ABOUT THE SPEAKER
Richard Preston - Writer
Richard Preston wrote The Hot Zone, a classic look at the Ebola virus and the scientists who fight it. His wide-ranging curiosity about science and people has led him to cover a dizzying list of topics, with a lapidary attention to detail and an ear for the human voice.

Why you should listen

Richard Preston is one of the only humans to have climbed Hyperion, a nearly 380-foot redwood tree that is the tallest living thing on Earth. Hyperion was discovered by explorer Michael Taylor while Preston was writing his latest full-length book, The Wild Trees. 

His earlier book The Hot Zone sold millions of copies, spawned a movie, and made the Ebola virus horrifyingly familiar. The book is part of his Dark Biology trilogy, which includes the novel The Cobra Event and The Demon in the Freezer, a look at the bioterror implications of smallpox. He is a regular contributor to The New Yorker. His latest book, Panic in Level Four, is a collection of reportage on a wonderful range of topics, from mathematical geniuses to trees to one of the most shocking medical conditions you can imagine. (This is the book that was passed around the TED offices with the note, "Don't read the final chapter while eating.")

More profile about the speaker
Richard Preston | Speaker | TED.com
TED2008

Richard Preston: The mysterious lives of giant trees

Richard Preston over de reuzensequoia's

Filmed:
751,481 views

Wetenschappelijk schrijver Richard Preston praat over enkele van de grootste levende wezens op onze planeet, de reuzensequoia's of mammoetbomen van de Pacific Northwest in de Verenigde Staten. Ze groeien uit een piepklein zaadje maar ondersteunen enorme ecosystemen - en ze zijn nog altijd, grotendeels, een mysterie.
- Writer
Richard Preston wrote The Hot Zone, a classic look at the Ebola virus and the scientists who fight it. His wide-ranging curiosity about science and people has led him to cover a dizzying list of topics, with a lapidary attention to detail and an ear for the human voice. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
The northnoorden coastkust of CaliforniaCalifornië has rainforestsregenwouden --
0
0
5000
De noordkust van Californië heeft regenwouden -
00:23
temperategematigde rainforestsregenwouden -- where it can rainregen more than 100 inchesinches a yearjaar.
1
5000
5000
gematigde regenwouden - waar meer dan 250 cm regen per jaar kan vallen.
00:28
This is the realmrijk of the CoastKust RedwoodRedwood treeboom.
2
10000
4000
Dit is het rijk van de kustmammoetboom.
00:32
Its speciessoorten namenaam is SequoiaSequoia sempervirenssempervirens.
3
14000
3000
Zijn soortnaam is Sequoia sempervirens.
00:35
SequoiaSequoia sempervirenssempervirens is the tallesthoogste livingleven organismorganisme on EarthAarde.
4
17000
4000
De Sequoia sempervirens is het hoogste levende organisme op aarde.
00:39
The rangereeks of the speciessoorten goesgaat up to as much as 380 feetvoeten talllang.
5
21000
5000
De soort kan tot wel 115 meter hoog worden.
00:44
That's 38 storiesverhalen talllang.
6
26000
2000
Dat zijn 38 verdiepingen.
00:46
These are treesbomen that would standstand out in midtownMidtown ManhattanManhattan.
7
28000
4000
Dit zijn bomen die zouden opvallen in het centrum van Manhattan.
00:50
NobodyNiemand knowsweet how oldoud the oldestoudste livingleven CoastKust RedwoodsRedwoods are
8
32000
4000
Niemand weet hoe oud de oudste levende kustmammoetbomen zijn
00:54
because nobodyniemand has ever drilledgeboord into any of them
9
36000
2000
omdat niemand er al ooit in geboord heeft
00:56
to counttellen theirhun annualjaar- growthgroei ringsringen, and, in any casegeval,
10
38000
3000
om de jaarringen te tellen en omdat, hoe dan ook,
00:59
the centerscenters of the oldestoudste individualsindividuen appearverschijnen to be hollowholle.
11
41000
4000
de binnensten van de oudste individuen hol blijken te zijn.
01:03
But it's believedgeloofde that the oldestoudste livingleven RedwoodsRedwoods
12
45000
3000
Maar men gelooft dat de oudste levende kustmammoetbomen
01:06
are perhapsmisschien 2,500 yearsjaar oldoud -- roughlyongeveer the ageleeftijd of the ParthenonParthenon --
13
48000
6000
misschien wel 2500 jaar oud zijn - min of meer zo oud als het Parthenon -
01:12
althoughhoewel it's alsoook suspectedvermoedelijke that there maymei be individualindividu treesbomen
14
54000
3000
hoewel men ook vermoedt dat er individuele bomen kunnen zijn
01:15
that are olderouder than that.
15
57000
2000
die nog ouder zijn.
01:17
You can see the rangereeks of the CoastKust RedwoodsRedwoods. It's here, in redrood.
16
59000
4000
Je kan het bereik van de kustmammoetbomen hier zien, in het rood.
01:21
The largestDe grootste individualsindividuen of this speciessoorten,
17
63000
2000
De grootste individuen van deze soort,
01:23
the dreadnoughtsdreadnoughts of theirhun kindsoort, liveleven just on the northnoorden coastkust of CaliforniaCalifornië,
18
65000
5000
de dreadnoughts onder hen, komen alleen voor op de noordkust van Californië,
01:28
where the rainregen is really intenseintens.
19
70000
3000
waar de regen heel intens is.
01:31
In recentrecent historichistorisch timestijden, about 96 percentprocent of the CoastKust RedwoodRedwood forestBos
20
73000
6000
In de recente geschiedenis is zo'n 96 procent van het kustmammoetwoud
01:37
was cutbesnoeiing down, especiallyvooral in a seriesserie of burstsuitbarstingen of intenseintens liquidationliquidatie logginglogging,
21
79000
7000
omgekapt, vooral tijdens een aantal uitbarstingen van intens vernietigingskappen,
01:44
clear-cuttingkaalkappen that tooknam placeplaats in the 1970s throughdoor the earlyvroeg 1990s.
22
86000
6000
kaalslag die plaatsvond van de jaren '70 tot en met de vroege jaren '90.
01:50
Even so, about fourvier percentprocent of the primevalOer RedwoodRedwood rainforestregenwoud remainsstoffelijk overschot intactintact,
23
92000
8000
Niettemin is ongeveer vier procent van het oorspronkelijke regenwoud intact
01:58
wildwild and now protectedbeschermd -- entirelygeheel protectedbeschermd --
24
100000
4000
en wild gebleven, en nu beschermd -- volledig beschermd --
02:02
in a chainketen of smallklein parksparken strungStrung out like pearlsparels
25
104000
3000
in een keten van kleine parken die als parels aan elkaar geregen zijn
02:05
alonglangs the northnoorden coastkust of CaliforniaCalifornië, includinginclusief RedwoodRedwood NationalNationale ParkPark.
26
107000
4000
langs de noordkust van Californië, inclusief Redwood National Park.
02:09
But curiouslynieuwsgierig, RedwoodRedwood rainforestsregenwouden, the fragmentsfragmenten that we have left,
27
111000
5000
Maar vreemd genoeg blijven deze regenwouden, de overgebleven stukken,
02:14
to this day remainblijven under-exploredonder onderzocht.
28
116000
3000
tot op vandaag onvoldoende verkend.
02:17
RedwoodRedwood rainforestregenwoud is incrediblyongelooflijk difficultmoeilijk to moveverhuizing throughdoor,
29
119000
5000
Het is ongelooflijk moeilijk om je door regenwoud van kustmammoetbomen te bewegen,
02:22
and even todayvandaag, individualindividu treesbomen are beingwezen discoveredontdekt
30
124000
3000
en zelfs vandaag worden er nog individuele bomen ontdekt
02:25
that have never been seengezien before, includinginclusief, in the summerzomer of 2006,
31
127000
4000
die niemand ooit eerder heeft gezien, inclusief, tijdens de zomer van 2006,
02:29
HyperionHyperion, the world's's werelds tallesthoogste treeboom.
32
131000
3000
Hyperion, de hoogste boom ter wereld.
02:32
I'm going to do a little GedankenGedanken experimentexperiment.
33
134000
3000
Ik ga een klein gedachte-experiment doen.
02:35
I'm going to askvragen you to imaginestel je voor what a RedwoodRedwood really is as a livingleven organismorganisme.
34
137000
4000
Ik ga jullie vragen om je voor te stellen wat een kustmammoetboom eigenlijk is als een levend organisme.
02:39
And, ChrisChris, if I could have you up here? I have a tapeband measuremaatregel.
35
141000
6000
Chris, kun je even hier komen? Ik heb een meetlint.
02:47
It's a kindsoort loanerloaner from TEDTED.
36
149000
2000
Heb ik mogen lenen van TED.
02:49
And ChrisChris, if you could take the endeinde of that tapeband measuremaatregel?
37
151000
4000
Chris, zou je het uiteinde van het meetlint kunnen pakken?
02:53
We're going to showtonen you what the diameterdiameter
38
155000
2000
We gaan jullie tonen wat de diameter is
02:55
at breastborst heighthoogte of a biggroot RedwoodRedwood is.
39
157000
3000
van een grote kustmammoetboom op borsthoogte.
02:58
UnfortunatelyHelaas, this tapeband isn't long enoughgenoeg -- it's only a 25-foot-voet tapeband.
40
160000
9000
Helaas is dit meetlint niet lang genoeg -- het is maar 7,6 meter lang.
03:07
ChrisChris, could you extenduitbreiden your armarm out that way? There we go. OK.
41
169000
5000
Chris, kan jij je arm naar daar uitstrekken? Ziezo. Oké.
03:12
And maybe about here, about 30 feetvoeten, is the diameterdiameter of a biggroot RedwoodRedwood.
42
174000
8000
Misschien hier ongeveer, zo'n 9 meter, is de diameter van een grote kustmammoetboom.
03:20
Now, let your imaginationverbeelding go upwardnaar boven into spaceruimte.
43
182000
3000
Laat je verbeelding nu omhoog gaan, de lucht in.
03:23
Think about this treeboom, risingstijgende lijn upwardnaar boven into RedwoodRedwood spaceruimte, 325 feetvoeten,
44
185000
10000
Denk aan deze boom, die 100 meter oprijst in de lucht,
03:33
32 storiesverhalen, an individualindividu livingleven organismorganisme articulatinggelede its formsvormen
45
195000
5000
32 verdiepingen, een individueel levend organisme dat zijn vormen
03:38
upwardnaar boven into spaceruimte over long periodsperiodes of time.
46
200000
4000
naar boven uitdrukt, de lucht in, gedurende lange periodes.
03:42
The RedwoodRedwood speciessoorten seemslijkt to existbestaan in anothereen ander kindsoort of time:
47
204000
5000
De sequoia's lijken in een ander soort tijd te leven:
03:47
not humanmenselijk time, but what we mightmacht call RedwoodRedwood time.
48
209000
4000
geen mensentijd, maar wat we 'sequoiatijd' kunnen noemen.
03:51
RedwoodRedwood time movesmoves at a more statelystatige pacetempo than humanmenselijk time.
49
213000
5000
De sequoiatijd heeft een statiger tempo dan de mensentijd.
03:56
To us, when we look at a RedwoodRedwood treeboom, it seemslijkt to be motionlessonbeweeglijk and still,
50
218000
5000
Als wij naar een sequoia kijken lijkt hij onbeweeglijk en roerloos,
04:01
and yetnog RedwoodsRedwoods are constantlyvoortdurend in motionbeweging,
51
223000
3000
en toch zijn sequoia's voortdurend in beweging.
04:04
movingin beweging upwardnaar boven into spaceruimte, articulatinggelede themselveszich
52
226000
5000
Ze bewegen naar boven, de lucht in, ze uiten zichzelf
04:09
and fillingvulling RedwoodRedwood spaceruimte over RedwoodRedwood time, over thousandsduizenden of yearsjaar.
53
231000
5000
en vullen de sequoiaruimte in de sequoiatijd, gedurende duizenden jaren.
04:14
PlantPlant this smallklein seedzaad, wait 2,000 yearsjaar, and you get this:
54
236000
4000
Plant dit kleine zaadje, wacht 2000 jaar, en je krijgt dit:
04:18
the LostVerloren MonarchMonarch.
55
240000
2000
de Lost Monarch.
04:20
It dwellsaanwezig is in the GroveGrove of TitansTitanen on the northnoorden coastkust,
56
242000
2000
Hij bevindt zich in de Grove of Titans, aan de noordkust,
04:22
and was discoveredontdekt in 1998.
57
244000
3000
en werd ontdekt in 1998.
04:25
And yetnog, when you look at the basebaseren of a RedwoodRedwood treeboom,
58
247000
2000
En toch, wanneer je naar de voet van een sequoia kijkt,
04:27
you're not seeingziend the organismorganisme.
59
249000
2000
zie je het organisme niet.
04:29
You're like a mousemuis looking at the footvoet of an elephantolifant,
60
251000
3000
Je bent als een muis die naar de poot van een olifant kijkt,
04:32
and mostmeest of the organismorganisme is overheadoverhead, unseenongezien.
61
254000
3000
het grootste deel van het organisme bevindt zich in de lucht, is onzichtbaar.
04:35
I becamewerd very interestedgeïnteresseerd, and I wroteschreef about a couplepaar.
62
257000
4000
Ik raakte heel geïnteresseerd, en ik schreef over een koppel.
04:39
SteveSteve SillettSillett and MarieMarie AntoineAntoine are the principalopdrachtgever explorersontdekkingsreizigers
63
261000
3000
Steve Sillett en Marie Antoine zijn de voornaamste verkenners
04:42
of the RedwoodRedwood forestBos canopybaldakijn. They're world-classwereldklasse athletesatleten,
64
264000
3000
van het bladerdak van het kustmammoetwoud. Het zijn atleten van wereldklasse,
04:45
and they alsoook are world-classwereldklasse forestBos ecologyecologie scientistswetenschappers.
65
267000
6000
en ook wetenschappers van wereldklasse op het gebied van bosecologie.
04:51
SteveSteve SillettSillett, when he was a 19-year-old-jaar oud collegecollege studentstudent
66
273000
3000
Toen Steve Sillett een 19-jarige student was
04:54
at ReedReed CollegeCollege, had heardgehoord that the RedwoodRedwood forestBos canopybaldakijn
67
276000
4000
aan Reed College, hoorde hij dat het bladerdak van het sequoiawoud
04:58
is consideredbeschouwd to be a so-calledzogenaamd RedwoodRedwood desertwoestijn.
68
280000
3000
beschouwd wordt als een zogenaamde sequoiawoestijn.
05:01
That is to say, at that time it was believedgeloofde
69
283000
2000
Dat wil zeggen, men geloofde toen
05:03
that there was nothing up there exceptbehalve the branchestakken of RedwoodRedwood treesbomen.
70
285000
4000
dat daarboven niets anders was dan de takken van de sequoia's.
05:07
And with a friendvriend of his, he tooknam it uponop himselfzichzelf to free-climbgratis-klim a RedwoodRedwood
71
289000
3000
Samen met een vriend nam hij het op zich om in een sequoia te klimmen
05:10
withoutzonder ropestouwen or any equipmentuitrusting to see what was up there.
72
292000
3000
zonder touwen of uitrusting, om te zien wat er daarboven was.
05:13
He climbedbeklommen up a smallklein treeboom nextvolgende to this giantreusachtig RedwoodRedwood,
73
295000
3000
Hij klom in een kleine boom naast een gigantische sequoia,
05:16
and then he leapedsprong throughdoor spaceruimte and grabbedgreep a branchtak with his handshanden,
74
298000
6000
sprong toen door de lucht en greep een tak vast met zijn handen,
05:22
and endedbeëindigde up hangingopknoping, like catchingvangen a barbar of a trapezetrapeze.
75
304000
3000
en hing daar toen als aan een trapeze.
05:25
And then, from there, he climbedbeklommen directlydirect up the barkschors
76
307000
3000
Vanaf daar klom hij direct op de schors
05:28
untiltot he got to the toptop of the treeboom.
77
310000
2000
tot hij aan de top van de boom kwam.
05:30
His friendvriend, a guy namedgenaamd MarwoodMarwood HarrisHarris, was followingvolgend behindachter.
78
312000
4000
Zijn vriend Marwood Harris, kwam achter hem aan.
05:34
NeitherNoch one of them had noticedmerkte that there was
79
316000
2000
Geen van beiden had gemerkt
05:36
a YellowGeel JacketJas wasp'sWasp nestnest the sizegrootte of a bowlingBowling ballbal
80
318000
4000
dat er een wespennest ter grootte van een bowlingbal
05:40
hangingopknoping from the branchtak that SteveSteve had jumpedsprong into.
81
322000
2000
aan de tak hing waar Steve opgesprongen was.
05:42
And when MarwoodMarwood madegemaakt the jumpspringen, he was coveredbedekt with waspswespen
82
324000
4000
Toen Marwood sprong, werd hij bedolven door wespen
05:46
stingingstekende him in the facegezicht and eyesogen. He nearlybijna let go.
83
328000
4000
die hem in zijn gezicht en ogen staken. Hij liet bijna los.
05:50
He would have fallengesneuvelde to his deathdood, beingwezen 75 feetvoeten abovebovenstaand the groundgrond.
84
332000
3000
Hij zou de val niet overleefd hebben, 20 meter boven de grond.
05:53
But they madegemaakt it to the toptop, and what they foundgevonden
85
335000
2000
Maar ze haalden de top, en wat ze vonden
05:55
was not a RedwoodRedwood desertwoestijn, but a lostde weg kwijt worldwereld- --
86
337000
3000
was geen sequoiawoestijn, maar een verloren wereld --
05:58
a kindsoort of three-dimensionaldriedimensionaal labyrinthlabyrint in the airlucht, filledgevulde with unknownonbekend life.
87
340000
4000
een soort driedimensionaal labyrint in de lucht, vol onbekend leven.
06:02
Now, I had been workingwerkend on other topicstopics:
88
344000
4000
Ik had me beziggehouden met andere onderwerpen:
06:06
the emergenceverschijning of infectiousbesmettelijke diseasesziekten,
89
348000
3000
het opduiken van besmettelijke ziektes,
06:09
whichwelke come out of the naturalnatuurlijk ecosystemsecosystemen of the EarthAarde,
90
351000
3000
die uit de natuurlijke ecosystemen van de aarde komen,
06:12
make a trans-speciestrans-soorten jumpspringen, and get into humansmensen.
91
354000
3000
van één soort naar een andere verhuizen, en in mensen terechtkomen.
06:15
After threedrie booksboeken on this, it got to be a bitbeetje much, in a way.
92
357000
4000
Na drie boeken over dat onderwerp werd het een beetje veel.
06:19
My wifevrouw and I adoreaanbidden our childrenkinderen.
93
361000
3000
Mijn vrouw en ik zijn dol op onze kinderen.
06:22
And I beganbegon climbingbeklimming treesbomen with my kidskinderen as just something to do with them,
94
364000
5000
Ik begon met mijn kinderen in bomen te klimmen als iets om samen te doen,
06:27
usinggebruik makend van the so-calledzogenaamd arboristboomkweker climbingbeklimming techniquetechniek,
95
369000
3000
met behulp van de zogenaamde 'arborist climbing technique',
06:30
with ropestouwen. You use ropestouwen to get yourselfjezelf up into the crownkroon of a treeboom.
96
372000
4000
met touwen. Je gebruikt touwen om in de kruin van een boom te geraken.
06:34
ChildrenKinderen are incrediblyongelooflijk adeptadept at climbingbeklimming treesbomen.
97
376000
3000
Kinderen zijn ongelooflijk bedreven in boomklimmen.
06:37
That's my sonzoon, OliverOliver.
98
379000
2000
Dat is mijn zoon, Oliver.
06:39
They don't seemlijken to sufferlijden from the samedezelfde fearangst of heightshoogten that humansmensen do.
99
381000
4000
Zij lijken niet zo'n last te hebben van hoogtevrees als mensen.
06:43
(LaughterGelach)
100
385000
4000
(Gelach)
06:47
If ontogenyontogenie recapitulatesrecapituleert phylogenyfylogenie, then childrenkinderen
101
389000
4000
Als ontogenese fylogenese recapituleert, dan staan kinderen
06:51
are somewhatenigszins closerdichterbij to our rootswortels as primatesprimaten in the arborealArboreal forestBos.
102
393000
5000
ietwat dichter bij onze voorvaders, de in bomen levende primaten.
06:56
HumansMensen appearverschijnen to be the only primatesprimaten that I know of
103
398000
4000
Mensen lijken de enige primaten te zijn die ik ken
07:00
that are afraidbang of heightshoogten.
104
402000
2000
die schrik hebben van hoogtes.
07:02
All other primatesprimaten, when they're scaredbang,
105
404000
2000
Alle andere primaten rennen, wanneer ze bang zijn,
07:04
they runrennen up a treeboom, where they feel safeveilig.
106
406000
3000
een boom in, waar ze zich veilig voelen.
07:07
We campedkampeerden overnightgedurende de nacht in the treesbomen, in treeboom boatsboten.
107
409000
4000
We hebben 's nachts in de bomen gekampeerd, in 'tree boats'.
07:11
This is my daughterdochter LauraLaura, then 15, looking out of a treeboom boatboot.
108
413000
3000
Dit is mijn dochter Laura, toen 15, die uit een 'tree boat' kijkt.
07:14
She's, by the way, tiedgebonden in with a ropetouw so she can't fallvallen.
109
416000
5000
Ze is trouwens vastgemaakt met een touw zodat ze niet kan vallen.
07:19
Looking out of a treeboom boatboot in the morningochtend- and hearinggehoor birdsongBirdsong
110
421000
3000
's Ochtends uit een 'tree boat' kijken en vogelgezang
07:22
comingkomt eraan in threedrie dimensionsdimensies around us.
111
424000
2000
in drie dimensies om ons heen horen...
07:24
We had been visitedbezocht in the night by flyingvliegend squirrelseekhoorns,
112
426000
3000
We waren 's nachts bezocht door vliegende eekhoorns,
07:27
who don't seemlijken to recognizeherken humansmensen for what they are
113
429000
3000
die mensen niet lijken te herkennen voor wat ze zijn
07:30
because they'veze hebben never seengezien them in the canopybaldakijn before.
114
432000
2000
omdat ze die nooit eerder gezien hebben in het bladerdak.
07:32
And we practicedgeoefend advancedgevorderd techniquestechnieken like sky-walkingSky-wandelen,
115
434000
3000
We oefenden geavanceerde technieken zoals 'sky-walking',
07:35
where you can moveverhuizing from treeboom to treeboom throughdoor spaceruimte,
116
437000
3000
waarbij je van boom tot boom kan gaan door de lucht,
07:38
ratherliever like SpidermanSpiderman.
117
440000
2000
een beetje zoals Spider-Man.
07:40
It becamewerd a writingschrift projectproject.
118
442000
2000
Het werd een schrijfproject.
07:42
When SteveSteve SillettSillett getskrijgt up into a biggroot RedwoodRedwood, he firesbranden an arrowpijl,
119
444000
4000
Wanneer Steve Sillett een grote sequoia beklimt, schiet hij een pijl af,
07:46
whichwelke trailsroutes a fishingvisserij linelijn, whichwelke getskrijgt over a branchtak in the treeboom,
120
448000
3000
die een vislijn met zich meesleept, die over een tak in de boom terechtkomt,
07:49
and then you ascendAscend up a ropetouw whichwelke has been draggedgesleept into the treeboom by the linelijn.
121
451000
4000
en dan klim je een touw in dat door de vislijn de boom ingetrokken is.
07:53
You ascendAscend 30 storiesverhalen.
122
455000
2000
Je klimt 30 verdiepingen hoog.
07:55
There are two people climbingbeklimming this treeboom, GayaGaya,
123
457000
3000
In deze boom, Gaya, zijn twee mensen aan het klimmen.
07:58
whichwelke is thought to be one of the oldestoudste RedwoodsRedwoods. There they are.
124
460000
3000
Het zou een van de oudste kustmammoetbomen zijn. Daar zijn ze.
08:01
They are only one-seventheen zevende of the way up that treeboom.
125
463000
3000
Ze hebben nog maar één-zevende van de weg afgelegd.
08:05
You do feel a sensezin of exposureblootstelling.
126
467000
2000
Je voelt je wel een beetje onbeschermd.
08:07
There is a smallklein personpersoon right down there on the groundgrond.
127
469000
3000
Daarbeneden op de grond staat een klein mensje.
08:10
You feel like you're climbingbeklimming a wallmuur of woodhout.
128
472000
2000
Het voelt alsof je een muur van hout beklimt.
08:12
But then you enterinvoeren the RedwoodRedwood canopybaldakijn,
129
474000
2000
Maar dan kom je het bladerdak binnen,
08:14
and it's like comingkomt eraan throughdoor a layerlaag of cloudswolken.
130
476000
3000
en het is alsof je door een laag wolken heengaat.
08:17
And all of a suddenplotseling, you loseverliezen sightzicht of the groundgrond,
131
479000
3000
Plots verlies je de grond uit het oog
08:20
and you alsoook loseverliezen sightzicht of the skyhemel,
132
482000
2000
en de lucht uit het oog,
08:22
and you're in a three-dimensionaldriedimensionaal labyrinthlabyrint in the airlucht
133
484000
3000
en ben je in een driedimensionaal labyrint in de lucht
08:25
filledgevulde with hangingopknoping gardenstuinen of fernsvarens growinggroeiend out of soilbodem,
134
487000
3000
vol hangende tuinen van varens die uit aarde groeien
08:28
whichwelke is populatedbevolkte with all kindssoorten of smallklein organismsorganismen.
135
490000
4000
die bevolkt is door allerlei soorten kleine organismes.
08:32
There are epiphytesepifyten, plantsplanten that growgroeien on treesbomen.
136
494000
3000
Er zijn epifyten, planten die op bomen groeien.
08:35
These are huckleberryHuckleberry bushesstruiken.
137
497000
2000
Dit zijn bosbesstruiken.
08:37
ManyVeel speciessoorten of mossesmossen, and then all sortssoorten of lichenskorstmossen just plasteringstukadoors the treeboom.
138
499000
6000
Veel soorten mos, en allerlei soorten korstmos die de boom bedekken.
08:43
When you get nearin de buurt the toptop of the treeboom, you feel like you can't fallvallen --
139
505000
3000
Wanneer je dicht bij de boomtop bent, denk je dat je niet kan vallen --
08:46
in factfeit, it's difficultmoeilijk to moveverhuizing.
140
508000
2000
het is in feite moeilijk om te bewegen.
08:48
You're wormingworming your way throughdoor branchestakken whichwelke are crowdeddruk
141
510000
3000
Je wurmt je een weg doorheen takken die bevolkt zijn
08:51
with livingleven things that don't occurvoorkomen nearin de buurt the groundgrond.
142
513000
3000
met levende dingen die dichter bij de grond niet voorkomen.
08:54
It's like scubaScuba divingDuiken into a coralkoraal reefrif,
143
516000
2000
Het is als duiken in een koraalrif,
08:56
exceptbehalve you're going upwardnaar boven insteadin plaats daarvan of downwardnaar beneden.
144
518000
2000
behalve dat je naar boven gaat in plaats van naar beneden.
08:58
And then the treesbomen tendde neiging hebben to flareFlare out into platform-likeplatform-achtige areasgebieden at the toptop.
145
520000
4000
Aan de top ontvouwen de bomen zich in platformachtige gebieden.
09:02
Maria'sMaria's sittingzittend on one of them.
146
524000
2000
Marie zit op een ervan.
09:04
These limbsledematen could be fivevijf to sixzes hundredhonderd yearsjaar oldoud.
147
526000
2000
Deze takken zouden vijf- tot zeshonderd jaar oud kunnen zijn.
09:06
RedwoodsRedwoods growgroeien very slowlylangzaam in theirhun topstops.
148
528000
3000
De toppen van kustmammoetbomen groeien heel traag.
09:09
They alsoook have a featurekenmerk: thicketsstruikgewas of huckleberryHuckleberry bushesstruiken
149
531000
3000
Ze hebben ook een vast kenmerk: bosjes van bosbessenstruiken
09:12
that growgroeien out of the topstops of RedwoodRedwood treesbomen
150
534000
2000
die uit de boomtoppen groeien
09:14
that are technicallytechnisch gezien knownbekend as huckleberryHuckleberry afrosAfros,
151
536000
3000
en 'huckleberry afro's' genoemd worden.
09:17
and you can sitzitten there and snacksnack on the berriesbessen while you're restingresting.
152
539000
4000
Daar kan je zitten en van de bessen eten terwijl je uitrust.
09:21
RedwoodsRedwoods have an enormousenorm surfaceoppervlak areaGebied that extendsstrekt upwardnaar boven into spaceruimte
153
543000
5000
Kustmammoetbomen hebben een enorm oppervlak dat zich naar boven in de lucht uitstrekt
09:26
because they have a propensityneiging to do something calledriep reiterationherhaling.
154
548000
4000
omdat ze neigen tot iets dat herhaling wordt genoemd.
09:30
A RedwoodRedwood is a fractalfractal. And as they put out limbsledematen,
155
552000
4000
Een mammoetboom is een fractaal. Zijn takken
09:34
the limbsledematen burstuitbarsting into smallklein treesbomen, copieskopieën of the RedwoodRedwood.
156
556000
5000
barsten uit in kleine bomen, kopieën van de mammoetboom.
09:39
Now, here we see a reiterationherhaling in ChronosChronos, one of the olderouder RedwoodsRedwoods.
157
561000
4000
Hier zien we een herhaling in Chronos, een van de oudere sequoia's.
09:43
This reiterationherhaling is a hugereusachtig flyingvliegend buttressbuttress
158
565000
4000
Deze herhaling is een gigantische luchtboog
09:47
that comeskomt out the treeboom itselfzelf.
159
569000
2000
die uit de boom zelf komt.
09:49
This buttressbuttress is lessminder than halfwayhalverwege up the treeboom.
160
571000
3000
Deze steunbeer bevindt zich nog niet halverwege de boom.
09:52
And then it burstsuitbarstingen into a forestBos of RedwoodsRedwoods.
161
574000
3000
En dan barst hij uit in een bos van sequoia's.
09:55
This particularbijzonder extraextra trunkromp is a metermeter acrossaan de overkant at the basebaseren
162
577000
5000
Deze extra stam hier heeft een doorsnede van een meter aan de voet
10:00
and extendsstrekt upwardnaar boven for 150 feetvoeten.
163
582000
2000
en strekt zich 45 meter uit naar boven.
10:02
It's as biggroot as any of the biggestgrootste treesbomen eastoosten- of the MississippiMississippi RiverRivier,
164
584000
4000
Hij is zo groot als de grootste bomen ten oosten van de Mississippi
10:06
and yetnog it's only a minormineur featurekenmerk on ChronosChronos.
165
588000
3000
en toch is hij maar een klein onderdeel van Chronos.
10:09
This three-dimensionaldriedimensionaal mapkaart of the crownkroon structurestructuur of a RedwoodRedwood namedgenaamd IluvatarIluvatar,
166
591000
6000
Deze driedimensionale kaart van de kruinstructuur van een kustmammoetboom, Iluvatar genaamd,
10:15
madegemaakt by SteveSteve SillettSillett, MarieMarie AntoineAntoine and theirhun colleaguescollega's, givesgeeft you an ideaidee.
167
597000
4000
gemaakt door Steve Sillett, Marie Antoine en hun collega's, geeft je een idee.
10:19
What you're seeingziend here is a hierarchicalhiërarchische schematicschematisch developmentontwikkeling
168
601000
4000
Wat je hier ziet is een hiërarchische schematische ontwikkeling
10:23
of the trunksTrunks of this treeboom as it has elaborateduitgewerkte itselfzelf over time into sixzes layerslagen of fractalfractal,
169
605000
6000
van de stammen van deze boom, die zich in de loop der jaren ontwikkeld heeft tot zes lagen fractaal,
10:29
of trunksTrunks springingspringende from trunksTrunks springingspringende from trunksTrunks.
170
611000
5000
stammen die uit stammen komen die uit stammen komen.
10:34
I askedgevraagd SteveSteve to put a humanmenselijk beingwezen in this to give a sensezin of scaleschaal.
171
616000
4000
Ik vroeg Steve om er een mens in te plaatsen om een idee te krijgen van de schaal.
10:39
There's the personpersoon, right there. The personpersoon is wavinggolvend to us.
172
621000
5000
Daar staat hij, daar zo. Hij zwaait naar ons.
10:44
I've wanted to askvragen CraigCraig VenterVenter if it would be possiblemogelijk to insertinvoegen
173
626000
6000
Ik wilde Craig Venter vragen of het mogelijk is
10:50
a syntheticsynthetisch chromosomechromosome into a humanmenselijk
174
632000
2000
om een synthetisch chromosoom in een mens te plaatsen
10:52
so that we could reiterateherhalen ourselvesonszelf if we wanted to.
175
634000
4000
zodat we onszelf zouden kunnen herhalen als we dat wilden.
10:56
And if we were ablein staat to reiterateherhalen, then the fingersvingers of our handhand-
176
638000
3000
Als we daartoe in staat waren, zouden de vingers aan onze handen
10:59
would be people who lookedkeek like us,
177
641000
4000
mensen zijn die op ons lijken,
11:03
and they would have people on theirhun handshanden and so on.
178
645000
3000
en zij zouden mensen aan hun handen hebben enzovoort.
11:06
And if we had Redwood-likeRedwood-achtige biologybiologie,
179
648000
2000
En als onze biologie op die van de sequoia's zou lijken,
11:08
we would have sixzes layerslagen of people on our handshanden, as it were.
180
650000
4000
zouden we als het ware zes lagen mensen aan onze handen hebben.
11:12
And it would be a lovelyheerlijk thing to be ablein staat to waveGolf to someoneiemand
181
654000
2000
Het zou prachtig zijn als we naar iemand konden wuiven
11:14
and have all our reiterationsherhalingen waveGolf at the samedezelfde time.
182
656000
4000
en al onze herhalingen tegelijkertijd zouden wuiven.
11:18
(LaughterGelach)
183
660000
2000
(Gelach)
11:20
To reiterateherhalen the pointpunt, let's go closerdichterbij into IluvatarIluvatar.
184
662000
6000
Om het punt te herhalen gaan we dichterbij Iluvatar.
11:26
We're looking at that yellowgeel boxdoos.
185
668000
3000
We kijken naar die gele doos.
11:29
And this hallucinatoryhallucinerende drawingtekening showsshows you --
186
671000
2000
Deze hallucinaire tekening toont je --
11:31
everything you see in this drawingtekening is IluvatarIluvatar.
187
673000
4000
alles wat je in deze tekening ziet is Iluvatar.
11:35
These are millennialduizendjarige structuresstructuren -- portionsdelen of the treeboom
188
677000
3000
Dit zijn duizendjarige structuren -- delen van de boom
11:38
that are believedgeloofde to be more than 1,000 yearsjaar oldoud.
189
680000
2000
die vermoedelijk meer dan 1000 jaar oud zijn.
11:40
There are fourvier humansmensen in this shotschot -- one, two, threedrie, fourvier.
190
682000
8000
Er staan vier mensen op deze foto -- een, twee, drie, vier.
11:48
And there's alsoook something that I want to showtonen you.
191
690000
3000
Er is ook iets dat ik jullie wil tonen.
11:51
This is a flyingvliegend buttressbuttress.
192
693000
3000
Dit is een luchtboog.
11:54
RedwoodsRedwoods growgroeien back into themselveszich as they expanduitbreiden into spaceruimte,
193
696000
4000
Sequoia's groeien terug in zichzelf wanneer ze groter worden,
11:58
and this flyingvliegend buttressbuttress is a limblidmaat shotschot out of that smallklein trunkromp,
194
700000
3000
en deze luchtboog is een tak uit die kleine stam,
12:01
going back into the mainhoofd trunkromp and fusingsmelten with it.
195
703000
3000
die de hoofdstam ingroeide en ermee samensmolt.
12:04
FlyingVliegen buttressessteunberen, just as in a cathedralKathedraal, help strengthenversterken the crownkroon of the treeboom
196
706000
4000
Net als in een kathedraal, helpen luchtbogen de boomkruin versterken
12:08
and help the treeboom existbestaan longerlanger throughdoor time.
197
710000
4000
en ze helpen de boom langer bestaan.
12:12
The scientistswetenschappers are doing all kindssoorten of experimentsexperimenten in these treesbomen.
198
714000
4000
Wetenschappers doen allerlei experimenten in deze bomen.
12:16
They'veZe hebben wiredbedrade them like patientspatiënten in an ICUICU.
199
718000
3000
Ze hebben ze met draden verbonden zoals patiënten op de intensive care.
12:19
They're findingbevinding out that RedwoodsRedwoods can moveverhuizing moisturevocht out of the airlucht
200
721000
3000
Ze zijn aan het ontdekken dat sequoia's vocht uit de lucht kunnen nemen
12:22
and down into theirhun trunksTrunks,
201
724000
2000
en in hun stam opnemen,
12:24
possiblymogelijk all the way into theirhun rootwortel systemssystemen.
202
726000
2000
mogelijk zelfs helemaal tot in hun wortelsysteem.
12:26
They alsoook have the abilityvermogen to put rootswortels anywhereoveral in the treeboom itselfzelf.
203
728000
4000
Ze hebben ook het vermogen om eender waar in de boom zelf wortels te zetten.
12:30
If a portiondeel of a RedwoodRedwood is rottingRot,
204
732000
2000
Als een gedeelte van een sequoia aan het rotten is,
12:32
the RedwoodRedwood will sendsturen rootswortels into its owneigen formformulier
205
734000
3000
zal de boom wortels zijn eigen lichaam insturen
12:35
and drawtrek nutrientsvoedingsstoffen out of itselfzelf as it fallsfalls apartdeel.
206
737000
4000
en voedingsstoffen uit zichzelf halen terwijl hij instort.
12:39
If we had Redwood-likeRedwood-achtige biologybiologie, if we got a touchaanraken of gangrenegangreen in our armarm
207
741000
4000
Als onze biologie zoals die van de sequoia was, zouden we,
12:43
then we could just, you know,
208
745000
2000
als we een tikkeltje gangreen in onze arm hadden,
12:45
extractextract the nutrientsvoedingsstoffen extractextract the nutrientsvoedingsstoffen and the moisturevocht out of it untiltot it fellviel off.
209
747000
4000
gewoon de voedingsstoffen en het vocht eruit kunnen halen tot hij afviel.
12:50
CanopyLuifel soilbodem can occurvoorkomen up to a metermeter deepdiep,
210
752000
3000
Aarde kan in het bladerdak tot een meter diep zijn,
12:53
hundredshonderden of feetvoeten abovebovenstaand the groundgrond, and there are organismsorganismen in this soilbodem
211
755000
4000
tientallen meters boven de grond, en in die aarde zitten organismes
12:57
that have, as yetnog, no namesnamen.
212
759000
2000
die tot nu toe nog geen naam hebben.
12:59
This is an unnamednaamloze speciessoorten of copepodEenoogkreeftjes. A copepodEenoogkreeftjes is a crustaceancrustacean.
213
761000
5000
Dit is een naamloze soort roeipootkreeft. Een roeipootkreeft is een schaaldier.
13:04
These copepodsroeipootkreeften are a majorgroot constituentbestanddeel of the oceansoceanen,
214
766000
5000
Deze roeipootkreeften zijn een belangrijk onderdeel van de oceanen
13:09
and they are a majorgroot partdeel of the dietdieet of grazingbegrazing baleenBaleinwalvissen whaleswalvissen.
215
771000
4000
en ze maken een groot deel uit van het voedsel van grazende baleinwalvissen.
13:13
What they're doing in the RedwoodRedwood forestBos canopybaldakijn soilbodem
216
775000
4000
Wat ze in de grond van het bladerdak van het sequoiawoud doen,
13:17
hundredshonderden of feetvoeten abovebovenstaand the oceanoceaan, or how they got there,
217
779000
3000
tientallen meters boven de oceaan, of hoe ze daar gekomen zijn,
13:20
is completelyhelemaal unknownonbekend.
218
782000
2000
is compleet onbekend.
13:22
There are some interestinginteressant theoriestheorieën
219
784000
2000
Er zijn een aantal interessante theorieën
13:24
that, if I had time, I would tell you about.
220
786000
2000
waar ik jullie, als ik tijd had, over zou vertellen.
13:26
But as you go and you look closerdichterbij at a treeboom,
221
788000
2000
Als je een boom grondiger gaat bekijken
13:28
what you see is, you see increasingtoenemend complexityingewikkeldheid.
222
790000
3000
zie je toenemende complexiteit.
13:31
We're looking at the very toptop of GayaGaya, whichwelke is thought to be the oldestoudste RedwoodRedwood.
223
793000
4000
We kijken naar de uiterste top van Gaya, wat de oudste kustmammoetboom zou zijn.
13:35
GayaGaya maymei be 3,000 to 5,000 yearsjaar oldoud,
224
797000
5000
Gaya zou 3000 tot 5000 jaar oud kunnen zijn,
13:40
no one really knowsweet, but its toptop has brokengebroken off
225
802000
3000
niemand weet het precies, maar zijn top is ooit afgebroken
13:43
and it's been rottingRot back now.
226
805000
2000
en is nu aan het wegrotten.
13:45
This little JapaneseJapans garden-likeTuin-achtige creationschepping probablywaarschijnlijk tooknam 700 yearsjaar
227
807000
6000
Het heeft waarschijnlijk 700 jaar geduurd om deze kleine Japanse tuinachtige creatie
13:51
to formformulier in its complexityingewikkeldheid that we see right now.
228
813000
4000
te kunnen vormen, in de complexiteit die we nu zien.
13:55
As you look at a treeboom, it takes a magnifyingvergrootglas glassglas to see a giantreusachtig treeboom.
229
817000
5000
Wanneer je naar een boom kijkt heb je een vergrootglas nodig om een reuzenboom te zien.
14:00
I have to showtonen you something unfortunatelyhelaas very sadverdrietig
230
822000
3000
Ik moet jullie helaas iets heel droevigs tonen
14:03
at the conclusionconclusie of this talk.
231
825000
2000
aan het eind van deze lezing.
14:05
The EasternOost- HemlockHemlock treeboom has oftenvaak been describedbeschreven as the RedwoodRedwood of the EastEast.
232
827000
4000
De oostelijke hemlockspar is vaak beschreven als de sequoia van het oosten.
14:09
And we're movingin beweging in a fullvol circlecirkel now.
233
831000
2000
We komen nu terug bij het begin van mijn verhaal.
14:11
In the 1950s, a smallklein organismorganisme appearedverschenen in RichmondRichmond, VirginiaVirginia,
234
833000
5000
In de jaren '50 verscheen er een klein organisme in Richmond, Virginia,
14:16
calledriep the HemlockHemlock woollywollig adelgidadelgid.
235
838000
2000
de 'Hemlock Woolly Adelgid' (adelges tsugae) genaamd.
14:18
It madegemaakt a trans-speciestrans-soorten jumpspringen out of some other organismorganisme in AsiaAsia,
236
840000
4000
Hij verliet een ander organisme in Azië,
14:22
where it was livingleven on HemlockHemlock treesbomen in AsiaAsia.
237
844000
3000
waar hij op Aziatische hemlocksparren leefde.
14:25
When it movedverhuisd into its newnieuwe hostgastheer, the EasternOost- HemlockHemlock treeboom,
238
847000
4000
Toen hij naar zijn nieuwe gastheer verhuisde, de oostelijke hemlockspar,
14:29
it escapedontsnapt its predatorsroofdieren, and the newnieuwe treeboom had no resistanceweerstand to it.
239
851000
4000
ontsnapte hij aan zijn vijanden, en de nieuwe boom had geen weerstand tegen hem.
14:33
The EasternOost- HemlockHemlock forestBos is beingwezen consideredbeschouwd in some waysmanieren
240
855000
4000
De oostelijke hemlocksparren worden op sommige vlakken beschouwd
14:37
the last fragmentsfragmenten of primevalOer rainforestregenwoud eastoosten- of the MississippiMississippi RiverRivier.
241
859000
5000
als de laatste overblijfselen van een onaangetast regenwoud ten oosten van de Mississippi.
14:42
I hadn'thad niet even knownbekend that there were rainforestsregenwouden in the eastoosten-,
242
864000
3000
Ik wist niet eens dat er regenwouden waren in het oosten,
14:45
but in Great SmokyRokerig MountainsBergen NationalNationale ParkPark
243
867000
3000
maar in het Great Smoky Mountains National Park
14:48
it can rainregen up to 100 inchesinches of rainregen a yearjaar.
244
870000
4000
kan er tot 250 cm regen vallen per jaar.
14:53
And in the last two to threedrie summerszomers, these invasiveinvasieve organismsorganismen,
245
875000
7000
Tijdens de laatste twee, drie zomers, zijn deze binnendringende organismes,
15:00
this kindsoort of EbolaEbola of the treesbomen, as it were,
246
882000
3000
deze soort van bomen-ebola als het ware,
15:03
has sweptgeveegd throughdoor the primevalOer HemlockHemlock forestBos of the eastoosten-,
247
885000
4000
door het ongerepte woud van hemlocksparren in het oosten geraasd
15:07
and has absolutelyAbsoluut wipedgeveegd it out. I climbedbeklommen there this pastverleden summerzomer.
248
889000
5000
en hebben het volledig vernietigd. Ik ben er vorige zomer gaan klimmen.
15:12
This is Great SmokyRokerig MountainsBergen NationalNationale ParkPark,
249
894000
2000
Dit is het Great Smoky Mountains National Park.
15:14
and the HemlocksHemlocks are deaddood as farver as the eyeoog can see.
250
896000
5000
Zover het oog reikt zijn de hemlocksparren dood.
15:19
And what we're seeingziend is not just the potentialpotentieel deathdood
251
901000
3000
Wat we hier zien is niet alleen de mogelijke dood
15:22
of the EasternOost- HemlockHemlock speciessoorten --
252
904000
3000
van de oostelijke hemlockspar --
15:25
that is to say, its extinctionuitdoving from naturenatuur dueten gevolge to this invadinginvasie parasiteparasiet --
253
907000
4000
dat wil zeggen, de uitroeiing van deze soort door deze binnendringende parasiet --
15:29
but we're alsoook seeingziend the deathdood of an incrediblyongelooflijk complexcomplex ecosystemecosysteem
254
911000
5000
we zien ook de dood van een ongelooflijk complex ecosysteem
15:34
for whichwelke these treesbomen are merelyalleen the substratesubstraat
255
916000
3000
waarin deze bomen slechts de voedingsbodem vormen
15:37
for the aerialLuchtfoto labyrinthlabyrint of the skyhemel that existsbestaat in theirhun crownskronen.
256
919000
6000
voor het labyrint in de lucht dat zich in hun kruinen bevindt.
15:43
It's absolutelyAbsoluut heartbreakinghartverscheurend to see.
257
925000
3000
Het is echt hartverscheurend om te zien.
15:46
One of the things that is just -- I almostbijna can't conceivezwanger it --
258
928000
4000
Een van de dingen die echt -- ik kan het bijna niet geloven --
15:50
is the ideaidee that the nationalnationaal newsnieuws mediamedia hasn'theeft niet pickeduitgekozen this up at all,
259
932000
4000
is het idee dat de nationale media dit helemaal niet opgepikt hebben.
15:54
and this is the devastationverwoesting of one of the mostmeest importantbelangrijk ecosystemsecosystemen in NorthNoord AmericaAmerika.
260
936000
5000
Dit is de verwoesting van een van de meest belangrijke ecosystemen in Noord-Amerika.
16:02
What can the RedwoodsRedwoods tell us about ourselvesonszelf?
261
944000
3000
Wat kunnen de sequoia's ons over onszelf vertellen?
16:05
Well, I think they can tell us something about humanmenselijk time.
262
947000
3000
Ik denk dat ze ons iets kunnen vertellen over de mensentijd.
16:08
The flickeringflikkeren, transitoryvoorbijgaande aard qualitykwaliteit of humanmenselijk time
263
950000
5000
De flakkerende, vluchtige kwaliteit van mensentijd
16:13
and the brevitybeknoptheid of humanmenselijk life -- the necessitynoodzaak to love.
264
955000
5000
en de kortheid van het menselijke leven -- de noodzaak om lief te hebben.
16:18
But we're differentverschillend from treesbomen, and they can alsoook teachonderwijzen us
265
960000
2000
Maar wij zijn anders dan bomen, en zij kunnen ons ook iets leren
16:20
something about ourselvesonszelf in the differencesverschillen that we have.
266
962000
3000
over onszelf door de verschillen die we hebben.
16:23
We are humanmenselijk, and we have the capacitycapaciteit to love,
267
965000
3000
Wij zijn menselijk en hebben het vermogen om lief te hebben,
16:26
we have the capacitycapaciteit to wonderwonder, and we have a sortsoort of
268
968000
4000
wij hebben het vermogen om ons dingen af te vragen, en een soort
16:30
boundlessgrenzeloos curiositynieuwsgierigheid, a restlessrusteloos inquisitivenessnieuwsgierigheid
269
972000
5000
grenzeloze nieuwsgierigheid, een rusteloze weetgierigheid
16:35
that so suitspast bij us as primatesprimaten, I think.
270
977000
3000
die zo goed bij ons als primaten past, vind ik.
16:38
And at leastminst for me, personallypersoonlijk, the treesbomen have taughtonderwezen me
271
980000
4000
Mij persoonlijk hebben de bomen
16:42
an entirelygeheel newnieuwe way of lovingliefhebbend my childrenkinderen.
272
984000
3000
een volledig nieuwe manier geleerd om van mijn kinderen te houden.
16:45
ExploringVerkennen with them the forestBos canopybaldakijn
273
987000
2000
Met mijn kinderen het bladerdak van het regenwoud verkennen
16:47
has been one of the mostmeest lovelyheerlijk things of my existencebestaan on EarthAarde.
274
989000
4000
was een van de leukste dingen in mijn bestaan op aarde.
16:51
And I think that one of the happiestgelukkigste things is the sensezin that
275
993000
5000
Ik denk dat een van de mooiste dingen het gevoel is dat
16:56
with my childrenkinderen I've been ablein staat to introducevoorstellen them
276
998000
3000
ik mijn kinderen heb kunnen laten kennismaken
16:59
into the very smallklein circlecirkel of humansmensen who are luckyLucky enoughgenoeg,
277
1001000
4000
met de zeer kleine groep van mensen die zo bevoorrecht zijn,
17:03
or possiblymogelijk stupiddom enoughgenoeg, to still climbbeklimmen treesbomen.
278
1005000
4000
of wellicht zo gek zijn, om nog in bomen te klimmen.
17:07
Thank you very much.
279
1009000
2000
Heel erg bedankt.
17:09
(ApplauseApplaus)
280
1011000
11000
(Applaus)
17:20
ChrisChris AndersonAnderson: I think at a previousvoorgaand TEDTED,
281
1022000
3000
Chris Anderson: Ik denk dat op een vorige TED
17:23
I think it was NathanNathan MyhrvoldMyhrvold who told me that it was thought that
282
1025000
4000
Nathan Myhrvold me verteld heeft dat men dacht dat,
17:27
because these treesbomen are like, 2,000 yearsjaar and olderouder,
283
1029000
3000
omdat deze bomen 2000 jaar en ouder zijn,
17:30
on manyveel of them there are ecosystemsecosystemen where there are speciessoorten
284
1032000
3000
vele van hen ecosystemen zijn waarin soorten leven
17:33
that are not foundgevonden anywhereoveral on the EarthAarde
285
1035000
2000
die nergens op aarde voorkomen
17:35
exceptbehalve on that one treeboom. Is that correctcorrect?
286
1037000
3000
behalve op die ene boom. Klopt dat?
17:38
RichardRichard PrestonPreston: Yes, that is correctcorrect. I mentionedvermeld HyperionHyperion, the world's's werelds tallesthoogste treeboom.
287
1040000
5000
Richard Preston: Ja, dat klopt. Ik heb het over Hyperion gehad, de hoogste boom ter wereld.
17:43
And I was a memberlid of a climbingbeklimming teamteam that madegemaakt the first climbbeklimmen of it, in 2006.
288
1045000
5000
Ik zat in het klimteam dat hem het eerst beklommen heeft, in 2006.
17:48
And while we were climbingbeklimming HyperionHyperion, MarieMarie AntoineAntoine spottedgespot
289
1050000
4000
En terwijl we Hyperion aan het beklimmen waren, zag Marie Antoine
17:52
an unknownonbekend speciessoorten of golden-browngoudbruin antmier about halfwayhalverwege up the trunkromp.
290
1054000
6000
een onbekend soort goudbruine mier ongeveer halverwege de stam.
17:58
AntsMieren are not knownbekend to occurvoorkomen in RedwoodRedwood treesbomen, curiouslynieuwsgierig enoughgenoeg,
291
1060000
3000
Vreemd genoeg zijn er nooit mieren gezien in mammoetbomen
18:01
and we wonderedvroeg me af whetherof this antmier, this speciessoorten of antmier,
292
1063000
3000
en we vroegen ons af of deze mier, deze soort,
18:04
was only endemicendemisch to that one treeboom, or possiblymogelijk to that groveGrove.
293
1066000
4000
alleen endemisch was voor deze boom hier, of misschien voor het hele groepje bomen.
18:08
And in subsequentlatere climbsbeklimmingen they could never find that antmier again,
294
1070000
3000
Tijdens latere beklimmingen heeft men die mier nooit meer kunnen terugvinden,
18:11
and so no specimensspecimens have ever been collectedverzamelde.
295
1073000
2000
dus zijn er nooit specimen verzameld.
18:13
We don't know what it is -- we just know it's there.
296
1075000
4000
We weten niet wat het is -- we weten alleen dat ze er is.
18:17
CACA: So, you have to wonderwonder when, you know,
297
1079000
2000
CA: Dus je moet je afvragen,
18:19
if some other speciessoorten than us was recordingopname the storiesverhalen that matteredtelde on EarthAarde,
298
1081000
6000
als een andere soort dan wij de verhalen zou opnemen die van belang zijn op aarde,
18:25
you know, our storiesverhalen are about IraqIrak and waroorlog and politicspolitiek and celebrityberoemdheid gossiproddel.
299
1087000
6000
onze verhalen gaan over Irak en oorlog en politiek en beroemdheden, weet je.
18:31
You've just told us a differentverschillend storyverhaal of this tragictragisch armsarmen racerace that's happeninggebeurtenis,
300
1093000
4000
Jij hebt ons net een ander verhaal verteld, over de tragische bewapeningswedloop die nu aan de gang is,
18:35
and maybe wholegeheel ecosystemsecosystemen goneweg forevervoor altijd.
301
1097000
3000
en misschien hele ecosystemen die voorgoed verdwenen zijn.
18:38
It's an amazingverbazingwekkend sensezin of wonderwonder you've givengegeven me,
302
1100000
2000
Je hebt me een verbazingwekkend gevoel van verwondering gegeven,
18:40
and a sensezin of just how fragilebreekbaar this wholegeheel thing is.
303
1102000
3000
en het besef hoe fragiel deze hele zaak is.
18:43
RPRP: It is fragilebreekbaar, and you know, I think about emergingopkomende humanmenselijk diseasesziekten --
304
1105000
4000
RP: Het is inderdaad fragiel, en ik denk aan opduikende menselijke ziektes --
18:47
parasitesparasieten that moveverhuizing into the humanmenselijk speciessoorten.
305
1109000
3000
parasieten die naar de menselijke soort verhuizen.
18:50
But that's just a very smallklein facetfacet
306
1112000
3000
Maar dat is slechts een heel klein aspect
18:53
of a much greatergroter problemprobleem of invasionsinvasies of speciessoorten worldwidewereldwijd,
307
1115000
4000
van een veel groter probleem van invasies van soorten wereldwijd,
18:57
all throughdoor the ecosystemsecosystemen, and you know, the EarthAarde itselfzelf --
308
1119000
2000
in alle ecosystemen, en in de aarde zelf --
18:59
CACA: PartlyDeels causedveroorzaakt by us, inadvertentlyonbedoeld.
309
1121000
3000
CA: Gedeeltelijk door ons veroorzaakt, onopzettelijk.
19:02
RPRP: CausedVeroorzaakt by humansmensen. CausedVeroorzaakt by the movementbeweging of humansmensen.
310
1124000
3000
RP: Door de mens veroorzaakt. Door de beweging van de mens veroorzaakt.
19:05
You can think of the Earth'sAarde biospherebiosfeer as a palacePaleis,
311
1127000
5000
Je kan de biosfeer van de aarde zien als een paleis,
19:10
and the continentscontinenten are roomskamers in the palacePaleis,
312
1132000
3000
de continenten zijn kamers in het paleis
19:13
and the islandseilanden are smallklein roomskamers.
313
1135000
2000
en de eilanden zijn kleine kamertjes.
19:15
But latelyde laatste tijd, the doorsdeuren of the palacePaleis have been flungsmeet openOpen,
314
1137000
4000
Maar de laatste tijd zijn de deuren van het paleis opengesmeten
19:19
and the wallswanden are comingkomt eraan down.
315
1141000
3000
en zijn de muren aan het instorten.
19:22
CACA: RichardRichard PrestonPreston, thank you very much, I think.
316
1144000
2000
CA: Richard Preston, heel erg bedankt, denk ik.
19:24
RPRP: Thank you.
317
1146000
2000
RP: Bedankt.
Translated by Lien Moris
Reviewed by Axel Saffran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Richard Preston - Writer
Richard Preston wrote The Hot Zone, a classic look at the Ebola virus and the scientists who fight it. His wide-ranging curiosity about science and people has led him to cover a dizzying list of topics, with a lapidary attention to detail and an ear for the human voice.

Why you should listen

Richard Preston is one of the only humans to have climbed Hyperion, a nearly 380-foot redwood tree that is the tallest living thing on Earth. Hyperion was discovered by explorer Michael Taylor while Preston was writing his latest full-length book, The Wild Trees. 

His earlier book The Hot Zone sold millions of copies, spawned a movie, and made the Ebola virus horrifyingly familiar. The book is part of his Dark Biology trilogy, which includes the novel The Cobra Event and The Demon in the Freezer, a look at the bioterror implications of smallpox. He is a regular contributor to The New Yorker. His latest book, Panic in Level Four, is a collection of reportage on a wonderful range of topics, from mathematical geniuses to trees to one of the most shocking medical conditions you can imagine. (This is the book that was passed around the TED offices with the note, "Don't read the final chapter while eating.")

More profile about the speaker
Richard Preston | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee