ABOUT THE SPEAKER
Adam Davidson - Journalist
Adam Davidson is the co-host and co-creator of "Planet Money," a weekly podcast and radio feature about the economy.

Why you should listen

Adam Davidson is co-founder and co-host of Planet Money, a co-production of NPR and This American Life. He also writes the weekly "It's the Economy" column for the New York Times Magazine. In two weekly podcasts, a blog, and regular features on Morning Edition, All Things Considered and This American Life, Planet Money helps listeners understand how dramatic economic change is impacting their lives. Planet Money also proves, every day, that substantive, intelligent economic reporting can be funny, engaging, and accessible to the non-expert.

His radio documentary on the housing crisis, "The Giant Pool of Money," which he co-reported and produced with Alex Blumberg, was named one of the top ten works of journalism of the decade by the Arthur L. Carter Journalism Institute at New York University. It was widely recognized as the clearest and most entertaining explanation of the roots of the financial crisis in any media. Davidson and Blumberg took the lessons they learned crafting "The Giant Pool of Money" to create Planet Money.

Before Planet Money, Davidson was International Business and Economics Correspondent for NPR. He traveled around the world to cover the global economy and pitched in during crises, such as reporting from Indonesia's Banda Aceh just after the tsunami, New Orleans post-Katrina, and Paris during the youth riots. Prior to coming to NPR, Davidson was Middle East correspondent for PRI's Marketplace. He spent a year in Baghdad, Iraq, from 2003 to 2004, producing award-winning reports on corruption in the US occupation.

More profile about the speaker
Adam Davidson | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2012

Adam Davidson: What we learned from teetering on the fiscal cliff

Adam Davidson: Czego nauczyliśmy się będąc na krawędzi klifu fiskalnego

Filmed:
811,545 views

Mamy koniec 2012 roku, a amerykański system polityczny jest pogrążony w konflikcie z powodu „klifu fiskalnego" - impasu w budżecie, który można rozwiązać jedynie przy obustronnym porozumieniu. (Na nim skupia się aktualnie wzrok całego świata). Adam Davidson, jeden z twórców bloga i podcastów o nazwie „Planet Money", dzieli się zaskakującymi danymi pokazującymi, jak można rozwiązać ten problem.
- Journalist
Adam Davidson is the co-host and co-creator of "Planet Money," a weekly podcast and radio feature about the economy. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:17
So a friendprzyjaciel of minekopalnia who'skto jest a politicalpolityczny scientistnaukowiec,
0
1509
2316
Mój znajomy, który jest politologiem,
00:19
he told me severalkilka monthsmiesiące agotemu
1
3825
1603
powiedział mi kilka miesięcy temu
00:21
exactlydokładnie what this monthmiesiąc would be like.
2
5428
2068
dokładnie, jaki będzie ten miesiąc.
00:23
He said, you know, there's this fiscalfiskalny cliffUrwisko comingprzyjście,
3
7496
2914
Powiedział: „Wiesz, nadchodzi klif fiskalny,
00:26
it's going to come at the beginningpoczątek of 2013.
4
10410
3606
zacznie się na początku 2013 r.
00:29
BothZarówno partiesimprezy absolutelyabsolutnie need to resolverozwiązać it,
5
14016
2760
Obie strony koniecznie muszą się z nim uporać,
00:32
but neitherani partyprzyjęcie wants to be seenwidziany as the first to resolverozwiązać it.
6
16776
2825
ale żadna nie chce zrobić tego jako pierwsza.
00:35
NeitherAni partyprzyjęcie has any incentivezachęta to solverozwiązać it a seconddruga before it's duez powodu,
7
19601
4217
Nikt nie odniesie korzyści z uporania się
z klifem na ostatnią chwilę,
00:39
so he said, DecemberGrudnia, you're just going to see lots of
8
23818
2620
więc - ciągnął dalej - w grudniu zobaczymy
00:42
angryzły negotiationsnegocjacje, negotiationsnegocjacje breakingłamanie apartniezależnie,
9
26438
3220
wiele gniewnych i załamujących się negocjacji,
00:45
reportsraporty of phonetelefon callspołączenia that aren'tnie są going well,
10
29658
2749
raportów z rozmów telefonicznych, które nie idą dobrze,
00:48
people sayingpowiedzenie nothing'snic nie happeningwydarzenie at all,
11
32407
2162
ludzi, którzy mówią, że nic się właściwie nie dzieje,
00:50
and then sometimeczasami around ChristmasBoże Narodzenie or NewNowy Year'sRok,
12
34569
2546
a potem w okolicach świąt lub Nowego Roku,
00:53
we're going to hearsłyszeć, "Okay, they resolvedzdecydowany everything."
13
37115
2608
usłyszymy „Okej, problem rozwiązany".
00:55
He told me that a fewkilka monthsmiesiące agotemu. He said he's 98 percentprocent positivepozytywny they're going to resolverozwiązać it,
14
39723
4588
Powiedział mi to kilka miesięcy temu.
Był na 98% pewien, że uda się to rozwiązać.
01:00
and I got an emaile-mail from him todaydzisiaj sayingpowiedzenie, all right,
15
44311
2434
Dzisiaj dostałem od niego maila, w którym stwierdza,
01:02
we're basicallygruntownie on tracktor, but now I'm 80 percentprocent positivepozytywny
16
46745
3979
że jesteśmy na dobrej drodze,
ale teraz jest tylko na 80% pewien,
01:06
that they're going to resolverozwiązać it.
17
50724
1676
że problem uda się rozwiązać.
01:08
And it madezrobiony me think. I love studyingstudiować
18
52400
2544
Zacząłem nad tym myśleć. Uwielbiam analizować
01:10
these momentschwile in AmericanAmerykański historyhistoria
19
54944
1993
te momenty w historii Stanów Zjednoczonych,
01:12
when there was this frenzyszał of partisanpartyzant angergniew,
20
56937
3900
kiedy strony są pogrążone w szalonym gniewie,
01:16
that the economygospodarka was on the vergeskraj of totalcałkowity collapsezawalić się.
21
60837
3141
bo gospodarka jest na krawędzi załamania.
01:19
The mostwiększość famoussławny earlywcześnie battlebitwa was AlexanderAleksander HamiltonHamilton
22
63978
4240
Najsłynniejsza wczesna bitwa
rozegrała się między Aleksandrem Hamiltonem
01:24
and ThomasThomas JeffersonJefferson over what the dollardolar would be
23
68218
3561
a Thomasen Jeffersonem o to,
czy kurs dolara spadnie czy wzrośnie,
01:27
and how it would be backedwspierane up, with AlexanderAleksander HamiltonHamilton
24
71779
2321
i w jaki sposób dolar będzie
zabezpieczony. Aleksander Hamilton stwierdził:
01:30
sayingpowiedzenie, "We need a centralcentralny bankBank, the First BankBank of the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
25
74100
3244
„Potrzebujemy banku centralnego,
Pierwszego Banku Stanów Zjednoczonych,
01:33
or elsejeszcze the dollardolar will have no valuewartość.
26
77344
1799
inaczej dolar kompletnie straci na wartości.
01:35
This economygospodarka won'tprzyzwyczajenie work,"
27
79143
1625
Ten rodzaj prowadzenia gospodarki nie zadziała",
01:36
and ThomasThomas JeffersonJefferson sayingpowiedzenie, "The people won'tprzyzwyczajenie trustzaufanie that.
28
80768
2409
na co Thomas Jefferson odpowiedział:
„Ludzie nie będą temu ufać.
01:39
They just foughtwalczył off a kingkról. They're not going to acceptzaakceptować some centralcentralny authorityautorytet."
29
83177
3788
Właśnie zrzucili z tronu króla.
Nie zaakceptują jakiejś władzy centralnej".
01:42
This battlebitwa definedokreślone the first 150 yearslat of the U.S. economygospodarka,
30
86965
5522
Ta bitwa zadecydowała o pierwszych
150 latach amerykańskiej gospodarki.
01:48
and at everykażdy momentza chwilę, differentróżne partisanspartyzantów sayingpowiedzenie,
31
92487
3650
W każdej chwili różne ugrupowania twierdzą,
01:52
"Oh my God, the economy'sgospodarki about to collapsezawalić się,"
32
96137
2188
że gospodarka jest na krawędzi przepaści,
01:54
and the restodpoczynek of us just going about, spendingwydatki our bucksdolców
33
98325
2149
a większość z nas jedynie wydaje pieniądze
01:56
on whatevercokolwiek it is we wanted to buykupować.
34
100474
3224
na cokolwiek tylko nam się zachce.
01:59
To give you a quickszybki primerpodkład on where we are,
35
103698
2733
Oto krótki przegląd sytuacji,
02:02
a quickszybki refresherodświeżające on where we are.
36
106431
1779
z którą zmagamy się dzisiaj.
02:04
So the fiscalfiskalny cliffUrwisko, I was told
37
108210
2564
Klif fiskalny, jak mi powiedziano,
02:06
that that's too partisanpartyzant a thing to say,
38
110774
2466
jest zbyt tendencyjnym wyrażeniem,
02:09
althoughmimo że I can't rememberZapamiętaj whichktóry partyprzyjęcie it's supportingwspieranie or attackingnapadający.
39
113240
3422
choć nie pamiętam, którą partię
w ten sposób popieram, a którą atakuję.
02:12
People say we should call it the fiscalfiskalny slopenachylenie,
40
116662
2361
Niektórzy twierdzą,
że powinniśmy nazywać to zboczem fiskalnym
02:14
or we should call it an austerityoszczędnościowe crisiskryzys,
41
119023
2046
albo kryzysem problemów ekonomicznych,
02:16
but then other people say, no, that's even more partisanpartyzant.
42
121069
2386
choć wtedy inni twierdzą,
że te nazwy są nawet bardziej tendencyjne.
02:19
So I just call it the self-imposeddobrowolnym, self-destructiveautodestrukcyjne
43
123455
2777
Nazywam więc to samonarzuconym, autodestrukcyjnym
02:22
arbitraryarbitralny deadlineostateczny termin about resolvingRozwiązywanie an inevitablenieunikniony problemproblem.
44
126232
4697
arbitralnym terminem rozwiązania nieuniknionego problemu.
02:26
And this is what the inevitablenieunikniony problemproblem lookswygląda like.
45
130929
3627
A tak wygląda nieunikniony problem.
02:30
So this is a projectionwystęp of U.S. debtdług as a percentageodsetek
46
134556
4358
To jest prognoza amerykańskiego długu w stosunku do
02:34
of our overallogólnie economygospodarka, of GDPPKB.
47
138914
2362
całej gopodarki, PKB.
02:37
The lightlekki blueniebieski dottedkropkowana linelinia representsreprezentuje
48
141276
3368
Niebieska przerywana linia przedstawia
02:40
the CongressionalKongresu BudgetBudżet Office'sUrzędu bestNajlepiej guessodgadnąć
49
144644
2129
scenariusz, który, według agencji
dostarczającej Kongresowi danych o gospodarce,
02:42
of what will happenzdarzyć if CongressKongres really doesn't do anything,
50
146773
4075
nastąpi, jeśli Kongres nie zrobi nic.
02:46
and as you can see, sometimeczasami around 2027,
51
150848
3516
Jak widzicie, około 2027 r.
02:50
we reachdosięgnąć GreekGrecki levelspoziomy of debtdług,
52
154364
2288
osiągniemy poziom długu zbliżony do Grecji,
02:52
somewheregdzieś around 130 percentprocent of GDPPKB,
53
156652
2888
ok. 130% PKB,
02:55
whichktóry tellsmówi you that some time in the nextNastępny 20 yearslat,
54
159540
3360
co znaczy, że jeśli w ciągu następnych 20 lat
02:58
if CongressKongres does absolutelyabsolutnie nothing,
55
162900
2370
Kongres nie zrobi absolutnie nic,
03:01
we're going to hittrafienie a momentza chwilę where the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy investorsinwestorzy,
56
165270
3674
przyjdzie taka chwila, kiedy inwestorzy zagraniczni,
03:04
the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy bondwięź buyerskupujących, are going to say,
57
168944
1601
światowi nabywcy obligacji, stwierdzą,
03:06
"We don't trustzaufanie AmericaAmeryka anymorejuż. We're not going to lendpożyczać them any moneypieniądze,
58
170545
2790
że nie ufają już dłużej Stanom
i nie będą nam pożyczać pieniędzy,
03:09
exceptz wyjątkiem at really highwysoki interestzainteresowanie ratesstawki."
59
173335
2039
chyba że przy bardzo wysokim oprocentowaniu.
03:11
And at that momentza chwilę our economygospodarka collapseswali.
60
175374
2866
W tym momencie wali się nasza gospodarka.
03:14
But rememberZapamiętaj, GreeceGrecja is there todaydzisiaj.
61
178240
1849
Grecja jest w tym miejscu dzisiaj.
03:15
We're there in 20 yearslat. We have lots and lots of time
62
180089
3902
My możemy tam być za 20 lat. Mamy dużo czasu
03:19
to avoiduniknąć that crisiskryzys,
63
183991
2221
na uniknięcie kryzysu,
03:22
and the fiscalfiskalny cliffUrwisko was just one more attemptpróba
64
186212
3695
a klif fiskalny to jeszcze jedna próba
03:25
at tryingpróbować to forcesiła the two sidesboki to resolverozwiązać the crisiskryzys.
65
189907
3537
pogodzenia obu stron w celu zażegnania kryzysu.
03:29
Here'sTutaj jest anotherinne way to look at exactlydokładnie the samepodobnie problemproblem.
66
193444
3408
A to inny sposób interpretacji tego samego problemu.
03:32
The darkciemny blueniebieski linelinia is how much the governmentrząd spendswydaje.
67
196852
2944
Ciemnoniebiska linia pokazuje wydatki rządowe.
03:35
The lightlekki blueniebieski linelinia is how much the governmentrząd getsdostaje in.
68
199796
3457
Jasnoniebieska linia pokazuje,
ile pieniędzy wpływa do rządu.
03:39
And as you can see, for mostwiększość of recentniedawny historyhistoria,
69
203253
2760
Jak widać, przez większość czasu,
03:41
exceptz wyjątkiem for a briefkrótki periodokres, we have consistentlykonsekwentnie spentwydany
70
206013
3632
oprócz krótkiego okresu, mieliśmy większe wydatki
03:45
more than we take in. ThusW ten sposób the nationalkrajowy debtdług.
71
209645
3200
niż dochody. Stąd dług publiczny.
03:48
But as you can alsorównież see, projectedrzutowany going forwardNaprzód,
72
212845
3879
Możecie jednak również zauważyć, że w przyszłości
03:52
the gapszczelina widensrozszerza się a bitkawałek and raisespodnosi a bitkawałek,
73
216724
3016
zakłada się poszerzenie i podniesienie tej różnicy
03:55
and this graphwykres is only throughprzez 2021.
74
219740
2049
a ten wykres kończy się zaledwie na 2021 r.
03:57
It getsdostaje really, really uglybrzydki out towardsw kierunku 2030.
75
221789
3663
Potem, bliżej 2030 r.,
zaczyna się robić bardzo nieciekawie.
04:01
And this graphwykres sortsortować of sumssumy up what the problemproblem is.
76
225452
4125
Ten wykres podsumowuje ten problem.
04:05
The DemocratsDemokraci, they say, well, this isn't a bigduży dealsprawa.
77
229577
3089
Demokraci twierdzą, że nie jest on wielki.
04:08
We can just raisepodnieść taxespodatki a bitkawałek and closeblisko that gapszczelina,
78
232666
4118
Wystarczy trochę podnieść podatki
i w ten sposób zniwelować różnicę,
04:12
especiallyszczególnie if we raisepodnieść taxespodatki on the richbogaty.
79
236784
2256
zwłaszcza, jeśli podniesiemy je dla osób bogatych.
04:14
The RepublicansRepublikanie say, hey, no, no, we'vemamy got a better ideapomysł.
80
239040
2623
Republikanie twierdzą, że mają lepszy pomysł.
04:17
Why don't we lowerniższy bothobie lineskwestia?
81
241663
1439
Dlaczego by nie obniżyć obu linii?
04:19
Why don't we lowerniższy governmentrząd spendingwydatki and lowerniższy governmentrząd taxespodatki,
82
243102
3955
Można przecież obniżyć wydatki rządowe i podatki,
04:22
and then we'lldobrze be on an even more favorablekorzystny
83
247057
3449
a wtedy będziemy na korzystnej drodze
04:26
long-termdługoterminowy deficitdeficyt trajectorytrajektoria?
84
250506
2479
długoterminowej redukcji deficytu.
04:28
And behindza this powerfulpotężny disagreementnieporozumienia betweenpomiędzy
85
252985
4579
W obliczu istnienia tej silnej różnicy zdań na temat
04:33
how to closeblisko that gapszczelina,
86
257564
1780
sposobu zniwelowania tej różnicy
04:35
there's the worstnajgorszy kinduprzejmy of cynicalcyniczny partyprzyjęcie politicsPolityka,
87
259344
3385
najbardziej cyniczni politycy partyjni
04:38
the worstnajgorszy kinduprzejmy of insiderInsider baseballbaseball, lobbyinglobbing, all of that stuffrzeczy,
88
262729
5373
uprawiają najgorszego rodzaju lobbying.
04:44
but there's alsorównież this powerfullymocno interestingciekawy,
89
268102
4261
Istnieje także ten ogromnie interesujący,
04:48
respectfulpełen szacunku disagreementnieporozumienia betweenpomiędzy
90
272363
2433
pełen szacunku konflikt pomiędzy
04:50
two fundamentallyzasadniczo differentróżne economicgospodarczy philosophiesfilozofie.
91
274796
3527
dwiema fundamentalnie różnymi
filozofiami gospadarczymi.
04:54
And I like to think, when I pictureobrazek how RepublicansRepublikanie
92
278323
4823
Gdy myślę o tym, jak Republikanie
04:59
see the economygospodarka, what I pictureobrazek is just some amazinglyzadziwiająco
93
283146
5131
postrzegają gospodarkę, to,
co sobie wyobrażam, to niezwykle
05:04
well-engineereddobrze zaprojektowany machinemaszyna, some perfectidealny machinemaszyna.
94
288277
3311
dobrze skonstruowana, perfekcyjna maszyna.
05:07
UnfortunatelyNiestety, I pictureobrazek it madezrobiony in GermanyNiemcy or JapanJaponia,
95
291588
4478
Niestety, wyobrażam sobie,
że jest wyprodukowana w Niemczech lub Japonii.
05:11
but this amazingniesamowity machinemaszyna that's constantlystale scouringdo czyszczenia
96
296066
2853
Ta niezwykła maszyna nieustannie oczyszcza
05:14
everykażdy bitkawałek of humanczłowiek endeavorEndeavor and takingnabierający resourceszasoby,
97
298919
5096
każdy ludzki wysiłek i przesuwa zasoby:
05:19
moneypieniądze, laborpraca, capitalkapitał, machinerymaszyneria,
98
304015
2349
pieniądze, pracę, kapitał, maszyny,
05:22
away from the leastnajmniej productiveproduktywny partsCzęści and towardsw kierunku the more productiveproduktywny partsCzęści,
99
306364
4250
z dala od mniej produktywnych części
do tych bardziej produktywnych.
05:26
and while this mightmoc causeprzyczyna temporarychwilowy dislocationzwichnięcie,
100
310614
1596
Mimo, iż może to spowodować
tymczasową dezorganizację,
05:28
what it does is it buildsbuduje up the more productiveproduktywny areasobszary
101
312210
3494
wynikiem tego jest wzmocnienie
obszarów o wysokiej produktywności
05:31
and letspozwala the lessmniej productiveproduktywny areasobszary fadeblaknąć away and dieumierać,
102
315704
2630
oraz redukcja i elimminacja tych mało produktywnych.
05:34
and as a resultwynik the wholecały systemsystem is so much more efficientwydajny,
103
318334
2776
W rezultacie cały system staje się bardziej wydajny
05:37
so much richerbogatszy for everybodywszyscy.
104
321110
2338
i korzystny dla wszystkich.
05:39
And this viewwidok generallyogólnie believeswierzy that there is a rolerola for governmentrząd,
105
323448
3913
Zakłada się tutaj, że rząd ma swoją niewielką rolę,
05:43
a smallmały rolerola, to setzestaw the ruleszasady so people aren'tnie są lyingkłamstwo
106
327361
2820
polegającą na ustalaniu
przepisów zapobiegających kłamstwom,
05:46
and cheatingoszukiwanie and hurtingRani eachkażdy other,
107
330181
2249
oszustwom i wzajemnej krzywdzie.
05:48
maybe, you know, have a policePolicja forcesiła and a fireogień departmentdepartament
108
332430
3304
To tak, jakby mieć policję, straż pożarną
05:51
and an armyarmia, but to have a very limitedograniczony reachdosięgnąć
109
335734
3000
i wojsko, choć przy bardzo ograniczonym wpływie
05:54
into the mechanismsmechanizmy of this machinerymaszyneria.
110
338734
3000
na funkcjonowanie całej tej maszyny.
05:57
And when I pictureobrazek how DemocratsDemokraci and Democratic-leaningDemokratyczna pochylony
111
341734
4176
Jak natomiast Demokraci i ich ekonomiści
06:01
economistsekonomiści pictureobrazek this economygospodarka,
112
345910
2968
wyobrażają sobie gospodarkę?
06:04
mostwiększość DemocraticDemokratycznej economistsekonomiści are, you know, they're capitalistskapitaliści,
113
348878
2556
Większość demokratycznych ekonomistów
jest, jak wiecie, kapitalistami
06:07
they believe, yes, that's a good systemsystem a lot of the time.
114
351434
2740
i sądzi, że zazwyczaj jest to dobry system.
06:10
It's good to let marketsrynki moveruszaj się resourceszasoby to theirich more productiveproduktywny use.
115
354174
4120
Dobrze jest pozwolić rynkom przemieszczać zasoby
w celu zwiększenia produktywności.
06:14
But that systemsystem has tonsmnóstwo of problemsproblemy.
116
358294
3916
Ten system ma jednak wiele wad.
06:18
WealthBogactwo pileshemoroidy up in the wrongźle placesmiejsca.
117
362210
2329
Bogactwo gromadzi się w złych miejscach.
06:20
WealthBogactwo is rippedpodarte away from people who shouldn'tnie powinien be callednazywa unproductivebezproduktywne.
118
364539
4274
Jest odbierane ludziom, których nie powinno nazywać się bezproduktywnymi.
06:24
That's not going to createStwórz an equitablesprawiedliwy, fairtargi societyspołeczeństwo.
119
368813
2868
Tak nie stworzymy równego, sprawiedliwego społeczeństwa.
06:27
That machinemaszyna doesn't careopieka about the environmentśrodowisko,
120
371681
2872
Ten system nie martwi się również kwestiami środowiska,
06:30
about racismrasizm, about all these issuesproblemy
121
374553
2066
rasizmu, czy innymi,
06:32
that make this life worsegorzej for all of us,
122
376619
2798
które pogarszają nasze życie,
06:35
and so the governmentrząd does have a rolerola to take resourceszasoby
123
379417
3079
więc obowiązkiem rządu jest wykorzystanie zasobów
06:38
from more productiveproduktywny usesużywa, or from richerbogatszy sourcesźródła,
124
382496
3281
w bardziej produktywny sposób
lub wzięcie ich z bogatszych źródeł
06:41
and give them to other sourcesźródła.
125
385777
2668
i przekazanie biedniejszym.
06:44
And when you think about the economygospodarka throughprzez these two differentróżne lensessoczewki,
126
388445
5055
Jeśli spróbujecie spojrzeć na gospodarkę
przez te dwie soczewki,
06:49
you understandzrozumieć why this crisiskryzys is so hardciężko to solverozwiązać,
127
393500
4058
zrozumiecie, dlaczego
tak trudno jest rozwiązać ten kryzys.
06:53
because the worsegorzej the crisiskryzys getsdostaje, the higherwyższy the stakespula are,
128
397558
3989
Im jest on gorszy, im większa jest stawka w tej grze,
06:57
the more eachkażdy sidebok thinksmyśli they know the answerodpowiedź
129
401547
2768
tym większa pewność każdej ze stron, że zna rozwiązanie,
07:00
and the other sidebok is just going to ruinruina everything.
130
404315
3353
a ta druga strona tylko wszystko zniszczy.
07:03
And I can get really despairingstraciwszy nadzieję. I've spentwydany a lot
131
407668
3135
Rozpaczam z tego powodu. Ostatnie lata
07:06
of the last fewkilka yearslat really depressedprzygnębiony about this,
132
410803
3063
byłem pogrążony w depresji na myśl o tym,
07:09
untilaż do this yearrok, I learnednauczyli something that
133
413866
3049
aż do tego roku, kiedy nauczyłem się czegoś,
07:12
I feltczułem really excitedpodekscytowany about. I feel like it's really good newsAktualności,
134
416915
3480
co mnie podekscytowało.
Wydaje mi się, że to dobra wiadomość.
07:16
and it's so shockingwstrząsający, I don't like sayingpowiedzenie it, because I think
135
420395
2861
Jest tak szokująca, że nie lubię
o niej mówić, bo wydaje mi się,
07:19
people won'tprzyzwyczajenie believe me.
136
423256
1505
że ludzie mi nie uwierzą.
07:20
But here'soto jest what I learnednauczyli.
137
424761
1318
A nauczyłem się tego:
07:21
The AmericanAmerykański people, takenwzięty as a wholecały,
138
426079
2420
Amerykanie, jako populacja,
07:24
when it comespochodzi to these issuesproblemy, to fiscalfiskalny issuesproblemy,
139
428499
3200
gdy przychodzi do kwestii fiskalnych,
07:27
are moderateumiarkowany, pragmaticpragmatyczne centristscentrystów.
140
431699
3723
są w umiarkowanym, pragmatycznym centrum.
07:31
And I know that's hardciężko to believe, that the AmericanAmerykański people
141
435422
2265
Wiem, że trudno uwierzyć w to, że Amerykanie
07:33
are moderateumiarkowany, pragmaticpragmatyczne centristscentrystów.
142
437687
1433
mają pragmatyczne poglądy centrowe.
07:35
But let me explainwyjaśniać what I'm thinkingmyślący.
143
439120
2581
Pozwólcie mi jednak wyjaśnić.
07:37
When you look at how the federalfederalny governmentrząd spendswydaje moneypieniądze,
144
441701
3297
Jeżeli zobaczycie, jak rząd spędza pieniądze,
07:40
so this is the battlebitwa right here,
145
444998
2574
a o to właśnie toczy się bitwa,
07:43
55 percentprocent, more than halfpół, is on SocialSpołeczne SecurityBezpieczeństwa,
146
447572
2693
to ponad połowa, 55%, idzie na ubezpieczenie społeczne,
07:46
MedicareMedicare, MedicaidMedicaid, a fewkilka other healthzdrowie programsprogramy,
147
450265
2368
opiekę i pomoc medyczną,
oraz parę innych programów;
07:48
20 percentprocent defenseobrona, 19 percentprocent discretionaryuznaniowe,
148
452633
3019
20% na obronę, 19% na inne cele
07:51
and sixsześć percentprocent interestzainteresowanie.
149
455652
1906
i 6% na odsetki.
07:53
So when we're talkingmówić about cuttingtnący governmentrząd spendingwydatki,
150
457558
4718
Gdy więc mówimy o obcięciu wydatków rządowych,
07:58
this is the piepie we're talkingmówić about,
151
462276
2006
mamy na myśli właśnie te 6%,
08:00
and AmericansAmerykanie overwhelminglyprzemożnie, and it doesn't mattermateria
152
464282
3587
a Amerykanom w większości, niezależnie od
08:03
what partyprzyjęcie they're in, overwhelminglyprzemożnie like
153
467869
3533
przywiązania partyjnego, podoba się
08:07
that bigduży 55 percentprocent chunkkawałek.
154
471402
2439
ta część równa 55%.
08:09
They like SocialSpołeczne SecurityBezpieczeństwa. They like MedicareMedicare.
155
473841
1992
Amerykanie są za ubezpieczeniem
społecznym i zdrowotnym.
08:11
They even like MedicaidMedicaid, even thoughchociaż that goesidzie to the poorubogi and indigentniezamożnej,
156
475833
3528
Są nawet za pomocą medyczną,
choć idzie do biednych,
08:15
whichktóry you mightmoc think would have lessmniej supportwsparcie.
157
479361
2424
więc wydawałoby się,
że będzie miała mniejsze poparcie.
08:17
And they do not want it fundamentallyzasadniczo touchedwzruszony,
158
481785
3951
Nie chcą w niej żadnych istotnych zmian,
08:21
althoughmimo że the AmericanAmerykański people are remarkablywybitnie comfortablewygodny,
159
485736
4191
choć zarówno demokraci, jak i republikanie
08:25
and DemocratsDemokraci roughlyw przybliżeniu equalrówny to RepublicansRepublikanie,
160
489927
2912
są coraz bardziej przekonani do wprowadzenia
08:28
with some minormniejszy tweaksszczypie to make the systemsystem more stablestabilny.
161
492839
4765
drobnych usprawnień
zwiększających stabilność systemu.
08:33
SocialSpołeczne SecurityBezpieczeństwa is fairlydość easyłatwo to fixnaprawić.
162
497604
2761
Ubezpieczenie społeczne łatwo naprawić.
08:36
The rumorsplotki of its demisezgon are always greatlybardzo exaggeratedprzesadzone.
163
500365
3784
Plotki o jego końcu są zawsze wielce przesadzone.
08:40
So graduallystopniowo raisepodnieść SocialSpołeczne SecurityBezpieczeństwa retirementprzejścia na emeryturę agewiek,
164
504149
2294
Wystarczy stopniowo podnieść wiek emerytalny,
08:42
maybe only on people not yetjeszcze bornurodzony.
165
506443
2373
może tylko w przypadku osób jeszcze nienarodzonych.
08:44
AmericansAmerykanie are about 50/50,
166
508816
2425
Około połowa Amerykanów popiera Demokratów
08:47
whetherczy they're DemocratsDemokraci or RepublicansRepublikanie.
167
511241
1996
a druga połowa Republikanów.
08:49
ReduceZmniejszenie MedicareMedicare for very wealthyzamożny seniorsseniorzy,
168
513237
2352
Zmniejszenie opieki medycznej dla zamożnych emerytów;
08:51
seniorsseniorzy who make a lot of moneypieniądze. Don't even eliminatewyeliminować it. Just reducezmniejszyć it.
169
515589
3321
nawet nie zlikwidowanie,
bo wystarczy tylko zawężenie oferty
08:54
People generallyogólnie are comfortablewygodny with it, DemocratsDemokraci and RepublicansRepublikanie.
170
518910
5015
- większość Demokratów i Republikan godzi się na to.
08:59
RaisePodnieść medicalmedyczny healthzdrowie careopieka contributionsskładki?
171
523925
2307
Zwiększenie składek zdrowotnych?
09:02
EveryoneKażdy hatesnienawidzi that equallyna równi, but RepublicansRepublikanie
172
526232
2429
Każdy tego nienawidzi, ale Republikanie
09:04
and DemocratsDemokraci hatenienawidzić that togetherRazem.
173
528661
2672
i Demokraci łączą się w tej nienawiści.
09:07
And so what this tellsmówi me is, when you look at
174
531333
3114
Co to oznacza? Jeśli spojrzycie
09:10
the discussiondyskusja of how to resolverozwiązać our fiscalfiskalny problemsproblemy,
175
534447
3830
na dyskusję dotyczącą
rozwiązania problemów fiskalnych,
09:14
we are not a nationnaród that's powerfullymocno dividedpodzielony on the majorpoważny, majorpoważny issuekwestia.
176
538277
7385
to jako naród nie jesteśmy
podzieleni w tej znaczącej sprawie.
09:21
We're comfortablewygodny with it needingpotrzebujący some tweaksszczypie, but we want to keep it.
177
545662
3281
Zgadzamy się na podrasowanie systemu,
ale chcemy go zachować.
09:24
We're not openotwarty to a discussiondyskusja of eliminatingeliminowanie it.
178
548943
2795
Nie jesteśmy otwarci na dyskusję o jego zniesieniu.
09:27
Now there is one issuekwestia that is hyper-partisanhiper partyzant,
179
551738
4286
Jednak teraz pojawiła się kwestia, która dzieli partie,
09:31
and where there is one partyprzyjęcie that is just spendwydać, spendwydać, spendwydać,
180
556024
3482
bo jedna z nich chce wyłącznie wydawać,
09:35
we don't careopieka, spendwydać some more,
181
559506
1883
i nic więcej poza tym,
09:37
and that of coursekurs is RepublicansRepublikanie
182
561389
1906
(oczywiście chodzi o Republikan),
09:39
when it comespochodzi to militarywojskowy defenseobrona spendingwydatki.
183
563295
1980
gdy chodzi o wydatki na cele militarne.
09:41
They way outweighprzeważać kogoś coś DemocratsDemokraci.
184
565275
2495
Mają tu większe poparcie niż Demokraci.
09:43
The vastogromny majoritywiększość want to protectochraniać militarywojskowy defenseobrona spendingwydatki.
185
567770
4795
Zdecydowana większość chce
zachowania wydatków na cele wojskowe.
09:48
That's 20 percentprocent of the budgetbudżet,
186
572565
2221
Stanowią one 20% budżetu,
09:50
and that presentsprzedstawia a more difficulttrudny issuekwestia.
187
574786
3683
i to jest kością niezgody.
09:54
I should alsorównież noteUwaga that the [discretionaryuznaniowe] spendingwydatki,
188
578469
2925
Chcę podkreślić, że wydatki na inne cele,
09:57
whichktóry is about 19 percentprocent of the budgetbudżet,
189
581394
2134
stanowiące około 19% budżetu,
09:59
that is DemocraticDemokratycznej and RepublicanRepublikański issuesproblemy,
190
583528
2370
czyli sprawy obu partii
10:01
so you do have welfaredobrobyt, foodjedzenie stampsZnaczki, other programsprogramy
191
585898
2368
tj. pomoc społeczna, talony na żywność i inne programy
10:04
that tendzmierzać to be popularpopularny amongpośród DemocratsDemokraci,
192
588266
2034
popularne wśród Demokratów,
10:06
but you alsorównież have the farmgospodarstwo rolne billrachunek and all sortssortuje of DepartmentDział of InteriorWnętrze
193
590300
2965
ale także ustawa o rolnictwie i inne zachęty
Departamentu Zasobów Wewnętrznych
10:09
inducementsgratyfikacje for oilolej drillingwiercenie and other things,
194
593265
2945
do wiertnictwa naftowego i innych rzeczy,
10:12
whichktóry tendzmierzać to be popularpopularny amongpośród RepublicansRepublikanie.
195
596210
3615
które są popularne wśród Republikan.
10:15
Now when it comespochodzi to taxespodatki, there is more disagreementnieporozumienia.
196
599825
3324
Gdy przychodzi do podatków, niezgoda rośnie.
10:19
That's a more partisanpartyzant areapowierzchnia.
197
603149
1864
To bardziej podzielony obszar.
10:20
You have DemocratsDemokraci overwhelminglyprzemożnie supportivewspierający
198
605013
3394
Demokraci w większości popierają
10:24
of raisingwychowywanie the incomedochód taxpodatek on people who make 250,000 dollarsdolarów a yearrok,
199
608407
4049
podniesienie podatku dochodowego
dla osób zarabiających 250 tys. $ rocznie.
10:28
RepublicansRepublikanie sortsortować of againstprzeciwko it, althoughmimo że if you breakprzerwa it out by incomedochód,
200
612456
5240
Republikanie są raczej przeciwko,
choć podzieleni na grupy wg dochodów,
10:33
RepublicansRepublikanie who make lessmniej than 75,000 dollarsdolarów a yearrok like this ideapomysł.
201
617696
4693
tym zarabiającym poniżej 75 tys. $ rocznie
podoba się ten pomysł.
10:38
So basicallygruntownie RepublicansRepublikanie who make more than 250,000 dollarsdolarów a yearrok don't want to be taxedopodatkowane.
202
622389
4355
Republikanie zarabiający ponad 250 tys. $
na rok nie chcą płacić większych podatków.
10:42
RaisingPodnoszenie taxespodatki on investmentinwestycja incomedochód, you alsorównież see
203
626744
3256
Zwiększenie podatku
od dochodów z inwestycji
10:45
about two thirdstrzecie of DemocratsDemokraci but only one thirdtrzeci of RepublicansRepublikanie
204
630000
2864
zyskało także poparcie 2/3 Demokratów,
ale tylko 1/3 Republikan
10:48
are comfortablewygodny with that ideapomysł.
205
632864
3799
popiera ten pomysł.
10:52
This bringsprzynosi up a really importantważny pointpunkt, whichktóry is that
206
636663
3025
To prowadzi do ważnej kwestii:
10:55
we tendzmierzać in this countrykraj to talk about DemocratsDemokraci
207
639688
2616
zazwyczaj mówimy o Demokratach
10:58
and RepublicansRepublikanie and think there's this little groupGrupa
208
642304
1811
i Republikanach myśląc, że istnieje tylko niewielka grupa
11:00
over there callednazywa independentsniezależnych that's, what, two percentprocent?
209
644115
2365
osób bezpartyjnych, może ze 2%.
11:02
If you addDodaj DemocratsDemokraci, you addDodaj RepublicansRepublikanie,
210
646480
2112
Tak, że po zsumowaiu Demokratów i Republikan
11:04
you've got the AmericanAmerykański people.
211
648592
1494
powinniśmy otrzymać wszystkich Amerykanów.
11:05
But that is not the casewalizka at all.
212
650086
2946
A przecież wcale tak nie jest.
11:08
And it has not been the casewalizka for mostwiększość of modernnowoczesny AmericanAmerykański historyhistoria.
213
653032
5145
I tak nie było przez większość
historii współczesnych Stanów.
11:14
RoughlyMniej więcej a thirdtrzeci of AmericansAmerykanie say that they are DemocratsDemokraci.
214
658177
3817
Około 1/3 Amerykanów popiera Demokratów.
11:17
Around a quarterjedna czwarta say that they are RepublicansRepublikanie.
215
661994
2849
Około 25% popiera republikan.
11:20
A tinymalutki little sliverdrzazga call themselvessami libertariansLibertarianie, or socialistssocjaliści,
216
664843
4480
Mały odsetek nazywa się libertarianami lub socjalistami,
11:25
or some other smallmały thirdtrzeci partyprzyjęcie,
217
669323
2687
lub też należy do innej, mniejszej partii,
11:27
and the largestNajwiększa blockblok, 40 percentprocent, say they're independentsniezależnych.
218
672010
5207
ale największa grupa, 40%, jest bezpartyjna.
11:33
So mostwiększość AmericansAmerykanie are not partisanpartyzant,
219
677217
2921
Większość Amerykanów nie popiera żadnej partii,
11:36
and mostwiększość of the people in the independentniezależny campobóz
220
680138
2168
tylko znajduje się gdzieś pomiędzy
11:38
fallspadek somewheregdzieś in betweenpomiędzy, so even thoughchociaż we have
221
682306
3691
Demokratami i Republikanami, więc nawet jeśli
11:41
tremendousogromny overlapzakładka betweenpomiędzy the viewswidoki on these fiscalfiskalny issuesproblemy
222
685997
3560
poglądy na sprawy fiskalne są podobne
11:45
of DemocratsDemokraci and RepublicansRepublikanie,
223
689557
2296
między tymi dwiema partiami,
11:47
we have even more overlapzakładka when you addDodaj in the independentsniezależnych.
224
691853
3792
zgoda jest jeszcze większa, jeśli dodamy osoby bezpartyjne.
11:51
Now we get to fightwalka about all sortssortuje of other issuesproblemy.
225
695645
3240
Możemy walczyć o inne kwestie.
11:54
We get to hatenienawidzić eachkażdy other on gunpistolet controlkontrola
226
698885
2113
Nienawidzimy jakie poglądy ma ta druga strona
na kontrolę broni palnej,
11:56
and abortionAborcja and the environmentśrodowisko,
227
700998
2280
aborcję, środowisko,
11:59
but on these fiscalfiskalny issuesproblemy, these importantważny fiscalfiskalny issuesproblemy,
228
703278
2872
ale w tych ważnych kwestiach fiskalnych
12:02
we just are not anywheregdziekolwiek nearlyprawie as dividedpodzielony as people say.
229
706150
3832
nie jesteśmy aż tak podzieleni, jak mówią ludzie.
12:05
And in factfakt, there's this other groupGrupa of people
230
709982
2032
Istnieje grupa ludzi,
12:07
who are not as dividedpodzielony as people mightmoc think,
231
712014
3338
nie aż tak podzielona, jak ludzie myślą,
12:11
and that groupGrupa is economistsekonomiści.
232
715352
2013
i są nią ekonomiści.
12:13
I talk to a lot of economistsekonomiści, and back in the '70s
233
717365
5303
Rozmawiałem z wieloma z nich.
W latach 70. i 80.
12:18
and '80s it was uglybrzydki beingistota an economistekonomista.
234
722668
3098
bycie ekonomistą nie było postrzegane pozytywnie.
12:21
You were in what they callednazywa the saltwatermorskie campobóz,
235
725766
3175
Albo ukończyłeś starą, renomowaną uczelnię,
12:24
meaningznaczenie HarvardHarvard, PrincetonPrinceton, MITMIT, StanfordStanford, BerkeleyBerkeley,
236
728941
4614
tj. Harvard, Princeton, MIT, Stanford czy Berkeley,
12:29
or you were in the freshwatersłodkowodne campobóz, UniversityUniwersytet of ChicagoChicago,
237
733555
2968
albo jedną z tych nowych, Uniwersytet w Chicago
12:32
UniversityUniwersytet of RochesterRochester.
238
736523
1452
lub Uniwersytet w Rochester.
12:33
You were a freewolny marketrynek capitalistkapitalista economistekonomista
239
737975
2996
Jako ekonomista popierałeś wolny rynek
12:36
or you were a KeynesianKeynesowskiej liberalliberalne economistekonomista,
240
740971
2133
lub keynesistowski liberalizm.
12:39
and these people didn't go to eachkażdy other'sinne weddingswesela,
241
743104
2175
Ci ludzie nie przychodzili na śluby tej drugej strony
12:41
they snubbedodrzucony eachkażdy other at conferenceskonferencje.
242
745279
1892
i lekceważyli siebie na konferencjach.
12:43
It's still uglybrzydki to this day, but in my experiencedoświadczenie,
243
747171
3009
To trwa do dziś, choć bardzo trudno jest
12:46
it is really, really hardciężko to find an economistekonomista underpod 40
244
750180
3601
znaleźć ekonomistę poniżej 40 roku życia,
12:49
who still has that kinduprzejmy of way of seeingwidzenie the worldświat.
245
753781
4024
który wciąż tak postrzega świat.
12:53
The vastogromny majoritywiększość of economistsekonomiści -- it is so uncoolniefajne
246
757805
2952
Wśród zdecydowanej większości z nich
12:56
to call yourselfsiebie an ideologueideolog of eitherzarówno campobóz.
247
760757
2841
przynależność do grupy ideologicznej
nie jest popularna.
12:59
The phrasewyrażenie that you want, if you're a graduateukończyć studentstudent
248
763598
2521
Jeśli robisz doktorat, asystenturę
13:02
or a postdocPostdoc or you're a professorprofesor,
249
766119
2527
lub jesteś profesorem,
13:04
a 38-year-old-roczny economicsEkonomia professorprofesor, is, "I'm an empiricistempirystyczne.
250
768646
2977
wolisz powiedzieć: „Jestem empirystą.
13:07
I go by the datadane."
251
771623
1544
Uznaję fakty".
13:09
And the datadane is very clearjasny.
252
773167
2404
A fakty są jednoznaczne.
13:11
NoneBrak of these majorpoważny theoriesteorie have been completelycałkowicie successfuludany.
253
775571
4021
Żadna z tych głównych teorii
nie była w pełni poprawna.
13:15
The 20thth centurystulecie, the last hundredsto yearslat,
254
779592
1648
XX wiek, ostatnie sto lat, to okres
13:17
is riddledpodziurawiony with disastrouskatastrofalne examplesprzykłady
255
781240
2951
pełen katastrofalnych przykładów,
13:20
of timesczasy that one schoolszkoła or the other triedwypróbowany to explainwyjaśniać
256
784191
3672
gdy jedna lub druga szkoła
próbowała wyjaśnić przeszłość
13:23
the pastprzeszłość or predictprzepowiadać, wywróżyć the futureprzyszłość
257
787863
2320
lub przewidzieć przyszłość.
13:26
and just did an awfulstraszny, awfulstraszny jobpraca,
258
790183
1886
I zawsze kończyło się to fiaskiem.
13:27
so the economicsEkonomia professionzawód has acquirednabyte some degreestopień of modestyskromność.
259
792069
5189
Dlatego ekonomiści przyswoili sobie
pewien stopień skromności.
13:33
They still are an awfullystrasznie arrogantarogancki groupGrupa of people, I will assuregwarantować you,
260
797258
3594
Zapewniam was,
że wciąż są bardzo aroganckimi ludźmi,
13:36
but they're now arrogantarogancki about theirich impartialitybezstronność,
261
800852
2877
choć teraz z powodu swojej bezstronniczości,
13:39
and they, too, see a tremendousogromny rangezasięg of potentialpotencjał outcomeswyniki.
262
803729
6791
dostrzegają ogromną liczbę możliwych rozwiązań.
13:46
And this nonpartisanshipnonpartisanship is something that existsistnieje,
263
810520
5100
Ta bezstronniczość istniała
13:51
that has existedistniały in secretsekret
264
815620
1739
w Stanach Zjednoczonych
13:53
in AmericaAmeryka for yearslat and yearslat and yearslat.
265
817359
1716
w tajemnicy przez wiele lat.
13:54
I've spentwydany a lot of the fallspadek talkingmówić to the threetrzy majorpoważny
266
819075
3964
Spędziłem sporo czasu na rozmowach
z trzema głównymi organizacjami
13:58
organizationsorganizacje that surveyAnkieta AmericanAmerykański politicalpolityczny attitudespostawy:
267
823039
3896
badającymi
poglądy polityczne Amerykanów:
14:02
PewPew ResearchBadania,
268
826935
1554
Pew Research,
14:04
the UniversityUniwersytet of Chicago'sChicago's NationalKrajowe OpinionOpinia ResearchBadania CenterCentrum,
269
828489
3648
Ośrodkiem Badania Opinii Narodowej
Uniwersytetu w Chicago
14:08
and the mostwiększość importantważny but the leastnajmniej knownznany
270
832137
2848
i z najmniej znaną, choć najważniejszą -
14:10
is the AmericanAmerykański NationalKrajowe ElectionWybory StudiesBadania groupGrupa
271
834985
2975
American National Election Studies,
14:13
that is the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy longestnajdłuższy, mostwiększość respectedszanowany pollAnkieta of politicalpolityczny attitudespostawy.
272
837960
4346
szanowaną organizację
najdłużej badającą opinię publiczną.
14:18
They'veThey've been doing it sinceod 1948,
273
842306
1962
Zajmują się tym od 1948 r.
14:20
and what they showpokazać consistentlykonsekwentnie throughoutpoprzez
274
844268
3487
i konsekwentnie wykazują,
14:23
is that it's almostprawie impossibleniemożliwy to find AmericansAmerykanie
275
847755
4447
że prawie niemożliwe jest znalezienie Amerykanów,
14:28
who are consistentzgodny ideologicallyideologicznie,
276
852202
3161
którzy są konsekwentni ideologicznie,
14:31
who consistentlykonsekwentnie supportwsparcie, "No we mustn'tnie wolno taxpodatek,
277
855363
3736
np. konsekwentnie popierają zmniejszenie
14:34
and we mustmusi limitlimit the sizerozmiar of governmentrząd,"
278
859099
2680
rządu zamiast podniesienia podatków
14:37
or, "No, we mustmusi encouragezachęcać governmentrząd to playgrać a largerwiększy rolerola
279
861779
3700
lub popierają większą aktywność rządu
14:41
in redistributionRedystrybucja and correctingpoprawianie the illszło of capitalismkapitalizm."
280
865479
3996
w redystrybucji i poprawianiu
niedociągnięć kapitalizmu.
14:45
Those groupsgrupy are very, very smallmały.
281
869475
1878
Te grupy są bardzo, bardzo małe.
14:47
The vastogromny majoritywiększość of people, they pickwybierać and choosewybierać,
282
871353
2996
Większość ludzi wybiera jedną opcję,
14:50
they see compromisekompromis and they changezmiana over time
283
874349
2564
widzą kompromis i zmieniają zdanie,
14:52
when they hearsłyszeć a better argumentargument or a worsegorzej argumentargument.
284
876913
2533
gdy trafi do nich lepszy lub gorszy argument.
14:55
And that partczęść of it has not changedzmienione.
285
879446
3361
Ta część się nie zmieniła.
14:58
What has changedzmienione is how people respondodpowiadać to vagueniejasny questionspytania.
286
882807
3953
Zmieniło się to, jak ludzie
regują na ogólnikowe pytania.
15:02
If you askzapytać people vagueniejasny questionspytania, like,
287
886760
2598
Jeżeli zadasz ogólnikowe pytanie,
15:05
"Do you think there should be more governmentrząd or lessmniej governmentrząd?"
288
889358
2992
np. "Czy wpływ rządu
powienien być mniejszy, czy większy?",
15:08
"Do you think governmentrząd should" — especiallyszczególnie if you use loadedzaładowany languagejęzyk --
289
892350
4314
zwłaszcza, jeśli używasz emocjonalnego języka,
15:12
"Do you think the governmentrząd should providezapewniać handoutsmateriały informacyjne?"
290
896664
2479
"Czy rząd powienien
zapewniać wsparcie biedniejszym?",
15:15
Or, "Do you think the governmentrząd should redistributeredystrybucja?"
291
899143
1929
lub: „Czy rząd powinien redystrybuować zasoby?",
15:16
Then you can see radicalrodnik partisanpartyzant changezmiana.
292
901072
2601
wtedy możesz dostrzec radykalną zmianę.
15:19
But when you get specifickonkretny, when you actuallytak właściwie askzapytać
293
903673
2694
Jednak jeśli wdasz się w szczegóły i zapytasz
15:22
about the actualrzeczywisty taxingopodatkowania and spendingwydatki issuesproblemy underpod considerationwynagrodzenie,
294
906367
4040
o opodatkowanie i kwestie wydawana funduszy,
15:26
people are remarkablywybitnie centristcentrowych,
295
910407
2608
ludzie zajmują bardzo centrowe stanowiska
15:28
they're remarkablywybitnie openotwarty to compromisekompromis.
296
913015
2865
i są zadziwiająco otwarci na kompromis.
15:31
So what we have, then, when you think about the fiscalfiskalny cliffUrwisko,
297
915880
3785
Należy więc mysleć o klifie fiskalnym
15:35
don't think of it as the AmericanAmerykański people fundamentallyzasadniczo
298
919665
4526
nie jako o sprawie, która całkowicie
15:40
can't standstoisko eachkażdy other on these issuesproblemy
299
924191
2176
dzieli wszystkich Amerykanów,
15:42
and that we mustmusi be rippedpodarte apartniezależnie
300
926367
1555
tak, jakby istniały teraz
15:43
into two separateoddzielny warringwalczących nationsnarody.
301
927922
2322
dwa osobne, walczące ze sobą narody.
15:46
Think of it as a tinymalutki, tinymalutki numbernumer of ancientstarożytny economistsekonomiści
302
930244
5926
Należy o nim mysleć
jak o niewielkim odsetku starych ekonomistów
15:52
and misrepresentativemisrepresentative ideologuesideologów have capturedschwytany the processproces.
303
936170
3846
i wprowadzjących w błąd ideologiach
omawiających ten proces.
15:55
And they'veoni capturedschwytany the processproces throughprzez familiarznajomy wayssposoby,
304
940016
2576
Ten proces został wytłumaczony w prosty sposób
15:58
throughprzez a primarypodstawowa systemsystem whichktóry encourageszachęca do
305
942592
2952
przy użyciu podstawowego systemu, który wzmacnia
16:01
that smallmały groupGrupa of people'sludzie voicesgłosy,
306
945544
2232
tę niewielką grupę ludzi.
16:03
because that smallmały groupGrupa of people,
307
947776
2105
Ta właśnie grupa ludzi,
16:05
the people who answerodpowiedź all yesesyeses or all noessieci doskonałości
308
949881
3072
którzy mają tak radykalne opinie
16:08
on those ideologicalideologiczne questionspytania,
309
952953
2407
w kwestiach ideologicznych,
16:11
they mightmoc be smallmały but everykażdy one of them has a blogblog,
310
955360
2607
może jest niewielka,
ale każda z tych osób prowadzi bloga,
16:13
everykażdy one of them has been on FoxFox or MSNBCMSNBC in the last weektydzień.
311
957967
3754
każda pojawiła się w minionym tygodniu w telewizji.
16:17
EveryKażdy one of them becomesstaje się a loudergłośniejsza and loudergłośniejsza voicegłos,
312
961721
3153
Głos każdego z nich jest coraz głośniejszy,
16:20
but they don't representprzedstawiać us.
313
964874
2132
choć oni nas nie reprezentują.
16:22
They don't representprzedstawiać what our viewswidoki are.
314
967006
3101
Nie reprezentują naszych poglądów.
16:26
And that getsdostaje me back to the dollardolar,
315
970107
1806
I to prowadzi mnie z powrotem do dolara,
16:27
and it getsdostaje me back to remindingprzypominając myselfsiebie that
316
971913
3225
do przypominania sobie,
16:31
we know this experiencedoświadczenie.
317
975138
2010
że już to znamy.
16:33
We know what it's like
318
977148
1645
Wiemy, jak to jest
16:34
to have these people on TVTELEWIZOR, in CongressKongres,
319
978793
5355
mieć tych ludzi w telewizji, w Kongresie,
16:40
yellingwrzeszczał about how the endkoniec of the worldświat is comingprzyjście
320
984148
2727
gdzie krzyczą o nadejściu końcu świata,
16:42
if we don't adoptprzyjąć theirich viewwidok completelycałkowicie,
321
986875
3226
jeżeli całkowicie nie przyjmiemy ich poglądów.
16:46
because it's happenedstało się about the dollardolar
322
990101
1994
To właśnie działo się wokół dolara
16:47
ever sinceod there's been a dollardolar.
323
992095
2003
od kiedy tylko zaistniał.
16:49
We had the battlebitwa betweenpomiędzy JeffersonJefferson and HamiltonHamilton.
324
994098
3894
Mieliśmy walkę między Jeffersonem a Hamiltonem.
16:53
In 1913, we had this uglybrzydki battlebitwa over the FederalFederalnej ReserveRezerwy,
325
997992
4670
W 1913 r., gdy powstawał
Fundusz Rezerwy Federalnej,
16:58
when it was createdstworzony, with viciousVicious, angryzły argumentsargumenty
326
1002662
3874
mieliśmy podłą walkę
z użyciem zjadliwych argumentów
17:02
over how it would be constitutedustanowiony,
327
1006536
1872
o to, jak powienien być tworzony,
17:04
and a generalgenerał agreementumowa that the way it was constitutedustanowiony
328
1008408
1777
i ogólną zgodę, że obrana droga jego utworzenia
17:06
was the worstnajgorszy possiblemożliwy compromisekompromis,
329
1010185
2907
była możliwie najgorszym kompromisem,
17:08
a compromisekompromis guaranteedgwarantowana to destroyzniszczyć this valuablecenny thing,
330
1013092
3360
który gwarantował zniszczenie cennego dolara.
17:12
this dollardolar, but then everyonekażdy agreeingzgodzić się, okay,
331
1016452
2357
Potem jednak wszyscy zgodzili się, że tak długo
17:14
so long as we're on the goldzłoto standardstandard, it should be okay.
332
1018809
2511
jak będzie stosowany system waluty złotej,
wszystko powinno być w porządku.
17:17
The FedKarmione can't messbałagan it up so badlyźle.
333
1021320
2050
Myśleliśmy, że rząd federalny
nie może tego aż tak sknocić.
17:19
But then we got off the goldzłoto standardstandard for individualsosoby prywatne
334
1023370
4137
Potem jednak opuściliśmy
system waluty złotej dla jednostek
17:23
duringpodczas the DepressionDepresja and we got off the goldzłoto standardstandard
335
1027507
2414
w czasach kryzysu, a potem ponownie
17:25
as a sourceźródło of internationalmiędzynarodowy currencyWaluta coordinationkoordynacja
336
1029921
4098
jako źródło koordynacji waluty miedzynarodowej
17:29
duringpodczas RichardRichard Nixon'sNixon presidencyprezydencji.
337
1034019
2232
podczas prezydentury Richarda Nixona.
17:32
EachKażdy of those timesczasy, we were on the vergeskraj of completekompletny collapsezawalić się.
338
1036251
3973
Za każdym razem byliśmy
na skraju całkowitej przepaści.
17:36
And nothing happenedstało się at all.
339
1040224
2154
I nic się nie stało.
17:38
ThroughoutPrzez cały it all, the dollardolar has been
340
1042378
1938
Przez te wszystkie lata
17:40
one of the mostwiększość long-standingod dawna,
341
1044316
2308
dolar był jedną z długotrwałych,
17:42
stablestabilny, reasonablerozsądny currencieswaluty,
342
1046624
2135
stabilnych i rozsądnych walut,
17:44
and we all use it everykażdy singlepojedynczy day,
343
1048759
2167
z której korzystamy teraz każdego dnia,
17:46
no mattermateria what the people screamingkrzyczeć about tell us,
344
1050926
3025
niezależnie od tego, co mówią nam ci krzykacze,
17:49
no mattermateria how scaredprzerażony we're supposeddomniemany to be.
345
1053951
3044
niezależnie od tego, jak bardzo mamy się bać.
17:52
And this long-termdługoterminowy fiscalfiskalny pictureobrazek that we're in right now,
346
1056995
3945
Tak wygląda nasz obecny,
długotrwały krajobraz fiskalny.
17:56
I think what is mostwiększość maddeningszalony about it is,
347
1060940
3929
Najbardziej irytujące jest w nim to,
18:00
if CongressKongres were simplypo prostu ablezdolny
348
1064869
3939
że gdyby Kongres mógł po prostu
18:04
to showpokazać not that they agreeZgodzić się with eachkażdy other,
349
1068808
2373
pokazać, nawet nie to,
że jego członkowie zgadzają się ze sobą,
18:07
not that they're ablezdolny to come up with the bestNajlepiej possiblemożliwy compromisekompromis,
350
1071181
3280
że są w stanie dojść
do możliwie najlepszego kompromisu,
18:10
but that they are ablezdolny to just beginzaczynać the processproces
351
1074461
3082
lecz to, że są w stanie chociaż zapoczątkować proces
18:13
towardsw kierunku compromisekompromis, we all instantlynatychmiast are better off.
352
1077543
4481
osiągania kompromisu,
od razu lepiej byśmy na tym wyszli.
18:17
The fearstrach is that the worldświat is watchingoglądanie.
353
1082024
4134
Strach wywołuje to, że cały świat się nam przygląda,
18:22
The fearstrach is that the longerdłużej we delayopóźnienie any solutionrozwiązanie,
354
1086158
3457
że im dłużej opóźniamy znalezienie rozwiązania,
18:25
the more the worldświat will look to the U.S.
355
1089615
1788
tym bardziej świat będzie postrzegał USA
18:27
not as the bedrockBedrock of stabilitystabilność in the globalświatowy economygospodarka,
356
1091403
3620
nie jako opokę stabilności światowej gospodarki,
18:30
but as a placemiejsce that can't resolverozwiązać its ownwłasny fightswalki,
357
1095023
3575
lecz jako kraj, który nie potrafi
rozstrzygnąć własnych konfliktów.
18:34
and the longerdłużej we put that off, the more we make the worldświat nervousnerwowy,
358
1098598
3826
Im dłużej to odkładamy,
tym bardziej świat się denerwuje,
18:38
the higherwyższy interestzainteresowanie ratesstawki are going to be,
359
1102424
1783
tym wyższe stają się stopy oprocentowania,
18:40
the quickerszybciej we're going to have to facetwarz a day
360
1104207
2704
i tym wcześniej będziemy musieli przeżyć dzień
18:42
of horribleokropny calamitynieszczęście.
361
1106911
2107
okropnej klęski.
18:44
And so just the actdziałać of compromisekompromis itselfsamo,
362
1109018
3564
A więc, sam akt kompromisu,
18:48
and sustainedtrwały, realreal compromisekompromis,
363
1112582
1901
trwałego, prawdziwego kompromisu,
18:50
would give us even more time,
364
1114483
1814
dałby nam więcej czasu
18:52
would allowdopuszczać bothobie sidesboki even longerdłużej to spreadrozpiętość out the painból
365
1116297
2962
i pozwolił obu stronom na rozłożenie negatywnych konsekwencji w czasie
18:55
and reachdosięgnąć even more compromisekompromis down the roadDroga.
366
1119259
2635
i osiągnięcie nawet
większego kompromisu w przyszłości.
18:57
So I'm in the mediagłoska bezdźwięczna. I feel like my jobpraca to make this happenzdarzyć
367
1121894
3112
Pracuję w mediach. Czuję,
że moim obowiązkiem jest umożliwienie tego,
19:00
is to help fosterwspieranie the things that seemwydać się to leadprowadzić to compromisekompromis,
368
1125006
4293
sprzyjanie zjawiskom, które prowadzą do kompromisu,
19:05
to not talk about this in those vagueniejasny and scarystraszny termswarunki
369
1129299
4112
a nie komentowanie ich w ogólnikowy sposób,
19:09
that do polarizePolaryzacja us,
370
1133411
1561
który nas dzieli.
19:10
but to just talk about it like what it is,
371
1134972
2609
Chodzi mi po prostu o komentarz sytuacji,
19:13
not an existentialegzystencjalny crisiskryzys,
372
1137581
1943
a nie kryzys egzystencjalny,
19:15
not some battlebitwa betweenpomiędzy two fundamentallyzasadniczo differentróżne religiousreligijny viewswidoki,
373
1139524
4973
nie walkę między dwiema
fundamentalnie różnymi religiami.
19:20
but a mathmatematyka problemproblem, a really solvablerozwiązywalne mathmatematyka problemproblem,
374
1144497
2602
To jedynie problem matematyczny,
który naprawdę da się rozwiązać
19:22
one where we're not all going to get what we want
375
1147099
2076
w taki sposób, że niestety nie wszyscy
dostaną to, czego chcą,
19:25
and one where, you know, there's going to be a little painból to spreadrozpiętość around.
376
1149175
3955
i który będzie wymagał od nas paru wyrzeczeń.
19:29
But the more we addressadres it as a practicalpraktyczny concerndotyczyć,
377
1153130
3515
Jednak im częściej będziemy go przedstawiać
jako kwestię praktyczną,
19:32
the soonerwcześniej we can resolverozwiązać it,
378
1156645
1511
tym szybciej go rozwiążemy
19:34
and the more time we have to resolverozwiązać it, paradoxicallyParadoksalnie.
379
1158156
3467
i, paradoksalnie, tym więcej czasu
będziemy mieli na jego rozwiązanie.
19:37
Thank you. (ApplauseAplauz)
380
1161623
4984
Dziękuję. (Oklaski)
Translated by Elzbieta Petlicka
Reviewed by Magda Dombek

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Adam Davidson - Journalist
Adam Davidson is the co-host and co-creator of "Planet Money," a weekly podcast and radio feature about the economy.

Why you should listen

Adam Davidson is co-founder and co-host of Planet Money, a co-production of NPR and This American Life. He also writes the weekly "It's the Economy" column for the New York Times Magazine. In two weekly podcasts, a blog, and regular features on Morning Edition, All Things Considered and This American Life, Planet Money helps listeners understand how dramatic economic change is impacting their lives. Planet Money also proves, every day, that substantive, intelligent economic reporting can be funny, engaging, and accessible to the non-expert.

His radio documentary on the housing crisis, "The Giant Pool of Money," which he co-reported and produced with Alex Blumberg, was named one of the top ten works of journalism of the decade by the Arthur L. Carter Journalism Institute at New York University. It was widely recognized as the clearest and most entertaining explanation of the roots of the financial crisis in any media. Davidson and Blumberg took the lessons they learned crafting "The Giant Pool of Money" to create Planet Money.

Before Planet Money, Davidson was International Business and Economics Correspondent for NPR. He traveled around the world to cover the global economy and pitched in during crises, such as reporting from Indonesia's Banda Aceh just after the tsunami, New Orleans post-Katrina, and Paris during the youth riots. Prior to coming to NPR, Davidson was Middle East correspondent for PRI's Marketplace. He spent a year in Baghdad, Iraq, from 2003 to 2004, producing award-winning reports on corruption in the US occupation.

More profile about the speaker
Adam Davidson | Speaker | TED.com