TED2009
Sean Gourley: The mathematics of war
Sean Gourley flet në lidhje me matematikën e luftës
Filmed:
Readability: 3.6
1,030,256 views
Duke nxjerrë të dhëna nga lajmet dhe duke i paraqitur në një diagramë, Sean Gourley dhe ekipi i tij nxjerrin një përfundim mahnitës në lidhje me natyrën e luftës moderne - dhe mbase edhe një model se si të zgjidhen konfliktet.
Sean Gourley - Physicist and military theorist
Sean Gourley, trained as a physicist, has turned his scientific mind to analyzing data about a messier topic: modern war and conflict. He is a TED Fellow. Full bio
Sean Gourley, trained as a physicist, has turned his scientific mind to analyzing data about a messier topic: modern war and conflict. He is a TED Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
We look around the media, as we see on the news from Iraq,
0
0
3000
Ne shikojmë nëpër media lajme për Irakun,
00:15
Afghanistan, Sierra Leone,
1
3000
3000
Afganistanin, Sierra Leonën,
00:18
and the conflict seems incomprehensible to us.
2
6000
4000
dhe konfliktet na duken të pakuptueshme.
00:22
And that's certainly how it seemed to me when I started this project.
3
10000
4000
Edhe mua m'u dukën të pakuptueshme kur fillova këtë projekt.
00:26
But as a physicist,
4
14000
2000
Por si fizicist,
00:28
I thought, well if you give me some data,
5
16000
3000
mendova, nëse më jepni ca të dhëna,
00:31
I could maybe understand this. You know, give us a go.
6
19000
2000
mbase unë mund ta kuptoj këtë. Pra, na jepni dritën e gjelbërt.
00:33
So as a naive New Zealander
7
21000
2000
Pra si një person naiv nga Zelanda e Re
00:35
I thought, well I'll go to the Pentagon.
8
23000
2000
mendova: "do të shkoj në Pentagon".
00:37
Can you get me some information?
9
25000
2000
A mund të më jepni ca të dhëna?
00:39
(Laughter)
10
27000
3000
(Të qeshura)
00:42
No. So I had to think a little harder.
11
30000
4000
Jo! Pra m'u desht të mendoja pak më thellë.
00:46
And I was watching the news one night in Oxford.
12
34000
3000
Teksa po shikoja lajmet një mbrëmje në Oksford.
00:49
And I looked down at the chattering heads on my channel of choice.
13
37000
3000
Dhe po shikoja shënimet në ekran në kanalin që kisha zgjedhur.
00:52
And I saw that there was information there.
14
40000
2000
Dhe vërejta që aty kishte informacion.
00:54
There was data within the streams of news that we consume.
15
42000
3000
Kishte të dhëna pra në lumin e lajmeve që ne konsumojmë.
00:57
All this noise around us actually has information.
16
45000
4000
E gjithë kjo zhurmë përrreth nesh ka në fakt informacion.
01:01
So what I started thinking was,
17
49000
2000
Kështu fillova të mendoj,
01:03
perhaps there is something like open source intelligence here.
18
51000
3000
mbase kishte si lloj burimi të hapur inteligjence aty.
01:06
If we can get enough of these streams of information together,
19
54000
3000
Nëse mund të mblidhnim mjaft lumenj të informacionit së bashku,
01:09
we can perhaps start to understand the war.
20
57000
3000
mbase mund të fillojmë të kuptojmë luftën.
01:12
So this is exactly what I did. We started bringing a team together,
21
60000
3000
Kjo ishte saktësisht ajo që bëra. Filluam të sjellim një ekip së bashku,
01:15
an interdisciplinary team of scientists,
22
63000
2000
një ekip shkenctarësh të fushave të ndryshme,
01:17
of economists, mathematicians.
23
65000
3000
ekonomistë, matematicientë.
01:20
We brought these guys together and we started to try and solve this.
24
68000
3000
I sollëm këta njerëz së bashku dhe filluam të provojmë të zgjidhim këtë.
01:23
We did it in three steps.
25
71000
2000
E bëmë në tre hapa.
01:25
The first step we did was to collect. We did 130 different sources of information --
26
73000
4000
Hapi i parë ishte të mbledhim. Mblodhëm nga 130 burime informacionesh
01:29
from NGO reports to newspapers and cable news.
27
77000
3000
nga raporte të OJQve, te gazetat dhe lajmet në TV.
01:32
We brought this raw data in and we filtered it.
28
80000
3000
Mblodhëm këto të dhëna të papërpunuara dhe pastaj i pastruam ato.
01:35
We extracted the key bits on information to build the database.
29
83000
3000
Pastaj shkëputëm të dhënat kyqe dhe ndërtuam një bazë të të dhënave.
01:38
That database contained
30
86000
2000
Ajo bazë e të dhënave përmbante
01:40
the timing of attacks,
31
88000
2000
kohën e sulmeve,
01:42
the location, the size and the weapons used.
32
90000
2000
vendin, madhësinë e armëve të përdorura.
01:44
It's all in the streams of information we consume daily,
33
92000
3000
Ishte e gjitha në lumenjtë e informacionit që konsumojmë secilën ditë,
01:47
we just have to know how to pull it out.
34
95000
2000
vetëm duhet të dimë si ta nxjerrim.
01:49
And once we had this we could start doing some cool stuff.
35
97000
2000
Dhe sapo e arritëm këtë mund të bënim ca gjëra interesante.
01:51
What if we were to look at the distribution of the sizes of attacks?
36
99000
3000
Po sikur të shikonim shprëndarjen e madhësisë së sulmeve?
01:54
What would that tell us?
37
102000
2000
Çka do të na tregonte?
01:56
So we started doing this. And you can see here
38
104000
2000
Dhe filluam të bënim këtë. Dhe mund të shihni këtu
01:58
on the horizontal axis
39
106000
2000
në boshtin horizontal
02:00
you've got the number of people killed in an attack
40
108000
2000
është numri i njerëzve të vrarë në një sulm
02:02
or the size of the attack.
41
110000
2000
ose madhësia e sulmit.
02:04
And on the vertical axis you've got the number of attacks.
42
112000
3000
Në boshtin vertikal është numri i sulmeve.
02:07
So we plot data for sample on this.
43
115000
2000
Kështu që i paraqitëm të dhënat në diagramë.
02:09
You see some sort of random distribution --
44
117000
2000
Mund të shihni shprëndarje të rastësishme --
02:11
perhaps 67 attacks, one person was killed,
45
119000
3000
mbase 67 sulme ku u vra një person,
02:14
or 47 attacks where seven people were killed.
46
122000
3000
ose 47 sulme ku janë vrarë shtatë persona.
02:17
We did this exact same thing for Iraq.
47
125000
2000
E bëmë të njëjtën gjë edhe për Irakun.
02:19
And we didn't know, for Iraq what we were going to find.
48
127000
3000
Dhe nuk dinim se si do të dukej kjo për Irakun.
02:22
It turns out what we found was pretty surprising.
49
130000
4000
Ajo që gjetëm ishte mjaft e befasishme.
02:26
You take all of the conflict,
50
134000
2000
Sikur të shikoni të gjithë konfliktin,
02:28
all of the chaos, all of the noise,
51
136000
2000
të gjithë kaosin dhe të gjithë zhurmën,
02:30
and out of that
52
138000
2000
dhe nga ajo
02:32
comes this precise mathematical distribution
53
140000
2000
del kjo shprëndarje precize matematikore
02:34
of the way attacks are ordered in this conflict.
54
142000
3000
e menyrës se si sulmet janë të rradhitura në këtë konflikt.
02:37
This blew our mind.
55
145000
2000
Kjo n'u duk shumë interesant.
02:39
Why should a conflict like Iraq have this
56
147000
4000
Pse duhet një konflikt si ai në Irak të ketë këtë
02:43
as its fundamental signature?
57
151000
2000
si një nënshkrim thelbësor?
02:45
Why should there be order in war?
58
153000
2000
Pse duhet të ketë rregull (renditje) në luftë?
02:47
We didn't really understand that.
59
155000
2000
Ne nuk mund ta kuptonim këtë.
02:49
We thought maybe there is something special about Iraq.
60
157000
4000
Ne menduam mbase mund të ketë diçka të veçantë në lidhje me Irakun.
02:53
So we looked at a few more conflicts.
61
161000
2000
Kështu që shikuam edhe ca konflikte të tjera.
02:55
We looked at Colombia, we looked at Afghanistan,
62
163000
2000
Shikuam konfliktin në Kolombia dhe atë në Afganistan,
02:57
and we looked at Senegal.
63
165000
2000
dhe shikuam atë në Senegal.
02:59
And the same pattern emerged in each conflict.
64
167000
2000
Dhe e njëjta strukturë u shfaq në secilin konflikt.
03:01
This wasn't supposed to happen.
65
169000
2000
Kjo nuk duhej të ndodhte.
03:03
These are different wars, with different religious factions,
66
171000
3000
Këto janë luftëra të ndryshme, me përçarje të ndryshme religjioze
03:06
different political factions, and different socioeconomic problems.
67
174000
3000
e politike, dhe me probleme të ndryshme socio-ekonomike.
03:09
And yet the fundamental patterns underlying them
68
177000
4000
E megjithatë strukturat e tyre thelbësore
03:13
are the same.
69
181000
3000
janë të njejta.
03:16
So we went a little wider.
70
184000
2000
Kështu që ne u përhapëm pak.
03:18
We looked around the world at all the data we could get our hands on.
71
186000
3000
Shikuam nëpër botë në të gjitha të dhënat që mund të gjenim.
03:21
From Peru to Indonesia,
72
189000
3000
Nga Peru në Indonezi,
03:24
we studied this same pattern again.
73
192000
2000
e studiuam të njëjtën strukturë secilën herë.
03:26
And we found that not only
74
194000
3000
Dhe gjetëm që jo vetëm që shprëndarjet ishin
03:29
were the distributions these straight lines,
75
197000
2000
këto vija të drejta,
03:31
but the slope of these lines, they clustered around
76
199000
2000
por edhe pjerrtësia e tyre, ato mblidheshin
03:33
this value of alpha equals 2.5.
77
201000
3000
rreth kësaj vlere: alfa e barabartë me 2,5.
03:36
And we could generate an equation
78
204000
2000
Dhe mund të nxirrnim një ekuacion
03:38
that could predict the likelihood of an attack.
79
206000
3000
që mund të parashikonte mundësinë e një sulmi.
03:41
What we're saying here
80
209000
2000
Ajo që po themi është
03:43
is the probability of an attack killing X number of people
81
211000
4000
probabiliteti që të ndodhë një sulm që vret një numër X të njerëzve
03:47
in a country like Iraq
82
215000
2000
në një vend si Iraku
03:49
is equal to a constant, times the size of that attack,
83
217000
3000
është i barabartë me një konstante shumëzuar me madhësinë e sulmit,
03:52
raised to the power of negative alpha.
84
220000
3000
ngritur në fuqi të minus alfa.
03:55
And negative alpha is the slope of that line I showed you before.
85
223000
6000
Dhe minus alfa është pjerrtësia e asaj vijës që iu tregova më parë.
04:01
So what?
86
229000
2000
E çfarë?
04:03
This is data, statistics. What does it tell us about these conflicts?
87
231000
3000
Këto janë të dhëna, statistika. Çfarë na tregojnë për konfliktet?
04:06
That was a challenge we had to face as physicists.
88
234000
3000
Kjo ishte sfida që kishim ne si fizicientë.
04:09
How do we explain this?
89
237000
3000
Si ta shpjegojmë këtë?
04:12
And what we really found was that alpha,
90
240000
2000
Dhe ajo që gjetëm në fakt ishte që alfa,
04:14
if we think about it, is the organizational
91
242000
2000
nëse mendojmë pak,
04:16
structure of the insurgency.
92
244000
3000
është struktura organizative e kryengritjes.
04:19
Alpha is the distribution of the sizes of attacks,
93
247000
3000
Alfa është shprëndarja e madhësisë së sulmeve,
04:22
which is really the distribution
94
250000
2000
që është në fakt shprëndarja
04:24
of the group strength carrying out the attacks.
95
252000
2000
e forcës së grupit që i bën sulmet.
04:26
So we look at a process of group dynamics:
96
254000
2000
Kështu që shikuam procesin e dinamikës në grup:
04:28
coalescence and fragmentation,
97
256000
3000
bashkimin dhe ndarjen,
04:31
groups coming together, groups breaking apart.
98
259000
2000
grupet që bashkoheshin dhe ato që ndaheshin.
04:33
And we start running the numbers on this. Can we simulate it?
99
261000
3000
Dhe filluam të analizonim numrat. A mund paraqesim këtë?
04:36
Can we create the kind of patterns that we're seeing
100
264000
3000
A mund të krijojmë strukturën që po e shohim
04:39
in places like Iraq?
101
267000
3000
në vende sikurse Iraku?
04:42
Turns out we kind of do a reasonable job.
102
270000
2000
Del që në fakt ia arrijmë pak a shumë.
04:44
We can run these simulations.
103
272000
2000
Mund të bëjmë këto eksperimente.
04:46
We can recreate this using a process of group dynamics
104
274000
3000
Mund të rikrijojmë këtë duke përdorur një proces të dinamikës në grup
04:49
to explain the patterns that we see
105
277000
2000
të shpjegojmë strukturën që po shohim
04:51
all around the conflicts around the world.
106
279000
5000
në secilin konflikt nëpër botë.
04:56
So what's going on?
107
284000
2000
Pra çfarë po ndodh?
04:58
Why should these different -- seemingly different conflicts
108
286000
3000
Pse këto konflikte që duken si konflikte të ndryshme
05:01
have the same patterns?
109
289000
2000
kanë të njejtën strukturë?
05:03
Now what I believe is going on is that
110
291000
3000
Ajo që besoj se po ndodhë është
05:06
the insurgent forces, they evolve over time. They adapt.
111
294000
4000
që forcat kryengritese evolojnë përgjatë kohës. Ato ndahen.
05:10
And it turns out there is only one solution
112
298000
2000
Dhe na del që ka vetëm një zgjidhje
05:12
to fight a much stronger enemy.
113
300000
2000
për të luftuar një armik shumë më të fuqishëm.
05:14
And if you don't find that solution as an insurgent force,
114
302000
3000
Dhe nëse nuk e gjen atë zgjidhje si forcë kryengritëse,
05:17
you don't exist.
115
305000
2000
atëherë ti nuk ekziston.
05:19
So every insurgent force that is ongoing,
116
307000
2000
Pra secila forcë kryengritëse që po vazhdon,
05:21
every conflict that is ongoing,
117
309000
2000
secili konflikt që po vazhdon,
05:23
it's going to look something like this.
118
311000
2000
do të duket pak a shumë kështu.
05:25
And that is what we think is happening.
119
313000
3000
Dhe kjo është ajo që ne mendojmë që po ndodhë.
05:28
Taking it forward, how do we change it?
120
316000
2000
Duke menduar tutje, si ta ndryshojmë këtë?
05:30
How do we end a war like Iraq?
121
318000
2000
Si të perfundojmë një luftë si atë në Irak?
05:32
What does it look like?
122
320000
2000
Si duket?
05:34
Alpha is the structure. It's got a stable state at 2.5.
123
322000
3000
Alfa është struktura. Ka vlerë stabile tek 2,5.
05:37
This is what wars look like when they continue.
124
325000
4000
Kjo është ajo se si duken luftërat kur ato vazhdojnë.
05:41
We've got to change that.
125
329000
2000
Duhet ta ndryshojmë këtë.
05:43
We can push it up:
126
331000
2000
Mund ta ngrejmë lart:
05:45
the forces become more fragmented;
127
333000
2000
forcat bëhen më të ndara;
05:47
there is more of them, but they are weaker.
128
335000
4000
ka më shumë por janë më të dobëta.
05:51
Or we push it down:
129
339000
2000
Ose mund ta zbresim poshtë:
05:53
they're more robust; there is less groups;
130
341000
2000
ato janë më të fuqishme por ka më pak grupe;
05:55
but perhaps you can sit and talk to them.
131
343000
4000
por mbase mund të ulesh dhe të bisedosh me ta.
05:59
So this graph here, I'm going to show you now.
132
347000
2000
Pra ky diagram këtu, që do iu tregoj tani.
06:01
No one has seen this before. This is literally
133
349000
3000
Askush nuk e ka parë më parë. Pra është
06:04
stuff that we've come through last week.
134
352000
2000
diçka që sapo e përfunduam javën e kaluar.
06:06
And we see the evolution of Alpha through time.
135
354000
4000
Dhe shohim ndryshimin e alfës përgjatë kohës.
06:10
We see it start. And we see it grow up to the stable state
136
358000
3000
E shohim si fillon. Dhe e shohim se si rritet te zona stabile
06:13
the wars around the world look like.
137
361000
2000
se si duken luftërat nëpër botë.
06:15
And it stays there through the invasion of Fallujah
138
363000
3000
Dhe qëndron aty përgjatë pushtimit të Fallujah-s
06:18
until the Samarra bombings in the
139
366000
2000
deri tek bombardimi Samarra gjatë
06:20
Iraqi elections of '06.
140
368000
3000
zgjedhjeve të vitit 2006 në Irak.
06:23
And the system gets perturbed. It moves upwards
141
371000
2000
Pastaj sistemi trazohet. Ndaj ngrihet
06:25
to a fragmented state.
142
373000
2000
tek zona e ndarjes.
06:27
This is when the surge happens.
143
375000
2000
Atëherë ndodh kryengritja.
06:29
And depending on who you ask,
144
377000
2000
Dhe varësisht se kë pyet,
06:31
the surge was supposed to push it up even further.
145
379000
3000
kryengritja do të duhej ta ngrinte edhe më shumë.
06:34
The opposite happened.
146
382000
2000
Por e kundërta ndodhi.
06:36
The groups became stronger.
147
384000
2000
Grupet u bënë më të fuqishme.
06:38
They became more robust.
148
386000
2000
Ato u bënë më të forta.
06:40
And so I'm thinking, right, great, it's going to keep going down.
149
388000
3000
Dhe po mendoja, mirë pra, do të vazhdojë të bie poshtë.
06:43
We can talk to them. We can get a solution. The opposite happened.
150
391000
3000
Mund të flasim me ta. Të gjejmë zgjidhje. Por e kundërta ndodhi.
06:46
It's moved up again. The groups are more fragmented.
151
394000
3000
Lëvizi lartë prapë. Grupet u bënë më të ndara.
06:49
And this tells me one of two things.
152
397000
2000
Dhe kjo na thotë një nga këto dy gjëra.
06:51
Either we're back where we started
153
399000
3000
Ose jemi kthyer prapa ku filluam
06:54
and the surge has had no effect;
154
402000
2000
dhe kryengritja s'ka pasë efekt;
06:56
or finally the groups have been fragmented to the extent
155
404000
4000
ose më në fund grupet janë ndarë deri në atë nivel
07:00
that we can start to think about maybe moving out.
156
408000
4000
që mund të fillojmë të mendojmë se si të largohemi.
07:04
I don't know what the answer is to that.
157
412000
2000
Nuk e di se cila është përgjigjia.
07:06
But I know that we should be looking at the structure of the insurgency
158
414000
3000
Por e di që duhet të shikojmë strukturën e kryengritjes
07:09
to answer that question.
159
417000
2000
për t'iu përgjigjur asaj pyetje.
07:11
Thank you.
160
419000
2000
Ju faleminderit!
07:13
(Applause)
161
421000
5000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Sean Gourley - Physicist and military theoristSean Gourley, trained as a physicist, has turned his scientific mind to analyzing data about a messier topic: modern war and conflict. He is a TED Fellow.
Why you should listen
Sean Gourley's twin passions are physics (working on nanoscale blue-light lasers and self-assembled quantum nanowires) and politics (he once ran for a national elected office back home in New Zealand).
A Rhodes scholar, he's spent the past five years working at Oxford on complex adaptive systems and collective intelligent systems -- basically, using data to understand the nature of human conflict. As he puts it, "This research has taken me all over the world from the Pentagon, to the House of Lords, the United Nations and most recently to Iraq". Originally from New Zealand, he now lives in San Francisco, where he is the co-founder and CTO of Quid which is building a global intelligence platform. He's a 2009 TED Fellow.
In December 2009, Gourley and his team's research was published in the scientific journal Nature. He is co-founder and CTO of Quid.
Sean Gourley | Speaker | TED.com