TEDSalon 2007 Hot Science
David Keith: A critical look at geoengineering against climate change
Zaskakujące pomysły Davida Keitha na zmianę klimatu
Filmed:
Readability: 3.9
1,350,891 views
Ekolog David Keith proponuje tanie, szokujące ale efektywne sposoby na zmianę klimatu: A gdyby tak wprowadzić ogromną chmurę popiołu do atmosfery by odbić światło słoneczne i ciepło?
David Keith - Environmental scientist
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking. Full bio
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
You've all seen lots of articles on climate change,
0
0
3000
Widzieliście wszyscy dużo artykułów nt.zmian klimatycznych.
00:28
and here's yet another New York Times article,
1
3000
2000
i oto jeszcze kolejny z New York Timesa
00:30
just like every other darn one you've seen.
2
5000
2000
taki sam jak wszystkie inne przeklęte, które widzieliście.
00:32
It says all the same stuff as all the other ones you've seen.
3
7000
2000
Mówi dokładnie to samo co wszystkie inne które widzieliście.
00:34
It even has the same amount of headline as all the other ones you've seen.
4
9000
3000
Ma nawet tyle samo nagłówków co wszystkie inne które widzieliście.
00:37
What's unusual about this one, maybe, is that it's from 1953.
5
12000
4000
To, co w nim jest może nietypowe, to fakt, że pochodzi z 1953 r.
00:41
And the reason I'm saying this
6
16000
2000
A powodem dla którego to mówię
00:43
is that you may have the idea this problem is relatively recent.
7
18000
2000
jest to, że możecie mieć wrażenie, że problem jest stosunkowo świeży..
00:45
That people have just sort of figured out about it, and now
8
20000
3000
Że ludzie dopiero co go zrozumieli i teraz
00:48
with Kyoto and the Governator and people beginning to actually do something,
9
23000
3000
po Kyoto i rząd Kalifornii i ludzie zaczynają rzeczywiście coś z tym robić
00:51
we may be on the road to a solution.
10
26000
3000
i może jesteśmy na drodze do rozwiązania.
00:54
The fact is -- uh-uh.
11
29000
3000
Faktem jest, że ...uh-uh
00:57
We've known about this problem for 50 years, depending on how you count it.
12
32000
5000
Wiemy o tym problemie od 50 lat zależnie od tego jak to policzymy
01:02
We have talked about it endlessly over the last decade or so.
13
37000
2000
Gadamy o tym bez końca przez ostatnie 10 lat lub coś koło tego.
01:04
And we've accomplished close to zip.
14
39000
3000
I prawie udało nam się dopiąć temat.
01:07
This is the growth rate of CO2 in the atmosphere.
15
42000
3000
Oto wykres wzrostu CO2 w atmosferze.
01:10
You've seen this in various forms,
16
45000
2000
Widzieliście go w różnych formach
01:12
but maybe you haven't seen this one.
17
47000
2000
ale może nie w tej tutaj.
01:14
What this shows is that the rate of growth of our emissions is accelerating.
18
49000
3000
Pokazuje że szybkość zwiększania się emisji wzrasta.
01:17
And that it's accelerating even faster
19
52000
2000
I że wzrasta jeszcze szybciej
01:19
than what we thought was the worst case just a few years back.
20
54000
4000
niż według najgorszych prognoz zapowiadanych zaledwie kilka lat temu.
01:23
So that red line there was something that a lot of skeptics said
21
58000
3000
Ta czerwona linia była czymś, co wg sceptyków
01:26
the environmentalists only put in the projections
22
61000
2000
ekolodzy pokazywali na projekcjach
01:28
to make the projections look as bad as possible,
23
63000
3000
tylko po to by wyglądały one tak źle jak to możliwe,
01:31
that emissions would never grow as fast as that red line.
24
66000
3000
że emisje nigdy nie wzrosną aż do czerwonej linii.
01:34
But in fact, they're growing faster.
25
69000
2000
Ale one rosną nawet szybciej.
01:36
Here's some data from actually just 10 days ago,
26
71000
3000
To są dane sprzed zaledwie 10 dni,
01:39
which shows this year's minimum of the Arctic Sea ice, and it's the lowest by far.
27
74000
5000
które pokazują tegoroczną min. grubość pokrywy lodowej, jak dotąd najmniejszą.
01:44
And the rate at which the Arctic Sea ice is going away is a lot quicker than models.
28
79000
5000
I prędkość z którą topnieje jest dużo większa niż na modelach.
01:49
So despite all sorts of experts like me flying around the planet and
29
84000
3000
Więc choć najróżniejsi eksperci tacy jak ja latają wokół planety
01:52
burning jet fuel, and politicians signing treaties --
30
87000
3000
spalając paliwo w silnikach odrzutowych a politycy podpisują traktaty,
01:55
in fact, you could argue the net effect of all this has been negative,
31
90000
3000
tak naprawdę można stwierdzić że ostateczny efekt tego jest negatywny
01:58
because it's just consumed a lot of jet fuel. (Laughter)
32
93000
3000
ponieważ jedynie zostało zużyte wiele paliwa.
02:01
No, no! In terms of what we really need to do to put the brakes on
33
96000
5000
Nie, nie ! W odniesieniu do tego co naprawdę powinniśmy zrobić to wcisnąć hamulec -
02:06
this very high inertial thing -- our big economy -- we've really hardly started.
34
101000
4000
tę naszą bezwładną, wielką ekonomię, którą dopiero co rozwinęliśmy.
02:10
Really, we're doing this, basically. Really, not very much.
35
105000
7000
W zasadzie robimy TO. Rzeczywiście niewiele.
02:17
I don't want to depress you too much.
36
112000
2000
Nie chcę was za bardzo przygnębiać.
02:19
The problem is absolutely soluble, and even soluble in a way that's reasonably cheap.
37
114000
5000
Problem jest do rozwiązania i to w sposób całkiem tani.
02:24
Cheap meaning sort of the cost of the military, not the cost of medical care.
38
119000
5000
Tani w znaczeniu kosztu militarnego, nie kosztu opieki zdrowotnej.
02:29
Cheap meaning a few percent of GDP.
39
124000
4000
Tani w znaczeniu kilku procent PKB.
02:33
No, this is really important to have this sense of scale.
40
128000
2000
Nie, to jest naprawdę ważne aby mieć to poczucie skali.
02:35
So the problem is soluble, and the way we should go about solving it is, say,
41
130000
4000
Więc problem jest rozwiązywalny i sposób w jaki powinniśmy zabrać się do jego rozwiązania to powiedzmy
02:39
dealing with electricity production,
42
134000
2000
rozwiązanie kwestii produkcji elektryczności,
02:41
which causes something like 43-or-so percent and rising of CO2 emissions.
43
136000
4000
która powoduje około 43% i coraz więcej emisji CO2.
02:45
And we could do that by perfectly sensible things like conservation,
44
140000
3000
I moglibyśmy zrobić to przez wyjątkowo rozsądne rzeczy jak ochrona zasobów naturalnych,
02:48
and wind power, nuclear power and coal to CO2 capture,
45
143000
4000
i energia wiatru, energia jądrowa i węgiel żeby przechwycić CO2,
02:52
which are all things that are ready for giant scale deployment, and work.
46
147000
5000
które to rzeczy są wszystkie gotowe do rozwoju i pracy na olbrzymią skalę.
02:57
All we lack is the action to actually spend the money to put those into place.
47
152000
5000
Jedyne czego nam brak to podjęcie akcji żeby rzeczywiście przeznaczyć pieniądze na te cele.
03:02
Instead, we spend our time talking.
48
157000
2000
Zamiast tego tracimy czas na gadanie.
03:04
But nevertheless, that's not what I'm going to talk to you about tonight.
49
159000
3000
Jednakże to nie jest temat o którym chcę dziś mówić.
03:07
What I'm going to talk to you about tonight is stuff we might do if we did nothing.
50
162000
4000
To o czym chcę dziś mówić ,jest to, do czego możemy doprowadzić jeśli nie zrobimy nic.
03:11
And it's this stuff in the middle here, which is what you do
51
166000
4000
To w środku pokazuje co zrobicie
03:15
if you don't stop the emissions quickly enough.
52
170000
3000
jeśli nie zaprzestaniecie emisji dość szybko.
03:18
And you need to deal -- somehow break the link between human actions
53
173000
3000
A to, co musicie zrobić, to przerwać połączenie pomiędzy ludzkimi działaniami,
03:21
that change climate, and the climate change itself. And that's particularly important
54
176000
4000
które zmieniają klimat a samą zmianą klimatu.I to jest szczególnie ważne
03:25
because, of course, while we can adapt to climate change --
55
180000
3000
ponieważ możemy dostosować się do zmiany klimatu
03:28
and it's important to be honest here, there will be some benefits to climate change.
56
183000
3000
i szczerze mówiąc - przyniesie to pewne korzyści.
03:31
Oh, yes, I think it's bad. I've spent my whole life working to stop it.
57
186000
3000
No tak, pewnie że uważam to za złe.Spedziłem całe swoje życie próbując to powstrzymać.
03:34
But one of the reasons it's politically hard is there are winners and losers -- not all losers.
58
189000
4000
Ale jednym z powodów dlaczego jest to politycznie trudne jest fakt, że będą i wygrani i przegrani - nie sami przegrani.
03:38
But, of course, the natural world, polar bears.
59
193000
3000
Ale oczywiście świat naturalny, niedźwiedzie polarne...
03:41
I spent time skiing across the sea ice for weeks at a time in the high Arctic.
60
196000
3000
Jeździłem na nartach po morskim lodzie przez kilka tygodni pod rząd w wysokiej Arktyce.
03:44
They will completely lose.
61
199000
2000
One całkowicie przegrają.
03:46
And there's no adaption.
62
201000
2000
I tutaj nie będzie adaptacji.
03:48
So this problem is absolutely soluble.
63
203000
1000
Ale ten problem jest całkowicie rozwiązywalny.
03:49
This geo-engineering idea, in it's simplest form, is basically the following.
64
204000
3000
Ten pomysł geoinżynierii w swojej najprostszej formie jest następujący:
03:52
You could put signed particles, say sulfuric acid particles -- sulfates --
65
207000
5000
Możemy wysłać cząsteczki - powiedzmy cząsteczki kwasu siarkowego-siarczany
03:57
into the upper atmosphere, the stratosphere,
66
212000
2000
do wyższej warstwy atmosfery-stratosfery
03:59
where they'd reflect away sunlight and cool the planet.
67
214000
2000
gdzie odbiłyby światło słoneczne i oziębiły planetę.
04:01
And I know for certain that that will work.
68
216000
3000
I wiem na pewno, że to zadziała.
04:04
Not that there aren't side effects, but I know for certain it will work.
69
219000
3000
Nie to żeby nie było żadnych efektów ubocznych, ale wiem, że to na pewno zadziała.
04:07
And the reason is, it's been done.
70
222000
2000
A powód? To już zostało wykonane.
04:09
And it was done not by us, not by me, but by nature.
71
224000
3000
Nie przez nas, nie przeze mnie, ale przez naturę.
04:12
Here's Mount Pinatubo in the early '90s. That put a whole bunch of sulfur
72
227000
3000
To jest góra Pinatubo na początku lat dziewięćdziesiątych, która wysłała kupę siarki
04:15
in the stratosphere with a sort of atomic bomb-like cloud.
73
230000
4000
do stratosfery tworząc chmurę wyglądającą jak po bombie atomowej.
04:19
The result of that was pretty dramatic.
74
234000
3000
Rezultat był zaskakujący.
04:22
After that, and some previous volcanoes we have, you see
75
237000
3000
Po wybuchu tego i paru innych wulkanów mamy jak widzicie
04:25
a quite dramatic cooling of the atmosphere.
76
240000
2000
dość radykalne ochłodzenie atmosfery.
04:27
So this lower bar is the upper atmosphere, the stratosphere,
77
242000
3000
Ten niższy wykres przedstawia stratosferę,
04:30
and it heats up after these volcanoes.
78
245000
2000
która ociepliła się po wybuchach.
04:32
But you'll notice that in the upper bar, which is the lower atmosphere
79
247000
2000
Ale zauważcie, że wykres powyżej przedstawia niższą warstwę atmosfery
04:34
and the surface, it cools down because we shielded the atmosphere a little bit.
80
249000
4000
i powierzchnię, które oziębiły się, ponieważ odrobinę przysłoniliśmy atmosferę.
04:38
There's no big mystery about it.
81
253000
2000
Nie ma w tym wielkiej tajemnicy.
04:40
There's lots of mystery in the details, and there's some bad side effects,
82
255000
3000
Jest dużo pytań odnośnie szczegółów i pewne poważne efekty uboczne
04:43
like it partially destroys the ozone layer -- and I'll get to that in a minute.
83
258000
3000
np. częściowe zniszczenie warstwy ozonowej. Za chwilę przejdę do tej kwestii.
04:46
But it clearly cools down.
84
261000
2000
Ale powoduje to ochłodzenie.
04:48
And one other thing: it's fast.
85
263000
3000
I jeszcze jedno : dzieje się to szybko.
04:51
It's really important to say. So much of the other things that we ought to do,
86
266000
3000
Co jest bardzo istotne. Wiele innych rzeczy, które powinniśmy zrobić
04:54
like slowing emissions, are intrinsically slow, because it takes time
87
269000
5000
jak zmniejszanie emisji jest samo w sobie wolne ponieważ zajmuje sporo czasu
04:59
to build all the hardware we need to reduce emissions.
88
274000
3000
żeby zbudować cały sprzęt potrzebny do redukcji emisji.
05:02
And not only that, when you cut emissions, you don't cut concentrations,
89
277000
3000
I nie tylko to : ograniczenie emisji nie oznacza ograniczenia koncetracji
05:05
because concentrations, the amount of CO2 in the air,
90
280000
2000
ponieważ koncentracja, ilość CO2 w powietrzu,
05:07
is the sum of emissions over time.
91
282000
2000
jest sumą emisji w czasie.
05:09
So you can't step on the brakes very quickly.
92
284000
2000
Więc nie mozna zahamować bardzo szybko.
05:11
But if you do this, it's quick.
93
286000
2000
Ale jeśli zrobi się to to będzie szybko.
05:13
And there are times you might like to do something quick.
94
288000
3000
I czasami można zrobić coś szybko.
05:16
Another thing you might wonder about is, does it work?
95
291000
3000
Inna sprawa - można zastanowić się czy to działa.
05:19
Can you shade some sunlight and effectively compensate for the added CO2,
96
294000
4000
Czy można zasłonić część światła słonecznego i efektywnie zrekompensować przyrost CO2
05:23
and produce a climate sort of back to what it was originally?
97
298000
3000
i stworzyć coś w rodzaju powrotu do klimatu który był na początku?
05:26
And the answer seems to be yes.
98
301000
2000
Wydaje się, że odpowiedź brzmi tak.
05:28
So here are the graphs you've seen lots of times before.
99
303000
3000
Oto wykresy, które widzieliście już wiele razy.
05:31
That's what the world looks like, under one particular climate model's view,
100
306000
3000
Tak wygląda model świata w którym panuje klimat
05:34
with twice the amount of CO2 in the air.
101
309000
2000
z podwójną ilością CO2 w powietrzu.
05:36
The lower graph is with twice the amount of CO2 and 1.8 percent less sunlight,
102
311000
4000
Wykres poniżej przedstawia podwójną ilość CO2 w powietrzu i mniej o 1.8 % światła słonecznego
05:40
and you're back to the original climate.
103
315000
2000
i tak wracamy do początkowego klimatu.
05:42
And this graph from Ken Caldeira. It's important to say came, because
104
317000
3000
A to jest wykres od Kena Caldeiry. Trzeba o tym wspomnieć tutaj ponieważ
05:45
Ken -- at a meeting that I believe Marty Hoffart was also at in the mid-'90s --
105
320000
3000
Ken był na spotkaniu na którym myślę, że był także Marty Hoffart w połowie lat 90tych.
05:48
Ken and I stood up at the back of the meeting and said,
106
323000
3000
Ken i ja stanęliśmy z tyłu podczas spotkania i on powiedział
05:51
"Geo-engineering won't work."
107
326000
2000
"Geoinżynieria nie zadziała."
05:53
And to the person who was promoting it said,
108
328000
2000
A do osoby która promowała to rozwiązanie powiedział:
05:55
"The atmosphere's much more complicated."
109
330000
2000
"Atmosfera jest dużo bardziej skomplikowana"
05:57
Gave a bunch of physical reasons why it wouldn't do a very good compensation.
110
332000
3000
Podał kupę naukowych powodów dlaczego nie byłoby to dobrą rekompensatą.
06:00
Ken went and ran his models, and found that it did.
111
335000
3000
Ken wyszedł i zaprezentował jego modele po czym odkrył, że się mylił.
06:03
This topic is also old.
112
338000
2000
Ten temat też jest stary.
06:05
That report that landed on President Johnson's desk when I was two years old --
113
340000
3000
Ten raport wylądował na biurku prezydenta Johnsona kiedy miałem dwa lata.
06:08
1965.
114
343000
2000
1965.
06:10
That report, in fact, which had all the modern climate science --
115
345000
2000
Ten raport, który ukazywał całą ówczesną wiedzę o klimacie
06:12
the only thing they talked about doing was geo-engineering.
116
347000
3000
jedyną rzeczą którą proponował była geoinżynieria.
06:15
It didn't even talk about cutting emissions,
117
350000
2000
Nawet nie wspominał o ograniczeniu emisji
06:17
which is an incredible shift in our thinking about this problem.
118
352000
3000
co jest ogromną zmianą w naszym myśleniu o problemie.
06:20
I'm not saying we shouldn't cut emissions.
119
355000
2000
Nie mówię, że nie powinniśmy ograniczyć emisji.
06:22
We should, but it made exactly this point.
120
357000
3000
Powinniśmy, ale to mówi dokładnie to samo.
06:25
So, in a sense, there's not much new.
121
360000
2000
W pewnym sensie, nie ma tu specjalnie nic nowego.
06:27
The one new thing is this essay.
122
362000
2000
Jedyną nową rzeczą jest ten esej.
06:29
So I should say, I guess, that since the time of that original President Johnson report,
123
364000
4000
Sądzę, że od czasu tego raportu dla prezydenta Johnsona
06:33
and the various reports of the U.S. National Academy --
124
368000
3000
i różnych raportów U.S.National Academy
06:36
1977, 1982, 1990 -- people always talked about this idea.
125
371000
3000
z 1977,1982,1990- zawsze mówiono o tej idei.
06:39
Not as something that was foolproof, but as an idea to think about.
126
374000
3000
Nie jako o czymś niezawodnym ale jako idei do przemyślenia.
06:42
But when climate became, politically, a hot topic -- if I may make the pun --
127
377000
4000
Ale kiedy klimat stał się politycznie gorącym tematem - jeśli mogę wykorzystać tę grę słów
06:46
in the last 15 years, this became so un-PC, we couldn't talk about it.
128
381000
6000
w ciągu ostatnich 15 lat mówienie o tym stało się politycznie niepoprawne.
06:52
It just sunk below the surface. We weren't allowed to speak about it.
129
387000
4000
Temat został zwyczajnie zapomniany. Nie wolno nam było go poruszać.
06:56
But in the last year, Paul Crutzen published this essay
130
391000
3000
Ale w tamtym roku Paul Crutzen opublikował ten esej
06:59
saying roughly what's all been said before: that maybe, given our very slow rate
131
394000
3000
mówiący z grubsza to samo co powiedziano wcześniej: że może biorąc pod uwagę nasz bardzo wolny
07:02
of progress in solving this problem and the uncertain impacts,
132
397000
3000
postęp w rozwiązywaniu tego problemu i brak pewności co do skuteczności naszych wysiłków
07:05
we should think about things like this.
133
400000
2000
powinniśmy pomyśleć o rzeczach takich jak ta.
07:07
He said roughly what's been said before.
134
402000
2000
Powiedział mniej więcej to samo co zostało powiedziane wcześniej.
07:09
The big deal was he happened to have won the Nobel prize for ozone chemistry.
135
404000
3000
Szczęśliwie, udało mu się wygrać Nobla z chemii ozonowej
07:12
And so people took him seriously when he said we should think about this,
136
407000
2000
więc ludzie potraktowali go poważnie, kiedy powiedział, że powinniśmy o tym pomyśleć
07:14
even though there will be some ozone impacts.
137
409000
2000
chociaż miałoby to pewien wpływ na warstwę ozonową.
07:16
And in fact, he had some ideas to make them go away.
138
411000
2000
Prawdę mówiąc, miał parę pomysłów jak ten wpływ zniwelować.
07:18
There was all sorts of press coverage, all over the world,
139
413000
2000
Wszelkie gatunki prasy na całym świecie poświęciły temu dużo uwagi
07:20
going right down to "Dr. Strangelove Saves the Earth," from the Economist.
140
415000
4000
jak ten artykuł"Dr.Strangelove ratuje Ziemię" z The Economist.
07:24
And that got me thinking. I've worked on this topic on and off,
141
419000
3000
I to pobudziło mnie do myślenia - pracowałem nad tematem ciągle i przestawałem,
07:27
but not so much technically. And I was actually lying in bed thinking one night.
142
422000
3000
ale nie ze strony technicznej - tak właściwie to spędziłem jedną noc na rozmyślaniach.
07:30
And I thought about this child's toy -- hence, the title of my talk --
143
425000
4000
I pomyślałem o tej dziecięcej zabawce - stąd tytuł mojej mowy
07:34
and I wondered if you could use the same physics that makes that thing spin 'round
144
429000
3000
i zastanawiałem się czy można użyć tych samych praw fizyki dzieki którym ta rzecz się kręci
07:37
in the child's radiometer, to levitate particles into the upper atmosphere
145
432000
4000
w dziecka radiometrze żeby wysłać cząsteczki do wyższej warstwy atmosfery
07:41
and make them stay there.
146
436000
2000
i sprawić by tam zostały.
07:43
One of the problems with sulfates is they fall out quickly.
147
438000
2000
Jednym z problemów z siarczanami jest szybkie opadanie.
07:45
The other problem is they're right in the ozone layer,
148
440000
2000
Innym jest to, że są one dokładnie w warstwie ozonowej
07:47
and I'd prefer them above the ozone layer.
149
442000
2000
a wolałbym by były powyżej warstwy ozonowej.
07:49
And it turns out, I woke up the next morning, and I started to calculate this.
150
444000
2000
I co się okazało? Obudziłem się następnego ranka i zacząłem to wyliczać.
07:51
It was very hard to calculate from first principles. I was stumped.
151
446000
3000
Obliczanie okazało się bardzo trudne poczynając już od spraw podstawowych. Zagmatwałem się.
07:54
But then I found out that there were all sorts of papers already published
152
449000
3000
Ale potem znalazłem te wszystkie już opublikowane dokumenty
07:57
that addressed this topic because it happens already in the natural atmosphere.
153
452000
3000
dotyczące tego tematu, ponieważ to zdarza się samo w naturalnej atmosferze.
08:00
So it seems there are already fine particles
154
455000
2000
Wydaje się, że są już drobne cząsteczki,
08:02
that are levitated up to what we call the mesosphere, about 100 kilometers up,
155
457000
4000
które wznoszą się do tego co nazywamy mezosferą około 100km w górę i
08:06
that already have this effect.
156
461000
2000
które już mają taki efekt.
08:08
I'll tell you very quickly how the effect works.
157
463000
2000
Powiem wam szybko jak to działa.
08:10
There are a lot of fun complexities
158
465000
2000
Jest sporo ciekawych złożoności
08:12
that I'd love to spend the whole evening on, but I won't.
159
467000
2000
nad którymi chętnie spędziłbym cały wieczór ale tego nie zrobię.
08:14
But let's say you have sunlight hitting some particle and it's unevenly heated.
160
469000
3000
Ale powiedzmy,że macie światło słoneczne uderzające jakąś cząstęczkę i jest ona nierówno ogrzana.
08:17
So the side facing the sun is warmer; the side away, cooler.
161
472000
2000
Strona bliższa słońcu jest cieplejsza, strona dalsza chłodniejsza.
08:19
Gas molecules that bounce off the warm side
162
474000
3000
Molekuły gazu które odbijają się od ciepłej strony
08:22
bounce away with some extra velocity because it's warm.
163
477000
4000
odbijają się z jeszcze większą prędkością z powodu tego ciepła.
08:26
And so you see a net force away from the sun.
164
481000
2000
I tak widzicie siłę wypadkową odciągającą od słońca.
08:28
That's called the photophoretic force.
165
483000
2000
Jest to fotonowa siła noszenia.
08:30
There are a bunch of other versions of it that I and some collaborators
166
485000
4000
Jest pełno innych jej wersji nad którymi ja i niektórzy współpracownicy
08:34
have thought about how to exploit.
167
489000
2000
myśleliśmy by jakoś je wykorzystać.
08:36
And of course, we may be wrong --
168
491000
2000
Oczywiście możemy się mylić
08:38
this hasn't all been peer reviewed, we're in the middle of thinking about it --
169
493000
2000
to wszystko nie było jeszcze poddane ocenie przez środowisko badaczy, jesteśmy w trakcie myślenia o tym
08:40
but so far, it seems good.
170
495000
2000
ale do tej pory wygląda to dobrze.
08:42
But it looks like we could achieve long atmospheric lifetimes --
171
497000
3000
Ale wygląda na to, że moglibyśmy osiągnąć długie atmosferyczne okresy trwania
08:45
much longer than before -- because they're levitated.
172
500000
3000
o wiele dłuższe niż wcześniej dzięki unoszeniu się cząsteczek.
08:48
We can move things out of the stratosphere into the mesosphere,
173
503000
2000
Możemy przenieść cząsteczki ze stratosfery do mezosfery
08:50
in principle solving the ozone problem.
174
505000
3000
w zasadzie rozwiązując problem z ozonem.
08:53
I'm sure there will be other problems that arise.
175
508000
2000
Z pewnością pojawią się inne problemy.
08:55
Finally, we could make the particles migrate to over the poles,
176
510000
3000
Na koniec moglibyśmy przenieść cząsteczki nad bieguny
08:58
so we could arrange the climate engineering so it really focused on the poles.
177
513000
4000
zorganizować inżynierię klimatyczną tak by rzeczywiście skupiła sie na biegunach
09:02
Which would have minimal bad impacts in the middle of the planet,
178
517000
3000
co zminimalizowałoby zły wpływ na środku planety
09:05
where we live, and do the maximum job of what we might need to do,
179
520000
4000
gdzie żyjemy i wykonało kawał dobrej roboty w sprawie tego co może będziemy musieli zrobić,
09:09
which is cooling the poles in case of planetary emergency, if you like.
180
524000
4000
czyli oziębienie biegunów na wypadek kłopotów planety.
09:13
This is a new idea that's crept up that may be, essentially,
181
528000
2000
To nowy pomysł, który pojawił się stopniowo a który może być zasadniczo
09:15
a cleverer idea than putting sulfates in.
182
530000
2000
mądrzejszym pomysłem niż wpakowanie tam siarczanów.
09:17
Whether this idea is right or some other idea is right,
183
532000
4000
Czy ten lub inny pomysł jest dobry?
09:21
I think it's almost certain we will
184
536000
2000
Myślę, że niemal na pewno ostatecznie
09:23
eventually think of cleverer things to do than just putting sulfur in.
185
538000
3000
pomyślimy o czymś lepszym niż tylko zapełnianie siarczanami.
09:26
That if engineers and scientists really turned their minds to this,
186
541000
3000
Gdyby tak inżynierowie i naukowcy zwrócili swe myśli ku temu
09:29
it's amazing how we can affect the planet.
187
544000
3000
to niezwykłe jak moglibyśmy wpłynąć na naszą planetę.
09:32
The one thing about this is it gives us extraordinary leverage.
188
547000
4000
Daje nam to olbrzymi wpływ.
09:36
This improved science and engineering will, whether we like it or not,
189
551000
3000
Ta rozwinięta nauka i inżynieria, czy nam się to podoba czy nie
09:39
give us more and more leverage to affect the planet,
190
554000
3000
daje nam coraz większe możliwości by wpłynąć na planetę.
09:42
to control the planet,
191
557000
2000
Żeby kontrolować planetę.
09:44
to give us weather and climate control -- not because we plan it,
192
559000
4000
Żeby umożliwić nam kontrolę nad pogodą i klimatem - nie dlatego, że mamy taki plan
09:48
not because we want it, just because science delivers it to us bit by bit,
193
563000
3000
nie dlatego, że tego chcemy, tylko ponieważ nauka dostarcza nam tą kontrolę kawałek po kawałku
09:51
with better knowledge of the way the system works
194
566000
2000
wraz z większą wiedzą o sposobie działania systemu
09:53
and better engineering tools to effect it.
195
568000
2000
i lepszymi inżynieryjnymi narzędziami do tego.
09:57
Now, suppose that space aliens arrived.
196
572000
4000
Teraz przypuśmy że przybywają obcy z kosmosu.
10:01
Maybe they're going to land at the U.N. headquarters down the road here,
197
576000
2000
Może chcą wylądować przy głównej kwaterze UN przy tej drodze
10:03
or maybe they'll pick a smarter spot --
198
578000
2000
albo wybiorą lepszy punkt.
10:05
but suppose they arrive and they give you a box.
199
580000
3000
ale załóżmy że przybywają i dają ci skrzynkę.
10:08
And the box has two knobs.
200
583000
4000
Skrzynka ma dwa pokrętła.
10:12
One knob is the knob for controlling global temperature.
201
587000
2000
Jedno do kontrolowania temperatury na Ziemi,
10:14
Maybe another knob is a knob for controlling CO2 concentrations.
202
589000
2000
drugie do kontrolowania koncentracji CO2
10:16
You might imagine that we would fight wars over that box.
203
591000
4000
Można sobie wyobrazić wojny jakie toczyłyby się o tą skrzynkę.
10:20
Because we have no way to agree about where to set the knobs.
204
595000
3000
Ponieważ w żadnym wypadku nie moglibyśmy się zgodzić co do sposobu ustawienia pokręteł.
10:23
We have no global governance.
205
598000
2000
Nie mamy żadnego globalnego rządu.
10:25
And different people will have different places they want it set.
206
600000
2000
I różni ludzie mieliby różne pomysły na ich ustawienie.
10:27
Now, I don't think that's going to happen. It's not very likely.
207
602000
4000
Nie sadzę, aby coś takiego się wydarzyło.To jest bardzo mało prawdopodobne.
10:31
But we're building that box.
208
606000
4000
Ale właśnie budujemy tę skrzynkę.
10:35
The scientists and engineers of the world
209
610000
2000
Naukowcy i inżynierowie z całego świata
10:37
are building it piece by piece, in their labs.
210
612000
2000
budują ją kawałek po kawałku w swoich laboratoriach.
10:39
Even when they're doing it for other reasons.
211
614000
2000
Nawet jeśli robią to z innych powodów.
10:41
Even when they're thinking they're just working on protecting the environment.
212
616000
3000
Nawet jeśli myślą, że pracują tylko nad ochroną środowiska.
10:44
They have no interest in crazy ideas like engineering the whole planet.
213
619000
2000
W ogóle nie mają takich szalonych pomysłów jak kontrolowanie całej planety.
10:46
They develop science that makes it easier and easier to do.
214
621000
4000
Rozwijają naukę, która czyni to coraz łatwiejszym do zrobienia.
10:50
And so I guess my view on this is not that I want to do it -- I do not --
215
625000
3000
Mój punkt widzenia na tę sprawę nie jest taki, że ja chcę to zrobić - bo nie chcę
10:53
but that we should move this out of the shadows and talk about it seriously.
216
628000
5000
ale powinniśmy wyciągnąć ją na światło dzienne i porozmawiać o tym poważnie.
10:58
Because sooner or later, we'll be confronted with decisions about this,
217
633000
3000
Ponieważ prędzej czy później przyjdzie nam zmierzyć się z decyzją w tej sprawie
11:01
and it's better if we think hard about it,
218
636000
3000
i lepiej żebyśmy poważnie się nad tym zastanowili,
11:04
even if we want to think hard about reasons why we should never do it.
219
639000
4000
nawet jeśli chcemy pomyśleć o powodach dla których nie powinniśmy tego robić.
11:08
I'll give you two different ways to think about this problem that are the beginning
220
643000
6000
Podam wam dwa różne sposoby myślenia o tym problemie, które są początkiem
11:14
of my thinking about how to think about it.
221
649000
2000
mojego myślenia nt.jak o tym myśleć.
11:16
But what we need is not just a few oddballs like me thinking about this.
222
651000
3000
Ale nie wystarczy nam, że kilku dziwaków takich jak ja o tym myśli,
11:19
We need a broader debate.
223
654000
2000
potrzebujemy szerszej debaty.
11:21
A debate that involves musicians, scientists, philosophers, writers,
224
656000
4000
Debaty, która skupia muzyków, naukowców, filozofów i pisarzy,
11:25
who get engaged with this question about climate engineering
225
660000
3000
którzy są zainteresowani tym pytaniem o inżynierię klimatyczną
11:28
and think seriously about what its implications are.
226
663000
3000
i myślą poważnie o jej konsekwencjach.
11:31
So here's one way to think about it,
227
666000
2000
A więc, to jest jeden sposób myślenia o tym,
11:33
which is that we just do this instead of cutting emissions because it's cheaper.
228
668000
4000
właściwie jedyny którym się zajmujemy zamiast ograniczenia emisji bo to jest tańsze.
11:37
I guess the thing I haven't said about this is, it is absurdly cheap.
229
672000
3000
Nie wspomniałem jeszcze o tym : to jest wręcz absurdalnie tanie.
11:40
It's conceivable that, say, using the sulfates method or this method I've come up with,
230
675000
4000
Aby was przekonać: używając metody siarczanowej lub tej metody którą wymyśliłem
11:44
you could create an ice age at a cost of .001 percent of GDP.
231
679000
6000
możnaby stworzyć epokę lodowcową wydając jedynie 0,001 procent PKB.
11:50
It's very cheap. We have a lot of leverage.
232
685000
3000
To jest bardzo tanie. Mamy duże przełożenie dźwigni.
11:53
It's not a good idea, but it's just important. (Laughter)
233
688000
2000
To nie jest dobry pomysł, ale jest to po prostu ważne.
11:55
I'll tell you how big the lever is: the lever is that big.
234
690000
3000
Powiem wam jak duża jest ta dźwignia- jest ona aż tak duża
11:59
And that calculation isn't much in dispute.
235
694000
3000
Ta kalkulacja nie jest sprawą dyskusyjną.
12:02
You might argue about the sanity of it, but the leverage is real. (Laughter)
236
697000
6000
Możemy kłócić się o zdrowie psychiczne tych którzy wykorzystają ją w pełni, ale zakres dźwigni jest prawdziwy.
12:10
So because of this, we could deal with the problem
237
705000
2000
W ten sposób możemy poradzić sobie z problemem
12:12
simply by stopping reducing emissions,
238
707000
5000
przez zwykłe zaprzestanie redukcji emisji
12:17
and just as the concentrations go up, we can increase
239
712000
2000
a w miarę jak koncentracja się zwiększy możemy zwiększyć
12:19
the amount of geo-engineering.
240
714000
2000
ilość geoinżynierii.
12:21
I don't think anybody takes that seriously.
241
716000
3000
Nie sądzę aby ktoś potraktował to poważnie.
12:24
Because under this scenario, we walk further and further away
242
719000
2000
Ponieważ przy tym scenariuszu oddalamy się coraz bardziej
12:26
from the current climate.
243
721000
2000
od obecnego klimatu.
12:28
We have all sorts of other problems, like ocean acidification
244
723000
2000
Mamy wszelkie inne problemy takie jak zakwaszanie oceanu
12:30
that come from CO2 in the atmosphere, anyway.
245
725000
3000
które tak czy siak pochodzą z CO2 w atmosferze.
12:33
Nobody but maybe one or two very odd folks really suggest this.
246
728000
3000
Nikt prócz może jednego lub dwóch dziwaków nie sugeruje tego na serio.
12:36
But here's a case which is harder to reject.
247
731000
2000
Ale jest pewien przypadek trudniejszy do odrzucenia.
12:38
Let's say that we don't do geo-engineering, we do what we ought to do,
248
733000
4000
Powiedzmy, że nie zajmujemy się geoinżynierią, robimy to co powinniśmy zrobić
12:42
which is get serious about cutting emissions.
249
737000
2000
tj. zajmujemy się poważnie redukcją emisji.
12:44
But we don't really know how quickly we have to cut them.
250
739000
3000
ale tak naprawdę nie wiemy jak szybko musimy je zredukować.
12:47
There's a lot of uncertainty about exactly how much climate change is too much.
251
742000
3000
Nie ma całkowitej pewności jak szybka zmiana klimatu jest już za duża.
12:50
So let's say that we work hard, and we actually don't just tap the brakes,
252
745000
3000
Więc powiedzmy, że ostro działamy i nie tylko lekko hamujemy
12:53
but we step hard on the brakes and really reduce emissions
253
748000
3000
ale naciskamy z całej siły na hamulce i naprawdę redukujemy emisje
12:56
and eventually reduce concentrations.
254
751000
2000
i co za tym idzie redukujemy koncentrację(CO2).
12:58
And maybe someday -- like 2075, October 23 --
255
753000
5000
I może pewnego dnia jak 23 października 2075 roku
13:03
we finally reach that glorious day where concentrations have peaked
256
758000
3000
docieramy ostatecznie do tego wielkiego dnia kiedy koncentracje osiągają szczyt
13:06
and are rolling down the other side.
257
761000
2000
i odchodzą w drugą stronę.
13:08
And we have global celebrations, and we've actually started to -- you know,
258
763000
3000
I cały świat świętuje to co naprawdę zaczęliśmy. No wiecie...
13:11
we've seen the worst of it.
259
766000
3000
widzieliśmy najgorsze.
13:14
But maybe on that day we also find that the Greenland ice sheet
260
769000
4000
Ale może tego dnia odkrywamy także, że pokrywa lodowa Grenlandii
13:18
is really melting unacceptably fast, fast enough to put meters of sea level on
261
773000
6000
topnieje z szybkością nie do zaakceptowania, dość szybko by podnieść poziom wody
13:24
the oceans in the next 100 years,
262
779000
2000
w oceanach na następne 100 lat
13:26
and remove some of the biggest cities from the map.
263
781000
2000
i usunąć niektóre z największych miast z powierzchni Ziemi.
13:28
That's an absolutely possible scenario.
264
783000
2000
To jest całkiem możliwy scenariusz.
13:30
We might decide at that point that even though geo-engineering was uncertain
265
785000
3000
W tym momencie możemy stwierdzić, że nawet jeśli geoinżynieria jest niepewna
13:33
and morally unhappy, that it's a lot better than not geo-engineering.
266
788000
5000
i moralnie wątpliwa i tak jest to duże lepsze niż jej brak.
13:38
And that's a very different way to look at the problem.
267
793000
2000
To jest całkiem inny sposób patrzenia na problem
13:40
It's using this as risk control, not instead of action.
268
795000
3000
To używanie tego jako kontroli ryzyka a nie substytutu działania.
13:43
It's saying that you do some geo-engineering for a little while
269
798000
3000
Przeprowadzanie pewnej inżynierii klimatycznej przez chwilę
13:46
to take the worst of the heat off, not that you'd use it as a substitute for action.
270
801000
5000
żeby zniwelować największe ciepło, a nie użyć tego jako substytut dla działania.
13:51
But there is a problem with that view.
271
806000
2000
Ale jest pewien problem z tym podejściem.
13:53
And the problem is the following:
272
808000
2000
Problem jest następujący:
13:55
knowledge that geo-engineering is possible makes
273
810000
2000
wiedza, że geoinżynieria jest możliwa sprawia, że
13:57
the climate impacts look less fearsome,
274
812000
3000
ingerencja w klimat wydaje sie mniej przerażająca.
14:00
and that makes a weaker commitment to cutting emissions today.
275
815000
3000
I to osłabia zobowiązanie do ograniczenia emisji teraz.
14:03
This is what economists call a moral hazard.
276
818000
2000
To jest to co ekonomiści nazywają moralnym ryzykiem.
14:05
And that's one of the fundamental reasons that this problem is so hard to talk about,
277
820000
4000
I jest to jeden z fundamentalnych powodów dla których tak trudno mówić o tym problemie
14:09
and, in general, I think it's the underlying reason
278
824000
2000
i ogólnie myślę, że jest to podstawowy powód
14:11
that it's been politically unacceptable to talk about this.
279
826000
1000
dlaczego rozmowa o tym jest politycznie nie do zaakceptowania.
14:12
But you don't make good policy by hiding things in a drawer.
280
827000
4000
Ale chowanie spraw do szuflady nie pomaga w prowadzeniu dobrej polityki.
14:16
I'll leave you with three questions, and then one final quote.
281
831000
3000
Zostawię was z 3 pytaniami i jednym końcowym cytatem
14:19
Should we do serious research on this topic?
282
834000
3000
Czy powinniśmy przeprowadzić poważne badania na ten temat?
14:22
Should we have a national research program that looks at this?
283
837000
3000
Czy powinniśmy mieć narodowy program badawczy który się temu przyjrzy?
14:25
Not just at how you would do it better,
284
840000
2000
Nie tylko temu jak zrobić to lepiej,
14:27
but also what all the risks and downsides of it are.
285
842000
2000
ale także wszystkim minusom i potencjalnemu ryzyku.
14:29
Right now, you have a few enthusiasts talking about it, some in a positive side,
286
844000
4000
Właśnie teraz mamy kilku entuzjastów mówiących o tym, jedni pochwalający pomysł
14:33
some in a negative side -- but that's a dangerous state to be in
287
848000
3000
drudzy krytykujący go. Stan w którym teraz tkwimy jest niebezpieczny
14:36
because there's very little depth of knowledge on this topic.
288
851000
3000
ponieważ nasza wiedza w tym temacie nie jest zbyt głęboka.
14:39
A very small amount of money would get us some.
289
854000
2000
Bardzo niewielka ilość pieniędzy wystarczyłaby do jej zdobycia.
14:41
Many of us -- maybe now me -- think we should do that.
290
856000
3000
Wielu z nas (być może również ja) uważa, że powinniśmy to zrobić.
14:44
But I have a lot of reservations.
291
859000
2000
Ale mam sporo zastrzeżeń.
14:46
My reservations are principally about the moral hazard problem,
292
861000
3000
Dotyczą one głównie problemu moralnego ryzyka
14:49
and I don't really know how we can best avoid the moral hazard.
293
864000
4000
i nawet nie wiem jaki sposób byłby najlepszy by go uniknąć.
14:53
I think there is a serious problem: as you talk about this,
294
868000
2000
Kiedy tak o tym mówimy - uważam to za poważny problem
14:55
people begin to think they don't need to work so hard to cut emissions.
295
870000
4000
Ludzie zaczynają myśleć, że nie muszą tak bardzo się starać by ograniczyć emisje.
14:59
Another thing is, maybe we need a treaty.
296
874000
3000
Inna sprawa, że możemy potrzebować traktatu.
15:02
A treaty that decides who gets to do this.
297
877000
3000
Traktatu mówiącego kto ma się tym zająć.
15:05
Right now we may think of a big, rich country like the U.S. doing this.
298
880000
2000
W tej chwili możemy pomyśleć o takim dużym i bogatym kraju jak USA.
15:07
But it might well be that, in fact, if China wakes up in 2030 and realizes
299
882000
4000
Ale równie dobrze może być tak, że w 2030 Chiny obudzą się i zauważą,
15:11
that the climate impacts are just unacceptable,
300
886000
2000
że wpływ klimatu jest zwyczajnie nie do zaakceptowania.
15:13
they may not be very interested in our moral conversations about how to do this,
301
888000
4000
Oni mogą nie być zbyt zainteresowani naszymi moralnymi rozmowami nt.jak to zrobić
15:17
and they may just decide they'd really rather have a geo-engineered world
302
892000
4000
i mogą zwyczajnie zdecydować, że woleliby świat po inżynierii genetycznej
15:21
than a non-geo-engineered world.
303
896000
3000
niż bez niej.
15:24
And we'll have no international mechanism to figure out who makes the decision.
304
899000
4000
I nie będziemy mieć żadnego międzynarodowego mechanizmu by zdecydować kto ma podjąć decyzję.
15:28
So here's one last thought, which was said much, much better
305
903000
2000
A więc przejdę do ostatniej myśli która była wygłoszona dużo dużo lepiej
15:30
25 years ago in the U.S. National Academy report than I can say today.
306
905000
4000
w raporcie U.S. National Academy 25 lat temu niż ja potrafię to powiedzieć dzisiaj.
15:34
And I think it really summarizes where we are here.
307
909000
3000
I myślę, że to dobrze podsumowuje naszą obecną sytuację,
15:37
That the CO2 problem, the climate problem that we've heard about,
308
912000
3000
że problem CO2, problem klimatu o którym właśnie słyszeliśmy
15:40
is driving lots of things -- innovations in the energy technologies
309
915000
2000
niesie z sobą wiele rzeczy, innowacji w technologii energetycznej
15:42
that will reduce emissions --
310
917000
2000
które zredukują emisje.
15:44
but also, I think, inevitably, it will drive us towards thinking about climate
311
919000
5000
Ale myślę także, że w sposób nieunikniony prowadzi nas w kierunku myślenia o kontroli
15:49
and weather control, whether we like it or not.
312
924000
3000
klimatu i pogody czy tego chcemy czy nie.
15:52
And it's time to begin thinking about it,
313
927000
2000
Najwyższy czas zacząć o tym myśleć,
15:54
even if the reason we're thinking about it is to construct arguments
314
929000
3000
nawet jeśli powodem myślenia o tym miałoby być stworzenie argumentów
15:57
for why we shouldn't do it.
315
932000
2000
dlaczego nie powinniśmy tego robić.
15:59
Thank you very much.
316
934000
1000
Dziękuję bardzo.
ABOUT THE SPEAKER
David Keith - Environmental scientistDavid Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking.
Why you should listen
Environmental scientist David Keith works at the intersection of climate science, way-new energy, and public power. His research has taken him into some far-out realms of geoengineering -- dramatic, cheap, sometimes shocking solutions to a warming atmosphere, such as blowing a Mt. Pinatubo-size cloud of sulfur into the sky to bring the global temperature down.
His other areas of study include the capture and storage of CO2 , the economics and climatic impacts of large-scale wind power , and the use of hydrogen as a transportation fuel. Another interest: How we make decisions when we don't have reliable scholarly data.
He teaches at the University of Calgary, and was named Environmental Scientist of the Year by Canadian Geographic in 2006.
David Keith | Speaker | TED.com