ABOUT THE SPEAKER
Nina Fedoroff - Molecular biologist
Nina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms.

Why you should listen

Nina Fedoroff serves as science adviser to several organizations, including OFW Law and the Global Knowledge Initiative (GKI) in Washington, DC and the Santa Fe Institute in Santa Fe, NM. With former Secretary of Agriculture Jack Block, she recently published a New York Times editorial titled "Mosquito vs. Mosquito in the Battle Over the Zika Virus."

Fedoroff was trained as a molecular biologist and geneticist at the Rockefeller University in New York City. The university awarded her an honorary doctorate in 2008 as one of its most distinguished alumni on the occasion of its 50th anniversary.

Fedoroff's early scientific accomplishments include analyzing a curious enzyme that replicates the RNA genome of a tiny RNA virus and sequencing of one the first genes ever to be sequenced. On the strength of this work, she was appointed a member of the scientific staff of the Carnegie Institution for Science’s Department of Embryology. Her most important contributions began when she met the legendary biologist Barbara McClintock in 1978. She was intrigued by McClintock’s pioneering work on transposable elements, commonly known as "jumping genes," in corn plants.

McClintock's work was purely genetic, hence Fedoroff set out to study her jumping genes at the molecular level. That meant figuring out how to clone plant genes, none of which had yet been cloned. In fact, people had begun to wonder whether plant genes could be cloned at all. Solving the technical problems, Fedoroff and her students unraveled the molecular details of how these mobile DNA sequences move and how the plants exert epigenetic control of their movement. This work led to her election to the National Academy of Sciences in 1990. Her capstone book on transposable elements entitled Plant Transposons and Genome Dynamics in Evolution ,was published in 2013.

Fedoroff moved the Penn State University in 1995 as the Director of the Biotechnology Institute and Vern M. Willaman Chair in Life Sciences. Here she organized a multidisciplinary graduate and research program now known as the Huck Institute of the Life Sciences. Her laboratory research shifted to understanding how plants respond to stress and how they process small regulatory RNAs from larger precursors. She also began to dance Argentine tango. And she wrote a book with science writer Nancy Marie Brown titled Mendel in the Kitchen: A Scientist’s View of Genetically Modified Foods.

The year 2007 was marked by two extraordinary events in Fedoroff's life. She was named a National Medal of Science laureate for 2006 and she was appointed as the Science and Technology Adviser to the Secretary of State by then-Secretary of State Condoleeza Rice. The science advisory position gave her an unexpected bully pulpit to talk about the importance of science in diplomacy, about which she was interviewed by Claudia Dreifus of the New York Times. It also gave her many opportunities to talk about genetic modification and GMOs all over the world. Realizing that development efforts would benefit from increased involvement of scientists, she organized the GKI, an NGO that builds collaborative networks around problems requiring scientific and technological input.

Completing her advisory work at the State Department in 2010, Fedoroff was recruited to the new King Abdullah University of Science and Technology (KAUST) as a Distinguished Professor of the Life Sciences. At KAUST, Fedoroff organized a Center for Desert Agriculture, seeking to address the difficulties facing agriculture in increasingly populous dryland areas.

Today Fedoroff continues write and lecture internationally, most recently keynoting the 2017 Mantua Food and Science Festival in Mantua, Italy. She continues to dance tango, traveling to Buenos Aires each of the past couple of years. 

More profile about the speaker
Nina Fedoroff | Speaker | TED.com
TEDxMidAtlantic

Nina Fedoroff: A secret weapon against Zika and other mosquito-borne diseases

Nina Fedoroff: Zika ve diğer sivrisinek kaynaklı hastalıklara karşı gizli bir silah

Filmed:
1,094,918 views

Zika nereden geldi ve bu konuda ne yapabiliriz? Moleküler biyolog Nina Federoff, Zika'nın kökenini ve nasıl yayıldığını anlatmak için bizi küçük bir dünya turuna çıkarıyor ve bu virüs ve diğer ölümcül hastalıkları engellemek için tartışmalı bir yöntem öneriyor: Enfekte sivrisineklerin üremelerini engellemek.
- Molecular biologist
Nina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
ZikaZika feverateş:
0
1047
1150
Zika ateşi,
00:16
our newestEn yeni dreaddehşet diseasehastalık.
1
4120
3706
ödümüzü koparan en yeni hastalık.
00:19
What is it? Where'dBurada girmiş it come from?
2
7850
2996
Nedir ve nereden geldi?
00:22
What do we do about it?
3
10870
1230
Bu konuda ne yapabiliriz?
00:25
Well for mostçoğu adultsyetişkinler,
it's a relativelyNispeten mildhafif diseasehastalık --
4
13030
3270
Yetişkinler için nispeten
hafif bir hastalık--
00:28
a little feverateş, a little headachebaş ağrısı,
jointortak painAğrı, maybe a rashdöküntü.
5
16324
4301
hafif ateş, biraz baş ve eklem ağrısı,
belki kızarıklık.
00:33
In factgerçek, mostçoğu people who get it
don't even know they'veonlar ettik had it.
6
21010
3310
Çoğu insan yakalandığını
bile fark etmeden atlatır.
00:36
But the more we find out
about the ZikaZika virusvirüs
7
24820
3714
Fakat Zika virüsü hakkında
bilgimiz arttıkça
00:40
the more terrifyingdehşet verici it becomesolur.
8
28558
1548
daha ürkütücü hale geliyor.
00:42
For exampleörnek, doctorsdoktorlar
have noticedfark an uptickUptick
9
30130
3507
Mesela, doktorlar son salgında
00:45
of something calleddenilen Guillain-BarrGuillain-Barré
syndromesendrom in recentson outbreakssalgınlar.
10
33661
3714
Guillain-Barré sendromu denilen
bir hastalıkta artış fark ettiler.
00:49
In Guillain-BarrGuillain-Barré, your immunebağışık systemsistem
attackssaldırılar your nervesinir cellshücreler
11
37399
3152
Bu hastalıkta, bağışıklık hücreleri
sinir hücrelerine saldırıyor
00:52
it can partiallykısmen
or even totallybütünüyle paralyzefelç you.
12
40575
3119
ve bu da sizi kısmen
veya tamamen felç bırakabiliyor.
00:56
FortunatelyNeyse ki, that's quiteoldukça rarenadir,
and mostçoğu people recoverkurtarmak.
13
44272
3238
Neyse ki bu duruma sık rastlanmıyor
ve çoğu insan iyileşiyor.
01:00
But if you're pregnanthamile
when you're infectedenfekte
14
48220
3873
Ancak hastalığı kaptığınızda hamileyseniz,
01:05
you're at riskrisk of something terriblekorkunç.
15
53900
2423
korkunç bir riskiniz vardır.
01:08
IndeedGerçekten de, a childçocuk with a deformeddeforme headkafa.
16
56704
3436
Doğrusunu isterseniz,
başı normal olmayan bir çocuk.
01:12
Here'sİşte a normalnormal babybebek.
17
60680
1484
Bu normal bir bebek.
01:15
Here'sİşte that infantbebek
with what's calleddenilen microcephalymicrocephaly.
18
63314
3239
Bu da mikrosefali denen
hastalığı olan bir bebek,
01:19
a brainbeyin in a headkafa that's too smallküçük.
19
67075
2658
çok küçük bir başın içinde bir beyin
01:22
And there's no knownbilinen cureÇare.
20
70393
1594
ve bilinen bir tedavisi yok.
01:25
It was actuallyaslında doctorsdoktorlar
in northeasternkuzeydoğu BrazilBrezilya
21
73121
5730
Bundan bir yıl önce,
Kuzeydoğu Brezilyalı doktorlar
01:30
who first noticedfark, just a yearyıl agoönce,
after a ZikaZika outbreaksalgın,
22
78875
5110
Zika salgınından sonra
mikrosefali vakalarında
01:36
that there was a peakzirve
in the incidenceoran of microcephalymicrocephaly.
23
84009
4127
büyük artış olduğunu
ilk fark edenler oldular.
01:40
It tookaldı medicaltıbbi doctorsdoktorlar anotherbir diğeri yearyıl
24
88763
1723
Bunun Zika'dan kaynaklandığından
01:42
to be sure that it was causedneden oldu
by the ZikaZika virusvirüs,
25
90510
2792
emin olmaları,
doktorların bir yılını daha aldı
01:45
but they're now sure.
26
93326
1151
yani şimdi eminler.
01:46
And if you're a "bringgetirmek on
the evidencekanıt" typetip,
27
94501
2682
Eğer "kanıt göster"
tarzında biriyseniz,
01:49
checkKontrol out this publicationyayın.
28
97207
1563
bu yayına bakın.
01:51
So where did it come from,
and how did it get here?
29
99760
2944
Bu hastalık nereden geldi?
Buraya nasıl ulaştı?
01:54
And it is here.
30
102728
1309
O burada.
01:56
Like manyçok of our virusesvirüsler,
it camegeldi out of AfricaAfrika,
31
104061
2912
Çoğu virüs gibi Afrika'dan geldi,
01:59
specificallyözellikle the ZikaZika forestorman in UgandaUganda.
32
107441
3349
tam olarak Uganda'nın Zika ormanından.
02:03
ResearchersAraştırmacılar at the nearbyyakında
YellowSarı FeverAteş ResearchAraştırma InstituteEnstitüsü
33
111776
4778
Yakınlardaki Sarı Humma
Enstitüsü araştırmacıları,
02:08
identifiedtespit an unknownBilinmeyen virusvirüs
in a monkeymaymun in the ZikaZika forestorman
34
116578
4286
Zika ormanındaki bir maymunda
bilinmeyen bir virüs tanımladılar
02:12
whichhangi is how it got its nameisim.
35
120888
2000
ve adını bu şekilde aldı.
02:15
The first humaninsan casesvakalar of ZikaZika feverateş
36
123593
2213
Birkaç yıl sonra, Uganda-Tanzanya'da
02:17
surfacedsu yüzüne a fewaz yearsyıl latersonra
in Uganda-TanzaniaUganda-Tanzanya.
37
125830
2975
insandaki ilk Zika ateşi vakası görüldü.
02:21
The virusvirüs then spreadYAYILMIŞ throughvasitasiyla WestBatı AfricaAfrika
38
129479
2891
Sonra, virüs Batı Afrika'ya ve doğuya
02:25
and eastDoğu throughvasitasiyla equatorialEkvator AsiaAsya --
PakistanPakistan, IndiaHindistan, MalaysiaMalezya, IndonesiaEndonezya.
39
133216
6414
Ekvatoral Asya, Pakistan, Hindistan,
Malezya ve Endonezya'ya yayıldı.
02:32
But it was still mostlyçoğunlukla in monkeysmaymunlar
and, of coursekurs, mosquitoesSivrisinek.
40
140344
3992
Fakat hâlâ çoğunlukla maymun
ve tabii sivrisineklerde görülüyordu.
02:37
In factgerçek in the 60 yearsyıl betweenarasında the time
it was first identifiedtespit in 1947 and 2007
41
145872
5798
Hastalığın tanımlanmasından sonraki ilk
60 yılda, yani 1947-2007 yılları arasında,
02:43
there were only 13 reportedrapor casesvakalar
of humaninsan ZikaZika feverateş.
42
151694
3603
rapor edilen insan Zika vakası
sadece 13 kişiydi.
02:47
And then something extraordinaryolağanüstü happenedolmuş
on the tinyminik MicronesianMikronezya YapYap islandsadaları.
43
155731
5945
Sonra, küçük Mikronezya Yap Adaları'nda
olağan dışı bir şey oldu.
02:53
There was an outbreaksalgın that affectedetkilenmiş
fullytamamen 75 percentyüzde of the populationnüfus.
44
161700
5285
Bütün nüfusun %75'ini
etkileyen bir salgın çıktı.
02:59
How did it get there? By airhava.
45
167866
2769
Peki virüs oraya nasıl ulaştı?
Havayolu ile.
03:03
TodayBugün we have two billionmilyar
commercialticari airlinehavayolu passengersyolcu.
46
171580
3736
Günümüzde 2 milyar uçak yolcusu var.
03:07
An infectedenfekte passengeryolcu can boardyazı tahtası a planeuçak,
flyuçmak halfwayyarım around the worldDünya
47
175340
4243
Hastalıklı bir yolcu belirtiler
henüz ortaya çıkmamışken--
03:11
before developinggelişen symptomssemptomlar --
if they developgeliştirmek symptomssemptomlar at all.
48
179607
3531
belirti görülmeyebilir de,
dünyanın diğer ucuna gidebilir
03:16
Then when they landarazi, the localyerel mosquitoesSivrisinek
beginbaşla to biteısırmak them and spreadYAYILMIŞ the feverateş.
49
184140
4039
ve indiğinde yerel sivrisinekler onu
ısırmaya ve hastalığı yaymaya başlar.
03:21
ZikaZika feverateş then nextSonraki surfacedsu yüzüne
in 2013 in FrenchFransızca PolynesiaPolinezyası.
50
189117
5849
Zika, daha sonra 2013'te
Fransız Polinezyası'nda görüldü.
03:27
By DecemberAralık of that yearyıl, it was beingolmak
transmittedaktarılan locallylokal olarak by the mosquitoesSivrisinek.
51
195360
5264
O yılın Aralık ayı geldiğinde virüs yerel
sivrisinekler tarafından taşınıyordu.
03:33
That led to an explosivepatlayıcı outbreaksalgın in whichhangi
almostneredeyse 30,000 people were affectedetkilenmiş.
52
201014
5000
Bu da neredeyse 30.000 insanın etkilendiği
bir salgının patlamasına yol açtı.
03:38
From there it radiatedyayılan around the PacificPasifik.
53
206371
2397
Sonra, hastalık oradan
Büyük Okyanus'a yöneldi.
03:40
There were outbreakssalgınlar in the CookCook
IslandsAdaları, in NewYeni CaledoniaCaledonia,
54
208792
4523
Yeni Kaledonya'da bulunan
Cook Adalarında, Vanuatu
03:45
in VanuatuVanuatu, in the SolomonSolomon IslandsAdaları
55
213704
2420
ve Solomon Adalarında salgınlar çıktı
03:48
and almostneredeyse all the way around to the coastsahil
of SouthGüney AmericaAmerika and EasterPaskalya IslandAda.
56
216148
4888
ve neredeyse bütün Güney Amerika kıyı
boyunda ve Paskalya Adasında.
03:53
And then, in earlyerken 2015,
57
221060
3452
Daha sonra, 2015 yılının başlarında
03:56
there was an upsurgeartış of casesvakalar
of a dengue-likeDang gibi syndromesendrom
58
224536
4365
Kuzeydoğu Brezilya'da bulunan Natal'da
04:01
in the cityŞehir of NatalNatal
in northeasternkuzeydoğu BrazilBrezilya.
59
229393
3428
dang humması benzeri bir sendrom
vakalarında artış oldu.
04:05
The virusvirüs wasn'tdeğildi dengueDang, it was ZikaZika,
and it spreadYAYILMIŞ rapidlyhızla --
60
233321
5412
Fakat virüs Dang değil Zikaydı
ve hızla yayıldı.
04:11
RecifeRecife down the coastsahil, a bigbüyük metropolitanbüyükşehir
centermerkez, soonyakında becameoldu the epicentermerkez üssü.
61
239447
5350
Sahildeki Recife büyük bir
metropol bölgedir, merkez üssü oldu.
04:17
Well people have speculatedileri sürüldü that it was
2014 WorldDünya CupKupası soccerFutbol fanshayranları
62
245415
5602
Virüsü ülkeye getirenlerin
2014 Dünya Kupası futbol taraftarları
04:23
that broughtgetirdi the virusvirüs into the countryülke.
63
251041
2049
olduğuna dair spekülasyonlar yapıldı.
04:25
But othersdiğerleri have speculatedileri sürüldü that perhapsbelki
it was PacificPasifik IslandersAdalılar
64
253840
4071
Bazıları da, virüsü getirenlerin
Rio'da yapılan
04:29
participatingkatılan in championshipŞampiyonası canoeKano racesyarışları
65
257935
2659
kano yarışlarına katılan
04:32
that were heldbekletilen in RioRio that yearyıl
that broughtgetirdi it in.
66
260618
2428
Pasifik Yerlileri
olabileceğini düşündü.
04:35
Well todaybugün, this is only a yearyıl latersonra.
67
263830
3619
Bugün ise, sadece bir yıl sonra,
04:39
The virusvirüs is beingolmak locallylokal olarak transmittedaktarılan
by mosquitoesSivrisinek
68
267763
3417
virüs bütün Güney ve Orta Amerika'da
04:43
virtuallyfiilen throughoutboyunca SouthGüney AmericaAmerika,
CentralMerkez AmericaAmerika, MexicoMeksika
69
271204
3261
Meksika ve Karayip Adalarında
yerel sivrisinekler
04:46
and the CaribbeanKarayipler IslandsAdaları
70
274489
1421
tarafından bulaştırılıyor.
04:48
UntilKadar this yearyıl, the manyçok
thousandsbinlerce of casesvakalar
71
276680
3387
Bu seneye kadar, Amerika'da
04:52
that have been diagnosedtanısı in the US
were contractedkasılmış elsewherebaşka yerde.
72
280091
3819
tanılanan binlerce vaka
hastalığı başka yerlerde kapmıştı.
04:57
But as of this summeryaz, it's beingolmak
transmittedaktarılan locallylokal olarak in MiamiMiami.
73
285076
5158
Ama bu yaz, Miami'de yerel olarak
bulaşıyor ve yayılıyor.
05:02
It's here.
74
290258
1241
Virüs burada.
05:03
So what do we do about it?
75
291523
1285
Peki, ne yapabiliriz?
05:05
Well, preventingönlenmesi infectionenfeksiyon
76
293170
3373
Enfeksiyonu önleme, insanları koruyarak
05:10
is eitherya about protectingkoruyucu people
or about eliminatingortadan kaldırarak the mosquitoesSivrisinek.
77
298035
3857
ya da sivrisinekler
yok edilerek yapılabilir.
05:14
Let's focusodak on people first.
78
302260
1571
Önce insanlara odaklanalım.
05:16
You can get vaccinatedaşı.
79
304690
1681
Aşı olabilirsiniz, Zika olan
05:19
You can not travelseyahat to ZikaZika areasalanlar.
80
307072
3973
bölgelere seyahat etmeyebilirsiniz.
05:23
Or you can coverkapak up
and applyuygulamak insectböcek repellentkeşfedilmeden.
81
311069
2928
Ya da kendinizi koruyacak kıyafetler
giyip sinek kovucu kullanabilirsiniz.
05:26
GettingBaşlarken vaccinatedaşı is not an optionseçenek,
because there isn't a vaccineaşı yethenüz
82
314838
3405
Aşı olmak bir seçenek değil,
çünkü henüz aşısı yok
05:30
and there probablymuhtemelen won'talışkanlık be
for a coupleçift of yearsyıl.
83
318267
2380
ve birkaç yıl daha olmayacak gibi.
05:33
StayingKalan home isn't
a foolproofkusursuz protectionkoruma eitherya
84
321853
3943
Evden dışarı çıkmamak da
tam bir koruma sağlamıyor
05:37
because we now know that
it can be sexuallycinsel transmittedaktarılan.
85
325820
3015
çünkü artık biliyoruz ki
cinsel yolla da bulaşabiliyor.
05:42
CoveringKapsayan up and applyinguygulayarak
insectböcek repellentkeşfedilmeden does work ...
86
330180
2936
Vücudunuzu örtmek
ve sinek ilacı çözüm olabilir...
05:45
untila kadar you forgetunutmak.
87
333656
1666
tabii unutmazsanız.
05:47
(LaughterKahkaha)
88
335822
1778
(Kahkahalar)
05:49
So that leavesyapraklar the mosquitoesSivrisinek,
and here'sburada how we controlkontrol them now:
89
337624
3103
Geriye sivrisinekler kalıyor ve
onları kontrol etme yöntemimiz:
05:53
sprayingpüskürtme insecticidesBöcek öldürücüler.
90
341235
1825
Sinek ilacı püskürtmek.
05:56
The protectivekoruyucu geardişli is necessarygerekli
because these are toxictoksik chemicalskimyasallar
91
344314
3866
Koruyucu giysi şart,
çünkü bunlar zehirli kimyasallar
06:00
that killöldürmek people as well as bugsböcek.
92
348204
2601
ve böceklerin yanı sıra
insanları da öldürebilirler,
06:02
AlthoughHer ne kadar it does take quiteoldukça a lot more
to killöldürmek a personkişi than to killöldürmek a bugböcek.
93
350829
3767
bir insanı öldürmeleri böcekten
epeyce uzun sürüyor olsa bile.
06:06
These are picturesresimler from
BrazilBrezilya and NicaraguaNikaragua.
94
354620
4176
Fotoğraflar Brezilya ve Nikaragua'dan.
06:10
But it looksgörünüyor the sameaynı in MiamiMiami, FloridaFlorida.
95
358820
2633
Fakat, Florida, Miami'de de durum aynı.
06:13
And we of coursekurs can spraysprey
insecticidesBöcek öldürücüler from planesdüzlemler.
96
361770
5293
Tabii ki böcek ilaçlarını
uçaktan da püskürtebiliyoruz.
06:19
Last summeryaz, mosquitosivrisinek controlkontrol officialsYetkililer
in DorchesterDorchester Countyİlçe, SouthGüney CarolinaCarolina,
97
367460
6214
Geçen yaz, Güney Carolina, Dorchester
Bölgesindeki sinekle mücadele birimine
06:25
authorizedyetkili sprayingpüskürtme of NaledNaled,
an insecticideböcek ilacı,
98
373698
3905
üreticinin tavsiyesine uygun biçimde
06:29
earlyerken one morningsabah,
as recommendedÖnerilen by the manufacturerüretici firma.
99
377627
2880
sabah erken saatlerde
Naled böcek ilacı sıkma izni verildi.
06:32
LaterDaha sonra that day, a beekeeperarıcı told reportersmuhabirler
100
380990
4215
Aynı gün ilerleyen saatlerde
bir arıcı, gazetecilere arılarının olduğu
06:37
that her beeArı yardyard lookedbaktı
like it had been nukednuke.
101
385229
3801
sahaya sanki atom bombası
atılmış gibi olduğunu söyledi.
06:41
OopsOops.
102
389824
1389
Eyvah!
06:43
BeesArılar are the good guys.
103
391879
1332
Arılar iyi çocuklardı.
06:45
The citizensvatandaşlar of FloridaFlorida protestedprotesto etti,
but sprayingpüskürtme continueddevam etti.
104
393640
7000
Florida halkı ilaçlamayı protesto etti
ancak ilaçlama devam etti.
06:53
UnfortunatelyNe yazık ki, so did the increaseartırmak
in the numbernumara of ZikaZika feverateş casesvakalar.
105
401251
4214
Şanssızlığa bakın, Zika ateşi vakalarında
artış da aynen devam etti.
06:58
That's because insecticidesBöcek öldürücüler
aren'tdeğil very effectiveetkili.
106
406200
3503
Çünkü sinek ilaçları çok etkili değil.
07:02
So are there any approachesyaklaşımlar that are
perhapsbelki more effectiveetkili than sprayingpüskürtme
107
410390
6261
Acaba ilaçlamadan daha etkili
ama zehirli kimyasallardan
07:10
but with lessaz downsidesdownsides
than toxictoksik chemicalskimyasallar?
108
418560
5333
daha az yan etkiye sahip
yaklaşımlar var mıdır?
07:16
I'm a hugeKocaman fanyelpaze of biologicalbiyolojik controlskontroller,
109
424330
3491
Ben bir biyolojik mücadele taraftarıyım
07:19
and I sharepay that viewgörünüm with RachelRachel CarsonCarson,
authoryazar of "SilentSessiz SpringBahar,"
110
427845
4493
ve çevreyi koruma hareketini
başlatmada övgüler alan
07:24
the bookkitap that is creditedalacak with startingbaşlangıç
the environmentalçevre movementhareket.
111
432362
5014
"Sessiz Bahar"' kitabının yazarı
07:29
In this bookkitap she tellsanlatır the storyÖykü,
as an exampleörnek,
112
437400
3556
Rachel Carson ile bunu paylaştım.
07:32
of how a very nastykötü insectböcek
pestHaşere of livestockçiftlik hayvanları
113
440980
5658
Kitabında, geçen yüzyılda,
çok can sıkan bir haşerenin
07:38
was eliminatedelimine in the last centuryyüzyıl.
114
446662
3040
nasıl etkisiz hale getirildiğine
dair örnek bir hikâye anlatıyor.
07:42
No one knowsbilir that
extraordinaryolağanüstü storyÖykü todaybugün.
115
450150
2452
Bugün bu sıradışı hikâyeyi
pek bilen yok.
07:44
So JackJack BlockBlok and I,
when we were writingyazı an editorialyazı işleri
116
452626
4239
Ben ve Jack Block günümüz
sivrisinek sorunuyla ilgili
07:48
about the mosquitosivrisinek problemsorun todaybugün,
retoldanlatılır that storyÖykü.
117
456889
3214
bir başyazı yazarken
bu hikâyeyi yeniden anlattık.
07:52
And in capsulekapsül formform, it's that pupaepupa --
that's the immatureolgunlaşmamış formform of the insectböcek --
118
460127
4666
Kapsül içi formundayken, yani pupa-
böceğin gelişmemiş formudur
07:56
were irradiatedradyasyona maruz untila kadar they were sterilesteril,
grownyetişkin to adulthoodyetişkinlik
119
464817
4779
kısırlaşıncaya kadar radyasyona
maruz bırakılmış, yetişkin hale getirilmiş
08:01
and then releasedyayınlandı from planesdüzlemler
all over the SouthwestGüneybatı,
120
469620
3610
ve sonra Güneybatı'da ve Güneydoğu'da
08:05
the SoutheastGüneydoğu and down into MexicoMeksika
and into CentralMerkez AmericaAmerika
121
473254
4413
Meksika ve Orta Amerika boyunca
yüz milyonlarca sinek
08:09
literallyharfi harfine by the hundredsyüzlerce of millionsmilyonlarca
from little airplanesuçaklar,
122
477691
3809
uçaklardan serbest bırakılmış
08:13
eventuallysonunda eliminatingortadan kaldırarak
that terriblekorkunç insectböcek pestHaşere
123
481809
4524
ve sonunda bu zararlı haşere
08:18
for mostçoğu of the WesternWestern HemisphereYarıküre.
124
486682
2078
Batı Yarıkürenin çoğunda
ortadan kaldırılmış.
08:22
Our realgerçek purposeamaç in writingyazı this editorialyazı işleri
125
490175
2404
Bu başyazımızın asıl amacı
aynı şeyi radyasyonla değil,
08:24
was to introducetakdim etmek readersokuyucular
to how we can do that todaybugün --
126
492603
2984
genetik bilgimizi kullanarak,
08:27
not with radiationradyasyon
but with our knowledgebilgi of geneticsgenetik.
127
495999
4055
bugün nasıl yapabileceğimizi
okuyucuya anlatmaktı.
08:32
Let me explainaçıklamak.
128
500078
1150
İzninizle açıklayayım.
08:33
This is the badkötü guy: AedesAedes aegyptiaegypti.
129
501910
2476
Kötü adamımız bu: Aedes aegypti.
08:36
It's the mostçoğu commonortak insectböcek
vectorvektör of diseaseshastalıklar,
130
504410
4661
En yaygın görülen hastalık
taşıyıcı haşere, sadece Zika değil
08:41
not just ZikaZika but dengueDang,
ChikungunyaChikungunya, WestBatı NileNil virusvirüs
131
509095
3794
Humma, Chikugunga, Batı Nil virüsü
08:44
and that ancienteski plagueveba, yellowSarı feverateş.
132
512913
3634
hatta tarihi Sarıhumma'yı bulaştırıyor.
08:48
It's an urbankentsel mosquitosivrisinek,
133
516970
1865
Bu şehirli bir sivrisinek
08:50
and it's the femalekadın
that does the dirtykirli work.
134
518859
3906
ve pis işi yapan dişi sinekler.
08:54
She bitesısırıkları to get a bloodkan mealyemek
to feedbesleme her offspringyavrular.
135
522789
4754
Yavrularını beslemek için kan emiyor.
09:00
MalesErkek don't biteısırmak; they don't even
have the mouthağız partsparçalar to biteısırmak.
136
528250
3857
Erkek sokmuyor, ağzında
bunu yapacak organ bile yok.
09:04
A little Britishİngiliz companyşirket calleddenilen OxitecOxitec
geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi that mosquitosivrisinek
137
532599
6158
Oxitec adlı küçük bir İngiliz şirketi
bu sivrisineğe genetik düzenleme yaptı
09:10
so that when it matesarkadaşları with a wildvahşi femalekadın,
its eggsyumurta don't developgeliştirmek to adulthoodyetişkinlik.
138
538781
6345
ve sinek yabani bir dişiyle çiftleştiğinde
yumurtalar yetişkinliğe ulaşmadı.
09:17
Let me showgöstermek you.
139
545150
1150
İzninizle göstereyim.
09:18
This is the normalnormal reproductiveüreme cycledevir.
140
546657
2524
Bu normal üreme döngüsü.
09:21
OxitecOxitec designedtasarlanmış the mosquitosivrisinek so that
when the maleerkek matesarkadaşları with the wildvahşi femalekadın
141
549895
4246
Oxitec'in dizayn ettiği sinek
yabani bir dişiyle çiftleştiğinde
09:27
the eggsyumurta don't developgeliştirmek.
142
555077
1206
yumurtalar gelişmiyor.
09:28
SoundsSesler impossibleimkansız?
143
556780
1420
Kulağa imkânsız mı geliyor?
09:30
Well let me showgöstermek you
just diagrammaticallydiagrammatically how they do it.
144
558740
3412
Nasıl yaptıklarını şemalarla göstereyim.
09:34
Now this representstemsil the nucleusÇekirdeği
of a mosquitosivrisinek cellhücre,
145
562540
3452
Bu bir sinek hücresinin çekirdeği
09:38
and that tanglearapsaçı in the middleorta
representstemsil its genomegenom,
146
566016
2952
ve ortadaki kıvrımlar sineğin genomu
09:40
the sumtoplam totalGenel Toplam of its genesgenler.
147
568992
2500
yani genlerinin tamamı.
09:43
ScientistsBilim adamları addedkatma a singletek genegen
148
571516
3349
Bilim adamları, bu turuncu topla
09:46
that codeskodları for a proteinprotein representedtemsil
by this orangePortakal balltop
149
574889
4309
temsil edilen proteine
kendisi ile beslenerek
09:51
that feedsbeslemeleri back on itselfkendisi
to keep crankingmarşlama out more of that proteinprotein.
150
579222
5492
daha çok çoğalmaya devam etmesini
kodlayan tek bir gen ekliyorlar.
09:57
The extraekstra copieskopyalar, howeverancak,
go and gumsakız up the mosquitoes'sivrisinekler genesgenler,
151
585240
4753
Ancak ekstra kopyalar
gidip sineğin genlerine yapışarak
10:02
killingöldürme the organismorganizma.
152
590017
1278
organizmayı öldürüyor.
10:04
To keep it alivecanlı in the laboratorylaboratuvar
they use a compoundbileşik calleddenilen tetracyclinetetrasiklin.
153
592240
3888
Laboratuvarda sineği canlı tutmak için
tetracycline adlı bir bileşim kullanılıyor.
10:08
TetracyclineTetrasiklin shutskapatır off that genegen
and allowsverir normalnormal developmentgelişme.
154
596636
5364
Tetracyclin, o geni susturuyor
ve normal gelişime izin veriyor.
10:14
They addedkatma anotherbir diğeri little wrinklekırışıklık
so that they could studyders çalışma what happensolur.
155
602024
4333
Ne olduğunu inceleyebilmek için
küçük bir kıvrım daha eklediler.
10:18
And that is they addedkatma a genegen
that makesmarkaları the insectböcek glowkızdırma underaltında UVUV lightışık
156
606381
6763
Ekledikleri şey morötesi ışıkta sineğin
parlamasını sağlayan bir gendi.
10:25
so that when they releasedyayınlandı it
they could followtakip et exactlykesinlikle how faruzak it wentgitti
157
613636
3342
Böylece sineği saldıklarında tam olarak
ne kadar uzağa gittiğini
10:29
how long it livedyaşamış
and all of the kindsçeşit of dataveri
158
617002
3754
ne kadar yaşadığını,
iyi bir bilimsel çalışma için gerekli
10:32
for a good scientificilmi studyders çalışma.
159
620780
1492
tüm verileri izleyebileceklerdi.
10:35
Now this is the pupalpupa stageevre,
and at this stageevre
160
623150
3158
Şimdi, bu pupal evresi ve bu evrede
10:39
the femaleskadın are largerdaha büyük than the maleserkek.
161
627286
2721
dişiler erkeklerden daha iri.
10:42
That allowsverir them to sortçeşit them
into the maleserkek and the femaleskadın
162
630600
3868
Bu durum dişilerle erkekleri
ayırmaya olanak veriyor
10:46
and they allowizin vermek only the maleserkek
to growbüyümek to adulthoodyetişkinlik.
163
634492
4722
ve onlar da sadece erkeklerin
yetişkin evreye gelmesine izin veriyor.
10:51
And let me remindhatırlatmak you
that maleserkek don't biteısırmak.
164
639238
2318
Müsaadenizle hatırlatayım,
şu sokmayan erkekler.
10:53
From there it's prettygüzel simplebasit.
165
641580
1596
Bundan sonrası çok basit.
10:55
They take beakerskadehler fulltam of maleerkek mosquitoesSivrisinek,
166
643200
3602
Erkek sineklerle dolu beher kaplarını
10:58
loadyük them into milkSüt cartonskartonları,
and drivesürücü around the cityŞehir,
167
646826
2580
süt kartonlarına koyuyor
ve GPS rehberliğinde
11:01
releasingserbest bırakma them guideddestekli by GPSGPS.
168
649430
2587
onları tüm şehirde dışarı salıyorlar.
11:04
Here'sİşte the mayorBelediye Başkanı of a cityŞehir
releasingserbest bırakma the first batchyığın
169
652858
2517
İşte belediye başkanı,
"dost Aedes" dedikleri
11:07
of what they call the "friendlyarkadaş canlısı AedesAedes."
170
655399
2987
ilk parti sineği dışarı salıyor.
11:10
Now I wishdilek I could tell you
this is an AmericanAmerikan cityŞehir, but it's not.
171
658410
3261
Keşke bunun bir Amerikan şehri
olduğunu söyleyebilseydim.
11:13
It's PiracicabaPiracicaba, BrazilBrezilya.
172
661695
1944
Burası, Piracicaba, Brezilya.
11:16
The amazingşaşırtıcı thing is that in just a yearyıl
173
664171
4793
Hayret verici olansa,
sadece bir yıl içinde
11:20
it broughtgetirdi down the casesvakalar
of dengueDang by 91 percentyüzde.
174
668988
5008
humma vakaları %91 azaldı.
11:26
That's better than any insecticideböcek ilacı
sprayingpüskürtme can do.
175
674490
3040
Her türlü sinek ilacı
kullanımından daha etkili.
11:30
So why aren'tdeğil we usingkullanma this remarkabledikkat çekici
biologicalbiyolojik controlkontrol in the US?
176
678420
5506
Peki, biz neden bu dikkate değer
biyolojik mücadeleyi kullanmıyoruz?
11:35
That's because it's a GMOGDO:
a geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi organismorganizma.
177
683950
6926
Çünkü bu bir GDO:
Genetiği değiştirilmiş organizma.
11:42
NoticeUyarı the subtitlealtyazı here saysdiyor
if the FDAFDA would let them
178
690900
4634
Zika geldiğinde,
eğer FDA izin verirse aynı şeyi
11:47
they could do the sameaynı thing here,
when ZikaZika arrivesgeldiğinde.
179
695844
2702
burada da yapabileceklerini
söyleyen alt yazıya dikkat edin.
11:50
And of coursekurs it has arrivedgeldi.
180
698570
1738
Ve tabii ki Zika buraya geldi.
11:52
So now I have to tell you the shortkısa formform
181
700608
3708
Size burada, Amerika'da
uzun ve işkence gibi olan
11:56
of the long, torturousişkence storyÖykü
of GMGM regulationdüzenleme in the US
182
704340
5769
genetik düzenleme politikasını
kısaca anlatmak zorundayım.
12:02
In the US, there are threeüç agenciesajanslar that
regulatedüzenleyen geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi organismsorganizmalar:
183
710927
6579
Genetiği değiştirilmiş organizmalar
konusunu düzenleyen 3 kurum var:
12:10
the FDAFDA, the FoodGıda and DrugUyuşturucu AdministrationYönetim,
184
718165
2491
FDA (Gıda ve İlaç Dairesi),
12:12
the EPAEPA, the EnvironmentalÇevre
ProtectionKoruma AgencyAjansı,
185
720680
2222
EPA (Çevreyi Koruma Kurulu),
12:14
and the USDAABD TARIM BAKANLIĞI, US DepartmentBölümü
of AgricultureTarım.
186
722926
2873
ve USDA (Tarım Bakanlığı).
12:18
TookAldı these folksarkadaşlar two yearsyıl
to decidekarar ver that it would be the FDAFDA
187
726520
4793
Bu arkadaşların,
genetiği değiştirilmiş sineklerin
12:23
that would regulatedüzenleyen the geneticallygenetik olarak
modifieddeğiştirilme tarihi mosquitosivrisinek.
188
731337
2903
FDA'nın alanına girdiğine
karar vermeleri iki yıl sürdü.
12:26
And they would do it as a newyeni animalhayvan drugilaç,
if that makesmarkaları any senseduyu.
189
734264
6484
Bunu yeni bir hayvan ilacı gibi
düşündüler, ne kadar mantıklıysa.
12:33
TookAldı them anotherbir diğeri fivebeş yearsyıl going back
and forthileri and back and forthileri
190
741310
3531
Bunun insanlara ve çevreye
zarar vermeyeceğine
12:36
to convinceikna etmek the FDAFDA
that this would not harmzarar people,
191
744865
5387
FDA'yı ikna etmek için
bir beş yıl daha git gelle geçti.
12:42
and it would not harmzarar the environmentçevre.
192
750276
2980
12:45
They finallyen sonunda gaveverdi them, this summeryaz,
permissionizin to runkoş a little testÖlçek
193
753280
5327
Sonunda bu yaz, Florida Keys
adalarında küçük bir deneme
12:50
in the FloridaFlorida KeysAnahtarları,
194
758631
1539
yapılmasına izin verdiler,
12:52
where they had been inviteddavet yearsyıl earlierdaha erken
when they KeysAnahtarları had an outbreaksalgın of dengueDang.
195
760194
6484
bu yere yıllar önce, dang humması salgını
patladığında davet edilebilirlerdi.
12:59
Would that it were that easykolay.
196
767784
2031
O zaman epeyce kolay olurdu.
13:02
When the localyerel residentssakinleri heardduymuş
197
770350
2206
Yerel halk bunu duyduğunda,
13:04
that there would be geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi
mosquitoesSivrisinek testedtest edilmiş in theironların communitytoplum
198
772580
4095
bölgelerinde genetiği değiştirilmiş
sivrisineklerin test edileceğini,
13:08
some of them beganbaşladı to organizedüzenlemek protestsprotestolar.
199
776699
2825
bazıları protesto organize etmeye başladı.
13:11
They even organizedörgütlü a petitiondilekçe on
the internetInternet with this cuddlysevimli logologo,
200
779548
5039
Hatta bu sevimli logo ile
internette bir imza kampanyası yapıp
13:17
whichhangi eventuallysonunda accumulatedbirikmiş
some 160,000 signaturesimzalar
201
785143
6237
160.000'e varan imza topladılar.
13:23
And they demandedtalep a referendumReferandum
202
791404
1682
Birkaç hafta içinde
13:25
whichhangi will be conductedyürütülen
in just a coupleçift of weekshaftalar
203
793110
2872
bu testlerin yapılıp
yapılmaması konusunda
13:28
about whetherolup olmadığını the trialsdenemeler
would be permittedizin verilen at all.
204
796006
3103
bir referandum talep ettiler.
13:32
Well it's MiamiMiami that really needsihtiyaçlar
these better waysyolları of controllingkontrol insectshaşarat.
205
800315
6397
Aslında böcekle mücadelede daha
iyi yöntemlere ihtiyacı olan yer Miami.
13:38
And there the attitudestutumlar are changingdeğiştirme.
206
806736
2141
Tutumun değiştiği yer orası.
13:40
In factgerçek, very recentlyson günlerde a bipartisaniki tarafı da tutan groupgrup
of more than 60 legislatorsmilletvekilleri
207
808901
6015
Aslında geçenlerde, her iki partiden
60 dan fazla parlamenter grubu
13:46
wroteyazdı to HHSHHS SecretarySekreter SylviaSylvia BurwellBurwell
208
814940
3182
HHS sekreteri Slyvia Burwell'e
mektup yazdı
13:50
askingsormak that she, at the FederalFederal levelseviye,
expeditehızlandırmak accesserişim for FloridaFlorida
209
818146
5344
ve bu yeni teknolojinin Floridaya
gelmesi için Federal seviyede
13:55
to this newyeni technologyteknoloji.
210
823514
2084
işleri hızlandırmasını istedi.
13:58
So the bottomalt linehat is this:
211
826200
1587
Olayın özü şu:
13:59
biologicalbiyolojik controlkontrol of harmfulzararlı insectshaşarat
212
827811
3650
Zaralı haşerelerle biyolojik mücadele,
14:03
can be bothher ikisi de more effectiveetkili and
very much more environmentallyçevresel olarak friendlyarkadaş canlısı
213
831763
4912
kimyasal zehirler olan böcek
ilaçları kullanmaktan,
14:08
than usingkullanma insecticidesBöcek öldürücüler,
whichhangi are toxictoksik chemicalskimyasallar.
214
836699
4793
hem daha etkili hem çok daha
fazla çevre dostu olabilir.
14:13
That was truedoğru in RachelRachel Carson'sCarson'ın
time; it's truedoğru todaybugün.
215
841516
3440
Bu Rachel Carson'ın zamanında da
doğruydu, şimdi de doğru.
14:16
What's differentfarklı is that we have
enormouslyçok more informationbilgi
216
844980
5714
Farklı olan, artık genetik konusunda
14:22
about geneticsgenetik than we had then,
217
850718
1897
o zamana göre çok daha
geniş bir bilgiye sahibiz
14:24
and thereforebu nedenle more abilitykabiliyet
to use that informationbilgi
218
852639
4134
ve dolayısıyla bu genetik bilgiyi
biyolojik kontrolü
14:29
to affectetkilemek these biologicalbiyolojik controlskontroller.
219
857179
2380
başarmada kullanma imkânına.
14:32
And I hopeumut that what I've donetamam
is arouseduyandırdı your curiositymerak enoughyeterli
220
860440
4928
Umarım sizde, hem GD sivrisinekler
14:37
to startbaşlama your ownkendi inquirysoruşturma --
not into just GMGM mosquitoesSivrisinek
221
865392
5284
hem de günümüzde çok tartışmalı olan
diğer genetiği değiştirilmiş organizmalar
14:42
but to the other geneticallygenetik olarak modifieddeğiştirilme tarihi
organismsorganizmalar that are so controversialtartışmalı todaybugün.
222
870700
6404
konusunda kendi araştırmanızı
yapma merakı uyandırmışımdır.
14:49
I think if you do that, and you digkazmak down
throughvasitasiyla all of the misinformationyanlış bilgilendirme,
223
877747
4697
Eğer bunu yaparsanız, derinlemesine
bütün yanlış bilgileri araştırırsanız,
14:54
and the marketingpazarlama
224
882468
1310
organik gıda endüstrisinin
14:55
on the partBölüm of the organicorganik foodGıda industrysanayi
and the GreenpeacesGreenpeaces
225
883802
3388
pazarlama taktikleri
ve Greenpeace kısmını
14:59
and find the scienceBilim,
the accuratedoğru scienceBilim,
226
887214
3150
ve bilimi bulursanız,
kesin bilimsel olanı,
15:02
you'llEğer olacak be surprisedşaşırmış and pleasedmemnun.
227
890388
2310
şaşıracak ve memnun olacaksınız.
15:05
Thank you.
228
893120
1150
Teşekkürler.
15:06
(ApplauseAlkış)
229
894294
2000
(Alkışlar)
Translated by Figen Ergürbüz
Reviewed by berat güven

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Nina Fedoroff - Molecular biologist
Nina Fedoroff writes and lectures about the history and science of genetically modified organisms.

Why you should listen

Nina Fedoroff serves as science adviser to several organizations, including OFW Law and the Global Knowledge Initiative (GKI) in Washington, DC and the Santa Fe Institute in Santa Fe, NM. With former Secretary of Agriculture Jack Block, she recently published a New York Times editorial titled "Mosquito vs. Mosquito in the Battle Over the Zika Virus."

Fedoroff was trained as a molecular biologist and geneticist at the Rockefeller University in New York City. The university awarded her an honorary doctorate in 2008 as one of its most distinguished alumni on the occasion of its 50th anniversary.

Fedoroff's early scientific accomplishments include analyzing a curious enzyme that replicates the RNA genome of a tiny RNA virus and sequencing of one the first genes ever to be sequenced. On the strength of this work, she was appointed a member of the scientific staff of the Carnegie Institution for Science’s Department of Embryology. Her most important contributions began when she met the legendary biologist Barbara McClintock in 1978. She was intrigued by McClintock’s pioneering work on transposable elements, commonly known as "jumping genes," in corn plants.

McClintock's work was purely genetic, hence Fedoroff set out to study her jumping genes at the molecular level. That meant figuring out how to clone plant genes, none of which had yet been cloned. In fact, people had begun to wonder whether plant genes could be cloned at all. Solving the technical problems, Fedoroff and her students unraveled the molecular details of how these mobile DNA sequences move and how the plants exert epigenetic control of their movement. This work led to her election to the National Academy of Sciences in 1990. Her capstone book on transposable elements entitled Plant Transposons and Genome Dynamics in Evolution ,was published in 2013.

Fedoroff moved the Penn State University in 1995 as the Director of the Biotechnology Institute and Vern M. Willaman Chair in Life Sciences. Here she organized a multidisciplinary graduate and research program now known as the Huck Institute of the Life Sciences. Her laboratory research shifted to understanding how plants respond to stress and how they process small regulatory RNAs from larger precursors. She also began to dance Argentine tango. And she wrote a book with science writer Nancy Marie Brown titled Mendel in the Kitchen: A Scientist’s View of Genetically Modified Foods.

The year 2007 was marked by two extraordinary events in Fedoroff's life. She was named a National Medal of Science laureate for 2006 and she was appointed as the Science and Technology Adviser to the Secretary of State by then-Secretary of State Condoleeza Rice. The science advisory position gave her an unexpected bully pulpit to talk about the importance of science in diplomacy, about which she was interviewed by Claudia Dreifus of the New York Times. It also gave her many opportunities to talk about genetic modification and GMOs all over the world. Realizing that development efforts would benefit from increased involvement of scientists, she organized the GKI, an NGO that builds collaborative networks around problems requiring scientific and technological input.

Completing her advisory work at the State Department in 2010, Fedoroff was recruited to the new King Abdullah University of Science and Technology (KAUST) as a Distinguished Professor of the Life Sciences. At KAUST, Fedoroff organized a Center for Desert Agriculture, seeking to address the difficulties facing agriculture in increasingly populous dryland areas.

Today Fedoroff continues write and lecture internationally, most recently keynoting the 2017 Mantua Food and Science Festival in Mantua, Italy. She continues to dance tango, traveling to Buenos Aires each of the past couple of years. 

More profile about the speaker
Nina Fedoroff | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee