TED2014
Bran Ferren: To create for the ages, let's combine art and engineering
Bran Ferren: Kết hợp nghệ thuật với kỹ thuật làm nên tác phâm để đời
Filmed:
Readability: 4.7
1,083,902 views
Khi Bran Ferren mới lên 9 tuổi, bố mẹ đưa ông đến thăm đền Pantheon ở Rome - và điều này đã thay đổi đời ông. Trong khoảnh khắc đó, ông bắt đầu hiểu những những công cụ của khoa học và kỹ thuật có thể trở nên mạnh mẽ như thế nào khi kết hợp với nghệ thuật, thiết kế và thẩm mỹ. Kể từ đó, ông không ngừng tìm kiếm những tác phẩm đầy tính thuyết phục của thời hiện đại khả dĩ có thể sánh với với kiệt tác thành Rome. Hãy hào hứng theo dõi cho đến tận cuối buổi nói chuyện này để nghe những gợi ý bất ngờ của ông.
Bran Ferren - Technology designer
Once known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions. Full bio
Once known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Good morning.
0
1062
2265
Chào các bạn.
00:15
When I was a little boy,
1
3327
1787
Khi tôi còn nhỏ,
00:17
I had an experience that changed my life,
2
5114
3077
Có một trải nghiệm
đã làm thay đổi đời tôi,
đã làm thay đổi đời tôi,
00:20
and is in fact why I'm here today.
3
8191
2908
và thực tế đó là lý do
tôi có mặt ở đây hôm nay.
tôi có mặt ở đây hôm nay.
00:23
That one moment
4
11099
1941
Khoảnh khắc đó
00:25
profoundly affected how I think about
5
13040
2262
đã ảnh hưởng sâu sắc
đến cách tôi nghĩ
đến cách tôi nghĩ
00:27
art, design and engineering.
6
15302
3221
về nghệ thuật, thiết kế
và kỹ thuật.
và kỹ thuật.
00:30
As background, I was fortunate enough to grow up
7
18523
2757
Tôi may mắn lớn lên
00:33
in a family of loving and talented artists
8
21280
3713
trong một gia đình nghệ sĩ
tài năng và đầy tình thương
tài năng và đầy tình thương
00:36
in one of the world's great cities.
9
24993
2564
ở một trong những thành phố
tuyệt vời nhất thế giới.
tuyệt vời nhất thế giới.
00:39
My dad, John Ferren, who died when I was 15,
10
27557
3877
Cha tôi, John Ferren, qua đời
khi tôi chỉ mới 15 tuổi,
khi tôi chỉ mới 15 tuổi,
00:43
was an artist by both passion and profession,
11
31434
3530
ông là một nghệ sĩ có cả
niềm đam mê và tay nghề điêu luyện.
niềm đam mê và tay nghề điêu luyện.
00:46
as is my mom, Rae.
12
34964
2260
cũng giống như mẹ tôi, Rae.
00:49
He was one of the New York School
13
37224
1805
Ông là một trong những người
thuộc trường phái
thuộc trường phái
00:51
abstract expressionists who,
14
39029
1761
biểu hiện trừu tượng của New York,
00:52
together with his contemporaries,
15
40790
2512
cùng với các đồng nghiệp,
00:55
invented American modern art,
16
43302
2898
ông đã đặt nền móng
cho nghệ thuật hiện đại của Mỹ,
cho nghệ thuật hiện đại của Mỹ,
00:58
and contributed to moving the American zeitgeist
17
46200
3185
và đóng góp vào việc
thay đổi hệ tư tưởng Mỹ
thay đổi hệ tư tưởng Mỹ
01:01
towards modernism in the 20th century.
18
49385
4543
hướng đến quan điểm hiện đại
trong thế kỷ 20.
trong thế kỷ 20.
01:05
Isn't it remarkable that, after thousands of years
19
53928
2921
Chẳng là phi thường sao,
so với hàng ngàn năm
so với hàng ngàn năm
01:08
of people doing mostly representational art,
20
56849
3641
của nghệ thuật biểu hiện,
01:12
that modern art, comparatively speaking,
21
60490
2033
thì nghệ thuật hiện đại,
nói một cách so sánh,
nói một cách so sánh,
01:14
is about 15 minutes old,
22
62523
2340
tuổi đời chỉ mới
khoảng 15 phút thôi
khoảng 15 phút thôi
01:16
yet now pervasive.
23
64863
1898
nhưng giờ đây nó đã
phổ biến sâu rộng.
phổ biến sâu rộng.
01:18
As with many other important innovations,
24
66761
1944
Cũng như nhiều phát minh
quan trọng khác,
quan trọng khác,
01:20
those radical ideas required no new technology,
25
68705
3620
những ý tưởng căn bản đó
không đòi hỏi công nghệ mới,
không đòi hỏi công nghệ mới,
01:24
just fresh thinking and a willingness to experiment,
26
72325
2893
mà là tư duy tươi mới
và sự sẵn lòng thử nghiệm,
và sự sẵn lòng thử nghiệm,
01:27
plus resiliency in the face of near-universal criticism
27
75218
4168
cộng với sự kiên cường đối diện
với chỉ trích và chối bỏ
với chỉ trích và chối bỏ
01:31
and rejection.
28
79386
1454
gần như của cả thế gian.
01:32
In our home, art was everywhere.
29
80840
2517
Trong nhà của chúng tôi,
nghệ thuật ở khắp mọi nơi.
nghệ thuật ở khắp mọi nơi.
01:35
It was like oxygen,
30
83357
1571
Nghệ thuật giống như oxy,
01:36
around us and necessary for life.
31
84928
3162
bao quanh chúng tôi
và cần cho sự sống.
và cần cho sự sống.
01:40
As I watched him paint,
32
88090
1859
Khi tôi xem bố tôi vẽ,
01:41
Dad taught me that art
33
89949
2307
ông đã dạy tôi rằng nghệ thuật
01:44
was not about being decorative,
34
92256
2209
không phải là việc trang trí,
01:46
but was a different way of communicating ideas,
35
94465
3114
mà là truyền đạt ý tưởng
theo một cách khác,
theo một cách khác,
để có thể kết nối các thế giới
01:49
and in fact one that could bridge the worlds
36
97579
2037
của kiến thức và nhận biết.
Trong môi trường
giàu tính nghệ thuật này,
giàu tính nghệ thuật này,
01:51
of knowledge and insight.
37
99616
2928
01:54
Given this rich artistic environment,
38
102544
2140
01:56
you'd assume that I would have been compelled
39
104684
1615
bạn có thể cho rằng
tôi có thể đã bị ép buộc
tôi có thể đã bị ép buộc
01:58
to go into the family business,
40
106299
2109
đi theo truyền thống gia đình,
02:00
but no.
41
108408
2616
nhưng không.
02:03
I followed the path of most kids
42
111024
1787
Tôi đi theo con đường
như hầu hết các đứa trẻ khác
như hầu hết các đứa trẻ khác
02:04
who are genetically programmed
43
112811
1350
những kẻ được lập trình
về mặt di truyền học
về mặt di truyền học
để làm cho cha mẹ chúng phát điên.
02:06
to make their parents crazy.
44
114161
2199
02:08
I had no interest in becoming an artist,
45
116360
2623
Tôi không hề có chút hứng thú
trở thành một nghệ sĩ,
trở thành một nghệ sĩ,
02:10
certainly not a painter.
46
118983
1560
chắc chắn không phải là một thợ vẽ.
02:12
What I did love was electronics and machines --
47
120543
3299
Cái tôi đam mê
là điện tử và máy móc--
là điện tử và máy móc--
02:15
taking them apart, building new ones,
48
123842
1620
tháo rời ra, lắp thành cái mới,
02:17
and making them work.
49
125462
1887
và làm cho chúng hoạt động.
02:19
Fortunately, my family also had engineers in it,
50
127349
3902
May thay, gia đình tôi
cũng có người làm kỹ sư,
cũng có người làm kỹ sư,
02:23
and with my parents,
51
131251
1208
và với cha mẹ tôi,
02:24
these were my first role models.
52
132459
2628
họ là những hình mẫu đầu tiên.
02:27
What they all had in common
53
135087
1357
Đặc điểm chung mà họ đều có
02:28
was they worked very, very hard.
54
136444
2708
là làm việc hết sức chăm chỉ.
02:31
My grandpa owned and operated a sheet metal
55
139152
2370
Ông nội tôi là chủ sở hữu
và vận hành một nhà máy sản xuất
và vận hành một nhà máy sản xuất
02:33
kitchen cabinet factory in Brooklyn.
56
141522
2700
kệ tủ bếp bằng thép tấm ở Brooklyn.
02:36
On weekends, we would go
together to Cortlandt Street,
together to Cortlandt Street,
57
144222
3424
Vào cuối tuần,
chúng tôi cùng đến phố Cortlandt
chúng tôi cùng đến phố Cortlandt
02:39
which was New York City's radio row.
58
147646
2675
đó là chợ đồ cũ điện tử và vô tuyến.
02:42
There we would explore massive piles
59
150321
2803
Ở đó, chúng tôi khám phá hàng đống
02:45
of surplus electronics,
60
153124
1221
các đồ điện tử lỗi thời,
02:46
and for a few bucks bring home treasures
61
154345
2302
và trả vài đô la
mang những đồ quý giá về nhà
mang những đồ quý giá về nhà
02:48
like Norden bombsights
62
156647
1432
như máy ngắm ném bom Norden,
02:50
and parts from the first IBM tube-based computers.
63
158079
4511
phụ tùng máy tính đèn điện tử
đời đầu của IBM.
đời đầu của IBM.
02:54
I found these objects both useful and fascinating.
64
162590
3066
Tôi thấy các đồ vật này
đều hữu dụng và lôi cuốn.
đều hữu dụng và lôi cuốn.
02:57
I learned about engineering and how things worked,
65
165656
2631
Tôi đã học về kỹ thuật
và cách các thiết bị hoạt động,
và cách các thiết bị hoạt động,
03:00
not at school
66
168287
1460
không phải ở trường
03:01
but by taking apart and studying
67
169747
1789
mà là bằng cách
tháo rời chúng và khám phá
tháo rời chúng và khám phá
03:03
these fabulously complex devices.
68
171536
2477
các thiết bị phức tạp
đầy huyền hoặc này.
đầy huyền hoặc này.
03:06
I did this for hours every day,
69
174013
2584
Tôi đã làm việc này
hàng giờ đồng hồ mỗi ngày,
hàng giờ đồng hồ mỗi ngày,
03:08
apparently avoiding electrocution.
70
176597
3298
tất nhiên là tránh
khỏi bị điện giật chết.
khỏi bị điện giật chết.
03:11
Life was good.
71
179895
1572
Cuộc sống rất êm ả.
03:13
However, every summer, sadly,
72
181467
2321
Tuy nhiên, vào mỗi mùa hè,
thật là buồn,
thật là buồn,
03:15
the machines got left behind
73
183788
2033
các máy móc này
bị bỏ lại phía sau
bị bỏ lại phía sau
03:17
while my parents and I traveled overseas
74
185821
2204
khi tôi và cha mẹ tôi
đi du lịch nước ngoài
đi du lịch nước ngoài
03:20
to experience history, art and design.
75
188025
3640
để khám phá lịch sử,
các công trình nghệ thuật và thiết kế.
các công trình nghệ thuật và thiết kế.
03:23
We visited the great museums and historic buildings
76
191665
2394
Chúng tôi thăm bảo tàng
và tòa nhà lịch sử nổi tiếng
và tòa nhà lịch sử nổi tiếng
03:26
of both Europe and the Middle East,
77
194059
1860
của cả Châu Âu và Trung Đông,
03:27
but to encourage my growing interest
78
195919
2260
nhưng để khuyến khích niềm đam mê
ngày một phát triển của tôi
ngày một phát triển của tôi
03:30
in science and technology,
79
198179
1815
về khoa học và công nghệ,
03:31
they would simply drop me off in places
80
199994
2284
họ đã thả tôi đến một số nơi
03:34
like the London Science Museum,
81
202278
2440
như Bảo tàng Khoa học London,
03:36
where I would wander endlessly for hours by myself
82
204718
3718
nơi mà tôi có thể một mình
lang thang đây đó hàng giờ
lang thang đây đó hàng giờ
03:40
studying the history of science and technology.
83
208436
3976
để tìm hiểu về lịch sử
khoa học và công nghệ.
khoa học và công nghệ.
03:44
Then, when I was about nine years old,
84
212412
3264
Sau đó, khi tôi khoảng 9 tuổi,
03:47
we went to Rome.
85
215676
1868
chúng tôi đến Rome.
03:49
On one particularly hot summer day,
86
217544
2361
Vào một ngày hè oi bức,
03:51
we visited a drum-shaped
building that from the outside
building that from the outside
87
219905
2879
chúng tôi thăm
một tòa nhà hình trống
một tòa nhà hình trống
03:54
was not particularly interesting.
88
222784
2244
nhìn từ bên ngoài
hoàn toàn không có gì thú vị.
hoàn toàn không có gì thú vị.
03:57
My dad said it was called the Pantheon,
89
225028
2325
Bố tôi nói rằng
nó được gọi là Pantheon,
nó được gọi là Pantheon,
03:59
a temple for all of the gods.
90
227353
2468
một ngôi đền của tất cả các vị thần.
04:01
It didn't look all that special from the outside,
91
229821
2274
Nó trông không có gì đặc biệt
khi nhìn từ bên ngoài,
khi nhìn từ bên ngoài,
04:04
as I said, but when we walked inside,
92
232095
2439
nhưng khi đi vào trong,
04:06
I was immediately struck by three things:
93
234534
3313
tôi kinh ngạc ngay lập tức
bởi ba điều:
bởi ba điều:
04:09
First of all, it was pleasantly cool
94
237847
3230
Điều đầu tiên, nó mát mẻ dễ chịu
04:13
despite the oppressive heat outside.
95
241077
2078
dù hơi nóng ngột ngạt bên ngoài.
04:15
It was very dark, the only source of light
96
243155
2714
Cả tòa nhà rất tối,
nguồn sáng suy nhất
nguồn sáng suy nhất
04:17
being an big open hole in the roof.
97
245869
2473
chiếu từ một cái lỗ lớn
mở trên trần nhà.
mở trên trần nhà.
04:20
Dad explained that this wasn't a big open hole,
98
248342
2233
Cha tôi đã giải thích rằng
đó không phải là cái lỗ để trống,
đó không phải là cái lỗ để trống,
04:22
but it was called the oculus,
99
250575
1814
mà nó được gọi là giếng trời,
04:24
an eye to the heavens.
100
252389
2376
một con mắt nhìn lên thiên đàng.
04:26
And there was something about this place,
101
254765
2145
Và có điều gì đó ở đây,
04:28
I didn't know why, that just felt special.
102
256910
3003
tôi không hiểu tại sao,
chỉ cảm thấy đặc biệt.
chỉ cảm thấy đặc biệt.
04:31
As we walked to the center of the room,
103
259913
1998
Khi chúng tôi đi vào giữa phòng,
04:33
I looked up at the heavens through the oculus.
104
261911
2821
Tôi đã ngước nhìn lên thiên đàng
xuyên qua giếng trời.
xuyên qua giếng trời.
04:36
This was the first church that I'd been to
105
264732
2297
Đây là thánh đường đầu tiên
tôi từng đến
tôi từng đến
04:39
that provided an unrestricted view
106
267029
2203
cho phép một tầm nhìn
không giới hạn
không giới hạn
04:41
between God and man.
107
269232
3158
giữa Chúa Trời và con người.
04:44
But I wondered, what about when it rained?
108
272390
3430
Nhưng tôi tự hỏi,
khi trời mưa thì sao?
khi trời mưa thì sao?
04:47
Dad may have called this an oculus,
109
275820
1857
Cha tôi có thể đã
gọi nó là một con mắt,
gọi nó là một con mắt,
04:49
but it was, in fact, a big hole in the roof.
110
277677
3087
nhưng nó thực ra là một cái lỗ lớn
trên trần nhà.
trên trần nhà.
04:52
I looked down and saw floor drains
111
280764
1829
Tôi đã nhìn xuống
và thấy các rãnh thoát nước
và thấy các rãnh thoát nước
các rãnh được khắc sâu
vào sàn nhà bằng đá.
vào sàn nhà bằng đá.
04:54
had been cut into the stone floor.
112
282593
2585
04:57
As I became more accustomed to the dark,
113
285178
2459
Khi mắt tôi quen dần với bóng tối,
04:59
I was able to make out details of the floor
114
287637
2264
Tôi đã có thể nhìn rõ
các chi tiết trên sàn nhà
các chi tiết trên sàn nhà
05:01
and the surrounding walls.
115
289901
1730
và các bức tường xung quanh.
05:03
No big deal here, just the same statuary stuff
116
291631
2577
Không có gì đặc biệt,
cũng chỉ là các biểu tượng
cũng chỉ là các biểu tượng
05:06
that we'd seen all over Rome.
117
294208
1916
mà chúng tôi đã từng thấy
khắp nơi ở Rome.
khắp nơi ở Rome.
05:08
In fact, it looked like the Appian Way
118
296124
1672
Nhưng thực ra,
nó trông giống Con đường Appian
nó trông giống Con đường Appian
05:09
marble salesman showed up
119
297796
2196
mà người bán đá cẩm thạch
đã chỉ cho tôi
đã chỉ cho tôi
05:11
with his sample book, showed it to Hadrian,
120
299992
2448
cũng với cuốn sách hàng mẫu của anh ta,
đã đưa nó cho Hadrian xem,
đã đưa nó cho Hadrian xem,
05:14
and Hadrian said, "We'll take all of it."
121
302440
2640
và Hadrian nói,
"Chúng ta sẽ lấy hết số này."
"Chúng ta sẽ lấy hết số này."
05:17
(Laughter)
122
305080
1706
(Cười)
05:18
But the ceiling was amazing.
123
306786
3218
Nhưng trần nhà quả thật tuyệt vời.
05:22
It looked like a Buckminster Fuller geodesic dome.
124
310004
2836
Nó giống như mái vòm Buckminster Fuller
05:24
I'd seen these before,
125
312840
1309
mà tôi đã thấy trước đây,
05:26
and Bucky was friends with my dad.
126
314149
2244
và Bucky là một người bạn của cha tôi.
05:28
It was modern, high-tech, impressive,
127
316393
3491
Trần nhà có đường kính lớn - 142 ft
(~43m)
(~43m)
05:31
a huge 142-foot clear span
128
319884
2437
hiện đại, công nghệ cao
và thật ấn tượng
và thật ấn tượng
05:34
which, not coincidentally, was exactly its height.
129
322321
3243
không hề tình cờ, đây chính xác
cũng là chiều cao của nó.
cũng là chiều cao của nó.
05:37
I loved this place.
130
325564
1262
Tôi yêu nơi này.
05:38
It was really beautiful and unlike
anything I'd ever seen before,
anything I'd ever seen before,
131
326826
3419
Một nơi rất đẹp, không giống
nơi nào tôi thấy trước đó,
nơi nào tôi thấy trước đó,
05:42
so I asked my dad, "When was this built?"
132
330245
3570
tôi hỏi bố,
"Nó được xây khi nào vậy bố?"
"Nó được xây khi nào vậy bố?"
05:45
He said, "About 2,000 years ago."
133
333815
3132
Ông trả lời
"Khoảng 2,000 năm trước."
"Khoảng 2,000 năm trước."
05:48
And I said, "No, I mean, the roof."
134
336947
2504
Và tôi nói,
"Không, ý con hỏi cái mái ấy."
"Không, ý con hỏi cái mái ấy."
05:51
You see, I assumed that this was a modern roof
135
339451
1959
Bạn thấy đấy, tôi tưởng đó là
cái mái của thời hiện đại
cái mái của thời hiện đại
05:53
that had been put on because the original
136
341410
1918
đã được đặt lên bởi vì
05:55
was destroyed in some long-past war.
137
343328
3546
mái nguyên thủy của nó
đã bị phá hủy thời chiến tranh xa xưa.
đã bị phá hủy thời chiến tranh xa xưa.
05:58
He said, "It's the original roof."
138
346874
3462
Bố tôi nói,
"Đó là cái mái nguyên thủy đấy"
"Đó là cái mái nguyên thủy đấy"
06:02
That moment changed my life,
139
350336
2478
Khoảnh khắc đó
đã thay đổi đời tôi,
đã thay đổi đời tôi,
06:04
and I can remember it as if it were yesterday.
140
352814
2649
và tôi có thể nhớ như in
như thể mới hôm qua.
như thể mới hôm qua.
06:07
For the first time, I realized people were smart
141
355463
2595
Lần đầu tiên, tôi đã nhận ra
người xưa đã rất thông minh
người xưa đã rất thông minh
06:10
2,000 years ago. (Laughter)
142
358058
2140
từ 2,000 năm trước. (Cười)
06:12
This had never crossed my mind.
143
360198
2114
Điều này tôi chưa từng nghĩ đến.
06:14
I mean, to me, the pyramids at Giza,
144
362312
3871
Ý tôi là các kim tự tháp ở Giza,
06:18
we visited those the year before,
145
366183
1928
mà chúng tôi đã ghé thăm năm ngoái
06:20
and sure they're impressive, nice enough design,
146
368111
2920
và quả thật chúng rất ấn tượng
với thiết kể đủ đẹp,
với thiết kể đủ đẹp,
06:23
but look, give me an unlimited budget,
147
371031
2455
nhưng hãy xem,
nếu tôi có ngân sách không giớn hạn,
nếu tôi có ngân sách không giớn hạn,
06:25
20,000 to 40,000 laborers, and about 10 to 20 years
148
373486
3997
20 000 đến 40 000 nhân công,
và 10 đến 20 năm,
và 10 đến 20 năm,
06:29
to cut and drag stone blocks
across the countryside,
across the countryside,
149
377483
3616
để cắt và kéo các khối đá
qua các vùng quê,
qua các vùng quê,
06:33
and I'll build you pyramids too.
150
381099
2764
thì tôi cũng xây được
kim tự tháp.
kim tự tháp.
06:35
But no amount of brute force
151
383863
2803
Nhưng chỉ bằng
lao động khổ sai
lao động khổ sai
06:38
gets you the dome of the Pantheon,
152
386666
3042
người ta không thể xây nên
mái vòm đền Pantheon,
mái vòm đền Pantheon,
06:41
not 2,000 years ago, nor today.
153
389708
3019
2,000 năm trước đã thế,
và ngày nay cũng vậy.
và ngày nay cũng vậy.
06:44
And incidentally, it is still the largest
154
392727
2740
Và thật tình cờ, ngôi đền này
vẫn có vòm mái lớn nhất
vẫn có vòm mái lớn nhất
06:47
unreinforced concrete dome that's ever been built.
155
395467
3814
bằng bê tông không gia cố
từng được xây.
từng được xây.
06:51
To build the Pantheon took some miracles.
156
399281
2995
Để xây Pantheon
cần có vài phép lạ.
cần có vài phép lạ.
06:54
By miracles, I mean things that are
157
402276
2432
Tôi gọi đó là phép lạ,
để muốn nói có những vấn đề
để muốn nói có những vấn đề
06:56
technically barely possible,
158
404708
2587
về mặt kỹ thuật
là hầu như bất khả,
là hầu như bất khả,
06:59
very high-risk, and might not be
159
407295
3072
đây là những việc có
rủi ro cao và có thể
rủi ro cao và có thể
07:02
actually accomplishable at this moment in time,
160
410367
2584
không thể nào hoàn thành
tại thời điểm này,
tại thời điểm này,
07:04
certainly not by you.
161
412951
4252
đương nhiên trong tay các ban
thì sự thể sẽ khác.
thì sự thể sẽ khác.
07:09
For example, here are some
of the Pantheon's miracles.
of the Pantheon's miracles.
162
417203
3125
Ví dụ, đây là một số phép lạ
về đền Pantheon.
về đền Pantheon.
07:12
To make it even structurally possible,
163
420328
2693
Để tạo nên một cấu trúc khả dĩ,
07:15
they had to invent super-strong concrete,
164
423021
2567
người ta phải sáng chế ra
loại bê tông siêu bền,
loại bê tông siêu bền,
07:17
and to control weight,
165
425588
1949
và để chịu được sức nặng,
07:19
varied the density of the aggregate
166
427537
2068
người ta thay đổi
mật độ của cố kết
mật độ của cố kết
07:21
as they worked their way up the dome.
167
429605
2768
khi thi công
từ dưới lên mái vòm.
từ dưới lên mái vòm.
07:24
For strength and lightness, the dome structure
168
432373
2301
Để tạo độ vững và độ nhẹ,
cấu trúc của mái vòm
cấu trúc của mái vòm
07:26
used five rings of coffers,
169
434674
2037
dùng 5 vòng mái,
07:28
each of diminishing size,
170
436711
1607
mỗi vòng có kích thước
giảm dần,
giảm dần,
07:30
which imparts a dramatic forced perspective
171
438318
2736
tạo khả năng
phân bổ lực hài hòa
phân bổ lực hài hòa
07:33
to the design.
172
441054
2007
cho thiết kế.
07:35
It was wonderfully cool inside
173
443061
1925
Ở bên trong đền mát rượi
07:36
because of its huge thermal mass,
174
444986
2183
bởi vì khối nhiệt khổng lồ của nó,
07:39
natural convection of air rising up
175
447169
2085
đối lưu tự nhiên của luồng khí đi lên
07:41
through the oculus,
176
449254
1401
qua giếng trời,
07:42
and a Venturi effect when wind blows across
177
450655
2475
và hiệu ứng Venturi khi gió thổi
07:45
the top of the building.
178
453130
2303
qua nóc của tòa nhà.
07:47
I discovered for the first time that light itself
179
455433
3960
Tôi khám phá ra lần đầu tiên
rằng bản thân ánh sáng
rằng bản thân ánh sáng
07:51
has substance.
180
459393
1967
có giá trị vô song.
07:53
The shaft of light beaming through the oculus
181
461360
2677
Luồng ánh sáng
chiếu qua giếng trời
chiếu qua giếng trời
07:56
was both beautiful and palpable,
182
464037
2490
vừa đẹp vừa dễ chịu,
07:58
and I realized for the first time
183
466527
2257
lần đầu tiên tôi nhận ra
08:00
that light could be designed.
184
468784
1901
ta có thể thiết kế ánh sáng.
08:02
Further, that of all of the forms of design,
185
470685
4874
Hơn nữa, tất cả
các hình thức thiết kế,
các hình thức thiết kế,
08:07
visual design,
186
475559
1376
thiết kế trực quan,
08:08
they were all kind of irrelevant without it,
187
476935
1831
đều không phù hợp
nếu không có ánh sáng,
nếu không có ánh sáng,
08:10
because without light, you can't see any of them.
188
478766
3861
bởi vì không có ánh sáng,
bạn không thể thấy thiết kế nào cả.
bạn không thể thấy thiết kế nào cả.
08:14
I also realized that I wasn't the first person
189
482627
2452
Tôi cũng nhận ra rằng
tôi không phải là người đầu tiên
tôi không phải là người đầu tiên
08:17
to think that this place was really special.
190
485079
3259
nhận ra nơi này thật là đặc biệt.
08:20
It survived gravity, barbarians, looters, developers
191
488338
4377
Nó sống sót trước tác động của trọng lực,
những kẻ man rợ, cướp bóc,
những kẻ man rợ, cướp bóc,
08:24
and the ravages of time to become
192
492715
1899
phát triển, và tàn phá của thời gian;
08:26
what I believe is the longest
193
494614
1380
tôi tin đây là tòa nhà
08:27
continuously occupied building in history.
194
495994
2957
trường tồn bền nhất
trong lịch sử.
trong lịch sử.
08:30
Largely because of that visit,
195
498951
2216
Phần lớn nhờ chuyến thăm này,
08:33
I came to understand that,
196
501167
1537
tôi đã hiểu ra rằng,
08:34
contrary to what I was being told in school,
197
502704
2639
trái ngược với những điều
học ở trường,
học ở trường,
08:37
the worlds of art and design
198
505343
2029
thế giới nghệ thuật và thiết kế
08:39
were not, in fact, incompatible
199
507372
2016
thực chất không phải
là không tương thích
là không tương thích
08:41
with science and engineering.
200
509388
1676
với khoa học và kỹ thuật.
08:43
I realized, when combined,
201
511064
2093
Tôi đã nhận ra
khi kết hợp chúng lại,
khi kết hợp chúng lại,
08:45
you could create things that were amazing
202
513157
2763
bạn có thể tạo nên
những cái tuyệt vời
những cái tuyệt vời
08:47
that couldn't be done in either domain alone.
203
515920
2846
không thể nào thực hiện được
trong cả hai lĩnh vực riêng rẽ.
trong cả hai lĩnh vực riêng rẽ.
08:50
But in school, with few exceptions,
204
518766
2433
Nhưng ở trường học,
với một vài ngoại lệ,
với một vài ngoại lệ,
08:53
they were treated as separate worlds,
205
521199
1920
hai lĩnh vực này được xem là
hai thế giới riêng biệt,
hai thế giới riêng biệt,
08:55
and they still are.
206
523119
2143
và hiện nay vẫn thế.
08:57
My teachers told me that I had to get serious
207
525262
2696
Các thầy giáo của tôi nói rằng
tôi cần phải nghiêm túc
tôi cần phải nghiêm túc
08:59
and focus on one or the other.
208
527958
2173
và tập trung vào
một lĩnh vực này hoặc kia.
một lĩnh vực này hoặc kia.
09:02
However, urging me to specialize
209
530131
3095
Tuy nhiên, thúc ép tôi chuyên tâm
chỉ vào một lĩnh vực
chỉ vào một lĩnh vực
09:05
only caused me to really
appreciate those polymaths
appreciate those polymaths
210
533226
3310
làm tôi càng đề cao
những nhân tài đa năng
những nhân tài đa năng
09:08
like Michelangelo, Leonardo da Vinci,
211
536536
4150
như Michelangelo, Leonardo da Vinci,
09:12
Benjamin Franklin,
212
540686
1425
Benjamin Franklin,
09:14
people who did exactly the opposite.
213
542111
2710
những người đúng là đã làm
những điều ngược lại.
những điều ngược lại.
09:16
And this led me to embrace
214
544821
2189
Điều này khiến tôi yêu thích
09:19
and want to be in both worlds.
215
547010
2970
và muốn trở thành con người
của cả hai thế giới.
của cả hai thế giới.
09:21
So then how do these projects of unprecedented creative vision and technical complexity
216
549980
5828
Làm thế nào dự án Pantheon
với tầm nhìn sáng tạo chưa từng có
với tầm nhìn sáng tạo chưa từng có
và phức tạp về mặt kỹ thuật
đã trở thành hiện thực?
đã trở thành hiện thực?
09:27
like the Pantheon actually happen?
217
555808
2494
09:30
Someone themselves, perhaps Hadrian,
218
558302
3928
Một ai đó, tự thân họ
có lẽ là Hadrian
có lẽ là Hadrian
09:34
needed a brilliant creative vision.
219
562230
3191
cần một tầm nhìn
sáng tạo, thông minh
sáng tạo, thông minh
09:37
They also needed the storytelling
and leadership skills
and leadership skills
220
565421
2793
Họ cũng cần khả năng
thuyết phục và lãnh đạo
thuyết phục và lãnh đạo
09:40
necessary to fund and execute it,
221
568214
2778
cần thiết để tập hợp kinh phí
và tổ chức thực hiện,
và tổ chức thực hiện,
09:42
and a mastery of science and technology
222
570992
2862
và sự tinh thông
về khoa học và kỹ thuật
về khoa học và kỹ thuật
09:45
with the ability and knowhow
223
573854
2083
với năng lực và bí quyết
09:47
to push existing innovations even farther.
224
575937
4046
để thúc đẩy những thành tựu hiện có
đi thậm chí xa hơn.
đi thậm chí xa hơn.
09:51
It is my belief that to create
these rare game changers
these rare game changers
225
579983
3920
Tôi tin rằng để sáng tạo nên
những tác phẩm để đời này
những tác phẩm để đời này
09:55
requires you to pull off at least five miracles.
226
583903
4130
ta phải có ít nhất
năm điều kì diệu.
năm điều kì diệu.
10:00
The problem is, no matter how talented,
227
588033
2693
Vấn đề là dù cho bạn
có tài năng tới đâu
có tài năng tới đâu
10:02
rich or smart you are,
228
590726
1732
giàu có hay thông minh cỡ nào,
10:04
you only get one to one and a half miracles.
229
592458
3026
bạn chỉ có được một đến một rưỡi
điều kì diệu là cùng.
điều kì diệu là cùng.
10:07
That's it. That's the quota.
230
595484
1782
Chỉ đến thế thôi.
Đó là giới hạn.
Đó là giới hạn.
10:09
Then you run out of time, money, enthusiasm,
231
597266
2613
Và rồi bạn hết thời gian,
hết tiền, hết nhiệt huyết,
hết tiền, hết nhiệt huyết,
10:11
whatever.
232
599879
1379
hết tất tần tật.
10:13
Remember, most people can't even imagine
233
601258
2277
Hãy nhớ, hầu hết mọi người
không thể nghĩ là người ta có nổi
không thể nghĩ là người ta có nổi
10:15
one of these technical miracles,
234
603535
1907
thậm chí một trong những
điều kỳ diệu về kỹ thuật này,
điều kỳ diệu về kỹ thuật này,
10:17
and you need at least five to make a Pantheon.
235
605442
3109
và cần ít nhất năm điều
để xây dựng công trình như Pantheon.
để xây dựng công trình như Pantheon.
10:20
In my experience, these rare visionaries
236
608551
2501
Theo tôi, những người nhìn xa
trông rộng hiếm thấy này
trông rộng hiếm thấy này
10:23
who can think across the worlds of art,
237
611052
1837
có thể nghĩ thấu
cả thế giới của nghệ thuật,
cả thế giới của nghệ thuật,
10:24
design and engineering
238
612889
1827
thiết kế và kỹ thuật;
10:26
have the ability to notice
239
614716
2202
họ có khả năng nhận biết
10:28
when others have provided enough of the miracles
240
616918
2717
khi nào những người khác
hội đủ các điều kì diệu
hội đủ các điều kì diệu
10:31
to bring the goal within reach.
241
619635
2556
để mang mục tiêu đến gần tầm với.
10:34
Driven by the clarity of their vision,
242
622191
2637
Nhờ có tầm nhìn rất rõ ràng,
10:36
they summon the courage and determination
243
624828
2310
họ có cam đảm và quyết tâm
10:39
to deliver the remaining miracles
244
627138
2097
để đưa ra
những phép lạ còn lại
những phép lạ còn lại
10:41
and they often take what other people think to be
245
629235
3550
và họ thường nắm lấy
những điều người khác nghĩ
những điều người khác nghĩ
10:44
insurmountable obstacles
246
632785
2046
là trở ngại không thể vượt qua
10:46
and turn them into features.
247
634831
1785
và biến chúng nên
những nét thành công đặc biệt.
những nét thành công đặc biệt.
10:48
Take the oculus of the Pantheon.
248
636616
2927
Hãy lấy giếng trời
của Pantheon làm ví dụ.
của Pantheon làm ví dụ.
10:51
By insisting that it be in the design,
249
639543
1898
Bằng quyết tâm
đưa nó vào thiết kế,
đưa nó vào thiết kế,
10:53
it meant you couldn't use much
of the structural technology
of the structural technology
250
641441
2873
nghĩa là bạn không thể
dùng nhiều công nghệ đương thời
dùng nhiều công nghệ đương thời
10:56
that had been developed for Roman arches.
251
644314
2974
đã được phát triển
cho các mái vòm thời La Mã.
cho các mái vòm thời La Mã.
10:59
However, by instead embracing it
252
647288
2898
Tuy nhiên, thay vì tận dụng
kỹ thuật này
kỹ thuật này
11:02
and rethinking weight and stress distribution,
253
650186
2588
và chỉ cần tính lại về trọng lượng
và phân bổ ứng suất,
và phân bổ ứng suất,
11:04
they came up with a design that only works
254
652774
2482
họ cả gan đưa ra
một thiết kế chỉ được thực hiện
một thiết kế chỉ được thực hiện
11:07
if there's a big hole in the roof.
255
655256
1904
với một giếng trời lớn ở trên nóc.
11:09
That done, you now get the aesthetic
256
657160
3007
Công trình đã xong!
thỏa mãn yêu cầu mỹ học,
thỏa mãn yêu cầu mỹ học,
11:12
and design benefits of light, cooling
257
660167
4381
thiết kế để chiếu sáng,
làm mát
làm mát
11:16
and that critical direct connection with the heavens.
258
664548
3300
và mối liên lạc trực tiếp với bầu trời.
11:19
Not bad.
259
667848
2044
Không tệ.
11:21
These people not only believed
260
669892
2061
Những người này
không chỉ tin rằng
không chỉ tin rằng
11:23
that the impossible can be done,
261
671953
2056
có thể làm
những điều không thể,
những điều không thể,
11:26
but that it must be done.
262
674009
2826
mà phải làm cho được như thế.
11:28
Enough ancient history.
263
676835
2101
Ta hãy gác lại lịch sử cổ đại.
11:30
What are some recent examples of innovations
264
678936
3133
Vậy đâu là những ví dụ hiện thời
về những công trình
về những công trình
11:34
that combine creative design
265
682069
1879
kết hợp thiết kế sáng tạo
11:35
and technological advances in a way so profound
266
683948
3243
với tiến bộ công nghệ tài tình
11:39
that they will be remembered
267
687191
1329
để lại cho đời
11:40
a thousand years from now?
268
688520
1833
hàng ngàn năm sau?
11:42
Well, putting a man on the moon was a good one,
269
690353
3096
Vâng, đưa được con người
lên mặt trăng là tài,
lên mặt trăng là tài,
11:45
and returning him safely to Earth wasn't bad either.
270
693449
3017
và đưa được con người trở lại Trái đất
cũng không hề tệ.
cũng không hề tệ.
11:48
Talk about one giant leap:
271
696466
2492
Nói về một bước nhảy vọt khổng lồ:
11:50
It's hard to imagine a more profound moment
272
698958
2448
Thật khó tưởng tượng
một thời khắc sâu sắc
một thời khắc sâu sắc
11:53
in human history
273
701406
1312
trong lịch sử loài người
11:54
than when we first left our world
274
702718
2173
khi chúng ta lần đầu
rời khỏi thế giới của mình
rời khỏi thế giới của mình
11:56
to set foot on another.
275
704891
1891
để đặt chân vào
một thế giới khác.
một thế giới khác.
11:58
So what came after the moon?
276
706782
2221
Điều tiếp theo
sau mặt trăng là gì?
sau mặt trăng là gì?
12:01
One is tempted to say that today's pantheon
277
709003
2808
Người ta dễ nói rằng
12:03
is the Internet,
278
711811
1661
đền thờ của hôm nay
là Internet,
là Internet,
12:05
but I actually think that's quite wrong,
279
713472
2469
nhưng thực ra tôi nghĩ
điều đó hoàn toàn sai,
điều đó hoàn toàn sai,
12:07
or at least it's only part of the story.
280
715941
2855
hoặc ít nhất chỉ là
một phần của câu chuyện.
một phần của câu chuyện.
12:10
The Internet isn't a Pantheon.
281
718796
2516
Internet không phải
là đền thờ Pantheon.
là đền thờ Pantheon.
12:13
It's more like the invention of concrete:
282
721312
2591
Đúng hơn, nó giống như sự
phát minh ra bê tông:
phát minh ra bê tông:
12:15
important, absolutely necessary
283
723903
2575
quan trọng, và hoàn toàn cần thiết
12:18
to build the Pantheon,
284
726478
1440
để xây đền Pantheon
12:19
and enduring,
285
727918
1356
bền vững,
12:21
but entirely insufficient by itself.
286
729274
3191
nhưng hoàn toàn không đủ
nếu chỉ có bê tông.
nếu chỉ có bê tông.
12:24
However, just as the technology of concrete
287
732465
2932
Tuy nhiên, cũng như
công nghệ bê tông
công nghệ bê tông
12:27
was critical in realization of the Pantheon,
288
735397
3587
đóng vai trò quan trọng trong việc
xây dựng đền Pantheon
xây dựng đền Pantheon
12:30
new designers will use the
technologies of the Internet
technologies of the Internet
289
738984
3215
các nhà thiết kế mới ngày nay
sẽ sử dụng công nghệ Internet
sẽ sử dụng công nghệ Internet
12:34
to create novel concepts that will endure.
290
742199
3198
để tạo ra các khái niệm mới bền vững.
12:37
The smartphone is a perfect example.
291
745397
2058
Điện thoại thông minh
là một ví dụ hoàn hảo.
là một ví dụ hoàn hảo.
12:39
Soon the majority of people on the planet
292
747455
1745
Rồi đa số mọi người
trên hành tinh này
trên hành tinh này
12:41
will have one,
293
749200
1334
sẽ có một cái,
12:42
and the idea of connecting everyone
294
750534
2401
và ý tưởng kết nối mọi người
12:44
to both knowledge and each other will endure.
295
752935
3250
với kiến thức và với nhau
sẽ trụ lại.
sẽ trụ lại.
12:48
So what's next?
296
756185
1308
Bước tiếp theo là gì?
12:49
What imminent advance will be
the equivalent of the Pantheon?
the equivalent of the Pantheon?
297
757493
3406
Tiến bộ gì sắp xãy ra
sánh được với Pantheon?
sánh được với Pantheon?
12:52
Thinking about this,
298
760899
1435
Hãy nghĩ về điều này.
12:54
I rejected many very plausible
299
762334
2547
Tôi không kể đến
nhiều đột phá
nhiều đột phá
12:56
and dramatic breakthroughs to come,
300
764881
1896
rất được hoan nghênh
và kịch tính
và kịch tính
12:58
such as curing cancer.
301
766777
2017
như chữa bệnh ung thư.
13:00
Why? Because Pantheons are anchored
302
768794
3338
Tại sao?
Bởi Pantheons được dựng nên
Bởi Pantheons được dựng nên
13:04
in designed physical objects,
303
772132
2935
trên các vật thể vật chất được thiết kế,
13:07
ones that inspire by simply seeing
304
775067
2322
vật thể này tạo cảm hứng
13:09
and experiencing them,
305
777389
1420
đơn giản qua việc nhìn
và cảm nhận chúng,
và cảm nhận chúng,
13:10
and will continue to do so indefinitely.
306
778809
2882
và sẽ tiếp tục như vậy
mãi mãi.
mãi mãi.
13:13
It is a different kind of language, like art.
307
781691
4573
Nghệ thuật là một loại
ngôn ngữ khác.
ngôn ngữ khác.
13:18
These other vital contributions that extend life
308
786264
2772
Những đóng góp quan trọng
kéo dài sự sống
kéo dài sự sống
13:21
and relieve suffering are, of course, critical,
309
789036
2693
và giảm bớt đau đớn,
tất nhiên là quan trọng
tất nhiên là quan trọng
13:23
and fantastic,
310
791729
1687
và tuyệt vời,
13:25
but they're part of the continuum of
311
793416
1793
nhưng chúng chỉ là
một phần liên tục
một phần liên tục
13:27
our overall knowledge and technology,
312
795209
2512
của kiến thức và công nghệ tổng thể
của chúng ta,
của chúng ta,
13:29
like the Internet.
313
797721
2524
giống như internet vậy thôi.
13:32
So what is next?
314
800245
2344
Vậy điều tiếp theo là gì?
13:34
Perhaps counterintuitively,
315
802589
1719
Có lẽ trái với những gì là cảm tính
13:36
I'm guessing it's a visionary idea
316
804308
2312
tôi đoán đó là một ý tưởng
nhìn xa trông rộng
nhìn xa trông rộng
13:38
from the late 1930s
317
806620
1854
có từ cuối thập niên 1930
13:40
that's been revived every decade since:
318
808474
3160
kể từ đó đã được hồi sinh
qua từng thập kỉ:
qua từng thập kỉ:
13:43
autonomous vehicles.
319
811634
2014
Đó là xe tự điều khiển.
13:45
Now you're thinking, give me a break.
320
813648
1738
Trong khi bạn đang suy nghĩ,
cho tôi giải lao một tí.
cho tôi giải lao một tí.
13:47
How can a fancy version of cruise control
321
815386
3518
Làm thế nào một phiên bản mơ mộng
về kiểm soát hành trình
về kiểm soát hành trình
13:50
be profound?
322
818904
1700
có thể đứng vững được?
13:52
Look, much of our world
323
820604
2124
Nhìn xem, phần lớn
thế giới chúng ta
thế giới chúng ta
13:54
has been designed around
roads and transportation.
roads and transportation.
324
822728
3483
được thiết kế xoay quanh
đường sá và phương tiện.
đường sá và phương tiện.
13:58
These were as essential to the success
325
826211
1875
Đây là những điều thiết yếu
dẫn đến thành công
dẫn đến thành công
14:00
of the Roman Empire
326
828086
1498
của Đế chế Roma
14:01
as the interstate highway system
327
829584
1985
như hệ thống
đường cao tốc liên bang
đường cao tốc liên bang
14:03
to the prosperity and development
328
831569
1794
cho sự thịnh vượng và phát triển
14:05
of the United States.
329
833363
2210
của nước Mỹ.
14:07
Today, these roads that interconnect our world
330
835573
3034
Ngày nay, những con đường nối liền
thế giới chúng ta
thế giới chúng ta
14:10
are dominated by cars and trucks
331
838607
2098
chen chúc bởi xe hơi và xe tải
14:12
that have remained largely unchanged
332
840705
1868
tình trạng này về cơ bản
vẫn không thay đổi
vẫn không thay đổi
14:14
for 100 years.
333
842573
2571
trong 100 năm tới.
14:17
Although perhaps not obvious today,
334
845144
3259
Mặc dù có lẽ
không rõ ràng hôm nay,
không rõ ràng hôm nay,
14:20
autonomous vehicles will be the key technology
335
848403
4585
nhưng xe tự điều khiển
sẽ là công nghệ chính
sẽ là công nghệ chính
14:24
that enables us to redesign our cities
336
852988
3098
cho phép chúng ta
tái thiết kế thành phố
tái thiết kế thành phố
14:28
and, by extension, civilization.
337
856086
2219
và nói rộng ra,
tái thiết nền văn minh.
tái thiết nền văn minh.
14:30
Here's why:
338
858305
1602
Đây là lý do tại sao:
14:31
Once they become ubiquitous,
339
859907
1753
Một khi xe tự điều khiển
trở nên phổ biến,
trở nên phổ biến,
14:33
each year, these vehicles will save
340
861660
2537
mỗi năm, những loại xe cộ này
sẽ cứu được
sẽ cứu được
14:36
tens of thousands of lives in the United States alone
341
864197
3108
hàng chục ngàn mạng sống
chỉ riêng ở Hoa Kỳ
chỉ riêng ở Hoa Kỳ
14:39
and a million globally.
342
867305
3127
và cứu sống một triệu người
trên toàn thế giới.
trên toàn thế giới.
14:42
Automotive energy consumption and air pollution
343
870432
2899
Việc tiêu thụ năng lượng từ ô tô
và ô nhiễm không khí
và ô nhiễm không khí
14:45
will be cut dramatically.
344
873331
2373
sẽ giảm đi đáng kể.
14:47
Much of the road congestion
345
875704
1405
Việc tắc đường
14:49
in and out of our cities will disappear.
346
877109
3810
ở nội và ngoại vi các thành phố
sẽ biến mất.
sẽ biến mất.
14:52
They will enable compelling new concepts
347
880919
2687
Những loại xe này cho phép
đưa ra những ý tưởng mới và hấp dẫn
đưa ra những ý tưởng mới và hấp dẫn
14:55
in how we design cities, work,
348
883606
2469
trong cách thiết kế
thành phố, nơi làm việc
thành phố, nơi làm việc
14:58
and the way we live.
349
886075
1937
và cách chúng ta sống.
15:00
We will get where we're going faster
350
888012
2546
Chúng ta sẽ
đến nơi muốn đến nhanh hơn
đến nơi muốn đến nhanh hơn
15:02
and society will recapture vast amounts
351
890558
2998
và xã hội sẽ giành lại số lượng lớn
15:05
of lost productivity
352
893556
1291
sức sản xuất bị lãng phí
15:06
now spent sitting in traffic basically polluting.
353
894847
3641
khi ngồi trong các phương tiện
giao thông ô nhiễm hiện nay.
giao thông ô nhiễm hiện nay.
15:10
But why now? Why do we think this is ready?
354
898488
3273
Nhưng tại sao là bây giờ?
Tại sao ta nghĩ việc này đã sẵn sàng?
Tại sao ta nghĩ việc này đã sẵn sàng?
15:13
Because over the last 30 years,
355
901761
2194
Bởi vì trong 30 năm qua,
15:15
people from outside the automotive industry
356
903955
2048
những người không ở trong ngành
công nghiệp ô tô
công nghiệp ô tô
15:18
have spent countless billions
357
906003
2108
đã tiêu tốn vô số tỉ đô
15:20
creating the needed miracles,
358
908111
1735
để tạo ra những điều kì diệu cần thiết,
15:21
but for entirely different purposes.
359
909846
2872
nhưng với mục đích hoàn toàn khác.
15:24
It took folks like DARPA, universities,
360
912718
2628
Nghiên cứu của dự án
phòng thủ tiên tiến (DARPA),
phòng thủ tiên tiến (DARPA),
15:27
and companies completely
outside of the automotive industry
outside of the automotive industry
361
915346
3164
các trường đại học, và các công ty
ngoài ngành công nghiệp ô tô
ngoài ngành công nghiệp ô tô
15:30
to notice that if you were clever about it,
362
918510
2301
nhận thấy rằng nếu con người ta
thông minh sáng suốt
thông minh sáng suốt
15:32
autonomy could be done now.
363
920811
2530
thì ngành công nghệ tự động
có thể đã được khai triển xong xuôi..
có thể đã được khai triển xong xuôi..
15:35
So what are the five miracles
needed for autonomous vehicles?
needed for autonomous vehicles?
364
923341
3383
Vậy thì 5 điều kỳ diệu
cần cho ngành ô tô tự động là gì?
cần cho ngành ô tô tự động là gì?
15:38
One, you need to know
365
926724
1643
Một, bạn cần biết
15:40
where you are and exactly what time it is.
366
928367
2734
bạn đang ở đâu
và thời gian chính xác là gì
và thời gian chính xác là gì
15:43
This was solved neatly by the GPS system,
367
931101
2408
Điều này được hệ thống GPS
giải quyết chặt chẽ.
giải quyết chặt chẽ.
15:45
Global Positioning System,
368
933509
1312
Đó là Hệ thống Định Vị Toàn cầu,
15:46
that the U.S. Government put in place.
369
934821
2666
mà chính phủ Mỹ đã thiết lập.
15:49
You need to know where all the roads are,
370
937487
2523
Bạn cần biết các con đường ở đâu,
15:52
what the rules are, and where you're going.
371
940010
2903
quy luật đi đường là gì
và nơi bạn muốn đến.
và nơi bạn muốn đến.
15:54
The various needs of personal navigation systems,
372
942913
2583
Nhu cầu khác nhau của hệ thống
điều hướng cá nhân,
điều hướng cá nhân,
15:57
in-car navigation systems,
373
945496
1755
các hệ thống điều hướng trong xe,
15:59
and web-based maps address this.
374
947251
3033
và bản đồ dựa trên web
đáp ứng nhu cầu này .
đáp ứng nhu cầu này .
16:02
You must have near-continuous communication
375
950284
2627
Bạn cần có thông tin liên lạc
gần như liên tục
gần như liên tục
16:04
with high-performance computing networks
376
952911
1893
với mạng lưới điện toán
hiệu suất cao
hiệu suất cao
16:06
and with others nearby
377
954804
1670
và với những người lân cận khác
16:08
to understand their intent.
378
956474
3315
để hiểu được ý định của họ.
16:11
The wireless technologies
developed for mobile devices,
developed for mobile devices,
379
959789
3108
Công nghệ không dây
đã phát triển cho thiết bị điện thoại,
đã phát triển cho thiết bị điện thoại,
16:14
with some minor modifications,
380
962897
1793
với một vài điều chỉnh nhỏ,
16:16
are completely suitable to solve this.
381
964690
2959
là hoàn toàn phù hợp
để giải quyết vấn đề này.
để giải quyết vấn đề này.
16:19
You'll probably want some restricted roadways
382
967649
2490
Có thể bạn sẽ muốn bắt đầu
16:22
to get started
383
970139
1190
với một số con đường bị hạn chế
16:23
that both society and its lawyers
384
971329
2478
mà cả xã hội và giới luật sư
16:25
agree are safe to use for this.
385
973807
1872
đồng ý rằng chúng sẽ an toàn
khi sử dụng cho mục đích này.
khi sử dụng cho mục đích này.
16:27
This will start with the HOV lanes
386
975679
1849
Hãy bắt đầu với các làn HOV
(làn đường cho xe công suất cao)
(làn đường cho xe công suất cao)
16:29
and move from there.
387
977528
2133
và di chuyển từ đó.
16:31
But finally, you need to recognize
388
979661
2551
Nhưng cuối cùng,
bạn cần nhận ra rằng
bạn cần nhận ra rằng
16:34
people, signs and objects.
389
982212
2103
con người, bảng hiệu,
vật thể trên đường.
vật thể trên đường.
16:36
Machine vision, special sensors,
and high-performance computing
and high-performance computing
390
984315
3054
Tầm nhìn của máy, cảm biến đặc biệt,
và điện toán công suất cao
và điện toán công suất cao
16:39
can do a lot of this,
391
987369
1572
có thể làm nhiều điều,
16:40
but it turns out a lot is not good enough
392
988941
2558
nhưng hóa ra vẫn còn chưa đủ
16:43
when your family is on board.
393
991499
1941
khi gia đình bạn đang ở trên xe.
16:45
Occasionally, humans will
need to do sense-making.
need to do sense-making.
394
993440
3521
Thỉnh thoảng, con người cần
để cho trực giác hoạt động
để cho trực giác hoạt động
16:48
For this, you might actually have to wake up
395
996961
3612
bạn có thể thực sự phải đánh thức
16:52
your passenger and ask them what the hell
396
1000573
2096
hành khách trên xe và hỏi họ
16:54
that big lump is in the middle of the road.
397
1002669
2802
cái ổ voi ở giữa đường
là cái quái gì thế.
là cái quái gì thế.
16:57
Not so bad, and it will give us a sense of purpose
398
1005487
2344
Không quá tệ, nó cho chúng ta
một cảm nhận về mục đích
một cảm nhận về mục đích
16:59
in this new world.
399
1007831
1853
trong thế giới mới này.
17:01
Besides, once the first drivers explain
400
1009684
2740
Ngoài ra, khi những tay lái đầu tiên
17:04
to their confused car
401
1012424
1326
giải thích cho chiếc xe
đang bị bối rối
đang bị bối rối
17:05
that the giant chicken at the fork in the road
402
1013750
2666
rằng ổ voi lù lù
ở ngã ba đường
ở ngã ba đường
17:08
is actually a restaurant,
403
1016416
1543
thực ra là một nhà hàng,
17:09
and it's okay to keep driving,
404
1017959
2304
và không sao, cứ tiếp tục lái,
17:12
every other car on the surface of the Earth
405
1020263
3420
tất cả các xe khác trên mặt đất
17:15
will know that from that point on.
406
1023683
2922
từ thời điểm này trở đi
sẽ biết điều này.
sẽ biết điều này.
17:18
Five miracles, mostly delivered,
407
1026605
2263
5 điều kỳ diệu
đã được kể ra gần hết,
đã được kể ra gần hết,
17:20
and now you just need a clear vision
408
1028868
1878
giờ đây bạn chỉ cần
có một tầm nhìn sáng suốt
có một tầm nhìn sáng suốt
17:22
of a better world filled with autonomous vehicles
409
1030746
2837
về một thế giới tốt đẹp hơn
với những chiếc xe tự điều khiển,
với những chiếc xe tự điều khiển,
17:25
with seductively beautiful
and new functional designs
and new functional designs
410
1033583
3613
những thiết kế đẹp mê hồn
cùng nhiều tính năng mới,
cùng nhiều tính năng mới,
17:29
plus a lot of money and hard work
411
1037196
2454
cộng với khá nhiều tiền
và làm việc chăm chỉ
và làm việc chăm chỉ
17:31
to bring it home.
412
1039650
1596
để biến nó thành hiện thực.
17:33
The beginning is now only a handful of years away,
413
1041246
3022
Thời điểm để bắt đầu
chỉ một vài năm nữa,
chỉ một vài năm nữa,
17:36
and I predict that autonomous vehicles
414
1044268
1868
và tôi dự đoán rằng
phương tiện tự điều khiển
phương tiện tự điều khiển
17:38
will permanently change our world
415
1046136
2071
sẽ hoàn toàn thay đổi
thế giới chúng ta
thế giới chúng ta
17:40
over the next several decades.
416
1048207
4184
qua vài thập kỉ tới.
17:44
In conclusion, I've come to believe
417
1052391
2652
Tóm lại, tôi tin rằng
17:47
that the ingredients for the next Pantheons
418
1055043
2238
chất hợp thành ngôi đền
Pantheons tương lai
Pantheons tương lai
17:49
are all around us,
419
1057281
1387
đã ở đâu đó quanh đây,
17:50
just waiting for visionary people
420
1058668
2187
chỉ chờ người có tầm nhìn
17:52
with the broad knowledge,
421
1060855
1734
với kiến thức sâu rộng,
17:54
multidisciplinary skills,
422
1062589
1610
những kỹ năng đa ngành,
17:56
and intense passion
423
1064199
1868
và niềm đam mê tột bật
17:58
to harness them to make their dreams a reality.
424
1066067
5086
để hiệp một tất cả,
và biến giấc mơ thành hiện thực.
và biến giấc mơ thành hiện thực.
18:03
But these people don't spontaneously
425
1071153
2496
Nhưng những người như thế
không tự nhiên
không tự nhiên
18:05
pop into existence.
426
1073649
1339
mọc ra.
18:06
They need to be nurtured and encouraged
427
1074988
1839
Họ cần được nuôi dưỡng và khích lệ
18:08
from when they're little kids.
428
1076827
1779
từ khi còn là những đứa trẻ.
18:10
We need to love them and help them
429
1078606
1860
Chúng ta cần yêu thương và giúp đỡ họ
18:12
discover their passions.
430
1080466
1719
để khám phá ra
niềm đam mê của mình.
niềm đam mê của mình.
18:14
We need to encourage them to work hard
431
1082185
2214
Chúng ta cần động viên họ
làm việc chăm chỉ
làm việc chăm chỉ
18:16
and help them understand that failure
432
1084399
2437
và giúp họ hiểu rằng thất bại
18:18
is a necessary ingredient for success,
433
1086836
2871
là một phần cần thiết để thành công,
18:21
as is perseverance.
434
1089707
2181
cũng như sự kiên trì vậy.
18:23
We need to help them to find their own role models,
435
1091888
3098
Chúng ta cần giúp họ tìm ra
hình mẫu của riêng họ,
hình mẫu của riêng họ,
18:26
and give them the confidence
to believe in themselves
to believe in themselves
436
1094986
2672
và cho họ sự tự tin
để tin vào chính mình
để tin vào chính mình
18:29
and to believe that anything is possible,
437
1097658
2777
và để tìn rằng mọi sự đều có thể.
18:32
and just as my grandpa did when
he took me shopping for surplus,
he took me shopping for surplus,
438
1100435
3509
và như ông tôi đã làm
khi dẫn tôi đi mua đồ cũ
khi dẫn tôi đi mua đồ cũ
18:35
and just as my parents did
439
1103944
1783
và cũng như cha mẹ tôi đã làm
18:37
when they took me to science museums,
440
1105727
2022
khi họ dẫn tôi đến
các bảo tàng khoa học
các bảo tàng khoa học
18:39
we need to encourage them to find their own path,
441
1107749
3281
chúng ta cần động viên họ tìm ra
con đường đi của riêng mình,
con đường đi của riêng mình,
18:43
even if it's very different from our own.
442
1111030
2657
ngay cả khi con đường của họ
rất khác với chúng ta.
rất khác với chúng ta.
18:45
But a cautionary note:
443
1113687
1408
Nhưng có một lưu ý:
18:47
We also need to periodically pry them away
444
1115095
2434
chúng ta cũng cần
định kỳ đưa họ ra khỏi
định kỳ đưa họ ra khỏi
18:49
from their modern miracles,
445
1117529
1469
những điều kì diệu
hiện đại của mình
hiện đại của mình
18:50
the computers, phones, tablets,
446
1118998
1971
như máy tính, điện thoại,
máy tính bảng,
máy tính bảng,
18:52
game machines and TVs,
447
1120969
1594
máy trò chơi, và ti vi,
18:54
take them out into the sunlight
448
1122563
2244
hãy dẫn họ ra ngoài nắng
18:56
so they can experience both the natural
449
1124807
2129
để họ có thể cảm nhận
được thiên nhiên
được thiên nhiên
18:58
and design wonders of our world,
450
1126936
2897
và những kỳ quan thiết kế
của thế giới,
của thế giới,
19:01
our planet and our civilization.
451
1129833
2242
hành tinh và nền văn minh
của chúng ta.
của chúng ta.
19:04
If we don't, they won't understand
452
1132075
2927
Nếu chúng ta không làm vậy,
thì bọn trẻ sẽ không hiểu được
thì bọn trẻ sẽ không hiểu được
19:07
what these precious things are
453
1135002
1882
những điều quý giá kia là gì
19:08
that someday they will be resopnsible
454
1136884
2595
rằng tới một ngày nào đó
chúng sẽ chịu trách nhiệm
chúng sẽ chịu trách nhiệm
19:11
for protecting and improving.
455
1139479
2282
bảo vệ và phát triển nó.
19:13
We also need them to understand
456
1141761
1643
Chúng ta cũng cần chúng hiểu
19:15
something that doesn't seem adequately appreciated
457
1143404
3029
vài điều dường như vẫn
không được đánh giá đúng mức
không được đánh giá đúng mức
19:18
in our increasingly tech-dependent world,
458
1146433
2463
trong thế giới ngày càng
phụ thuộc vào công nghệ,
phụ thuộc vào công nghệ,
19:20
that art and design
459
1148896
1683
điều đó là nghệ thuật và thiết kế
19:22
are not luxuries,
460
1150579
1913
không phải là điều xa xỉ,
19:24
nor somehow incompatible
461
1152492
1826
cũng không phải không tương thích
19:26
with science and engineering.
462
1154318
1869
với khoa học và kỹ thuật.
19:28
They are in fact essential to what makes us special.
463
1156187
5575
Chính nó là điều thiết yếu
khiến chúng ta trở nên đặc biệt.
khiến chúng ta trở nên đặc biệt.
Một ngày nào đó,
nếu bạn có cơ hội,
nếu bạn có cơ hội,
19:33
Someday, if you get the chance,
464
1161762
2515
19:36
perhaps you can take your kids
465
1164277
1537
có lẽ bạn sẽ dẫn con mình
19:37
to the actual Pantheon,
466
1165814
1771
đến thăm đền Pantheon,
19:39
as we will our daughter Kira,
467
1167585
2660
cũng như chúng tôi
sẽ dẫn con gái mình là Kira,
sẽ dẫn con gái mình là Kira,
19:42
to experience firsthand
468
1170245
2078
đến trải nghiệm trực tiếp
19:44
the power of that astonishing design,
469
1172323
4257
sức mạnh của thiết kế
đáng kinh ngạc này,
đáng kinh ngạc này,
19:48
which on one otherwise unremarkable day in Rome,
470
1176580
3744
được làm nên vào một ngày
không có gì nổi bật tại Rome,
không có gì nổi bật tại Rome,
19:52
reached 2,000 years into the future
471
1180324
3027
đã trường tồn 2,000 năm
vào tương lai
vào tương lai
19:55
to set the course for my life.
472
1183351
2658
để định hướng cho cuộc đời tôi.
19:58
Thank you.
473
1186009
2131
Xin cảm ơn
20:00
(Applause)
474
1188140
4308
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bran Ferren - Technology designerOnce known for entertaining millions by creating special effects for Hollywood, theme parks and Broadway, Applied Minds cofounder Bran Ferren now solves impossible tech challenges with previously unimaginable inventions.
Why you should listen
After dropping out of MIT in 1970, Bran Ferren became a designer and engineer for theater, touring rock bands, and dozens of movies, including Altered States and Little Shop of Horrors, before joining Disney as a lead Imagineer, then becoming president of R&D for the Walt Disney Company.
In 2000, Ferren and partner Danny Hillis left Disney to found Applied Minds, a playful design and invention firm dedicated to distilling game-changing inventions from an eclectic stew of the brightest creative minds culled from every imaginable discipline.
Bran Ferren | Speaker | TED.com