի ակնկալիք:
03:13
And you know what I found out?
64
181000
2000
Գիտե՞ք, ինչ եմ հայտնաբերել:
03:15
The Indo-European root of the word hope
65
183000
3000
<<Հույս>> բառի հնդևրոպական արմատի
03:18
is a stem, K-E-U --
66
186000
2000
հիմքը K-E-U է:
03:20
we would spell it K-E-U; it's pronounced koy --
67
188000
5000
Գրվում է K-E-U, արտասանվում է <<կոյ>>:
03:25
and it is the same root from which the word curve comes from.
68
193000
4000
Հենց այս արմատից է կազմված << curve>> բառը, որը նշանակում է<<կոր>>:
03:29
But what it means in the original Indo-European
69
197000
4000
Սակայն, ի սկզբանե, հնդևրոպական լեզվում այս արմատը նշանակել է
03:33
is a change in direction, going in a different way.
70
201000
4000
ուղղության փոփոխություն, ընթացք` մեկ այլ ճանապարհով:
03:37
And I find that very interesting and very provocative,
71
205000
3000
Սա ինձ բավականին հետաքրքիր ու սադրիչ թվաց,
03:40
because what you've been hearing in the last couple of days
72
208000
3000
քանզի այն, ինչ լսել եք վերջին մի քանի օրերին,
03:43
is the sense of going in different directions:
73
211000
4000
իրենից ներկայացնում է տարբեր ուղղություններով շարժման զգացողություն.
03:47
directions that are specific and unique to problems.
74
215000
3000
ուղղություններ, որոնք բնորոշ են հատուկ խնդիրներին:
03:50
There are different paradigms.
75
218000
2000
Գոյություն ունեն տարբեր օրինակներ:
03:52
You've heard that word several times in the last four days,
76
220000
2000
Այս բառը մի քանի անգամ լսած կլինեք վերջին չորս օրվա ընթացքում,
03:54
and everyone's familiar with Kuhnian paradigms.
77
222000
3000
ինչպես նաև ծանոթ կլինեք Կունի հարացույցներին:
03:57
So, when we think of hope now,
78
225000
2000
Իսկ հիմա, երբ խորհում ենք հույսի մասին,
03:59
we have to think of looking in other directions
79
227000
3000
անհրաժեշտ է հայացք գցել այն ուղղություններին,
04:02
than we have been looking.
80
230000
3000
որոնք տարբերվում են նախկին ուղղություններից:
04:05
There's another -- not definition, but description, of hope
81
233000
3000
Կա <<հույս>>-ի ևս մեկ նշանակություն, կամ ավելի ճիշտ է ասել նկարագրություն,
04:08
that has always appealed to me, and it was one by Václav Havel
82
236000
4000
որը միշտ հավանել եմ և որն առաջարկում է Վաչլավ Հավելը իր `
04:12
in his perfectly spectacular book "Breaking the Peace,"
83
240000
4000
<<Լռության խախտում>> հետաքրքաշարժ գրքում:
04:16
in which he says that hope
84
244000
2000
Այստեղ նշված է, որ հույսը
04:18
does not consist of the expectation that things will
85
246000
3000
ամեն ինչ բարեհաջող ընթացքի մեջ չէ,
04:21
come out exactly right,
86
249000
2000
այլ իմաստի մեջ է,
04:23
but the expectation that they will make sense
87
251000
3000
անկախ նրանից բարեհաջող,
04:26
regardless of how they come out.
88
254000
3000
թե ոչ բարեհաջող ավարտ կունենա:
04:29
I can't tell you how reassured I was
89
257000
3000
Նույնիսկ չեմ կարող բացատրել, թե որքան ոգևորվեցի
04:32
by the very last sentence
90
260000
3000
մի քանի օր առաջ
04:35
in that glorious presentation by Dean Kamen a few days ago.
91
263000
5000
Դին Կամենի հիանալի ելույթում հնչած վերջին արտահայտությունից:
04:40
I wasn't sure I heard it right,
92
268000
2000
Համոզված չէի, որ ճիշտ էի լսել,
04:42
so I found him in one of the inter-sessions.
93
270000
4000
ուստի փնտրում էի նրան ներքին նիստերին:
04:46
He was talking to a very large man, but I didn't care.
94
274000
3000
Վերջապես գտա նրան մի հաղթանդամ տղամարդու հետ զրուցելիս, սակայն դա ինձ չխանգարեց:
04:49
I interrupted, and I said, "Did you say this?"
95
277000
2000
Ես ընդհատեցի նրանց զրույցն ու հարցրեցի Դինին . << Դուք նման բան ասե՞լ եք>>,
04:51
He said, "I think so."
96
279000
2000
իսկ նա պատասխանեց. << Դե, այո>>:
04:53
So, here's what it is: I'll repeat it.
97
281000
2000
Ու ես կրկնում եմ նրա բառերը
04:55
"The world will not be saved by the Internet."
98
283000
4000
<<Ինտերնետը չի փրկի աշխարհը>>:
04:59
It's wonderful. Do you know what the world will be saved by?
99
287000
4000
Հիանալի միտք է: Իսկ գիտե՞ք, թե ինչը կփրկի աշխարհը:
05:03
I'll tell you. It'll be saved by the human spirit.
100
291000
2000
Ես կպատասխանեմ այդ հարցին: Աշխարհը կփրկի մարդկային ոգին:
05:05
And by the human spirit, I don't mean anything divine,
101
293000
3000
Մարդկային ոգի ասելով նկատի չունեմ ոչ մի աստվածային,
05:08
I don't mean anything supernatural --
102
296000
2000
գերբնական բան,
05:10
certainly not coming from this skeptic.
103
298000
4000
թերահավատությունս էլ թույլ չէր տա:
05:14
What I mean is this ability
104
302000
2000
Նկատի ունեմ ունակությունը,
05:16
that each of us has
105
304000
2000
որով օժտված ենք յուրաքանչյուրս.
05:18
to be something greater than herself or himself;
106
306000
6000
ունակությունը լինելու ավելին, քան կանք իրականում:
05:24
to arise out of our ordinary selves and achieve something
107
312000
4000
Վեր բարձրանալ մեր սովորական ԵՍ-ից ու հասնել բարձրունքների,
05:28
that at the beginning we thought perhaps we were not capable of.
108
316000
4000
այն բարձրունքների, որ ի սկզբանե կարծում էինք, անկարող ենք նվաճել:
05:32
On an elemental level, we have all felt
109
320000
3000
Ծննդյան օրից ի վեր
05:35
that spirituality at the time of childbirth.
110
323000
3000
բոլորս էլ զգացել ենք այդ հոգևորը:
05:38
Some of you have felt it in laboratories;
111
326000
2000
Մեզանից ոմանք զգացել են դա լաբորատորիայում` փորձարկումներ իրականացնելիս,
05:40
some of you have felt it at the workbench.
112
328000
2000
մյուսները` աշխատավայրում աշխատելիս:
05:42
We feel it at concerts.
113
330000
2000
Մենք դա զգում ենք համերգների ժամանակ:
05:44
I've felt it in the operating room, at the bedside.
114
332000
3000
Օրինակ` ես դա զգում եմ վիրահատարանում` հիվանդի կողքին:
05:47
It is an elevation of us beyond ourselves.
115
335000
3000
Սա հաղթանակ է ինքներս մեր նկատմամբ:
05:50
And I think that it's going to be, in time,
116
338000
4000
Կարծում եմ` սա կիրականանա այն ժամանակ,
05:54
the elements of the human spirit that we've been hearing about
117
342000
4000
երբ նրանց ոգիները, ում լսում էինք վերջին մի քանի օրերի ընթացքում,
05:58
bit by bit by bit from so many of the speakers in the last few days.
118
346000
5000
մասնիկ առ մասնիկ կմիանան:
06:03
And if there's anything that has permeated this room,
119
351000
4000
Եվ, եթե այս սենյակում կա մի բան,
06:07
it is precisely that.
120
355000
3000
ապա դա հենց վերոնշյալն է:
06:10
I'm intrigued by
121
358000
3000
Ինձ հետաքրքրում էր այն գաղափարը,
06:13
a concept that was brought to life
122
361000
3000
որը կյանքի էր կոչվել
06:16
in the early part of the 19th century --
123
364000
2000
19-րդ դարի առաջին կեսին,
06:18
actually, in the second decade of the 19th century --
124
366000
4000
իսկ ավելի ճշգրիտ, 19-րդ դարի երկրորդ տասնամյակին`
06:22
by a 27-year-old poet
125
370000
3000
27-ամյա բանաստեղծ`
06:25
whose name was Percy Shelley.
126
373000
2000
Պերսի Շելիի կողմից:
06:27
Now, we all think that Shelley
127
375000
2000
Հիմա մենք, բնականաբար, Պերսին համարում ենք
06:29
obviously is the great romantic poet that he was;
128
377000
3000
մեծագույն ռոմանտիկ բանաստեղծ, ինչպիսին որ նա եղել է:
06:32
many of us tend to forget that he wrote
129
380000
5000
Մեզանից շատերը մոռանում են, որ նա նաև համարվում է
06:37
some perfectly wonderful essays, too,
130
385000
3000
բազմաթիվ հիանալի էսսեների հեղինակ,
06:40
and the most well-remembered essay
131
388000
3000
որոնցից առավել հիշարժան է
06:43
is one called "A Defence of Poetry."
132
391000
4000
<<Պոեզիայի պաշտպանություն>> ակնարկը:
06:47
Now, it's about five, six, seven, eight pages long,
133
395000
3000
Ստեղծագործությունը բաղկացած է 5... 6... 7... 8… էջից,
06:50
and it gets kind of deep and difficult after about the third page,
134
398000
3000
ընդ որում 3-րդ էջից այն ընդգրկում է ավելի խորը շերտեր, և դառնում է դժվար ընկալելի:
06:53
but somewhere on the second page
135
401000
4000
Իսկ 2-րդ էջից սկսած
06:57
he begins talking about the notion
136
405000
4000
խոսում է մի հասկացության մասին,
07:01
that he calls "moral imagination."
137
409000
5000
որն ինքն անվանել է << բարոյական երևակայություն>>:
07:06
And here's what he says, roughly translated:
138
414000
5000
Եթե բառացի թարգմանենք, ապա կստացվի այսպես.
07:11
A man -- generic man --
139
419000
4000
Մարդը` մարդ արարածը,
07:15
a man, to be greatly good,
140
423000
3000
առաքինի ու պիտանի դառնալու համար
07:18
must imagine clearly.
141
426000
3000
պետք է ունենա հստակ երևակայություն:
07:21
He must see himself and the world
142
429000
5000
Նա պետք է տեսնի աշխարհն ու իրեն
07:26
through the eyes of another,
143
434000
3000
ուրիշի աչքերով,
07:29
and of many others.
144
437000
3000
և ընդհանրապես, բոլոր մարդկանց:
07:34
See himself and the world -- not just the world, but see himself.
145
442000
6000
Տեսնի ոչ միայն աշխարհը, այլև ինքն իրեն:
07:40
What is it that is expected of us
146
448000
3000
Մի անգամ Լորի Գարետը նշել է .
07:43
by the billions of people
147
451000
3000
Ի՞նչ են մեզանից ակնկալում միլլիոնավոր մարդիկ,
07:46
who live in what Laurie Garrett the other day
148
454000
3000
ովքեր հայտնվել են
07:49
so appropriately called
149
457000
2000
հուսահատության ու
07:51
despair and disparity?
150
459000
2000
անհավասարության մեջ:
07:53
What is it that they have every right
151
461000
4000
Ի՞նչ իրավունք ունեն մեզանից պահանջելու
07:57
to ask of us?
152
465000
2000
ուրիշները:
07:59
What is it that we have every right to ask of ourselves,
153
467000
4000
Ելնելով մարդկայնությունից և մարդկային ոգուց`
08:03
out of our shared humanity and out of the human spirit?
154
471000
5000
ի՞նչ իրավունք ունենք պահանջելու ինքներս մեզանից:
08:08
Well, you know precisely what it is.
155
476000
3000
Արդեն հստակ գիտեք, թե ինչ:
08:11
There's a great deal of argument
156
479000
2000
Կան բազմաթիվ քննարկումներ
08:13
about whether we, as the great nation that we are,
157
481000
4000
կապված այն բանի հետ, թե արդյոք, այնպիսի մեծ ազգ, ինչպիսին մենք ենք,
08:17
should be the policeman of the world,
158
485000
3000
իրավունք ունենք աշխարհին ներկայանալ որպես ոստիկան,
08:20
the world's constabulary,
159
488000
3000
դառնալ աշխարհի գլխին ոստիկան,
08:23
but there should be virtually no argument
160
491000
4000
սակայն մի բանում երկու կարծիք լինել չի կարող.
08:27
about whether we should be the world's healer.
161
495000
5000
այն, որ մենք պետք է վերականգնենք աշխարհը:
08:32
There has certainly been no argument about that
162
500000
3000
Անշուշտ, վերջին չորս օրերի ընթացում այս սենյակում
08:35
in this room in the past four days.
163
503000
4000
նման տարաձայնություններ չեն եղել:
08:39
So, if we are to be the world's healer,
164
507000
3000
Եթե մենք վերականգնենք աշխարհը,
08:42
every disadvantaged person in this world --
165
510000
3000
ապա աշխարհում ապրող ամեն ճնշված մարդ,
08:45
including in the United States -- becomes our patient.
166
513000
5000
ներառյալ նաև ամերիկացիները, կդառնան մեր հիվանդը:
08:50
Every disadvantaged nation, and perhaps our own nation,
167
518000
4000
Յուրաքանչյուր ճնշված ժողովուրդ, ինչու չէ նաև մենք,
08:54
becomes our patient.
168
522000
3000
կդառնա մեր հիվանդը:
08:57
So, it's fun to think about the etymology of the word "patient."
169
525000
5000
Ուստի, զվարճալի կլիներ իմանալ <<հիվանդ>> բառի ստուգաբանությունը:
09:02
It comes initially from the Latin patior, to endure, or to suffer.
170
530000
9000
Ի սկզբանե այն ծագել է լատիներեն «patior»- հանդուրժել, տառապել բառից:
09:11
So, you go back to the old Indo-European root again,
171
539000
3000
Եվ այսպես, կրկին վերադառնում ենք հին հնդևրոպական արմատին ու տեսնում,
09:14
and what do you find? The Indo-European stem is pronounced payen --
172
542000
4000
որ բառի հնդևրոպական հիմքը արտասանվում է <<պեյեն>>,
09:18
we would spell it P-A-E-N -- and, lo and behold, mirabile dictu,
173
546000
5000
իսկ գրվում է P-A-E-N:
09:23
it is the same root as the word compassion comes from, P-A-E-N.
174
551000
6000
Ի~նչ հրաշալի է. << compassion>> - <<կարեկցանք>> բառը նույնպես ունի նույն P-A-E-N արմատը:
09:29
So, the lesson is very clear. The lesson is that our patient --
175
557000
5000
Եվ այսպես, դասն ակնհայտ է. մեր հիվանդը`
09:34
the world, and the disadvantaged of the world --
176
562000
4000
աշխարհն ու այդ աշխարհում ապրող ճնշված մարդիկ,
09:38
that patient deserves our compassion.
177
566000
5000
արժանի են մեր կարեկցանքին:
09:43
But beyond our compassion, and far greater than compassion,
178
571000
3000
Սակայն մեր կարեկցանքից զատ կա ևս մեկ բան.
09:46
is our moral imagination
179
574000
2000
Դա մեր բարոյական երևակայությունն ու
09:48
and our identification with each individual
180
576000
4000
այս աշխարհում ապրող
09:52
who lives in that world,
181
580000
3000
մարդկանց հետ նույնականացնումն է:
09:55
not to think of them as a huge forest,
182
583000
4000
Ունակությունը մարդկանց ընդունելու ոչ թե որպես մի հսկայական անտառ,
09:59
but as individual trees.
183
587000
3000
այլ որպես` առանձին ծառեր:
10:02
Of course, in this day and age, the trick is not to let each tree
184
590000
4000
Անշուշտ, մեր ժամանակներում չպետք է թողնել,
10:06
be obscured by that Bush in Washington that can get --
185
594000
4000
որ այդ ծառերը մնան Վաշինգտոնյան <<Թփի>>ստվերում,
10:10
can get in the way.
186
598000
2000
որը շարունակ հայտնվում է ճանապարհին:
10:12
(Laughter)
187
600000
2000
(Ծիծաղ)
10:14
So, here we are.
188
602000
2000
Եվ, ահա, մենք:
10:16
We are, should be,
189
604000
3000
Մենք պետք է
10:19
morally committed to
190
607000
3000
ինքներս մեզ խոսք տանք,
10:22
being the healer of the world.
191
610000
4000
որ կդառնանք այս աշխարհի բուժակները:
10:26
And we have had examples over and over and over again --
192
614000
4000
Կրկին ու կրկին ականատեսն ենք լինում մի շարք օրինակների,
10:30
you've just heard one in the last 15 minutes --
193
618000
4000
15 րոպե առաջ լսեցինք դրանցից մեկը:
10:34
of people who have not only had that commitment,
194
622000
4000
Տեսանք այնպիսի մարդկանց օրինակներ, ովքեր ոչ միայն պատասխանատու գտնվեցին,
10:38
but had the charisma, the brilliance --
195
626000
2000
այլև օժտված էին Աստվածային շնորհով, տաղանդով:
10:40
and I think in this room it's easy to use the word brilliant, my God --
196
628000
4000
Այստեղ տեղին է օգտագործել այդ բառը ` տաղանդը,
10:44
the brilliance to succeed at least at the beginning
197
632000
4000
որ հաջողության գրավականն է, համենայն դեպս իրենց որոնումների
10:48
of their quest,
198
636000
2000
սկզբնական շրջանում:
10:50
and who no doubt will continue to succeed,
199
638000
3000
Նրանք, անկասկած, հաջողություններ կունենան իրենց գործում
10:53
as long as more and more of us enlist ourselves in their cause.
200
641000
4000
այնքան ժամանակ, քանի դեռ մարդիկ կմիանան նրանց գաղափարներին:
10:58
Now, if we're talking
201
646000
3000
Իսկ այսօր,
11:01
about medicine,
202
649000
2000
խոսելով բժշկությունից,
11:03
and we're talking about healing,
203
651000
3000
չէ՞ որ խոսում էինք առողջացումից,
11:06
I'd like to quote someone who hasn't been quoted.
204
654000
4000
կցանկանայի մեջբերել մեկի խոսքերը, որոնք դեռ չեն մեջ բերվել:
11:10
It seems to me everybody in the world's been quoted here:
205
658000
2000
Ինձ թվում է, այստեղ բոլորի խոսքերն արդեն մեջբերել են:
11:12
Pogo's been quoted;
206
660000
2000
Պոգոյին մեջբերել են,
11:14
Shakespeare's been quoted backwards, forwards, inside out.
207
662000
4000
Շեքսպիրին մեջբերել են, այն էլ շատ ու շատ անգամներ:
11:18
I would like to quote one of my own household gods.
208
666000
3000
Իսկ ես կցանկանայի մեջբերել իմ կուռքերից մեկին:
11:21
I suspect he never really said this,
209
669000
3000
Ես կասկածում եմ, որ նա ասել է նման բան,
11:24
because we don't know what Hippocrates really said,
210
672000
3000
որովհետև ոչ ոք հաստատ չգիտի, թե ինչ է ասել Հիպոկրատը,
11:27
but we do know for sure that one of the great Greek physicians
211
675000
3000
սակայն մենք հաստատ գիտենք, որ հույն մեծագույն
11:30
said the following,
212
678000
3000
բժիշկներից մեկն ասել է
11:33
and it has been recorded in one of the books attributed to Hippocrates,
213
681000
3000
(այդ մասին գրված է <<Ցուցումներ>> գրքում,
11:36
and the book is called "Precepts."
214
684000
2000
որի հեղինակը հենց Հիպոկրատն է),
11:38
And I'll read you what it is.
215
686000
3000
և ես հիմա կկարդամ այդ մեջբերումը:
11:41
Remember, I have been talking about,
216
689000
3000
Հիշում եք, ի սկզբանե խոսեցինք
11:44
essentially philanthropy:
217
692000
2000
մարդասիրության մասին.
11:46
the love of humankind, the individual humankind
218
694000
5000
սեր մարդկության, մարդկային ցեղի
11:51
and the individual humankind
219
699000
2000
ու էլի մարդկային ցեղի նկատմամբ,
11:53
that can bring that kind of love
220
701000
2000
որը կարող է այդ սերը
11:55
translated into action,
221
703000
3000
վերածել գործի,
11:58
translated, in some cases, into enlightened self-interest.
222
706000
3000
իսկ երբեմն էլ, գիտակցված եսապաշտության:
12:01
And here he is, 2,400 years ago:
223
709000
4000
Այս խոսքերն արտասանվել են դեռևս 24 դար առաջ:
12:06
"Where there is love of humankind,
224
714000
4000
<<Այնտեղ, որտեղ կա սեր մարդկության նկատմամբ,
12:10
there is love of healing."
225
718000
3000
կա նաև սեր բժշկության նկատմամբ>>:
12:13
We have seen that here today
226
721000
3000
Այսօր տեսանք, թե ինչպես դա իրականացավ
12:16
with the sense,
227
724000
2000
շնորհիվ մտքի,
12:18
with the sensitivity --
228
726000
3000
զգացմունքի,
12:21
and in the last three days,
229
729000
2000
իսկ վերջին երեք օրվա ընթացքում`
12:23
and with the power of the indomitable human spirit.
230
731000
4000
մարդկային ոգու անսանձելի ուժի:
12:27
Thank you very much.
231
735000
2000
Շատ շնորհակալ եմ:
12:29
(Applause)
232
737000
2000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Sherwin Nuland - DoctorA practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy.
Why you should listen
Sherwin Nuland was a practicing surgeon for 30 years and treated more than 10,000 patients -- then became an author and speaker on topics no smaller than life and death, our minds, our morality, aging and the human spirit.
His 1994 book How We Die: Reflections of Life's Final Chapter demythologizes the process of dying. Through stories of real patients and his own family, he examines the seven most common causes of death: old age, cancer, AIDS, Alzheimer's, accidents, heart disease and stroke, and their effects. The book, one of more than a dozen he wrote, won the National Book Award, was a finalist for the Pultizer Prize, and spent 34 weeks on the New York Times best-seller list. Other books include How We Live, The Art of Aging: A Doctor's Prescription for Well-Being; and The Soul of Medicine: Tales from the Bedside.
Sherwin Nuland | Speaker | TED.com