TED@State
Stewart Brand: 4 environmental 'heresies'
Stewart Brand ogłasza 4 środowiskowe „herezje”
Filmed:
Readability: 4.1
785,573 views
Człowiek, który przyczynił się do spopularyzowania ruchu proekologicznego w latach 60. i 70. przedstawia swoje nowe, przemyślane stanowisko na temat miast, energii atomowej, modyfikacji genetycznej i geoinżynierii. Wystąpienie to miało miejsce w Departamencie Stanu USA i stanowi przedsmak jego nowej książki, która z pewnością wywoła debatę na skalę światową.
Stewart Brand - Environmentalist, futurist
Since the counterculture '60s, Stewart Brand has been creating our internet-worked world. Now, with biotech accelerating four times faster than digital technology, Stewart Brand has a bold new plan ... Full bio
Since the counterculture '60s, Stewart Brand has been creating our internet-worked world. Now, with biotech accelerating four times faster than digital technology, Stewart Brand has a bold new plan ... Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Because of what I'm about to say,
0
0
2000
Z uwagi na to, o czym zaraz będę mówił,
00:18
I really should establish my green credentials.
1
2000
3000
naprawdę powinienem określić swoje ekoreferencje.
00:21
When I was a small boy, I took my pledge
2
5000
2000
Kiedy byłem małym chłopcem, jako Amerykanin przysiągłem
00:23
as an American, to save and faithfully defend from waste
3
7000
3000
oszczędzać naturalne zasoby mojego kraju
00:26
the natural resources of my country,
4
10000
2000
i wiernie je bronić przed roztrwonieniem.
00:28
its air, soil and minerals, its forests, waters and wildlife.
5
12000
3000
Jego powietrze, gleby, minerały, lasy, wody i dzikie zwierzęta.
00:31
And I've stuck to that.
6
15000
2000
I trzymam się tego do dziś.
00:33
Stanford, I majored in ecology and evolution.
7
17000
4000
Ukończyłem uniwersytet Stanforda, gdzie studiowałem ekologię i ewolucję.
00:37
1968, I put out the Whole Earth Catalog. Was "mister natural" for a while.
8
21000
4000
Od 1968 r. wydawałem katalog eko-produktów "Whole Earth Catalog". Byłem też "misterem eko".
00:41
And then worked for the Jerry Brown administration.
9
25000
3000
Później pracowałem dla rządu Jerry'ego Browna.
00:44
The Brown administration, and a bunch of my friends,
10
28000
3000
Razem z nimi i grupą moich znajomych
00:47
basically leveled the energy efficiency of California,
11
31000
3000
ustabilizowaliśmy zużycie energii w Kalifornii,
00:50
so it's the same now, 30 years later,
12
34000
3000
które po 30 latach jest takie samo,
00:53
even though our economy has gone up 80 percent, per capita.
13
37000
4000
mimo że nasza gospodarka wzrosła średnio o 80%.
00:57
And we are putting out less greenhouse gasses than any other state.
14
41000
3000
Ponadto produkujemy mniej gazów cieplarnianych niż jakikolwiek inny stan.
01:00
California is basically the equivalent of Europe, in this.
15
44000
3000
Pod tym względem Kalifornia jest odpowiednikiem Europy.
01:03
This year, Whole Earth Catalog has a supplement that I'll preview today,
16
47000
5000
Tegoroczny katalog "Whole Earth Catalog" zawiera dodatek
01:08
called Whole Earth Discipline.
17
52000
3000
pt. "Whole Earth Discipline", który dziś przedstawię.
01:11
The dominant demographic event of our time
18
55000
2000
Dominującym zjawiskiem demograficznym naszych czasów
01:13
is this screamingly rapid urbanization
19
57000
3000
jest błyskawicznie postępująca urbanizacja.
01:16
that we have going on.
20
60000
2000
Do połowy tego wieku
01:18
By mid-century we'll be about 80 percent urban,
21
62000
4000
urbanizacja sięgnie 80 procent.
01:22
and that's mostly in the developing world,
22
66000
3000
A większości dzieje się tak
01:25
where that's happening.
23
69000
2000
w krajach rozwijających się.
01:27
It's interesting, because history is driven to a large degree
24
71000
3000
To ciekawe, ponieważ w znacznym stopniu motorem napędzającym historię
01:30
by the size of cities.
25
74000
2000
jest wielkość miast.
01:32
The developing world now has all of the biggest cities,
26
76000
3000
W krajach rozwijających się znajdują się wszystkie największe miasta.
01:35
and they are developing three times faster than the developed countries,
27
79000
3000
Co więcej, rozrastają się trzy razy szybciej niż kraje rozwinięte.
01:38
and nine times bigger.
28
82000
2000
I są dziewięć razy większe.
01:40
It's qualitatively different.
29
84000
3000
To nowa jakość.
01:43
They are the drivers of history, as we see by looking at history.
30
87000
2000
Jak pokazuje historia, te nowe miasta mają decydujący wpływ na jej bieg.
01:45
1,000 years ago this is what the world looked like.
31
89000
4000
Tysiąc lat temu świat wyglądał tak.
01:49
Well we now have a distribution of urban power
32
93000
3000
No cóż, obecnie rozmieszczenie terenów zurbanizowanych
01:52
similar to what we had 1,000 years ago.
33
96000
3000
jest podobne do tego sprzed 10 wieków.
01:55
In other words, the rise of the West,
34
99000
2000
Innymi słowy, rozkwit Zachodu,
01:57
dramatic as it was, is over.
35
101000
4000
jakkolwiek gwałtowny, należy do przeszłości.
02:01
The aggregate numbers are absolutely overwhelming:
36
105000
3000
Statystki są absolutnie zdumiewające.
02:04
1.3 million people a week coming to town,
37
108000
3000
1,3 miliona osób tygodniowo, dekada po dekadzie,
02:07
decade after decade.
38
111000
2000
wprowadza się do miast.
02:09
What's really going on?
39
113000
2000
Co się tak naprawdę dzieje?
02:11
Well, what's going on is the villages of the world are emptying out.
40
115000
3000
Cóż, dzieje się to, że wioski na całym świecie pustoszeją.
02:14
Subsistence farming is drying up basically.
41
118000
3000
Rolnictwo samozaopatrzeniowe w zasadzie zanika.
02:17
People are following opportunity into town.
42
121000
2000
Dzieje się tak, ponieważ ludzie
02:19
And this is why.
43
123000
2000
szukają lepszego życia w miastach.
02:21
I used to have a very romantic idea about villages,
44
125000
2000
Dawniej życie na wsi wydawało mi się idyllą.
02:23
and it's because I never lived in one.
45
127000
3000
To dlatego, że zawsze mieszkałem w mieście.
02:26
(Laughter)
46
130000
1000
(śmiech)
02:27
Because in town --
47
131000
2000
Ponieważ w miastach --
02:29
this is the bustling squatter city
48
133000
2000
oto tętniące życiem slumsy
02:31
of Kibera, near Nairobi --
49
135000
4000
w Kiberze, niedaleko Nairobi --
02:35
they see action. They see opportunity.
50
139000
2000
ludzie widzą, że coś się dzieje, że są szanse.
02:37
They see a cash economy that they were not able to participate in
51
141000
3000
Widzą gospodarkę gotówkową, w której nie mogli brać udziału
02:40
back in the subsistence farm.
52
144000
3000
uprawiając swoje niewielkie pola.
02:43
As you go around these places there's plenty of aesthetics.
53
147000
2000
Przechadzka po tych miejscach pozwala dostrzec sporo piękna.
02:45
There is plenty going on.
54
149000
2000
Dużo się tam dzieje.
02:47
They are poor, but they are intensely urban. And they are intensely creative.
55
151000
4000
Miejsca te są biedne, ale mocno zurbanizowane, a mieszkańcy są niezmiernie kreatywni.
02:51
The aggregate numbers now
56
155000
2000
Według ogólnoświatowych statystyk,
02:53
are that basically squatters,
57
157000
3000
to w zasadzie slumsy -- cały miliard tych slumsów --
02:56
all one billion of them, are building the urban world,
58
160000
3000
tworzą zurbanizowany świat.
02:59
which means they're building the world --
59
163000
3000
Oznacza to, że budują świat.
03:02
personally, one by one, family by family,
60
166000
2000
Osobiście, pojedyncze osoby, rodziny,
03:04
clan by clan, neighborhood by neighborhood.
61
168000
3000
klany, sąsiedztwa.
03:07
They start flimsy and they get substantial as time goes by.
62
171000
4000
Na początku wątłe, z czasem rozrastają się.
03:11
They even build their own infrastructure.
63
175000
2000
Tworzą nawet własną infrastrukturę.
03:13
Well, steal their own infrastructure, at first.
64
177000
3000
No cóż, z początku ją kradną.
03:16
Cable TV, water, the whole gamut, all gets stolen.
65
180000
3000
Telewizja kablowa, woda, wszystko jest kradzione.
03:19
And then gradually gentrifies.
66
183000
4000
Następnie poziom zamożności wzrasta.
03:23
It is not the case that slums undermine prosperity,
67
187000
3000
Slumsy wcale nie przeciwdziałają dobrobytowi.
03:26
not the working slums; they help create prosperity.
68
190000
4000
Sprawne slumsy pomagają go tworzyć.
03:30
So in a town like Mumbai, which is half slums,
69
194000
3000
Miasto takie jak Bombaj, z którego połowa to slumsy,
03:33
it's 1/6th of the GDP of India.
70
197000
3000
wytwarza 1/6 PKB Indii.
03:36
Social capital in the slums is at its most urban and dense.
71
200000
5000
Kapitał społeczny w slumsach odznacza się ogromną gęstością i zurbanizowaniem.
03:41
These people are valuable as a group.
72
205000
3000
Ludzie ci, jako grupa, są bardzo cenni.
03:44
And that's how they work.
73
208000
2000
A oto jak pracują.
03:46
There is a lot of people who think about all these poor people,
74
210000
3000
Wielu myśli o tych biednych ludziach:
03:49
"Oh there's terrible things. We've got to fix their housing."
75
213000
2000
"Ojej, to straszne, musimy dać im dach nad głową".
03:51
It used to be, "Oh we've got to get them phone service."
76
215000
2000
Dawniej myślano: "Ojej, musimy zbudować im sieć telefoniczną".
03:53
Now they're showing us how they do their phone service.
77
217000
3000
Teraz oni pokazują nam, jak sami ją budują.
03:56
Famine mostly is a rural event now.
78
220000
2000
Obecnie głód występuje głównie na terenach wiejskich.
03:58
There are things they care about.
79
222000
2000
Są rzeczy, na których im zależy.
04:00
And this is where we can help.
80
224000
3000
I w tym właśnie możemy pomóc,
04:03
And the nations they're in can help.
81
227000
2000
podobnie jak kraje, których są częścią.
04:05
And they are helping each other solve these issues.
82
229000
3000
I pomagają sobie nawzajem rozwiązać te problemy.
04:08
And you go to a nice dense place like this slum in Mumbai.
83
232000
4000
Udajesz się do ładnego, ludnego miejsca, jak ten slums w Bombaju.
04:12
You look at that lane on the right.
84
236000
2000
Patrzysz na tamtą uliczkę po prawej
04:14
And you can ask, "Okay what's going on there?"
85
238000
2000
i możesz zapytać: "No dobra, co się tu dzieje?".
04:16
The answer is, "Everything."
86
240000
3000
Odpowiedź brzmi: "Wszystko".
04:19
This is better than a mall. It's much denser.
87
243000
3000
Jest jeszcze lepiej niż w supermarkecie. Jest dużo więcej ludzi.
04:22
It's much more interactive.
88
246000
2000
Dużo więcej interakcji.
04:24
And the scale is terrific.
89
248000
2000
A skala jest niesamowita.
04:26
The main event is, these are not people crushed by poverty.
90
250000
4000
Najistotniejsze jest to, że nie są to ludzie przytłoczeni biedą.
04:30
These are people busy getting out of poverty
91
254000
2000
To są ludzie zajęci wydostawaniem się z niej
04:32
just as fast as they can.
92
256000
2000
tak szybko jak się da.
04:34
They're helping each other do it.
93
258000
2000
Pomagają sobie w tym nawzajem.
04:36
They're doing it through an outlaw thing,
94
260000
2000
Robią to poza prawem,
04:38
the informal economy.
95
262000
2000
poprzez gospodarkę nieformalną.
04:40
The informal economy, it's sort of like dark energy in astrophysics:
96
264000
4000
Gospodarka nieformalna jest trochę jak ciemna energia w astrofizyce:
04:44
it's not supposed to be there, but it's huge.
97
268000
2000
nie powinna istnieć, ale jej ilość jest ogromna.
04:46
We don't understand how it works yet, but we have to.
98
270000
3000
Jeszcze nie wiemy, jak działa, ale musimy do tego dojść.
04:49
Furthermore, people in the informal economy,
99
273000
2000
Ludzie tworzący tę nieformalną gospodarkę,
04:51
the gray economy --
100
275000
2000
tę szarą strefę,
04:53
as time goes by,
101
277000
2000
na przestrzeni czasu doświadczają bezprawia
04:55
crime is happening around them. And they can join the criminal world,
102
279000
4000
i mogą dołączyć do tego bezprawia
04:59
or they can join the legitimate world.
103
283000
4000
lub do świata przestrzegającego prawa.
05:03
We should be able to make that choice
104
287000
2000
Powinniśmy ułatwić im wybór
05:05
easier for them to get toward the legitimate world,
105
289000
2000
świata, gdzie przestrzega się prawa.
05:07
because if we don't, they will go toward the criminal world.
106
291000
4000
W przeciwnym przypadku skierują się w stronę bezprawia.
05:11
There's all kinds of activity.
107
295000
3000
Miejsca te są pełne przeróżnej działalności.
05:14
In Dharavi the slum performs not only
108
298000
2000
W Dharavi slumsy dostarczają usługi
05:16
a lot of services for itself,
109
300000
2000
nie tylko dla siebie samych,
05:18
but it performs services for the city at large.
110
302000
3000
ale również dla całego miasta.
05:21
And one of the main events are these ad-hoc schools.
111
305000
3000
Niemałą rolę odgrywają spontanicznie tworzone szkoły.
05:24
Parents pool their money to hire some local teachers
112
308000
4000
Rodzice składają się, aby zatrudnić lokalnych nauczycieli
05:28
to a private, tiny, unofficial school.
113
312000
2000
w małej, prywatnej i nieoficjalnej szkole.
05:30
Education is more possible in the cities, and that changes the world.
114
314000
5000
W miastach jest większa szansa na edukację. A to zmienia świat.
05:35
So you see some interesting, typical, urban things.
115
319000
3000
Widzimy pewne interesujące, typowo miejskie zjawiska,
05:38
So one thing slammed up against another,
116
322000
2000
które zderzają się ze sobą,
05:40
such as in Sao Paulo here.
117
324000
2000
jak tu w Sao Paulo.
05:42
That's what cities do. That's how they create value,
118
326000
2000
To właśnie robią miasta. Tak tworzą wartość --
05:44
is by slamming things together.
119
328000
2000
zderzając ze sobą zjawiska.
05:46
In this case, supply right next to demand.
120
330000
2000
W tym wypadku podaż istnieje tuż obok popytu.
05:48
So the maids and the gardeners and the guards
121
332000
2000
Pokojówki, ogrodnicy i strażnicy,
05:50
that live in this lively part of town on the left
122
334000
3000
którzy mieszkają w tej pełnej życia części miasta po lewej,
05:53
walk to work, in the boring, rich neighborhood.
123
337000
5000
chodzą do pracy w nudnej, bogatej dzielnicy.
05:58
Proximity is amazing.
124
342000
3000
Bliskość jest zdumiewająca.
06:01
We are learning about how dense proximity can be.
125
345000
3000
Jesteśmy w trakcie poznawania, jak wielka może być.
06:16
Connectivity between the city and the country
126
360000
3000
Łączność pomiędzy miastem i wsią
06:19
is what's going to keep the country good,
127
363000
3000
zapewni dobry stan wsi,
06:22
because the city has interesting ways of doing things.
128
366000
3000
ponieważ miasta mają ciekawe rozwiązania.
06:34
This is what makes cities --
129
378000
2000
Oto, co sprawia, że miasta --
06:36
(Applause)
130
380000
4000
(oklaski)
06:40
this is what makes cities so green in the developing world.
131
384000
3000
Oto, co sprawia, że miasta krajów rozwijających się są takie zielone:
06:43
Because people leave the poverty trap, an ecological disaster
132
387000
3000
ludzie wydostają się z pułapki nędzy, z ekologicznej katastrofy,
06:46
of subsistence farms, and head to town.
133
390000
3000
jaką jest rolnictwo samozaopatrzeniowe, i udają się do miast.
06:49
And when they're gone the natural environment
134
393000
2000
A gdy opuszczą wsie, środowisko naturalne
06:51
starts to come back very rapidly.
135
395000
2000
zaczyna się szybko odbudowywać.
06:53
And those who remain in the village can shift over to cash crops
136
397000
3000
A ci, którzy pozostali mogą zacząć sprzedawać żywność za gotówkę,
06:56
to send food to the new growing markets in town.
137
400000
4000
wysyłając ją na nowe, rozwijające się rynki w miastach.
07:00
So if you want to save a village, you do it with a good road,
138
404000
3000
Więc jeśli chcesz ocalić wioskę, wybuduj dobrą drogę
07:03
or with a good cell phone connection, and ideally some grid electrical power.
139
407000
4000
albo zapewnij dobrą łączność komórkową i najlepiej jeszcze energię elektryczną.
07:07
So the event is: we're a city planet. That just happened.
140
411000
3000
Rzecz w tym, że jesteśmy planetą miast. To się po prostu stało.
07:10
More than half.
141
414000
2000
W ponad 50 procentach.
07:12
The numbers are considerable. A billion live in the squatter cities now.
142
416000
3000
Liczby są pokaźne. Obecnie w slumsach żyje miliard ludzi.
07:15
Another billion is expected.
143
419000
3000
Oczekiwany jest kolejny miliard.
07:18
That's more than a sixth of humanity living a certain way.
144
422000
3000
To ponad 1/6 ludzkości, która żyje w ten sposób
07:21
And that will determine a lot of how we function.
145
425000
4000
i w znacznym stopniu wpłynie to na nasze funkcjonowanie.
07:25
Now, for us environmentalists,
146
429000
2000
Dla nas, ekologów, najbardziej ekologiczne
07:27
maybe the greenest thing about the cities is they diffuse the population bomb.
147
431000
3000
w miastach jest to, że rozbrajają bombę populacyjną.
07:30
People get into town.
148
434000
3000
Ludzie, którzy przenieśli się do miast
07:33
The immediately have fewer children.
149
437000
2000
natychmiast mają mniej dzieci.
07:35
They don't even have to get rich yet. Just the opportunity of
150
439000
3000
Nawet nie muszą jeszcze się wzbogacić. Sama możliwość
07:38
coming up in the world means they will have fewer, higher-quality kids,
151
442000
4000
osiągnięcia czegoś w życiu sprawia, że bedą mieli mniej dzieci,
07:42
and the birthrate goes down radically.
152
446000
2000
że będą one zdrowsze, a przyrost naturalny drastyczne zmaleje.
07:44
Very interesting side effect here,
153
448000
2000
Mamy tu bardzo ciekawy efekt uboczny.
07:46
here's a slide from Phillip Longman.
154
450000
2000
Oto slajd od Philipa Longmana,
07:48
Shows what is happening.
155
452000
2000
na którym widać co się dzieje.
07:50
As we have more and more old people, like me,
156
454000
2000
Mamy coraz więcej starych ludzi, jak ja,
07:52
and fewer and fewer babies.
157
456000
2000
i coraz mniej dzieci.
07:54
And they are regionally separated.
158
458000
3000
Do tego dochodzi podział regionalny.
07:57
What you're getting is a world which is
159
461000
2000
Otrzymujemy świat, który składa się ze
07:59
old folks, and old cities, going around doing things the old way,
160
463000
5000
starego społeczeństwa i starych miast, gdzie działa się wciąż tak samo.
08:04
in the north.
161
468000
2000
Tak jest na północy.
08:06
And young people in brand new cities they're inventing,
162
470000
3000
Zaś na południu, w nowo powstałych miastach, młodzi ludzie
08:09
doing new things, in the south.
163
473000
2000
robią nowe rzeczy.
08:11
Where do you think the action is going to be?
164
475000
3000
Gdzie, według was, będzie toczyć się akcja?
08:14
Shift of subject. Quickly drop by climate.
165
478000
3000
Zmiana tematu. Parę słów w kwestii klimatu.
08:17
The climate news, I'm sorry to say, is going to keep getting worse
166
481000
2000
Wiadomości o klimacie, przykro mi mówić, będą się pogarszać
08:19
than we think, faster than we think.
167
483000
3000
bardziej niż nam się wydaje, szybciej niż myślimy.
08:22
Climate is a profoundly complex, nonlinear system,
168
486000
2000
Klimat jest ogromnie skomplikowanym, nieliniowym układem,
08:24
full of runaway positive feedbacks,
169
488000
3000
pełnym niekontrolowanych sprzężeń zwrotnych dodatnich,
08:27
hidden thresholds and irrevocable tipping points.
170
491000
2000
ukrytych progów i nieodwracalnych punktów krytycznych.
08:29
Here's just a few samples.
171
493000
3000
Oto kilka przykładów.
08:32
We're going to keep being surprised. And almost all
172
496000
2000
Będziemy nieustannie zaskakiwani i prawie zawsze
08:34
the surprises are going to be bad ones.
173
498000
2000
będą to nieprzyjemne niespodzianki.
08:36
From your standpoint this means
174
500000
3000
Z waszego punktu widzenia oznacza to
08:39
a great increase in climate refugees
175
503000
2000
znaczny wzrost liczby uchodźców klimatycznych
08:41
over the coming decades,
176
505000
2000
w nadchodzących dekadach,
08:43
and what goes along with that, which is resource wars
177
507000
3000
a co za tym idzie -- wojnę o zasoby
08:46
and chaos wars,
178
510000
2000
i chaos,
08:48
as we're seeing in Darfur.
179
512000
2000
które widzimy np. w Darfurze.
08:55
That's what drought does.
180
519000
2000
Takie są skutki suszy.
08:57
It brings carrying capacity down,
181
521000
2000
Obniża ona pojemność środowiska,
08:59
and there's not enough carrying capacity
182
523000
2000
która jest niewystarczająca, aby
09:01
to support the people. And then you're in trouble.
183
525000
2000
utrzymać ludzi, co oznacza kłopoty.
09:04
Shift to the power situation.
184
528000
3000
Przejdźmy do tematu energii.
09:07
Baseload electricity is what it takes to run a city,
185
531000
3000
Aby miasto, czy planeta miast, mogło funkcjonować, potrzebna jest
09:10
or a city planet.
186
534000
2000
pewna minimalna ilość energii elektrycznej.
09:12
So far there is only three sources of baseload electricity:
187
536000
4000
Jak dotąd mamy trzy źródła energii:
09:16
coal, some gas,
188
540000
3000
węgiel, trochę gazu,
09:19
nuclear and hydro.
189
543000
2000
atom i wodę.
09:21
Of those, only nuclear and hydro are green.
190
545000
4000
Z nich tylko energia atomowa i wodna są ekologiczne.
09:25
Coal is what is causing the climate problems.
191
549000
2000
Węgiel jest powodem problemów z klimatem.
09:27
And everyone will keep burning it
192
551000
2000
A wszyscy będą go nadal spalać,
09:29
because it's so cheap, until governments make it expensive.
193
553000
3000
gdyż jest tani, dopóki rząd nie nałoży wyższych opłat.
09:32
Wind and solar can't help, because so far we don't have a way to store that energy.
194
556000
5000
Energia wiatrowa i słoneczna nie pomogą, bo jeszcze nie umiemy ich magazynować.
09:37
So with hydro maxed out,
195
561000
3000
Więc przy maksymalnym wykorzystaniu wody
09:40
coal and lose the climate,
196
564000
3000
możemy wybrać węgiel i przegrać klimat,
09:43
or nuclear, which is the current operating low-carbon source,
197
567000
3000
lub energię atomową, obecnie funkcjonujące niskowęglowe źródło,
09:46
and maybe save the climate.
198
570000
2000
i być może ocalić klimat.
09:48
And if we can eventually get good solar in space,
199
572000
3000
Energia słoneczna pozyskiwana w kosmosie
09:51
that also could help.
200
575000
2000
też może pomóc.
09:53
Because remember, this is what drives the prosperity in the developing world
201
577000
5000
Bo pamiętajmy, że to napędza dobrobyt w krajach rozwijających się,
09:58
in the villages and in the cities.
202
582000
3000
w wioskach i miastach.
10:01
So, between coal and nuclear,
203
585000
2000
Spalanie węgla czy energia atomowa?
10:03
compare their waste products.
204
587000
2000
Porównajmy powstające odpady.
10:05
If all of the electricity you used in your lifetime was nuclear,
205
589000
4000
Gdyby cała elektryczność jaką zużywacie w ciągu życia była energią atomową,
10:09
the amount of waste that would be added up
206
593000
2000
łączna ilość zebranych odpadów
10:11
would fit in a Coke can.
207
595000
3000
zmieściłaby się w puszce po Coca-Coli.
10:14
Whereas a coal-burning plant,
208
598000
2000
W przypadku elektrowni węglowej,
10:16
a normal one gigawatt coal plant, burns 80 rail cars of coal a day,
209
600000
4000
normalna elektrownia o mocy 1 gigawata spala 80 wagonów węgla dziennie.
10:20
each car having 100 tons.
210
604000
3000
Każdy z nich to 100 ton,
10:23
And it puts 18 thousand tons
211
607000
2000
a do powietrza dostaje się
10:25
of carbon dioxide in the air.
212
609000
4000
18 tysięcy ton dwutlenku węgla.
10:29
So and then when you compare the lifetime emissions
213
613000
2000
A więc, porównując trwającą przez okres życia ludzkiego emisję
10:31
of these various energy forms,
214
615000
2000
tych różnych form energii,
10:33
nuclear is about even with solar and wind,
215
617000
2000
okazuje się, że energia atomowa prawie dorównuje słonecznej i wiatrowej,
10:35
and ahead of solar --
216
619000
2000
i wyprzedza słoneczną.
10:37
oh, I'm sorry -- with hydro and wind, and ahead of solar.
217
621000
3000
Oj, przepraszam. Dorównuje wodnej i wiatrowej, a wyprzedza słoneczną.
10:40
And does nuclear really compete with coal?
218
624000
2000
Ale czy naprawdę stanowi konkurencję dla węgla?
10:42
Just ask the coal miners in Australia.
219
626000
2000
Zapytajcie górników w Australii.
10:44
That's where you see some of the source,
220
628000
2000
Tam właśnie znajdziecie źródło,
10:46
not from my fellow environmentalists,
221
630000
2000
nie wśrod ekologów,
10:48
but from people who feel threatened by nuclear power.
222
632000
3000
ale wśród ludzi, którzy czują się zagrożeni energią atomową.
10:51
Well the good news is that
223
635000
2000
Na szczęście jest dobra wiadomość:
10:53
the developing world, but frankly, the whole world,
224
637000
2000
rozwijający się świat, a tak naprawdę cały świat,
10:55
is busy building, and starting to build, nuclear reactors.
225
639000
4000
jest zajęty budową lub zaczyna budować reaktory atomowe.
10:59
This is good for the atmosphere.
226
643000
2000
To dobry znak dla atomosfery
11:01
It's good for their prosperity.
227
645000
2000
i dla dobrobytu ludzi.
11:03
I want to point out one interesting thing,
228
647000
2000
Chciałbym zwrócić uwagę na jedną, interesującą rzecz:
11:05
which is that environmentalists like the thing we call micropower.
229
649000
3000
ekolodzy lubią coś, co nazywamy mikro energią.
11:08
It's supposed to be, I don't know, local solar and wind and cogeneration,
230
652000
3000
Mają to być, no nie wiem, lokalne zasoby energii słonecznej i wiatrowej,
11:11
and good things like that.
231
655000
2000
kogeneracja oraz inne podobne, dobre rzeczy.
11:13
But frankly micro-reactors which are just now coming on,
232
657000
2000
Ale szczerze mówiąc, mikroreaktory, które właśnie powstają,
11:15
might serve even better.
233
659000
2000
mogą być jeszcze lepsze.
11:17
The Russians, who started this, are building floating reactors,
234
661000
2000
Rosjanie, którzy to zapoczątkowali, budują pływające reaktory
11:19
for their new passage, where the ice is melting, north of Russia.
235
663000
4000
na potrzeby nowego kanału u północnych wybrzeży Rosji.
11:23
And they're selling these floating reactors,
236
667000
3000
I sprzedają te pływające reaktory,
11:26
only 35 megawatts, to developing countries.
237
670000
4000
mające moc tylko 35 megawatów, krajom rozwijającym się.
11:30
Here's the design of an early one from Toshiba.
238
674000
2000
Oto projekt jednego z pierwszych modeli firmy Toshiba.
11:32
It's interesting, say, to take a 25-megawatt,
239
676000
3000
To ciekawe, jak wypada porównanie 25 megawatów,
11:35
25 million watts,
240
679000
2000
25 milionów watów,
11:37
and you compare it to the standard big iron
241
681000
2000
ze standardowymi olbrzymami
11:39
of an ordinary Westinghouse or Ariva,
242
683000
4000
produkowanymi przez takie firmy jak Westinghouse lub Areva,
11:43
which is 1.2, 1.6 billion watts.
243
687000
3000
o mocy 1,2 czy 1,6 miliardów watów.
11:46
These things are way smaller. They're much more adaptable.
244
690000
4000
Te reaktory są dużo mniejsze i bardziej wszechstronne.
11:50
Here's an American design from Lawrence Livermore Lab.
245
694000
3000
Oto projekt amerykański z instytutu badawczego Lawrence Livermore Lab.
11:53
Here's another American design that came out
246
697000
2000
Tutaj kolejny, który powstał w Los Alamos
11:55
of Los Alamos, and is now commercial.
247
699000
3000
i jest obecnie dostępny w sprzedaży.
11:58
Almost all of these are not only small, they are proliferation-proof.
248
702000
2000
Prawie wszystkie są niewielkie i nie nadają się na broń.
12:00
They're typically buried in the ground.
249
704000
3000
Zwykle zakopuje się je w ziemi,
12:03
And the innovation is moving very rapidly.
250
707000
2000
a udoskonalanie posuwa się w bardzo szybkim tempie.
12:05
So I think microreactors is going to be important for the future.
251
709000
3000
Uważam więc, że mikroreaktory będą ważnym elementem przyszłości.
12:08
In terms of proliferation,
252
712000
2000
Jeśli chodzi o rozprzestrzenianie broni masowej zagłady,
12:10
nuclear energy has done more
253
714000
2000
energia atomowa przyczyniła się bardziej
12:12
to dismantle nuclear weapons than any other activity.
254
716000
3000
do rozbrojenia broni nuklearnej niż cokolwiek innego.
12:15
And that's why 10 percent of the electricity in this room,
255
719000
4000
Właśnie dlatego 10% elektryczności w tej sali,
12:19
20 percent of electricity
256
723000
2000
a może nawet nawet 20%,
12:21
in this room is probably nuclear.
257
725000
2000
pochodzi z elektrowni atomowej.
12:23
Half of that is coming from dismantled warheads from Russia,
258
727000
4000
Połowa z tego pochodzi z rozbrojonych rosyjskich głowic nuklearnych.
12:27
soon to be joined by our dismantled warheads.
259
731000
3000
Wkrótce dołączą do tego rozbrojone amerykańskie głowice.
12:30
And so I would like to see the GNEP program,
260
734000
3000
Oczekuję na szybki postęp programu Światowego Partnerstwa Energii Jądrowej,
12:33
that was developed in the Bush administration, go forward aggressively.
261
737000
3000
opracowanego przez rząd Busha (ang. GNEP).
12:36
And I was glad to see that president Obama
262
740000
2000
Cieszę się też, że prezydent Obama
12:38
supported the nuclear fuel bank strategy
263
742000
3000
wyraził poprawcie dla banku paliw atomowych
12:41
when he spoke in Prague the other week.
264
745000
2000
podczas swojego wystąpienia w Pradze.
12:43
One more subject. Genetically engineered food crops,
265
747000
3000
Jeszcze jeden temat. Moim zdaniem jako biologa,
12:46
in my view, as a biologist,
266
750000
2000
nie ma żadnego powodu, aby genetycznie modyfikowana żywność
12:48
have no reason to be controversial.
267
752000
2000
była tematem kontrowersyjnym.
12:50
My fellow environmentalists, on this subject,
268
754000
2000
Opinie moich kolegów ekologów na ten temat
12:52
have been irrational, anti-scientific, and very harmful.
269
756000
4000
były nieracjonalne, nienaukowe i bardzo szkodliwe.
12:56
Despite their best efforts,
270
760000
2000
Mimo ich usilnych starań,
12:58
genetically engineered crops are the most
271
762000
2000
genetycznie modyfikowane rośliny uprawne
13:00
rapidly successful agricultural innovation in history.
272
764000
4000
to najskuteczniejsza innowacja rolna w historii.
13:04
They're good for the environment because they enable no-till farming,
273
768000
3000
Są przyjazne dla środowiska, gdyż umożliwiają uprawę zerową,
13:07
which leaves the soil in place,
274
771000
2000
która nie narusza gleby
13:09
getting healthier from year to year --
275
773000
2000
i wzbogaca ją z roku na rok.
13:11
slso keeps less carbon dioxide going from the soil
276
775000
2000
Ponadto zapobiegają także przedostawaniu się
13:13
into the atmosphere.
277
777000
2000
dwutlenku węgla z gleby do atmosfery.
13:15
They reduce pesticide use.
278
779000
2000
Redukują wykorzystanie pestycydów
13:17
And they increase yield, which allows you to have your
279
781000
2000
oraz dają większe plony,
13:19
agricultural area be smaller,
280
783000
3000
co pozwala na zmniejszenie uprawianego areału
13:22
and therefore more wild area is freed up.
281
786000
3000
i udostępnia więcej przestrzeni dla dzikich roślin i zwierząt.
13:25
By the way, this map from 2006
282
789000
2000
Przy okazji, ta mapa z 2006 roku
13:27
is out of date because it shows Africa
283
791000
2000
jest nieaktualna, ponieważ przedstawia Afrykę
13:29
still under the thumb of Greenpeace,
284
793000
2000
ciągle w rękach organizacji Greenpeace
13:31
and Friends of the Earth from Europe,
285
795000
3000
i europejskiej organizacji Friends of the Earth.
13:34
and they're finally getting out from under that.
286
798000
2000
Obecnie Afryce udaje się uwalniać od ich wpływu,
13:36
And biotech is moving rapidly in Africa, at last.
287
800000
3000
a biotechnologia może się w końcu szybko tam rozwijać.
13:39
This is a moral issue.
288
803000
2000
To jest kwestia etyczna.
13:41
The Nuffield Council on Bioethics
289
805000
2000
Rada ds. Bioetyki Nuffield
13:43
met on this issue twice in great detail
290
807000
2000
spotkała się dwukrotnie, aby tę kwestię dokładnie przedyskutować,
13:45
and said it is a moral imperative
291
809000
2000
i zadecydowała, że zapewnienie łatwego dostępu do
13:47
to make genetically engineered crops readily available.
292
811000
3000
roślin genetycznie modyfikowanych powinno być imperatywem moralnym.
13:50
Speaking of imperatives, geoengineering is taboo now,
293
814000
3000
Mówiąc o imperatywach, geoinżyniera to obecnie tabu,
13:53
especially in government circles,
294
817000
2000
szczególnie w kręgach rządowych,
13:55
though I think there was a DARPA meeting on it a couple of weeks ago,
295
819000
2000
choć zdaje się, że parę tygodni temu odbyło się zebranie DARPA w tej sprawie.
13:57
but it will be on your plate --
296
821000
2000
Jednakże GMO trafi na wasze talerze,
13:59
not this year but pretty soon,
297
823000
3000
może nie w tym roku, ale wkrótce.
14:02
because some harsh realizations are coming along.
298
826000
3000
Nadchodzi czas stawienia czoła nieprzyjemnym faktom.
14:05
This is a list of them.
299
829000
2000
Oto ich lista.
14:07
Basically the news is going to keep getting more scary.
300
831000
3000
Ogólnie wiadomości będą coraz gorsze.
14:10
There will be events,
301
834000
2000
Będą takie wydarzenia,
14:12
like 35,000 people dying of a heat wave,
302
836000
3000
jak fala gorąca, podczas której jakiś czas temu
14:15
which happened a while back.
303
839000
2000
zginęło 35 tys. osób.
14:17
Like cyclones coming up toward Bangladesh.
304
841000
3000
Czy jak cyklony zbliżające się do Bangladeszu
14:20
Like wars over water,
305
844000
2000
lub wojna o wodę,
14:22
such as in the Indus.
306
846000
2000
jak ta na rzece Indus.
14:24
And as those events keep happening
307
848000
2000
Po każdym takim wydarzeniu będziemy pytać:
14:26
we're going to say, "Okay, what can we do about that really?"
308
850000
2000
"No dobrze, ale co możemy na to poradzić?".
14:28
But there's this little problem with geoengineering:
309
852000
5000
Jednak z geoinżynierią jest mały problem.
14:33
what body is going to decide
310
857000
4000
Jaka organizacja będzie decydować?
14:37
who gets to engineer? How much they do? Where they do it?
311
861000
2000
Komu przypadnie wykonanie robót, w jakim zakresie i gdzie?
14:39
Because everybody is downstream,
312
863000
2000
Każda decyzja
14:41
downwind of whatever is done.
313
865000
3000
wpłynie na nas wszystkich.
14:44
And if we just taboo it completely
314
868000
2000
Jeżeli jednak na wszystko przykleimy łatkę tabu,
14:46
we could lose civilization.
315
870000
2000
możemy stracić cywilizację.
14:48
But if we just say "OK,
316
872000
3000
Jednak jeśli powiemy: "W porządku,
14:51
China, you're worried, you go ahead.
317
875000
2000
Chiny, macie obawy, to proszę bardzo,
14:53
You geoengineer your way. We'll geoengineer our way."
318
877000
4000
uprawiajcie geoinżynierię po swojemu, a my po swojemu",
14:57
That would be considered an act of war by both nations.
319
881000
3000
to byłoby to odebrane przez obydwie nacje jak wypowiedzenie wojny.
15:00
So this is very interesting diplomacy coming along.
320
884000
4000
Czekają nas bardzo interesujące zabiegi dyplomatyczne.
15:04
I should say, it is more practical than people think.
321
888000
3000
Moim zdaniem, geoinżynieria jest praktyczniejsza, niż ludzie myślą.
15:07
Here is an example that climatologists like a lot,
322
891000
3000
Oto ulubiony przykład klimatologów,
15:10
one of the dozens of geoengineering ideas.
323
894000
2000
jeden z wielu pomysłów geoinżynierii.
15:12
This one came from the sulfur dioxide
324
896000
2000
Ma swoje korzenie w dwutlenku siarki pochodzącym
15:14
from Mount Pinatubo in 1991 --
325
898000
3000
z erupcji wulkanu Pinatubo w 1991 roku,
15:17
cooled the earth by half a degree.
326
901000
4000
który ochłodził ziemię o pół stopnia.
15:21
There was so much ice in 1992, the following year,
327
905000
2000
W rok później, czyli w 1992 roku, było tyle lodu,
15:23
that there was a bumper crop of polar bear cubs
328
907000
3000
że nastąpił ogromny wysyp młodych niedźwiedzi polarnych,
15:26
who were known as the Pinatubo cubs.
329
910000
2000
znanych jako niedźwiadki Pinatubo.
15:28
To put sulfur dioxide in the stratosphere
330
912000
2000
Umieszczenie dwutlenku siarki w stratosferze
15:30
would cost on the order of a billion dollars a year.
331
914000
3000
kosztowałoby około miliard dolarów rocznie.
15:33
That's nothing, compared to all of the other
332
917000
3000
To nic w porównaniu do wszystkich innych działań,
15:36
things we may be trying to do about energy.
333
920000
2000
które próbujemy podjąć w zakresie energii.
15:38
Just to run by another one:
334
922000
3000
Krótko na temat innej strategii.
15:41
this is a plan to brighten the reflectance of ocean clouds,
335
925000
3000
Jest to plan zwiększenia współczynnika odbicia światła chmur oceanicznych
15:44
by atomizing seawater;
336
928000
2000
poprzez rozpylanie wody morskiej.
15:46
that would brighten the albedo of the whole planet.
337
930000
2000
Zwiększyłoby to albedo całej naszej planety.
15:48
A nice one, because it can happen
338
932000
2000
Inny, ciekawy, ponieważ wykonalny, projekt zakłada
15:50
lots of little ways in lots of little places,
339
934000
2000
realizację wielu niewielkich działań w wielu miejscach,
15:52
is by copying the ancient Amazon Indians
340
936000
2000
kopiując metody amazońskich indian,
15:54
who made good agricultural soil
341
938000
2000
którzy wzbogacali ziemię przez
15:56
by pyrolizing, smoldering, plant waste,
342
940000
4000
pirolizę, czyli spalanie beztlenowe, odpadów roślinnych.
16:00
and biochar fixes large quantities of carbon
343
944000
3000
A produkcja biowęgiela wiąże duże ilości węgla,
16:03
while it's improving the soil.
344
947000
2000
jednocześnie użyźniając glebę.
16:05
So here is where we are.
345
949000
3000
Oto, gdzie jesteśmy.
16:08
Nobel Prize-winning climatologist Paul Crutzen
346
952000
3000
Klimatolog i zdobywca nagrody Nobla Paul Crutzen
16:11
calls our geological era the Anthropocene,
347
955000
3000
nazwał naszą erę geologiczną, zdominową przez człowieka,
16:14
the human-dominated era. We are stuck
348
958000
3000
Antropocenem. Cała odpowiedzialność
16:17
with its obligations.
349
961000
3000
spoczywa na nas.
16:20
In the Whole Earth Catalog, my first words were,
350
964000
2000
Moje pierwsze słowa w katalogu "Whole Earth Catalog" brzmią:
16:22
"We are as Gods, and might as well get good at it."
351
966000
2000
"Jesteśmy bogami, więc równie dobrze moglibyśmy być w tym dobrzy".
16:24
The first words of Whole Earth Discipline
352
968000
3000
Pierwsze słowa w "Whole Earth Discipline" brzmią:
16:27
are, "We are as Gods, and have to get good at it."
353
971000
4000
"Jesteśmy bogami i musimy być w tym dobrzy".
16:31
Thank you.
354
975000
2000
Dziękuję.
16:33
(Applause)
355
977000
4000
(oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Stewart Brand - Environmentalist, futuristSince the counterculture '60s, Stewart Brand has been creating our internet-worked world. Now, with biotech accelerating four times faster than digital technology, Stewart Brand has a bold new plan ...
Why you should listen
With biotech accelerating four times faster than digital technology, the revival of extinct species is becoming possible. Stewart Brand plans to not only bring species back but restore them to the wild.
Brand is already a legend in the tech industry for things he’s created: the Whole Earth Catalog, The WELL, the Global Business Network, the Long Now Foundation, and the notion that “information wants to be free.” Now Brand, a lifelong environmentalist, wants to re-create -- or “de-extinct” -- a few animals that’ve disappeared from the planet.
Granted, resurrecting the woolly mammoth using ancient DNA may sound like mad science. But Brand’s Revive and Restore project has an entirely rational goal: to learn what causes extinctions so we can protect currently endangered species, preserve genetic and biological diversity, repair depleted ecosystems, and essentially “undo harm that humans have caused in the past.”
Stewart Brand | Speaker | TED.com