TEDGlobal 2011
Robin Ince: Science versus wonder?
Robin Ince:Bilime karşı merak?
Filmed:
Readability: 3.3
807,015 views
Bilim hayatın sihirini yok ediyor mu?Bu huysuz ama çekici monologda, Robin Ince anti tez oluşturuyor.evrenin şaşırtıcı hareketlerini öğrendikçe, ona daha da hayran kalıyoruz.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'd like to apologize, first of all, to all of you
0
0
3000
Öncelikle, hepinizden özür dilemek istiyorum.
00:18
because I have no form
1
3000
2000
Çünkü,
00:20
of PowerPoint presentation.
2
5000
3000
bir Powerpoint sunumum yok.
00:23
So what I'm going to do
3
8000
2000
Bu yüzden de,
00:25
is, every now and again, I will make this gesture,
4
10000
2000
şimdiden itibaren bu hareketi,
00:27
and in a moment of PowerPoint democracy,
5
12000
2000
bir Powerpoint demokrasisine çeviriyorum.
00:29
you can imagine what you'd like to see.
6
14000
4000
Ne görmek isterseniz onu hayal edebilirsiniz.
00:33
I do a radio show.
7
18000
2000
Bir radyo programım var,
00:35
The radio show is called "The Infinite Monkey Cage."
8
20000
3000
adı "Sonsuz Maymun Kafesi".
00:38
It's about science, it's about rationalism.
9
23000
3000
Program bilim ve rasyonalizm üzerine.
00:41
So therefore, we get a lot of complaints
10
26000
2000
Bu nedenle her hafta,
00:43
every single week --
11
28000
2000
bir sürü şikayet alıyoruz,
00:45
complaints including one we get very often,
12
30000
3000
çok sık karşılaştığımız şikayetlerden biri de,
00:48
which is to say the very title, "Infinite Monkey Cage,"
13
33000
3000
başlığımız olan "Sonsuz Maymun Kafesi'nin"
00:51
celebrates the idea of vivisection.
14
36000
3000
canlı hayvanlar üzerinde yapılan deneyleri desteklediğinin öne sürülmesi.
00:54
We have made it quite clear to these people
15
39000
2000
Bu insanlara şunu gayet açık belirttik ki,
00:56
that an infinite monkey cage is roomy.
16
41000
3000
sonsuz maymun kafesimiz gayet ferah.
00:59
(Laughter)
17
44000
2000
(Kahkaha)
01:01
We also had someone else who said,
18
46000
2000
Aynı zamanda şunu söyleyen birisi de vardı:
01:03
"'The Infinite Monkey Cage' idea is ridiculous.
19
48000
2000
"Sonsuz Maymun Kafesi" fikri saçmadır.
01:05
An infinite number of monkeys
20
50000
2000
Sonsuz sayıda maymun
01:07
could never write the works of Shakespeare.
21
52000
2000
asla Shakespeare'in yapıtlarını yazamaz.
01:09
We know this because they did an experiment."
22
54000
3000
Bunu yaptıkları deney sayesinde biliyoruz.
01:12
Yes, they gave 12 monkeys a typewriter for a week,
23
57000
4000
Evet,12 maymuna bir haftalığına daktilo verdiler,
01:16
and after a week, they only used it as a bathroom.
24
61000
3000
ve bu bir hafta sonunda, daktiloyu sadece tuvalet olarak kullanmışlardı.
01:19
(Laughter)
25
64000
2000
(Kahkaha)
01:21
So the main element though, the main complaint we get --
26
66000
2000
Ama en çok aldığımız sitem-
01:23
and one that I find most worrying --
27
68000
2000
ve benim en endişe verici bulduğum,
01:25
is that people say, "Oh, why do you insist
28
70000
3000
insanların ,
01:28
on ruining the magic?
29
73000
2000
"Neden sihiri bozmak için ısrar ediyorsunuz?" diye sorması.
01:30
You bring in science, and it ruins the magic."
30
75000
2000
Bilim getiriyorsunuz ve bu sihiri bozuyor.
01:32
Now I'm an arts graduate;
31
77000
2000
Ben bir sanat okulu mezunuyum;
01:34
I love myth and magic
32
79000
2000
Mitleri ve sihiri severim,
01:36
and existentialism and self-loathing.
33
81000
2000
ayrıca varoluşçuluk ve öznefreti de.
01:38
That's what I do.
34
83000
2000
Bunları seviyorum.
01:40
But I also don't understand
35
85000
2000
Ama anlamadığım,
01:42
how it does ruin the magic.
36
87000
2000
sihiri nasıl bozduğu.
01:44
All of the magic, I think,
37
89000
2000
Bence bütün sihir,
01:46
that may well be taken away by science
38
91000
2000
bilim tarafından yerinden alınabilir
01:48
is then replaced by something as wonderful.
39
93000
2000
ve başka harika bir şey ile değiştirelebilir.
01:50
Astrology, for instance:
40
95000
2000
Mesela astroloji:
01:52
like many rationalists, I'm a Pisces.
41
97000
3000
bir çok rasyonalist gibi, ben de balık burcuyum.
01:55
(Laughter)
42
100000
3000
(Kahkaha)
01:58
Now astrology --
43
103000
2000
Astroloji-
02:00
we remove the banal idea
44
105000
2000
Hayatınızın tahmin edilebileceğini savunan,
02:02
that your life could be predicted;
45
107000
2000
banal düşünceyi kaldırıyoruz;
02:04
that you'll, perhaps today, meet a lucky man
46
109000
2000
Belki siz, bugün, şanslı bir adamla tanışırsınız,
02:06
who's wearing a hat.
47
111000
2000
şapkası olan bir adamla.
02:08
That is gone.
48
113000
2000
Bunu kaldırıyoruz.
02:10
But if we want to look at the sky and see predictions, we still can.
49
115000
3000
Ama hala gökyüzüne bakıp tahmin yürütebiliriz.
02:13
We can see predictions of galaxies forming,
50
118000
3000
Galaksilerin şekillenmelerini tahmin edebilir,
02:16
of galaxies colliding into each other, of new solar systems.
51
121000
3000
ya da galaksilerin birbiriyle çakışmasını, yeni solar sistemleri tahmin edebiliriz.
02:19
This is a wonderful thing.
52
124000
2000
Bu harika bir şey.
02:21
If the Sun could one day -- and indeed the Earth, in fact --
53
126000
3000
Eğer Güneş bir gün -
02:24
if the Earth could read its own astrological, astronomical chart,
54
129000
4000
eğer Dünya kendi astrolojik,astronomik tablosunu okuyabilirse,
02:28
one day it would say,
55
133000
2000
bir gün diyecektir ki,
02:30
"Not a good day for making plans.
56
135000
2000
"Plan yapmak için iyi bir gün değil."
02:32
You'll been engulfed by a red giant."
57
137000
2000
Bir kızıl dev tarafından yutuldunuz.
02:34
And that to me as well,
58
139000
2000
Ve bu bence,
02:36
that if you think I'm worried about losing worlds,
59
141000
3000
eğer dünyaları kaybetmekten endişelendiğimi düşünüyorsanız,
02:39
well Many Worlds theory --
60
144000
2000
kuantum yorumundaki
02:41
one of the most beautiful, fascinating,
61
146000
3000
en büyüleyici ve en güzel
02:44
sometimes terrifying ideas
62
149000
2000
-bazen korkutucu-
02:46
from the quantum interpretation --
63
151000
2000
fikirlerden biri olan çoklu dünyalar teorisi
02:48
is a wonderful thing.
64
153000
2000
harika bir şey.
02:50
That every person here, every decision that you've made today,
65
155000
3000
Buradaki her insan, bugün yaptığınız her seçim,
02:53
every decision you've made in your life,
66
158000
2000
hayatınızda verdiğiniz tüm kararları,
02:55
you've not really made that decision,
67
160000
2000
siz yapmadınız.
02:57
but in fact, every single permutation of those decisions
68
162000
4000
Ama aslında tüm kararlarınızın teker teker bütün permütasyonları
03:01
is made, each one going off into a new universe.
69
166000
3000
verildi ve her biri yeni bir evrende geçerli.
03:04
That is a wonderful idea.
70
169000
2000
Bu muhteşem bir fikir.
03:06
If you ever think that your life is rubbish,
71
171000
4000
Eğer gün gelir de hayatınızda başarılı olamadığınızı düşünürseniz,
03:10
always remember
72
175000
2000
her zaman hatırlayın ki,
03:12
there's another you that's made much worse decisions than that.
73
177000
3000
sizden çok daha kötü seçimler yapmış başka bir siz var.
03:15
(Laughter)
74
180000
2000
(Kahkaha)
03:17
If you ever think, "Ah, I want to end it all,"
75
182000
2000
Eğer bir gün "Artık bitsin istiyorum" derseniz,
03:19
don't end it all.
76
184000
2000
bitirmeyin.
03:21
Remember that in the majority of universes,
77
186000
2000
Sizi içinde barındırmayan evrenlerin
03:23
you don't even exist in the first place.
78
188000
2000
çoğunluğunu düşünün.
03:25
This to me, in its own strange way,
79
190000
3000
Bu bana göre, kendi gizemli yanıyla,
03:28
is very, very comforting.
80
193000
2000
çok çok rahatlatıcı bir düşünce.
03:30
Now reincarnation, that's another thing gone -- the afterlife.
81
195000
2000
Ve reenkarnasyon, bu da bozulan sihirlerden biri
03:32
But it's not gone.
82
197000
2000
Ama aslında bozulmadı.
03:34
Science actually says
83
199000
2000
Bilim aslında bize,
03:36
we will live forever.
84
201000
3000
sonsuza dek yaşayacağımızı söylüyor.
03:39
Well, there is one proviso.
85
204000
2000
Ancak bir şartımız var.
03:41
We won't actually live forever. You won't live forever.
86
206000
3000
Sonsuza dek yaşamayacağız.Sonsuza dek yaşamayacaksınız.
03:44
Your consciousness, the you-ness of you, the me-ness of me --
87
209000
3000
Farkındalığınız, sizin "sizliği"niz, benim benliğim
03:47
that gets this one go.
88
212000
3000
öbürünü götürüyor.
03:50
But every single thing that makes us,
89
215000
2000
Ama bizi biz yapan her şey,
03:52
every atom in us,
90
217000
2000
bizdeki her atom,
03:54
has already created a myriad of different things
91
219000
3000
halihazırda sayısız sayıda farklı şeyler oluşturdu
03:57
and will go on to create a myriad of new things.
92
222000
3000
ve oluşturmaya devam edecek.
04:00
We have been mountains
93
225000
3000
Biz dağ olduk,
04:03
and apples and pulsars
94
228000
2000
elmalar, yıldızlar
04:05
and other people's knees.
95
230000
2000
ve diğer insanları dizi olduk.
04:07
Who knows, maybe one of your atoms was once Napoleon's knee.
96
232000
3000
Kim bilir, belki de sizin atomlarınız önceden Napoleon'un diziydi.
04:10
That is a good thing.
97
235000
2000
Bu iyi bir şey.
04:12
Unlike the occupants of the universe,
98
237000
2000
Evrenin kullanıcılarının aksine,
04:14
the universe itself is not wasteful.
99
239000
3000
evren ziyankar değildir.
04:17
We are all totally recyclable.
100
242000
2000
Hepimiz tamamiyle geri dönüşümlüyüz.
04:19
And when we die,
101
244000
2000
Ve öldüğümüzde,
04:21
we don't even have to be placed in different refuse sacs.
102
246000
3000
farklı çöp torbalarına bile konmamız gerekmiyor.
04:24
This is a wonderful thing.
103
249000
2000
Bu muhteşem bir şey.
04:26
Understanding, to me,
104
251000
2000
Bir şeyi anlamak, bana göre
04:28
does not remove the wonder and the joy.
105
253000
4000
merakı ve keyfi yok etmiyor.
04:32
For instance, my wife could turn to me and she may say,
106
257000
3000
Mesela, eşim bana dönüp sorabilir ki,
04:35
"Why do you love me?"
107
260000
2000
"Beni neden seviyorsun?"
04:37
And I can with all honesty
108
262000
2000
Ve bütün dürüstlüğümle,
04:39
look her in the eye and say,
109
264000
2000
gözlerinin içine bakıp söyleyebilirim ki,
04:41
"Because our pheromones
110
266000
2000
"Çünkü feromonlarımız
04:43
matched our olfactory receptors."
111
268000
3000
koklama reseptörlerimizde eşleşti."
04:46
(Laughter)
112
271000
2000
(Kahkaha)
04:48
Though I'll probably also say something
113
273000
2000
Ama yine de onun saçı ve kişiliği
04:50
about her hair and personality as well.
114
275000
2000
hakkında da bir şeyler söyleyebilirim.
04:52
And that is a wonderful thing there.
115
277000
3000
Ve bence bu harika bir şey.
04:55
Love does not die because of that thing.
116
280000
2000
Aşk bu yüzden ölmez.
04:57
Pain doesn't go away either.
117
282000
2000
Acı da bu yüzden yok olmaz.
04:59
This is a terrible thing, even though I understand pain.
118
284000
2000
Bu korkunç bir şey, acıyı anlamama rağmen.
05:01
If someone punches me --
119
286000
2000
Eğer birisi beni yumruklarsa-
05:03
and because of my personality,
120
288000
2000
ve benim kişiliğim yüzünden,
05:05
this is recently a regular occurrence --
121
290000
2000
bu düzenli bir olay haline gelirse,
05:07
I understand where the pain comes from.
122
292000
2000
acının nereden geldiğini anlarım.
05:09
It is basically momentum to energy
123
294000
3000
4-vektörün sabit olduğu mekanlarda,
05:12
where the four-vector is constant -- that's what it is.
124
297000
2000
momentum enerji oranıdır.-Sadece bu kadardır.
05:14
But at no point can I react and go,
125
299000
2000
Ama asla,
05:16
"Ha! Is that the best momentum-to-energy fourth vector constant you've got?"
126
301000
5000
"Ha!4-vektör sabit koşullarda sahip olduğun en büyük momentum-enerji bu mu?" diye tepki veremem.
05:21
No, I just spit out a tooth.
127
306000
2000
Hayır, sadece bir diş tükürürüm.
05:23
(Laughter)
128
308000
2000
(Kahkaha)
05:25
And that is all of these different things -- the love for my child.
129
310000
3000
Ve bunların hepsi farklı şeylerden meydana gelmiş.--çocuğuma olan sevgim,
05:28
I have a son. His name is Archie.
130
313000
2000
Bir oğlum var.Adı Archie.
05:30
I'm very lucky,
131
315000
2000
Çok şanslıyım,
05:32
because he's better than all the other children.
132
317000
2000
çünkü diğer bütün çocuklardan daha iyi.
05:34
Now I know you don't think that.
133
319000
2000
Sizin öyle düşünmediğinizi biliyorum.
05:36
You may well have your own children
134
321000
2000
Kendi çocuklarınız olabilir,
05:38
and think, "Oh no, my child's best."
135
323000
3000
ve onların en iyi olduğunu düşünebilirsiniz.
05:41
That's the wonderful thing about evolution --
136
326000
2000
Evrim üzerine olan muhteşem bir şey bu.
05:43
the predilection to believe
137
328000
2000
Çocuğumuzun,
05:45
that our child is best.
138
330000
2000
en iyi olma durumunu tercih etme.
05:47
Now in many ways, that's just a survival thing.
139
332000
3000
Bir çok açıdan, bu sadece bir hayatta kalma olayı.
05:50
The fact we see here is the vehicle for our genes,
140
335000
3000
Genlerimizin aracı olarak gördüğümüz bir şey bu.
05:53
and therefore we love it.
141
338000
2000
Ve bunu seviyoruz.
05:55
But we don't notice that bit; we just unconditionally love.
142
340000
3000
Ama şunu farketmiyoruz, istemsiz olarak seviyoruz.
05:58
That is a wonderful thing.
143
343000
2000
Bu harika bir şey.
06:00
Though I should say that my son is best
144
345000
2000
Ama yine de oğlumun en iyisi olduğunu söylemem gerekir.
06:02
and is better than your children.
145
347000
3000
Sizin çocuklarından daha iyi.
06:05
I've done some tests.
146
350000
2000
Bir kaç test yaptım.
06:07
And all of these things to me
147
352000
2000
Ve bütün bu şeyler bana,
06:09
give such joy and excitement and wonder.
148
354000
3000
heyecan, keyif ve merak veriyor.
06:12
Even quantum mechanics can give you an excuse
149
357000
3000
Kuantum mekaniği bile,
06:15
for bad housework, for instance.
150
360000
2000
size kötü ev işleri için bir bahane olabilir.
06:17
Perhaps you've been at home for a week on your own.
151
362000
3000
Bir hafta kendi başınıza kaldığınızı düşünün.
06:20
You house is in a terrible state.
152
365000
2000
Ev berbat bir halde.
06:22
Your partner is about to return.
153
367000
2000
Eşiniz ise dönmek üzere.
06:24
You think, what should I do?
154
369000
2000
Düşünüyorsunuz, ne yapmalıyım?
06:26
Do nothing.
155
371000
2000
Hiç bir şey yapmayın.
06:28
All you have to do
156
373000
2000
Bütün yapmanız gereken,
06:30
is, when she walks in, using a quantum interpretation,
157
375000
2000
içeri girdiğinde bir kuantum yorumu kullanarak,
06:32
say, "I'm so sorry.
158
377000
2000
"Çok üzgünüm" demek.
06:34
I stopped observing the house for a moment,
159
379000
2000
Evi bir anlığına gözetlemeyi bıraktım,
06:36
and when I started observing again,
160
381000
2000
ve tekrar gözetlemeye başladığımda,
06:38
everything had happened."
161
383000
2000
her şey çoktan olmuştu.
06:40
(Laughter)
162
385000
2000
(Kahkaha)
06:42
That's the strong anthropic principle of vacuuming.
163
387000
3000
Bu vakumlama yasasının güçlü antropik ilkesidir.
06:46
For me, it's a very, very important thing.
164
391000
2000
Bence bu çok çok önemli bir şey.
06:48
Even on my journey up here --
165
393000
2000
Buradaki maceram bile--
06:50
the joy that I have on my journey up here every single time.
166
395000
2000
Buradaki her maceramda yaşadığım o keyif.
06:52
If you actually think, you remove the myth and there is still something wonderful.
167
397000
3000
Gerçekten düşünürseniz, efsaneyi ortadan kaldırır ve hala orada olan muhteşem şeyi görürsünüz.
06:55
I'm sitting on a train.
168
400000
2000
Bir trendeyim.
06:57
Every time I breathe in,
169
402000
2000
Her nefes alışımda,
06:59
I'm breathing in a million-billion-billion
170
404000
2000
Milyon-milyar-milyarlarca,
07:01
atoms of oxygen.
171
406000
2000
oksijen atomu soluyorum.
07:03
I'm sitting on a chair.
172
408000
2000
Bir sandalyede oturuyorum.
07:05
Even though I know the chair is made of atoms
173
410000
2000
Sandalyenin atomlardan oluştuğunu bilmeme rağmen
07:07
and therefore actually in many ways empty space,
174
412000
2000
ve boşluklar olduğunu da bilmeme rağmen,
07:09
I find it comfortable.
175
414000
2000
Onu rahat buluyorum.
07:11
I look out the window, and I realize
176
416000
2000
Pencereden dışarı bakıp farkediyorum ki,
07:13
that every single time we stop and I look out that window,
177
418000
2000
durup o penceren baktığımız her anda,
07:15
framed in that window,
178
420000
2000
o pencereden görünen,
07:17
wherever we are,
179
422000
2000
nerede olursak olalım,
07:19
I am observing more life
180
424000
2000
bilinen evrenin kalanından,
07:21
than there is in the rest of the known universe
181
426000
3000
Dünyada
07:24
beyond the planet Earth.
182
429000
2000
daha fazla hayat görüyorum.
07:26
If you go to the safari parks
183
431000
2000
Eğer Satürnde veya Jüpiterde
07:28
on Saturn or Jupiter,
184
433000
2000
safari parklarına giderseniz,
07:30
you will be disappointed.
185
435000
2000
hayal kırıklığına uğrayacaksınız.
07:32
And I realize I'm observing this
186
437000
2000
Ve bunu beyinle, insan beyniyle
07:34
with the brain, the human brain,
187
439000
2000
izlediğimi farkederim.
07:36
the most complex thing in the known universe.
188
441000
3000
-bilinen evrendeki en kompleks yapıyla-
07:39
That, to me, is an incredible thing.
189
444000
2000
Bu bence harika bir şey.
07:41
And do you know what, that might be enough.
190
446000
3000
Ve biliyor musunuz, bu yeterli olabilir.
07:44
Steven Weinberg, the Nobel laureate, once said,
191
449000
3000
Nobel sahibi Steven Weinberg bir keresinde,
07:47
"The more the universe seems comprehensible,
192
452000
2000
"Evren saçma göründükçe,
07:49
the more it seems pointless."
193
454000
2000
bir o kadar anlaşılabilir görünüyor."
07:51
Now for some people,
194
456000
2000
Bazı insanlara göre,
07:53
that seems to lead to an idea of nihilism.
195
458000
2000
bu görüş nihilizme gider.
07:55
But for me, it doesn't. That is a wonderful thing.
196
460000
3000
Ama bence değil.Harika bir şey.
07:58
I'm glad the universe is pointless.
197
463000
2000
Evrenin anlamsız olmasından memnunum.
08:00
It means if I get to the end of my life,
198
465000
2000
Hayatımın sonuna geldiğimde,
08:02
the universe can't turn to me and go, "What have you been doing, you idiot?
199
467000
3000
evren beni durdurup "Sen ne yaptığını sanıyorsun salak?" diye soramaz.
08:05
That's not the point."
200
470000
2000
Onun olayı bu değil.
08:07
I can make my own purpose.
201
472000
2000
Kendi amacımı yaratabilirim.
08:09
You can make your own purpose.
202
474000
2000
Kendi amacınızı yaratabilirsiniz.
08:11
We have the individual power
203
476000
2000
"Bu benim yapmak istediğim şey" demek için..
08:13
to go, "This is what I want to do."
204
478000
2000
gücümüz var.
08:15
And in a pointless universe, that, to me, is a wonderful thing.
205
480000
3000
Ve anlamsız bir evrende bence bu harika bir şey.
08:18
I have chosen to make silly jokes
206
483000
2000
Ben kuantum mekaniği ve Kopenhag yorumu hakkında,
08:20
about quantum mechanics and the Copenhagen interpretation.
207
485000
3000
saçma şakalar yapmayı seçtim.
08:23
You, I imagine, can do much better things with your time.
208
488000
3000
Siz, zamanınızla çok daha iyi şeyler yapabilirsiniz.
08:26
Thank you very much. Goodbye.
209
491000
2000
Hepinize çok teşekkür ederim.Görüşmek üzere.
08:28
(Applause)
210
493000
4000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Robin Ince - ComedianThe rational-minded Robin Ince conducts live experiments in comedy.
Why you should listen
Is rational thought funny? And is comedy scientific? are the pair of questions on which Robin Ince has built his recent career. On his own and as part of the BBC4 radio show The Infinite Monkey Cage, Robin Ince makes science-friendly comedy with pals like Brian Cox, Ben Goldacre and Simon Singh. TIMC just won the Best Speech Programme at the 2011 Sony Radio Awards, the first science program to win in ... aeons. They recently took the show on the road as "Uncaged Monkeys," about which the Telegraph's critic said, "I was expecting more knickers thrown at the stage, to be honest."
Onstage, Ince conducts live experiments into the science of comedy and laughter. He and his team set out to discover secret of timing, discover if people are born funny, and if computers can tell jokes.
He says: "Most scientists I know have movies and novels in their houses, whereas there are novelists whose houses I've been to who don't have any science books."
Robin Ince | Speaker | TED.com