TEDGlobal 2009
Willard Wigan: Hold your breath for micro-sculpture
Williard Wigan: Wstrzymaj oddech przy mikrorzeźbach
Filmed:
Readability: 2.8
764,304 views
Williard Wigan opowiada o tym, jak jego trudne i samotne dzieciństwo sprawiło, że odkrył swój niezwykły talent do tworzenia sztuki, tak małej, że niewidocznej gołym okiem,
Willard Wigan - Micro-sculptor
Willard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats. Full bio
Willard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's an old saying, "Just because you can't see something,
0
0
3000
Jest takie stare przysłowie: "To, że czegoś nie widzisz,
00:15
doesn't mean it's not there."
1
3000
3000
nie znaczy, że to nie istnieje".
00:18
My work is -- it's a reflection of myself.
2
6000
7000
Moje prace są odbiciem mnie samego.
00:25
What I wanted to do is to
3
13000
4000
To, co chciałem zrobić,
00:29
show the world that the little things
4
17000
5000
to pokazać światu, że małe rzeczy
00:34
can be the biggest things.
5
22000
3000
mogą być największe.
00:37
We all seem to think that,
6
25000
3000
Zawsze wydaje się nam, że
00:40
you know, if we look down on the ground, there's nothing there.
7
28000
6000
jeśli spojrzymy w dół, na ziemię, to nic tam nie ma.
00:46
And we use the word "nothing."
8
34000
3000
Używamy przy tym słowa "nic".
00:49
Nothing doesn't exist, because there is always something.
9
37000
3000
Nic nie istnieje. Ponieważ zawsze jest coś.
00:52
My mother told me that, when I was a child,
10
40000
2000
Moja mama powtarzała mi, kiedy byłem chłopcem,
00:54
that I should always respect the little things.
11
42000
5000
że zawsze powinienem szanować małe rzeczy.
00:59
What made me do this work? I shall go into my story.
12
47000
2000
Co sprawiło, że stworzyłem moje prace? Opowiem wam historię.
01:03
This all started when I was age five.
13
51000
4000
Wszystko zaczęło się, kiedy miałem pięć lat.
01:07
What made me do it? At school, I will admit this:
14
55000
3000
Dlaczego zacząłem? W szkole, przyznam,
01:10
academically, I couldn't express myself.
15
58000
3000
naukowo, nie mogłem wyrazić samego siebie.
01:13
So I was, more or less, classed as "nothing."
16
61000
5000
Tak więc byłem mniej czy bardziej, zaliczany do klasy "nic"
01:18
My world was seen as less.
17
66000
5000
Mój świat wydawał się innym mało istotny.
01:23
So I decided I didn't really want to be a part of that world.
18
71000
4000
Zdecydowałem więc, że naprawdę nie chcę być częścią takiego świata.
01:27
I thought, I need to retreat
19
75000
4000
Odczuwałem potrzebę wycofania się
01:31
into something else.
20
79000
2000
w głąb czegoś innego.
01:33
So when my mother used to take me to school,
21
81000
3000
Tak więc kiedy moja mama zabierała mnie do szkoły
01:36
she thought I was at school,
22
84000
2000
myślała, że tam jestem,
01:38
and I used to do a U-turn, when her back was turned,
23
86000
3000
ale ja zawracałem, kiedy nie widziała,
01:41
and run off and hide in the shed at the back of the garden.
24
89000
4000
i uciekałem, kryjąc się w szopie z tyłu ogrodu.
01:45
Now, the one time I was in the shed,
25
93000
5000
Pewnego razu, kiedy siedziałem w szopie
01:50
and my mother suspected something,
26
98000
3000
moja mama zaczęła coś podejrzewać,
01:53
thinking I was at school.
27
101000
2000
myśląc, że jestem w szkole.
01:55
My mother was like the woman in Tom and Jerry.
28
103000
4000
Moja mama była jak ta kobieta z kreskówki Tom i Jerry.
01:59
So you'd just see her feet.
29
107000
3000
Widać było tylko jej stopy.
02:02
(Laughter)
30
110000
4000
(Śmiech)
02:06
So I was hiding in the shed, like that.
31
114000
4000
Siedziałem tak skulony w szopie...
02:10
And all of a sudden ...
32
118000
5000
i nagle...
02:15
And then I saw her legs.
33
123000
4000
zobaczyłem jej nogi.
02:19
And then she said -- grabbed me like that, because my mother was quite big --
34
127000
3000
I wtedy ona chwyciła mnie w ten sposób, ponieważ była dość (potężna)
02:22
and she lifted me up and she says,
35
130000
3000
podniosła mnie i mówi:
02:25
"How come you're not at school?"
36
133000
2000
"Dlaczego nie jesteś w szkole?"
02:27
I told her I couldn't face it because the way
37
135000
3000
Powiedziałem jej, że nie daję rady, przez sposób
02:30
the teacher was treating me, ridiculing me,
38
138000
3000
w jaki traktuje mnie nauczyciel, ośmieszając mnie
02:33
and using me as an example of failure.
39
141000
3000
i używając mnie jako przykład porażki.
02:36
So I told her.
40
144000
2000
Powiedziałem jej to.
02:38
At that age, obviously, I couldn't express it that way,
41
146000
4000
W takim wieku, oczywiście, nie mogłem tego wyrazić tymi słowami,
02:42
but I told her I didn't feel right.
42
150000
3000
niemniej, powiedziałem jej, że nie czuję się tam dobrze.
02:45
And then she just said, "You're going back to school tomorrow."
43
153000
2000
A wtedy ona odparła: "Wracasz jutro do szkoły".
02:47
And walked off. And I didn't expect that,
44
155000
2000
I poszła sobie. Nie tego się spodziewałem.
02:49
because I expected one of these ...
45
157000
4000
Oczekiwałem jednego z tych...
02:53
But I didn't get it.
46
161000
2000
Ale tego nie dostałem.
02:55
So I'm sitting there thinking.
47
163000
2000
Siedziałem więc i myślałem.
02:57
And as I looked down on the ground,
48
165000
4000
A kiedy spojrzałem na ziemię
03:01
I noticed there was some ants running around.
49
169000
4000
dostrzegłem biegające po niej mrówki.
03:05
And I went into this little fantasy world.
50
173000
2000
Wszedłem do tego małego świata fantazji.
03:07
And I thought,
51
175000
2000
I pomyślałem:
03:09
"These ants, are they looking for the queen ant?
52
177000
5000
"Czy te mrówki szukają królowej?
03:14
Or do they need somewhere to live?"
53
182000
2000
Czy może potrzebują miejsca, gdzie mogą zamieszkać?"
03:16
So I thought "Perhaps,
54
184000
2000
Pomyślałem "Może
03:18
if I made these ants some apartments,
55
186000
4000
jeśli zrobiłbym im mieszkania,
03:22
they'll move in."
56
190000
4000
wprowadziłby się do nich".
03:26
(Laughter)
57
194000
4000
(Śmiech)
03:30
So I did.
58
198000
2000
Tak więc zrobiłem.
03:32
And how I set about that, I got some splinters of wood.
59
200000
3000
Na początku wziąłem trochę drzazg.
03:35
And I sliced the little splinters of wood with a broken shard of glass,
60
203000
3000
I podzieliłem te małe kawałki drewna odłamkiem szkła.
03:38
constructed this little apartment.
61
206000
4000
Tak stworzyłem małe mieszkanko.
03:42
Well it looked like a little shanty shed when I'd finished.
62
210000
5000
Cóż, kiedy skończyłem wyglądało jak malutka rozklekotana szopa.
03:47
But I thought, perhaps the ant won't know, it'll probably move in.
63
215000
2000
Ale miałem nadzieję, że może mrówki tego nie zauważą i wprowadzą się.
03:49
And so they did.
64
217000
2000
Co nastąpiło.
03:51
That was a bit crude, at the time. And I made all these little apartments
65
219000
3000
Było to wówczas dość prymitywne. Zrobiłem te małe mieszkanka.
03:54
and little merry-go-rounds, seesaws and swings, little ladders.
66
222000
4000
i małe karuzele, huśtawki, bujaczki, małe drabinki.
03:58
And then I encouraged the ants to come 'round by putting sugar and things like that.
67
226000
4000
I zachęcałem mrówki, żeby na nie weszły, kładąc np. cukier.
04:02
And then I sat down and all the ants came along.
68
230000
6000
Wtedy usiadłem i mrówki przyszły.
04:08
And all I could hear was "Is this for us?"
69
236000
3000
Słyszałem tylko: "To wszystko dla nas?"
04:11
(Laughter)
70
239000
2000
(Śmiech)
04:13
And I say, "Yes, they're all for you."
71
241000
2000
Odparłem: "Tak, to wszystko dla was".
04:15
And they moved in, and decided not to pay me any rent.
72
243000
4000
Wprowadziły się, i ani myślały płacić czynsz.
04:19
(Laughter)
73
247000
3000
(Śmiech)
04:22
And from there I was watching this little world.
74
250000
3000
Od tego momentu zacząłem obserwować ten mały świat.
04:25
It became part of me.
75
253000
5000
I stał się on częścią mnie.
04:30
When I discovered that I had this gift,
76
258000
7000
Kiedy odkryłem mój dar
04:37
I wanted to experiment with this world
77
265000
4000
zapragnąłem eksperymentować ze światem,
04:41
that we can't see.
78
269000
2000
którego nie możemy zobaczyć.
04:43
So I realized that there was more to life
79
271000
3000
Zrozumiałem, że w życiu jest znacznie więcej
04:46
than just everything that we see around us that's huge.
80
274000
4000
niż te duże rzeczy, które nas otaczają.
04:50
So I started to educate myself on this molecular level.
81
278000
5000
Zacząłem zatem kształcić się na tym cząsteczkowym poziomie.
04:55
And as I got older, I continued. I showed my mother.
82
283000
4000
Dorastałem i uczyłem się. Pokazałem swoje prace mamie.
04:59
My mother told me to take it smaller.
83
287000
2000
Moja mama poradziła mi, żebym pracował na mniejszych rozmiarach.
05:01
Now I shall show you something here.
84
289000
4000
Teraz chciałbym coś wam pokazać.
05:05
And I'll explain.
85
293000
3000
Już wyjaśniam.
05:08
As you can see,
86
296000
3000
Jak widać,
05:11
that's a pinhead.
87
299000
2000
to jest główka od szpilki.
05:13
(Laughter)
88
301000
4000
(Śmiech)
05:17
(Applause)
89
305000
8000
(Oklaski)
05:25
Now that is called the Huf Haus.
90
313000
4000
Ta praca nazywa się Huf Haus.
05:29
The gentleman who commissioned me to do this
91
317000
2000
Człowiek, który mi ją zlecił
05:31
was a gentleman called Peter Huf.
92
319000
3000
nazywał się Peter Huf.
05:34
And he says to me "Willard, can you put my house on a pinhead?"
93
322000
4000
Zapytał mnie: "Williard, czy możesz umieścić mój dom na główce od szpilki?"
05:38
(Laughter)
94
326000
5000
(Śmiech)
05:43
So I say, "How are you going to fit in there?"
95
331000
3000
Odparłem: "A jak się pan tam zmieści?"
05:46
(Laughter)
96
334000
3000
(Śmiech)
05:49
And then he said to me,
97
337000
3000
Wtedy on odrzekł:
05:52
"I don't believe you can do it. Can you really do it?"
98
340000
3000
"Nie wierzę, że ci się uda. Naprawdę potrafisz to zrobić?"
05:55
And I says, "Well, try me."
99
343000
4000
Odpowiedziałem: "Mogę to udowodnić".
05:59
And then he said, "But I don't believe that you can do this." So I said, "OK."
100
347000
6000
On wtedy stwierdził: "Ale nie wierzę, że ci się uda". Odparłem tylko "OK".
06:05
So, to cut a long story short,
101
353000
2000
Tak więc, streszczając całą historię,
06:07
I went home, went underneath the microscope,
102
355000
2000
poszedłem do domu, wziąłem mikroskop
06:09
and I crushed up a piece of glass,
103
357000
4000
i skruszyłem kawałek szkła,
06:13
crushed it up.
104
361000
2000
na drobne kawałki.
06:15
And underneath the microscope
105
363000
2000
Pod mikroskopem
06:17
there were splinters of glass.
106
365000
2000
miałem odłamki szkła.
06:19
Some of them were quite jagged.
107
367000
3000
Niektóre były dość postrzępione.
06:22
So I was crushing up these pieces of glass,
108
370000
2000
Rozgniotłem więc je.
06:24
which, as you can see,
109
372000
3000
Które, jak widać,
06:27
that's the actual frame of the house.
110
375000
2000
tworzą właściwy szkielet domu.
06:29
And the actual roof is made up of a fiber,
111
377000
6000
Dach jest zrobiony z włókna...
06:35
which I found in my sister's old teddy bear.
112
383000
3000
które znalazłem w starym misiu przytulance mojej siostry.
06:38
(Laughter)
113
386000
3000
(Śmiech)
06:41
So I got the teddy bear and I said,
114
389000
2000
Tak więc wziąłem misia i spytałem:
06:43
"Do you mind if I pull out one of your fibers?"
115
391000
3000
"Masz coś przeciwko jeśli wyrwę jedno z twoich włókien?"
06:46
So I did.
116
394000
2000
I wyrwałem je.
06:48
And I looked at it beneath the microscope. And some of it was flat.
117
396000
3000
Obejrzałem je dokładnie pod mikroskopem. Niektóre jego części były płaskie.
06:51
So I decided to slice these up
118
399000
2000
Zdecydowałem więc pociąć włókno
06:53
with the tool that I make
119
401000
2000
narzędziem, które zrobiłem
06:55
by -- I sharpen the end of a needle into a blade.
120
403000
4000
poprzez przerobienie końcówki igły w ostrze.
06:59
And then I actually
121
407000
2000
A wtedy...
07:01
slow down my whole nervous system.
122
409000
3000
spowalniam cały mój system nerwowy.
07:04
And then I work between my heartbeat,
123
412000
3000
Pracuję między uderzeniami serca.
07:07
I have one-and-a-half seconds
124
415000
3000
Mam po półtorej sekundy,
07:10
to actually move.
125
418000
2000
aby wykonać ruch.
07:12
And at the same time I have to watch I don't inhale
126
420000
2000
Muszę również uważać, żeby nie wciągnąć z oddechem
07:14
my own work, at the same time.
127
422000
2000
swojej pracy.
07:16
(Laughter)
128
424000
3000
(Śmiech)
07:19
(Applause)
129
427000
6000
(Oklaski)
07:25
Because that has happened to me.
130
433000
2000
A zdarzyło mi się to.
07:27
(Laughter)
131
435000
4000
(Śmiech)
07:31
So what I did, like I said, come back to the glass.
132
439000
3000
Wracając więc do szkła -
07:34
I found these little bits of glass.
133
442000
2000
- wybrałem niewielkie odłamki.
07:36
And I had to make them square.
134
444000
3000
Musiałem je teraz przerobić na kwadraty.
07:39
So I'm thinking "How can I do this?"
135
447000
2000
Zastawiałem się: "Jak to zrobić?"
07:41
So what I did, I got an oilstone. Broke the edge of an oilstone off.
136
449000
4000
Wziąłem więc osełkę i odłamałem jej brzeg.
07:45
And what I did, I took pieces of glass. And I started to rub them.
137
453000
4000
Tak więc zacząłem pocierać kawałki szkła.
07:49
I used a little tweezer which I made from a hair clip.
138
457000
3000
Posługiwałem się przy tym małym szczypcami, które zrobiłem ze spinki do włosów.
07:52
And I built rubber around the end of the tweezer so it wouldn't crush the glass.
139
460000
4000
Otuliłem końcówki szczypców gumą, aby nie zmiażdżyć szkła.
07:56
And then I started rubbing, very very gently,
140
464000
5000
I zacząłem pocierać, bardzo, bardzo delikatnie.
08:01
till some of the edges were quite square. And then I constructed it.
141
469000
4000
aż niektóre krawędzie przybrały kształt kwadratu. Wtedy zabrałem się za konstruowanie.
08:05
And how I constructed it,
142
473000
2000
Robiłem to
08:07
is by making grooves in the top of the pinhead.
143
475000
3000
najpierw zrobiłem rowki w główce szpilki.
08:10
And then pushing the glass in with its own friction.
144
478000
3000
I ścisnąłem je ze szkłem, tak, że zachodziło tarcie.
08:13
And as I was doing it, what happened?
145
481000
3000
Cóż się stało, kiedy to robiłem?
08:16
The instrument that I used turned into a catapult.
146
484000
4000
Moje narzędzie zamieniło się w katapultę.
08:20
And it went like this ...
147
488000
4000
I wystrzeliło...
08:24
And then that was it.
148
492000
3000
I to było koniec.
08:27
(Laughter)
149
495000
1000
(Śmiech)
08:28
Gone.
150
496000
2000
Poszło.
08:30
So I'm thinking, "Mr. Huf isn't going to be very happy
151
498000
2000
Myślę więc sobie: "Pan Huf nie będzie zbyt zadowolony,
08:32
when I told him his house has gone to another,
152
500000
3000
kiedy mu powiem, że jego dom zniknął,
08:35
into the atmosphere somewhere."
153
503000
3000
rozpłynął się w powietrzu.
08:38
So to cut the story short,
154
506000
2000
Tak więc, koniec końców,
08:40
I decided that I had to go back and do it.
155
508000
2000
postanowiłem, że nie mam innego wyjścia, tylko zbudować go jeszcze raz.
08:42
So I found some more. And I decided to, sort of,
156
510000
3000
Wziąłem więc znów szkło. Postanowiłem
08:45
construct it very, very slowly,
157
513000
2000
pracować bardzo, bardzo wolno,
08:47
holding my breath, working between my heartbeat,
158
515000
3000
wstrzymując oddech, pracując pomiędzy uderzeniami serca,
08:50
and making sure everything is leveled.
159
518000
2000
upewniając się, że wszystko jest wypoziomowane.
08:52
Because it's such a small sculpture,
160
520000
4000
Ponieważ rzeźba jest tak mała,
08:56
nothing can go wrong.
161
524000
2000
nie można sobie pozwolić na błędy.
08:58
And I decided to build it up.
162
526000
3000
Wtedy mogłem już stawiać budynek.
09:01
Then I used fibers out of my jumper,
163
529000
3000
Użyłem włókien z mojego swetra,
09:04
which I held and stretched.
164
532000
2000
które przytrzymywałem i rozciągałem.
09:06
And made the beams going around the house.
165
534000
2000
Zrobiłem nimi belki wokół domu.
09:08
And the actual windows and the balcony
166
536000
2000
Okna i balkon
09:10
had to be sort of constructed.
167
538000
2000
również wymagały specjalnej konstrukcji.
09:12
I used a money spider's web
168
540000
2000
Zastosowałem więc sieć pajęczą.
09:14
to actually attach certain things,
169
542000
2000
aby połączyć pewne elementy.
09:16
which sent me insane.
170
544000
2000
Co doprowadzało mnie do szaleństwa.
09:18
But I managed to do it.
171
546000
3000
Lecz poradziłem sobie.
09:21
And when I finished it, I came back the next day.
172
549000
3000
Skończyłem i wróciłem następnego dnia,
09:24
I noticed that the house was occupied.
173
552000
4000
i zauważyłem, że dom był zajęty.
09:28
Have we ever heard of a dust mite?
174
556000
4000
Czy kiedykolwiek słyszeliście o roztoczu kurzowym?
09:32
Darren dust mite and his family moved in.
175
560000
2000
Darren roztocze wprowadził się z rodzinką.
09:34
(Laughter)
176
562000
3000
(Śmiech)
09:37
So basically I'd completed the house.
177
565000
4000
Tak więc zasadniczo ukończyłem dom.
09:41
And there you are.
178
569000
3000
Oto on.
09:44
(Applause)
179
572000
7000
(Oklaski)
09:51
(Laughter)
180
579000
2000
(Śmiech)
09:55
Right. As you can see,
181
583000
2000
Tak. Jak widać
09:57
Bart Simpson is having a little argument.
182
585000
4000
Bart Simpson jest w trakcie drobnej sprzeczki.
10:01
I think they're arguing about the space on the pin.
183
589000
3000
myślę, że poszło o przestrzeń na szpilce.
10:04
There's not enough room for the two of them.
184
592000
3000
Jest za mała dla nich dwóch.
10:07
So I didn't think he was going to throw Bart off.
185
595000
2000
Jednak nie wydaje mi się, że zamierzał zrzucić Barta.
10:09
I think he was just warning him actually.
186
597000
2000
Jedynie go ostrzegał.
10:11
But this one was made out of a nylon tag
187
599000
4000
Ta rzeźba jest wykonana z nylonowej etykiety
10:15
out of my shirt.
188
603000
2000
od mojej koszuli.
10:17
What I did, I plucked the tag out
189
605000
3000
Wyrwałem ją
10:20
and put it underneath the microscope.
190
608000
3000
i włożyłem pod mikroskop.
10:23
I used the needle which has got a slight blade on the end.
191
611000
3000
Używałem igły z lekko zaostrzoną końcówką.
10:26
Can anybody see the blade on the end of that needle?
192
614000
2000
Czy ktoś widzi ostrze na czubku tej igły?
10:28
Audience: No.
193
616000
2000
Publiczność: Nie.
10:30
WW: So what I did is the same process where I
194
618000
3000
WW: Znów musiałem więc
10:33
just kind of hold my breath
195
621000
3000
wstrzymać oddech
10:36
and just work away very, very slowly,
196
624000
4000
i pracować bardzo, bardzo wolno,
10:40
manipulating the plastic, cutting it, because it behaves different.
197
628000
4000
przekształcając plastik, ucinając kawałki. Zachowuje się on inaczej -
10:44
Whenever you work on that level, things behave different.
198
632000
3000
- zawsze na tym poziomie przedmioty zachowują się inaczej.
10:47
Because it's on this molecular level things change
199
635000
2000
Zmieniają się na poziomie cząsteczki
10:49
and they act different.
200
637000
2000
i reagują inaczej.
10:51
And sometimes they turn into little catapults and things go up in the air.
201
639000
3000
Czasami zamieniają się w małe katapulty i wyrzucają części w powietrze.
10:54
And, you know, all different things happen.
202
642000
3000
Różne rzeczy mogą się zdarzyć.
10:57
But I had to make a little barrier, going around it, out of cellophane,
203
645000
3000
Musiałem zbudować małą barierę z celofanu wokół,
11:00
to stop it moving.
204
648000
2000
aby utrzymać je w jednym miejscu.
11:02
Then static electricity set in.
205
650000
2000
Wtedy zaczęły się problemy z elektrycznością statyczną.
11:04
And it went ...
206
652000
2000
I poszło...
11:06
And I'm trying to remove it. And the static is interfering with everything.
207
654000
3000
Próbuję to usunąć, ale elektryczność oddziałuje na wszystko.
11:09
So there is sweat dripping off my head,
208
657000
3000
Kapie mi pot z czoła.
11:12
because I have to carve Homer Simpson like that, in that position.
209
660000
5000
Muszę więc strugać Homera Simpson w takiej pozycji.
11:17
And after I've cut out the shape,
210
665000
2000
Po wycięciu kształtu
11:19
then I have to make sure that there is room for Bart's neck.
211
667000
4000
muszę się upewnić, że zostawiłem miejsce na szyję Barta.
11:23
So after I've done the same thing,
212
671000
2000
Więc robię jeszcze raz to wszystko,
11:25
then I have to paint it.
213
673000
2000
i muszę jeszcze to teraz pomalować.?
11:27
And after I've actually sculpted them,
214
675000
2000
Po zakończeniu rzeźbienia
11:29
I have to paint them.
215
677000
2000
zostaje malowanie.
11:31
I experimented with a --
216
679000
3000
Eksperymentowałem ze...
11:34
I found a dead fly.
217
682000
2000
znalazłem martwą muchę.
11:36
And I plucked the hair off the fly's head.
218
684000
2000
Wyrwałem jej włos z głowy.
11:38
Decided to make a paintbrush.
219
686000
2000
Chciałem go użyć jako pędzel.
11:40
(Laughter)
220
688000
6000
(Śmiech)
11:46
But I would never do it to a living fly.
221
694000
4000
Nigdy nie zrobiłbym tego żywej musze.
11:50
(Laughter)
222
698000
3000
(Śmiech)
11:53
Because I've heard a fly in pain.
223
701000
5000
Wiem, jak brzmi mucha, którą boli.
11:58
And they go "Meow! Ow!"
224
706000
3000
Jęczą: "Aauuuu! Au!"
12:01
Even though they get on our nerves,
225
709000
2000
Mimo że działają nam na nerwy -
12:03
I would never kill an insect
226
711000
2000
nigdy nie zabiłbym owada,
12:05
because, "All creatures great and small" --
227
713000
4000
ponieważ: "Wszystkie stworzenia, małe i duże"...
12:09
there is a hymn that says that.
228
717000
2000
- jest o tym nawet piosenka.
12:11
So what I decided to do
229
719000
3000
Tak więc zdecydowałem się
12:14
is to pluck fine hair out of my face.
230
722000
4000
wyrwać drobny włosek z mojej twarzy.
12:18
And I looked at it underneath the microscope.
231
726000
4000
Przyjrzałem mu się pod mikroskopem.
12:22
That was the paintbrush.
232
730000
2000
To był mój pędzel.
12:24
And whilst I'm painting I have to be very careful,
233
732000
2000
Kiedy maluję, muszę bardzo uważać,
12:26
because the paint starts to turn into little blobs.
234
734000
3000
ponieważ farba zamienia się w małe kleksy,
12:29
And it starts to dry very quickly.
235
737000
4000
i bardzo szybko schnie.
12:33
So I have to be very quick.
236
741000
3000
Muszę więc działać szybko.
12:36
If I'm not, it will end up looking
237
744000
3000
Jeśli nie zdążę,
12:39
not like what it's supposed to look like.
238
747000
2000
figurka nie będzie wyglądać tak, jak powinna.
12:41
It could end up looking like Humpty Dumpty or somebody else.
239
749000
5000
Może przypominać Humpty Dumpty'ego albo jeszcze kogoś innego.
12:46
So I have to be very very careful.
240
754000
2000
Muszę więc bardzo uważać.
12:48
This one took me approximately,
241
756000
4000
Ta zajęła mi w przybliżeniu,
12:52
I would say, six to seven weeks.
242
760000
3000
powiedzmy, sześć, siedem tygodni.
12:55
My work, rough estimate,
243
763000
2000
Praca, mniej więcej,
12:57
sometimes five, six to seven weeks;
244
765000
3000
pięć, sześć tygodni.
13:00
you can't always anticipate.
245
768000
4000
Pośpiech czasem nie jest wskazany.
13:04
(Applause)
246
772000
7000
(Oklaski)
13:11
As you can see,
247
779000
2000
Tu mamy do czynienia
13:13
that's Charlton Heston brought down to size.
248
781000
2000
ze skromnym Charltonem Hestonem.
13:15
(Laughter)
249
783000
7000
(Śmiech)
13:22
He says to me, "Willard" --
250
790000
2000
Mówi "Williard" -
13:24
You can see him saying, "Why me?"
251
792000
4000
- można łatwo dostrzec, jak pyta: "Czemu ja?"
13:28
I says, "I enjoyed your film. That's why."
252
796000
2000
Ja na to: "Dlatego, że podobał mi się twój film".
13:30
As you can see, there's an aphid fly there.
253
798000
4000
Jak widać, mamy tu też muchę.
13:34
That's just to show the scale
254
802000
2000
Tak żeby pokazać skalę
13:36
and the actual size of the sculpture.
255
804000
3000
i realny rozmiar rzeźby.
13:39
I would say it probably measures ...
256
807000
5000
Na moje oko ma prawdopodobnie
13:44
a quarter of a millimeter.
257
812000
2000
jedną czwartą milimetra.
13:46
In America they say a period stop.
258
814000
2000
W Stanach nazywają to kropką.
13:48
So say if you cut a period stop in half,
259
816000
3000
Przypuśćmy, że podzieli się ją na pół -
13:51
a full stop, that's about the size of the whole thing.
260
819000
4000
- i się otrzyma mniej więcej jest wielkość rzeźby.
13:55
It's made -- the chariot is made of gold.
261
823000
4000
Powóz jest wykonany ze złota.
13:59
And Charlton Heston is made of a floating fiber,
262
827000
4000
A Charles Heston z latających włókien,
14:03
which I took out of the air.
263
831000
2000
które pobrałem z powietrza.
14:05
When the sunlight comes through the window you see these little fibers.
264
833000
3000
Można je dostrzec, kiedy światło słoneczne świeci przez okno.
14:08
And what I normally do is walk 'round a room --
265
836000
3000
Moja metoda polega więc na przejściu się po pokoju,
14:11
(Laughter) --
266
839000
4000
(Śmiech)
14:15
trying to find one. And then I put it underneath the microscope.
267
843000
3000
aby znaleźć takie włókno. Umieszczam je następnie pod mikroskopem.
14:18
I remember one time I was doing it, and the window was open.
268
846000
3000
Pamiętam, że pewnego razu, kiedy to robiłem, okno było otwarte.
14:21
And there was a lady standing by the bus stop.
269
849000
2000
Pewna pani stała na przystanku
14:23
And she saw me walking around like this.
270
851000
2000
i ujrzała mnie, tak chodzącego.
14:25
(Laughter)
271
853000
3000
(Śmiech)
14:28
And then she looked at me.
272
856000
2000
Spojrzała na mnie,
14:30
And then I went ...
273
858000
5000
a ja na to
14:35
And then she went, "Hmm, OK, he's not mad."
274
863000
3000
A ona: "Hmm. OK, nie jest szaleńcem".
14:38
Yeah, to actually do this thing --
275
866000
3000
Taak, aby wykonać tą rzeźbę -
14:41
the actual chariot is made of gold.
276
869000
3000
- sam powóz jest zrobiony ze złota.
14:44
I had a 24-karat gold ring.
277
872000
2000
Miałem 24-karatowy pierścionek.
14:46
And I cut off a little flake of gold.
278
874000
2000
Odciąłem maleńki płatek złota
14:48
And I bent it 'round,
279
876000
2000
i go pociąłem i powyginałem,
14:50
and made it into the chariot.
280
878000
2000
na kształt powozu.
14:52
And the horse is made from nylon.
281
880000
2000
Koń jest zrobiony z nylonu.
14:54
And the spider's web is for the reins on the horse.
282
882000
3000
Sieć pajęcza tworzy lejce.
14:57
To get the symmetrical shape of the horse
283
885000
2000
Zachowanie symetrii w kształcie konia
14:59
was very difficult,
284
887000
2000
było bardzo trudne...
15:01
because I had to get the horse to rear up
285
889000
2000
ponieważ się wierzgał. Musiałem więc ustawić go na dwóch nogach,
15:03
and look as though it was in some kind of action.
286
891000
2000
tak aby wyglądał dynamicznie.
15:05
When I did this one,
287
893000
2000
Ukończoną rzeźbę
15:07
a gentleman seen it and said to me,
288
895000
2000
zobaczył pewien pan i stwierdził:
15:09
"There's no way you can do this, you must have used some kind of machine.
289
897000
3000
"Niemożliwe, że sam ją wykonałeś, musiałeś użyć jakiejś maszyny.
15:12
There's no way a man can do that.
290
900000
2000
Człowiek nie byłby w stanie tego zrobić.
15:14
It must be a machine."
291
902000
2000
To musi być dzieło maszyny".
15:16
So I says, "OK then, if you say it's a machine ..."
292
904000
4000
Odparłem więc: "OK, jeśli się pan upiera..."
15:20
(Laughter)
293
908000
6000
(Śmiech)
15:26
(Applause)
294
914000
6000
(Oklaski)
15:32
That one took me approximately six weeks.
295
920000
5000
Ta zajęła mi około sześć tygodni.
15:40
(Applause)
296
928000
6000
(Oklaski)
15:46
The most famous statue in the world.
297
934000
3000
Najsłynniejsza statua na świecie.
15:49
This one, I would say,
298
937000
2000
Było to, muszę powiedzieć,
15:51
was a serious challenge.
299
939000
3000
poważne wyzwanie.
15:54
(Laughter)
300
942000
11000
(Śmiech)
16:05
Because I had to put the torch on the top.
301
953000
3000
Ponieważ musiałem umieścić na szczycie pochodnię.
16:08
That one is, more or less, the same type of process.
302
956000
4000
Proces jest mniej więcej taki sam.
16:12
The bottom of it is carved from a grain of sand,
303
960000
6000
Podest jest wykonany z ziaren piasku.
16:18
because I wanted to get a bit of the stone effect.
304
966000
2000
Chciałem bowiem uzyskać pewne wrażenie skały.
16:20
I used a microscopic shard of diamond
305
968000
3000
Użyłem odłamka diamentu,
16:23
to actually carve the actual base.
306
971000
2000
aby wyrzeźbić podest.
16:25
Well, I can look at this one and I can be very proud of this,
307
973000
4000
Cóż, gdy patrzę na tę rzeźbę przepełnia mnie duma.
16:29
because that statue has always sort of
308
977000
2000
Ponieważ Statua zawsze jakby
16:31
kept an image in my head of, you know,
309
979000
2000
była w mojej głowie obrazem
16:33
the beginning of people coming to America.
310
981000
4000
pierwszych osadników w Ameryce.
16:37
So it's sort of Ellis Island, and seeing America for the first time.
311
985000
4000
Tak więc to jest coś w rodzaju Wyspy Ellisa i ujrzenia Ameryki po raz pierwszy.
16:41
And that's the first thing they saw.
312
989000
2000
To pierwsza rzecz, którą widzieli ludzie.
16:43
So I wanted to have that little image.
313
991000
2000
Tak więc chciałem stworzyć ten mały obraz.
16:45
And this is it.
314
993000
3000
I oto on.
16:50
(Laughter)
315
998000
7000
(Śmiech)
16:57
And we all know that is the Hulk.
316
1005000
3000
A to, jak wszyscy wiemy, Hulk.
17:00
I wanted to create movement in the eye of a needle.
317
1008000
3000
Chciałem stworzyć ruch wewnątrz oczka igły.
17:03
Because we know we see needles,
318
1011000
2000
Ponieważ widzimy igły,
17:05
but people aren't familiar with the eye of a needle
319
1013000
2000
ale nie zauważamy jej oczka,
17:07
apart from putting a thread through it.
320
1015000
2000
poza momentem przełożenia nici.
17:09
So I broke the needle.
321
1017000
2000
Złamałem więc ją
17:11
And made a needle look like
322
1019000
3000
tak, aby wydawało się, że
17:14
the Hulk's broken it.
323
1022000
2000
to Hulk ją złamał.
17:16
It's -- I had to make little holes
324
1024000
1000
To jest - musiałem zrobić małe otwory
17:17
in the base of the needle, to shove his feet in.
325
1025000
2000
w podstawie igły, aby umieścić tam jego stopę.
17:19
So most of my work, I don't use glue.
326
1027000
3000
Przy większości prac nie używam kleju.
17:22
They go in with their own friction.
327
1030000
2000
Trzymają się dzięki swojemu własnemu tarciu.
17:24
And that's how I managed to do it.
328
1032000
2000
Tutaj również działałem w ten sposób.
17:26
As you can see, he's looking at the moment. He's got a little grimace on his face.
329
1034000
2000
Jak widać, właśnie spogląda z grymasem na twarzy.
17:28
And his mouth must be probably about
330
1036000
4000
Jego usta muszą mieć wielkość około
17:32
three microns.
331
1040000
3000
trzech mikronów.
17:35
So the eyes are probably about one micron or something.
332
1043000
4000
Tak więc oczy to pewnie około mikron.
17:41
That ship there,
333
1049000
4000
Ten okręt
17:45
that's made from 24-karat gold.
334
1053000
2000
jest zrobiony z 24-karatowego złota.
17:47
And I normally rig it with the web of a money spider.
335
1055000
4000
Zwykle powlekam je siecią pajęczą,
17:51
But I had to rig it with strands of glue.
336
1059000
3000
ale tu musiałem użyć włókien kleju.
17:54
Because the web of the spider, it was sending me insane,
337
1062000
3000
Sieć pająka doprowadzała mnie do furii,
17:57
because I couldn't get the web to move off.
338
1065000
3000
Nie mogłem jej przesunąć.
18:00
And that's 24-karat gold. And it's constructed. I built it.
339
1068000
3000
To 24-karatowe złoto. To wszystko konstrukcja, ja ją stworzyłem.
18:03
Constructed each plank of gold.
340
1071000
4000
Zbudowałem wszystkie deseczki?
18:07
And the whole thing is sort of symmetrical.
341
1075000
3000
Cała rzecz jest dość symetryczna.
18:10
The flag had to be made out of little strands of gold.
342
1078000
3000
Omasztowanie jest zrobione z włókien złota.
18:13
It's almost like doing a surgical operation to get this thing right.
343
1081000
6000
Właściwe wykonanie wymaga prawie chirurgicznej precyzji.
18:21
(Applause)
344
1089000
6000
(Oklaski)
18:27
As you can see, dressage.
345
1095000
4000
Proszę zwrócić uwagę na ubiór.
18:31
(Laughter)
346
1099000
2000
(Śmiech)
18:33
It's something I wanted to do just to show how I could get the symmetrical shape.
347
1101000
3000
Zrobiłem to jedynie, aby pokazać, jak mogę uzyskać symetryczny kształt.
18:36
The actual rigging on the reins on the horse
348
1104000
3000
Powłoka na lejcach konia
18:39
are made from the same sort of thing.
349
1107000
2000
jest wykonana z tego samego materiału.
18:41
And that was done with a particle from my shirt.
350
1109000
5000
Materiałem tym była cząsteczka mojej koszuli.
18:46
And the pinhead I've made green around there
351
1114000
4000
Użyłem główki od szpilki, którą zabarwiłem na zielono
18:50
by scraping the particles off a green shirt
352
1118000
3000
zdrapując cząsteczki z zielonej koszuli
18:53
and then pressed onto the needle.
353
1121000
2000
i wgniatając je na szpilkę.
18:55
It's very painstaking work,
354
1123000
2000
To niezmiernie żmudna praca,
18:57
but the best things come in small packages.
355
1125000
3000
ale najlepsze prezenty są zawsze w małych opakowaniach.
19:00
(Laughter)
356
1128000
2000
(Śmiech)
19:02
Bruno Giussani: Willard Wigan!
357
1130000
2000
Bruno Giussani: Williard Wigan!
19:04
(Applause)
358
1132000
3000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Willard Wigan - Micro-sculptorWillard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats.
Why you should listen
Willard Wigan has immortalized the Obama family in the eye of a needle and Muhammad Ali on the head of a match. In producing sculptures so incredibly small, he works under a microscope and employs ingenious tools, such as a fly's hair or an ex-girlfriend's eyelash for paintbrushes.
This passion for the diminutive stems from feelings of insignificance in Wigan's childhood. He was severely dyslexic but undiagnosed, and his teachers' harsh words drove him to hide in a nearby shed where he made shoes and hats for his friends, the ants. Today, his art has earned him national honors and critical acclaim, proving that some treasures can't be seen with the naked eye.
Willard Wigan | Speaker | TED.com