TEDGlobal 2011
Neil MacGregor: 2600 years of history in one object
Neil MacGregor: 2600 vjet histori në një objekt
Filmed:
Readability: 4.6
1,160,889 views
Një cilindër balte i mbuluar më shkrime Akadiane, i dëmtuar dhe i thyer, Cilindri i Kirit është një simbol i fuqishëm i tollerancës fetare dhe multi-kulturalismit. Në këtë diskutim interesant Neil MacGregor, drejtor i British Museum, gjurmon 2600 vjet histori të Lindjes së Mesme me anë të këtij objekti.
Neil MacGregor - Director of The British Museum
The writer and presenter of the BBC Radio 4 series "A History of the World in 100 Objects" and the accompanying book. Full bio
The writer and presenter of the BBC Radio 4 series "A History of the World in 100 Objects" and the accompanying book. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
The things we make
0
0
2000
Gjërat që ne prodhojmë
00:17
have one supreme quality --
1
2000
3000
kanë një cilësi supreme --
00:20
they live longer than us.
2
5000
2000
ato jetojnë më shumë se ne.
00:22
We perish, they survive;
3
7000
2000
Ne vdesim ato mbijetojnë;
00:24
we have one life, they have many lives,
4
9000
3000
ne kemi një jetë, ato kanë shumë jetë,
00:27
and in each life they can mean different things.
5
12000
3000
dhe në çdo jetë ato mund të thotë gjëra të ndryshme.
00:30
Which means that, while we all have one biography,
6
15000
3000
Që të thotë, ndërsa ne kemi një biografi
00:33
they have many.
7
18000
2000
ato kanë disa.
00:35
I want this morning to talk
8
20000
2000
Në këtë mëngjez dua të flas
00:37
about the story, the biography -- or rather the biographies --
9
22000
3000
rreth historisë, biografia -- ose më mirë biografitë --
00:40
of one particular object,
10
25000
3000
e një objekti të veçantë,
00:43
one remarkable thing.
11
28000
2000
një gjë e jashtëzakonshme.
00:45
It doesn't, I agree,
12
30000
2000
Nuk është, dakord,
00:47
look very much.
13
32000
2000
dicka e madhe.
00:49
It's about the size of a rugby ball.
14
34000
3000
Është e madhe sa një top regbije.
00:52
It's made of clay,
15
37000
2000
Është bërë prej balte,
00:54
and it's been fashioned
16
39000
2000
dhe i është dhënë forma
00:56
into a cylinder shape,
17
41000
3000
e një cilindri
00:59
covered with close writing
18
44000
2000
e mbuluar me shkrim të ngushtë
01:01
and then baked dry in the sun.
19
46000
3000
dhe pjekur në diell.
01:04
And as you can see,
20
49000
2000
Siç mund të shihni,
01:06
it's been knocked about a bit,
21
51000
2000
është pak e goditur,
01:08
which is not surprising
22
53000
2000
nuk është çudi,
01:10
because it was made two and a half thousand years ago
23
55000
3000
pasi është prodhuar dy mijë e pesëqind vjet më parë
01:13
and was dug up
24
58000
2000
dhe e gjetën
01:15
in 1879.
25
60000
2000
në vitin 1879.
01:17
But today,
26
62000
2000
Por sot,
01:19
this thing is, I believe,
27
64000
2000
besoj se, ky send është
01:21
a major player
28
66000
2000
është një lojtar i madh
01:23
in the politics of the Middle East.
29
68000
2000
në politicat e Lindjes së Mesme.
01:25
And it's an object
30
70000
2000
Dhe është një send
01:27
with fascinating stories
31
72000
2000
me histori interesante
01:29
and stories that are by no means over yet.
32
74000
4000
histori që ende nuk kanë marë fund.
01:33
The story begins
33
78000
2000
Historia fillon
01:35
in the Iran-Iraq war
34
80000
4000
në luftën Iran-Irak
01:39
and that series of events
35
84000
2000
kjo seri ngjarjesh
01:41
that culminated
36
86000
2000
që kulminoi
01:43
in the invasion of Iraq
37
88000
2000
me pushtimin e Irakut
01:45
by foreign forces,
38
90000
2000
nga forcat e huaja,
01:47
the removal of a despotic ruler
39
92000
2000
rrëzimi i një sundimtari despotik
01:49
and instant regime change.
40
94000
3000
dhe ndërrimi i menjëhershëm i regjimit.
01:52
And I want to begin
41
97000
2000
Dua të filloj
01:54
with one episode from that sequence of events
42
99000
2000
me një episod nga ajo sekuencë e ngjarjeve
01:56
that most of you would be very familiar with,
43
101000
3000
që shumica nga ju duhet ta njoh mirë,
01:59
Belshazzar's feast --
44
104000
2000
festa Belshatsarit --
02:01
because we're talking about the Iran-Iraq war
45
106000
2000
pasi ne flasim mbi luftën e Iran - Irak
02:03
of 539 BC.
46
108000
3000
të vitit 539 para erës sonë.
02:06
And the parallels
47
111000
2000
Dhe paralelismi
02:08
between the events
48
113000
2000
midis dy ngjarjeve
02:10
of 539 BC and 2003 and in between
49
115000
3000
të vitit 539 para erës sonë dhe vitit 2003 dhe në mes
02:13
are startling.
50
118000
2000
janë befasuese.
02:15
What you're looking at is Rembrandt's painting,
51
120000
2000
Kjo që po shikoni është pikturë e Rembrandit,
02:17
now in the National Gallery in London,
52
122000
2000
tani në National Gallery (Galleria Kombëtare) në Londër,
02:19
illustrating the text from the prophet Daniel
53
124000
2000
që illustron tekstin e profetit Daniel
02:21
in the Hebrew scriptures.
54
126000
3000
në shkrimet e shenjta hebraike.
02:24
And you all know roughly the story.
55
129000
2000
Dhe ju të gjithë e dini afërsisht historinë.
02:26
Belshazzar, the son of Nebuchadnezzar,
56
131000
3000
Belshatsar, biri i Nebukadnetsarit,
02:29
Nebuchadnezzar who'd conquered Israel, sacked Jerusalem
57
134000
3000
Nebukadnetsari, i cili kish pushtuar Izraelin, plaçkiti Jeruzalemin
02:32
and captured the people
58
137000
2000
zuri popullin
02:34
and taken the Jews back to Babylon.
59
139000
2000
dhe ktheu përsëri çifutët në Babiloni.
02:36
Not only the Jews, he'd taken the temple vessels.
60
141000
3000
Veç çifutëve, kish marë përdorëset e tempullit.
02:39
He'd ransacked, desecrated the temple.
61
144000
3000
Kish plaçkitur, përdhosur tempullin.
02:42
And the great gold vessels of the temple in Jerusalem
62
147000
3000
Dhe orenditë e mëdha prej ari të tempullit të Jeruzalemit
02:45
had been taken to Babylon.
63
150000
3000
u dërguan në Babiloni.
02:48
Belshazzar, his son,
64
153000
2000
Belshatsar, i biri,
02:50
decides to have a feast.
65
155000
2000
vendosi të jepte një festë.
02:52
And in order to make it even more exciting,
66
157000
2000
Për ta bëre atë më emocionuese,
02:54
he added a bit of sacrilege to the rest of the fun,
67
159000
3000
kish shtuar një grimë sakrilegj për ta bërë më arguetuese,
02:57
and he brings out the temple vessels.
68
162000
3000
nxori jashtë vazot prej ari të tempullit.
03:00
He's already at war with the Iranians,
69
165000
3000
Ai ish në luftë me iranianët ndërkohë,
03:03
with the king of Persia.
70
168000
2000
me mbretin e Persisë.
03:05
And that night, Daniel tells us,
71
170000
3000
Atë natë, Danieli na tregon,
03:08
at the height of the festivities
72
173000
2000
në kulmin e festimeve
03:10
a hand appeared and wrote on the wall,
73
175000
3000
u shfaq një dorë dhe shkroi në mur,
03:13
"You are weighed in the balance and found wanting,
74
178000
3000
"Ti u peshove në peshore dhe u gjet që të mungonte diçka,
03:16
and your kingdom is handed over
75
181000
2000
mbretëria jote u nda dhe iu dha
03:18
to the Medes and the Persians."
76
183000
2000
Medasve dhe Persianëve."
03:20
And that very night
77
185000
2000
Atë natë
03:22
Cyrus, king of the Persians, entered Babylon
78
187000
4000
Kiri, mbret i Persisë, hyri në Babiloni
03:26
and the whole regime of Belshazzar fell.
79
191000
5000
dhe regjimi i Belshatsarit u rrëzua.
03:31
It is, of course, a great moment
80
196000
2000
Është, natyrisht, një moment i rëndësishëm
03:33
in the history
81
198000
2000
në historinë
03:35
of the Jewish people.
82
200000
2000
e popullit çifut.
03:37
It's a great story. It's story we all know.
83
202000
2000
Është një histori e madhe. Është një histori që ne e njohim mirë.
03:39
"The writing on the wall"
84
204000
2000
"Shkrimi mbi mur"
03:41
is part of our everyday language.
85
206000
3000
është pjesë e gjuhës sone.
03:44
What happened next
86
209000
2000
Ç'ndodhi më vonë
03:46
was remarkable,
87
211000
2000
ishte e shquar,
03:48
and it's where our cylinder
88
213000
2000
ishte aty ku cilindri ynë
03:50
enters the story.
89
215000
2000
hyn në histori.
03:52
Cyrus, king of the Persians,
90
217000
2000
Kiri, mbreti i persianëve,
03:54
has entered Babylon without a fight --
91
219000
2000
hyri në Babiloni pa një luftim --
03:56
the great empire of Babylon,
92
221000
2000
perandoria madhështore e Babilonisë,
03:58
which ran from central southern Iraq
93
223000
2000
që shtrihej nga qendra e Irakut të jugut
04:00
to the Mediterranean,
94
225000
2000
deri në Mesdhe,
04:02
falls to Cyrus.
95
227000
2000
ra në duart e Kirit.
04:04
And Cyrus makes a declaration.
96
229000
4000
Kiri bëri një deklaratë.
04:08
And that is what this cylinder is,
97
233000
3000
Dhe kjo është ajo që ky cilindër është,
04:11
the declaration made by the ruler guided by God
98
236000
3000
declarata e bërë nga sudimtari i udhëhequr nga Perëndia
04:14
who had toppled the Iraqi despot
99
239000
4000
i cili përmbysi despotin iraken
04:18
and was going to bring freedom to the people.
100
243000
2000
dhe po i sillte popullit lirinë.
04:20
In ringing Babylonian --
101
245000
2000
Në Babilonisht --
04:22
it was written in Babylonian --
102
247000
2000
ishte shkruajtur në Babilonisht --
04:24
he says, "I am Cyrus, king of all the universe,
103
249000
3000
ai thosh "jam Kiri mbreti i gjithë universit,
04:27
the great king, the powerful king,
104
252000
2000
mbreti i madh, mbreti i fuqishëm
04:29
king of Babylon, king of the four quarters of the world."
105
254000
4000
mbret i Babilonisë, mbret i katër anëve të botës
04:33
They're not shy of hyperbole as you can see.
106
258000
3000
Siç e shihni nuk i strukeshin ekzagjerimeve.
04:36
This is probably
107
261000
2000
Ka mundësi
04:38
the first real press release
108
263000
2000
të jetë komunikata e parë për shtyp
04:40
by a victorious army
109
265000
2000
e një ushtrie fitimtare
04:42
that we've got.
110
267000
2000
që ne kemi.
04:44
And it's written, as we'll see in due course,
111
269000
2000
Dhe është shkrojtur, siç do e shohim pas pak,
04:46
by very skilled P.R. consultants.
112
271000
3000
prej konsulentësh të aftë në relacionet publike.
04:49
So the hyperbole is not actually surprising.
113
274000
3000
Ndaj hiperbola nuk është shumë e çuditëshme.
04:52
And what is the great king, the powerful king,
114
277000
2000
Dhe çfarë mbreti i madh, mbreti i fuqishëm,
04:54
the king of the four quarters of the world going to do?
115
279000
3000
mbreti i katër anëve të botës, do të bënte?
04:57
He goes on to say that, having conquered Babylon,
116
282000
3000
Ai vazhdon të thotë se, pasi pushtoi Babiloninë,
05:00
he will at once let all the peoples
117
285000
3000
do të lirojë të gjithë personat
05:03
that the Babylonians -- Nebuchadnezzar and Belshazzar --
118
288000
2000
që babilonezët -- Nebukadnetsari dhe Belshatsari --
05:05
have captured and enslaved
119
290000
2000
kishin zënë dhe bërë skllevër
05:07
go free.
120
292000
2000
duke i lënë ata të lirë.
05:09
He'll let them return to their countries.
121
294000
2000
Do ti linte të ktheheshin në vendet e tyre.
05:11
And more important,
122
296000
2000
Dhe më e rëndësishmja,
05:13
he will let them all recover
123
298000
2000
do ti lejonte të rimerrnin me vete
05:15
the gods, the statues,
124
300000
2000
pasuritë, statujat,
05:17
the temple vessels
125
302000
2000
orenditë e tempullit
05:19
that had been confiscated.
126
304000
2000
të cilat iu ishin konfiskuar.
05:21
All the peoples that the Babylonians had repressed and removed
127
306000
3000
Të gjithë njerëzit që babilonezët kishin shtypur dhe shpërngulur
05:24
will go home,
128
309000
2000
do të kthehen në shtëpi,
05:26
and they'll take with them their gods.
129
311000
3000
dhe do të marrin me vete perënditë e tyre.
05:29
And they'll be able to restore their altars
130
314000
3000
Dhe ata do të jenë në gjendje të venë ne vend altarët e tyre
05:32
and to worship their gods
131
317000
2000
dhe të adhurojnë perënditë e tyre
05:34
in their own way, in their own place.
132
319000
3000
në mënyrën e vet, në vendin e tyre.
05:37
This is the decree,
133
322000
2000
Ky është dekreti,
05:39
this object is the evidence
134
324000
3000
ky objekt është dëshmia
05:42
for the fact that the Jews,
135
327000
2000
e faktit se çifutët,
05:44
after the exile in Babylon,
136
329000
2000
pas mërgimit me forcë në Babiloni,
05:46
the years they'd spent sitting by the waters of Babylon,
137
331000
3000
vitet që kanë kaluar ulur pranë ujërave të Babilonisë,
05:49
weeping when they remembered Jerusalem,
138
334000
3000
duke vajtuar kujtonin Jeruzalemin,
05:52
those Jews were allowed to go home.
139
337000
3000
këtyre çifutëve ju lejua të ktheheshin në shtëpi.
05:55
They were allowed to return to Jerusalem
140
340000
2000
I lejohesh të ktheheshin në Jeruzalem
05:57
and to rebuild the temple.
141
342000
2000
dhe të rindërtonin tempullin.
05:59
It's a central document
142
344000
2000
Është një dokument qendror
06:01
in Jewish history.
143
346000
2000
në historinë hebraike.
06:03
And the Book of Chronicles, the Book of Ezra in the Hebrew scriptures
144
348000
4000
Libri i Kronikave, libri i Ezras në shkrimet hebraike
06:07
reported in ringing terms.
145
352000
2000
e raportuan me fjalë tingëlluese.
06:09
This is the Jewish version
146
354000
2000
Ky është versioni hebraik
06:11
of the same story.
147
356000
2000
e të njëjtës histori.
06:13
"Thus said Cyrus, king of Persia,
148
358000
2000
"Kështu foli Kiri, mbreti i Persisë,
06:15
'All the kingdoms of the earth have the Lord God of heaven given thee,
149
360000
3000
"Zoti i qiellit më dha të gjitha mbretëritë e tokës,
06:18
and he has charged me
150
363000
2000
dhe më ngarkoi
06:20
to build him a house in Jerusalem.
151
365000
2000
ti ngre një shtëpi në Jeruzalem.
06:22
Who is there among you of his people?
152
367000
2000
Kush nga ju është nga njerëzit e tij?
06:24
The Lord God be with him,
153
369000
2000
Zoti do të jetë me të
06:26
and let him go up.'"
154
371000
3000
dhe do e lërë të ngrihet."
06:29
"Go up" -- aaleh.
155
374000
2000
"Ngrihet" -- Aliyah.
06:31
The central element, still,
156
376000
3000
Përsëri, element qendror
06:34
of the notion of return,
157
379000
2000
kthimi,
06:36
a central part
158
381000
2000
një pjesë qendrore
06:38
of the life of Judaism.
159
383000
2000
e jetës në judaizëm.
06:40
As you all know, that return from exile,
160
385000
2000
Siç e dini, kthimi nga mërgimi,
06:42
the second temple,
161
387000
2000
tempulli i dytë,
06:44
reshaped Judaism.
162
389000
2000
çuan në një riorganizimin të Judaizmit.
06:46
And that change,
163
391000
2000
Dhe ndryshimi,
06:48
that great historic moment,
164
393000
2000
moment i madh historik,
06:50
was made possible by Cyrus, the king of Persia,
165
395000
4000
u bë i mundur nga Kiri, mbret i Persisë,
06:54
reported for us in Hebrew in scripture
166
399000
3000
raportuar për ne në hebraisht në shkrimet e shenjta
06:57
and in Babylonian in clay.
167
402000
3000
dhe në argjilën babilonase.
07:00
Two great texts,
168
405000
2000
Dy tekste të mëdhej,
07:02
what about the politics?
169
407000
2000
po politika?
07:04
What was going on
170
409000
2000
Çfarë po ndodhte
07:06
was the fundamental shift in Middle Eastern history.
171
411000
3000
ishte ndryshim themelor në historinë e Lindjes së Mesme.
07:09
The empire of Iran, the Medes and the Persians,
172
414000
3000
Perandoria e Iranit, Medasve dhe persianëve,
07:12
united under Cyrus,
173
417000
2000
bashkuar nën Kirin,
07:14
became the first great world empire.
174
419000
4000
u bë perandoria e parë e madhe në botë.
07:18
Cyrus begins in the 530s BC.
175
423000
3000
Kiri filloi në vitin 530s para erës sonë.
07:21
And by the time of his son Darius,
176
426000
4000
Dhe në kohën e të birit, Darit
07:25
the whole of the eastern Mediterranean
177
430000
3000
i gjithë Mesdheu lindor
07:28
is under Persian control.
178
433000
2000
është nën kontrollin persian.
07:30
This empire is, in fact,
179
435000
2000
Kjo perandori është, në fakt,
07:32
the Middle East as we now know it,
180
437000
2000
Lindja e Mesme ashtu siç e njohim ne,
07:34
and it's what shapes the Middle East as we now know it.
181
439000
3000
dhe kjo është ajo që formon Lindjen e Mesme si e njohim ne.
07:37
It was the largest empire the world had known until then.
182
442000
2000
Ajo ishte perandoria më e madhe që bota e kishte njohur deri atëherë.
07:39
Much more important,
183
444000
2000
Shumë më e rëndësishme,
07:41
it was the first
184
446000
2000
ai ishte i pari
07:43
multicultural, multifaith state
185
448000
2000
shtet multikulturor, shumë fetar
07:45
on a huge scale.
186
450000
2000
në një shkallë të madhe.
07:47
And it had to be run in a quite new way.
187
452000
2000
Dhe duhej udhëhequr në një mënyrë mjaft të re.
07:49
It had to be run in different languages.
188
454000
2000
Duhej të menaxhohej në gjuhë të ndryshme.
07:51
The fact that this decree is in Babylonian says one thing.
189
456000
3000
Fakti që ky dekret është në babilonisht thotë një gjë.
07:54
And it had to recognize their different habits,
190
459000
2000
Duhet të njihte zakonet e tyre të ndryshme,
07:56
different peoples, different religions, different faiths.
191
461000
3000
popujt të ndryshëm, të feve të ndryshme, të besimeve të ndryshme.
07:59
All of those are respected by Cyrus.
192
464000
3000
Të gjitha ato respektoheshin nga Kiri.
08:02
Cyrus sets up a model
193
467000
2000
Kiri krijon një model
08:04
of how you run
194
469000
2000
se si drejtohet
08:06
a great multinational, multifaith, multicultural society.
195
471000
5000
një shoqëri e madhe shumëkombëshe, shumë fetare, multikulturore.
08:11
And the result of that
196
476000
2000
Dhe rezultat i saj
08:13
was an empire that included the areas you see on the screen,
197
478000
3000
ishte një perandori që përfshinte zonat që ju shihni në ekran,
08:16
and which survived for 200 years of stability
198
481000
3000
që mbijetoi për 200 vjet me stabilitet
08:19
until it was shattered by Alexander.
199
484000
3000
derisa u shpartallua nga Aleksandri.
08:22
It left a dream of the Middle East as a unit,
200
487000
2000
Ajo la një ëndërr të Lindjes së Mesme si një njësi,
08:24
and a unit where people of different faiths
201
489000
2000
një njësi ku njerëzit e besimeve të ndryshme
08:26
could live together.
202
491000
2000
mund të jetojnë së bashku.
08:28
The Greek invasions ended that.
203
493000
2000
Pushtimet greke i dhanë fund atyre.
08:30
And of course, Alexander couldn't sustain a government
204
495000
3000
Natyrisht, Aleksandri nuk mundi të krijojë një qeveri
08:33
and it fragmented.
205
498000
2000
dhe ajo u fragmentua.
08:35
But what Cyrus represented
206
500000
2000
Ajo që Kiri përfaqësoi
08:37
remained absolutely central.
207
502000
2000
mbeti absolutisht qendror.
08:39
The Greek historian Xenophon
208
504000
3000
Historiani grek Ksenofoni
08:42
wrote his book "Cyropaedia"
209
507000
2000
shkruajti këtë libër "Kiropedia"
08:44
promoting Cyrus as the great ruler.
210
509000
2000
ku promovonte Kirin si një sundimtar madhështor.
08:46
And throughout European culture afterward,
211
511000
3000
Dhe në kulturën europiane që pasoi,
08:49
Cyrus remained the model.
212
514000
3000
Kiri mbeti një model.
08:52
This is a 16th century image
213
517000
2000
Ky është një imazh i shekullit të gjashtëmbëdhjetë
08:54
to show you how widespread
214
519000
2000
që tregon se sa i përhapur
08:56
his veneration actually was.
215
521000
3000
përnderimi i tij ishte.
08:59
And Xenophon's book on Cyrus
216
524000
2000
Libri i Ksenofonit mbi Kirin
09:01
on how you ran a diverse society
217
526000
3000
mbi qeverisjen e një shoqërie të ndryshme
09:04
was one of the great textbooks
218
529000
2000
qe një nga librat e rëndësishëm
09:06
that inspired the Founding Fathers
219
531000
2000
që frymëzoi themeluesit
09:08
of the American Revolution.
220
533000
2000
e Revolucionit Amerikan.
09:10
Jefferson was a great admirer --
221
535000
2000
Jefferson ishte një admirues i madh --
09:12
the ideals of Cyrus
222
537000
2000
idealet e Kirit
09:14
obviously speaking to those 18th century ideals
223
539000
2000
natyrisht të flasësh për idealet e shekullit të 18
09:16
of how you create religious tolerance
224
541000
2000
se si ju e krijoni tolerancën fetare
09:18
in a new state.
225
543000
3000
në një shtet të ri.
09:23
Meanwhile, back in Babylon,
226
548000
2000
Ndërkohë, në Babiloni,
09:25
things had not been going well.
227
550000
2000
gjërat nuk janë duke vajtur mirë.
09:27
After Alexander, the other empires,
228
552000
3000
Pas Aleksandrit, perandoritë e tjera,
09:30
Babylon declines, falls into ruins,
229
555000
3000
Babilonia perëndoi, ra në rrënojë,
09:33
and all the traces of the great Babylonian empire are lost --
230
558000
4000
dhe të gjitha gjurmët e perandorisë së Babilonisë së madhe janë zhdukur --
09:37
until 1879
231
562000
2000
deri në vitin 1879
09:39
when the cylinder is discovered
232
564000
3000
kur u zbulua ky cilindër
09:42
by a British Museum exhibition digging in Babylon.
233
567000
3000
nga një ekspozitë e British Museum të gërmimeve në Babiloni.
09:45
And it enters now another story.
234
570000
3000
Aty hyri një histori e re.
09:48
It enters that great debate
235
573000
2000
Ajo hyn në atë debat të madh
09:50
in the middle of the 19th century:
236
575000
2000
në mes të shekullit të 19:
09:52
Are the scriptures reliable? Can we trust them?
237
577000
3000
Janë shkrimet e shenjta të vërteta? A mund ti besojmë atyre?
09:55
We only knew
238
580000
2000
I vetmi burim historik
09:57
about the return of the Jews and the decree of Cyrus
239
582000
2000
rreth kthimit të çifutëve dhe dekretit të Kirit
09:59
from the Hebrew scriptures.
240
584000
2000
ishte nga shkrimet hebraike.
10:01
No other evidence.
241
586000
2000
Asnjë provë tjetër.
10:03
Suddenly, this appeared.
242
588000
2000
Papritmas, u shfaq.
10:05
And great excitement
243
590000
2000
Dhe eksitim të madh
10:07
to a world where those who believed in the scriptures
244
592000
2000
në një botë ku ata që besonin në shkrimet e shenjta
10:09
had had their faith in creation shaken
245
594000
2000
kishin patur ndonjë lëkundje rreth besimit
10:11
by evolution, by geology,
246
596000
2000
nga evolucioni, nga gjeologjia
10:13
here was evidence
247
598000
2000
aty ata kishin një provë
10:15
that the scriptures were historically true.
248
600000
2000
që shkrimet e shenjta ishin historikisht të vërteta.
10:17
It's a great 19th century moment.
249
602000
3000
Ishte nje moment i rëndësishëm i shekullit të 19.
10:20
But -- and this, of course, is where it becomes complicated --
250
605000
5000
Por -- kjo, natyrisht, qe aty ku u koklavit --
10:25
the facts were true,
251
610000
2000
faktet ishin të vërteta,
10:27
hurrah for archeology,
252
612000
3000
hurrah për arkeologjoninë,
10:30
but the interpretation was rather more complicated.
253
615000
3000
por interpretimi ishte mjaft më i komplikuar.
10:33
Because the cylinder account and the Hebrew Bible account
254
618000
3000
Pasi raporti i cilindrit dhe raporti i Bilbës hebraike
10:36
differ in one key respect.
255
621000
2000
ndryshojnë në një aspekt kyç.
10:38
The Babylonian cylinder
256
623000
2000
Cilindri babilonez
10:40
is written by the priests
257
625000
2000
është shkruar nga priftërinjtë
10:42
of the great god of Bablyon, Marduk.
258
627000
2000
e Mardukut, perëndia i madh babilonez.
10:44
And, not surprisingly,
259
629000
2000
Ndaj, nuk është e habitëshme
10:46
they tell you that all this was done by Marduk.
260
631000
2000
kur ata thonë që gjithçka që ndodhi ishte falë perëndisë Marduk.
10:48
"Marduk, we hold, called Cyrus by his name."
261
633000
3000
"Marduku, ne supozojmë, thërriste Kirin në emër".
10:51
Marduk takes Cyrus by the hand,
262
636000
3000
Marduku mori Kirin përdore,
10:54
calls him to shepherd his people
263
639000
2000
i bën thirrje atij për të mbrojtur popullin e tij
10:56
and gives him the rule of Babylon.
264
641000
3000
dhe i jep atij sundimin e Babilonisë.
10:59
Marduk tells Cyrus
265
644000
2000
Marduku i thotë Kirit
11:01
that he will do these great, generous things
266
646000
2000
të bëjë këto gjëra të mëdha, bujare
11:03
of setting the people free.
267
648000
2000
ti japi popullit lirinë.
11:05
And this is why we should all be grateful to
268
650000
2000
Kjo është arsyeja pse ne të gjithë duhet ti jemi mirënjohës
11:07
and worship Marduk.
269
652000
2000
dhe adhurojmë Mardukun.
11:09
The Hebrew writers
270
654000
2000
Shkrimtarët hebrenj
11:11
in the Old Testament,
271
656000
2000
në Dhjatën e Vjetër,
11:13
you will not be surprised to learn,
272
658000
3000
nuk do të mbeteni të befasuar kur të mësoni
11:16
take a rather different view of this.
273
661000
2000
që kanë një pikëpamje tjetër.
11:18
For them, of course, it can't possibly by Marduk
274
663000
2000
Për ta, sigurisht, është e pamundur që Marduku
11:20
that made all this happen.
275
665000
2000
bëri që gjithë kjo të ndodhë.
11:22
It can only be Jehovah.
276
667000
2000
Ai mund të jetë vetëm Jehovai.
11:24
And so in Isaiah,
277
669000
2000
Dhe kështu në Isaia,
11:26
we have the wonderful texts
278
671000
2000
ne kemi tekste të mrekullueshme
11:28
giving all the credit of this,
279
673000
2000
që i japin të gjithë meritën,
11:30
not to Marduk
280
675000
1000
jo Mardukut
11:31
but to the Lord God of Israel --
281
676000
3000
por Zotit, Perëndisë së Izraelit --
11:34
the Lord God of Israel
282
679000
2000
Zoti, Perëndia i Izraelit
11:36
who also called Cyrus by name,
283
681000
2000
i cili gjithashtu thirri Kirin me emër,
11:38
also takes Cyrus by the hand
284
683000
3000
po ashtu e mori Kirin përdore
11:41
and talks of him shepherding his people.
285
686000
2000
dhe i tha të mbronte popullin e tij.
11:43
It's a remarkable example
286
688000
2000
Është një shembull i shquar
11:45
of two different priestly appropriations of the same event,
287
690000
4000
e dy përvetësimeve të ndryshme të priftërinjve të njëjtës ngjarje,
11:49
two different religious takeovers
288
694000
2000
dy përvetësime të ndryshme fetare
11:51
of a political fact.
289
696000
2000
të fakteve politike.
11:53
God, we know,
290
698000
2000
Perëndia, ne e dimë,
11:55
is usually on the side of the big battalions.
291
700000
2000
është zakonisht nga ana e ushtrive të mëdha.
11:57
The question is, which god was it?
292
702000
3000
Pyetja është, cili zot ishte ai?
12:00
And the debate unsettles
293
705000
2000
Debati turbullon
12:02
everybody in the 19th century
294
707000
2000
të gjithë në shekullin e 19
12:04
to realize that the Hebrew scriptures
295
709000
2000
të kuptojnë se shkrimet e shenjta hebraike
12:06
are part of a much wider world of religion.
296
711000
3000
janë pjesë e një bote shumë më të gjerë të fesë.
12:09
And it's quite clear
297
714000
2000
Dhe kjo është mjaft e qartë
12:11
the cylinder is older than the text of Isaiah,
298
716000
3000
cilindri është më i vjetër se teksti i Isaias,
12:14
and yet, Jehovah is speaking
299
719000
2000
dhe akoma, Jehovai po flet
12:16
in words very similar
300
721000
2000
me fjalë shumë të ngjashme
12:18
to those used by Marduk.
301
723000
2000
me ato të përdorura nga Marduk.
12:20
And there's a slight sense that Isaiah knows this,
302
725000
3000
Ka një ndjenjë të vogël që Isaia e di këtë,
12:23
because he says,
303
728000
2000
pasi ai thotë,
12:25
this is God speaking, of course,
304
730000
3000
po flet Zoti, natyrisht,
12:28
"I have called thee by thy name
305
733000
2000
"Unë të kam thirrur ty në emër
12:30
though thou hast not known me."
306
735000
2000
edhe pse ti nuk ke njohur mua. "
12:32
I think it's recognized
307
737000
2000
Unë mendoj se është e njohur
12:34
that Cyrus doesn't realize
308
739000
2000
se Kiri nuk e kupton
12:36
that he's acting under orders from Jehovah.
309
741000
3000
se ai është duke vepruar nën urdhërat e Jehovait.
12:39
And equally, he'd have been surprised that he was acting under orders from Marduk.
310
744000
3000
Dhe në mënyrë të barabartë, ai do të ketë qenë i befasuar që ai ishte duke vepruar nën urdhërat e Mardukut.
12:42
Because interestingly, of course,
311
747000
2000
Sepse interesant, sigurisht,
12:44
Cyrus is a good Iranian
312
749000
2000
Kiri është një iranian i mirë
12:46
with a totally different set of gods
313
751000
2000
me një seri krejtësisht të ndryshme të perëndive
12:48
who are not mentioned in any of these texts.
314
753000
2000
që nuk janë përmendur në ndonjë nga këto tekste.
12:50
(Laughter)
315
755000
2000
(Të qeshura)
12:52
That's 1879.
316
757000
2000
Ky është viti 1879.
12:54
40 years on
317
759000
2000
Kaluan 40 vjet
12:56
and we're in 1917,
318
761000
3000
dhe jemi në vitin 1917,
12:59
and the cylinder enters a different world.
319
764000
2000
cilindri hyn në një botë tjetër.
13:01
This time, the real politics
320
766000
2000
Këtë herë, politika reale
13:03
of the contemporary world --
321
768000
2000
e botës bashkëkohore --
13:05
the year of the Balfour Declaration,
322
770000
3000
viti i Deklaratës Balfour,
13:08
the year when the new imperial power in the Middle East, Britain,
323
773000
3000
viti kur pushteti i ri perandorak në Lindjen e Mesme, Britania,
13:11
decides that it will declare
324
776000
2000
vendos se do të deklarojë
13:13
a Jewish national home,
325
778000
2000
një atdhe Hebraik,
13:15
it will allow
326
780000
2000
që do lejojë
13:17
the Jews to return.
327
782000
2000
kthimin e çifutëve.
13:19
And the response to this
328
784000
2000
Përgjigja e kësaj
13:21
by the Jewish population in Eastern Europe is rhapsodic.
329
786000
3000
nga popullata çifute në Evropën Lindore është rapsodike.
13:24
And across Eastern Europe,
330
789000
2000
Dhe në të gjithë Evropën Lindore,
13:26
Jews display pictures of Cyrus
331
791000
2000
çifutët vinin fotografinë e Kirit
13:28
and of George V
332
793000
2000
dhe mbretit Gjergj V
13:30
side by side --
333
795000
2000
krah për krah --
13:32
the two great rulers
334
797000
2000
dy sundimtarët e mëdhenj
13:34
who have allowed the return to Jerusalem.
335
799000
3000
të cilët lejuan kthimin në Jeruzalem.
13:37
And the Cyrus cylinder comes back into public view
336
802000
3000
Cilindri i Kirit u kthye në dispozicion të publikut
13:40
and the text of this
337
805000
2000
Dhe teksti i tij
13:42
as a demonstration of why what is going to happen
338
807000
3000
një demostrim i asaj që po ndodhte
13:45
after the war is over in 1918
339
810000
3000
pas luftës në fund të vitit 1918
13:48
is part of a divine plan.
340
813000
3000
është pjesë e një plani hyjnor.
13:51
You all know what happened.
341
816000
2000
Të gjithë ne e dimë se çndodhi.
13:53
The state of Israel is setup,
342
818000
3000
Shteti i Israelit u themelua,
13:56
and 50 years later, in the late 60s,
343
821000
3000
50 vjet më vonë, nga fundi i viteve 60,
13:59
it's clear that Britain's role as the imperial power is over.
344
824000
3000
është e qartë që roli i Britanisë si fuqi imperialiste kish marrë fund.
14:02
And another story of the cylinder begins.
345
827000
3000
Një histori tjetër e cilindrit fillon.
14:05
The region, the U.K. and the U.S. decide,
346
830000
2000
Rajoni, Mbretëria e Bashkuar dhe ShBA vendosin,
14:07
has to be kept safe from communism,
347
832000
3000
si duhet të ruhen nga komunizmi,
14:10
and the superpower that will be created to do this
348
835000
3000
dhe superfuqia që duhej krijuar për ta bërë këtë
14:13
would be Iran, the Shah.
349
838000
2000
do të ishte Irani, Shahu i Persisë.
14:15
And so the Shah invents an Iranian history,
350
840000
3000
Ndaj Shahu trilloi një histori iraniane,
14:18
or a return to Iranian history,
351
843000
2000
apo një kthim të historisë iraniane,
14:20
that puts him in the center of a great tradition
352
845000
3000
që vinte atë në qendër të një tradite të madhe
14:23
and produces coins
353
848000
2000
dhe shtypi monedha
14:25
showing himself
354
850000
2000
ku tregonte veten
14:27
with the Cyrus cylinder.
355
852000
2000
me cilindrin e Kirit.
14:29
When he has his great celebrations in Persepolis,
356
854000
3000
Kur kish festimet e tij e mëdha në Persepoli,
14:32
he summons the cylinder
357
857000
2000
ai mori cilindrin
14:34
and the cylinder is lent by the British Museum, goes to Tehran,
358
859000
3000
cilindri u dha hua nga British Museum, shkon në Teheran,
14:37
and is part of those great celebrations
359
862000
2000
dhe eshte pjese e atyre festimeve të mëdha
14:39
of the Pahlavi dynasty.
360
864000
3000
të dinastisë Pahlavi.
14:42
Cyrus cylinder: guarantor of the Shah.
361
867000
3000
Cilindri i Kirit, garant i Shahut.
14:45
10 years later, another story:
362
870000
3000
10 vjet më vonë, një histori tjetër:
14:48
Iranian Revolution, 1979.
363
873000
2000
Revolucioni iranian, viti 1979.
14:50
Islamic revolution, no more Cyrus;
364
875000
2000
Revolucioni islamik, jo më Kiri;
14:52
we're not interested in that history,
365
877000
2000
nuk na intereson kjo histori,
14:54
we're interested in Islamic Iran --
366
879000
3000
jemi të interesuar për Iranin islamik --
14:57
until Iraq,
367
882000
2000
deri sa Iraku,
14:59
the new superpower that we've all decided should be in the region,
368
884000
3000
superfuqia e re që kemi vendosur që duhet të jenë në rajon,
15:02
attacks.
369
887000
2000
sulmon.
15:04
Then another Iran-Iraq war.
370
889000
2000
Një tjetër luftë Iran-Irak.
15:06
And it becomes critical for the Iranians
371
891000
2000
Dhe kjo bëhet kritike për iranianët
15:08
to remember their great past,
372
893000
3000
të kujtojnë të kaluarën e tyre madhështore,
15:11
their great past
373
896000
2000
të kaluarën e tyre madhështore
15:13
when they fought Iraq and won.
374
898000
3000
kur luftuan kundër Irakut dhe fituan.
15:16
It becomes critical to find a symbol
375
901000
2000
U bë kritike për të gjetur një simbol
15:18
that will pull together all Iranians --
376
903000
3000
që do të tërheqë së bashku të gjithë iranianët -
15:21
Muslims and non-Muslims,
377
906000
2000
muslimanët dhe jo-muslimanët,
15:23
Christians, Zoroastrians, Jews living in Iran,
378
908000
3000
Të krishterët, zoroastrianët, hebrenjtë që jetojnë në Iran,
15:26
people who are devout, not devout.
379
911000
2000
njerëz që janë të devotshëm, jo të devotshëm.
15:28
And the obvious emblem is Cyrus.
380
913000
3000
Dhe emblemë e dukshme është Kiri.
15:31
So when the British Museum and Tehran National Musuem
381
916000
3000
Pra, kur British Museum dhe Muzeu Kombëtar i Teheranit
15:34
cooperate and work together, as we've been doing,
382
919000
2000
kooperojnë dhe bashkëpunojnë, siç ishim duke bërë,
15:36
the Iranians ask for one thing only
383
921000
2000
iranianët kërkonin vetëm një gjë
15:38
as a loan.
384
923000
2000
si një hua.
15:40
It's the only object they want.
385
925000
2000
Ishte i vetmi objekt që ata dëshironin.
15:42
They want to borrow the Cyrus cylinder.
386
927000
2000
Donin të merrnin hua cilindrin e Kirit.
15:44
And last year,
387
929000
2000
Vitin e kaluar,
15:46
the Cyrus cylinder went to Tehran
388
931000
4000
cilindri i Kirit vajti në Teheran
15:50
for the second time.
389
935000
3000
për herë të dytë.
15:53
It's shown being presented here, put into its case
390
938000
3000
Është vënë në shikim të publikut, brenda këllëfit të tij
15:56
by the director of the National Museum of Tehran,
391
941000
3000
nga drejtori i Muzeut Kombëtar të Teheranit,
15:59
one of the many women in Iran in very senior positions,
392
944000
3000
njëra nga ato shumë gra në Iran me një pozitë të rëndësishme
16:02
Mrs. Ardakani.
393
947000
2000
Zonja Ardakani.
16:04
It was a huge event.
394
949000
2000
Kjo ishte një ngjarje e madhe.
16:06
This is the other side of that same picture.
395
951000
3000
Kjo është ana tjetër e së njëjtës pamje.
16:09
It's seen in Tehran
396
954000
3000
U vizitua në Teheran
16:12
by between one and two million people
397
957000
2000
nga rreth një a dy milion njerëz
16:14
in the space of a few months.
398
959000
2000
në hapësirën e disa muajve.
16:16
This is beyond any blockbuster exhibition
399
961000
2000
Kjo tejkalon çdo ekspozitë të suksesshme
16:18
in the West.
400
963000
2000
në Perëndim.
16:20
And it's the subject of a huge debate
401
965000
3000
Dhe kjo është objekt i një debati të madh
16:23
about what this cylinder means, what Cyrus means,
402
968000
3000
rreth asaj se çfarë cilindri përfaqëson, çfarë Kiri përfaqëson,
16:26
but above all, Cyrus as articulated through this cylinder --
403
971000
3000
por mbi të gjitha, si artikulohet Kiri përmes këtij cilindri --
16:29
Cyrus as the defender of the homeland,
404
974000
3000
Kiri si mbrojtës i mëmëdheut,
16:32
the champion, of course, of Iranian identity
405
977000
2000
kampioni, natyrisht, i identitetit iranian
16:34
and of the Iranian peoples,
406
979000
2000
dhe i popullit iranian,
16:36
tolerant of all faiths.
407
981000
2000
tolerant me të gjitha fetë.
16:38
And in the current Iran,
408
983000
2000
Dhe në Iranin e sotëm,
16:40
Zoroastrians and Christians have guaranteed places
409
985000
3000
zoroastrianët dhe të krishterët kanë vende të garantuara
16:43
in the Iranian parliament, something to be very, very proud of.
410
988000
3000
në parlamentin iranian, diçka për të qënë shumë, shumë krenar.
16:46
To see this object in Tehran,
411
991000
3000
Për të parë këtë objekt në Teheran,
16:49
thousands of Jews living in Iran
412
994000
2000
mijëra hebrenj që jetojnë në Iran
16:51
came to Tehran to see it.
413
996000
2000
vajtën në Teheran ta shihnin atë.
16:53
It became a great emblem,
414
998000
2000
Ai u bë një simbol i madh,
16:55
a great subject of debate
415
1000000
2000
një objekt i madh i një debati
16:57
about what Iran is at home and abroad.
416
1002000
3000
për atë që Irani është brenda dhe jashtë vendit.
17:00
Is Iran still to be the defender of the oppressed?
417
1005000
3000
A është Irani ende mbrojtës i shtypurve?
17:03
Will Iran set free the people
418
1008000
2000
A e mban Irani popullin e lirë
17:05
that the tyrants have enslaved and expropriated?
419
1010000
3000
të cilin tiranët e skllavëruan dhe e shpronësuan?
17:08
This is heady national rhetoric,
420
1013000
3000
Kjo është retorikë marramendëse kombëtare,
17:11
and it was all put together
421
1016000
2000
dhe kjo ishte ishte mbledhur
17:13
in a great pageant
422
1018000
2000
në një rikonstruksion historik
17:15
launching the return.
423
1020000
2000
për fillimin e kthimit.
17:17
Here you see this out-sized Cyrus cylinder on the stage
424
1022000
3000
Këtu shihni cilindrin e zmadhuar të Kirit në skenë
17:20
with great figures from Iranian history
425
1025000
3000
me figura madhështore të historisë iraniane
17:23
gathering to take their place
426
1028000
2000
të mbledhur për të zënë vend
17:25
in the heritage of Iran.
427
1030000
3000
në trashëgiminë e Iranit.
17:28
It was a narrative presented
428
1033000
2000
Ky ishte një tregim i paraqitur
17:30
by the president himself.
429
1035000
3000
nga presidenti vetë.
17:33
And for me,
430
1038000
2000
Dhe për mua,
17:35
to take this object to Iran,
431
1040000
2000
të çoj këtë objekt në Iran,
17:37
to be allowed to take this object to Iran
432
1042000
2000
të më lejohet të çoj këtë objekt në Iran
17:39
was to be allowed to be part
433
1044000
2000
ishte që të më lejohej të isha pjesë
17:41
of an extraordinary debate
434
1046000
2000
i një debati të jashtëzakonshëm
17:43
led at the highest levels
435
1048000
2000
i çuar në nivelet më të larta
17:45
about what Iran is,
436
1050000
2000
për atë që Irani është,
17:47
what different Irans there are
437
1052000
3000
sa Irane të ndryshëm janë
17:50
and how the different histories of Iran
438
1055000
2000
dhe si historitë e ndryshme të Iranit
17:52
might shape the world today.
439
1057000
3000
mund të formësojnë botën sot.
17:55
It's a debate that's still continuing,
440
1060000
3000
Është një debat që është ende duke vazhduar,
17:58
and it will continue to rumble,
441
1063000
2000
dhe ende do vazhdojë të gjëmojë,
18:00
because this object
442
1065000
2000
pasi ky objekt
18:02
is one of the great declarations
443
1067000
2000
është një prej deklaratave të mëdha
18:04
of a human aspiration.
444
1069000
2000
e aspiratës njerëzore.
18:06
It stands with the American constitution.
445
1071000
4000
Ajo qëndron me kushtetutën amerikane.
18:10
It certainly says far more about real freedoms
446
1075000
3000
Ai me siguri thotë shumë më tepër në lidhje me liritë reale
18:13
than Magna Carta.
447
1078000
2000
se Magna Carta.
18:15
It is a document that can mean so many things,
448
1080000
3000
Kjo është një dokument që mund të thotë kaq shumë gjëra,
18:18
for Iran and for the region.
449
1083000
3000
për Iranin dhe për rajonin.
18:21
A replica of this
450
1086000
2000
Një kopje e këtij
18:23
is at the United Nations.
451
1088000
2000
ndodhet në OKB.
18:25
In New York this autumn, it will be present
452
1090000
3000
Në Nju Jork këtë vjeshtë, ai do të jetë i pranishëm
18:28
when the great debates
453
1093000
2000
kur bisedimet e mëdha
18:30
about the future of the Middle East take place.
454
1095000
3000
rreth së ardhmes në Lindjen e Mesme do të fillojnë.
18:33
And I want to finish by asking you
455
1098000
2000
Dhe unë dua të përfundoj duke ju pyetur
18:35
what the next story will be
456
1100000
2000
cila do jetë historia e ardhshme
18:37
in which this object figures.
457
1102000
2000
në të cilën ky object figuron.
18:39
It will appear, certainly,
458
1104000
2000
Ai do të shfaqet, sigurisht,
18:41
in many more Middle Eastern stories.
459
1106000
2000
në shumë histori të Lindjes së Mesme.
18:43
And what story of the Middle East,
460
1108000
2000
Dhe cila histori e Lindjes së Mesme,
18:45
what story of the world,
461
1110000
2000
cila histori e botës,
18:47
do you want to see
462
1112000
2000
doni të shihni
18:49
reflecting what is said,
463
1114000
2000
duke reflektuar mbi atë çfarë thuhet
18:51
what is expressed in this cylinder?
464
1116000
2000
çfarë shprehet në këtë cilindër?
18:53
The right of peoples
465
1118000
2000
E drejta e popujve
18:55
to live together in the same state,
466
1120000
2000
të jetojnë së bashku në të njëjtin shtet,
18:57
worshiping differently, freely --
467
1122000
2000
të luten në mënyra të ndryshme, të lirë --
18:59
a Middle East, a world,
468
1124000
2000
një Lindje e Mesme, një botë,
19:01
in which religion is not the subject of division
469
1126000
2000
në të cilën feja nuk është objekt përçarje
19:03
or of debate.
470
1128000
3000
apo debati.
19:06
In the world of the Middle East at the moment,
471
1131000
3000
Në botën brenda Lindjes së Mesme për momentin,
19:09
the debates are, as you know, shrill.
472
1134000
3000
debatet janë, siç e dini, të mprehtë.
19:12
But I think it's possible
473
1137000
2000
Por unë mendoj se është e mundur
19:14
that the most powerful and the wisest voice of all of them
474
1139000
4000
që zëri më i fuqishëm dhe më i urti prej të gjithë tyre
19:18
may well be the voice
475
1143000
2000
mund të jetë zëri
19:20
of this mute thing,
476
1145000
2000
i kësaj gjëje të heshtur,
19:22
the Cyrus cylinder.
477
1147000
2000
cilindri i Kirit.
19:24
Thank you.
478
1149000
2000
Faleminderit.
19:26
(Applause)
479
1151000
4000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Neil MacGregor - Director of The British MuseumThe writer and presenter of the BBC Radio 4 series "A History of the World in 100 Objects" and the accompanying book.
Why you should listen
Established by Act of Parliament in 1753 as a museum for the world (and free to enter, down to this day), the British Museum has built a near-encyclopedic collection of art and artifacts representing the sweep of human history across 2 million years. In his 2010 radio series A History of the World in 100 Objects (accompanied by a splendid book with the same title), director Neil MacGregor showed how the artifacts and items we collect are a powerful tool for sharing our shared human narrative.
MacGregor has long been fascinated with the way museums can tell the world's story. At the British Museum, he's negotiated his way to mounting shows full of Chinese and Persian treasures, helping sometimes-prickly governments to share his mission of cultural togetherness. He was named Briton of the Year in 2008 by the Sunday Times, who said, "He is a committed idealist who, in a world in which culture is increasingly presented as the acceptable face of politics, has pioneered a broader, more open, more peaceable way forward."
He says: "That’s what the museum is about: giving people their place in things.”
Neil MacGregor | Speaker | TED.com