TED2014
Bran Ferren: To create for the ages, let's combine art and engineering
Bran Ferren: By tworzyć na wieki, połączmy sztukę i inżynierię
Filmed:
Readability: 4.7
1,083,902 views
Kiedy Bran Ferren miał 9 lat, rodzice zabrali go do Rzymu, by zobaczył Panteon, co odmieniło jego życie. Zrozumiał, że narzędzia nauki i inżynierii stają się potężniejsze, gdy połączy się je ze sztuką, projektowaniem i pięknem. Od tamtego czasu zaczął szukać przekonującego współczesnego odpowiednika rzymskiego arcydzieła. Na końcu prelekcji usłyszycie jego zaskakującą sugestię.
Bran Ferren - Technology designer
Once known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions. Full bio
Once known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Good morning.
0
1062
2265
Dzień dobry.
00:15
When I was a little boy,
1
3327
1787
Kiedy byłem małym chłopcem,
00:17
I had an experience that changed my life,
2
5114
3077
pewne doświadczenie
całkowicie zmieniło moje życie
całkowicie zmieniło moje życie
00:20
and is in fact why I'm here today.
3
8191
2908
i to dlatego jestem dziś tutaj.
00:23
That one moment
4
11099
1941
Tamta chwila
00:25
profoundly affected how I think about
5
13040
2262
głęboko wpłynęła na sposób, w jaki myślę
00:27
art, design and engineering.
6
15302
3221
o sztuce, projektowaniu i inżynierii.
00:30
As background, I was fortunate enough to grow up
7
18523
2757
Miałem szczęście dorastać
00:33
in a family of loving and talented artists
8
21280
3713
w rodzinie kochających
i utalentowanych artystów
i utalentowanych artystów
00:36
in one of the world's great cities.
9
24993
2564
w jednym z najwspanialszych miast świata.
00:39
My dad, John Ferren, who died when I was 15,
10
27557
3877
Mój ojciec, John Ferren,
który zmarł kiedy miałem 15 lat,
który zmarł kiedy miałem 15 lat,
00:43
was an artist by both passion and profession,
11
31434
3530
był artystą z zawodu i powołania,
00:46
as is my mom, Rae.
12
34964
2260
tak jak i moja mama, Rae.
00:49
He was one of the New York School
13
37224
1805
Był jednym z przedstawicieli nowojorskiej
szkoły ekspresjonistów abstrakcyjnych,
szkoły ekspresjonistów abstrakcyjnych,
00:51
abstract expressionists who,
14
39029
1761
00:52
together with his contemporaries,
15
40790
2512
którzy razem z jemu współczesnymi,
00:55
invented American modern art,
16
43302
2898
wynaleźli amerykańską sztukę nowoczesną
00:58
and contributed to moving the American zeitgeist
17
46200
3185
i przyczynili się do skierowania
amerykańskiego ducha czasu
amerykańskiego ducha czasu
01:01
towards modernism in the 20th century.
18
49385
4543
w kierunku modernizmu w XX wieku.
01:05
Isn't it remarkable that, after thousands of years
19
53928
2921
Czyż nie jest to niezwykłe,
że po tysiącach lat
że po tysiącach lat
01:08
of people doing mostly representational art,
20
56849
3641
tworzenia głównie sztuki reprezentacyjnej,
01:12
that modern art, comparatively speaking,
21
60490
2033
sztuka nowoczesna, porównywalnie,
01:14
is about 15 minutes old,
22
62523
2340
istnieje od około piętnastu minut,
01:16
yet now pervasive.
23
64863
1898
a jednak obecnie dominuje.
01:18
As with many other important innovations,
24
66761
1944
Tak jak z wieloma istotnymi innowacjami,
01:20
those radical ideas required no new technology,
25
68705
3620
te radykalne pomysły
nie wymagały nowej technologii,
nie wymagały nowej technologii,
01:24
just fresh thinking and a willingness to experiment,
26
72325
2893
jedynie świeżego myślenia
i chęci do eksperymentowania,
i chęci do eksperymentowania,
01:27
plus resiliency in the face of near-universal criticism
27
75218
4168
a także odporności w obliczu
powszechnej krytyki i odrzucenia.
powszechnej krytyki i odrzucenia.
01:31
and rejection.
28
79386
1454
01:32
In our home, art was everywhere.
29
80840
2517
W naszym domu sztuka była wszędzie.
01:35
It was like oxygen,
30
83357
1571
Była jak tlen:
01:36
around us and necessary for life.
31
84928
3162
otaczała nas będąc niezbędną do życia.
01:40
As I watched him paint,
32
88090
1859
Kiedy oglądałem, gdy malował,
01:41
Dad taught me that art
33
89949
2307
tata powiedział mi, że sztuka
01:44
was not about being decorative,
34
92256
2209
nie polega na tworzeniu ozdób,
01:46
but was a different way of communicating ideas,
35
94465
3114
ale jest inną metodą przekazywania myśli,
01:49
and in fact one that could bridge the worlds
36
97579
2037
która w rzeczywistości może
połączyć światy wiedzy i intuicji.
połączyć światy wiedzy i intuicji.
01:51
of knowledge and insight.
37
99616
2928
Patrząc na to
artystycznie bogate środowisko
artystycznie bogate środowisko
01:54
Given this rich artistic environment,
38
102544
2140
01:56
you'd assume that I would have been compelled
39
104684
1615
można myśleć, że byłem zmuszony
przystąpić do rodzinnego interesu,
przystąpić do rodzinnego interesu,
01:58
to go into the family business,
40
106299
2109
02:00
but no.
41
108408
2616
ale nie.
02:03
I followed the path of most kids
42
111024
1787
Podążyłem ścieżką większości dzieci
genetycznie zaprogramowanych
genetycznie zaprogramowanych
02:04
who are genetically programmed
43
112811
1350
02:06
to make their parents crazy.
44
114161
2199
do wściekania swoich rodziców.
02:08
I had no interest in becoming an artist,
45
116360
2623
Nie interesowało mnie bycie artystą,
02:10
certainly not a painter.
46
118983
1560
a już na pewno nie malarzem.
02:12
What I did love was electronics and machines --
47
120543
3299
Tym, co kochałem,
były elektronika i maszyny:
były elektronika i maszyny:
rozbieranie ich na części,
budowanie nowych
budowanie nowych
02:15
taking them apart, building new ones,
48
123842
1620
02:17
and making them work.
49
125462
1887
i sprawianie, by działały.
02:19
Fortunately, my family also had engineers in it,
50
127349
3902
Na szczęście w mojej rodzinie
byli również inżynierowie,
byli również inżynierowie,
którzy wraz z rodzicami byli moimi
pierwszymi wzorami do naśladowania.
pierwszymi wzorami do naśladowania.
02:23
and with my parents,
51
131251
1208
02:24
these were my first role models.
52
132459
2628
Tym, co mieli ze sobą wspólnego
była ich pracowitość.
była ich pracowitość.
02:27
What they all had in common
53
135087
1357
02:28
was they worked very, very hard.
54
136444
2708
02:31
My grandpa owned and operated a sheet metal
55
139152
2370
Mój dziadek był właścicielem fabryki
02:33
kitchen cabinet factory in Brooklyn.
56
141522
2700
produkującej blaszane
szafki kuchenne na Brooklynie.
szafki kuchenne na Brooklynie.
02:36
On weekends, we would go
together to Cortlandt Street,
together to Cortlandt Street,
57
144222
3424
W weekendy chodziliśmy razem
na Cortland Street,
na Cortland Street,
02:39
which was New York City's radio row.
58
147646
2675
gdzie w Nowym Jorku
sprzedawano elektronikę.
sprzedawano elektronikę.
02:42
There we would explore massive piles
59
150321
2803
Tam odkrywaliśmy olbrzymie stosy
zgromadzonych części
zgromadzonych części
02:45
of surplus electronics,
60
153124
1221
02:46
and for a few bucks bring home treasures
61
154345
2302
i za parę dolców
przynosiliśmy do domu skarby,
przynosiliśmy do domu skarby,
02:48
like Norden bombsights
62
156647
1432
takie jak celowniki bombowe,
czy części z pierwszych komputerów IBM.
czy części z pierwszych komputerów IBM.
02:50
and parts from the first IBM tube-based computers.
63
158079
4511
02:54
I found these objects both useful and fascinating.
64
162590
3066
Uważałem te przedmioty
za użyteczne i fascynujące.
za użyteczne i fascynujące.
02:57
I learned about engineering and how things worked,
65
165656
2631
Uczyłem się o inżynierii
i działaniu tych rzeczy
i działaniu tych rzeczy
03:00
not at school
66
168287
1460
nie w szkole, ale przez
rozbieranie na części i badanie
rozbieranie na części i badanie
03:01
but by taking apart and studying
67
169747
1789
03:03
these fabulously complex devices.
68
171536
2477
tych fantastycznie
skomplikowanych urządzeń.
skomplikowanych urządzeń.
03:06
I did this for hours every day,
69
174013
2584
Robiłem to godzinami, każdego dnia,
03:08
apparently avoiding electrocution.
70
176597
3298
skutecznie unikając porażenia prądem.
03:11
Life was good.
71
179895
1572
Życie było świetne.
03:13
However, every summer, sadly,
72
181467
2321
Niestety, każdego lata
maszyny musiałem zostawić za sobą,
03:15
the machines got left behind
73
183788
2033
03:17
while my parents and I traveled overseas
74
185821
2204
gdy razem z rodzicami
podróżowałem za ocean,
podróżowałem za ocean,
03:20
to experience history, art and design.
75
188025
3640
by doświadczać historii i sztuki.
03:23
We visited the great museums and historic buildings
76
191665
2394
Odwiedzaliśmy wielkie muzea
i historyczne budynki
i historyczne budynki
03:26
of both Europe and the Middle East,
77
194059
1860
w Europie i na Środkowym Wschodzie,
03:27
but to encourage my growing interest
78
195919
2260
ale żeby ośmielić moje rosnące
zainteresowanie nauką i technologią,
zainteresowanie nauką i technologią,
03:30
in science and technology,
79
198179
1815
03:31
they would simply drop me off in places
80
199994
2284
rodzice zostawiali mnie w miejscach
03:34
like the London Science Museum,
81
202278
2440
takich jak Muzeum Nauki w Londynie,
03:36
where I would wander endlessly for hours by myself
82
204718
3718
gdzie mogłem godzinami samotnie wędrować
03:40
studying the history of science and technology.
83
208436
3976
ucząc się historii nauki i technologii.
03:44
Then, when I was about nine years old,
84
212412
3264
Później, kiedy miałem około dziewięć lat,
03:47
we went to Rome.
85
215676
1868
pojechaliśmy do Rzymu.
03:49
On one particularly hot summer day,
86
217544
2361
Pewnego szczególnie gorącego letniego dnia
03:51
we visited a drum-shaped
building that from the outside
building that from the outside
87
219905
2879
odwiedziliśmy cylindryczny budynek,
który z zewnątrz nie wyglądał
szczególnie interesująco.
szczególnie interesująco.
03:54
was not particularly interesting.
88
222784
2244
Ojciec powiedział,
że nazywa się Panteonem,
że nazywa się Panteonem,
03:57
My dad said it was called the Pantheon,
89
225028
2325
03:59
a temple for all of the gods.
90
227353
2468
świątynią wszystkich bogów.
04:01
It didn't look all that special from the outside,
91
229821
2274
Nie wyglądał nadzwyczajnie z zewnątrz,
04:04
as I said, but when we walked inside,
92
232095
2439
ale gdy weszliśmy do środka,
04:06
I was immediately struck by three things:
93
234534
3313
od razu rzuciły mi się w oczy trzy rzeczy.
04:09
First of all, it was pleasantly cool
94
237847
3230
Po pierwsze, było przyjemnie chłodno,
04:13
despite the oppressive heat outside.
95
241077
2078
choć na zewnątrz było niebywale gorąco.
04:15
It was very dark, the only source of light
96
243155
2714
Było bardzo ciemno,
a jedynym źródłem światła
a jedynym źródłem światła
04:17
being an big open hole in the roof.
97
245869
2473
była duża, otwarta dziura w suficie.
04:20
Dad explained that this wasn't a big open hole,
98
248342
2233
Tata wyjaśnił, że nie jest to
duża, otwarta dziura,
lecz nazywa się oculus,
lecz nazywa się oculus,
04:22
but it was called the oculus,
99
250575
1814
04:24
an eye to the heavens.
100
252389
2376
oko na niebiosa.
04:26
And there was something about this place,
101
254765
2145
Było w tym miejscu coś,
04:28
I didn't know why, that just felt special.
102
256910
3003
nie byłem pewien co, ale coś wyjątkowego.
04:31
As we walked to the center of the room,
103
259913
1998
Gdy weszliśmy na środek pomieszczenia,
04:33
I looked up at the heavens through the oculus.
104
261911
2821
spojrzałem na niebo przez oculus.
04:36
This was the first church that I'd been to
105
264732
2297
To był pierwszy kościół, w jakim byłem,
04:39
that provided an unrestricted view
106
267029
2203
który zapewniał nieograniczoną widoczność
04:41
between God and man.
107
269232
3158
między Bogiem a człowiekiem.
04:44
But I wondered, what about when it rained?
108
272390
3430
Ale zastanawiałem się,
co się działo w czasie deszczu?
co się działo w czasie deszczu?
04:47
Dad may have called this an oculus,
109
275820
1857
Ojciec mógł nazywać to oculusem,
04:49
but it was, in fact, a big hole in the roof.
110
277677
3087
ale mimo wszystko była to
duża dziura w suficie.
duża dziura w suficie.
04:52
I looked down and saw floor drains
111
280764
1829
Patrząc w dół
zobaczyłem rury odpływowe
zobaczyłem rury odpływowe
04:54
had been cut into the stone floor.
112
282593
2585
wycięte w kamiennej podłodze.
04:57
As I became more accustomed to the dark,
113
285178
2459
Gdy przyzwyczaiłem się do ciemności,
04:59
I was able to make out details of the floor
114
287637
2264
byłem w stanie obejrzeć
szczegóły podłogi i ścian dookoła.
szczegóły podłogi i ścian dookoła.
05:01
and the surrounding walls.
115
289901
1730
05:03
No big deal here, just the same statuary stuff
116
291631
2577
Nic wielkiego, te same posągowe rzeczy,
05:06
that we'd seen all over Rome.
117
294208
1916
które można zobaczyć w całym Rzymie.
05:08
In fact, it looked like the Appian Way
118
296124
1672
Wyglądało to tak, jakby na Via Appia
pojawił się sprzedawca marmurów
pojawił się sprzedawca marmurów
05:09
marble salesman showed up
119
297796
2196
05:11
with his sample book, showed it to Hadrian,
120
299992
2448
z katalogiem próbek,
pokazał go Hadrianowi,
pokazał go Hadrianowi,
05:14
and Hadrian said, "We'll take all of it."
121
302440
2640
a on powiedziałby: "Bierzemy wszystko".
05:17
(Laughter)
122
305080
1706
(Śmiech)
05:18
But the ceiling was amazing.
123
306786
3218
Jednak sufit był niesamowity.
05:22
It looked like a Buckminster Fuller geodesic dome.
124
310004
2836
Wyglądał jak kopuła geodezyjna
Buckminstera Fullera.
Buckminstera Fullera.
05:24
I'd seen these before,
125
312840
1309
Widziałem takie wcześniej,
05:26
and Bucky was friends with my dad.
126
314149
2244
bo Bucky był kumplem mojego taty.
05:28
It was modern, high-tech, impressive,
127
316393
3491
Była nowoczesna,
zaawansowana technologicznie,
zaawansowana technologicznie,
imponująca, szeroka na 43 metry,
05:31
a huge 142-foot clear span
128
319884
2437
05:34
which, not coincidentally, was exactly its height.
129
322321
3243
co, nieprzypadkowo,
było dokładnie jej wysokością.
było dokładnie jej wysokością.
05:37
I loved this place.
130
325564
1262
Zakochałem się w tym miejscu.
05:38
It was really beautiful and unlike
anything I'd ever seen before,
anything I'd ever seen before,
131
326826
3419
Było piękne i niepodobne
do czegokolwiek, co wcześniej widziałem,
do czegokolwiek, co wcześniej widziałem,
05:42
so I asked my dad, "When was this built?"
132
330245
3570
więc spytałem tatę: "Kiedy to zbudowano?"
05:45
He said, "About 2,000 years ago."
133
333815
3132
Odpowiedział: "Około 2000 lat temu".
05:48
And I said, "No, I mean, the roof."
134
336947
2504
Ja na to: "Nie, mam na myśli sufit".
05:51
You see, I assumed that this was a modern roof
135
339451
1959
Założyłem, że jest to nowoczesny sufit,
05:53
that had been put on because the original
136
341410
1918
który zamontowano później, bo oryginalny
05:55
was destroyed in some long-past war.
137
343328
3546
został zniszczony w jakiejś dawnej wojnie.
05:58
He said, "It's the original roof."
138
346874
3462
On powiedział: "To jest oryginalny sufit".
06:02
That moment changed my life,
139
350336
2478
Ta chwila zmieniła moje życie,
06:04
and I can remember it as if it were yesterday.
140
352814
2649
pamiętam ją, jakby to było wczoraj.
06:07
For the first time, I realized people were smart
141
355463
2595
Po raz pierwszy zrozumiałem,
że ludzie byli mądrzy
że ludzie byli mądrzy
06:10
2,000 years ago. (Laughter)
142
358058
2140
2000 lat temu. (Śmiech)
06:12
This had never crossed my mind.
143
360198
2114
To nigdy wcześniej
nie przyszło mi na myśl.
nie przyszło mi na myśl.
06:14
I mean, to me, the pyramids at Giza,
144
362312
3871
To znaczy, dla mnie, piramidy w Gizie,
06:18
we visited those the year before,
145
366183
1928
które odwiedziliśmy rok wcześniej,
06:20
and sure they're impressive, nice enough design,
146
368111
2920
oczywiście, robiły wrażenie,
ładna konstrukcja,
ładna konstrukcja,
06:23
but look, give me an unlimited budget,
147
371031
2455
ale dajcie mi nieograniczony budżet,
06:25
20,000 to 40,000 laborers, and about 10 to 20 years
148
373486
3997
20 do 40 000 pracowników i od 10 do 20 lat
06:29
to cut and drag stone blocks
across the countryside,
across the countryside,
149
377483
3616
na wycięcie i przytarganie
kamiennych bloków przez kraj,
kamiennych bloków przez kraj,
06:33
and I'll build you pyramids too.
150
381099
2764
to też zbuduję wam piramidy.
06:35
But no amount of brute force
151
383863
2803
Jednak żadna ilość brutalnej siły
06:38
gets you the dome of the Pantheon,
152
386666
3042
nie stworzy kopuły Panteonu,
06:41
not 2,000 years ago, nor today.
153
389708
3019
ani 2000 lat temu, ani dziś.
06:44
And incidentally, it is still the largest
154
392727
2740
Akurat jest to wciąż największa
06:47
unreinforced concrete dome that's ever been built.
155
395467
3814
niewzmocniona betonowa kopuła,
jaką kiedykolwiek zbudowano.
jaką kiedykolwiek zbudowano.
06:51
To build the Pantheon took some miracles.
156
399281
2995
Zbudowanie Panteonu wymagało kilku cudów.
06:54
By miracles, I mean things that are
157
402276
2432
Przez cudy rozumiem rzeczy,
06:56
technically barely possible,
158
404708
2587
które są technicznie ledwie możliwe,
06:59
very high-risk, and might not be
159
407295
3072
bardzo ryzykowne i mogą nie być
07:02
actually accomplishable at this moment in time,
160
410367
2584
osiągalne w danej chwili,
07:04
certainly not by you.
161
412951
4252
na pewno nie przez ciebie.
07:09
For example, here are some
of the Pantheon's miracles.
of the Pantheon's miracles.
162
417203
3125
Na przykład, oto kilka cudów Panteonu:
07:12
To make it even structurally possible,
163
420328
2693
żeby w ogóle umożliwić jego zbudowanie,
07:15
they had to invent super-strong concrete,
164
423021
2567
trzeba było wynaleźć super-mocny beton,
07:17
and to control weight,
165
425588
1949
a żeby kontrolować masę,
07:19
varied the density of the aggregate
166
427537
2068
zmieniano gęstość całości,
07:21
as they worked their way up the dome.
167
429605
2768
podczas gdy budowano kopułę.
07:24
For strength and lightness, the dome structure
168
432373
2301
Dla siły i lekkości, struktura kopuły
07:26
used five rings of coffers,
169
434674
2037
wykorzystywała pięć pierścieni paneli,
każdy o coraz mniejszych wymiarach,
07:28
each of diminishing size,
170
436711
1607
07:30
which imparts a dramatic forced perspective
171
438318
2736
co nadaje projektowi
tę wymuszoną perspektywę.
tę wymuszoną perspektywę.
07:33
to the design.
172
441054
2007
07:35
It was wonderfully cool inside
173
443061
1925
Wewnątrz było cudownie chłodno
07:36
because of its huge thermal mass,
174
444986
2183
z powodu ogromnej masy termicznej,
07:39
natural convection of air rising up
175
447169
2085
naturalnej konwekcji powietrza
unoszącego się przez oculus
unoszącego się przez oculus
07:41
through the oculus,
176
449254
1401
07:42
and a Venturi effect when wind blows across
177
450655
2475
i efektu Venturiego, gdzie wiatr
przepływa u szczytu budynku.
przepływa u szczytu budynku.
07:45
the top of the building.
178
453130
2303
07:47
I discovered for the first time that light itself
179
455433
3960
Po raz pierwszy odkryłem,
że światło samo w sobie
że światło samo w sobie
07:51
has substance.
180
459393
1967
może mieć materię.
07:53
The shaft of light beaming through the oculus
181
461360
2677
Snop światła wpadający przez oculus
07:56
was both beautiful and palpable,
182
464037
2490
był jednocześnie piękny i namacalny,
07:58
and I realized for the first time
183
466527
2257
również po raz pierwszy
zdałem sobie sprawę,
zdałem sobie sprawę,
08:00
that light could be designed.
184
468784
1901
że światło może podlegać projektowaniu.
08:02
Further, that of all of the forms of design,
185
470685
4874
Co więcej, wszystkie formy
projektowania wizualnego
projektowania wizualnego
08:07
visual design,
186
475559
1376
są bez niego zbędne,
08:08
they were all kind of irrelevant without it,
187
476935
1831
08:10
because without light, you can't see any of them.
188
478766
3861
bo bez światła nie można ich zobaczyć.
Uświadomiłem sobie też,
że nie byłem pierwszą osobą,
że nie byłem pierwszą osobą,
08:14
I also realized that I wasn't the first person
189
482627
2452
08:17
to think that this place was really special.
190
485079
3259
która uznała to miejsce za niezwykłe.
08:20
It survived gravity, barbarians, looters, developers
191
488338
4377
Przetrwało grawitację, barbarzyńców,
grabieżców, deweloperów
grabieżców, deweloperów
08:24
and the ravages of time to become
192
492715
1899
i spustoszenia czasu
stając się, jak sądzę,
stając się, jak sądzę,
08:26
what I believe is the longest
193
494614
1380
najdłużej ciągle używanym
budynkiem w historii.
budynkiem w historii.
08:27
continuously occupied building in history.
194
495994
2957
08:30
Largely because of that visit,
195
498951
2216
Głównie dzięki tej wycieczce zrozumiałem,
08:33
I came to understand that,
196
501167
1537
08:34
contrary to what I was being told in school,
197
502704
2639
że w przeciwieństwie do tego,
czego uczono mnie w szkole,
czego uczono mnie w szkole,
08:37
the worlds of art and design
198
505343
2029
światy sztuki i projektowania
nie są niekompatybilne
nie są niekompatybilne
08:39
were not, in fact, incompatible
199
507372
2016
08:41
with science and engineering.
200
509388
1676
z nauką i inżynierią.
08:43
I realized, when combined,
201
511064
2093
Zrozumiałem, że łącząc je,
08:45
you could create things that were amazing
202
513157
2763
można tworzyć niesamowite rzeczy,
08:47
that couldn't be done in either domain alone.
203
515920
2846
nie mogąc ich osiągnąć
w obrębie poszczególnych dziedzin.
w obrębie poszczególnych dziedzin.
08:50
But in school, with few exceptions,
204
518766
2433
Jednak w szkole, z kilkoma wyjątkami,
08:53
they were treated as separate worlds,
205
521199
1920
były, i cały czas są,
traktowane jako osobne światy.
traktowane jako osobne światy.
08:55
and they still are.
206
523119
2143
08:57
My teachers told me that I had to get serious
207
525262
2696
Moi nauczyciele mówili,
że mam to potraktować poważnie
że mam to potraktować poważnie
08:59
and focus on one or the other.
208
527958
2173
i skupić się na jednej z dziedzin.
09:02
However, urging me to specialize
209
530131
3095
Jednak zmuszając mnie do specjalizacji
09:05
only caused me to really
appreciate those polymaths
appreciate those polymaths
210
533226
3310
spowodowali, że doceniłem
ludzi wszechstronnych
ludzi wszechstronnych
09:08
like Michelangelo, Leonardo da Vinci,
211
536536
4150
jak Michał Anioł, Leonardo da Vinci,
09:12
Benjamin Franklin,
212
540686
1425
Benjamin Franklin,
09:14
people who did exactly the opposite.
213
542111
2710
ludzi, którzy robili dokładnie na odwrót.
09:16
And this led me to embrace
214
544821
2189
Spowodowało to, że zapragnąłem
09:19
and want to be in both worlds.
215
547010
2970
odnaleźć się w obu światach.
09:21
So then how do these projects of unprecedented creative vision and technical complexity
216
549980
5828
W jaki sposób takie projekty
o bezprecedensowo kreatywnej
wizji i technicznej złożoności
wizji i technicznej złożoności
09:27
like the Pantheon actually happen?
217
555808
2494
jak Panteon właściwie powstały?
09:30
Someone themselves, perhaps Hadrian,
218
558302
3928
Ktoś, możliwe że Hadrian,
09:34
needed a brilliant creative vision.
219
562230
3191
potrzebował znakomicie kreatywnej wizji.
09:37
They also needed the storytelling
and leadership skills
and leadership skills
220
565421
2793
Potrzebował też daru opowiadania
i zdolności przywódczych
i zdolności przywódczych
09:40
necessary to fund and execute it,
221
568214
2778
niezbędnych
do jej sfinansowania i wykonania,
do jej sfinansowania i wykonania,
09:42
and a mastery of science and technology
222
570992
2862
a także biegłości w nauce i technologii
09:45
with the ability and knowhow
223
573854
2083
wraz z umiejętnościami i wiedzą
09:47
to push existing innovations even farther.
224
575937
4046
potrzebną do pchnięcia
istniejących innowacji naprzód.
istniejących innowacji naprzód.
09:51
It is my belief that to create
these rare game changers
these rare game changers
225
579983
3920
Wierzę, że aby zostać
jednym z tych niezwykłych wizjonerów
jednym z tych niezwykłych wizjonerów
09:55
requires you to pull off at least five miracles.
226
583903
4130
trzeba osiągnąć co najmniej pięć cudów.
10:00
The problem is, no matter how talented,
227
588033
2693
Problemem jest, że niezależnie
od stopnia utalentowania,
od stopnia utalentowania,
10:02
rich or smart you are,
228
590726
1732
bogactwa, czy wiedzy,
10:04
you only get one to one and a half miracles.
229
592458
3026
dociera się tylko to półtorej cudu.
10:07
That's it. That's the quota.
230
595484
1782
To wszystko. To jest limit.
10:09
Then you run out of time, money, enthusiasm,
231
597266
2613
Potem kończy się czas, pieniądze, zapał,
10:11
whatever.
232
599879
1379
cokolwiek.
10:13
Remember, most people can't even imagine
233
601258
2277
Większość ludzi nie potrafi wymienić
choćby jednego z tych technicznych cudów,
10:15
one of these technical miracles,
234
603535
1907
10:17
and you need at least five to make a Pantheon.
235
605442
3109
a potrzebne jest co najmniej pięć,
żeby zbudować Panteon.
żeby zbudować Panteon.
10:20
In my experience, these rare visionaries
236
608551
2501
Z mojego doświadczenia,
ci niezwykli wizjonerzy,
ci niezwykli wizjonerzy,
10:23
who can think across the worlds of art,
237
611052
1837
którzy przenikają myślą światy
sztuki, projektowania i inżynierii,
sztuki, projektowania i inżynierii,
10:24
design and engineering
238
612889
1827
10:26
have the ability to notice
239
614716
2202
mają umiejętność zauważenia,
10:28
when others have provided enough of the miracles
240
616918
2717
że inni osiągnęli
wystarczającą liczbę cudów,
wystarczającą liczbę cudów,
10:31
to bring the goal within reach.
241
619635
2556
by przesunąć cel w obręb swojego zasięgu.
10:34
Driven by the clarity of their vision,
242
622191
2637
Kierowani wyraźną wizją,
10:36
they summon the courage and determination
243
624828
2310
przywołują odwagę i determinację,
by dokonać pozostałych cudów,
by dokonać pozostałych cudów,
10:39
to deliver the remaining miracles
244
627138
2097
10:41
and they often take what other people think to be
245
629235
3550
oraz często wykorzystując
elementy, które inni uważają
elementy, które inni uważają
10:44
insurmountable obstacles
246
632785
2046
za nieprzezwyciężone przeszkody,
10:46
and turn them into features.
247
634831
1785
zmieniając je w zalety.
10:48
Take the oculus of the Pantheon.
248
636616
2927
Spójrzmy na oculus Panteonu:
10:51
By insisting that it be in the design,
249
639543
1898
naleganie, by był częścią projektu
10:53
it meant you couldn't use much
of the structural technology
of the structural technology
250
641441
2873
oznaczało, że nie można było
użyć technologii strukturalnej,
użyć technologii strukturalnej,
10:56
that had been developed for Roman arches.
251
644314
2974
której używano do budowy rzymskich łuków.
10:59
However, by instead embracing it
252
647288
2898
Z drugiej strony,
poprzez przyjęcie tej koncepcji
poprzez przyjęcie tej koncepcji
11:02
and rethinking weight and stress distribution,
253
650186
2588
i ponowne przeanalizowanie
rozłożenia masy i napięcia,
rozłożenia masy i napięcia,
11:04
they came up with a design that only works
254
652774
2482
stworzono konstrukcję,
która może istnieć tylko wtedy,
która może istnieć tylko wtedy,
11:07
if there's a big hole in the roof.
255
655256
1904
gdy w suficie znajduje się duża dziura.
11:09
That done, you now get the aesthetic
256
657160
3007
W efekcie otrzymujemy estetyczne
11:12
and design benefits of light, cooling
257
660167
4381
i funkcjonalne korzyści
związane ze światłem, chłodzeniem,
związane ze światłem, chłodzeniem,
11:16
and that critical direct connection with the heavens.
258
664548
3300
oraz bezpośredni kontakt z niebiosami.
11:19
Not bad.
259
667848
2044
Nieźle.
Ci ludzie nie tylko wierzyli,
że można dokonać niemożliwego,
że można dokonać niemożliwego,
11:21
These people not only believed
260
669892
2061
11:23
that the impossible can be done,
261
671953
2056
11:26
but that it must be done.
262
674009
2826
ale że trzeba tego dokonać.
11:28
Enough ancient history.
263
676835
2101
Koniec z historią starożytną.
11:30
What are some recent examples of innovations
264
678936
3133
Jakie są nowsze przykłady innowacji,
11:34
that combine creative design
265
682069
1879
które łączą kreatywną konstrukcję
11:35
and technological advances in a way so profound
266
683948
3243
i postęp technologiczny
w tak niesamowity sposób,
w tak niesamowity sposób,
11:39
that they will be remembered
267
687191
1329
że będą pamiętane
przez kolejne tysiąclecia?
przez kolejne tysiąclecia?
11:40
a thousand years from now?
268
688520
1833
11:42
Well, putting a man on the moon was a good one,
269
690353
3096
Cóż, wysłanie człowieka
na Księżyc było dobre,
na Księżyc było dobre,
11:45
and returning him safely to Earth wasn't bad either.
270
693449
3017
a sprowadzenie go
bezpiecznie na Ziemię też było niezłe.
bezpiecznie na Ziemię też było niezłe.
11:48
Talk about one giant leap:
271
696466
2492
Myśląc o pojedynczym wielkim skoku
11:50
It's hard to imagine a more profound moment
272
698958
2448
ciężko wyobrazić sobie
bardziej podniosłą chwilę
bardziej podniosłą chwilę
11:53
in human history
273
701406
1312
w historii ludzkości, niż ta gdy
po raz pierwszy opuściliśmy nasz świat,
po raz pierwszy opuściliśmy nasz świat,
11:54
than when we first left our world
274
702718
2173
11:56
to set foot on another.
275
704891
1891
by postawić stopę na terenie innego.
11:58
So what came after the moon?
276
706782
2221
Co było po Księżycu?
12:01
One is tempted to say that today's pantheon
277
709003
2808
Kuszące jest stwierdzenie,
że dzisiejszym Panteonem jest Internet,
że dzisiejszym Panteonem jest Internet,
12:03
is the Internet,
278
711811
1661
12:05
but I actually think that's quite wrong,
279
713472
2469
choć wydaje mi się, że nie jest to prawdą,
12:07
or at least it's only part of the story.
280
715941
2855
albo że jest tak tylko częściowo.
12:10
The Internet isn't a Pantheon.
281
718796
2516
Internet to nie Panteon,
12:13
It's more like the invention of concrete:
282
721312
2591
przypomina raczej wynalezienie betonu:
12:15
important, absolutely necessary
283
723903
2575
kluczowe, absolutnie niezbędne
12:18
to build the Pantheon,
284
726478
1440
do budowy Panteonu i jego przetrwania,
12:19
and enduring,
285
727918
1356
12:21
but entirely insufficient by itself.
286
729274
3191
ale zupełnie niewystarczające
samo w sobie.
samo w sobie.
12:24
However, just as the technology of concrete
287
732465
2932
Jednak tak jak technologia
stojąca za betonem
stojąca za betonem
12:27
was critical in realization of the Pantheon,
288
735397
3587
była kluczowa w budowie Panteonu,
12:30
new designers will use the
technologies of the Internet
technologies of the Internet
289
738984
3215
współcześni konstruktorzy
używają Internetu,
używają Internetu,
12:34
to create novel concepts that will endure.
290
742199
3198
by tworzyć nowe, trwałe koncepcje.
12:37
The smartphone is a perfect example.
291
745397
2058
Smartfon jest znakomitym przykładem.
12:39
Soon the majority of people on the planet
292
747455
1745
Wkrótce większość ludzi na planecie
będzie w jego posiadaniu,
będzie w jego posiadaniu,
12:41
will have one,
293
749200
1334
12:42
and the idea of connecting everyone
294
750534
2401
a pomysł podłączenia każdego
12:44
to both knowledge and each other will endure.
295
752935
3250
do zasobów wiedzy i innych ludzi przetrwa.
12:48
So what's next?
296
756185
1308
Co dalej?
12:49
What imminent advance will be
the equivalent of the Pantheon?
the equivalent of the Pantheon?
297
757493
3406
Jakie przyszłe osiągnięcie będzie
odpowiednikiem Panteonu?
odpowiednikiem Panteonu?
12:52
Thinking about this,
298
760899
1435
Myśląc o tym
12:54
I rejected many very plausible
299
762334
2547
odrzuciłem wiele możliwych
12:56
and dramatic breakthroughs to come,
300
764881
1896
i przekonujących nadchodzących przełomów,
12:58
such as curing cancer.
301
766777
2017
takich jak znalezienie leku na raka.
13:00
Why? Because Pantheons are anchored
302
768794
3338
Dlaczego? Bo panteony są zakorzenione
13:04
in designed physical objects,
303
772132
2935
w zaprojektowanych materialnych obiektach,
13:07
ones that inspire by simply seeing
304
775067
2322
inspirujących gdy się je podziwia
i jest w ich obecności
i jest w ich obecności
13:09
and experiencing them,
305
777389
1420
13:10
and will continue to do so indefinitely.
306
778809
2882
i będą działać w ten sposób
w nieskończoność.
w nieskończoność.
13:13
It is a different kind of language, like art.
307
781691
4573
To zupełnie inny
rodzaj języka, jak sztuka.
rodzaj języka, jak sztuka.
13:18
These other vital contributions that extend life
308
786264
2772
Cały ten wkład na rzecz przedłużania życia
13:21
and relieve suffering are, of course, critical,
309
789036
2693
i uśmierzania bólu
jest oczywiście konieczny
jest oczywiście konieczny
13:23
and fantastic,
310
791729
1687
i wspaniały,
13:25
but they're part of the continuum of
311
793416
1793
ale jest częścią ciągłości
13:27
our overall knowledge and technology,
312
795209
2512
naszej ogólnej wiedzy i technologii,
13:29
like the Internet.
313
797721
2524
tak jak Internet.
13:32
So what is next?
314
800245
2344
Więc co dalej?
13:34
Perhaps counterintuitively,
315
802589
1719
Być może wbrew intuicji,
13:36
I'm guessing it's a visionary idea
316
804308
2312
zgaduję, że będzie to
wizjonerska koncepcja
wizjonerska koncepcja
13:38
from the late 1930s
317
806620
1854
z późnych lat 30,
13:40
that's been revived every decade since:
318
808474
3160
która była przywoływana
każdej kolejnej dekady:
każdej kolejnej dekady:
13:43
autonomous vehicles.
319
811634
2014
autonomiczne pojazdy.
13:45
Now you're thinking, give me a break.
320
813648
1738
Można się zastanawiać
13:47
How can a fancy version of cruise control
321
815386
3518
w jaki sposób wymyślna wersja tempomatu
13:50
be profound?
322
818904
1700
może być czymś poważnym?
13:52
Look, much of our world
323
820604
2124
Większość naszego świata została
wyznaczona wokół dróg i transportu.
wyznaczona wokół dróg i transportu.
13:54
has been designed around
roads and transportation.
roads and transportation.
324
822728
3483
13:58
These were as essential to the success
325
826211
1875
Było to tak konieczne dla sukcesu
Imperium Rzymskiego,
Imperium Rzymskiego,
14:00
of the Roman Empire
326
828086
1498
14:01
as the interstate highway system
327
829584
1985
jak międzystanowy system autostrad
14:03
to the prosperity and development
328
831569
1794
był ważny dla powodzenia
i rozwoju Stanów Zjednoczonych.
i rozwoju Stanów Zjednoczonych.
14:05
of the United States.
329
833363
2210
14:07
Today, these roads that interconnect our world
330
835573
3034
Dziś, te drogi łączące
zakątki naszego świata
zakątki naszego świata
14:10
are dominated by cars and trucks
331
838607
2098
zdominowane są
przez samochody i ciężarówki,
przez samochody i ciężarówki,
14:12
that have remained largely unchanged
332
840705
1868
co jest praktycznie
niezmienne od stu lat.
niezmienne od stu lat.
14:14
for 100 years.
333
842573
2571
14:17
Although perhaps not obvious today,
334
845144
3259
Mimo, że nie jest to dziś oczywiste,
14:20
autonomous vehicles will be the key technology
335
848403
4585
autonomiczne pojazdy
będą kluczową technologią,
będą kluczową technologią,
14:24
that enables us to redesign our cities
336
852988
3098
która pomoże nam
przeprojektować nasze miasta
przeprojektować nasze miasta
14:28
and, by extension, civilization.
337
856086
2219
i w następstwie cywilizację.
14:30
Here's why:
338
858305
1602
Oto dlaczego:
14:31
Once they become ubiquitous,
339
859907
1753
Gdy staną się wszechobecne,
14:33
each year, these vehicles will save
340
861660
2537
każdego roku będą ratować
14:36
tens of thousands of lives in the United States alone
341
864197
3108
dziesiątki tysięcy ludzkich istnień
w Stanach Zjednoczonych,
w Stanach Zjednoczonych,
14:39
and a million globally.
342
867305
3127
a milion na całym świecie.
14:42
Automotive energy consumption and air pollution
343
870432
2899
Zużycie energii
i zanieczyszczenie powietrza
i zanieczyszczenie powietrza
14:45
will be cut dramatically.
344
873331
2373
znacząco spadnie.
14:47
Much of the road congestion
345
875704
1405
Większość przeciążenia dróg
14:49
in and out of our cities will disappear.
346
877109
3810
wewnątrz miast i poza nimi zniknie.
14:52
They will enable compelling new concepts
347
880919
2687
To wymusi nowe koncepcje
14:55
in how we design cities, work,
348
883606
2469
projektowania miast, pracy
14:58
and the way we live.
349
886075
1937
i sposobu, w jaki żyjemy.
15:00
We will get where we're going faster
350
888012
2546
Wszędzie dotrzemy szybciej,
15:02
and society will recapture vast amounts
351
890558
2998
a społeczeństwo odzyska ogromne ilości
15:05
of lost productivity
352
893556
1291
straconej wydajności
obecnie marnowanej w korkach.
obecnie marnowanej w korkach.
15:06
now spent sitting in traffic basically polluting.
353
894847
3641
15:10
But why now? Why do we think this is ready?
354
898488
3273
Ale dlaczego myślimy,
że właśnie teraz można to osiągnąć?
że właśnie teraz można to osiągnąć?
15:13
Because over the last 30 years,
355
901761
2194
Ponieważ przez ostatnie 30 lat,
15:15
people from outside the automotive industry
356
903955
2048
osoby spoza branży motoryzacyjnej
wydali niezliczone miliardy
wydali niezliczone miliardy
15:18
have spent countless billions
357
906003
2108
15:20
creating the needed miracles,
358
908111
1735
dokonując potrzebnych cudów,
15:21
but for entirely different purposes.
359
909846
2872
choć w zupełnie innych celach.
15:24
It took folks like DARPA, universities,
360
912718
2628
Instytucje takie jak DARPA, uniwersytety
15:27
and companies completely
outside of the automotive industry
outside of the automotive industry
361
915346
3164
i spółki zupełnie
niezwiązane z motoryzacją
niezwiązane z motoryzacją
15:30
to notice that if you were clever about it,
362
918510
2301
zauważyły, że gdybyśmy byli
dostatecznie mądrzy,
dostatecznie mądrzy,
15:32
autonomy could be done now.
363
920811
2530
autonomia mogłaby zostać
wprowadzona już teraz.
wprowadzona już teraz.
15:35
So what are the five miracles
needed for autonomous vehicles?
needed for autonomous vehicles?
364
923341
3383
Jakie jest pięć cudów
potrzebnych autonomicznym pojazdom?
potrzebnych autonomicznym pojazdom?
15:38
One, you need to know
365
926724
1643
Pierwszy: trzeba wiedzieć
15:40
where you are and exactly what time it is.
366
928367
2734
gdzie się znajduje i znać dokładny czas.
15:43
This was solved neatly by the GPS system,
367
931101
2408
Zostało to łatwo rozwiązane
przez system GPS,
przez system GPS,
15:45
Global Positioning System,
368
933509
1312
Global Positioning System,
wprowadzony przez rząd USA.
wprowadzony przez rząd USA.
15:46
that the U.S. Government put in place.
369
934821
2666
15:49
You need to know where all the roads are,
370
937487
2523
Trzeba wiedzieć gdzie znajdują się drogi,
15:52
what the rules are, and where you're going.
371
940010
2903
jakie są zasady i dokąd chce się jechać.
15:54
The various needs of personal navigation systems,
372
942913
2583
Rozwiązania wprowadzone
w osobistych systemach nawigacji,
w osobistych systemach nawigacji,
15:57
in-car navigation systems,
373
945496
1755
systemach samochodowych
15:59
and web-based maps address this.
374
947251
3033
i mapach internetowych
rozwiązują tę kwestię.
rozwiązują tę kwestię.
16:02
You must have near-continuous communication
375
950284
2627
Trzeba mieć ciągłą łączność
16:04
with high-performance computing networks
376
952911
1893
z szybkimi sieciami obliczeniowymi
16:06
and with others nearby
377
954804
1670
i innymi w okolicy,
16:08
to understand their intent.
378
956474
3315
by zinterpretować ich intencje.
16:11
The wireless technologies
developed for mobile devices,
developed for mobile devices,
379
959789
3108
Bezprzewodowe technologie rozwinięte
dla urządzeń przenośnych,
dla urządzeń przenośnych,
16:14
with some minor modifications,
380
962897
1793
z niewielkimi modyfikacjami,
16:16
are completely suitable to solve this.
381
964690
2959
w zupełności wystarczą,
by sobie z tym poradzić.
by sobie z tym poradzić.
16:19
You'll probably want some restricted roadways
382
967649
2490
Potrzebne będą
wyznaczone drogi na sam początek,
wyznaczone drogi na sam początek,
16:22
to get started
383
970139
1190
które społeczeństwo i prawnicy
uznają za bezpieczne.
uznają za bezpieczne.
16:23
that both society and its lawyers
384
971329
2478
16:25
agree are safe to use for this.
385
973807
1872
Zacznie się od pasów dla pojazdów
z wieloma pasażerami i ruszy dalej.
z wieloma pasażerami i ruszy dalej.
16:27
This will start with the HOV lanes
386
975679
1849
16:29
and move from there.
387
977528
2133
16:31
But finally, you need to recognize
388
979661
2551
Następnie konieczne jest rozpoznawanie
16:34
people, signs and objects.
389
982212
2103
ludzi, znaków i obiektów.
16:36
Machine vision, special sensors,
and high-performance computing
and high-performance computing
390
984315
3054
Systemy wizyjne, specjalne czujniki
i duża moc obliczeniowa
i duża moc obliczeniowa
16:39
can do a lot of this,
391
987369
1572
może się uporać z większością,
16:40
but it turns out a lot is not good enough
392
988941
2558
jednak większość nie wystarcza,
16:43
when your family is on board.
393
991499
1941
gdy w samochodzie znajduje się rodzina.
16:45
Occasionally, humans will
need to do sense-making.
need to do sense-making.
394
993440
3521
Czasami trzeba będzie to
skonfrontować z własnymi wrażeniami.
skonfrontować z własnymi wrażeniami.
16:48
For this, you might actually have to wake up
395
996961
3612
Trzeba będzie obudzić swojego
pasażera i spytać skąd do cholery
pasażera i spytać skąd do cholery
16:52
your passenger and ask them what the hell
396
1000573
2096
16:54
that big lump is in the middle of the road.
397
1002669
2802
wzięło się to wybrzuszenie
na środku drogi.
na środku drogi.
16:57
Not so bad, and it will give us a sense of purpose
398
1005487
2344
Nie tak źle, da nam to
poczucie celu w tym nowym świecie.
poczucie celu w tym nowym świecie.
16:59
in this new world.
399
1007831
1853
17:01
Besides, once the first drivers explain
400
1009684
2740
Ponadto, kiedy pierwsi kierowcy wytłumaczą
swoim zdezorientowanym samochodom,
swoim zdezorientowanym samochodom,
17:04
to their confused car
401
1012424
1326
17:05
that the giant chicken at the fork in the road
402
1013750
2666
że wielki kurczak na widelcu na drodze
17:08
is actually a restaurant,
403
1016416
1543
to tak naprawdę restauracja
17:09
and it's okay to keep driving,
404
1017959
2304
i bez problemu można jechać dalej,
17:12
every other car on the surface of the Earth
405
1020263
3420
każdy inny samochód na Ziemi
17:15
will know that from that point on.
406
1023683
2922
będzie od tego momentu to wiedział.
17:18
Five miracles, mostly delivered,
407
1026605
2263
Pięć cudów, większość spełniona,
17:20
and now you just need a clear vision
408
1028868
1878
teraz potrzeba tylko wyraźnej wizji
17:22
of a better world filled with autonomous vehicles
409
1030746
2837
lepszego świata z autonomicznymi pojazdami
17:25
with seductively beautiful
and new functional designs
and new functional designs
410
1033583
3613
z uwodzicielsko piękną
i funkcjonalną konstrukcją,
i funkcjonalną konstrukcją,
17:29
plus a lot of money and hard work
411
1037196
2454
oraz mnóstwa pieniędzy
i ciężkiej pracy, żeby to zrealizować.
i ciężkiej pracy, żeby to zrealizować.
17:31
to bring it home.
412
1039650
1596
17:33
The beginning is now only a handful of years away,
413
1041246
3022
Początek jest odległy zaledwie o kilka lat
17:36
and I predict that autonomous vehicles
414
1044268
1868
i przewiduję, że autonomiczne pojazdy
na stałe zmienią nasz świat
na stałe zmienią nasz świat
17:38
will permanently change our world
415
1046136
2071
17:40
over the next several decades.
416
1048207
4184
w ciągu kilku najbliższych dekad.
17:44
In conclusion, I've come to believe
417
1052391
2652
Podsumowując: wierzę,
17:47
that the ingredients for the next Pantheons
418
1055043
2238
że składniki następnego Panteonu
17:49
are all around us,
419
1057281
1387
są wszędzie wokół nas,
17:50
just waiting for visionary people
420
1058668
2187
czekają tylko na wizjonerów
17:52
with the broad knowledge,
421
1060855
1734
z szeroką wiedzą,
umiejętnościami w wielu dziedzinach
umiejętnościami w wielu dziedzinach
17:54
multidisciplinary skills,
422
1062589
1610
17:56
and intense passion
423
1064199
1868
i silną pasją,
17:58
to harness them to make their dreams a reality.
424
1066067
5086
która będzie ich pchać
do urzeczywistnienia marzeń.
do urzeczywistnienia marzeń.
18:03
But these people don't spontaneously
425
1071153
2496
Ale ci ludzie nie pojawiają się znikąd.
18:05
pop into existence.
426
1073649
1339
18:06
They need to be nurtured and encouraged
427
1074988
1839
Muszą być kształceni
i zachęcani od dziecka.
i zachęcani od dziecka.
18:08
from when they're little kids.
428
1076827
1779
Trzeba ich kochać i pomagać
odkrywać ich pasje.
odkrywać ich pasje.
18:10
We need to love them and help them
429
1078606
1860
18:12
discover their passions.
430
1080466
1719
18:14
We need to encourage them to work hard
431
1082185
2214
Trzeba zachęcać ich do ciężkiej pracy
18:16
and help them understand that failure
432
1084399
2437
i pomóc zrozumieć, że porażka
18:18
is a necessary ingredient for success,
433
1086836
2871
jest niezbędnym składnikiem sukcesu,
18:21
as is perseverance.
434
1089707
2181
tak jak wytrwałość.
18:23
We need to help them to find their own role models,
435
1091888
3098
Trzeba im pomóc
znaleźć własne autorytety
znaleźć własne autorytety
18:26
and give them the confidence
to believe in themselves
to believe in themselves
436
1094986
2672
i dać wiarę w siebie,
18:29
and to believe that anything is possible,
437
1097658
2777
oraz w to, że wszystko jest możliwe.
18:32
and just as my grandpa did when
he took me shopping for surplus,
he took me shopping for surplus,
438
1100435
3509
Tak jak robił mój dziadek,
gdy kupowaliśmy części,
gdy kupowaliśmy części,
18:35
and just as my parents did
439
1103944
1783
i tak jak moi rodzice,
18:37
when they took me to science museums,
440
1105727
2022
którzy zabierali mnie do muzeów nauki,
18:39
we need to encourage them to find their own path,
441
1107749
3281
musimy zachęcać ich,
by znajdowali własną drogę,
by znajdowali własną drogę,
18:43
even if it's very different from our own.
442
1111030
2657
nawet jeśli będzie odmienna od naszej.
18:45
But a cautionary note:
443
1113687
1408
Mała uwaga:
18:47
We also need to periodically pry them away
444
1115095
2434
musimy ich też czasem odciągać
od nowoczesnych cudów:
od nowoczesnych cudów:
18:49
from their modern miracles,
445
1117529
1469
18:50
the computers, phones, tablets,
446
1118998
1971
komputerów, telefonów,
tabletów, konsol i telewizorów,
tabletów, konsol i telewizorów,
18:52
game machines and TVs,
447
1120969
1594
wyciągać na słońce,
18:54
take them out into the sunlight
448
1122563
2244
18:56
so they can experience both the natural
449
1124807
2129
żeby mogli doświadczać naturalnych
18:58
and design wonders of our world,
450
1126936
2897
i konstrukcyjnych cudów naszego świata,
19:01
our planet and our civilization.
451
1129833
2242
naszej planety i cywilizacji.
19:04
If we don't, they won't understand
452
1132075
2927
Jeśli tego nie zrobimy, nie zrozumieją
19:07
what these precious things are
453
1135002
1882
czym są te cenne rzeczy,
19:08
that someday they will be resopnsible
454
1136884
2595
za które któregoś dnia
wezmą odpowiedzialność,
wezmą odpowiedzialność,
19:11
for protecting and improving.
455
1139479
2282
które będą chronić i ulepszać.
19:13
We also need them to understand
456
1141761
1643
Muszą zrozumieć też coś,
19:15
something that doesn't seem adequately appreciated
457
1143404
3029
co nie jest wystarczająco doceniane
19:18
in our increasingly tech-dependent world,
458
1146433
2463
w świecie coraz bardziej
zależnym od technologii:
zależnym od technologii:
19:20
that art and design
459
1148896
1683
że sztuka i projektowanie
19:22
are not luxuries,
460
1150579
1913
nie są dobrami luksusowymi,
19:24
nor somehow incompatible
461
1152492
1826
nie są też niekompatybilne
z nauką i inżynierią.
z nauką i inżynierią.
19:26
with science and engineering.
462
1154318
1869
19:28
They are in fact essential to what makes us special.
463
1156187
5575
Są w istocie nieodzowne w tym,
co czyni nas wyjątkowymi.
co czyni nas wyjątkowymi.
19:33
Someday, if you get the chance,
464
1161762
2515
Któregoś dnia,
jeśli będzie okazja,
jeśli będzie okazja,
19:36
perhaps you can take your kids
465
1164277
1537
może zabierzecie swoje dzieci do Panteonu,
19:37
to the actual Pantheon,
466
1165814
1771
tak jak my weźmiemy naszą córkę, Kirę,
19:39
as we will our daughter Kira,
467
1167585
2660
19:42
to experience firsthand
468
1170245
2078
by doświadczyły na własnej skórze
19:44
the power of that astonishing design,
469
1172323
4257
mocy tej powalającej konstrukcji,
19:48
which on one otherwise unremarkable day in Rome,
470
1176580
3744
która pewnego dnia w Rzymie
19:52
reached 2,000 years into the future
471
1180324
3027
sięgnęła 2000 lat w przyszłość,
19:55
to set the course for my life.
472
1183351
2658
by zmienić bieg mojego życia.
19:58
Thank you.
473
1186009
2131
Dziękuję.
20:00
(Applause)
474
1188140
4308
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Bran Ferren - Technology designerOnce known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions.
Why you should listen
After dropping out of MIT in 1970, Bran Ferren became a designer and engineer for theater, touring rock bands, and dozens of movies, including Altered States and Little Shop of Horrors, before joining Disney as a lead Imagineer, then becoming president of R&D for the Walt Disney Company.
In 2000, Ferren and partner Danny Hillis left Disney to found Applied Minds, a playful design and invention firm dedicated to distilling game-changing inventions from an eclectic stew of the brightest creative minds culled from every imaginable discipline.
Bran Ferren | Speaker | TED.com