TEDxSummit
Rives: Reinventing the encyclopedia game
ไรฟส์: เกมแห่งการสำรวจเอ็นไซโคลพีเดีย... ฉบับปรับปรุง
Filmed:
Readability: 4.1
770,668 views
เมื่อเอ็นไซโคลพีเดีย บริตเตนิกา (Encyclopaedia Britannica) ประกาศเลิกพิมพ์พจนานุกรม นักกวีนาม ไรฟส์ (Rives) จึงลองชุบชีวิตเกมเก่าที่เขาเคยเล่นเมื่อครั้นเป็นเด็ก ... ณ TEDxSummit ที่โดฮา เขาได้พาเราท่องไปกับความรู้ของมนุษยชาติ ตั้งแต่ภูเขาชิมโบราโซ (Chimborazo) ซึ่งเป็นสถานที่ที่ไกลที่สุดจากศูนย์กลางของโลก ไปจนถึงแฮม ลิงชิมแปนซีตัวแรกที่ได้สัมผัสนอกโลก (ก่อนมนุษย์คนแรกเสียอีก) ... ชิมโบราโซ!
Rives - Performance poet, multimedia artist
Performance artist and storyteller Rives has been called "the first 2.0 poet," using images, video and technology to bring his words to life. Full bio
Performance artist and storyteller Rives has been called "the first 2.0 poet," using images, video and technology to bring his words to life. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So, last month, the Encyclopaedia Britannica announced
0
611
3386
เมื่อเดือนที่แล้ว เอ็นไซโคลพีเดีย บริตเตนิกา
(Encyclopaedia Britannica) ประกาศว่า
(Encyclopaedia Britannica) ประกาศว่า
00:19
that it is going out of print
1
3997
1749
จะเลิกผลิตพจนานุกรม
00:21
after 244 years, which made me nostalgic,
2
5746
3825
ที่ผลิตมากว่า 244 ปี
00:25
because I remember playing a game with the colossal encyclopedia set in my hometown library
3
9571
5647
ทำให้ผมนึกถึงเกมที่ผมเคยเล่น
ในห้องสมุดชุมชนแถวบ้าน
ในห้องสมุดชุมชนแถวบ้าน
00:31
back when I was a kid,
4
15218
1249
ครั้งที่ผมยังเป็นเด็ก
00:32
maybe 12 years old.
5
16467
1343
อายุประมาณ 12 ขวบ
00:33
And I wondered if I could update that game,
6
17810
2640
ผมกลับมาคิดหาวิธีอัพเดตเกมนั้น
00:36
not just for modern methods,
7
20450
2016
ไม่ใช่แค่ให้ทันสมัย
00:38
but for the modern me.
8
22466
1704
แต่เหมาะสำหรับตัวผมเองในยุคนี้
00:40
So I tried.
9
24170
1136
ผมจึงลอง
00:41
I went to an online encyclopedia,
10
25306
1307
ผมเข้าไปในพจนานุกรมออนไลน์
00:42
Wikipedia, and I entered the term "Earth."
11
26613
2758
ชื่อวิกิพีเดีย แล้วพิมพ์ว่า "โลก"
00:45
You can start anywhere, this time I chose Earth.
12
29371
2666
คุณจะเริ่มจากอะไรก็ได้
คราวนี้ผมเลือกโลกของเรา
คราวนี้ผมเลือกโลกของเรา
00:47
And the first rule of the game is pretty simple.
13
32037
2478
กฎของแรกของเกมนั้นง่ายมาก
00:50
You just have to read the article
14
34515
1491
คุณต้องอ่านบทความ
00:51
until you find something you don't know,
15
36006
2588
จนกว่าคุณจะเจอสิ่งที่คุณไม่รู้มาก่อน
00:54
and preferably something your dad doesn't even know.
16
38594
3105
หรือให้ดีกว่านั้น สิ่งที่พ่อของคุณไม่น่าจะรู้ด้วย
00:57
And in this case, I quickly found this:
17
41699
2879
ผมเจอสิ่งนี้
01:00
The furthest point from the center of the Earth
18
44578
2296
สถานที่ที่อยู่ห่างจากจุดศูนย์กลางของโลกที่สุด
01:02
is not the tip of Mount Everest, like I might have thought,
19
46874
2473
ไม่ใช่ยอดเอเวอร์เรสต์อย่างที่คิด
01:05
it's the tip of this mountain: Mount Chimborazo in Ecuador.
20
49347
3296
กลับกลายเป็นยอด "ชิมโบราโซ" (Mount Chimborazo)
ในเอกวาดอร์
ในเอกวาดอร์
01:08
The Earth spins, of course, as it travels around the sun,
21
52643
3520
โลกหมุนรอบตัวเอง ในขณะที่หมุนรอบดวงอาทิตย์
01:12
so the Earth bulges a little bit around the middle,
22
56163
1984
โลกเลยมีเอวนูนนิดหน่อยช่วงกลางๆ
01:14
like some Earthlings.
23
58147
1127
เหมือนใครบางคน
01:15
And even though Mount Chimborazo isn't the tallest mountain in the Andes,
24
59274
4890
แม้ชิมโบราโซ ไม่ได้ที่สูงที่สุด
ในเทือกเขาแอนดีส (Andes)
ในเทือกเขาแอนดีส (Andes)
01:20
it's one degree away from the equator,
25
64164
1671
มันอยู่ 1 องศาจากเส้นศูนย์สูตร
01:21
it's riding that bulge, and so the summit of Chimborazo
26
65835
3000
ซึ่งอยู่บนเอวของโลกพอดี
01:24
is the farthest point on Earth from the center of the Earth.
27
68835
3400
จึงกลายเป็นบริเวณที่ไกลจากจุดศูนย์กลางของโลกมากที่สุด
01:28
And it is really fun to say.
28
72235
2952
แถมชื่อก็น่ารักอีกด้วย
01:31
So I immediately decided,
29
75187
943
ผมเลยตัดสินใจเดี๋ยวนั้น
01:32
this is going to be the name of the game,
30
76130
1897
ว่านี่คือชื่อของเกม
01:33
or my new exclamation.
31
78027
1487
หรือคำอุธานใหม่ของผม
01:35
You can use it at TED.
32
79514
970
คุณจะใช้มันที่ TED นี้ก็ได้นะ
01:36
Chimborazo, right?
33
80484
1329
ชิมโบราโซ
01:37
It's like "eureka" and "bingo" had a baby.
34
81813
1702
ประหนึ่ง "ยูเรก้า" หรือ "โป๊ะเช๊ะ" มีลูกหลาน
01:39
I didn't know that;
35
83515
1729
ผมไม่รู้มาก่อน
01:41
that's pretty cool.
36
85244
1630
ซึ่งเท่ห์ไม่น้อยเลย
01:42
Chimborazo!
37
86874
1665
ชิมโบราโซ!
01:44
So the next rule of the game is also pretty simple.
38
88539
3625
กฎข้อต่อไปก็ไม่ยากเช่นกัน
01:48
You just have to find another term and look that up.
39
92164
2887
คุณต้องหาคำอีกคำ แล้วอ่านบทความนั้น
01:50
Now in the old days, that meant getting out a volume
40
95051
2165
สมัยก่อน นั่นหมายถึงการเอาพจนานุกรมหนาๆ
01:53
and browsing through it alphabetically,
41
97216
1635
มาเปิดไล่ทีละคำ
01:54
maybe getting sidetracked,
42
98851
1039
อาจจะออกนอกประเด็นไปบ้าง
01:55
that was fun.
43
99890
705
แต่ก็สนุกทีเดียว
01:56
Nowadays there are hundreds of links to choose from.
44
100595
2631
ทุกวันนี้เรามีลิงค์เป็นร้อยเป็นพัน
01:59
I can go literally anywhere in the world,
45
103226
1952
ผมสามารถไปที่ไหนก็ได้ในโลก
02:01
I think since I was already in Ecuador,
46
105178
1729
ในเมื่อผมอยู่เอกวาดอร์อยู่แล้ว
02:02
I just decided to click on the word "tropical."
47
106907
2711
ผมเลยกดที่คำว่า "เขตร้อนชื้น"
02:05
That took me to this wet and warm band of the tropics
48
109618
5241
ซึ่งพาผมมาเจอกับพื้นที่เขตร้อน
02:10
that encircles the Earth.
49
114859
1185
ที่โอบล้อมโลกเราไว้
02:11
Now that's the Tropic of Cancer in the north
50
116044
2461
เส้นทรอปิกออฟแคนเซอร์ (Tropic of Cancer)
ในทิศเหนือ
ในทิศเหนือ
02:14
and the Tropic of Capricorn in the south,
51
118505
1513
และเส้นทรอปิกออฟแคปริคอร์น (Tropic of Capricorn)
ในทิศใต้
ในทิศใต้
02:15
that much I knew,
52
120018
808
ที่ผมรู้อยู่แล้ว
02:16
but I was surprised to learn this little fact:
53
120826
2201
แต่ผมก็ต้องตกใจเมื่อรู้ว่า
02:18
Those are not cartographers' lines,
54
123027
2266
มันไม่ใช่เส้นที่แน่นอน
02:21
like latitude or the borders between nations,
55
125293
3605
เหมือนเส้นแลตติจูด หรือเขตแดนระหว่างประเทศ
02:24
they are astronomical phenomena caused by the Earth's tilt,
56
128898
2731
มันเป็นปรากฎการณ์ทางดาราศาสตร์
จากการเอียงของโลก
จากการเอียงของโลก
02:27
and they change.
57
131629
1605
ซึ่งทำให้เส้นเปลี่ยนแปลงได้
02:29
They move; they go up, they go down.
58
133234
2650
มันย้ายขึ้นบ้าง ลงบ้าง
02:31
In fact, for years, the Tropic of Cancer and the Tropic of Capricorn
59
135884
3199
จริงๆแล้ว ทั้งสองเส้นที่ผมกล่าวถึง
02:34
have been steadily drifting towards the equator
60
139083
2640
กำลังเคลื่อนเข้าหาเส้นศูนย์สูตร
02:37
at the rate of about 15 meters per year,
61
141723
2497
ด้วยความเร็ว 15 เมตรต่อไป
02:40
and nobody told me that.
62
144220
1166
ไม่มีใครเคยบอกผมเลย
02:41
I didn't know it.
63
145386
824
ผมไม่รู้มาก่อน
02:42
Chimborazo!
64
146210
1418
ชิมโบราโซ่!
02:43
So to keep the game going, I just have to find another term and look that one up.
65
147628
5776
ในการดำเนินเกมต่อ ผมต้องหาคำต่อไป
02:49
Since I'm already in the tropics, I chose "Tropical rainforest."
66
153404
3799
เมื่อผมรู้จักเขตร้อนแล้ว
ผมเลยเสิชต่อว่า "ป่าเขตร้อน"
ผมเลยเสิชต่อว่า "ป่าเขตร้อน"
02:53
Famous for its diversity, human diversity.
67
157203
2283
โด่งดังในเรื่องความหลากหลาย แม้กระทั่งมนุษย์เอง
02:55
There are still dozens and dozens of uncontacted tribes living on this planet.
68
159486
5526
มีชนเผ่าอีกมากมายที่ไม่เคยติดต่อโลกภายนอก
03:00
They're all over the globe, but virtually all of them live in tropical rainforests.
69
165012
4478
พวกเขากระจายอยู่ทั่วโลก แต่เกือบทั้งหมดอยู่ในป่าเขตร้อน
03:05
This is the only place you can go nowadays and not get "friended."
70
169490
4977
เป็นที่ที่เหลือที่คุณไป
แล้วแอ๊ดเป็นเพื่อนกันไม่ได้
แล้วแอ๊ดเป็นเพื่อนกันไม่ได้
03:10
The link that I clicked on here was exotic in the beginning and then absolutely mysterious at the very end.
71
174467
8865
ลิงค์ที่ผมคลิ๊กนั้น ทั้งแปลกใหม่ในตอนเริ่ม
และจบลงด้วยความลึกลับ
และจบลงด้วยความลึกลับ
03:19
It mentioned leopards and ring-tailed coatis and poison dart frogs and boa constrictors and then
72
183332
6760
มีการพูดถึงเสือดาว กบที่มีเข็มพิษ
และโบอาคอนสตริกเตอร์ (Boa Constrictor)
และโบอาคอนสตริกเตอร์ (Boa Constrictor)
03:25
coleoptera,
73
190092
1935
จนกระทั่ง โคลีออพเทอร่า
03:27
which turn out to be beetles.
74
192027
3239
ซึ่งเป็นแมลงปีกแข็งชนิดหนึ่ง
03:31
Now I clicked on this on purpose,
75
195266
2224
ผมตั้งใจคลิ๊กที่นี่
03:33
but if I'd somehow gotten here by mistake,
76
197490
1554
แต่กลับมาอยู่ที่นี่โดยบังเอิญ
03:34
it does remind me, for the band, see "The Beatles,"
77
199044
2097
ซึ่งทำให้ผมนึกถึงวง เดอะบีเทิลส์
03:37
for the car see "Volkswagon Beetle,"
78
201141
1606
สำหรับรถยนต์ เชิญอ่าน "โฟล์กสวาเกน บีเทิล"
03:38
but I am here for beetle beetles.
79
202747
2737
แต่ผมมาหาบีเทิล ที่เป็นแมลง
03:41
This is the most successful order on the planet by far.
80
205484
3870
ซึ่งเป็นอันดับของสิ่งมีชีวิต
ที่ประสบความสำเร็จที่สุด
ที่ประสบความสำเร็จที่สุด
03:45
Something between 20 and 25 percent of all life forms on the planet,
81
209354
4250
ถ้านับสิ่งมีชีวิตบนโลก รวมพืชทั้งหลาย
03:49
including plants, are beetles.
82
213604
1806
ประมาณ 20 - 25 เปอร์เซ็นต์
ล้วนเป็นแมลงปีกแข็ง
ล้วนเป็นแมลงปีกแข็ง
03:51
That means the next time you are in the grocery store,
83
215410
2183
เวลาคุณไปจ่ายตลาด
03:53
take a look at the four people ahead of you in line.
84
217593
2202
มองหาคน 4 คน ที่อยู่ข้างหน้าคุณ
03:55
Statistically, one of you is a beetle.
85
219795
3017
โดยสถิติแล้ว หนึ่งในสี่คนนั้น
จะเป็นแมลงปีกแข็ง
จะเป็นแมลงปีกแข็ง
03:58
And if it is you, you are astonishingly well adapted.
86
222812
5598
ถ้าแมลงปีกแข็งนั้นคือคุณ
คุณถือว่าปรับตัวได้ดีมากๆ
คุณถือว่าปรับตัวได้ดีมากๆ
04:04
There are scavenger beetles that pick the skin and flesh off of bones in museums.
87
228410
5033
มีแมลงปีกแข็งที่กินเนื้อหนังจากโครงกระดูก
04:09
There are predator beetles, that attack other insects
88
233443
3081
มีแมลงนักล่า ที่ล่าแมลงอื่นๆ
04:12
and still look pretty cute to us.
89
236524
1783
แถมยังดูน่ารักสำหรับเรา
04:14
There are beetles that roll little balls of dung
90
238307
3504
มีแมลงปีกแข็งที่ค่อยๆกลิ้งมูลสัตว์
04:17
great distances across the desert floor to feed to their hatchlings.
91
241811
3295
ข้ามพื้นที่ทะเลทราย เพื่อป้อนให้แก่ลูกๆของมัน
04:21
This reminded the ancient Egyptians of their god Khepri,
92
245106
3784
ทำให้นึกถึงเทพเจ้าอียิปต์โบราณ
นามว่า "เคปรี"
นามว่า "เคปรี"
04:24
who renews the ball of the sun every morning,
93
248890
3314
ผู้ชุบชีวิตดวงอาทิตย์ขึ้นทุกเช้า
04:28
which is how that dung-rolling scarab
94
252204
2023
นั่นมันที่มาว่าทำไมแมลงปีกแข็งที่กลิ้งอึ
04:30
became that sacred scarab on the breastplate of the Pharaoh Tutankhamun.
95
254227
5368
ไปเป็นแมลงที่ศักดิ์สิทธิ์บนเสื้อเกราะ
ของฟาโรห์ ตุตันคาเมน
ของฟาโรห์ ตุตันคาเมน
04:35
Beetles, I was reminded, have the most romantic flirtation in the animal kingdom.
96
259595
5928
แมลงปีกแข็งเป็นสัตว์ที่โรแมนติดที่สุดแล้ว
04:41
Fireflies are not flies, fireflies are beetles.
97
265523
2583
หิ่งห้อยเป็นแมลงปีกแข็งเช่นกัน
04:44
Fireflies are coleoptera, and coleoptera communicate in other ways as well.
98
268106
5312
ซึ่งแมลงปีกแข็งมีวิธีสื่อสารอีกหลายวิธี
04:49
Like my next link:
99
273418
1376
เช่นลิงค์ต่อไป
04:50
The chemical language of pheromones.
100
274794
2939
ภาษาที่เกิดจากเคมีของฟีโรโมน
04:53
Now the pheromone page took me to a video of a sea urchin having sex.
101
277733
6053
ผมเจอวีดีโอหอยเม่นระหว่างมีเพศสัมพันธ์ ในหน้าบทความฟีโรโมน
04:59
Yeah.
102
283786
3680
สุดๆเลย
05:03
(Laughter)
103
287466
3088
(เสียงหัวเราะ)
05:06
And the link to aphrodisiac.
104
290554
2072
และลิงค์ไปยัง แอฟโฟรดีซีแอค (aphrodisiac)
05:08
Now that's something that increases sexual desire,
105
292626
1664
ซึ่งช่วงกระตุ้นความต้องการทางเพศ
05:10
possibly chocolate.
106
294290
2201
คล้ายๆ ช็อคโกแลต
05:12
There is a compound in chocolate called phenethylamine
107
296491
3503
ในช็อคโกแลตมีสาร เฟนิลไทลามิน
(phenethylamine)
(phenethylamine)
05:15
that might be an aphrodisiac.
108
299994
1370
ซึ่งอาจเป็นสารกระตุ้นอารมณ์ทางเพศชนิดหนึ่ง
05:17
But as the article mentions,
109
301364
2255
แต่บทความกลาวว่า
05:19
because of enzyme breakdown,
110
303619
1215
ด้วยการสลายตัวของเอ็นไซม์
05:20
it's unlikely that phenethylamine will reach your brain if taken orally.
111
304834
4170
เฟนิลไทลามินจะไปไม่ถึงสมองหากกลืนทางปาก
05:24
So those of you who only eat your chocolate, you might have to experiment.
112
309004
3110
ใครที่ทานช็อคโกแลตอย่างเดียว ต้องทดลองดู
05:28
The link I clicked on here,
113
312114
3810
ลิงค์ที่ผมคลิกตรงนี้
05:31
"sympathetic magic," mostly because I understand what both of those words mean.
114
315924
5199
"เวทย์มนต์เห็นอกเห็นใจ" ผมพอรู้จักเป็นคำๆ
05:37
But not when they're together like that.
115
321123
2152
แต่พอประกอบกันแล้วมันคืออะไร
05:39
I do like sympathy. I do like magic.
116
323275
2991
ผมชอบเห็นอกเห็นใจ ผมชอบเวทย์มนต์
05:42
So when I click on "sympathetic magic,"
117
326266
1345
เมื่อผมคลิ๊กที่ "เวทย์มนต์เห็นอกเห็นใจ"
05:43
I get sympathetic magic and voodoo dolls.
118
327611
4805
ผมได้เวทย์มนต์เห็นอกเห็นใจ และตุ๊กตาวูดู
05:48
This is the boy in me getting lucky again.
119
332416
2148
ผมโชคดีอีกแล้ว
05:50
Sympathetic magic is imitation.
120
334564
2519
เวทย์มนต์เห็นอกเห็นใจคือการเลียนแบบ
05:52
If you imitate something, maybe you can have an effect on it.
121
337083
2407
ถ้าคุณเลียนแบบอะไรสักอย่าง คุณอาจสร้างผลกระทบได้
05:55
That's the idea behind voodoo dolls, and possibly also cave paintings.
122
339490
4434
นั่นคือที่มาของตุ๊กตาวูดู และจิตรกรรมผนังถ้ำ
05:59
The link to cave paintings takes me to some of the oldest art known to humankind.
123
343924
5080
ลิงค์ที่ไปหาจิตรกรรมผนังถ้ำ พาผมไปดูศิลปะ
ที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษยชาติ
ที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษยชาติ
06:04
I would love to see Google maps inside some of these caves.
124
349004
2007
ผมอยากเห็น กูเกิลแมปส์ ในถ้ำเหล่านี้บ้าง
06:06
We've got tens-of-thousands-years-old artwork.
125
351011
3496
เรามีงานศิลปะอายุหลายหมื่นปี
06:10
Common themes around the globe include large wild animals and tracings of human hands,
126
354507
4999
หัวข้อส่วนใหญ่กับสัตว์ป่า และมือมนุษย์
06:15
usually the left hand.
127
359506
2321
ส่วนใหญ่แล้วเป็นมือซ้าย
06:17
We have been a dominantly right-handed tribe for millenia,
128
361827
4463
มนุษย์ถนัดขวาซะส่วนใหญ่ เป็นพันๆปี
06:22
so even though I don't know why a paleolithic person would trace his hand
129
366290
5336
ผมไม่รู้หรอกว่ามนุษย์สมัยก่อนวาดมือตัวเอง
06:27
or blow pigment on it from a tube,
130
371626
1986
หรือเป่าสีฝุ่นจากท่อยังไง
06:29
I can easily picture how he did it.
131
373612
2592
แต่ผมก็จินตการออก
06:32
And I really don't think it's that different form our own little dominant hand avatar
132
376204
4502
ว่ามันคงไม่ต่างอะไรจากรูปมือสีขาว
06:36
right there that I'm going to use now to click on the term for "hand,"
133
380706
3332
ที่ผมจะใช้คลิ๊กไปที่บทความเกี่ยวกับมือ
06:39
go to the page for "hand," where I found the most fun and possibly embarrassing bit of trivia
134
384038
6292
ไปที่บทความเกี่ยวกับมือ
ผมเจอเกร็ดที่น่าสนุกและน่าอายที่สุดอันหนึ่ง
ผมเจอเกร็ดที่น่าสนุกและน่าอายที่สุดอันหนึ่ง
06:46
I've found in a long time. It's simply this:
135
390330
2034
เท่าที่เคยเจอมา ซึ่งกล่าวว่า
06:48
The back of the hand is formally called the opisthenar.
136
392364
4182
หลังมือของเรามีชื่อว่า โอพิสเทนาร์ (opisthenar)
06:52
Now that's embarrassing, because up until now,
137
396546
3673
มันน่าอายเพราะว่า เท่าที่ผ่านมา
06:56
every time I've said, "I know it like the back of my hand,"
138
400219
3200
ทุกครั้งที่ผมบอกว่า "ผมรู้ดีประหนึ่งหลังมือ"
06:59
I've really been saying, "I'm totally familiar with that,
139
403419
2359
จริงๆแล้วผมพูดว่า "ผมคุ้นเคยกับมันมาก
07:01
I just don't know it's freaking name, right?"
140
405778
2586
ผมแค่ไม่รู้ชื่อของมัน แค่นั้นเอง"
07:04
And the link I clicked on here,
141
408364
3654
และลิงค์ที่ผมคลิ๊กตรงนี้
07:07
well, lemurs, monkeys and chimpanzees have the little opisthenar.
142
412018
4152
ลิงชนิดๆต่าง ต่างก็มีหลังมือน้อยๆของตัวเอง
07:12
I click on chimpanzee, and I get our closest genetic relative.
143
416170
4250
ผมคลิ๊กไปที่ชิมแปนซี
เพื่อดูญาติที่ใกล้เคียงเรามากที่สุด
เพื่อดูญาติที่ใกล้เคียงเรามากที่สุด
07:16
Pan troglodytes, the name we give him, means "cave dweller."
144
420420
3991
ชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ "แพน ทรอโกไดทส์" หมายถึง "อาศัยในถ้ำ"
07:20
He doesn't.
145
424411
1504
เปล่าเลย
07:21
He lives in rainforests and savannas.
146
425915
1824
พวกเขาอาศัยในป่าเขตร้อน และทุ่งสะวันนา
07:23
It's just that we're always thinking of this guy as lagging behind us,
147
427739
3207
เพียงเพราะเราคิดว่าพวกเขาล้าหลัง
07:26
evolutionarily or somehow uncannily creeping up on us,
148
430946
3064
ทางวิวัฒนาการ หรือค่อยๆตามหลังเรามา
07:29
and in some cases, he gets places before us.
149
434010
3674
และในบางกรณี เขาก้าวหน้ากว่าเราด้วยซ้ำ
07:33
Like my next link, the almost irresistible link, Ham the Astrochimp.
150
437684
5222
ลิงค์ต่อไปที่ผมอดใจไม่ไหว คือ แฮม ลิงอวกาศ
07:38
I click on him, and I really thought he was going to bring me full circle twice, in fact.
151
442906
4178
จริงๆ ผมคิดว่าลิงค์นั้นจะพาผมกลับมาที่เดิม
07:42
He's born in Cameroon,
152
447084
1200
เขาเกิดใน แคมเมอรูน
07:44
which is smack in the middle of my tropics map,
153
448284
3760
ซึ่งอยู่กลางแถบเขตร้อนของผมเลย
07:47
and more specifically his skeleton wound up in the Smithsonian museum getting picked clean by beetles.
154
452044
6222
ยิ่งกว่านั้น ตอนนี้กระโหลกของเขา
กำลังถูกเก็บกวาดให้สะอาดโดยแมลงปีกแข็ง
กำลังถูกเก็บกวาดให้สะอาดโดยแมลงปีกแข็ง
07:54
In between those two landmarks in Ham's life,
155
458266
2953
และช่วงเวลาระหว่างสองเหตุการณ์นั้น
07:57
he flew into space.
156
461219
2536
เขาไปนอกโลกมาแล้ว
07:59
He experienced weightlessness and re-entry
157
463755
3237
เขาได้ประสบการณ์ไร้น้ำหนัก และการกลับมาสู่โลก
08:02
months before the first human being to do it,
158
466992
2571
หลายเดือนก่อนที่มนุษย์คนแรกจะได้ทำ
08:05
Soviet cosmonaut Yuri Gagarin.
159
469563
2864
นั่นคือ นักบินอวกาศ ยูริ กาการิน
08:08
When I click on Yuri Gagarin's page,
160
472427
2152
ผมคลิ๊กลิงค์ไปหาเขา
08:10
I get this guy who was surprisingly short in stature,
161
474579
2919
ผมพบกับคนที่ไม่ได้สูงอะไรมากมาย
08:13
huge in heroism.
162
477498
1537
แต่สูงส่งอย่างวีรบุรุษ
08:14
Top estimates, Soviet estimates, put this guy at 1.65 meters,
163
479035
4343
โซเวียตประเมินว่าเขาสูง 165 ซม.
08:19
that is less than five and a half feet tall max,
164
483378
3001
คิดแล้ว ตัวเตี้ยกว่า 5 ฟุตครึ่งอีก
08:22
possibly because he was malnourished as a child.
165
486379
2806
อาจเป็นเพราะเขาโตมาด้วยความขาดสารอาหาร
08:25
Germans occupied Russia.
166
489185
2545
ในช่วงที่เยอรมันนีปกครองรัสเซีย
08:27
A Nazi officer took over the Gagarin household,
167
491730
3097
เจ้าหน้าที่นาซียึดบ้านของเขา
08:30
and he and his family built and lived in a mud hut.
168
494827
2804
เขาและครอบครัวต้องย้ายไปอาศัยในบ้านดิน
08:33
Years later, the boy from that cramped mud hut
169
497631
3547
หลายปีให้หลัง เด็กที่โตขึ้นจากบ้านดินที่แออัดนั้น
08:37
would grow up to be the man in that cramped capsule
170
501178
3506
โตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่อยู่ในแคปซูลเล็กๆ
08:40
on the tip of a rocket
171
504684
1614
บนปลายจรวด
08:42
who volunteered to be launched into outer space,
172
506298
3488
ที่อาสาให้ถูกส่งไปนอกโลก
08:45
the first one of any of us to really physically leave this planet.
173
509786
4352
เป็นคนคนแรกที่ได้ออกนอกโลก
08:50
And he didn't just leave it,
174
514138
1348
เขาไม่ได้เพียงแค่ออกไปนอกโลก
08:51
he circled it once.
175
515486
2525
เขาวนไปรอบๆ มันหนึ่งรอบ
08:53
Fifty years later, as a tribute,
176
518011
2226
50 ปีให้หลัง เพื่อเป็นการรำลึก
08:56
the International Space Station, which is still up there tonight,
177
520237
3927
สถานีอวกาศนานาชาติในปัจจุบัน
09:00
synced its orbit with Gagarin's orbit,
178
524164
4080
ปรับวงโคจรตัวเอง ให้เข้ากับวงโคจรของกาการิน
09:04
at the exact same time of day,
179
528244
1166
ในวันเดียวกัน
09:05
and filmed it,
180
529410
1560
แล้วถ่ายวีดีโอออกมา
09:06
so you can go online and you can watch over 100 minutes
181
530970
3584
คุณสามารถเข้าไปที่เว็บ แล้วเปิดดูได้ประมาณ 100 นาที
09:10
of what must have been an absolutely mesmerizing ride,
182
534554
3509
ของการเดินทางที่น่าตกตะลึง
09:13
possibly a lonely one,
183
538063
1141
แต่ก็คงเหงาไม่น้อย
09:15
the first person to ever see such a thing.
184
539204
2280
มนุษย์คนแรกที่ได้เห็นสิ่งแบบนั้น
09:17
And then when you've had your fill of that,
185
541484
1423
เมื่อคุณตื้นตันพอแล้ว
09:18
you can click on one more link.
186
542907
2617
คุณสามาถคลิ๊กไปลิงค์ต่อไป
09:21
You can come back to Earth.
187
545524
1342
กลับมายังโลก
09:22
You return to where you started.
188
546866
2161
กลับมาที่ที่คุณเริ่มต้น
09:24
You can finish your game.
189
549027
2217
แล้วจบเกมของคุณ
09:27
You just need to find one more fact that you didn't know.
190
551244
3590
คุณต้องการเกร็ดความรู้อีกหนึ่งอย่าง ที่คุณไม่รู้
09:30
And for me, I quickly landed on this one:
191
554834
2480
สำหรับผม ผมเจอกับเกร็ดนี้
09:33
The Earth has a tolerance of about .17 percent from the reference spheroid,
192
557314
5016
โลกมีค่าคลาดเคลื่อนประมาณ .17 เปอร์เซ็นต์
จากสัณฐานอ้างอิง (reference spheroid)
จากสัณฐานอ้างอิง (reference spheroid)
09:38
which is less than the .22 percent allowed in billiard balls.
193
562330
3969
ซึ่งน้อยกว่า .22 เปอร์เซ็นต์ที่ยอมรับกัน
สำหรับลูกบิลเลียตเสียอีก
สำหรับลูกบิลเลียตเสียอีก
09:42
This is the kind of fact I would have loved as a boy.
194
566299
2432
นี่คือเกร็ดความรู้ที่ผมคงหลงรัก ครั้งที่ยังเป็นเด็ก
09:44
I found it myself.
195
568731
1247
ผมพบมันด้วยตนเอง
09:45
It's got some math that I can do.
196
569978
2275
มีคณิตศาสตร์ที่ผมคิดเป็น
09:48
I'm pretty sure my dad doesn't know it.
197
572253
2125
และมั่นใจว่าพ่อผมไม่รู้แน่ๆ
09:50
What this means is that if you could shrink the Earth to the size of a billiard ball,
198
574378
5489
เกร็ดนี้หมายความว่า ถ้าคุณย่อโลกให้เล็กเท่าลูกบิลเลียต
09:55
if you could take planet Earth, with all its mountain tops and caves
199
579867
6017
เอาโลก เอาภูเขา เอาถ้ำทั้งหมด
10:01
and rainforests, astronauts and uncontacted tribes and chimpanzees, voodoo dolls,
200
585884
4676
เอาป่าเขตร้อน เอามนุษย์อวกาศ เอาชนเผ่าทั้งหลาย
เอาชิมแปนซี เอาตุ๊กตาวูดู
เอาชิมแปนซี เอาตุ๊กตาวูดู
10:06
fireflies, chocolate, sea creatures making love in the deep blue sea,
201
590560
5524
เอาหิ่งห้อย ช็อคโกแลต สัตว์ทะเลที่กำลังมีเพศสัมพันธ์
10:11
you just shrink that to the size of a billiard ball,
202
596084
3201
เอาทุกอย่างมาย่อให้เล็กเท่าลูกบิลเลียต
10:15
it would be as smooth as a billiard ball,
203
599285
3893
มันจะเรียบเนียนเท่าลูกบิลเลียต
10:19
presumably a billiard ball with a slight bulge around the middle.
204
603178
4617
อาจจะมีรอยนูนที่เอวนิดหน่อย
10:23
That's pretty cool.
205
607795
2791
แต่ผมว่ามันเจ๋งมากเลย
10:26
I didn't know that.
206
610586
1944
ผมไม่เคยรู้มาก่อนเลย...
10:28
Chimborazo!
207
612530
2225
ชิมโบราโซ!
10:30
Thank you.
208
614755
889
ขอบคุณครับ
10:31
(Applause)
209
615644
649
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Rives - Performance poet, multimedia artistPerformance artist and storyteller Rives has been called "the first 2.0 poet," using images, video and technology to bring his words to life.
Why you should listen
Part poet, part storyteller, part philosopher, Rives is the co-host of TEDActive as well as a frequent TED speaker. On stage, his poems burst in many directions, exposing multiple layers and unexpected treats: childhood memories, grown-up humor, notions of love and lust, of what is lost forever and of what's still out there waiting to unfold. Chimborazo.
A regular on HBO's Def Poetry Jam, Rives also starred alongside model Bar Refaeli in the 2008 Bravo special Ironic Iconic America, touring the United States on a "roller coaster ride through the eye-popping panorama of American pop culture." Flat pages can't contain his storytelling, even when paper is his medium. The pop-up books he creates for children unfold with surprise: The Christmas Pop-Up Present expands to reveal moving parts, hidden areas and miniature booklets inside.
His latest project—the Museum of Four in the Morning—is an ode to a time that may well be part of a global conspiracy. In a good way.
Rives | Speaker | TED.com