TED2018
Karen J. Meech: The story of 'Oumuamua, the first visitor from another star system
Karen J. Meech: Historia 'Oumuamuy, pierwszego gościa z innego układu słonecznego
Filmed:
Readability: 4.6
6,071,992 views
W październiku 2017 roku astrobiolog Karen J. Meech otrzymała telefon,
o którym marzy każdy astronom: NASA zauważyło pierwszego w historii gościa z innego układu słonecznego. Międzygwiezdna kometa - długi na niecały kilometr obiekt, który otrzymał w końcu nazwę`Oumuamua, co w języku hawajskim oznacza „”zwiadowca” lub „posłaniec” - przyniósł wiele ciekawych pytań: Czy jest odłamkiem skalnych odpadów z nowo powstałego układu słonecznego, odrzuconym materiałem z eksplozji supernowej, dowodem na istnienie pozaziemskiej technologii, a może czymś zupełnie innym? Meech opowiada, w jaki sposób jej zespół ścigał się z czasem, aby znaleźć odpowiedzi na temat tego niespodziewanego prezentu z bardzo daleka.
Karen J. Meech - Astronomer, astrobiologist
Karen J. Meech is an astronomer who investigates how habitable worlds form and explores the bigger picture of whether there is life elsewhere. Full bio
Karen J. Meech is an astronomer who investigates how habitable worlds form and explores the bigger picture of whether there is life elsewhere. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
NASA's always on the lookout
for possible asteroid collision hazards,
for possible asteroid collision hazards,
0
1142
5454
NASA stale poszukuje asteroid
na kursie kolizyjnym z Ziemią,
na kursie kolizyjnym z Ziemią,
00:18
so the Pan-STARRS telescope
is scanning the sky every night.
is scanning the sky every night.
1
6620
4080
dlatego teleskop Pan-STARRS
każdej nocy skanuje niebo.
każdej nocy skanuje niebo.
00:23
Each morning, candidate objects
are examined by Pan-STARRS staff
are examined by Pan-STARRS staff
2
11231
4120
Każdego ranka zespół Pan-STARRS
analizuje podejrzane obiekty,
analizuje podejrzane obiekty,
00:27
and usually discovered to be no big deal.
3
15375
3227
zwykle okazuje się, że to nic groźnego.
00:30
But on October 19, 2017,
4
18626
2739
Ale 19 października 2017 roku
00:33
Pan-STARRS spotted an object
moving rapidly between the stars,
moving rapidly between the stars,
5
21389
4652
Pan-STARRS zauważył obiekt
przelatujący szybko między gwiazdami.
przelatujący szybko między gwiazdami.
00:38
and this time the usual follow-up
measurements of position and speed
measurements of position and speed
6
26065
4318
Tym razem zwykłe pomiary
pozycji i prędkości
pozycji i prędkości
00:42
showed something completely different.
7
30407
2815
pokazały coś zupełnie innego.
00:45
By October 22nd, we had enough data
8
33246
2505
Do 22 października mieliśmy dość danych,
00:47
to realize that this object
wasn't from our solar system.
wasn't from our solar system.
9
35775
4170
by zrozumieć, że to obiekt
spoza naszego układu.
spoza naszego układu.
00:51
Holy cow.
10
39969
1341
Rany Julek.
00:53
That's when I got the phone call,
11
41334
1747
Otrzymałam wtedy telefon,
00:55
the phone call that all solar system
astronomers are waiting for.
astronomers are waiting for.
12
43105
4006
na który czeka każdy astronom.
00:59
Let me tell you how exciting this was.
13
47135
2111
Opowiem wam, jakie to było ekscytujące.
01:01
(Laughter)
14
49270
1007
(Śmiech)
01:02
NASA's been expecting to see
an interstellar comet
an interstellar comet
15
50301
3121
NASA oczekiwała na międzygwiezdną kometę
01:05
pass through the solar system
since the 1970s,
since the 1970s,
16
53446
3340
przelatującą przez Układ Słoneczny
już od lat 70. XX wieku,
już od lat 70. XX wieku,
01:08
but until now, we'd never seen anything.
17
56810
2858
ale aż dotąd nic się nie zjawiło.
01:11
Our own solar system is huge,
18
59692
2626
Nasz układ jest ogromny,
01:14
so even getting a package
from the nearest star system
from the nearest star system
19
62342
3309
a paczka z najbliższego układu słonecznego
01:17
4.4 light years away
20
65675
2103
odległego o 4,4 lata świetlne
01:19
would take over 50,000 years.
21
67802
2582
szłaby ponad 50 000 lat.
01:22
So this is a really big deal.
22
70408
2045
To naprawdę wielka rzecz.
01:24
The interstellar visitor
entered our solar system
entered our solar system
23
72945
2502
Międzygwiezdny gość
wstąpił do naszego układu
wstąpił do naszego układu
01:27
from above the plane of the planets,
24
75471
1850
znad płaszczyzny planet,
01:29
coming from the direction
of the constellation Lyra,
of the constellation Lyra,
25
77345
2833
z Gwiazdozbioru Lutni,
01:32
and it passed closest to the Sun
on September 9th,
on September 9th,
26
80202
3436
9 października przeleciał
najbliżej Słońca,
najbliżej Słońca,
01:35
passing inside the orbit of Mercury.
27
83662
2405
przelatując wewnątrz orbity Merkurego.
01:38
Now this isn't a particularly
close approach or unusual distance.
close approach or unusual distance.
28
86709
4029
To nie jest szczególnie bliska
ani niezwykła odległość.
ani niezwykła odległość.
01:42
It's just much easier
to see objects close by.
to see objects close by.
29
90762
3709
Po prostu znacznie łatwiej
dostrzec bliższe obiekty.
dostrzec bliższe obiekty.
01:47
On October 14th,
30
95124
1676
14 października,
01:48
before we discovered it, it made
its closest approach to the Earth,
its closest approach to the Earth,
31
96824
4102
tuż przed odkryciem,
znalazł się najbliżej Ziemi,
znalazł się najbliżej Ziemi,
01:52
within about 15 million miles.
32
100950
2690
w odległości ponad 24 milionów kilometrów.
01:55
This is really close
by astronomical standards.
by astronomical standards.
33
103664
2757
To naprawdę blisko
jak na astronomiczne standardy.
jak na astronomiczne standardy.
01:59
Now rather than call this
by its unwieldy catalog name,
by its unwieldy catalog name,
34
107341
4476
Zamiast nadać obiektowi
niewygodną nazwę katalogową,
niewygodną nazwę katalogową,
02:03
we briefly called it "Rama,"
35
111841
2643
nazwaliśmy go roboczo "Rama",
02:06
after the cylindrical spacecraft
that passed through the solar system
that passed through the solar system
36
114508
3508
po cylindrycznym statku kosmicznym
przelatującym przez Układ Słoneczny
przelatującym przez Układ Słoneczny
02:10
in Arthur C. Clarke's classic
science fiction story in 1973.
science fiction story in 1973.
37
118040
5214
w powieści science-fiction
Arthura C. Clarke'a z 1973 roku.
Arthura C. Clarke'a z 1973 roku.
02:15
But this wasn't quite right either,
38
123865
2077
Ale ta nazwa też nie była odpowiednia.
02:17
so in honor of it being discovered
by a telescope in Hawaii,
by a telescope in Hawaii,
39
125966
3233
Aby uhonorować fakt odkrycia
go przez teleskop na Hawajach,
go przez teleskop na Hawajach,
02:21
we consulted two experts
on Hawaiian culture --
on Hawaiian culture --
40
129223
3397
skonsultowaliśmy się z dwoma
specjalistami od kultury Hawajów:
specjalistami od kultury Hawajów:
02:24
a Hawaiian navigator and a linguist --
41
132644
2453
z hawajskim nawigatorem i z lingwistą,
02:27
to propose a name.
42
135121
1742
aby wymyślili nazwę.
02:28
And they suggested "'Oumuamua,"
43
136887
2984
Zaproponowali 'Oumuamua,
02:31
which means scout or messenger
from the distant past reaching out to us.
from the distant past reaching out to us.
44
139895
5055
co oznacza nadciągającego zwiadowcę
lub posłańca z dalekiej przeszłości.
lub posłańca z dalekiej przeszłości.
02:37
Now this discovery
was important for many reasons,
was important for many reasons,
45
145972
3366
To odkrycie było ważne z wielu powodów,
02:41
but to me the most significant
is for what 'Oumuamua can tell us
is for what 'Oumuamua can tell us
46
149362
3836
dla mnie najważniejsze jest to,
co 'Oumuamua może nam powiedzieć
co 'Oumuamua może nam powiedzieć
02:45
about the past of our solar system.
47
153222
2417
o przeszłości Układu Słonecznego.
02:48
The process of the birth of a new solar
system and the growth of planets
system and the growth of planets
48
156369
4041
Narodziny nowego układu i powstanie planet
02:52
can be a violent and messy business.
49
160434
3082
mogą być gwałtownym
i niechlujnym procesem.
i niechlujnym procesem.
02:55
Leftover icy and rocky debris
gets ejected from the new solar system
gets ejected from the new solar system
50
163540
4223
Pozostałości lodu i skał mogą
zostać wyrzucone z nowego układu,
zostać wyrzucone z nowego układu,
02:59
as the giant planets migrate
through the dusty disk
through the dusty disk
51
167787
3349
kiedy ogromne planety migrują
przez dysk akrecyjny,
przez dysk akrecyjny,
03:03
out of which they're formed.
52
171160
1928
z którego powstały.
03:06
Now have you ever felt an emotional chill,
53
174175
3980
Czuliście kiedyś dreszcze
03:10
something that's so exciting
that a shiver runs up and down your spine?
that a shiver runs up and down your spine?
54
178179
4801
przy czymś tak ekscytującym,
że aż przechodzą ciarki?
że aż przechodzą ciarki?
03:16
Or something that's
very emotionally moving?
very emotionally moving?
55
184115
2936
Lub przy czymś bardzo poruszającym?
03:19
Well this was it for me.
56
187678
1747
Ja to właśnie poczułam.
03:21
This was my wow moment.
57
189449
1825
To było moje "wow".
03:23
We actually had a piece of material
from another solar system
from another solar system
58
191298
3888
Mieliśmy prawdziwy fragment materiału
z innego układu słonecznego,
z innego układu słonecznego,
03:27
coming close enough for us to observe.
59
195210
3659
przelatujący tak blisko,
że mogliśmy go obserwować.
że mogliśmy go obserwować.
03:31
So what would you like to know
about 'Oumuamua,
about 'Oumuamua,
60
199793
2858
Co chcielibyście wiedzieć o 'Oumuamua,
03:34
the very first visitor
from another star system?
from another star system?
61
202675
3031
pierwszym w historii gościu
z innego układu?
z innego układu?
03:38
Well, I could think of a million things,
62
206454
2788
Przychodzi mi do głowy milion rzeczy,
03:41
but there's what you want
and what you can have,
and what you can have,
63
209266
3580
ale "chcieć" nie zawsze znaczy "móc",
03:44
and 'Oumuamua was moving away
and fading very rapidly.
and fading very rapidly.
64
212870
4334
'Oumuamua odlatywał
i znikał niezwykle szybko.
i znikał niezwykle szybko.
03:49
In the span of about a week,
65
217228
2201
W przeciągu tygodnia
03:51
it had dropped in brightness
by a factor of [10].
by a factor of [10].
66
219453
2671
jego jasność zmalała dziesięciokrotnie.
03:54
So this is about all the time
we were going to have
we were going to have
67
222852
2416
Tylko tyle czasu mieliśmy,
03:57
to study it easily.
68
225292
1887
by go spokojnie zbadać.
03:59
So we had to distill the process
of getting telescope time --
of getting telescope time --
69
227690
4922
Musieliśmy więc skrócić czas
aplikowania o dostęp do teleskopu.
aplikowania o dostęp do teleskopu.
Zwykle to ostra rywalizacja z konkurencją,
04:04
normally a very competitive,
peer-reviewed proposal process
peer-reviewed proposal process
70
232636
3540
koledzy astronomowie recenzują wniosek,
04:08
that can take up to months --
71
236200
1848
może to trwać wiele miesięcy.
04:10
down to less than a few days.
72
238072
2699
Skróciliśmy to do zaledwie kilku dni.
04:12
So began a "polite"
competition for resources.
competition for resources.
73
240795
3745
Zaczęliśmy "koleżeńską"
rywalizację o zasoby.
rywalizację o zasoby.
04:17
OK, let me not mince words.
It was a fierce battle.
It was a fierce battle.
74
245408
2794
Nie będę ważyć słów, to była twarda walka.
04:20
We dropped everything,
75
248226
1768
Rzuciliśmy wszystko,
04:22
working around the clock,
76
250018
1446
pracowaliśmy non stop,
04:23
trying to craft
perfectly crafted proposal words
perfectly crafted proposal words
77
251488
3881
dobierając idealne słowa dla wniosku
04:27
to send to the observatory directors.
78
255393
2245
do szefów obserwatorium.
04:30
Well, good news. We got the time.
79
258527
2848
Dobre wieści, otrzymaliśmy swój czas.
04:34
Now, from a perfectly
selfish point of view,
selfish point of view,
80
262178
3563
Z czysto egoistycznego punktu widzenia
04:37
the first thing we might like to know
is how massive 'Oumuamua is.
is how massive 'Oumuamua is.
81
265765
4366
powinniśmy wpierw sprawdzić,
jak wielki jest 'Oumuamua.
jak wielki jest 'Oumuamua.
04:42
Because after all,
it passed very close to the Earth,
it passed very close to the Earth,
82
270155
2840
Bo przede wszystkim przeleciał
bardzo blisko Ziemi,
bardzo blisko Ziemi,
04:45
and we didn't know about it
until afterwards.
until afterwards.
83
273019
3015
a my dowiedzieliśmy się o tym po fakcie.
04:48
How bad would this have been
had it not missed the Earth?
had it not missed the Earth?
84
276757
4301
Co by było, gdyby nas nie ominął?
04:53
Well, the impact energy
85
281950
1802
Siła uderzenia
04:55
depends on the square
of the velocity times its mass,
of the velocity times its mass,
86
283776
3609
zależy od kwadratu prędkości
pomnożonego przez masę,
pomnożonego przez masę,
04:59
and the mass depends
on how big it is and what it's made of.
on how big it is and what it's made of.
87
287409
3596
a masa zależy od rozmiaru
oraz tego, z czego jest zbudowany obiekt.
oraz tego, z czego jest zbudowany obiekt.
05:03
So how big is 'Oumuamua,
and what's its shape?
and what's its shape?
88
291647
3421
Jak wielki jest 'Oumuamua
i jaki ma kształt?
i jaki ma kształt?
05:07
Well, we can get this from its brightness.
89
295765
2320
Można to obliczyć dzięki jego jasności.
05:10
Now, if you don't believe me,
think of comparing the brightness
think of comparing the brightness
90
298109
2967
Jeśli nie wierzycie, porównajcie jasność
05:13
of a firefly in your backyard
91
301100
1382
świetlika w ogródku
05:14
to the navigation lights
on a distant airplane.
on a distant airplane.
92
302506
4420
do świateł nawigacyjnych
odległego samolotu.
odległego samolotu.
05:18
You know the airplane is much brighter --
93
306950
1972
Wiecie, że samolot
jest znacznie jaśniejszy,
jest znacznie jaśniejszy,
05:20
it just appears faint
because it's so far away.
because it's so far away.
94
308946
2700
ale słabo go widać, bo jest daleko.
05:24
We're also going to need to know
95
312775
1834
Trzeba też wiedzieć,
05:26
how reflective
the surface of 'Oumuamua is,
the surface of 'Oumuamua is,
96
314633
3150
jaki jest współczynnik odbicia
powierzchni 'Oumuamuy,
powierzchni 'Oumuamuy,
05:29
and we don't have any clue,
97
317807
2110
nie mamy o tym pojęcia,
05:31
but it's reasonable to assume
it's very similar to small asteroids
it's very similar to small asteroids
98
319941
3860
ale rozsądnie założyć,
że podobny do małych asteroid
że podobny do małych asteroid
05:35
and comets in our solar system,
99
323825
1982
i komet w naszym układzie,
05:37
or in technical terms,
100
325831
1350
technicznie mówiąc,
05:39
something between the reflectivity
of charcoal and wet sand.
of charcoal and wet sand.
101
327205
4213
coś pomiędzy współczynnikiem odbicia
węgla drzewnego a mokrego piasku.
węgla drzewnego a mokrego piasku.
05:44
Nowadays, most of the big telescopes
are used in what's called a service mode,
are used in what's called a service mode,
102
332381
5715
Dziś z większości dużych teleskopów
korzysta się w trybie kolejkowym,
korzysta się w trybie kolejkowym,
05:50
meaning we have to carefully develop
all the instructions
all the instructions
103
338120
3856
czyli trzeba stworzyć dokładne instrukcje,
05:54
and send them to the telescope operator,
104
342000
2549
wysłać je do operatora teleskopu,
05:56
and then anxiously wait
for the data to come back,
for the data to come back,
105
344573
2929
niecierpliwie czekać na dane,
05:59
praying to the weather gods.
106
347526
2223
modląc się do bożków pogodowych.
06:01
Now I bet most of you don't have careers
107
349773
2301
Zapewne praca większości z was
06:04
that critically depend on whether or not
it's cloudy last night.
it's cloudy last night.
108
352098
4811
nie zależy dramatycznie
od bezchmurnego nieba.
od bezchmurnego nieba.
06:08
Well, we weren't going to get
any second chances here.
any second chances here.
109
356933
3167
Nie mieliśmy drugiej szansy.
06:12
Because the weather was great,
'Oumuamua decided not to be.
'Oumuamua decided not to be.
110
360124
4108
Ale choć pogoda była idealna,
'Oumuamua nie był.
'Oumuamua nie był.
06:16
Its brightness wasn't constant.
111
364256
2000
Jego jasność nie była stała.
06:18
Now here we see 'Oumuamua
racing between the stars.
racing between the stars.
112
366732
3215
Tu widać jak pędzi między gwiazdami.
06:21
It's centered in the middle.
113
369971
1579
Widać go pośrodku.
06:23
The stars are trailed out because
the telescope is following its motion.
the telescope is following its motion.
114
371574
3920
Gwiazdy są rozmazane,
bo teleskop podążał za jego ruchem.
bo teleskop podążał za jego ruchem.
06:28
It started faint and then it got brighter,
fainter, brighter, and fainter again,
fainter, brighter, and fainter again,
115
376145
5452
Najpierw był blady, potem jaśniejszy,
bledszy, jaśniejszy i znów blady,
bledszy, jaśniejszy i znów blady,
06:33
as sunlight is reflected off
of four sides of an oblong object.
of four sides of an oblong object.
116
381621
4825
bo światło słońca odbijało się
od czterech boków podłużnego obiektu.
od czterech boków podłużnego obiektu.
06:39
The extreme brightness change
117
387302
2430
Gwałtowne zmiany jasności
06:41
led us to an unbelievable
conclusion about its shape.
conclusion about its shape.
118
389756
4305
doprowadziły nas do niewiarygodnego
wniosku na temat jego kształtu.
wniosku na temat jego kształtu.
06:46
As shown in this artist's impression,
119
394085
1993
Jak widać na artystycznej wizji,
06:48
'Oumuamua is apparently
very long and narrow,
very long and narrow,
120
396102
3531
'Oumuamua jest bardzo długi i wąski,
06:51
with an axis ratio of about 10 to one.
121
399657
3103
stosunek długości do szerokości
wynosi 10 do jednego.
wynosi 10 do jednego.
06:55
Assuming it's dark,
this means it's about half a mile long.
this means it's about half a mile long.
122
403479
3913
Zakładając, że jest ciemny,
ma niecały kilometr długości.
ma niecały kilometr długości.
06:59
Nothing else in our
solar system looks like this.
solar system looks like this.
123
407987
3548
Nie ma niczego podobnego
w całym Układzie Słonecznym.
w całym Układzie Słonecznym.
07:03
We only have a handful of objects
that even have an axis ratio
that even have an axis ratio
124
411559
3438
Mamy tylko garstkę obiektów
ze stosunkiem długości do szerokości
ze stosunkiem długości do szerokości
07:07
bigger than five to one.
125
415021
1714
większym niż pięć do jednego.
07:09
So we don't know how this forms,
126
417286
1979
Nie wiemy, jak powstał,
07:11
but it may be part of its birth process
in its home solar system.
in its home solar system.
127
419289
5198
ale może być częścią procesu narodzin
swojego układu słonecznego.
swojego układu słonecznego.
07:17
'Oumuamua was varying in brightness
every 7.34 hours,
every 7.34 hours,
128
425549
5469
'Oumuamua zmieniał
jasność co 7,34 godziny,
jasność co 7,34 godziny,
07:23
or so we thought.
129
431042
1746
tak przynajmniej myśleliśmy.
07:24
As more data started
to come in from other teams,
to come in from other teams,
130
432812
2342
Zaczęły przychodzić nowe dane
od innych zespołów,
od innych zespołów,
07:27
they were reporting different numbers.
131
435178
2458
przedstawiali inne liczby.
07:29
Why is it the more
we learn about something,
we learn about something,
132
437660
1926
Dlaczego im więcej o czymś wiemy,
07:31
the harder it gets to interpret?
133
439606
1940
tym trudniej jest to zinterpretować?
07:34
Well, it turns out that 'Oumuamua
is not rotating in a simple way.
is not rotating in a simple way.
134
442596
3389
Okazuje się, że 'Oumuamua
nie obraca się w prosty sposób.
nie obraca się w prosty sposób.
07:38
It's wobbling like a top.
135
446009
2059
Kolebie się jak bączek.
07:40
So while it is rotating
around its short axis,
around its short axis,
136
448092
3086
Obracając się wokół krótszej osi,
07:43
it's also rolling around the long axis
137
451202
2850
kręci się też wokół dłuższej
07:46
and nodding up and down.
138
454076
2070
i kołysze się w górę i w dół.
07:48
This very energetic, excited motion
139
456887
2826
Ten energiczny ruch
07:51
is almost certainly the result
of it being violently tossed
of it being violently tossed
140
459737
3460
jest z całą pewnością efektem
gwałtownego wyrzucenia
gwałtownego wyrzucenia
07:55
out of its home solar system.
141
463221
1922
z rodzimego układu.
07:58
Now how we interpret the shape
from its brightness
from its brightness
142
466363
2791
To jak odgadujemy kształt z jasności
08:01
depends very critically
on how it's spinning,
on how it's spinning,
143
469178
2872
zależy w dużym stopniu
od tego, jak to się obraca,
od tego, jak to się obraca,
08:04
so now we have to rethink
what it may look like,
what it may look like,
144
472074
2970
więc znów trzeba przemyśleć,
jak to właściwie wygląda.
jak to właściwie wygląda.
08:07
and as shown in this beautiful painting
by space artist Bill Hartmann,
by space artist Bill Hartmann,
145
475068
3445
Jak widać na pięknym obrazie
astro-malarza Billa Hartmanna,
astro-malarza Billa Hartmanna,
08:10
we think that 'Oumuamua
may be more of a flattened oval.
may be more of a flattened oval.
146
478537
3959
'Oumuamua może być spłaszczonym owalem.
08:15
So let's get back to the energetics.
147
483822
1962
Wróćmy do jego energetyki.
08:17
What is it made of?
148
485808
1911
Z czego jest zbudowany?
08:19
Well, ideally we would love
to have a piece of 'Oumuamua
to have a piece of 'Oumuamua
149
487743
3224
Bardzo chcielibyśmy mieć kawałek 'Oumuamuy
08:22
into the laboratory,
so we could study it in detail.
so we could study it in detail.
150
490991
3198
w laboratorium, żeby dokładnie go zbadać.
08:26
But since even private industry
can't manage to launch
can't manage to launch
151
494213
3667
Ale nawet sektor prywatny nie da rady
wysłać sondy kosmicznej w ciągu tygodnia
08:29
a spacecraft within a week
152
497904
1762
08:31
to something like this,
153
499690
1667
do takiego obiektu,
08:33
astronomers have to rely
on remote observations.
on remote observations.
154
501381
3161
więc astronomowie muszą polegać
na zdalnych obserwacjach.
na zdalnych obserwacjach.
08:36
So astronomers will look at how the light
interacts with the surface.
interacts with the surface.
155
504566
3945
Będą przyglądać się,
jak światło reaguje z powierzchnią.
jak światło reaguje z powierzchnią.
08:40
Some colors may get absorbed,
giving it a chemical fingerprint,
giving it a chemical fingerprint,
156
508535
4166
Niektóre kolory mogą być pochłaniane
i zostawiać chemiczny ślad,
i zostawiać chemiczny ślad,
08:44
whereas other colors may not.
157
512725
2247
a inne kolory nie.
08:46
On the other hand, some substances
may just reflect more blue
may just reflect more blue
158
514996
4253
Innymi słowy, niektóre substancje
mogą odbijać więcej niebieskiego
mogą odbijać więcej niebieskiego
08:51
or red light efficiently.
159
519273
1818
lub czerwonego światła.
08:53
In the case of 'Oumuamua,
it reflected more red light,
it reflected more red light,
160
521659
3723
'Oumuamua odbija więcej czerwonego,
08:57
making it look very much like the organic
rich surface of the comet recently visited
rich surface of the comet recently visited
161
525406
5023
przez co przypomina bogatą w substancje
organiczne powierzchnię komety,
organiczne powierzchnię komety,
09:02
by the Rosetta spacecraft.
162
530453
1786
którą niedawno odwiedziła sonda Rosetta.
09:04
But not everything that looks reddish
has the same composition.
has the same composition.
163
532887
4731
Ale nie wszystko, co czerwone,
ma taki sam skład.
ma taki sam skład.
09:09
In fact, minerals that have
tiny little bits of iron in the surface
tiny little bits of iron in the surface
164
537642
3476
Minerały na powierzchni
zawierające niewielkie ilości żelaza
zawierające niewielkie ilości żelaza
09:13
can also look red,
165
541142
1937
też mogą być czerwone,
09:15
as does the dark side
of Saturn's moon Iapetus,
of Saturn's moon Iapetus,
166
543103
2850
jak ciemna strona
księżyca Saturna, Japetusa,
księżyca Saturna, Japetusa,
09:17
shown in these images
from the Cassini spacecraft.
from the Cassini spacecraft.
167
545977
2785
widoczna na zdjęciach z sondy Cassini.
09:21
Nickel-iron meteorites,
in other words, metal,
in other words, metal,
168
549432
2191
Meteoryty bogate w żelazo, czyli metal,
09:23
can also look red.
169
551647
1729
też wydają się czerwone.
09:26
So while we don't know
what's on the surface,
what's on the surface,
170
554032
2670
Nie wiemy, co jest na powierzchni,
09:28
we know even less
about what's on the inside.
about what's on the inside.
171
556726
3146
a jeszcze mniej wiemy o tym,
co jest w środku.
co jest w środku.
09:32
However, we do know
that it must at least be strong enough
that it must at least be strong enough
172
560435
3088
Wiemy tylko, że musi być na tyle mocne,
09:35
to not fly apart as it rotates,
173
563547
2372
aby nie rozlecieć się
na kawałki podczas obrotów,
na kawałki podczas obrotów,
09:37
so it probably has a density
similar to that of rocky asteroids;
similar to that of rocky asteroids;
174
565943
3960
więc prawdopodobnie ma gęstość
podobną do skalistych asteroid,
podobną do skalistych asteroid,
09:41
perhaps even denser, like metal.
175
569927
2492
a może i większą, jak metal.
09:45
Well, at the very least,
I want to show you
I want to show you
176
573305
2071
Na sam koniec pokażę wam
09:47
one of the beautiful
color images that we got
color images that we got
177
575400
2142
jedno z najpiękniejszych kolorowych zdjęć
09:49
from one of the ground-based telescopes.
178
577566
2140
zrobionych przez naziemny teleskop.
09:52
All right, I admit,
it's not all that spectacular.
it's not all that spectacular.
179
580145
2999
Przyznaję, może nie jest spektakularne.
09:55
(Laughter)
180
583168
1012
(Śmiech)
09:56
We just don't have the resolution.
181
584204
2959
Nie mamy dobrej rozdzielczości.
09:59
Even Hubble Space Telescope
182
587187
1929
Nawet Kosmiczny Teleskop Hubble'a
10:01
doesn't present a much better view.
183
589140
2049
nie przedstawi lepszego widoku.
10:04
But the importance of the Hubble data
was not because of the images,
was not because of the images,
184
592220
3413
Ale waga danych z Hubble'a
nie polegała na zdjęciach,
nie polegała na zdjęciach,
10:07
but because it extended
our observations out
our observations out
185
595657
2492
ale na umożliwieniu
przedłużenia obserwacji
przedłużenia obserwacji
10:10
to two and a half months
from the discovery,
from the discovery,
186
598173
2683
do dwóch i pół miesiąca
od odkrycia obiektu,
od odkrycia obiektu,
10:12
meaning we get more positions
along the orbit,
along the orbit,
187
600880
2704
co oznacza, że zdobędziemy
więcej pozycji orbity,
więcej pozycji orbity,
10:15
which will hopefully let us figure out
where 'Oumuamua came from.
where 'Oumuamua came from.
188
603608
4476
które, mamy nadzieję, powiedzą nam,
skąd pochodzi 'Oumuamua.
skąd pochodzi 'Oumuamua.
10:21
So what exactly is 'Oumuamua?
189
609667
2753
Ale co to właściwie jest?
10:25
We firmly believe it's likely to be
a leftover archaeological remnant
a leftover archaeological remnant
190
613150
5523
Sądzimy, że jest to
archeologiczna pozostałość
archeologiczna pozostałość
10:30
from the process of the birth
of another planetary system,
of another planetary system,
191
618697
3588
z procesu tworzenia się
innego układu słonecznego,
innego układu słonecznego,
10:34
some celestial driftwood.
192
622309
1848
jakiś gwiezdna kłoda
wyrzucona na brzeg.
wyrzucona na brzeg.
10:36
Some scientists think
that maybe 'Oumuamua formed
that maybe 'Oumuamua formed
193
624593
3383
Niektórzy naukowcy sądzą,
że 'Oumuamua powstał
że 'Oumuamua powstał
10:40
very close to a star
that was much denser than our own,
that was much denser than our own,
194
628000
3595
blisko gwiazdy
znacznie gęściejszej od naszej,
znacznie gęściejszej od naszej,
10:43
and the star's tidal forces
shredded planetary material
shredded planetary material
195
631619
3413
a jej siły pływowe rozerwały
materiał planetarny
materiał planetarny
10:47
early in the solar system's history.
196
635056
1850
we wczesnej historii tego układu.
10:49
Still others suggest that maybe
this is something that formed
this is something that formed
197
637565
3961
Inni sugerują, że może to produkt
10:53
during the death throes of a star,
198
641550
2166
konwulsji umierającej gwiazdy,
10:55
perhaps during a supernova explosion,
199
643740
2792
może podczas eksplozji supernowej,
10:58
as planetary material got shredded.
200
646556
2612
kiedy materiał planetarny
został rozerwany.
został rozerwany.
11:02
Whatever it is, we believe
it's a natural object,
it's a natural object,
201
650345
3508
Cokolwiek to jest,
sądzimy, że jest naturalne,
sądzimy, że jest naturalne,
11:05
but we can't actually prove
that it's not something artificial.
that it's not something artificial.
202
653877
4261
ale nie możemy udowodnić,
że nie jest to coś sztucznego.
że nie jest to coś sztucznego.
11:10
The color, the strange shape,
the tumbling motion
the tumbling motion
203
658710
3357
Kolor, dziwny kształt, koziołkujący ruch,
11:14
could all have other explanations.
204
662091
2111
to wszystko może mieć inne wyjaśnienie.
11:16
Now while we don't believe
this is alien technology,
this is alien technology,
205
664825
3620
Skoro nie sądzimy, że to obca technologia,
11:20
why not do the obvious experiment
and search for a radio signal?
and search for a radio signal?
206
668469
4642
to czemu nie przeprowadzić prostego
eksperymentu, szukając sygnału radiowego?
eksperymentu, szukając sygnału radiowego?
11:25
That's exactly what
the Breakthrough Listen project did,
the Breakthrough Listen project did,
207
673640
2940
To właśnie zrobił projekt
Breakthrough Listen,
Breakthrough Listen,
11:28
but so far, 'Oumuamua
has remained completely quiet.
has remained completely quiet.
208
676604
3702
ale jak dotąd 'Oumuamua milczy.
11:33
Now could we send
a spacecraft to 'Oumuamua
a spacecraft to 'Oumuamua
209
681091
2779
Czy moglibyśmy wysłać do niego sondę
11:35
and answer this question once and for all?
210
683894
2344
i odpowiedzieć raz na zawsze
na wszystkie pytania?
na wszystkie pytania?
11:38
Yes, we do actually have the technology,
211
686262
2251
Tak, mamy takie możliwości techniczne,
11:40
but it would be a long
and expensive voyage,
and expensive voyage,
212
688537
2389
ale byłaby to długa i kosztowna podróż,
11:42
and we would get there so far from the Sun
213
690950
2278
dolecielibyśmy tam tak daleko od Słońca,
11:45
that the final approach trajectory
would be very difficult.
would be very difficult.
214
693252
3293
że końcowa trajektoria
byłaby bardzo trudna.
byłaby bardzo trudna.
11:49
So I think 'Oumuamua probably
has many more things to teach us,
has many more things to teach us,
215
697790
5071
'Oumuamua mogłaby z pewnością
powiedzieć nam o sobie więcej,
powiedzieć nam o sobie więcej,
11:54
and in fact there might be
more surprises in store
more surprises in store
216
702885
2413
na pewno ma w zanadrzu
jakieś niespodzianki,
jakieś niespodzianki,
11:57
as scientists such as myself
continue to work with the data.
continue to work with the data.
217
705322
4055
a naukowcy tacy jak ja
dalej analizują dane.
dalej analizują dane.
12:02
More importantly,
I think this visitor from afar
I think this visitor from afar
218
710138
3531
Co ważniejsze, ten gość z daleka
12:05
has really brought home the point
that our solar system isn't isolated.
that our solar system isn't isolated.
219
713693
4762
przypomniał nam,
że Układ Słoneczny nie jest sam.
że Układ Słoneczny nie jest sam.
12:10
We're part of a much larger environment,
220
718852
2414
Jesteśmy częścią większego środowiska,
12:13
and in fact, we may even
be surrounded by interstellar visitors
be surrounded by interstellar visitors
221
721290
4864
możemy być otoczeni przybyszami z gwiazd,
12:18
and not even know it.
222
726178
2033
nawet o tym nie wiedząc.
12:20
This unexpected gift
223
728235
2112
Ten niespodziewany prezent
12:22
has perhaps raised more questions
than its provided answers,
than its provided answers,
224
730371
4587
zostawił więcej pytań niż odpowiedzi,
12:26
but we were the first to say hello
to a visitor from another solar system.
to a visitor from another solar system.
225
734982
5325
ale to my jako pierwsi przywitaliśmy się
z gościem z innego układu.
z gościem z innego układu.
12:32
Thank you.
226
740712
1182
Dziękuję.
12:33
(Applause)
227
741918
6984
(Brawa)
12:42
Jedidah Isler: Thanks, Karen.
228
750946
1455
Jedidah Isler: Dziękuję, Karen.
12:44
I of course enjoyed
that talk very much. Thank you.
that talk very much. Thank you.
229
752425
2382
To była cudowna prelekcja.
12:46
As I recall, we found it
pretty late in its journey towards us.
pretty late in its journey towards us.
230
754831
3553
Jak pamiętam, dowiedzieliśmy się
dość późno o jego podróży do nas.
dość późno o jego podróży do nas.
12:50
Will future technologies like
the Large Synoptic Survey Telescope
the Large Synoptic Survey Telescope
231
758408
3612
Czy przyszłe rozwiązania techniczne,
jak Large Synoptic Survey Telescope
jak Large Synoptic Survey Telescope
12:54
help us detect these things sooner?
232
762044
1713
pozwolą nam odkrywać te obiekty szybciej?
12:56
Karen Meech: Yeah. We're hoping that
we'll start to see a lot of these things,
we'll start to see a lot of these things,
233
764353
3745
Karen Meech: Tak, mamy nadzieję,
że zobaczymy więcej tych obiektów,
że zobaczymy więcej tych obiektów,
13:00
and ideally, you'd love to find one
as it's approaching the Sun,
as it's approaching the Sun,
234
768122
3819
najlepiej by było, gdybyśmy odkryli
jakiś zbliżający się do Słońca,
jakiś zbliżający się do Słońca,
13:03
because you want to have time
to do all the science,
to do all the science,
235
771965
3016
bo potrzebujemy czasu do wykonania analiz,
13:07
or even more ideal,
236
775005
1197
a jeszcze lepiej,
13:08
you'd get a spacecraft ready to go,
237
776226
2065
gdybyśmy mieli gotową sondę do wysłania,
13:10
parked somewhere in the L4 or L5 position,
238
778315
3150
zaparkowaną gdzieś między
pozycją L4 a L5,
pozycją L4 a L5,
13:13
somewhere near Earth,
239
781489
1334
gdzieś blisko Ziemi,
13:14
so that when something comes by,
you can chase it.
you can chase it.
240
782847
2991
tak by dało się ścigać
przelatujący obiekt.
przelatujący obiekt.
13:17
JI: Awesome, thanks so much.
Let's thank Karen again.
Let's thank Karen again.
241
785862
2549
JI: Niesamowite.
Podziękujmy jeszcze raz Karen.
Podziękujmy jeszcze raz Karen.
13:20
(Applause)
242
788435
2664
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Karen J. Meech - Astronomer, astrobiologistKaren J. Meech is an astronomer who investigates how habitable worlds form and explores the bigger picture of whether there is life elsewhere.
Why you should listen
Astrobiologist Karen J. Meech uses the leftover pieces from our solar system's formation to understand how habitable planets are made. Her curiosity about life beyond earth was inspired as a child watching Star Trek. From this, her path led to a career in physics and astronomy, with a PhD in planetary physics from MIT. She is now an astronomer at the University of Hawaii, where she leads the astrobiology group, and she is a passionate scientific educator.
Meech started her astronomical career investigating comets, the icy leftovers from the birth of our solar system. Her work led to an understanding of many of the processes that cause the beautiful tails to develop far from our Sun. She was co-investigator on three comet missions. Her discoveries provide information to test our understanding of how planetary systems are assembled. Now her work has embraced the power of interdisciplinary science, and she is combining geological field work, geochemistry, astronomical observations, theory and space mission concepts to address fundamental questions about how earth got its water.
Karen J. Meech | Speaker | TED.com