ABOUT THE SPEAKER
Sherwin Nuland - Doctor
A practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy.

Why you should listen

Sherwin Nuland was a practicing surgeon for 30 years and treated more than 10,000 patients -- then became an author and speaker on topics no smaller than life and death, our minds, our morality, aging and the human spirit.

His 1994 book How We Die: Reflections of Life's Final Chapter demythologizes the process of dying. Through stories of real patients and his own family, he examines the seven most common causes of death: old age, cancer, AIDS, Alzheimer's, accidents, heart disease and stroke, and their effects. The book, one of more than a dozen he wrote, won the National Book Award, was a finalist for the Pultizer Prize, and spent 34 weeks on the New York Times best-seller list. Other books include How We Live, The Art of Aging: A Doctor's Prescription for Well-Being; and The Soul of Medicine: Tales from the Bedside.

More profile about the speaker
Sherwin Nuland | Speaker | TED.com
TED2003

Sherwin Nuland: The extraordinary power of ordinary people

Sherwin Nuland mówi o nadziei

Filmed:
492,041 views

Chirurg i pisarz Sherwin Nuland rozważa pojęcie nadziei -- pragnienie bycia lepszym i uczynienie świata lepszym. To przemyślane 12 minut, które pomogą wam skupić się na przyszłych wyzwaniach.
- Doctor
A practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
You know, I am so badzły at techtech
0
0
5000
Tak kiepsko radzę sobie z technologią,
00:17
that my daughtercórka -- who is now 41 --
1
5000
2000
że moja córka -- która ma teraz 41 lat --
00:19
when she was fivepięć, was overheardpodsłuchane by me
2
7000
3000
gdy miała 5 lat, została przeze mnie podsłuchana
00:22
to say to a friendprzyjaciel of hersjej,
3
10000
2000
gdy mówiła swojej przyjaciółce,
00:24
If it doesn't bleedkrwawienia when you cutciąć it,
4
12000
2000
"Jeśli coś nie krwawi, gdy to przetniesz,
00:26
my daddyTatuś doesn't understandzrozumieć it.
5
14000
2000
mój tatuś tego nie pojmuje."
00:28
(LaughterŚmiech)
6
16000
1000
(Śmiech)
00:29
So, the assignmentzadanie I've been givendany
7
17000
2000
Tak więc postawione przede mną zadanie
00:31
maymoże be an insuperablepokonania obstacleprzeszkoda for me,
8
19000
2000
może być przeszkodą nie do przejścia,
00:33
but I'm certainlyna pewno going to try.
9
21000
3000
ale dołożę starań.
00:36
What have I heardsłyszał
10
24000
2000
Co usłyszałem
00:38
duringpodczas these last fourcztery daysdni?
11
26000
3000
przez ostatnie cztery dni?
00:41
This is my thirdtrzeci visitodwiedzić to TEDTED.
12
29000
2000
To mój trzeci TED.
00:43
One was to TEDMEDTEDMED, and one, as you've heardsłyszał,
13
31000
2000
Pierwszym był TEDMED, drugim, jak wiecie,
00:45
was a regularregularny TEDTED two yearslat agotemu.
14
33000
2000
ogólny TED dwa lata temu.
00:47
I've heardsłyszał what I considerrozważać an extraordinaryniezwykły thing
15
35000
3000
Usłyszałem coś niezwykłego,
00:50
that I've only heardsłyszał a little bitkawałek in the two previouspoprzedni TEDsTEDs,
16
38000
4000
czego niewiele było na poprzednich dwóch TEDach.
00:54
and what that is is an interweavingprzeplatanie
17
42000
3000
A jest to nieodłączny,
00:57
and an interlardinginterlarding, an intermixingi wygniatania,
18
45000
3000
wpleciony, przenikający
01:00
of a sensesens of socialspołeczny responsibilityodpowiedzialność
19
48000
3000
motyw społecznej odpowiedzialności
01:03
in so manywiele of the talksrozmowy --
20
51000
3000
w tak wielu wykładach --
01:06
globalświatowy responsibilityodpowiedzialność, in factfakt,
21
54000
3000
globalne poczucie odpowiedzialności,
01:09
appealingatrakcyjne to enlightenedoświecony self-interestwłasny interes,
22
57000
4000
odwołujące się to oświeconego własnego interesu,
01:13
but it goesidzie fardaleko beyondpoza enlightenedoświecony self-interestwłasny interes.
23
61000
4000
ale wykraczające daleko poza niego.
01:17
One of the mostwiększość impressiveimponujący things
24
65000
2000
Jedną z najbardziej niezwykłych rzeczy,
01:19
about what some, perhapsmoże 10,
25
67000
3000
o której mówiło chyba 10
01:22
of the speakersgłośniki have been talkingmówić about
26
70000
3000
mówców, jest konstatacja,
01:25
is the realizationRealizacja, as you listen to them carefullyostrożnie, that they're not sayingpowiedzenie:
27
73000
3000
że jeśli słuchać ich uważnie, nie mówią:
01:28
Well, this is what we should do; this is what I would like you to do.
28
76000
3000
To powinniśmy zrobić; chcę żebyście to zrobili.
01:31
It's: This is what I have doneGotowe
29
79000
2000
A raczej: To właśnie zrobiłem,
01:33
because I'm excitedpodekscytowany by it,
30
81000
2000
bo mnie to fascynuje,
01:35
because it's a wonderfulwspaniale thing, and it's doneGotowe something for me
31
83000
3000
bo to wspaniała rzecz i dla mnie zadziałała
01:38
and, of coursekurs, it's accomplishedznakomity a great dealsprawa.
32
86000
3000
i efekty, oczywiście, były wspaniałe.
01:41
It's the oldstary conceptpojęcie, the realreal GreekGrecki conceptpojęcie,
33
89000
3000
W starożytnej Grecji, w pierwotnym znaczeniu,
01:44
of philanthropyfilantropia in its originaloryginalny sensesens:
34
92000
4000
filantropia oznaczała:
01:48
phil-anthropyPhil-anthropy, the love of humankindludzkości.
35
96000
3000
phil-ánthrōpos: kochający ludzkość.
01:51
And the only explanationwyjaśnienie I can have
36
99000
2000
Jedyne wyjaśnienie, jakie mogą zaoferować,
01:53
for some of what you've been hearingprzesłuchanie in the last fourcztery daysdni
37
101000
3000
wobec rzeczy, których wysłuchaliście przez ostatnie cztery dni,
01:56
is that it arisespowstaje, in factfakt, out of a formformularz of love.
38
104000
4000
to że pochodzą one z pewnej formy miłości.
02:00
And this givesdaje me enormousogromny hopenadzieja.
39
108000
3000
To napawa mnie wielką nadzieją.
02:03
And hopenadzieja, of coursekurs, is the topictemat
40
111000
2000
A nadzieja to oczywiście temat,
02:05
that I'm supposeddomniemany to be speakingmówienie about,
41
113000
2000
o którym mam mówić,
02:07
whichktóry I'd completelycałkowicie forgottenzapomniany about untilaż do I arrivedprzybył.
42
115000
4000
o czym zupełnie zapomniałem od swego przyjazdu.
02:11
And when I did, I thought,
43
119000
2000
Pomyślałem więc,
02:13
well, I'd better look this wordsłowo up in the dictionarysłownik.
44
121000
3000
to może znajdę to słowo w słowniku.
02:16
So, SarahSarah and I -- my wifeżona -- walkedchodził over to the publicpubliczny librarybiblioteka,
45
124000
3000
Razem z żoną Sarą poszliśmy do publicznej biblioteki,
02:19
whichktóry is fourcztery blocksBloki away, on PacificPacyfiku StreetUlica, and we got the OEDOED,
46
127000
4000
cztery przecznice dalej, na Pacific Street, zajrzeliśmy
02:23
and we lookedspojrzał in there, and there are 14 definitionsdefinicje of hopenadzieja,
47
131000
4000
do słownika oksfordzkiego i znaleźliśmy 14 definicji nadziei,
02:27
noneŻaden of whichktóry really hitstrafienia you
48
135000
3000
z których żadna nie wydała nam się
02:30
betweenpomiędzy the eyesoczy as beingistota the appropriatewłaściwy one.
49
138000
3000
naprawdę odpowiednia.
02:33
And, of coursekurs, that makesczyni sensesens,
50
141000
2000
Ma to sens,
02:35
because hopenadzieja is an abstractabstrakcyjny phenomenonzjawisko; it's an abstractabstrakcyjny ideapomysł,
51
143000
3000
bo nadzieja to abstrakcyjny fenomen; abstrakcyjny koncept,
02:38
it's not a concretebeton wordsłowo.
52
146000
3000
a nie konkretne słowo.
02:41
Well, it remindsprzypomina me a little bitkawałek of surgeryChirurgia.
53
149000
3000
Trochę mi to przypomina chirurgię.
02:44
If there's one operationoperacja for a diseasechoroba, you know it worksPrace.
54
152000
4000
Jeśli na dane schorzenia jest jeden rodzaj operacji, wiadomo że działa.
02:48
If there are 15 operationsoperacje, you know that noneŻaden of them work.
55
156000
2000
Jeśli jest 15 sposobów, wiadomo, że żaden nie działa.
02:50
And that's the way it is with definitionsdefinicje of wordssłowa.
56
158000
3000
Tak samo jest z definicjami słów.
02:53
If you have appendicitiszapalenie wyrostka robaczkowego, they take your appendixdodatek out, and you're curedwyleczyć.
57
161000
4000
Jeśli masz zapalenia wyrostka, trzeba go usunąć i jesteś zdrowy.
02:57
If you've got refluxrefluks oesophagitiszapalenie przełyku, there are 15 proceduresprocedury,
58
165000
3000
Jeśli masz refluks, jest 15 sposobów leczenia,
03:00
and JoeJoe SchmoSchmo does it one way
59
168000
2000
Jan Kowalski leczy tak,
03:02
and Will BlowCios does it anotherinne way,
60
170000
2000
Piotr Nowak śmak,
03:04
and noneŻaden of them work, and that's the way it is with this wordsłowo, hopenadzieja.
61
172000
3000
a nic z tego nie działa. I tak samo jest ze słowem nadzieja.
03:07
They all come down to the ideapomysł of an expectationoczekiwanie
62
175000
3000
Wszystkie sprowadzają się do oczekiwania,
03:10
of something good that is duez powodu to happenzdarzyć.
63
178000
3000
że coś dobrego wkrótce się zdarzy.
03:13
And you know what I founduznany out?
64
181000
2000
A wiecie, czego się doszukałem?
03:15
The Indo-EuropeanIndoeuropejski rootkorzeń of the wordsłowo hopenadzieja
65
183000
3000
Indoeuropejskie korzenie słowa 'hope' (nadzieja)
03:18
is a stemtrzon, K-E-UK-E-U --
66
186000
2000
to rdzeń K-E-U --
03:20
we would spellzaklęcie it K-E-UK-E-U; it's pronouncedwymawiane koyKoy --
67
188000
5000
zapisuje się to jako K-E-U, wymawia jak koj --
03:25
and it is the samepodobnie rootkorzeń from whichktóry the wordsłowo curvekrzywa comespochodzi from.
68
193000
4000
i to ten sam rdzeń, z którego wywodzi się słowo 'curva' (krzywa).
03:29
But what it meansznaczy in the originaloryginalny Indo-EuropeanIndoeuropejski
69
197000
4000
W prajęzyku indoeuropejskim oznaczał on
03:33
is a changezmiana in directionkierunek, going in a differentróżne way.
70
201000
4000
zmianę kierunku, pójście w inną stronę.
03:37
And I find that very interestingciekawy and very provocativewyzywający,
71
205000
3000
Uznałem to za ciekawe i prowokujące,
03:40
because what you've been hearingprzesłuchanie in the last couplepara of daysdni
72
208000
3000
bo to, co słyszeliście w ciągu ostatnich dni
03:43
is the sensesens of going in differentróżne directionswskazówki:
73
211000
4000
sprawia wrażenie poruszania się w różnych kierunkach:
03:47
directionswskazówki that are specifickonkretny and uniquewyjątkowy to problemsproblemy.
74
215000
3000
kierunkach unikalnych i właściwych dla problemów.
03:50
There are differentróżne paradigmsparadygmaty.
75
218000
2000
To są różne paradygmaty.
03:52
You've heardsłyszał that wordsłowo severalkilka timesczasy in the last fourcztery daysdni,
76
220000
2000
Słyszeliście to słowo kilka razy przez ostatnie cztery dni,
03:54
and everyone'swszyscy familiarznajomy with KuhnianKuhnian paradigmsparadygmaty.
77
222000
3000
i wszyscy znają paradygmaty Kuhna.
03:57
So, when we think of hopenadzieja now,
78
225000
2000
Kiedy myślimy teraz o nadziei,
03:59
we have to think of looking in other directionswskazówki
79
227000
3000
musimy myśleć o patrzeniu w innych kierunkach,
04:02
than we have been looking.
80
230000
3000
niż dotąd.
04:05
There's anotherinne -- not definitiondefinicja, but descriptionopis, of hopenadzieja
81
233000
3000
Jest jeszcze jeden opis, nie definicja, nadziei,
04:08
that has always appealedodwołanie to me, and it was one by VáclavClav HavelHavel
82
236000
4000
który zawsze do mnie przemawiał, autorstwa Václava Havla
04:12
in his perfectlydoskonale spectacularspektakularny bookksiążka "BreakingŁamanie the PeacePokoju,"
83
240000
4000
w jego wspaniałej książce "Zaoczne przesłuchanie",
04:16
in whichktóry he saysmówi that hopenadzieja
84
244000
2000
w której mówi, że nadzieja
04:18
does not consistskładać się of the expectationoczekiwanie that things will
85
246000
3000
nie polega na spodziewaniu się, że wszystko będzie
04:21
come out exactlydokładnie right,
86
249000
2000
dokładnie jak trzeba,
04:23
but the expectationoczekiwanie that they will make sensesens
87
251000
3000
ale na oczekiwaniu, że będzie to miało sens,
04:26
regardlessbez względu of how they come out.
88
254000
3000
niezależnie od tego, jak w końcu wyjdzie.
04:29
I can't tell you how reassuredzapewnił I was
89
257000
3000
Trudno wyrazić, jak dodało mi otuchy
04:32
by the very last sentencezdanie
90
260000
3000
ostatnie zdanie wspaniałej prezentacji
04:35
in that gloriouschwalebne presentationprezentacja by DeanDean KamenKamen a fewkilka daysdni agotemu.
91
263000
5000
Deana Kamena kilka dni temu.
04:40
I wasn'tnie było sure I heardsłyszał it right,
92
268000
2000
Nie byłem pewien, czy dobrze usłyszałem,
04:42
so I founduznany him in one of the inter-sessionsmiędzy sesjami.
93
270000
4000
więc odszukałem go na przerwie.
04:46
He was talkingmówić to a very largeduży man, but I didn't careopieka.
94
274000
3000
Rozmawiał z wielkim facetem, ale się nie przejąłem,
04:49
I interruptedprzerwana, and I said, "Did you say this?"
95
277000
2000
przerwałem im i zapytałem, "Powiedziałeś to?"
04:51
He said, "I think so."
96
279000
2000
Odparł, "Tak sądzę."
04:53
So, here'soto jest what it is: I'll repeatpowtarzać it.
97
281000
2000
A chodzi o to: teraz to powtórzę.
04:55
"The worldświat will not be savedzapisane by the InternetInternet."
98
283000
4000
"Internet nie ocali świata."
04:59
It's wonderfulwspaniale. Do you know what the worldświat will be savedzapisane by?
99
287000
4000
To wspaniałe. Wiecie, co ocali świat?
05:03
I'll tell you. It'llBędzie to be savedzapisane by the humanczłowiek spiritduch.
100
291000
2000
Powiem wam. To ludzki duch ocali świat.
05:05
And by the humanczłowiek spiritduch, I don't mean anything divineBoski,
101
293000
3000
I przez ludzkiego ducha nie rozumiem nic boskiego,
05:08
I don't mean anything supernaturalnadprzyrodzony --
102
296000
2000
nic ponadnaturalnego --
05:10
certainlyna pewno not comingprzyjście from this skepticsceptyk.
103
298000
4000
na pewno nic pochodzącego od takiego sceptyka.
05:14
What I mean is this abilityzdolność
104
302000
2000
Mam na myśli zdolność,
05:16
that eachkażdy of us has
105
304000
2000
którą posiada każdy z nas
05:18
to be something greaterwiększy than herselfsię or himselfsamego siebie;
106
306000
6000
by być większym od siebie samego;
05:24
to arisepowstać out of our ordinaryzwykły selvessamych and achieveosiągać something
107
312000
4000
by wznieść się ponad nasze zwykłe ja i osiągnąć coś,
05:28
that at the beginningpoczątek we thought perhapsmoże we were not capablezdolny of.
108
316000
4000
co na początku zdawało nam się być może nie do osiągnięcia.
05:32
On an elementalżywiołów levelpoziom, we have all feltczułem
109
320000
3000
Na podstawowym poziomie, wszyscy wyczuwaliśmy
05:35
that spiritualityduchowość at the time of childbirthporód.
110
323000
3000
tę duchowość przy narodzinach dziecka.
05:38
Some of you have feltczułem it in laboratorieslaboratoria;
111
326000
2000
Niektórzy z was poczuli ją w laboratorium;
05:40
some of you have feltczułem it at the workbenchstół warsztatowy.
112
328000
2000
niektórzy w warsztacie.
05:42
We feel it at concertskoncerty.
113
330000
2000
Czujemy ją na koncertach.
05:44
I've feltczułem it in the operatingoperacyjny roompokój, at the bedsidestolik nocny.
114
332000
3000
Ja poczułem ją w sali operacyjnej, przy łóżku pacjenta.
05:47
It is an elevationpodniesienie of us beyondpoza ourselvesmy sami.
115
335000
3000
To wyniesienie nas samych poza siebie.
05:50
And I think that it's going to be, in time,
116
338000
4000
Myślę, że z czasem będziemy
05:54
the elementselementy of the humanczłowiek spiritduch that we'vemamy been hearingprzesłuchanie about
117
342000
4000
słyszeć o elementach ludzkiego ducha,
05:58
bitkawałek by bitkawałek by bitkawałek from so manywiele of the speakersgłośniki in the last fewkilka daysdni.
118
346000
5000
o których po troszku słyszeliśmy od mówców w ostatnich dniach.
06:03
And if there's anything that has permeatedprzesycone this roompokój,
119
351000
4000
Jeśli cokolwiek przenika tę salę,
06:07
it is preciselydokładnie that.
120
355000
3000
to jest to właśnie to.
06:10
I'm intriguedintryguje by
121
358000
3000
Jestem zafascynowany
06:13
a conceptpojęcie that was broughtprzyniósł to life
122
361000
3000
pojęciem stworzonym
06:16
in the earlywcześnie partczęść of the 19thth centurystulecie --
123
364000
2000
w pierwszej połowie XIX wieku --
06:18
actuallytak właściwie, in the seconddruga decadedekada of the 19thth centurystulecie --
124
366000
4000
dokładnie w drugiej dekadzie XIX wieku --
06:22
by a 27-year-old-roczny poetpoeta
125
370000
3000
przez 27-letniego poetę,
06:25
whosektórego nameNazwa was PercyPercy ShelleyShelley.
126
373000
2000
który nazywał się Percy Shelley.
06:27
Now, we all think that ShelleyShelley
127
375000
2000
Wszyscy myślimy, że Shelley
06:29
obviouslyoczywiście is the great romanticromantyczny poetpoeta that he was;
128
377000
3000
był tylko wielkim poetą romantycznym
06:32
manywiele of us tendzmierzać to forgetzapomnieć that he wrotenapisał
129
380000
5000
i wielu z nas zapomina, że pisał też
06:37
some perfectlydoskonale wonderfulwspaniale essayseseje, too,
130
385000
3000
wspaniałe eseje.
06:40
and the mostwiększość well-remembereddobrze pamięta essayesej
131
388000
3000
Najbardziej pamiętnym esejem
06:43
is one callednazywa "A DefenceObrony of PoetryPoezja."
132
391000
4000
jest "Obrona poezji".
06:47
Now, it's about fivepięć, sixsześć, sevensiedem, eightosiem pagesstrony long,
133
395000
3000
Ma jakieś osiem stron
06:50
and it getsdostaje kinduprzejmy of deepgłęboki and difficulttrudny after about the thirdtrzeci pagestrona,
134
398000
3000
staje się głęboki i trudny po około trzech stronach,
06:53
but somewheregdzieś on the seconddruga pagestrona
135
401000
4000
ale gdzieś na drugiej stronie
06:57
he beginszaczyna się talkingmówić about the notionpojęcie
136
405000
4000
jest mowa o czymś, co autor
07:01
that he callspołączenia "moralmorał imaginationwyobraźnia."
137
409000
5000
nazywa "wyobraźnią moralną".
07:06
And here'soto jest what he saysmówi, roughlyw przybliżeniu translatedprzetłumaczony:
138
414000
5000
W wolnym tłumaczeniu brzmi to tak:
07:11
A man -- genericrodzajowy man --
139
419000
4000
Człowiek -- typowy człowiek --
07:15
a man, to be greatlybardzo good,
140
423000
3000
aby być prawdziwie dobry,
07:18
mustmusi imaginewyobrażać sobie clearlywyraźnie.
141
426000
3000
musi mieć dobrą wyobraźnię.
07:21
He mustmusi see himselfsamego siebie and the worldświat
142
429000
5000
Musi widzieć siebie samego i świat
07:26
throughprzez the eyesoczy of anotherinne,
143
434000
3000
oczyma innego,
07:29
and of manywiele othersinni.
144
437000
3000
wielu innych.
07:34
See himselfsamego siebie and the worldświat -- not just the worldświat, but see himselfsamego siebie.
145
442000
6000
Widzieć siebie i świat -- nie tylko świat, ale widzieć i siebie.
07:40
What is it that is expectedspodziewany of us
146
448000
3000
Czy tego właśnie od nas oczekują
07:43
by the billionsmiliardy of people
147
451000
3000
miliardy ludzi,
07:46
who liverelacja na żywo in what LaurieLaurie GarrettGarrett the other day
148
454000
3000
którzy żyją, jak to kiedyś zgrabnie ujął
07:49
so appropriatelyodpowiednio callednazywa
149
457000
2000
Laurie Garrett,
07:51
despairrozpacz and disparityróżnica?
150
459000
2000
w rozpaczy i nierówności?
07:53
What is it that they have everykażdy right
151
461000
4000
Czego właściwie mają prawo
07:57
to askzapytać of us?
152
465000
2000
od nas wymagać?
07:59
What is it that we have everykażdy right to askzapytać of ourselvesmy sami,
153
467000
4000
Czego mamy pełne prawo wymagać od siebie,
08:03
out of our sharedudostępniony humanityludzkość and out of the humanczłowiek spiritduch?
154
471000
5000
przez wzgląd na człowieczeństwo i z głębi ludzkiego ducha?
08:08
Well, you know preciselydokładnie what it is.
155
476000
3000
Wiecie dokładnie, co to jest.
08:11
There's a great dealsprawa of argumentargument
156
479000
2000
Toczy się wiele sporów o to,
08:13
about whetherczy we, as the great nationnaród that we are,
157
481000
4000
czy my, będąc takim wspaniałym narodem,
08:17
should be the policemanpolicjant of the worldświat,
158
485000
3000
powinniśmy być policjantem świata,
08:20
the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy constabularyPolicja,
159
488000
3000
dzielnicowym planety,
08:23
but there should be virtuallywirtualnie no argumentargument
160
491000
4000
ale nie powinno podlegać żadnym sporom,
08:27
about whetherczy we should be the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy healerUzdrowiciel.
161
495000
5000
czy powinniśmy zostać uzdrowicielem świata.
08:32
There has certainlyna pewno been no argumentargument about that
162
500000
3000
Z pewnością nie spieraliśmy się o to
08:35
in this roompokój in the pastprzeszłość fourcztery daysdni.
163
503000
4000
w tej sali przez ostatnie cztery dni.
08:39
So, if we are to be the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy healerUzdrowiciel,
164
507000
3000
Jeśli więc mamy być uzdrowicielem świata,
08:42
everykażdy disadvantagedniekorzystnej sytuacji personosoba in this worldświat --
165
510000
3000
każda pokrzywdzona osoba na świecie --
08:45
includingwłącznie z in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa -- becomesstaje się our patientcierpliwy.
166
513000
5000
także w Stanach Zjednoczonych -- staje się naszym pacjentem.
08:50
EveryKażdy disadvantagedniekorzystnej sytuacji nationnaród, and perhapsmoże our ownwłasny nationnaród,
167
518000
4000
Każdy pokrzywdzony naród, być może nasz naród,
08:54
becomesstaje się our patientcierpliwy.
168
522000
3000
staje się naszym pacjentem.
08:57
So, it's funzabawa to think about the etymologyEtymologia of the wordsłowo "patientcierpliwy."
169
525000
5000
Warto przyjrzeć się etymologii słowa 'pacjent'.
09:02
It comespochodzi initiallypoczątkowo from the LatinŁaciński patiorpatior, to endureznosić, or to sufferponieść.
170
530000
9000
Pochodzi od łacińskiego 'patior' -- znosić, cierpieć.
09:11
So, you go back to the oldstary Indo-EuropeanIndoeuropejski rootkorzeń again,
171
539000
3000
Gdy cofniemy się znów do indoeuropejskich korzeni,
09:14
and what do you find? The Indo-EuropeanIndoeuropejski stemtrzon is pronouncedwymawiane payenPayen --
172
542000
4000
a indoeuropejski rdzeń wymawiany jest 'pajen' --
09:18
we would spellzaklęcie it P-A-E-NP-A-E-N -- and, lolo and beholdujrzeć, mirabileMirabile dictudictu,
173
546000
5000
w zapisie P-A-E-N -- i proszę bardzo, niesamowite,
09:23
it is the samepodobnie rootkorzeń as the wordsłowo compassionwspółczucie comespochodzi from, P-A-E-NP-A-E-N.
174
551000
6000
to ten sam rdzeń, od którego wywodzi się 'compassion' (współczucie), P-A-E-N.
09:29
So, the lessonlekcja is very clearjasny. The lessonlekcja is that our patientcierpliwy --
175
557000
5000
Wniosek jest jasny -- nasz pacjent --
09:34
the worldświat, and the disadvantagedniekorzystnej sytuacji of the worldświat --
176
562000
4000
świat, i wszyscy pokrzywdzeni na świecie --
09:38
that patientcierpliwy deserveszasługuje na our compassionwspółczucie.
177
566000
5000
ten pacjent zasługuje na nasze współczucie.
09:43
But beyondpoza our compassionwspółczucie, and fardaleko greaterwiększy than compassionwspółczucie,
178
571000
3000
Poza współczuciem, daleko wykraczając poza współczucie,
09:46
is our moralmorał imaginationwyobraźnia
179
574000
2000
jest nasza wyobraźnia moralna
09:48
and our identificationIdentyfikacja with eachkażdy individualindywidualny
180
576000
4000
i nasza identyfikacja z każdą osobą
09:52
who liveszyje in that worldświat,
181
580000
3000
żyjącą na świecie,
09:55
not to think of them as a hugeolbrzymi forestlas,
182
583000
4000
która pozwala nie myśleć o nich jak o wielkim lesie,
09:59
but as individualindywidualny treesdrzewa.
183
587000
3000
ale jako o pojedynczych drzewach.
10:02
Of coursekurs, in this day and agewiek, the tricksztuczka is not to let eachkażdy treedrzewo
184
590000
4000
Oczywiście, w naszych czasach sztuka polega na tym,
10:06
be obscuredzasłonięte by that BushBush in WashingtonWaszyngton that can get --
185
594000
4000
by nie zaćmił nam tego ten Bush w Waszyngtonie,
10:10
can get in the way.
186
598000
2000
który wchodzi nam w paradę.
10:12
(LaughterŚmiech)
187
600000
2000
(Śmiech)
10:14
So, here we are.
188
602000
2000
Czyli doszliśmy do tego.
10:16
We are, should be,
189
604000
3000
Jesteśmy, powinniśmy
10:19
morallymoralnie committedzobowiązany to
190
607000
3000
moralnie poczuwać się
10:22
beingistota the healerUzdrowiciel of the worldświat.
191
610000
4000
do bycia uzdrowicielem świata.
10:26
And we have had examplesprzykłady over and over and over again --
192
614000
4000
Widzieliśmy liczne przykłady,
10:30
you've just heardsłyszał one in the last 15 minutesminuty --
193
618000
4000
o jednym słyszeliście w ciągu ostatnich 15 minut --
10:34
of people who have not only had that commitmentzaangażowanie,
194
622000
4000
ludzi, którzy nie tylko poczuwają się,
10:38
but had the charismacharyzma, the brillianceblask --
195
626000
2000
ale mają charyzmę i błyskotliwość --
10:40
and I think in this roompokój it's easyłatwo to use the wordsłowo brilliantznakomity, my God --
196
628000
4000
a na tej sali bardzo łatwo przychodzi użycie słowa błyskotliwość --
10:44
the brillianceblask to succeedosiągnąć sukces at leastnajmniej at the beginningpoczątek
197
632000
4000
błyskotliwość, by odnieść sukces przynajmniej na początku
10:48
of theirich questQuest,
198
636000
2000
swej drogi,
10:50
and who no doubtwątpić will continueKontyntynuj to succeedosiągnąć sukces,
199
638000
3000
i którzy bez wątpienia będą wciąż odnosić sukcesy
10:53
as long as more and more of us enlistzaciągnąć ourselvesmy sami in theirich causeprzyczyna.
200
641000
4000
tak długo, jak coraz więcej z nas będzie wspierać ich cele.
10:58
Now, if we're talkingmówić
201
646000
3000
Jeśli zaś mowa
11:01
about medicinelekarstwo,
202
649000
2000
o medycynie,
11:03
and we're talkingmówić about healinggojenie,
203
651000
3000
a mówimy o uzdrawianiu,
11:06
I'd like to quotezacytować someonektoś who hasn'tnie ma been quotedpodane.
204
654000
4000
chciałbym zacytować kogoś jeszcze nie wspomnianego.
11:10
It seemswydaje się to me everybodywszyscy in the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy been quotedpodane here:
205
658000
2000
Wydaje mi się, że cytowano tu już wszystkich:
11:12
Pogo'sPogo w been quotedpodane;
206
660000
2000
przywołano Pogo,
11:14
Shakespeare'sSzekspira been quotedpodane backwardsWstecz, forwardsdo przodu, insidewewnątrz out.
207
662000
4000
cytowano na wszelkie sposoby Szekspira.
11:18
I would like to quotezacytować one of my ownwłasny householdgospodarstwo domowe godsbogowie.
208
666000
3000
Ja chciałbym zacytować jedno z mych bóstw domowych,
11:21
I suspectposądzać he never really said this,
209
669000
3000
nie sądzę, by naprawdę to powiedział,
11:24
because we don't know what HippocratesHipokrates really said,
210
672000
3000
bo nie wiemy, co naprawdę powiedział Hipokrates,
11:27
but we do know for sure that one of the great GreekGrecki physicianslekarze
211
675000
3000
ale wiemy na pewno, że jeden z wielkich greckich medyków
11:30
said the followingnastępujący,
212
678000
3000
powiedział,
11:33
and it has been recordednagrany in one of the booksksiążki attributedprzypisać to HippocratesHipokrates,
213
681000
3000
a zapisano to w jednej z ksiąg przypisywanych Hipokratesowi,
11:36
and the bookksiążka is callednazywa "PreceptsNakazów."
214
684000
2000
zwanej "Przysięga."
11:38
And I'll readczytać you what it is.
215
686000
3000
Przeczytam ten fragment.
11:41
RememberNależy pamiętać, I have been talkingmówić about,
216
689000
3000
Pamiętajcie, mówiłem
11:44
essentiallygłównie philanthropyfilantropia:
217
692000
2000
o filantropii:
11:46
the love of humankindludzkości, the individualindywidualny humankindludzkości
218
694000
5000
miłowaniu ludzkości, pojedynczych istot,
11:51
and the individualindywidualny humankindludzkości
219
699000
2000
a istota ludzka
11:53
that can bringprzynieść that kinduprzejmy of love
220
701000
2000
może ten rodzaj miłości
11:55
translatedprzetłumaczony into actionczynność,
221
703000
3000
przełożyć na działanie,
11:58
translatedprzetłumaczony, in some casesprzypadki, into enlightenedoświecony self-interestwłasny interes.
222
706000
3000
przekształcone, czasami, w oświecony interes własny.
12:01
And here he is, 2,400 yearslat agotemu:
223
709000
4000
Tak to brzmi, napisane 2 400 lat temu:
12:06
"Where there is love of humankindludzkości,
224
714000
4000
"Tam, gdzie miłuje się ludzkość,
12:10
there is love of healinggojenie."
225
718000
3000
miłuje się uzdrawianie."
12:13
We have seenwidziany that here todaydzisiaj
226
721000
3000
Byliśmy dziś tutaj tego świadkami,
12:16
with the sensesens,
227
724000
2000
z poczuciem,
12:18
with the sensitivityczułość --
228
726000
3000
z wrażliwością --
12:21
and in the last threetrzy daysdni,
229
729000
2000
w ciągu ostatnich trzech dni,
12:23
and with the powermoc of the indomitablenieposkromiony humanczłowiek spiritduch.
230
731000
4000
z mocą nieposkromionego ludzkiego ducha.
12:27
Thank you very much.
231
735000
2000
Bardzo dziękuję.
12:29
(ApplauseAplauz)
232
737000
2000
(Brawa)
Translated by Joanna Stefanska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sherwin Nuland - Doctor
A practicing surgeon for three decades, Sherwin Nuland witnessed life and death in every variety. Then he turned to writing, exploring what there is to people beyond just anatomy.

Why you should listen

Sherwin Nuland was a practicing surgeon for 30 years and treated more than 10,000 patients -- then became an author and speaker on topics no smaller than life and death, our minds, our morality, aging and the human spirit.

His 1994 book How We Die: Reflections of Life's Final Chapter demythologizes the process of dying. Through stories of real patients and his own family, he examines the seven most common causes of death: old age, cancer, AIDS, Alzheimer's, accidents, heart disease and stroke, and their effects. The book, one of more than a dozen he wrote, won the National Book Award, was a finalist for the Pultizer Prize, and spent 34 weeks on the New York Times best-seller list. Other books include How We Live, The Art of Aging: A Doctor's Prescription for Well-Being; and The Soul of Medicine: Tales from the Bedside.

More profile about the speaker
Sherwin Nuland | Speaker | TED.com