ABOUT THE SPEAKER
David Keith - Environmental scientist
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking.

Why you should listen

Environmental scientist David Keith works at the intersection of climate science, way-new energy, and public power. His research has taken him into some far-out realms of geoengineering -- dramatic, cheap, sometimes shocking solutions to a warming atmosphere, such as blowing a Mt. Pinatubo-size cloud of sulfur into the sky to bring the global temperature down.

His other areas of study include the capture and storage of CO2 , the economics and climatic impacts of large-scale wind power , and the use of hydrogen as a transportation fuel. Another interest: How we make decisions when we don't have reliable scholarly data.

He teaches at the University of Calgary, and was named Environmental Scientist of the Year by Canadian Geographic in 2006.

 

More profile about the speaker
David Keith | Speaker | TED.com
TEDSalon 2007 Hot Science

David Keith: A critical look at geoengineering against climate change

David Keith'in iklim değişimi hakkındaki şaşırtıcı fikirleri

Filmed:
1,350,891 views

Doğa bilimci olan David Keith, iklim değişimini sorununun üzerine gitmek için ucuz, etkili ve şok edici yöntemler öneriyor: Eğer büyük bir toz bulutunu, güneş ışınlarını ve ısısını engellemek için atmosfere salsak ne olur?
- Environmental scientist
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
You've all seengörüldü lots of articleshaberler on climateiklim changedeğişiklik,
0
0
3000
Şimdiye kadar iklim değişimiyle ilgili bir sürü makale gördünüz...
00:28
and here'sburada yethenüz anotherbir diğeri NewYeni YorkYork TimesKez articlemakale,
1
3000
2000
...ve buradaki de başka bir New York Times makalesi;...
00:30
just like everyher other darniğne ile örerek onarmak one you've seengörüldü.
2
5000
2000
...aynı daha önce gördüğünüz lanet makalelerden.
00:32
It saysdiyor all the sameaynı stuffşey as all the other onesolanlar you've seengörüldü.
3
7000
2000
Daha önce gördüğünüz makalelerde yazılanlarla aynı şeyleri söylüyor.
00:34
It even has the sameaynı amounttutar of headlinebaşlık as all the other onesolanlar you've seengörüldü.
4
9000
3000
Hatta diğer gördüklerinizle aynı sayıda başlığa sahip.
00:37
What's unusualolağandışı about this one, maybe, is that it's from 1953.
5
12000
4000
Bu makaleyle ilgili ilginç olan şey ise 1953'te yayınlanmış olması.
00:41
And the reasonneden I'm sayingsöz this
6
16000
2000
Bunu söylememin nedeni ise...
00:43
is that you mayMayıs ayı have the ideaFikir this problemsorun is relativelyNispeten recentson.
7
18000
2000
...bu problemin yeni çıktığını sanmak gibi bir fikre sahip olabilmenizdir.
00:45
That people have just sortçeşit of figuredanladım out about it, and now
8
20000
3000
İnsanlar daha yeni ne olduğunu anlamaya başladı ve şimdi...
00:48
with KyotoKyoto and the GovernatorGovernator and people beginningbaşlangıç to actuallyaslında do something,
9
23000
3000
...California Valisi, Kyoto ve insanların gerçekten bir şeyler yapmaya başlaması ile...
00:51
we mayMayıs ayı be on the roadyol to a solutionçözüm.
10
26000
3000
...bir çözüm yolunda ilerliyor olabiliriz.
00:54
The factgerçek is -- uh-uhı-ıh.
11
29000
3000
Gerçek şu ki: Hayır.
00:57
We'veBiz ettik knownbilinen about this problemsorun for 50 yearsyıl, dependingbağlı on how you countsaymak it.
12
32000
5000
Biz bu sorundan nasıl saydığınıza bağlı olarak 50 yıldır haberdarız.
01:02
We have talkedkonuştuk about it endlesslySonsuz bir şekilde over the last decadeonyıl or so.
13
37000
2000
Yaklaşık son 10 yıl boyunca bunun hakkında konuştuk durduk.
01:04
And we'vebiz ettik accomplishedbaşarılı closekapat to zipzip.
14
39000
3000
Ve neredeyse hiçe yakın bir başarı sağladık.
01:07
This is the growthbüyüme rateoran of COCO2 in the atmosphereatmosfer.
15
42000
3000
Bu, atmosferdeki karbondioksitin artış oranı.
01:10
You've seengörüldü this in variousçeşitli formsformlar,
16
45000
2000
Bunu bir çok farklı şekilde gördünüz,...
01:12
but maybe you haven'tyok seengörüldü this one.
17
47000
2000
...ama belki de bunu hiç görmediniz.
01:14
What this showsgösterileri is that the rateoran of growthbüyüme of our emissionsemisyonları is acceleratinghızlanan.
18
49000
3000
Bunun gösterdiği şey ise karbondioksit salınımımızın oranının artmakta olduğudur.
01:17
And that it's acceleratinghızlanan even fasterDaha hızlı
19
52000
2000
Ve bir kaç yıl önce düşündüğümüz...
01:19
than what we thought was the worsten kötü casedurum just a fewaz yearsyıl back.
20
54000
4000
...olabilecek en kötü halden daha hızlı arttığıdır.
01:23
So that redkırmızı linehat there was something that a lot of skepticsşüpheciler said
21
58000
3000
Şüpheciler, şu kırmızı çizginin çevreciler tarafından...
01:26
the environmentalistsçevreciler only put in the projectionsprojeksiyonlar
22
61000
2000
...bu tahminleri olabildiğince kötü göstermek amacıyla...
01:28
to make the projectionsprojeksiyonlar look as badkötü as possiblemümkün,
23
63000
3000
...ve bunları olabildiğince kötü göstermeye çalıştılar.
01:31
that emissionsemisyonları would never growbüyümek as fasthızlı as that redkırmızı linehat.
24
66000
3000
...salınımın asla o kırmızı çizgideki kadar hızlı şekilde büyümeyeceğini söylemişlerdi.
01:34
But in factgerçek, they're growingbüyüyen fasterDaha hızlı.
25
69000
2000
Gerçek şu ki salınımlar daha da hızlı büyümekte.
01:36
Here'sİşte some dataveri from actuallyaslında just 10 daysgünler agoönce,
26
71000
3000
Burada henüz 10 gün önce alınmış verileri görmektesiniz.
01:39
whichhangi showsgösterileri this year'syılın minimumasgari of the ArcticArctic SeaDeniz icebuz, and it's the lowesten düşük by faruzak.
27
74000
5000
Bu veriler bize bu seneki en düşük Kutup Denizi buz seviyesini göstermekte ve bu seviye şu ana kadarkilerin en düşüğü.
01:44
And the rateoran at whichhangi the ArcticArctic SeaDeniz icebuz is going away is a lot quickerhızlı than modelsmodeller.
28
79000
5000
Kutup Denizi buzunun yok olma hızı tahminlerde öngörülenden çok daha fazla.
01:49
So despiterağmen all sortssıralar of expertsuzmanlar like me flyinguçan around the planetgezegen and
29
84000
3000
Benim gibi dünyayı dolaşarak uçak yakıtı harcayan uzmanlara ve...
01:52
burningyanan jetjet fuelyakıt, and politicianssiyasetçiler signingimza treatiesantlaşmalar --
30
87000
3000
...anlaşmalar imzalayan politikacılara rağmen...
01:55
in factgerçek, you could arguetartışmak the net effectEfekt of all this has been negativenegatif,
31
90000
3000
...aslında bütün bunların genel etkisinin olumsuz olduğu savunulabilir...
01:58
because it's just consumedtüketilen a lot of jetjet fuelyakıt. (LaughterKahkaha)
32
93000
3000
...çünkü bunlar uçak yakıtı tüketmekten başka bir işe yaramadı.
02:01
No, no! In termsşartlar of what we really need to do to put the brakesfrenler on
33
96000
5000
Hayır, hayır! Büyük ekonomimiz olan bu ataleti yüksek şeyi durdurma konusunda...
02:06
this very highyüksek inertialatalet thing -- our bigbüyük economyekonomi -- we'vebiz ettik really hardlyzorlukla startedbaşladı.
34
101000
4000
...bir şeyler yapmaya henüz başlamadık bile.
02:10
Really, we're doing this, basicallytemel olarak. Really, not very much.
35
105000
7000
Doğrusunu söylemek gerekirse yaptığımız budur. Aslında neredeyse hiçbir şey yapmıyoruz.
02:17
I don't want to depressBunalıma girmek you too much.
36
112000
2000
Daha fazla keyfinizi kaçırmak istemiyorum.
02:19
The problemsorun is absolutelykesinlikle solubleçözünür, and even solubleçözünür in a way that's reasonablymakul cheapucuz.
37
114000
5000
Bu sorun kesinlikle çözülebilir, hatta ekonomik olarak epeyce uygun bir şekilde.
02:24
CheapUcuz meaninganlam sortçeşit of the costmaliyet of the militaryaskeri, not the costmaliyet of medicaltıbbi carebakım.
38
119000
5000
Uygundan kastım askeri harcamalar seviyesinde, sağlık harcamaları seviyesinde değil.
02:29
CheapUcuz meaninganlam a fewaz percentyüzde of GDPGSYİH.
39
124000
4000
Uygunun anlamı, GSYİH'nın az bir yüzdesi.
02:33
No, this is really importantönemli to have this senseduyu of scaleölçek.
40
128000
2000
Hayır, Bu fiyatlandırma duygumuz için çok önemli bir şey.
02:35
So the problemsorun is solubleçözünür, and the way we should go about solvingçözme it is, say,
41
130000
4000
Yani bu sorun çözülebilir, ve bu çözümün yolu...
02:39
dealingmuamele with electricityelektrik productionüretim,
42
134000
2000
...karbondioksit salınımını %43 ve üzeri oranlarda arttıran...
02:41
whichhangi causesnedenleri something like 43-or-so- veya -bu yüzden percentyüzde and risingyükselen of COCO2 emissionsemisyonları.
43
136000
4000
...elektrik üretimiyle uğraşmaktan geçiyor.
02:45
And we could do that by perfectlykusursuzca sensiblemantıklı things like conservationkoruma,
44
140000
3000
Bu amaca ulaşmak için tasarruf, rüzgar gücü, nükleer güç,...
02:48
and windrüzgar powergüç, nuclearnükleer powergüç and coalkömür to COCO2 captureele geçirmek,
45
143000
4000
...karbondioksiti yakalamak için kömür gibi geniş ölçekte...
02:52
whichhangi are all things that are readyhazır for giantdev scaleölçek deploymentDağıtım, and work.
46
147000
5000
...uygulamalara hazır ve zaten kullanılmakta olan makul yöntemler kullanabiliriz.
02:57
All we lackeksiklik is the actionaksiyon to actuallyaslında spendharcamak the moneypara to put those into placeyer.
47
152000
5000
Bu konudaki tek eksiğimiz bu uygulamaları kullanıma sokmak için gereken parayı harcamak.
03:02
InsteadBunun yerine, we spendharcamak our time talkingkonuşma.
48
157000
2000
Bunun yerine zamanımızı konuşarak geçiriyoruz.
03:04
But neverthelessyine de, that's not what I'm going to talk to you about tonightBu gece.
49
159000
3000
Bununla beraber, bu gece size anlatacaklarım bu değil.
03:07
What I'm going to talk to you about tonightBu gece is stuffşey we mightbelki do if we did nothing.
50
162000
4000
Bu gece size anlatacağım konu, eğer bir şey yapmadığımızda yapabileceklerimiz.
03:11
And it's this stuffşey in the middleorta here, whichhangi is what you do
51
166000
4000
Ve o da, salınımları yeterince hızlı durdurmadığınızda yapacağınız...
03:15
if you don't stop the emissionsemisyonları quicklyhızlı bir şekilde enoughyeterli.
52
170000
3000
...bu ortadaki şeydir.
03:18
And you need to dealanlaştık mı -- somehowbir şekilde breakkırılma the linkbağlantı betweenarasında humaninsan actionseylemler
53
173000
3000
Ve bununla baş etmek için, iklimi değiştiren insan etkileri ve iklim değişikliği arasındaki...
03:21
that changedeğişiklik climateiklim, and the climateiklim changedeğişiklik itselfkendisi. And that's particularlyözellikle importantönemli
54
176000
4000
...bağlantıyı bir şekilde kırmalısınız. Bu özellikle önemlidir çünkü...
03:25
because, of coursekurs, while we can adaptuyarlamak to climateiklim changedeğişiklik --
55
180000
3000
...her ne kadar iklim değişikliğine uyum sağlayabilsek de, ki burada dürüst olalım...
03:28
and it's importantönemli to be honestdürüst here, there will be some benefitsfaydaları to climateiklim changedeğişiklik.
56
183000
3000
...iklim değişiminin bazı faydaları olacaktır.
03:31
Oh, yes, I think it's badkötü. I've spentharcanmış my wholebütün life workingçalışma to stop it.
57
186000
3000
Evet, Bence kötü bir şey. Ben tüm hayatımı onu durdurmaya çalışarak harcadım.
03:34
But one of the reasonsnedenleri it's politicallypolitik olarak hardzor is there are winnerskazananlar and loserskaybedenler -- not all loserskaybedenler.
58
189000
4000
Fakat bunun politik olarak zor olmasının sebeplerinden birisi sadece kaybedenlerin değil, kazananların ve kaybedenlerin olması.
03:38
But, of coursekurs, the naturaldoğal worldDünya, polarkutup bearsayılar.
59
193000
3000
Ama tabi ki, doğal hayat, kutup ayıları.
03:41
I spentharcanmış time skiingkayak yapma acrosskarşısında the seadeniz icebuz for weekshaftalar at a time in the highyüksek ArcticArctic.
60
196000
3000
Yüksek kuzey kutbundaki deniz buzları üzerinde tek seferde haftalarca kayak yaparak vakit geçirdim.
03:44
They will completelytamamen losekaybetmek.
61
199000
2000
Onlar tamamen kaybedecek.
03:46
And there's no adaptionadaptasyon.
62
201000
2000
Ve uyum sağlama diye bir şey yok.
03:48
So this problemsorun is absolutelykesinlikle solubleçözünür.
63
203000
1000
Bu sorun kesinlikle çözülebilir.
03:49
This geo-engineeringJeo-mühendislik ideaFikir, in it's simplestEn basit formform, is basicallytemel olarak the followingtakip etme.
64
204000
3000
Bu jeo-mühendislik fikri, en basitçe şu şekilde uygulanabilir: ...
03:52
You could put signedimzalı particlesparçacıklar, say sulfuricSülfürik acidasit particlesparçacıklar -- sulfatessülfatlar --
65
207000
5000
...Üst atmosfere, yani stratosfere...
03:57
into the upperüst atmosphereatmosfer, the stratospherestratosfer,
66
212000
2000
...güneş ışınlarını dünyadan uzağa yansıtıp gezegeni soğutacak...
03:59
where they'dgittiklerini reflectyansıtmak away sunlightGüneş ışığı and coolgüzel the planetgezegen.
67
214000
2000
...sülfürik asit parçacıkları gibi imzalı parçacıklar yerleştirebiliriz.
04:01
And I know for certainbelli that that will work.
68
216000
3000
Ve bunun kesinlikle işe yarayacağını biliyorum.
04:04
Not that there aren'tdeğil sideyan effectsetkileri, but I know for certainbelli it will work.
69
219000
3000
Olumsuz etkileri yok değil, fakat kesinlikle işe yarayacağını biliyorum.
04:07
And the reasonneden is, it's been donetamam.
70
222000
2000
Bunu sebebi de zaten yapılmış olması.
04:09
And it was donetamam not by us, not by me, but by naturedoğa.
71
224000
3000
Ve gerçekleştirildi bizim tarafımızdan yada, benim tarafımdan değil, fakat doğa tarafından.
04:12
Here'sİşte MountMount PinatuboPinatubo in the earlyerken '90s. That put a wholebütün bunchDemet of sulfurKükürt
72
227000
3000
İşte 90'lı yılların başında Pinatubo Dağı. Bir atom bombası patlama...
04:15
in the stratospherestratosfer with a sortçeşit of atomicatomik bomb-likebomba gibi cloudbulut.
73
230000
4000
...bulutunu andıran şekilde yüklü miktarda sülfür yollamıştı.
04:19
The resultsonuç of that was prettygüzel dramaticdramatik.
74
234000
3000
Bunun sonuçları bayağı geniş çapta etkiliydi.
04:22
After that, and some previousönceki volcanoesvolkanlar we have, you see
75
237000
3000
Bundan ve önceki diğer volkanlardan sonra atmosferde...
04:25
a quiteoldukça dramaticdramatik coolingsoğutma of the atmosphereatmosfer.
76
240000
2000
...dikkate değer bir serinleme gözlemleniyor.
04:27
So this loweralt barbar is the upperüst atmosphereatmosfer, the stratospherestratosfer,
77
242000
3000
Alttaki bu çizgi, üst atmosfer olan stratosferi temsil ediyor ve...
04:30
and it heatsısıtır up after these volcanoesvolkanlar.
78
245000
2000
...bu volkanlardan sonra ısınıyor.
04:32
But you'llEğer olacak noticeihbar that in the upperüst barbar, whichhangi is the loweralt atmosphereatmosfer
79
247000
2000
Ama farkedeceksiniz ki yüzeyi ve alt atmosferi temsil eden...
04:34
and the surfaceyüzey, it coolssoğutur down because we shieldedkorumalı the atmosphereatmosfer a little bitbit.
80
249000
4000
...üstteki çizgi atmosferi biraz koruduğumuz için soğuyor.
04:38
There's no bigbüyük mysterygizem about it.
81
253000
2000
Bunda büyük bir gizem yok.
04:40
There's lots of mysterygizem in the detailsayrıntılar, and there's some badkötü sideyan effectsetkileri,
82
255000
3000
Detaylarda yüklüce gizem var ve bazı kötü yan etkileri bulunmakta,
04:43
like it partiallykısmen destroysyok eder the ozoneOzon layertabaka -- and I'll get to that in a minutedakika.
83
258000
3000
mesela birazdan değineceğim ozon tabakasının kısmen yokedilmesi.
04:46
But it clearlyAçıkça coolssoğutur down.
84
261000
2000
Ama açıkça görülüyor ki bir soğuma var.
04:48
And one other thing: it's fasthızlı.
85
263000
3000
Bir diğer husus: Bu olay hızlı.
04:51
It's really importantönemli to say. So much of the other things that we oughtgerektiğini to do,
86
266000
3000
Bunu belirtmek çok önemli. Salınımları yavaşlatmak gibi yapmamız gereken...
04:54
like slowingyavaşlatma emissionsemisyonları, are intrinsicallydoğal olarak slowyavaş, because it takes time
87
269000
5000
...diğer bütün şeyler doğaları gereği yavaşlar çünkü salınımları...
04:59
to buildinşa etmek all the hardwaredonanım we need to reduceazaltmak emissionsemisyonları.
88
274000
3000
...azaltmak için üretmemiz gereken makineleri yapmak zaman istiyor.
05:02
And not only that, when you cutkesim emissionsemisyonları, you don't cutkesim concentrationskonsantrasyonları,
89
277000
3000
Sadece bu da değil, salınımları azalttığınızda yoğunluğu azaltmış olmuyorsunuz...
05:05
because concentrationskonsantrasyonları, the amounttutar of COCO2 in the airhava,
90
280000
2000
...çünkü havadaki karbondioksit miktarı olan yoğunluklar...
05:07
is the sumtoplam of emissionsemisyonları over time.
91
282000
2000
...salınımların zaman içindeki toplamıdır.
05:09
So you can't stepadım on the brakesfrenler very quicklyhızlı bir şekilde.
92
284000
2000
Yani frene bir anda basamazsınız.
05:11
But if you do this, it's quickhızlı.
93
286000
2000
Ama bunu yaparsanız etkisi çok hızlı.
05:13
And there are timeszamanlar you mightbelki like to do something quickhızlı.
94
288000
3000
Ve bazen bu şekilde hızlıca bir şeyler yapmak isteyebilirsiniz.
05:16
AnotherBaşka bir thing you mightbelki wondermerak etmek about is, does it work?
95
291000
3000
Merak ettiğiniz başka bir şey de işe yarayıp yaramadığıdır.
05:19
Can you shadeGölge some sunlightGüneş ışığı and effectivelyetkili bir şekilde compensatekarşılamak for the addedkatma COCO2,
96
294000
4000
Güneş ışığını biraz gölgeleyerek ek karbondioksiti de etkin bir şekilde...
05:23
and produceüretmek a climateiklim sortçeşit of back to what it was originallyaslında?
97
298000
3000
...telafi etmek ve eskisine benzer bir iklim oluşturabilir miyiz?
05:26
And the answerCevap seemsgörünüyor to be yes.
98
301000
2000
Ve bu sorunun cevabı evet gibi gözükmekte.
05:28
So here are the graphsgrafikleri you've seengörüldü lots of timeszamanlar before.
99
303000
3000
Burada daha önce bir çok defa gördüğünüz grafikler var.
05:31
That's what the worldDünya looksgörünüyor like, underaltında one particularbelirli climateiklim model'smodelin viewgörünüm,
100
306000
3000
Burada dünyanın, atmosferinde şu ankinin iki katı karbondioksit olduğunu...
05:34
with twiceiki defa the amounttutar of COCO2 in the airhava.
101
309000
2000
...varsayan bir iklim modeline göre nasıl gözüktüğü gösterilmekte.
05:36
The loweralt graphgrafik is with twiceiki defa the amounttutar of COCO2 and 1.8 percentyüzde lessaz sunlightGüneş ışığı,
102
311000
4000
Aşağıdaki grafik şu ankinin iki katı karbondioksit ve mevcut olandan yüzde 1.8 daha az...
05:40
and you're back to the originalorijinal climateiklim.
103
315000
2000
...güneş ışığı olduğundaki durumu gösteriyor ve böylece orijinal iklime dönüş sağlanıyor.
05:42
And this graphgrafik from KenKen CaldeiraCaldeira. It's importantönemli to say camegeldi, because
104
317000
3000
Bu grafik de Ken Caldeira'dan. Bunu söylemek önemli çünkü Ken...
05:45
KenKen -- at a meetingtoplantı that I believe MartyMarty HoffartHoffart was alsoAyrıca at in the mid-'orta-'90s --
105
320000
3000
...-sanırım Marty Hoffart'ında olduğu 90'ların ortasındaki bir toplantıda-...
05:48
KenKen and I stooddurdu up at the back of the meetingtoplantı and said,
106
323000
3000
...ve ben toplantının arka tarafında ayağa kalktık ve dedik ki...
05:51
"Geo-engineeringJeo-mühendislik won'talışkanlık work."
107
326000
2000
..."Jeo-mühendislik işe yaramayacak".
05:53
And to the personkişi who was promotingteşvik it said,
108
328000
2000
Ardından toplantıyı yöneten kişiye dedik ki...
05:55
"The atmosphere'satmosfer 's much more complicatedkarmaşık."
109
330000
2000
..."Atmosfer çok daha karmaşık.".
05:57
GaveVerdi a bunchDemet of physicalfiziksel reasonsnedenleri why it wouldn'tolmaz do a very good compensationtazminat.
110
332000
3000
Bunun yeterli miktarda telafi sağlamayacağını bir sürü fiziksel sebeplerle açıkladık.
06:00
KenKen wentgitti and ranran his modelsmodeller, and foundbulunan that it did.
111
335000
3000
Ken gidip modellerini çalıştırdı ve işe yaradığını buldu.
06:03
This topickonu is alsoAyrıca oldeski.
112
338000
2000
Bu konu da eski.
06:05
That reportrapor that landedindi on PresidentBaşkan Johnson'sJohnson'ın deskbüro when I was two yearsyıl oldeski --
113
340000
3000
1965 yılında ben iki yaşındayken Başkan Johnson'ın masasına giden...
06:08
1965.
114
343000
2000
...o rapor.
06:10
That reportrapor, in factgerçek, whichhangi had all the modernmodern climateiklim scienceBilim --
115
345000
2000
Zamanın modern iklim bilimi bilgilerini içeren o raporda...
06:12
the only thing they talkedkonuştuk about doing was geo-engineeringJeo-mühendislik.
116
347000
3000
tek yapmaktan bahsettikleri şey aslında jeo-mühendislikti.
06:15
It didn't even talk about cuttingkesim emissionsemisyonları,
117
350000
2000
Bu problem hakkındaki düşüncelerimizin yönünü değiştiren...
06:17
whichhangi is an incredibleinanılmaz shiftvardiya in our thinkingdüşünme about this problemsorun.
118
352000
3000
... şey olan salınımları kısmaktan behsetmemişler bile
06:20
I'm not sayingsöz we shouldn'tolmamalı cutkesim emissionsemisyonları.
119
355000
2000
Ben salınımları kesmemeliyiz demiyorum.
06:22
We should, but it madeyapılmış exactlykesinlikle this pointpuan.
120
357000
3000
Kesmeliyiz ama raporda geçen tam olarak buydu.
06:25
So, in a senseduyu, there's not much newyeni.
121
360000
2000
Yani bir anlamda pek yeni bir şey yok.
06:27
The one newyeni thing is this essaykompozisyon.
122
362000
2000
Tek yeni şey bu araştırma.
06:29
So I should say, I guesstahmin, that sincedan beri the time of that originalorijinal PresidentBaşkan JohnsonJohnson reportrapor,
123
364000
4000
Söylemeliyim ki sanırım orijinal Başkan Johnson raporunun zamanından ve...
06:33
and the variousçeşitli reportsraporlar of the U.S. NationalUlusal AcademyAkademi --
124
368000
3000
...çeşitli Birleşik Devletler Ulusal Akademisi raporlarının zamanından...
06:36
1977, 1982, 1990 -- people always talkedkonuştuk about this ideaFikir.
125
371000
3000
...-1977, 1982, 1990- beri insanlar hep bu fikir hakkında konuştular.
06:39
Not as something that was foolproofkusursuz, but as an ideaFikir to think about.
126
374000
3000
Kesin işe yarayacak bir şey olarak değil ama konuşulacak bir fikir olarak.
06:42
But when climateiklim becameoldu, politicallypolitik olarak, a hotSıcak topickonu -- if I mayMayıs ayı make the puncinas --
127
377000
4000
Ama iklim son 15 tılda politik olarak -burada bir espri yapabilirsem- sıcak bir konu olduğunda...,
06:46
in the last 15 yearsyıl, this becameoldu so un-PCun-PC, we couldn'tcould talk about it.
128
381000
6000
...o kadar politik olarak doğru olmayan bir şey olmuştu ki artık hakkında konuşamıyorduk.
06:52
It just sunkçökük belowaltında the surfaceyüzey. We weren'tdeğildi allowedizin to speakkonuşmak about it.
129
387000
4000
Yüzeyin altına batmıştı. Hakkında konuşmamıza izin verilmiyordu.
06:56
But in the last yearyıl, PaulPaul CrutzenCrutzen publishedyayınlanan this essaykompozisyon
130
391000
3000
Ama geçtiğimiz yıl Paul Crutzen bu araştırmayı yayınladı ve...
06:59
sayingsöz roughlykabaca what's all been said before: that maybe, givenverilmiş our very slowyavaş rateoran
131
394000
3000
...genel olarak daha önce söylenenleri söyledi: Belki de bu problemin çözümünde...
07:02
of progressilerleme in solvingçözme this problemsorun and the uncertainbelirsiz impactsetkiler,
132
397000
3000
sağladığımız yavaş ilerleme ve belirsiz sonuçlar yüzünden...
07:05
we should think about things like this.
133
400000
2000
...bunun gibi şeyler hakkında konuşmamız gerekmekte.
07:07
He said roughlykabaca what's been said before.
134
402000
2000
Kabaca daha önce söylenen şeyleri söyledi.
07:09
The bigbüyük dealanlaştık mı was he happenedolmuş to have wonwon the NobelNobel prizeödül for ozoneOzon chemistrykimya.
135
404000
3000
İşin can alıcı noktası aynı kişinin ozon kimyası üzerine bir Nobel ödülü kazanmış olmasıydı.
07:12
And so people tookaldı him seriouslycidden mi when he said we should think about this,
136
407000
2000
Ve böylece bunu düşünmemiz gerektiğini söylediğinde, bazı ozon etkileri olacağı halde...
07:14
even thoughgerçi there will be some ozoneOzon impactsetkiler.
137
409000
2000
...insanlar onu ciddiye aldı.
07:16
And in factgerçek, he had some ideasfikirler to make them go away.
138
411000
2000
Bu ozon etkilerini giderecek fikirleri de vardı.
07:18
There was all sortssıralar of pressbasın coveragekapsama, all over the worldDünya,
139
413000
2000
Dünya basınında geniş şekilde yer buldu, hatta Economist gazetesi...
07:20
going right down to "DrDr. StrangeloveStrangeloVe SavesKaydeder the EarthDünya," from the EconomistEkonomist.
140
415000
4000
...ünlü filme gönderme yaparak "Dr. Strangelove Dünyayı Kurtaruyor" manşetini attı.
07:24
And that got me thinkingdüşünme. I've workedişlenmiş on this topickonu on and off,
141
419000
3000
Ve bu beni düşündürdü. Bu konu üzerinde aralıklı olarak çalıştım...
07:27
but not so much technicallyteknik olarak. And I was actuallyaslında lyingyalan söyleme in bedyatak thinkingdüşünme one night.
142
422000
3000
...ama teknik olarak fazla değildi. Aslında bir gece yatakta yatarken düşünüyordum.
07:30
And I thought about this child'sçocuğun toyoyuncak -- hencebundan dolayı, the titleBaşlık of my talk --
143
425000
4000
Bu çocuk oyuncağını düşündüm -konuşmamın başlığı da bu yüzden-
07:34
and I wonderedmerak if you could use the sameaynı physicsfizik that makesmarkaları that thing spinçevirmek 'round'yuvarlak
144
429000
3000
...ve acaba bu radyometrenin dönmesini sağlayan fizik kurallarının aynısını...
07:37
in the child'sçocuğun radiometerRadyometreler, to levitatehavaya kaldırmak particlesparçacıklar into the upperüst atmosphereatmosfer
145
432000
4000
...atmosferin üst kısmına parçacık yükseltmek ve...
07:41
and make them staykalmak there.
146
436000
2000
...orada kalmalarını sağlamak için kulllanılabilir mi dedim.
07:43
One of the problemssorunlar with sulfatessülfatlar is they falldüşmek out quicklyhızlı bir şekilde.
147
438000
2000
Sülfatlarla ilgili sorunlardan birisi onların çok çabuk alçalmalarıdır.
07:45
The other problemsorun is they're right in the ozoneOzon layertabaka,
148
440000
2000
Dİğer bir sorun ise ozon katmanının tam içinde bulunmalarıdır ve...
07:47
and I'd prefertercih etmek them aboveyukarıdaki the ozoneOzon layertabaka.
149
442000
2000
...ben onların ozon katmanının da üzerinde olmalarını yeğlerim.
07:49
And it turnsdönüşler out, I wokeuyandı up the nextSonraki morningsabah, and I startedbaşladı to calculatehesaplamak this.
150
444000
2000
Ardından sonraki sabah uyandım ve bunu hesaplamaya başladım.
07:51
It was very hardzor to calculatehesaplamak from first principlesprensipler. I was stumpedKoçan.
151
446000
3000
İlk temellerden başlayarak hesapları yapmak oldukça zordu. Afallamıştım.
07:54
But then I foundbulunan out that there were all sortssıralar of paperskâğıtlar alreadyzaten publishedyayınlanan
152
449000
3000
Ama sonradan bu konuyu işleyen bir çok araştırmanın önceden yayınlanmış...
07:57
that addressedele this topickonu because it happensolur alreadyzaten in the naturaldoğal atmosphereatmosfer.
153
452000
3000
...olduğunu buldum çünkü bu olay zaten atmosferde doğal olarak gerçekleşmekte.
08:00
So it seemsgörünüyor there are alreadyzaten fine particlesparçacıklar
154
455000
2000
Öyle gözüküyor ki yaklaşık 100 kilometre yukarıda atmosferin mezosfer dediğimiz...
08:02
that are levitateduçurmuş up to what we call the mesosphereitilecek, about 100 kilometerskilometre up,
155
457000
4000
...kısmına yükselen ve bu etkiye zaten sahip olan...
08:06
that alreadyzaten have this effectEfekt.
156
461000
2000
...ince parçacıklar zaten varmış.
08:08
I'll tell you very quicklyhızlı bir şekilde how the effectEfekt worksEserleri.
157
463000
2000
Size hızlıca bu etkinin nasıl işlediğini anlatcağım.
08:10
There are a lot of funeğlence complexitieskarmaşıklıklar
158
465000
2000
Bütün akşamı ayırmaktan zevk duyacağım ilginç karmaşıklıklar var...
08:12
that I'd love to spendharcamak the wholebütün eveningakşam on, but I won'talışkanlık.
159
467000
2000
...ama bunu yapmayacağım.
08:14
But let's say you have sunlightGüneş ışığı hittingisabet some particleparçacık and it's unevenlydüzensiz heatedısıtmalı.
160
469000
3000
Ama diyelim ki güneş ışığı vuran bir parçacık var ve eşit olmayan biçimde ısınıyor.
08:17
So the sideyan facingkarşı the sunGüneş is warmerdaha sıcak; the sideyan away, coolersoğutucu.
161
472000
2000
Güneşe bakan tarafı sıcak ve diğer tarafı ise daha soğuk.
08:19
GasGaz moleculesmoleküller that bouncehemen çıkma off the warmIlık, hafif sıcak sideyan
162
474000
3000
Gaz molekülleri sıcak taraftan sekiyor ve...
08:22
bouncehemen çıkma away with some extraekstra velocityhız because it's warmIlık, hafif sıcak.
163
477000
4000
sekerken biraz hızlanıyorlar çünkü yüzey sıcak.
08:26
And so you see a net forcekuvvet away from the sunGüneş.
164
481000
2000
Böylece güneşten uzak tarafa doğru bir güç görüyorsunuz.
08:28
That's calleddenilen the photophoreticphotophoretic forcekuvvet.
165
483000
2000
Buna fotoforetik güç deniyor.
08:30
There are a bunchDemet of other versionsversiyonları of it that I and some collaboratorsortak çalışanlar
166
485000
4000
Ben ve bazı meslektaşlarım bundan nasıl faydalanabileceğimiz...
08:34
have thought about how to exploitsömürmek.
167
489000
2000
...konusunda düşündüğümüz bir sürü biçimi var.
08:36
And of coursekurs, we mayMayıs ayı be wrongyanlış --
168
491000
2000
Bunlar henüz hakem denetiminden geçmediği ve henüz bu düşüncenin...
08:38
this hasn'tdeğil sahiptir all been peerakran revieweddeğerlendirilmiş, we're in the middleorta of thinkingdüşünme about it --
169
493000
2000
...ortasında olduğumuz için yanlış olma ihtimali var...
08:40
but so faruzak, it seemsgörünüyor good.
170
495000
2000
...ama şimdilik sorun yok gibi gözüküyor.
08:42
But it looksgörünüyor like we could achievebaşarmak long atmosphericatmosferik lifetimesyaşam süreleri --
171
497000
3000
Görünüşe göre daha öncekinde de uzun atmosferik ömür sürelerine...
08:45
much longeruzun than before -- because they're levitateduçurmuş.
172
500000
3000
...erişebiliyormuşuz çünkü parçacıklar yükseltilmiş haldeler.
08:48
We can movehareket things out of the stratospherestratosfer into the mesosphereitilecek,
173
503000
2000
Çeşitli parçacıkları stratosferden mezosfere parçacıkları taşıyabilir ve...
08:50
in principleprensip solvingçözme the ozoneOzon problemsorun.
174
505000
3000
...böylece temel olarak ozon sorununu çözebiliriz.
08:53
I'm sure there will be other problemssorunlar that ariseortaya.
175
508000
2000
Eminim ki ortaya çıkacak başka sorunlar olacaktır.
08:55
FinallySon olarak, we could make the particlesparçacıklar migrategöç to over the poleskutuplar,
176
510000
3000
Son olarak parçacıkların kutuplar üzerine gitmelerini sağlayabiliriz,...
08:58
so we could arrangedüzenlemek the climateiklim engineeringmühendislik so it really focusedodaklı on the poleskutuplar.
177
513000
4000
...böylece iklim mühendisliğini iyice kutuplara odaklı şekilde ayarlayabiliriz.
09:02
WhichHangi would have minimalen az badkötü impactsetkiler in the middleorta of the planetgezegen,
178
517000
3000
Bu şekilde yaşadığımız bölge olan gezegenin orta kısmında etkileri en az olur...
09:05
where we livecanlı, and do the maximummaksimum job of what we mightbelki need to do,
179
520000
4000
...ve yapmamız gereken şey olan, bir gezegensel acil durum için kutupları...
09:09
whichhangi is coolingsoğutma the poleskutuplar in casedurum of planetarygezegen emergencyacil Servis, if you like.
180
524000
4000
...soğutmayı, en iyi şekilde sağlamış oluruz.
09:13
This is a newyeni ideaFikir that's creptsüzüldü up that mayMayıs ayı be, essentiallyesasen,
181
528000
2000
Bu fikir belki de sülfatları ekleme planından...
09:15
a clevererzeki ideaFikir than puttingkoyarak sulfatessülfatlar in.
182
530000
2000
...daha zekice bir plan olabilir.
09:17
WhetherOlup olmadığı this ideaFikir is right or some other ideaFikir is right,
183
532000
4000
Bu fikir ya da başka bir fikir doğru olsa da...
09:21
I think it's almostneredeyse certainbelli we will
184
536000
2000
...bence bizler kesinlikle...
09:23
eventuallysonunda think of clevererzeki things to do than just puttingkoyarak sulfurKükürt in.
185
538000
3000
...sadece sülfür eklemekten daha zekice fikirler bulacağız.
09:26
That if engineersmühendisler and scientistsBilim adamları really turneddönük theironların mindszihinler to this,
186
541000
3000
Eğer mühendisler ve bilim adamları ilgilerini buna yoğunlaştırırlarsa...
09:29
it's amazingşaşırtıcı how we can affectetkilemek the planetgezegen.
187
544000
3000
...gezegeni nasıl etkileyebileceğimiz çok şaşırtıcı.
09:32
The one thing about this is it givesverir us extraordinaryolağanüstü leverageKaldıraç.
188
547000
4000
Bununla ilgili bir şey, bize olağanüstü avantaj sağlaması.
09:36
This improvedgelişmiş scienceBilim and engineeringmühendislik will, whetherolup olmadığını we like it or not,
189
551000
3000
Bu ileri bilim ve mühendislik, hoşumuza gitse de gitmese de...
09:39
give us more and more leverageKaldıraç to affectetkilemek the planetgezegen,
190
554000
3000
...gezegeni etkilememiz, kontrol etmemiz ve hava ve iklim kontrolü için...
09:42
to controlkontrol the planetgezegen,
191
557000
2000
...bize daha fazla avantaj sağlıyor.
09:44
to give us weatherhava and climateiklim controlkontrol -- not because we planplan it,
192
559000
4000
Bunu planladığımız ya da...
09:48
not because we want it, just because scienceBilim deliversteslim it to us bitbit by bitbit,
193
563000
3000
...istediğimiz için değil, bilim bize bunu parça parça ulaştırıyor ve...
09:51
with better knowledgebilgi of the way the systemsistem worksEserleri
194
566000
2000
... bunu, sistemin çalışması hakkında bilgi ve...
09:53
and better engineeringmühendislik toolsaraçlar to effectEfekt it.
195
568000
2000
...onu etkileyecek daha etkili mühendislik araçları sağlayarak yapıyor.
09:57
Now, supposevarsaymak that spaceuzay aliensuzaylılar arrivedgeldi.
196
572000
4000
Şimdi varsayın ki uzaylılar gezegenimize geliyor.
10:01
Maybe they're going to landarazi at the U.N. headquartersMerkez down the roadyol here,
197
576000
2000
Belik aşağı taraftaki B.M. merkezine iniş yapacaklar,...
10:03
or maybe they'llacaklar pickalmak a smarterdaha akıllı spotyer --
198
578000
2000
...ya da daha küçük bir yeri seçecekler...
10:05
but supposevarsaymak they arrivevarmak and they give you a boxkutu.
199
580000
3000
ama varsayın ki geliyorlar ve size bir kutu veriyorlar.
10:08
And the boxkutu has two knobstopuzlar.
200
583000
4000
Kutuda iki kontrol düğmesi bulunuyor.
10:12
One knobtopuzu is the knobtopuzu for controllingkontrol globalglobal temperaturesıcaklık.
201
587000
2000
Bir düğme küresel sıcaklığı kontrol etmek için.
10:14
Maybe anotherbir diğeri knobtopuzu is a knobtopuzu for controllingkontrol COCO2 concentrationskonsantrasyonları.
202
589000
2000
Belik diğer düğme de karbondioksit yoğunluğunu kontrol etmek için.
10:16
You mightbelki imaginehayal etmek that we would fightkavga warssavaşlar over that boxkutu.
203
591000
4000
Bu kutu için birbirimizle savaşacağımızı düşünebilirsiniz.
10:20
Because we have no way to agreeanlaşmak about where to setset the knobstopuzlar.
204
595000
3000
Çünkü bu düğmeleri hangi değere ayarlamamız konusunda bir fikrimiz yok.
10:23
We have no globalglobal governanceYönetim.
205
598000
2000
Küresel bir yönetime sahip değiliz.
10:25
And differentfarklı people will have differentfarklı placesyerler they want it setset.
206
600000
2000
Ve farklı insanlar bu düğmeleri farklı değerlere ayarlamak isteyeceklerdir.
10:27
Now, I don't think that's going to happenolmak. It's not very likelymuhtemelen.
207
602000
4000
Bunun olacağını sanmıyorum. Pek muhtemel değil.
10:31
But we're buildingbina that boxkutu.
208
606000
4000
Ama bu kutuyu yapıyoruz.
10:35
The scientistsBilim adamları and engineersmühendisler of the worldDünya
209
610000
2000
Dünyanın mühendis ve bilim adamları...
10:37
are buildingbina it pieceparça by pieceparça, in theironların labslaboratuarları.
210
612000
2000
...laboratuvarlarında parça parça inşa etmekteler.
10:39
Even when they're doing it for other reasonsnedenleri.
211
614000
2000
İnşa etme sebepleri her ne kadar farklı olsa da.
10:41
Even when they're thinkingdüşünme they're just workingçalışma on protectingkoruyucu the environmentçevre.
212
616000
3000
Sadece çevreyi korumak konusunda çalıştıklarını düşünürlerken de.
10:44
They have no interestfaiz in crazyçılgın ideasfikirler like engineeringmühendislik the wholebütün planetgezegen.
213
619000
2000
Bütün gezegeni mühendislikle değiştirmek gibi çılgın fikirlere ilgileri yok.
10:46
They developgeliştirmek scienceBilim that makesmarkaları it easierDaha kolay and easierDaha kolay to do.
214
621000
4000
Bunu yapmayı gittikçe kolaylaştıran bilimi geliştiriyorlar.
10:50
And so I guesstahmin my viewgörünüm on this is not that I want to do it -- I do not --
215
625000
3000
Sanırım benim bu konudaki görüşüm bunu yapmak istediğim değil -istemiyorum-...
10:53
but that we should movehareket this out of the shadowsgölgeler and talk about it seriouslycidden mi.
216
628000
5000
...ama bu konuyu karanlık köşelerden çıkarıp hakkında ciddi şekilde konuşmamız gerektiği.
10:58
Because soonerEr or latersonra, we'lliyi be confrontedkarşı karşıya with decisionskararlar about this,
217
633000
3000
Çünkü er ya da geç bununla ilgili kararlar karşımıza çıkacak...
11:01
and it's better if we think hardzor about it,
218
636000
3000
...ve bunun hakkında düşünmek, bunu neden asla...
11:04
even if we want to think hardzor about reasonsnedenleri why we should never do it.
219
639000
4000
...yapmamamız gerektiği gibi düşünceleri içerecek de olsa daha iyi olacaktır.
11:08
I'll give you two differentfarklı waysyolları to think about this problemsorun that are the beginningbaşlangıç
220
643000
6000
Bu konuyu düşünmek ile ilgili benim düşüncemin başlangıcı olan problem hakkında...
11:14
of my thinkingdüşünme about how to think about it.
221
649000
2000
...size iki farklı yol sunacağım.
11:16
But what we need is not just a fewaz oddballsburdayız like me thinkingdüşünme about this.
222
651000
3000
Ama bizim ihtiyacımız olan bu konu hakkında düşünen benim gibi bir kaç acayip kişi değil.
11:19
We need a broadergeniş debatetartışma.
223
654000
2000
Daha geniş bir tartışmaya ihtiyacımız var.
11:21
A debatetartışma that involvesgerektirir musiciansmüzisyenler, scientistsBilim adamları, philosophersfilozoflar, writersyazarlar,
224
656000
4000
İklim mühendisliği hakkındaki bu sorunla ilgilenen ve...
11:25
who get engagednişanlı with this questionsoru about climateiklim engineeringmühendislik
225
660000
3000
...etkileri hakkında ciddi olarak düşünen müzisyenleri,...
11:28
and think seriouslycidden mi about what its implicationsetkileri are.
226
663000
3000
...bilim insanlarını, filozofları ve yazarları kapsayan bir tartışma.
11:31
So here'sburada one way to think about it,
227
666000
2000
Bu konuya bir bakışı şöyle görebilirsiniz.
11:33
whichhangi is that we just do this insteadyerine of cuttingkesim emissionsemisyonları because it's cheaperdaha ucuz.
228
668000
4000
Daha ucuz olduğu için salınımları kısmak yerine yaptığımız şeyi gösteriyor.
11:37
I guesstahmin the thing I haven'tyok said about this is, it is absurdlysaçma cheapucuz.
229
672000
3000
Sanırım bunun hakkında söylemediğim şey akıl almaz derecede ucuz olması.
11:40
It's conceivabledüşünülebilir that, say, usingkullanma the sulfatessülfatlar methodyöntem or this methodyöntem I've come up with,
230
675000
4000
Sülfatlar yönetmini ya da benim bulduğum yöntemi kullanarak GSİYH'nın...
11:44
you could createyaratmak an icebuz ageyaş at a costmaliyet of .001 percentyüzde of GDPGSYİH.
231
679000
6000
...yüzde 0,001'i maliyetine bir buzul çağı başlatılabileceği düşünülebilir.
11:50
It's very cheapucuz. We have a lot of leverageKaldıraç.
232
685000
3000
Yöntem çok ucuz. Avantajımız çok fazla.
11:53
It's not a good ideaFikir, but it's just importantönemli. (LaughterKahkaha)
233
688000
2000
İyi bir fikir değil ama o kadar önemli.
11:55
I'll tell you how bigbüyük the leverkolu is: the leverkolu is that bigbüyük.
234
690000
3000
Avantajın ne kadar büyük olduğunu söyleyeyim: İşte bu kadar.
11:59
And that calculationhesaplama isn't much in disputeanlaşmazlık.
235
694000
3000
Ve bu hesaplamalar konusunda anlaşmazlık bulunmamakta.
12:02
You mightbelki arguetartışmak about the sanityakıl sağlığı of it, but the leverageKaldıraç is realgerçek. (LaughterKahkaha)
236
697000
6000
Fikrin mantıklı olması konusunda şüphe edebilirsiniz ama avantajı gerçek.
12:10
So because of this, we could dealanlaştık mı with the problemsorun
237
705000
2000
Bu sebeple; basit şekilde salınımları azaltarak...
12:12
simplybasitçe by stoppingDurduruluyor reducingindirgen emissionsemisyonları,
238
707000
5000
...problemin üstesinden gelebiliriz ve...
12:17
and just as the concentrationskonsantrasyonları go up, we can increaseartırmak
239
712000
2000
...tam da yoğunluklar artarken jeo-mühendislik...
12:19
the amounttutar of geo-engineeringJeo-mühendislik.
240
714000
2000
...oranını arttırabiliriz.
12:21
I don't think anybodykimse takes that seriouslycidden mi.
241
716000
3000
Kimsenin bunu ciddiye aldığını sanmıyorum.
12:24
Because underaltında this scenariosenaryo, we walkyürümek furtherayrıca and furtherayrıca away
242
719000
2000
Çünkü bu senaryoda şu anki iklimde git gide...
12:26
from the currentşimdiki climateiklim.
243
721000
2000
...uzaklaşıyoruz.
12:28
We have all sortssıralar of other problemssorunlar, like oceanokyanus acidificationasitleştirme
244
723000
2000
Atmosferdeki karbondioksitten kaynaklanan okyanus asitlenmesi...
12:30
that come from COCO2 in the atmosphereatmosfer, anywayneyse.
245
725000
3000
...gibi bir sürü sorunumuz bulunmakta zaten.
12:33
NobodyKimse but maybe one or two very oddgarip folksarkadaşlar really suggestönermek this.
246
728000
3000
Belki bir ya da iki aykırı kişinin dışında bunu öneren yok.
12:36
But here'sburada a casedurum whichhangi is harderDaha güçlü to rejectReddet.
247
731000
2000
Ama burada reddetmesi daha zor bir durum görüyorsunuz.
12:38
Let's say that we don't do geo-engineeringJeo-mühendislik, we do what we oughtgerektiğini to do,
248
733000
4000
Diyelim ki jeo-mühendislik yapmıyoruz ve yapmamız gerekeni yapıp...
12:42
whichhangi is get seriousciddi about cuttingkesim emissionsemisyonları.
249
737000
2000
...salınımları kısmak konusunda ciddileşiyoruz.
12:44
But we don't really know how quicklyhızlı bir şekilde we have to cutkesim them.
250
739000
3000
Ama salınımları ne kadar hılzı kesmemiz gerektiğini bilmiyoruz.
12:47
There's a lot of uncertaintybelirsizlik about exactlykesinlikle how much climateiklim changedeğişiklik is too much.
251
742000
3000
Etrafta ne kadar iklim değişikliğinin aşırı görüldüğü konusunda çok belirsizlik var.
12:50
So let's say that we work hardzor, and we actuallyaslında don't just tapmusluk the brakesfrenler,
252
745000
3000
Diyelim ki çok uğraşıyoruz ve sadece frene dokunmakla kalmayıp...
12:53
but we stepadım hardzor on the brakesfrenler and really reduceazaltmak emissionsemisyonları
253
748000
3000
...frene gerçekten asılarak salınımları ciddi şekilde azaltıyoruz ve...
12:56
and eventuallysonunda reduceazaltmak concentrationskonsantrasyonları.
254
751000
2000
...neticede yoğunlukları azaltıyoruz.
12:58
And maybe somedaybirgün -- like 2075, OctoberEkim 23 --
255
753000
5000
Belki bir gün -mesela 23 Ekim 2075-...
13:03
we finallyen sonunda reachulaşmak that gloriousşanlı day where concentrationskonsantrasyonları have peakedkadar yükseldi
256
758000
3000
...yoğunlukların tepe noktasına ulaşıp o noktadan aşağı yuvarlandığı...
13:06
and are rollingyuvarlanan down the other sideyan.
257
761000
2000
...güne ulaşıyoruz.
13:08
And we have globalglobal celebrationskutlamalar, and we'vebiz ettik actuallyaslında startedbaşladı to -- you know,
258
763000
3000
Dünya genelinde kutlamalar yapılıyor ve gerçekten de en kötü zamanlar...
13:11
we'vebiz ettik seengörüldü the worsten kötü of it.
259
766000
3000
...artık geride kaldı.
13:14
But maybe on that day we alsoAyrıca find that the GreenlandGrönland icebuz sheettabaka
260
769000
4000
Ama belki aynı günde ayrıca Grönland buz tabakasının kabul edilemez...
13:18
is really meltingerime unacceptablykabul edilemez fasthızlı, fasthızlı enoughyeterli to put metersmetre of seadeniz levelseviye on
261
773000
6000
...derecede hızlı eridiğini fark ediyoruz. Bu erimenin önümüzdeki 100 yılda...
13:24
the oceansokyanuslar in the nextSonraki 100 yearsyıl,
262
779000
2000
...deniz seviyesinde metrelerce artışa yol açacağını ve haritalardaki...
13:26
and removeKaldır some of the biggesten büyük citiesşehirler from the mapharita.
263
781000
2000
...en büyük şehirlerin bazılarını yok edeceğini öğreniyoruz.
13:28
That's an absolutelykesinlikle possiblemümkün scenariosenaryo.
264
783000
2000
Bu çok imkan dahilinde olan bir senaryo.
13:30
We mightbelki decidekarar ver at that pointpuan that even thoughgerçi geo-engineeringJeo-mühendislik was uncertainbelirsiz
265
785000
3000
O noktada, jeo-mühendisliğin belirsiz ve ahlaki açıdan mutsuz olmasına rağmen...
13:33
and morallymanevi olarak unhappymutsuz, that it's a lot better than not geo-engineeringJeo-mühendislik.
266
788000
5000
...jeo-mühendislik kullanmamamızın sonucundan daha iyi olduğuna karar verebiliriz.
13:38
And that's a very differentfarklı way to look at the problemsorun.
267
793000
2000
Ve bu, soruna çok farklı bir bakış açısıdır.
13:40
It's usingkullanma this as riskrisk controlkontrol, not insteadyerine of actionaksiyon.
268
795000
3000
Bu, planı faaliyet yerine risk kontrol aracı olarak kullanmaktır.
13:43
It's sayingsöz that you do some geo-engineeringJeo-mühendislik for a little while
269
798000
3000
Bu, jeo-mühendisliği faaliyetin yerine kullanmak değil de...
13:46
to take the worsten kötü of the heatsıcaklık off, not that you'dşimdi etsen use it as a substitutevekil for actionaksiyon.
270
801000
5000
...onu sıcaklığın en kötü kısmını düşürmek için kullanmak anlamına gelmektedir.
13:51
But there is a problemsorun with that viewgörünüm.
271
806000
2000
Ama bu bakış açısında bir sorun var.
13:53
And the problemsorun is the followingtakip etme:
272
808000
2000
Bu problem şudur:
13:55
knowledgebilgi that geo-engineeringJeo-mühendislik is possiblemümkün makesmarkaları
273
810000
2000
Jeo-mühendisliğinin mümkün olduğunun bilgisi,...
13:57
the climateiklim impactsetkiler look lessaz fearsomekorkunç,
274
812000
3000
...iklim etkilerini daha az korkunç hale getiriyor ve...
14:00
and that makesmarkaları a weakerzayıf commitmenttaahhüt to cuttingkesim emissionsemisyonları todaybugün.
275
815000
3000
...bu da bizim salınımları azaltmak için daha az uğraşmamıza sebep oluyor.
14:03
This is what economistsekonomistler call a moralmanevi hazardtehlike.
276
818000
2000
Buna ekonomistler ahlaki tehlike diyorlar.
14:05
And that's one of the fundamentaltemel reasonsnedenleri that this problemsorun is so hardzor to talk about,
277
820000
4000
Ve bu, sorunun konuşulmasının bu kadar zor olmasının ana nedenlerinden birisi...
14:09
and, in generalgenel, I think it's the underlyingtemel reasonneden
278
824000
2000
...ve bence genel olarak bu sorun hakkında konuşmanın...
14:11
that it's been politicallypolitik olarak unacceptablekabul edilemez to talk about this.
279
826000
1000
...politik olarak kabul edilemez olmasının altındaki sebep.
14:12
But you don't make good policypolitika by hidinggizleme things in a drawerÇekmece.
280
827000
4000
Ama olayları çekmeceye tıkarak iyi ilkeler oluşturamazsınız.
14:16
I'll leaveayrılmak you with threeüç questionssorular, and then one finalnihai quotealıntı.
281
831000
3000
Sizleri üç soruyla baş başa bırakacağım ve sonra son bir alıntı yapacağım.
14:19
Should we do seriousciddi researchAraştırma on this topickonu?
282
834000
3000
Bu konuda ciddi araştırma yapmalı mıyız?
14:22
Should we have a nationalUlusal researchAraştırma programprogram that looksgörünüyor at this?
283
837000
3000
Bu konuyla ilgilenen ulusal bir araştırma programına sahip olmalı mıyız?
14:25
Not just at how you would do it better,
284
840000
2000
Sadece nasıl daha iyi yapabileceğimizi araştırmak için değil,...
14:27
but alsoAyrıca what all the risksriskler and downsidesdownsides of it are.
285
842000
2000
...ayrıca uygulamanın riskleri ve olumsuz taraflarının ne olduklarını bulmak için.
14:29
Right now, you have a fewaz enthusiastsmeraklıları talkingkonuşma about it, some in a positivepozitif sideyan,
286
844000
4000
Şu anda istekli bir kaç kişi bunun hakkında konuşmakta; bazıları olumlu yönlerini,...
14:33
some in a negativenegatif sideyan -- but that's a dangeroustehlikeli statebelirtmek, bildirmek to be in
287
848000
3000
...bazıları da olumsuz yönlerini - ama bu tarafta olmak tehlikeli çünkü...
14:36
because there's very little depthderinlik of knowledgebilgi on this topickonu.
288
851000
3000
...bu konu hakkında çok derin bir bilgi birikimi bulunmamakta.
14:39
A very smallküçük amounttutar of moneypara would get us some.
289
854000
2000
Az bir miktar parayla bir bilgi derinliği oluşturabiliriz.
14:41
ManyBirçok of us -- maybe now me -- think we should do that.
290
856000
3000
Çoğumuz - belki şimdi de ben - bunu yapmamız gerektiğini düşünmekte.
14:44
But I have a lot of reservationsrezervasyonları.
291
859000
2000
Ama benim bir çok tereddütüm var.
14:46
My reservationsrezervasyonları are principallyesas about the moralmanevi hazardtehlike problemsorun,
292
861000
3000
Benim tereddütlerim temel olarak ahlaki tehlike konusunda...
14:49
and I don't really know how we can besten iyi avoidönlemek the moralmanevi hazardtehlike.
293
864000
4000
...ve bu ahlaki tehlikeyi en iyi şekilde nasıl önleriz bilmiyorum.
14:53
I think there is a seriousciddi problemsorun: as you talk about this,
294
868000
2000
Bence ortada çok büyük bir sorun var: Bunun hakkında konuştukça...
14:55
people beginbaşla to think they don't need to work so hardzor to cutkesim emissionsemisyonları.
295
870000
4000
...insanlar salınımları kesmek için o kadar çaba sarf etmek gerekmediğini düşünmeye başlıyorlar.
14:59
AnotherBaşka bir thing is, maybe we need a treatyAntlaşması.
296
874000
3000
Bir diğer konu ise belki bir anlaşmaya ihtiyacımız olduğu.
15:02
A treatyAntlaşması that decideskarar who getsalır to do this.
297
877000
3000
Bunu kimin yapacağını belirleyen bir anlaşma.
15:05
Right now we mayMayıs ayı think of a bigbüyük, richzengin countryülke like the U.S. doing this.
298
880000
2000
Şu anda bunu A.B.D. gibi büyük ve zengin bir ülkenin yapacağını düşünebiliriz.
15:07
But it mightbelki well be that, in factgerçek, if ChinaÇin wakesuyanır up in 2030 and realizesanlar
299
882000
4000
Ama Çin'in 2030 yılında uyanıp iklim etkilerinin kabul edilemez olduğunu...
15:11
that the climateiklim impactsetkiler are just unacceptablekabul edilemez,
300
886000
2000
düşünmesi ve bizim bunun yapılışı hakkındaki ahlaki tartışmalarımızla ilgilenmeyip...
15:13
they mayMayıs ayı not be very interestedilgili in our moralmanevi conversationskonuşmaları about how to do this,
301
888000
4000
...jeo-mühendislik olmayan bir dünya yerine jeo-mühendislik olan bir dünyayı...
15:17
and they mayMayıs ayı just decidekarar ver they'dgittiklerini really ratherdaha doğrusu have a geo-engineeredJeo-mühendislik worldDünya
302
892000
4000
...tercih ettiklerine karar vermesi gibi...
15:21
than a non-geo-engineeredJeo-mühendislik worldDünya.
303
896000
3000
...ortaya çıkabilir.
15:24
And we'lliyi have no internationalUluslararası mechanismmekanizma to figureşekil out who makesmarkaları the decisionkarar.
304
899000
4000
Ve bizim bu kararı kimin vereceğini belirleyecek uluslararası bir mekanizmamız olmayacaktır.
15:28
So here'sburada one last thought, whichhangi was said much, much better
305
903000
2000
Şimdi de, 25 yıl önce A.B.D. Ulusal Akademisi raporunda...
15:30
25 yearsyıl agoönce in the U.S. NationalUlusal AcademyAkademi reportrapor than I can say todaybugün.
306
905000
4000
...benim söyleyebileceğimden çok daha iyi söylenmiş bir düşünce.
15:34
And I think it really summarizesözetler where we are here.
307
909000
3000
Ve bence bu söz nerede olduğumuzu gerçekten özetliyor.
15:37
That the COCO2 problemsorun, the climateiklim problemsorun that we'vebiz ettik heardduymuş about,
308
912000
3000
Karbondioksit sorununun, duyduğumuz iklim sorununun bir çok şeyi...
15:40
is drivingsürme lots of things -- innovationsyenilikler in the energyenerji technologiesteknolojiler
309
915000
2000
...- enerji teknolojilerinde salınımları azaltacak yenilikler gibi -...
15:42
that will reduceazaltmak emissionsemisyonları --
310
917000
2000
...yönlendirdiğini ama ayrıca...
15:44
but alsoAyrıca, I think, inevitablykaçınılmaz, it will drivesürücü us towardskarşı thinkingdüşünme about climateiklim
311
919000
5000
...hoşumuza gitse de gitmese de kaçınılmaz olarak bizi iklim ve...
15:49
and weatherhava controlkontrol, whetherolup olmadığını we like it or not.
312
924000
3000
...hava kontrolü hakkında düşünmeye ittiği gibi.
15:52
And it's time to beginbaşla thinkingdüşünme about it,
313
927000
2000
Ve düşünmemizin sebebi,...
15:54
even if the reasonneden we're thinkingdüşünme about it is to constructinşa etmek argumentsargümanlar
314
929000
3000
...bunu yapmamamız yönünde savlar oluşturmak için olsa dahi...
15:57
for why we shouldn'tolmamalı do it.
315
932000
2000
...düşünmeye başlamanın zamanı geldi.
15:59
Thank you very much.
316
934000
1000
Çok teşekkürler.
Translated by Semih Tor
Reviewed by Sancak Gülgen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Keith - Environmental scientist
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking.

Why you should listen

Environmental scientist David Keith works at the intersection of climate science, way-new energy, and public power. His research has taken him into some far-out realms of geoengineering -- dramatic, cheap, sometimes shocking solutions to a warming atmosphere, such as blowing a Mt. Pinatubo-size cloud of sulfur into the sky to bring the global temperature down.

His other areas of study include the capture and storage of CO2 , the economics and climatic impacts of large-scale wind power , and the use of hydrogen as a transportation fuel. Another interest: How we make decisions when we don't have reliable scholarly data.

He teaches at the University of Calgary, and was named Environmental Scientist of the Year by Canadian Geographic in 2006.

 

More profile about the speaker
David Keith | Speaker | TED.com