TEDGlobal 2011
Robin Ince: Science versus wonder?
Robin Ince: Wetenschap versus wonder?
Filmed:
Readability: 3.3
807,015 views
Verknoeit wetenschap de tover van het leven? In deze knorrige maar charmante monoloog spreekt Robin Ince dit tegen. Hoe meer we leren over het verbazingwekkende gedrag van het universum, hoe meer ontzag het ons inboezemt.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'd like to apologize, first of all, to all of you
0
0
3000
Ik wil graag jullie mijn excuses aanbieden,
00:18
because I have no form
1
3000
2000
want ik sta hier zonder enige vorm
00:20
of PowerPoint presentation.
2
5000
3000
van PowerPoint-presentatie.
00:23
So what I'm going to do
3
8000
2000
Ik zal
00:25
is, every now and again, I will make this gesture,
4
10000
2000
af en toe dit gebaar maken
00:27
and in a moment of PowerPoint democracy,
5
12000
2000
en middels PowerPoint-democratie
00:29
you can imagine what you'd like to see.
6
14000
4000
kunnen jullie je dan voorstellen wat je ook maar wil.
00:33
I do a radio show.
7
18000
2000
Ik heb een radioshow.
00:35
The radio show is called "The Infinite Monkey Cage."
8
20000
3000
Die radioshow heet 'De Oneindige Apenkooi'.
00:38
It's about science, it's about rationalism.
9
23000
3000
Het gaat over wetenschap, over rationalisme.
00:41
So therefore, we get a lot of complaints
10
26000
2000
Elke week krijgen we
00:43
every single week --
11
28000
2000
een heleboel klachten.
00:45
complaints including one we get very often,
12
30000
3000
Eentje krijgen we heel vaak,
00:48
which is to say the very title, "Infinite Monkey Cage,"
13
33000
3000
namelijk dat de naam 'De Oneindige Apenkooi'
00:51
celebrates the idea of vivisection.
14
36000
3000
het idee van vivisectie zou propageren.
00:54
We have made it quite clear to these people
15
39000
2000
We hebben het deze mensen duidelijk gemaakt
00:56
that an infinite monkey cage is roomy.
16
41000
3000
dat er in een oneindige apenkooi veel plaats is.
00:59
(Laughter)
17
44000
2000
(Gelach)
01:01
We also had someone else who said,
18
46000
2000
Nog iemand zei:
01:03
"'The Infinite Monkey Cage' idea is ridiculous.
19
48000
2000
"Het idee van 'De Oneindige Apenkooi' is belachelijk.
01:05
An infinite number of monkeys
20
50000
2000
Een oneindig aantal apen
01:07
could never write the works of Shakespeare.
21
52000
2000
zou nooit de werken van Shakespeare kunnen schrijven.
01:09
We know this because they did an experiment."
22
54000
3000
We weten dit omdat we een experiment hebben gedaan."
01:12
Yes, they gave 12 monkeys a typewriter for a week,
23
57000
4000
Ze gaven 12 apen een week lang een typemachine
01:16
and after a week, they only used it as a bathroom.
24
61000
3000
en na een week hadden ze die alleen maar als wc gebruikt.
01:19
(Laughter)
25
64000
2000
(Gelach)
01:21
So the main element though, the main complaint we get --
26
66000
2000
Maar de belangrijkste klacht die we krijgen -
01:23
and one that I find most worrying --
27
68000
2000
en een die ik het meest verontrustend vind -
01:25
is that people say, "Oh, why do you insist
28
70000
3000
is dat mensen zeggen: "Ach, waarom moet je altijd weer
01:28
on ruining the magic?
29
73000
2000
de magie verpesten?
01:30
You bring in science, and it ruins the magic."
30
75000
2000
Haal de wetenschap erbij en de magie is naar de vaantjes."
01:32
Now I'm an arts graduate;
31
77000
2000
Nu ben ik afgestudeerd in de letteren.
01:34
I love myth and magic
32
79000
2000
Ik hou van mythe, magie,
01:36
and existentialism and self-loathing.
33
81000
2000
existentialisme en zelfhaat.
01:38
That's what I do.
34
83000
2000
Echt waar.
01:40
But I also don't understand
35
85000
2000
Maar ik begrijp ook niet
01:42
how it does ruin the magic.
36
87000
2000
hoe wetenschap de magie verpest.
01:44
All of the magic, I think,
37
89000
2000
Alle magie, denk ik,
01:46
that may well be taken away by science
38
91000
2000
die wordt weggenomen door de wetenschap
01:48
is then replaced by something as wonderful.
39
93000
2000
wordt dan vervangen door iets even prachtigs.
01:50
Astrology, for instance:
40
95000
2000
Neem nu astrologie.
01:52
like many rationalists, I'm a Pisces.
41
97000
3000
Net als vele rationalisten heb ik Vissen als sterrenbeeld.
01:55
(Laughter)
42
100000
3000
(Gelach)
01:58
Now astrology --
43
103000
2000
Astrologie dan.
02:00
we remove the banal idea
44
105000
2000
We nemen het banale idee weg
02:02
that your life could be predicted;
45
107000
2000
dat je leven voorspelbaar is.
02:04
that you'll, perhaps today, meet a lucky man
46
109000
2000
Dat je vandaag misschien een gelukkige man
02:06
who's wearing a hat.
47
111000
2000
met een hoed zal ontmoeten.
02:08
That is gone.
48
113000
2000
Dat is voorbij.
02:10
But if we want to look at the sky and see predictions, we still can.
49
115000
3000
Maar als we naar de hemel kijken, kunnen we nog steeds voorspellingen doen.
02:13
We can see predictions of galaxies forming,
50
118000
3000
We zien voorspellingen van zich vormende sterrenstelsels,
02:16
of galaxies colliding into each other, of new solar systems.
51
121000
3000
van botsende sterrenstelsels, van nieuwe zonnestelsels.
02:19
This is a wonderful thing.
52
124000
2000
Dat is prachtig.
02:21
If the Sun could one day -- and indeed the Earth, in fact --
53
126000
3000
Als de zon op een dag - en de aarde ook -
02:24
if the Earth could read its own astrological, astronomical chart,
54
129000
4000
als de aarde haar eigen astrologische, astronomische kaart zou kunnen lezen,
02:28
one day it would say,
55
133000
2000
dan zal er ooit staan:
02:30
"Not a good day for making plans.
56
135000
2000
"Geen goede dag om plannen te maken.
02:32
You'll been engulfed by a red giant."
57
137000
2000
Je gaat opgeslokt worden door een rode reus."
02:34
And that to me as well,
58
139000
2000
Als je nu denkt dat ik ermee inzit
02:36
that if you think I'm worried about losing worlds,
59
141000
3000
om werelden kwijt te raken,
02:39
well Many Worlds theory --
60
144000
2000
dan is de vele-werelden-theorie -
02:41
one of the most beautiful, fascinating,
61
146000
3000
een zeer mooie, fascinerende,
02:44
sometimes terrifying ideas
62
149000
2000
soms angstaanjagende idee
02:46
from the quantum interpretation --
63
151000
2000
uit de kwantuminterpretatie -
02:48
is a wonderful thing.
64
153000
2000
een prachtig ding.
02:50
That every person here, every decision that you've made today,
65
155000
3000
Dat je voor elke beslissing die je vandaag hebt gemaakt,
02:53
every decision you've made in your life,
66
158000
2000
voor elke beslissing die je hebt gemaakt in je leven,
02:55
you've not really made that decision,
67
160000
2000
je dat besluit niet echt hebt gemaakt,
02:57
but in fact, every single permutation of those decisions
68
162000
4000
maar dat in feite elke mogelijke versie van die beslissingen
03:01
is made, each one going off into a new universe.
69
166000
3000
wordt genomen en elk ervan de start is van een nieuw universum.
03:04
That is a wonderful idea.
70
169000
2000
Dat is een prachtig idee.
03:06
If you ever think that your life is rubbish,
71
171000
4000
Als je ooit denkt dat je leven een puinhoop is,
03:10
always remember
72
175000
2000
onthoud dan altijd dat er een andere jij is,
03:12
there's another you that's made much worse decisions than that.
73
177000
3000
die nog veel ergere beslissingen heeft genomen.
03:15
(Laughter)
74
180000
2000
(Gelach)
03:17
If you ever think, "Ah, I want to end it all,"
75
182000
2000
Als je ooit denkt: "Ach, ik wil er een einde aan maken,"
03:19
don't end it all.
76
184000
2000
doe het dan niet.
03:21
Remember that in the majority of universes,
77
186000
2000
Vergeet niet dat je in het merendeel van alle universa
03:23
you don't even exist in the first place.
78
188000
2000
niet eens bestaat.
03:25
This to me, in its own strange way,
79
190000
3000
Dit is voor mij op zijn eigen vreemde manier
03:28
is very, very comforting.
80
193000
2000
een zeer, zeer geruststellende gedachte.
03:30
Now reincarnation, that's another thing gone -- the afterlife.
81
195000
2000
Reïncarnatie, nog iets dat weg is - het hiernamaals.
03:32
But it's not gone.
82
197000
2000
Maar het is niet weg.
03:34
Science actually says
83
199000
2000
De wetenschap zegt eigenlijk
03:36
we will live forever.
84
201000
3000
dat wij eeuwig zullen leven.
03:39
Well, there is one proviso.
85
204000
2000
Er zit echter een maar aan vast.
03:41
We won't actually live forever. You won't live forever.
86
206000
3000
We zullen niet echt eeuwig leven. Je zal niet eeuwig leven.
03:44
Your consciousness, the you-ness of you, the me-ness of me --
87
209000
3000
Je bewustzijn, jouw jou-heid, mijn mij-heid
03:47
that gets this one go.
88
212000
3000
zijn geen blijvertjes.
03:50
But every single thing that makes us,
89
215000
2000
Maar elk ding waaruit we bestaan,
03:52
every atom in us,
90
217000
2000
elk atoom in ons,
03:54
has already created a myriad of different things
91
219000
3000
heeft al in een myriade andere dingen gezeten
03:57
and will go on to create a myriad of new things.
92
222000
3000
en zal nog deel gaan uitmaken van een myriade nieuwe dingen.
04:00
We have been mountains
93
225000
3000
We zijn bergen,
04:03
and apples and pulsars
94
228000
2000
appels, pulsars
04:05
and other people's knees.
95
230000
2000
en andermans knieën geweest.
04:07
Who knows, maybe one of your atoms was once Napoleon's knee.
96
232000
3000
Wie weet, misschien zat een van jullie atomen ooit in Napoleons knie.
04:10
That is a good thing.
97
235000
2000
Dat is goed.
04:12
Unlike the occupants of the universe,
98
237000
2000
In tegenstelling tot de bewoners van het universum
04:14
the universe itself is not wasteful.
99
239000
3000
is het universum zelf niet spilziek.
04:17
We are all totally recyclable.
100
242000
2000
We zijn allemaal volledig recyclebaar.
04:19
And when we die,
101
244000
2000
Als we sterven, hoeven we niet eens
04:21
we don't even have to be placed in different refuse sacs.
102
246000
3000
in verschillende zakken gesorteerd te worden.
04:24
This is a wonderful thing.
103
249000
2000
Prachtig.
04:26
Understanding, to me,
104
251000
2000
Begrip doet voor mij
04:28
does not remove the wonder and the joy.
105
253000
4000
de verwondering en de vreugde niet verloren gaan.
04:32
For instance, my wife could turn to me and she may say,
106
257000
3000
Mijn vrouw zou me kunnen vragen:
04:35
"Why do you love me?"
107
260000
2000
"Waarom heb je me lief?"
04:37
And I can with all honesty
108
262000
2000
Ik kan haar dan in alle eerlijkheid
04:39
look her in the eye and say,
109
264000
2000
in de ogen kijken en zeggen:
04:41
"Because our pheromones
110
266000
2000
"Omdat onze feromonen waren afgestemd
04:43
matched our olfactory receptors."
111
268000
3000
op onze olfactorische receptoren."
04:46
(Laughter)
112
271000
2000
(Gelach)
04:48
Though I'll probably also say something
113
273000
2000
Hoewel ik waarschijnlijk ook wel iets zal zeggen
04:50
about her hair and personality as well.
114
275000
2000
over haar kapsel en haar persoonlijkheid.
04:52
And that is a wonderful thing there.
115
277000
3000
Weer prachtig.
04:55
Love does not die because of that thing.
116
280000
2000
Liefde gaat daar niet aan kapot.
04:57
Pain doesn't go away either.
117
282000
2000
Maar pijn gaat er ook niet mee over.
04:59
This is a terrible thing, even though I understand pain.
118
284000
2000
Het is iets vreselijks, ook al begrijp ik waar het vandaan komt.
05:01
If someone punches me --
119
286000
2000
Als iemand me slaat -
05:03
and because of my personality,
120
288000
2000
en door de aard van mijn persoonlijkheid
05:05
this is recently a regular occurrence --
121
290000
2000
komt dat nogal eens voor -
05:07
I understand where the pain comes from.
122
292000
2000
begrijp ik waar de pijn vandaan komt.
05:09
It is basically momentum to energy
123
294000
3000
Het is eigenlijk een energie-impuls
05:12
where the four-vector is constant -- that's what it is.
124
297000
2000
met een constante vierde vector - zo is dat.
05:14
But at no point can I react and go,
125
299000
2000
Maar nooit zal ik zo reageren:
05:16
"Ha! Is that the best momentum-to-energy fourth vector constant you've got?"
126
301000
5000
"Ha! Is dat de beste energie-impuls met een constante vierde vector die je in huis hebt?"
05:21
No, I just spit out a tooth.
127
306000
2000
Nee, ik spuug alleen maar een tand uit.
05:23
(Laughter)
128
308000
2000
(Gelach)
05:25
And that is all of these different things -- the love for my child.
129
310000
3000
Zo gaat dat met die dingen. Neem nu de liefde voor mijn kind.
05:28
I have a son. His name is Archie.
130
313000
2000
Ik heb een zoon. Hij heet Archie.
05:30
I'm very lucky,
131
315000
2000
Ik heb veel geluk
05:32
because he's better than all the other children.
132
317000
2000
want hij is beter dan alle andere kinderen.
05:34
Now I know you don't think that.
133
319000
2000
Nu weet ik dat je denkt van niet.
05:36
You may well have your own children
134
321000
2000
Jullie denken van jullie kinderen
05:38
and think, "Oh no, my child's best."
135
323000
3000
waarschijnlijk: "Oh nee, mijn kind is het beste."
05:41
That's the wonderful thing about evolution --
136
326000
2000
Dat is het mooie aan evolutie:
05:43
the predilection to believe
137
328000
2000
die voorliefde om te geloven
05:45
that our child is best.
138
330000
2000
dat je eigen kind het beste is.
05:47
Now in many ways, that's just a survival thing.
139
332000
3000
Dat heeft alles met overleven te maken.
05:50
The fact we see here is the vehicle for our genes,
140
335000
3000
Dat 'ding' is de drager van onze genen
05:53
and therefore we love it.
141
338000
2000
en daarom houden we ervan.
05:55
But we don't notice that bit; we just unconditionally love.
142
340000
3000
Maar dat merken we niet eens: we hebben gewoon onvoorwaardelijk lief.
05:58
That is a wonderful thing.
143
343000
2000
Ook een prachtig ding.
06:00
Though I should say that my son is best
144
345000
2000
Hoewel ik toch moet zeggen dat mijn zoon de beste is,
06:02
and is better than your children.
145
347000
3000
een stuk beter dan jullie kinderen.
06:05
I've done some tests.
146
350000
2000
Ik heb wat tests gedaan.
06:07
And all of these things to me
147
352000
2000
Al deze dingen geven mij
06:09
give such joy and excitement and wonder.
148
354000
3000
zoveel vreugde, opwinding en verwondering.
06:12
Even quantum mechanics can give you an excuse
149
357000
3000
Zelfs de kwantummechanica kan je een excuus
06:15
for bad housework, for instance.
150
360000
2000
bezorgen voor bijvoorbeeld slecht huishoudelijk werk.
06:17
Perhaps you've been at home for a week on your own.
151
362000
3000
Waarschijnlijk ben je al eens een weekje alleen thuis geweest.
06:20
You house is in a terrible state.
152
365000
2000
Je huis bevindt zich in een verschrikkelijke toestand.
06:22
Your partner is about to return.
153
367000
2000
Je partner staat op het punt om thuis te komen.
06:24
You think, what should I do?
154
369000
2000
Je denkt: "Wat moet ik doen?"
06:26
Do nothing.
155
371000
2000
Doe niets.
06:28
All you have to do
156
373000
2000
Het enige wat je hoeft te doen
06:30
is, when she walks in, using a quantum interpretation,
157
375000
2000
als ze binnenkomt, is met behulp van een kwantuminterpretatie
06:32
say, "I'm so sorry.
158
377000
2000
zeggen: "Het spijt me.
06:34
I stopped observing the house for a moment,
159
379000
2000
Ik stopte even met het observeren van het huis
06:36
and when I started observing again,
160
381000
2000
en toen ik terug keek,
06:38
everything had happened."
161
383000
2000
was dit allemaal gebeurd."
06:40
(Laughter)
162
385000
2000
(Gelach)
06:42
That's the strong anthropic principle of vacuuming.
163
387000
3000
Dat is het sterke antropisch principe van stofzuigen.
06:46
For me, it's a very, very important thing.
164
391000
2000
Voor mij een zeer, zeer belangrijk iets.
06:48
Even on my journey up here --
165
393000
2000
Zelfs op mijn reis naar hier
06:50
the joy that I have on my journey up here every single time.
166
395000
2000
ervaar ik telkens weer opnieuw dezelfde vreugde.
06:52
If you actually think, you remove the myth and there is still something wonderful.
167
397000
3000
Als je echt denkt, gooi je de mythe weg en hou je altijd nog iets prachtigs over.
06:55
I'm sitting on a train.
168
400000
2000
Ik zit op een trein.
06:57
Every time I breathe in,
169
402000
2000
Elke keer als ik inadem,
06:59
I'm breathing in a million-billion-billion
170
404000
2000
adem ik een miljoen miljard miljard
07:01
atoms of oxygen.
171
406000
2000
zuurstofatomen in.
07:03
I'm sitting on a chair.
172
408000
2000
Ik zit op mijn bank.
07:05
Even though I know the chair is made of atoms
173
410000
2000
Hoewel ik weet dat de bank van atomen is gemaakt
07:07
and therefore actually in many ways empty space,
174
412000
2000
en ik dus eigenlijk op heel veel lege ruimte zit,
07:09
I find it comfortable.
175
414000
2000
vind ik ze comfortabel.
07:11
I look out the window, and I realize
176
416000
2000
Ik kijk uit het raam en ik realiseer me
07:13
that every single time we stop and I look out that window,
177
418000
2000
dat elke keer dat we stoppen en ik uit het raam kijk,
07:15
framed in that window,
178
420000
2000
ik, waar we ook zijn,
07:17
wherever we are,
179
422000
2000
ingelijst in dat venster
07:19
I am observing more life
180
424000
2000
meer leven observeer
07:21
than there is in the rest of the known universe
181
426000
3000
dan er is in de rest van het bekende universum
07:24
beyond the planet Earth.
182
429000
2000
buiten de planeet aarde.
07:26
If you go to the safari parks
183
431000
2000
Als je naar safariparken
07:28
on Saturn or Jupiter,
184
433000
2000
op Saturnus of Jupiter zou gaan,
07:30
you will be disappointed.
185
435000
2000
zou je van een kale reis thuiskomen.
07:32
And I realize I'm observing this
186
437000
2000
Ik realiseer me dat ik dit observeer
07:34
with the brain, the human brain,
187
439000
2000
met de hersenen, het menselijk brein,
07:36
the most complex thing in the known universe.
188
441000
3000
het meest complexe ding in het bekende universum.
07:39
That, to me, is an incredible thing.
189
444000
2000
Dat is voor mij iets ongelooflijks.
07:41
And do you know what, that might be enough.
190
446000
3000
Dat zou genoeg moeten zijn.
07:44
Steven Weinberg, the Nobel laureate, once said,
191
449000
3000
Steven Weinberg, de Nobelprijswinnaar, heeft eens gezegd:
07:47
"The more the universe seems comprehensible,
192
452000
2000
"Hoe begrijpelijker het universum wordt,
07:49
the more it seems pointless."
193
454000
2000
hoe zinlozer het lijkt."
07:51
Now for some people,
194
456000
2000
Voor sommigen
07:53
that seems to lead to an idea of nihilism.
195
458000
2000
lijkt dat te leiden tot een idee van nihilisme.
07:55
But for me, it doesn't. That is a wonderful thing.
196
460000
3000
Voor mij niet. Het is prachtig.
07:58
I'm glad the universe is pointless.
197
463000
2000
Ik ben blij dat het universum zinloos is.
08:00
It means if I get to the end of my life,
198
465000
2000
Het betekent dat als ik aan het einde ben van mijn leven,
08:02
the universe can't turn to me and go, "What have you been doing, you idiot?
199
467000
3000
het universum zich mij niet gaat zeggen: "Waar ben je mee bezig geweest, jij idioot?
08:05
That's not the point."
200
470000
2000
Dat was de bedoeling niet."
08:07
I can make my own purpose.
201
472000
2000
Ik kan mijn eigen doelen bepalen.
08:09
You can make your own purpose.
202
474000
2000
Jullie kunnen je eigen doelen bepalen.
08:11
We have the individual power
203
476000
2000
Wij hebben de individuele macht
08:13
to go, "This is what I want to do."
204
478000
2000
om te zeggen: "Dit is wat ik wil doen."
08:15
And in a pointless universe, that, to me, is a wonderful thing.
205
480000
3000
In een zinloos universum lijkt me dat een prachtig iets.
08:18
I have chosen to make silly jokes
206
483000
2000
Ik heb ervoor gekozen om flauwe grappen te maken
08:20
about quantum mechanics and the Copenhagen interpretation.
207
485000
3000
over de kwantummechanica en de Kopenhagen-interpretatie.
08:23
You, I imagine, can do much better things with your time.
208
488000
3000
Maar ik kan me voorstellen dat je wel wat beters kan doen met je tijd.
08:26
Thank you very much. Goodbye.
209
491000
2000
Heel hartelijk bedankt. Tot ziens.
08:28
(Applause)
210
493000
4000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Robin Ince - ComedianThe rational-minded Robin Ince conducts live experiments in comedy.
Why you should listen
Is rational thought funny? And is comedy scientific? are the pair of questions on which Robin Ince has built his recent career. On his own and as part of the BBC4 radio show The Infinite Monkey Cage, Robin Ince makes science-friendly comedy with pals like Brian Cox, Ben Goldacre and Simon Singh. TIMC just won the Best Speech Programme at the 2011 Sony Radio Awards, the first science program to win in ... aeons. They recently took the show on the road as "Uncaged Monkeys," about which the Telegraph's critic said, "I was expecting more knickers thrown at the stage, to be honest."
Onstage, Ince conducts live experiments into the science of comedy and laughter. He and his team set out to discover secret of timing, discover if people are born funny, and if computers can tell jokes.
He says: "Most scientists I know have movies and novels in their houses, whereas there are novelists whose houses I've been to who don't have any science books."
Robin Ince | Speaker | TED.com