Nina Fedoroff: A secret weapon against Zika and other mosquito-borne diseases
ნინა ფედოროფი: საიდუმლო იარაღი ზიკასა და სხვა კოღოებით გადამდები ვირუსების წინააღმდეგ
Nina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ის დაავადების საკმაოდ მსუბუქი ფორმაა---
it's a relatively mild disease --
joint pain, maybe a rash.
სახსრების ტკივლი და შესაძლოა გამონაყარიც.
don't even know they've had it.
შეხვდა, არც კი იცის ამის შესახებ.
about the Zika virus
ზიკა ვირუსის შესახებ
have noticed an uptick
ექიმებმა
syndrome in recent outbreaks.
ზრდა შეამჩნიეს.
attacks your nerve cells
სისტემა ნერვულ უჯრედებს უტევს,
or even totally paralyze you.
პარალიზების გამოწვევა შეუძლია.
and most people recover.
ხალხის უმეტესობა ჯანმრთელდება.
when you're infected
შეგხვდათ ინფექცია,
რისკის წინაშე დგახართ.
with what's called microcephaly.
ამის წამალი არ არსებობს.
in northeastern Brazil
ბრაზილიიდან
after a Zika outbreak,
წინ, ზიკას ეპიდებიის შემდეგ,
in the incidence of microcephaly.
პიკს მიაღწია.
by the Zika virus,
ზიკა ვირუსმა გამოიწვია,
the evidence" type,
ადამიანი ხართ,
and how did it get here?
და როგორ მოხვდა აქ?
it came out of Africa,
იგი აფრიკაში წარმოიშვა.
ზიკას ტყეში.
Yellow Fever Research Institute
ინსტიტუტის" მკვლევარებმა
in a monkey in the Zika forest
უცნობი ვირუსი აღმოაჩინეს
in Uganda-Tanzania.
უგანდა-ტანზანიაში გამოჩნდა.
აღმოსავლეთით კი ეკვატორული აზიაში---
Pakistan, India, Malaysia, Indonesia.
ინდონეზიაში.
and, of course, mosquitoes.
რაღა თქმა უნდა, კოღოებს ხვდებოდა.
it was first identified in 1947 and 2007
როდესაც ის აღმოაჩინეს 1947 და 2007 წელს,
of human Zika fever.
შემთხვევა დაფიქსირდა.
on the tiny Micronesian Yap islands.
პატარა მიკრონეზიის იაპის კუნძულებზე.
fully 75 percent of the population.
commercial airline passengers.
2 მილიარდი ადამიანი მგზავრობს.
fly halfway around the world
თვითმფრინავში ჩაჯდეს,
if they develop symptoms at all.
თუ საერთოდ გამოუმჟღვნდა სიმპტომები.
begin to bite them and spread the fever.
კოღოები უკბენენ და ვირუსს გაავრცელებენ.
in 2013 in French Polynesia.
საფრანგეთის პოლინეზიაში გამოჩნდა.
transmitted locally by the mosquitoes.
ადგილობრივად კოღოები ავრცელებდნენ.
almost 30,000 people were affected.
თითქმის 30,000 ადამიანი დაზარალდა.
გადავიდა.
Islands, in New Caledonia,
ახალ კალედონიაში,
of South America and Easter Island.
აღდგომის კუნძულის ნაპირებზე.
of a dengue-like syndrome
in northeastern Brazil.
ჩრდილო-აღმოსავლეთ ბრაზილიაში.
and it spread rapidly --
და ის სწრაფად გავრცელდა --
center, soon became the epicenter.
ეპიცენტრი მალე გახდა .
2014 World Cup soccer fans
ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატის ფანებმა
it was Pacific Islanders
წყნარი ოკეანის კუნძულების
კანოეთი შეჯიბრებაში მონაწილეობდნენ,
that brought it in.
რომელშიც ეს ვირუსი შემოვიდა.
by mosquitoes
კოღოების მეშვეობით
Central America, Mexico
ცენტრალურ ამერიკაში, მექსიკასა
thousands of cases
were contracted elsewhere.
სხვა ქვეყნიდან იყო ჩამოტანილი.
transmitted locally in Miami.
ლოკალურად გავრცელდა მაიამიში.
ან კოღოების გაქრობას მოიცავს.
or about eliminating the mosquitoes.
გავრცელების არეებში.
and apply insect repellent.
ხსნარით დაიფაროთ.
because there isn't a vaccine yet
ჯერ ასეთი აცრა არ არსებობს
for a couple of years.
რამდენიმე წლის განმავლობაში.
a foolproof protection either
თავდაცვის უტყუარი მეთოდი,
it can be sexually transmitted.
იგი სექსუალური გზითაც გადადის.
insect repellent does work ...
საწინააღმდეგო ხსნარით შედეგიანია---
and here's how we control them now:
და აი, ასე ვაკონტროლებთ მათ:
because these are toxic chemicals
ვინაიდან ტოქოსიკური ქიმიკატები
to kill a person than to kill a bug.
სჭირდება, ვიდრე მწერისას.
Brazil and Nicaragua.
ფლორიდაში.
insecticides from planes.
თვითმფრინავებიდან შევასხუროთ.
in Dorchester County, South Carolina,
წარმომადგენლებმა დორჩესტერის ოლქიდან
an insecticide,
შეესხათ.
as recommended by the manufacturer.
მწარმოებულმა ურჩია.
ჯურნალისტებს უთხრა,
like it had been nuked.
თითქოს ატომური ბომბი ჩამაგდეს.
but spraying continued.
მაგრამ შეწამვლა გრძელდებოდა.
in the number of Zika fever cases.
რაოდენობაც იზრდებოდა.
aren't very effective.
არც თუ ისე ეფექტურია.
perhaps more effective than spraying
შეწამვლაზე უფრო ეფექტურია?
than toxic chemicals?
ვიდრე ტოქსიკურ ქიმიკატებს?
author of "Silent Spring,"
რეიჩელ კარსონის ხედვას ვიზიარებ.
the environmental movement.
დაცვის მხარდამჭერი მოძრაობის დაწყებას.
as an example,
ყვება იმაზე
pest of livestock
გასულ საუკუნეში.
extraordinary story today.
ეს განსაკუთრებული ისტორია.
when we were writing an editorial
სტატიას ვწერდით
retold that story.
ეს ისტორია თავიდან მოვყევით.
that's the immature form of the insect --
ანუ მწერების მოუმწიფებელი ფორმას --
grown to adulthood
სრულ მომწიფებამდე ზრდიდნენ
all over the Southwest,
მთელ სამხრეთ-დასავლეთ
and into Central America
და ცენტრალ ამერიკაში უშვებდნენ.
from little airplanes,
თვითმფრინავებიდან უშვებდნენ
that terrible insect pest
საბოლოოდ აქრობდნენ
to how we can do that today --
როგორ შეგვიძლია დღეს ამის გაკეთება --
but with our knowledge of genetics.
გენეტიკის შესახებ.
vector of diseases,
გადამტანი მწერი,
Chikungunya, West Nile virus
ჩიკუნგუნიას, ჩრდილოეთ ნილოსის ვირუსის
that does the dirty work.
მთელ ბინძურ საქმეს აკეთებს.
to feed her offspring.
შთამომავლების გამოსაკვებად გამოიყენოს.
have the mouth parts to bite.
საჭირო პირის ნაწილებიც კი არ აქვთ.
genetically modified that mosquito
ეს კოღო გენეტიკურად შეცვალა,
its eggs don't develop to adulthood.
კვერცხებს ზრადსრულ ასაკამდე ვერ მიეღწია.
when the male mates with the wild female
მამრის გარეულ მდედრთან შეჯვარებისას
just diagrammatically how they do it.
ამას როგორ აკეთებენ.
of a mosquito cell,
represents its genome,
გენომს
by this orange ball
ნაჩვენები ცილა წარმოიქმნება,
to keep cranking out more of that protein.
მეტი პროტეინის წარმოქმნა რომ გააგრძელოს.
go and gum up the mosquitoes' genes,
კოღოს გენებში გროვდებიან
they use a compound called tetracycline.
ნაერთს სახელად ტეტრაციკლინს იყენებენ.
and allows normal development.
ნორმალურად განვითარების საშუალებას აძლევს.
so that they could study what happens.
რათა შეესწავლათ რა ხდებოდა.
that makes the insect glow under UV light
მწერი ულტრაიისფერი შუქის ქვეშ ანათებდა
they could follow exactly how far it went
რამდენად შორს წავიდოდა.
and all of the kinds of data
და კიდევ ბევრნაირი მონაცემები
and at this stage
მდედრები მამრებზე დიდები არიან.
into the males and the females
მდედრებად და მამრებად დაახარისხონ.
to grow to adulthood.
მამრებს ზრდიან
that males don't bite.
მამრები არ იკბინებიან.
and drive around the city,
მოძრაობენ ქალაქის გარშემო,
releasing the first batch
პირველ ნაკადს უშვებს,
this is an American city, but it's not.
მაგრამ არ არის.
ერთ წელიწადში
of dengue by 91 percent.
91%-ით შეამცირა.
spraying can do.
შედეგზე უკეთესია.
biological control in the US?
ბიოლოგიურ კონტროლს ამერიკაში?
a genetically modified organism.
(GMO)
if the FDA would let them
თუ FDA მათ უფლებას მისცემს
when Zika arrives.
როდესაც ზიკა მოაღწევს.
of GM regulation in the US
მტანჯველი ისტორია.
regulate genetically modified organisms:
არეგულირებენ გენმოდიფიცირებულ ორგანიზმებს:
Protection Agency,
of Agriculture.
to decide that it would be the FDA
გადასაწყვეტად,
modified mosquito.
კოღოს FDA დაარეგულირებდა.
if that makes any sense.
წამალს, თუ ამაში რაიმე აზრი დევს.
and forth and back and forth
წინ და უკან სიარულში,
that this would not harm people,
რომ ეს ხალხსა და გარემოს არ ავნებდა.
permission to run a little test
პატარა ტესტი ფლორიდა-კისში ჩაეტარებინათ,
when they Keys had an outbreak of dengue.
როდესაც კისში დენგიუს ეპიდემია იყო.
mosquitoes tested in their community
კოღოებს ამოწმებდნენ
მოწყობა დაიწყო.
the internet with this cuddly logo,
ამ საყვარელი ლოგოთი,
some 160,000 signatures
რამდენიმე კვირაში ჩატარდება.
in just a couple of weeks
would be permitted at all.
ამ ტესტების ჩატარება.
these better ways of controlling insects.
კონტროლის უკეთესი გზები.
of more than 60 legislators
რომელიც 60-ზე მეტი კანონმდებლისგან შედგება
მიმართა
expedite access for Florida
ტექნოლოგიებზე ფლორიდის წვდომა დაეჩქარებინა
ბიოლოგიური კონტროლი
very much more environmentally friendly
ეკოლოგიურად სუფთაც,
which are toxic chemicals.
რომლებიც ტოქსიკური ნივთიერებებია.
time; it's true today.
და ეს სიმართლეა დღესაც.
enormously more information
ბევრად მეტი ინფორმაცია
to use that information
ეს ინფორმაცია
მოსახდენად გამოვიყენოთ.
is aroused your curiosity enough
თქვენი ცნობისმოყვარეობა გააღვიძა,
not into just GM mosquitoes
არამარტო გენმოდიფიცირებულ კოღოებზე
organisms that are so controversial today.
რომლებიც დღესდღეობით ასე საკამათოა.
through all of the misinformation,
ღრმად გამოიკვლევთ ამდენ ცრუ ინფორმაციასა
ინდუსტრია და გრინპისი ატარებს
and the Greenpeaces
the accurate science,
სწორ მეცნიერებას
ABOUT THE SPEAKER
Nina Fedoroff - Molecular biologistNina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms.
Why you should listen
Nina Fedoroff serves as science adviser to several organizations, including OFW Law and the Global Knowledge Initiative (GKI) in Washington, DC and the Santa Fe Institute in Santa Fe, NM. With former Secretary of Agriculture Jack Block, she recently published a New York Times editorial titled "Mosquito vs. Mosquito in the Battle Over the Zika Virus."
Fedoroff was trained as a molecular biologist and geneticist at the Rockefeller University in New York City. The university awarded her an honorary doctorate in 2008 as one of its most distinguished alumni on the occasion of its 50th anniversary.
Fedoroff's early scientific accomplishments include analyzing a curious enzyme that replicates the RNA genome of a tiny RNA virus and sequencing of one the first genes ever to be sequenced. On the strength of this work, she was appointed a member of the scientific staff of the Carnegie Institution for Science’s Department of Embryology. Her most important contributions began when she met the legendary biologist Barbara McClintock in 1978. She was intrigued by McClintock’s pioneering work on transposable elements, commonly known as "jumping genes," in corn plants.
McClintock's work was purely genetic, hence Fedoroff set out to study her jumping genes at the molecular level. That meant figuring out how to clone plant genes, none of which had yet been cloned. In fact, people had begun to wonder whether plant genes could be cloned at all. Solving the technical problems, Fedoroff and her students unraveled the molecular details of how these mobile DNA sequences move and how the plants exert epigenetic control of their movement. This work led to her election to the National Academy of Sciences in 1990. Her capstone book on transposable elements entitled Plant Transposons and Genome Dynamics in Evolution ,was published in 2013.
Fedoroff moved the Penn State University in 1995 as the Director of the Biotechnology Institute and Vern M. Willaman Chair in Life Sciences. Here she organized a multidisciplinary graduate and research program now known as the Huck Institute of the Life Sciences. Her laboratory research shifted to understanding how plants respond to stress and how they process small regulatory RNAs from larger precursors. She also began to dance Argentine tango. And she wrote a book with science writer Nancy Marie Brown titled Mendel in the Kitchen: A Scientist’s View of Genetically Modified Foods.
The year 2007 was marked by two extraordinary events in Fedoroff's life. She was named a National Medal of Science laureate for 2006 and she was appointed as the Science and Technology Adviser to the Secretary of State by then-Secretary of State Condoleeza Rice. The science advisory position gave her an unexpected bully pulpit to talk about the importance of science in diplomacy, about which she was interviewed by Claudia Dreifus of the New York Times. It also gave her many opportunities to talk about genetic modification and GMOs all over the world. Realizing that development efforts would benefit from increased involvement of scientists, she organized the GKI, an NGO that builds collaborative networks around problems requiring scientific and technological input.
Completing her advisory work at the State Department in 2010, Fedoroff was recruited to the new King Abdullah University of Science and Technology (KAUST) as a Distinguished Professor of the Life Sciences. At KAUST, Fedoroff organized a Center for Desert Agriculture, seeking to address the difficulties facing agriculture in increasingly populous dryland areas.
Today Fedoroff continues write and lecture internationally, most recently keynoting the 2017 Mantua Food and Science Festival in Mantua, Italy. She continues to dance tango, traveling to Buenos Aires each of the past couple of years.
Nina Fedoroff | Speaker | TED.com