ABOUT THE SPEAKER
Laura Snyder - Science historian
Laura Snyder weaves tales of Victorian-era scientists that have been described as “fit for Masterpiece Theater.”

Why you should listen

A work of history should be more than a collection of happenings, at least from Laura Snyder’s perspective. The Fulbright Scholar, historian of science and professor of philosophy at St. John's University believes histories should aim not only to tell a story, but also to transport a reader through time.

Snyder’s work presents three-dimensional characters that readers connect with. Her most recent book, The Philosophical Breakfast Club, traces the friendship of four 19th-century scientists who met at Cambridge: Charles Babbage (mathematics and computing), William Whewell (math economics), John Herschel (astronomy and photography) and Richard Jones (economy). Inspired by Francis Bacon's ideas, they coined the word “scientist” and were central in transforming science from the province of the amateur (practitioners were until then called "natural philosophers") to a professional system.

More profile about the speaker
Laura Snyder | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2012

Laura Snyder: The Philosophical Breakfast Club

Laura Snyder: Felsefi Kahvaltı Kulübü

Filmed:
1,290,328 views

1812 yılında dört adam kahvaltı etmek için Cambridge Üniversitesinde buluştular. Heyecanlı bir yemek olarak başlayan şey, yeni bir bilimsel devrime dönüştü ve bu devrimle birlikte -- "bilim adamı" terimini icat edene dek kendilerine "doğa filozofu" adını veren -- dört adam, bilimsel araştırmaya dört önemli prensip eklemiş oldular. Tarihçi ve filozof Laura Snyder, onların şaşırtıcı hikayesini anlatıyor.
- Science historian
Laura Snyder weaves tales of Victorian-era scientists that have been described as “fit for Masterpiece Theater.” Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'd like you to come back with me for a momentan
0
797
2654
Benimle bir dakikalığına geçmişe,
19. yüzyıla
00:15
to the 19thinci centuryyüzyıl,
1
3451
2024
özellikle de 24 Haziran 1833'e
00:17
specificallyözellikle to JuneHaziran 24, 1833.
2
5475
4448
gelmenizi istiyorum.
00:21
The Britishİngiliz AssociationDerneği for the Advancementİlerleme of ScienceBilim
3
9923
3055
Britanya Bilimsel İlerleme Derneği,
00:24
is holdingtutma its thirdüçüncü meetingtoplantı at the UniversityÜniversitesi of CambridgeCambridge.
4
12978
3791
Cambridge Üniversitesinde
üçüncü toplantısını yapıyor.
00:28
It's the first night of the meetingtoplantı,
5
16769
2211
Bu toplantının ilk gecesi
00:30
and a confrontationçatışma is about to take placeyer
6
18980
2863
ve bilimi tamamen değiştirecek bir
00:33
that will changedeğişiklik scienceBilim foreversonsuza dek.
7
21843
3608
karşılaşma gerçekleşmek üzere.
00:37
An elderlyyaşlı, white-hairedBeyaz saçlı man standsstandları up.
8
25451
2977
Yaşlı, beyaz saçlı bir
adam ayağa kalkıyor.
00:40
The membersüyeler of the AssociationDerneği are shockedşok to realizegerçekleştirmek
9
28428
3462
Derneğin üyeleri o adamın,
o güne dek evini
yıllardır terk etmemiş şair
00:43
that it's the poetşair SamuelSamuel TaylorTaylor ColeridgeColeridge,
10
31890
3024
00:46
who hadn'tolmasaydı even left his houseev in yearsyıl untila kadar that day.
11
34914
4960
Samuel Taylor Coleridge
olduğunu görünce şaşırıyorlar.
00:51
They're even more shockedşok by what he saysdiyor.
12
39874
2896
Söylediği şey onları daha çok şaşırtıyor.
00:54
"You mustşart stop callingçağrı yourselveskendiniz naturaldoğal philosophersfilozoflar."
13
42770
5436
"Kendinizi doğa filozofları olarak
adlandırmayı bırakmalısınız."
01:00
ColeridgeColeridge feltkeçe that truedoğru philosophersfilozoflar like himselfkendisi
14
48206
3044
Coleridge, kendisi
gibi gerçek filozofların,
01:03
pondereddüşündü the cosmosEvren from theironların armchairskoltuklar.
15
51250
3048
evreni koltuklarında otururken bile
düşündüğünü hissediyordu.
01:06
They were not muckingDalga around in the fossilfosil pitsçukurlar
16
54298
2456
Onlar fosil çukurlarında
boş boş dolanmıyordu ve
01:08
or conductingiletken messydağınık experimentsdeneyler with electricalelektrik pilesbasur
17
56754
3364
Britanya Derneğinin
üyeleri gibi, elektrik kümeleriyle
01:12
like the membersüyeler of the Britishİngiliz AssociationDerneği.
18
60118
2972
karmaşık deneyler yapmıyorlardı.
01:15
The crowdkalabalık grewbüyüdü angrykızgın and beganbaşladı to complainşikayet loudlyyüksek sesle.
19
63090
4587
Grup sinirlendi ve yakınmaya başladı.
01:19
A younggenç CambridgeCambridge scholarbilim adamı namedadlı WilliamWilliam WhewellWhewell stooddurdu up
20
67677
3378
William Whewell adlı
genç bir Cambridge öğrencisi
01:23
and quietedSakinleşiyor the audienceseyirci.
21
71055
2216
ayağa kalktı ve seyirciyi susturdu.
01:25
He politelykibarca agreedkabul that an appropriateuygun nameisim
22
73271
2827
Derneğin üyeleri için uygun bir adın
01:28
for the membersüyeler of the associationbirleşme did not existvar olmak.
23
76098
3816
olmadığını kibarca kabul etti.
01:31
"If 'philosophers''filozof' is takenalınmış to be too widegeniş and loftyYüce a termterim,"
24
79914
5544
"Eğer 'filozof' çok geniş
ve kibirli bir terimse" dedi,
01:37
he said, "then, by analogyanaloji with 'artist' sanatçı,'
25
85458
4816
"öyleyse 'sanatçı'
[artist] terimine kıyasla,
01:42
we mayMayıs ayı formform 'scientist' bilim adamı.'"
26
90274
3940
'bilim adamı' [scientist]
terimini oluşturabiliriz."
01:46
This was the first time the wordsözcük scientistBilim insanı
27
94214
2629
Bilim adamı kelimesi ilk kez,
01:48
was utteredçıkardı in publichalka açık,
28
96843
1854
yalnızca 179 yıl önce,
01:50
only 179 yearsyıl agoönce.
29
98697
3596
burada kullanıldı.
01:54
I first foundbulunan out about this confrontationçatışma when I was in graduatemezun olmak schoolokul,
30
102293
3145
Bu karşılaşmayı ilk kez
üniversitedeyken duydum
01:57
and it kindtür of blewpatladı me away.
31
105438
2044
ve beni çok şaşırttı.
01:59
I mean, how could the wordsözcük scientistBilim insanı
32
107482
2184
Yani, bilim adamı kelimesi 1833'e kadar
02:01
not have existedvar untila kadar 1833?
33
109666
3489
nasıl var olmadı?
02:05
What were scientistsBilim adamları calleddenilen before?
34
113155
2191
Onun öncesinde adları neydi?
02:07
What had changeddeğişmiş to make a newyeni nameisim necessarygerekli
35
115346
3325
Özellikle o anda yeni
bir isim oluşturulmasına
02:10
preciselytam at that momentan?
36
118671
3130
neden olan değişim neydi?
02:13
PriorÖnceden to this meetingtoplantı, those who studiedokudu the naturaldoğal worldDünya
37
121801
3094
Bu toplantı öncesinde
doğal dünyayı çalışanlar
02:16
were talentedyetenekli amateursamatör.
38
124895
2172
yetenekli amatörlerdi.
02:19
Think of the countryülke clergymanRahip or squirebey
39
127067
2288
Böcekleri veya fosilleri toplayan
02:21
collectingtoplama his beetlesböcekler or fossilsfosiller,
40
129355
2513
din adamlarını veya köy ağalarını düşünün,
02:23
like CharlesCharles DarwinDarwin, for exampleörnek,
41
131868
2295
örneğin, Charles Darwin gibi
02:26
or, the hiredkiralanmış help of a noblemanasilzade, like JosephJoseph PriestleyPriestley,
42
134163
4176
veya Lansdowne markisinin gerçek dostu
02:30
who was the literaryedebi companionyoldaş
43
138339
2356
Joseph Priestley gibi, bir asilzadenin
02:32
to the MarquisMarquis of LansdowneLansdowne
44
140695
2160
kiralanmış yardımcısını düşünün,
02:34
when he discoveredkeşfedilen oxygenoksijen.
45
142855
2872
oksijeni keşfettiği zamanı.
02:37
After this, they were scientistsBilim adamları,
46
145727
2800
Sonrasında, belirli bir bilimsel yöntem,
02:40
professionalsprofesyoneller with a particularbelirli scientificilmi methodyöntem,
47
148527
3834
amaç, toplum ve fonlara
sahip olan profesyoneller,
02:44
goalshedefleri, societiestoplumlar and fundingfinansman.
48
152361
3735
bilim adamları oldular.
02:48
Much of this revolutiondevrim can be tracedtakip to fourdört menerkekler
49
156096
3276
Bu devrimin büyük
kısmının izi, 1812 yılında
02:51
who metmet at CambridgeCambridge UniversityÜniversitesi in 1812:
50
159372
3259
Cambridge Üniversitesinde
buluşan dört adama kadar sürülebilir:
02:54
CharlesCharles BabbageBabbage, JohnJohn HerschelHerschel, RichardRichard JonesJones and WilliamWilliam WhewellWhewell.
51
162631
4555
Charles Babbage, John Herschel,
Richard Jones ve William Whewell.
02:59
These were brilliantparlak, driventahrik menerkekler
52
167186
2477
Bunlar muhteşem şeyler başarmış
03:01
who accomplishedbaşarılı amazingşaşırtıcı things.
53
169663
3272
parlak, azimli adamlar.
03:04
CharlesCharles BabbageBabbage, I think knownbilinen to mostçoğu TEDstersTED'ciler,
54
172935
2999
Çoğu TED'cinin tanıdığını
düşündüğüm Charles Babbage,
03:07
inventedicat edildi the first mechanicalmekanik calculatorhesap makinesi
55
175934
2795
ilk mekanik hesap makinesini ve modern
03:10
and the first prototypeprototip of a modernmodern computerbilgisayar.
56
178729
4023
bilgisayar için ilk prototipi icat etti.
03:14
JohnJohn HerschelHerschel mappedeşlenen the starsyıldızlar of the southerngüney hemisphereyarıküre,
57
182752
4060
John Herschel, Güney
yarımküredeki yıldızları haritaladı
03:18
and, in his spareyedek time, co-inventedCo icat photographyfotoğrafçılık.
58
186812
4230
ve boş zamanında da
fotoğrafın diğer mucidi oldu.
03:23
I'm sure we could all be that productiveüretken
59
191042
2148
Facebook veya Twitter
bunca vaktimizi almasa,
03:25
withoutolmadan FacebookFacebook or TwitterTwitter to take up our time.
60
193190
2884
bizlerin de böyle üretken
olabileceğinden eminim.
03:28
RichardRichard JonesJones becameoldu an importantönemli economistiktisatçı
61
196074
3290
Daha sonra Karl Marx'a ilham verecek olan
03:31
who latersonra influencedetkilenmiş KarlKarl MarxMarx.
62
199364
2527
Richard Jones, önemli bir ekonomist oldu.
03:33
And WhewellWhewell not only coinedicat the termterim scientistBilim insanı,
63
201891
3522
Whewell ise yalnızca bilim adamı
terimini değil, aynı zamanda
03:37
as well as the wordskelimeler anodeanot, cathodekatot and ionİyon,
64
205413
4035
anot, katot ve iyon
terimlerini de icat etti,
03:41
but spearheadedöncülük internationalUluslararası bigbüyük scienceBilim
65
209448
3036
fakat gelgitler üzerinde
yaptığı küresel araştırmasıyla
03:44
with his globalglobal researchAraştırma on the tidesgelgit.
66
212484
3096
uluslararası bilime öncülük etti.
03:47
In the CambridgeCambridge winterkış of 1812 and 1813,
67
215580
3712
1812 ve 1813 kışında
Cambridge'de bu dört kişi
03:51
the fourdört metmet for what they calleddenilen philosophicalfelsefi breakfastsBS/Konuk evleri.
68
219292
3763
felsefi kahvaltılar adını
verdikleri şey için buluştular.
03:55
They talkedkonuştuk about scienceBilim
69
223055
1760
Bilimden ve bilimsel devrimin
03:56
and the need for a newyeni scientificilmi revolutiondevrim.
70
224815
3122
gerekliliğinden bahsettiler.
03:59
They feltkeçe scienceBilim had stagnateddurakladı
71
227937
1891
17.yy'da gerçekleşen
04:01
sincedan beri the daysgünler of the scientificilmi revolutiondevrim that had happenedolmuş
72
229828
3252
bilimsel devrimden beri, bilimin
04:05
in the 17thinci centuryyüzyıl.
73
233080
2238
hiç ilerlemediğini düşündüler.
04:07
It was time for a newyeni revolutiondevrim,
74
235318
2066
Yeni bir devrimin vakti gelmişti,
04:09
whichhangi they pledgedsözü verdi to bringgetirmek about,
75
237384
2124
bunu yapacaklarına söz vermişlerdi
04:11
and what's so amazingşaşırtıcı about these guys is,
76
239508
2721
ve bu adamlarla ilgili muhteşem olan şey,
04:14
not only did they have these
77
242229
1783
yalnızca gösterişli öğrenci
04:16
grandiosetantanalı undergraduateLisans dreamsrüyalar,
78
244012
2593
hayallerine sahip olmaları değil,
04:18
but they actuallyaslında carriedtaşınan them out,
79
246605
2240
aynı zamanda en çılgınca
hayallerin ötesinde olsa bile
04:20
even beyondötesinde theironların wildestçılgın dreamsrüyalar.
80
248845
3048
onları gerçekleştirmeleriydi.
04:23
And I'm going to tell you todaybugün
81
251893
1092
Ben de bugün sizlere
04:24
about fourdört majormajör changesdeğişiklikler to scienceBilim these menerkekler madeyapılmış.
82
252985
4957
bu adamların bilime sağladığı
dört büyük değişiklikten bahsedeceğim.
04:29
About 200 yearsyıl before,
83
257942
2423
Yaklaşık 200 yıl önce
04:32
FrancisFrancis BaconPastırma and then, latersonra, IsaacIsaac NewtonNewton,
84
260365
2728
Francis Bacon ve sonrasında Isaac Newton
04:35
had proposedönerilen an inductiveEndüktif scientificilmi methodyöntem.
85
263093
3712
tümevarımlı bir
bilimsel yöntem ileri sürdüler.
04:38
Now that's a methodyöntem that startsbaşlar from
86
266805
2537
Bu, gözlem ve deneylerle başlayıp,
04:41
observationsgözlemler and experimentsdeneyler
87
269342
2455
yeni kanıtlar ortaya çıktığında daima
04:43
and moveshamle to generalizationsgenelleme about naturedoğa calleddenilen naturaldoğal lawsyasalar,
88
271797
3472
yenilenmeye ve reddedilmeye açık
olan doğa kanunları hakkındaki
04:47
whichhangi are always subjectkonu to revisiongözden geçirme or rejectionret
89
275269
2484
genellemelere doğru ilerleyen
04:49
should newyeni evidencekanıt ariseortaya.
90
277753
2545
bir yöntemdir.
04:52
HoweverAncak, in 1809, DavidDavid RicardoRicardo muddiedmuddied the watersdeniz
91
280298
5383
Ancak 1809 yılında
David Ricardo, ekonomi biliminin
04:57
by arguingTartışan that the scienceBilim of economicsekonomi bilimi
92
285681
2949
farklı, tümden-gelimli
bir yöntem kullanması gerektiğini
05:00
should use a differentfarklı, deductiveTümdengelim methodyöntem.
93
288630
3149
iddia ederek, suyu bulandırmıştır.
05:03
The problemsorun was that an influentialetkili groupgrup at OxfordOxford
94
291779
3679
Sorun şuydu, Oxford'da güçlü
bir grup bunu zaten tartışıyordu
05:07
beganbaşladı arguingTartışan that because it workedişlenmiş so well in economicsekonomi bilimi,
95
295458
4081
çünkü ekonomide öyle işe yarıyordu ki,
05:11
this deductiveTümdengelim methodyöntem oughtgerektiğini to be applieduygulamalı
96
299539
2670
bu tümden-gelim yöntemi
05:14
to the naturaldoğal sciencesbilimler too.
97
302209
2674
doğa bilimine de uygulanmalıydı.
05:16
The membersüyeler of the philosophicalfelsefi breakfastkahvaltı clubkulüp disagreedaynı fikirde.
98
304883
3656
Felsefi kahvaltı kulübünün
üyeleri buna katılmadı.
05:20
They wroteyazdı bookskitaplar and articleshaberler promotingteşvik inductiveEndüktif methodyöntem
99
308539
3282
Doğa filozofları, üniversite öğrencileri
ve halk üyeleri tarafından
05:23
in all the sciencesbilimler
100
311821
1632
yaygın biçimde okunan
05:25
that were widelygeniş ölçüde readokumak by naturaldoğal philosophersfilozoflar,
101
313453
2858
tüm bilimlerde tümevarım
yöntemi kullanımına teşvik eden
05:28
universityÜniversite studentsöğrencilerin and membersüyeler of the publichalka açık.
102
316311
3422
kitaplar ve makaleler yazdılar.
05:31
ReadingOkuma one of Herschel'sHerschel'ın bookskitaplar
103
319733
1756
Charles Darwin için Herschel'in
05:33
was suchböyle a watersheddönüm noktası momentan for CharlesCharles DarwinDarwin
104
321489
2790
kitaplarından birini okumak
öyle önemli bir andı ki, sonra
05:36
that he would latersonra say, "ScarcelyPek anything in my life
105
324279
3797
şöyle dedi, "Hayatımda
hemen hemen hiçbir şey
05:40
madeyapılmış so deepderin an impressionizlenim on me.
106
328076
2587
bende bu denli etki bırakmamıştı.
05:42
It madeyapılmış me wishdilek to addeklemek my mightbelki
107
330663
2608
Yeteneğimi, doğal bilgi deposuna
05:45
to the accumulatedbirikmiş storemağaza of naturaldoğal knowledgebilgi."
108
333271
3528
ekleme isteği uyandırdı."
05:48
It alsoAyrıca shapedbiçimli Darwin'sDarwin'in scientificilmi methodyöntem,
109
336799
3112
Bu, ayrıca Darwin'in
ve akranlarının kullandığı
05:51
as well as that used by his peers.
110
339911
3859
bilimsel yöntemi şekillendirdi.
05:55
[ScienceBilim for the publichalka açık good]
111
343770
1778
[Kamu yararı için bilim]
05:57
PreviouslyDaha önce, it was believedinanılır that scientificilmi knowledgebilgi
112
345548
2594
Öncesinde bilimsel bilginin,
kralın veya kraliçenin
06:00
oughtgerektiğini to be used for the good of the kingkral or queenkraliçe,
113
348142
2633
ya da bir insanın kişisel kazancı için
06:02
or for one'sbiri ownkendi personalkişisel gainkazanç.
114
350775
2913
kullanılabileceğine inanılıyordu.
06:05
For exampleörnek, shipgemi captainskaptanları neededgerekli to know
115
353688
2703
Örneğin gemi kaptanlarının,
limanlara güvenli şekilde
06:08
informationbilgi about the tidesgelgit in ordersipariş to safelygüvenli bir şekilde dockDock at portsbağlantı noktaları.
116
356391
4187
girmeleri için, gelgitler hakkında
bilgi edinmeleri gerekiyordu.
06:12
HarbormastersHarbormasters would gathertoplamak this knowledgebilgi
117
360578
2193
Liman amirleri bu bilgiyi topluyordu
06:14
and sellsatmak it to the shipgemi captainskaptanları.
118
362771
3016
ve gemi kaptanlarına bilgiyi satıyordu.
06:17
The philosophicalfelsefi breakfastkahvaltı clubkulüp changeddeğişmiş that,
119
365787
2608
Felsefi kahvaltı
kulübü, birlikte çalışarak
06:20
workingçalışma togetherbirlikte.
120
368395
1350
bunu değiştirdi.
06:21
Whewell'sWhewell'ın worldwideDünya çapında studyders çalışma of the tidesgelgit
121
369745
2080
Whewell'in dünya çapında gelgit çalışması,
06:23
resultedsonuçlandı in publichalka açık tidegelgit tablestablolar and tidalgelgit mapsharitalar
122
371825
3138
liman amirlerindeki
bilgilerin ücretsiz olarak
06:26
that freelyserbestçe providedsağlanan the harbormasters'harbormasters knowledgebilgi
123
374963
2987
gemi kaptanlarına geçmesini
sağlayan gelgit tabloları ve gelgit
06:29
to all shipgemi captainskaptanları.
124
377950
2101
haritalarıyla sonuçlandı.
06:32
HerschelHerschel helpedyardım etti by makingyapma tidalgelgit observationsgözlemler
125
380051
2802
Herschel de, Güney Afrika
kıyılarında gelgit gözlemleri
06:34
off the coastsahil of SouthGüney AfricaAfrika,
126
382853
1968
yaparak yardımcı oldu
06:36
and, as he complainedşikayet to WhewellWhewell,
127
384821
2350
ve Whewell'e yakındığına göre,
06:39
he was knockedçaldı off the docksDock duringsırasında a violentşiddetli highyüksek tidegelgit for his troublesorun.
128
387171
5152
şiddetli ve yüksek bir
gelgitte rıhtımdan düşmüştü.
06:44
The fourdört menerkekler really helpedyardım etti eachher other in everyher way.
129
392323
2728
Dört adam her şekilde
birbirlerine yardım ettiler.
06:47
They alsoAyrıca relentlesslyacımasız lobbiedLobi the Britishİngiliz governmenthükümet
130
395051
3312
Ayrıca Babbage'in motorlarını
inşa etmek için gereken parayı
06:50
for the moneypara to buildinşa etmek Babbage'sBabbage's enginesmotorlar
131
398363
2636
vermesi için Britanya
devletiyle usanmadan görüştüler,
06:52
because they believedinanılır these enginesmotorlar
132
400999
1991
çünkü bu motorların toplum üzerinde
06:54
would have a hugeKocaman practicalpratik impactdarbe on societytoplum.
133
402990
3834
pratik açıdan büyük
etkisi olacağına inanıyorlardı.
06:58
In the daysgünler before pocketcep calculatorshesap makineleri,
134
406824
2620
Cep hesap makineleri
çıkmadan önceki günlerde,
07:01
the numberssayılar that mostçoğu professionalsprofesyoneller neededgerekli --
135
409444
3336
-- bankacılar, sigortacılar, gemi
kaptanları, mühendisler gibi --
07:04
bankersbankacılar, insurancesigorta agentsajanları, shipgemi captainskaptanları, engineersmühendisler
136
412780
3608
çoğu profesyonelin ihtiyaç duyduğu
rakamlar, figür tablolarıyla
07:08
were to be foundbulunan in lookupArama bookskitaplar like this,
137
416388
3084
dolu, bunun gibi kitaplarda
07:11
filleddolu with tablestablolar of figuresrakamlar.
138
419472
2396
bulunabiliyordu.
07:13
These tablestablolar were calculatedhesaplanan
139
421868
2408
Bu tablolar, sabit bir prosedürü tekrar
07:16
usingkullanma a fixedsabit procedureprosedür over and over
140
424276
2919
ve tekrar kullanarak, -- bu
muhteşem -- bilgisayar adı verilen
07:19
by part-timeyarı zamanlı workersişçiler knownbilinen as -- and this is amazingşaşırtıcı -- computersbilgisayarlar,
141
427195
4669
yarı zamanlı çalışanlar
tarafından hesaplanıyordu,
07:23
but these calculationshesaplamalar were really difficultzor.
142
431864
2879
fakat hesaplamalar oldukça zordu.
07:26
I mean, this nauticalDeniz almanacAlmanak
143
434743
2248
Yani, bu seyir kitabında yılın her ayı
07:28
publishedyayınlanan the lunarkameri differencesfarklar for everyher monthay of the yearyıl.
144
436991
3870
için ayın farklılıkları yayınlandı.
07:32
EachHer monthay requiredgereklidir 1,365 calculationshesaplamalar,
145
440861
4666
Her ay 1,365 hesaplama gerektiriyordu,
07:37
so these tablestablolar were filleddolu with mistakeshatalar.
146
445527
2984
dolayısıyla bu tablolar hatalarla doluydu.
07:40
Babbage'sBabbage's differencefark enginemotor was the first mechanicalmekanik calculatorhesap makinesi
147
448511
4165
Babbage'ın farklılık motoru,
bu tablolardan herhangi birini
07:44
devisedtasarladı to accuratelytam olarak computehesaplamak any of these tablestablolar.
148
452676
3979
doğru şekilde hesaplamaya ayarlanan
ilk mekanik hesaplayıcıydı.
07:48
Two modelsmodeller of his enginemotor were builtinşa edilmiş in the last 20 yearsyıl
149
456655
3536
Son 20 yılda, Londra Bilim Müzesine
ait bir takım tarafından
07:52
by a teamtakım from the ScienceBilim MuseumMüze of LondonLondra
150
460191
2760
orijinal plan kullanılarak, o motorların
07:54
usingkullanma his ownkendi plansplanları.
151
462951
1683
iki modeli oluşturuldu.
07:56
This is the one now at the ComputerBilgisayar HistoryGeçmiş MuseumMüze in CaliforniaCalifornia,
152
464634
4138
Bu, şu anda Kaliforniya'daki
Bilgisayar Tarihi Müzesinde
08:00
and it calculateshesaplar accuratelytam olarak. It actuallyaslında worksEserleri.
153
468772
3707
ve doğru hesap yapıyor.
Gerçekten çalışıyor.
08:04
LaterDaha sonra, Babbage'sBabbage's analyticalanalitik enginemotor
154
472479
2615
Sonra, Babbage'ın analitik motoru, modern
08:07
was the first mechanicalmekanik computerbilgisayar in the modernmodern senseduyu.
155
475094
4285
anlamda ilk mekanik bilgisayardı.
08:11
It had a separateayrı memorybellek and centralmerkezi processorişlemci.
156
479379
2954
Ayrı bir hafızası
ve merkezi işlemcisi vardı.
08:14
It was capableyetenekli of iterationyineleme, conditionalKoşullu branchingdallanma
157
482333
3453
Yineleme, koşullu dallanma ve koşut işlem
08:17
and parallelparalel processingişleme,
158
485786
1472
yapabiliyordu
08:19
and it was programmableprogramlanabilir usingkullanma puncheddelikli cardskartları,
159
487258
2972
ve delikli kart kullanarak
programlanabiliyordu,
08:22
an ideaFikir BabbageBabbage tookaldı from Jacquard'sJacquard'ın loomtezgah.
160
490230
3472
Babbage bu fikri
Jacquard'ın tezgahından almıştı.
08:25
TragicallyTrajik bir şekilde, Babbage'sBabbage's enginesmotorlar never were builtinşa edilmiş in his day
161
493702
4236
Ne yazık ki Babbage'ın motorları
onun zamanında hiç inşa edilmedi
08:29
because mostçoğu people thought that
162
497938
2187
çünkü çoğu insan,
insan olmayan bilgisayarların
08:32
non-humanİnsan dışı computersbilgisayarlar would have no usefulnesskullanışlılığı
163
500125
2895
halka bir fayda sağlamayacağını
08:35
for the publichalka açık.
164
503020
1582
düşünmüştü.
08:36
[NewYeni scientificilmi institutionskurumlar]
165
504602
2012
[Yeni bilimsel kuruluşlar]
08:38
FoundedKuruluş tarihi in Bacon'sBacon'ın time, the RoyalRoyal SocietyToplum of LondonLondra
166
506614
3505
Bacon'ın zamanında kurulan
Londra Kraliyet Cemiyeti,
08:42
was the foremostbaşta scientificilmi societytoplum in Englandİngiltere
167
510119
2997
İngiltere'nin, hatta dünyanın, önde gelen
08:45
and even in the restdinlenme of the worldDünya.
168
513116
2241
bilimsel cemiyetiydi.
08:47
By the 19thinci centuryyüzyıl, it had becomeolmak
169
515357
2465
19.yy'da, başlıca antikacılar,
08:49
a kindtür of gentleman'sBeyefendinin clubkulüp
170
517822
1833
edebiyatçılar ve asilzadelerin
08:51
populatednüfuslu mainlyağırlıklı olarak by antiquariansAntikacılar, literaryedebi menerkekler and the nobilityasalet.
171
519655
5007
yoğun olduğu bir tür
beyefendi kulübüne dönüşmüştü.
08:56
The membersüyeler of the philosophicalfelsefi breakfastkahvaltı clubkulüp
172
524662
2153
Felsefi kahvaltı kulübünün üyeleri,
08:58
helpedyardım etti formform a numbernumara of newyeni scientificilmi societiestoplumlar,
173
526815
3014
Britanya Derneği de dahil
olmak üzere, birkaç
09:01
includingdahil olmak üzere the Britishİngiliz AssociationDerneği.
174
529829
2400
yeni bilimsel dernek
oluşturulmasına yardımcı oldu.
09:04
These newyeni societiestoplumlar requiredgereklidir
175
532229
2383
Bu yeni derneklere, bulgularını yayınlayan
09:06
that membersüyeler be activeaktif researchersaraştırmacılar publishingyayıncılık theironların resultsSonuçlar.
176
534612
3490
aktif araştırmacılar
olan üyeler gerekiyordu.
09:10
They reinstatedeski haline getirildi the traditiongelenek of the Q&A
177
538102
2840
Bilimsel makaleler okunduktan
sonra Q&A geleneğini
09:12
after scientificilmi paperskâğıtlar were readokumak,
178
540942
2270
yeniden kullandılar, fakat bu gelenek
09:15
whichhangi had been discontinueddurdurulan by the RoyalRoyal SocietyToplum
179
543212
2320
kaba olduğu gerekçesiyle Kraliyet Derneği
09:17
as beingolmak ungentlemanlycentilmence olmayan.
180
545532
2905
tarafından devam ettirilmedi.
09:20
And for the first time, they gaveverdi womenkadınlar a footayak in the doorkapı of scienceBilim.
181
548437
4896
Ayrıca kadınların da ilk kez
bilime adım atmaları sağlandı.
09:25
MembersÜyeler were encouragedteşvik to bringgetirmek theironların wiveseşleri,
182
553333
2660
Üyeler eşlerini, kız
çocuklarını ve kız kardeşlerini
09:27
daughterskız çocukları and sisterskız kardeşler to the meetingstoplantılar of the Britishİngiliz AssociationDerneği,
183
555993
3926
Britanya Derneğinin
toplantılarına getirmeye teşvik edildi
09:31
and while the womenkadınlar were expectedbeklenen to attendkatılmak
184
559919
2770
ve kadınların yalnızca
bunlar gibi halka açık ve sosyal
09:34
only the publichalka açık lecturesdersler and the socialsosyal eventsolaylar like this one,
185
562689
3841
etkinliklere katılması beklenirken, onlar
09:38
they beganbaşladı to infiltratesızmak the scientificilmi sessionsoturumları as well.
186
566530
4109
ayrıca bilimsel toplantılara da
gizlice girmeye başladılar.
09:42
The Britishİngiliz AssociationDerneği would latersonra be the first
187
570639
2884
Sonrasında Britanya Derneği, kadınları
09:45
of the majormajör nationalUlusal scienceBilim organizationsorganizasyonlar in the worldDünya
188
573523
3644
tam üye olarak kabul eden en büyük
ulusal bilim organizasyonlarından
09:49
to admititiraf etmek womenkadınlar as fulltam membersüyeler.
189
577167
2705
ilki olacaktı.
09:51
[ExternalDış fundingfinansman for scienceBilim]
190
579872
1441
[Bilim için harici fon]
09:53
Up to the 19thinci centuryyüzyıl,
191
581313
1395
19.yy'a kadar,
09:54
naturaldoğal philosophersfilozoflar were expectedbeklenen to payödeme
192
582708
2312
doğa filozoflarının kendi araç gereçlerini
09:57
for theironların ownkendi equipmentekipman and suppliesgereçler.
193
585020
2313
kendilerinin alması bekleniyordu.
09:59
OccasionallyZaman zaman, there were prizesödülleri,
194
587333
2463
Bazen, 18.yy'da sözde boylam problemini
10:01
suchböyle as that givenverilmiş to JohnJohn HarrisonHarrison in the 18thinci centuryyüzyıl,
195
589796
3329
çözdüğü için
John Harrison'a verilen ödül gibi
10:05
for solvingçözme the so-calledsözde longitudeboylam problemsorun,
196
593125
3083
ödüller de oluyordu,
10:08
but prizesödülleri were only givenverilmiş after the factgerçek,
197
596208
2845
fakat ödüller verildiği zaman, yalnızca
10:11
when they were givenverilmiş at all.
198
599053
1784
bir olgu sonrasında veriliyordu.
10:12
On the advicetavsiye of the philosophicalfelsefi breakfastkahvaltı clubkulüp,
199
600837
2904
Felsefi kahvaltı
kulübünün tavsiyesi üzerine,
10:15
the Britishİngiliz AssociationDerneği beganbaşladı to use the extraekstra moneypara
200
603741
3311
Britanya Derneği toplantılarda edindiği
10:19
generatedoluşturulan by its meetingstoplantılar to give grantshibe
201
607052
2674
ekstra parayı;
astronomi, gel-git, balık fosili,
10:21
for researchAraştırma in astronomyastronomi, the tidesgelgit, fossilfosil fishbalık,
202
609726
3222
gemi yapımı ve diğer
birçok alanda araştırma
10:24
shipbuildinggemi inşa, and manyçok other areasalanlar.
203
612948
2827
yapılması için bağışlamaya başladı.
10:27
These grantshibe not only allowedizin
204
615775
1775
Bu bağışlar yalnızca daha az zengin
10:29
lessaz wealthyzengin menerkekler to conductkuralları researchAraştırma,
205
617550
2343
olanların araştırma
yapmasını sağlamıyordu,
10:31
but they alsoAyrıca encouragedteşvik thinkingdüşünme outsidedışında the boxkutu,
206
619893
2936
aynı zamanda, önceden
belirlenmiş tek bir soruyu çözmeye
10:34
ratherdaha doğrusu than just tryingçalışıyor to solveçözmek one pre-setönceden ayarlanmış questionsoru.
207
622829
4073
çalışmaktansa, çizgilerin dışına
çıkarak düşünmeye teşvik ediyordu.
10:38
EventuallySonunda, the RoyalRoyal SocietyToplum
208
626902
2399
En sonunda, Kraliyet Derneği ve
10:41
and the scientificilmi societiestoplumlar of other countriesülkeler followedtakip etti suittakım elbise,
209
629301
3409
diğer ülkelerin bilimsel
toplulukları bunu taklit etti ve
10:44
and this has becomeolmak -- fortunatelyneyse ki it's becomeolmak --
210
632710
2848
-- neyse ki -- günümüzün bilimsel
10:47
a majormajör partBölüm of the scientificilmi landscapepeyzaj todaybugün.
211
635574
4750
manzarasının önemli kısmı haline geldi.
10:52
So the philosophicalfelsefi breakfastkahvaltı clubkulüp
212
640324
3014
Yani, felsefi kahvaltı kulübü, modern
10:55
helpedyardım etti inventicat etmek the modernmodern scientistBilim insanı.
213
643338
3147
bilim adamının icat
edilmesine yardımcı oldu.
10:58
That's the heroickahraman partBölüm of theironların storyÖykü.
214
646485
3228
Bu, hikayenin destansı kısmı.
11:01
There's a flipfiske sideyan as well.
215
649713
2939
Fakat madalyonun diğer yüzü de var.
11:04
They did not foreseeönceden görmek at leasten az one consequencesonuç
216
652652
2984
Devrimlerinin en azından bir sonucunu
11:07
of theironların revolutiondevrim.
217
655636
2536
öngöremediler.
11:10
They would have been deeplyderinden dismayeddehşete
218
658172
2376
Günümüzde, bilim ile kültürün geri kalanı
11:12
by today'sbugünkü disjunctionparçalanma betweenarasında scienceBilim and the restdinlenme of culturekültür.
219
660548
4484
arasındaki ayrışmayı
görselerdi, dehşete düşerlerdi.
11:17
It's shockingşok edici to realizegerçekleştirmek
220
665032
2657
Amerikalı yetişkinlerin yalnızca
11:19
that only 28 percentyüzde of AmericanAmerikan adultsyetişkinler
221
667689
3340
%28'inin temel seviyede
bilim okur-yazarlığına
11:23
have even a very basictemel levelseviye of scienceBilim literacyokur yazarlık,
222
671029
3551
sahip olduğunu görmek şok edici
11:26
and this was testedtest edilmiş by askingsormak simplebasit questionssorular like,
223
674580
3071
ve bu şöyle sorularla test edildi;
11:29
"Did humansinsanlar and dinosaursdinozorlar inhabityaşamak the EarthDünya at the sameaynı time?"
224
677651
3809
"İnsanlar ve dinozorlar Dünyada
aynı zamanda mı yaşadılar?"
11:33
and "What proportionoran of the EarthDünya is coveredkapalı in waterSu?"
225
681460
4762
ve "Dünyanın ne kadarı suyla kaplıdır?"
11:38
OnceBir kez scientistsBilim adamları becameoldu membersüyeler of a professionalprofesyonel groupgrup,
226
686222
3993
Bilim adamları profesyonel
bir grubun üyesi haline geldikçe,
11:42
they were slowlyyavaşça walledduvarlı off from the restdinlenme of us.
227
690215
3365
bizlerden yavaşça uzaklaştılar.
11:45
This is the unintendedistenmeyen consequencesonuç of the revolutiondevrim
228
693580
3927
Dört arkadaşımızın başlattığı devrimin
11:49
that startedbaşladı with our fourdört friendsarkadaşlar.
229
697507
3035
istenmeyen sonucu budur.
11:52
CharlesCharles DarwinDarwin said,
230
700542
1793
Charles Darwin şöyle demiştir,
11:54
"I sometimesara sıra think that generalgenel and popularpopüler treatisesilmi
231
702335
4085
"Bazen, bilimin ilerlemesinde
genel ve popüler bilimsel
eserlerin, orijinal eserler kadar
11:58
are almostneredeyse as importantönemli for the progressilerleme of scienceBilim
232
706420
2769
12:01
as originalorijinal work."
233
709189
1587
önemli olduğunu düşünüyorum."
12:02
In factgerçek, "OriginKöken of SpeciesTürler" was writtenyazılı
234
710776
3114
Aslında, "Türlerin Kökeni", genel ve
12:05
for a generalgenel and popularpopüler audienceseyirci,
235
713890
2109
popüler bir seyirci için yazılmıştı
12:07
and was widelygeniş ölçüde readokumak when it first appearedortaya çıktı.
236
715999
3893
ve ilk çıktığında büyük ölçüde okunmuştu.
12:11
DarwinDarwin knewbiliyordum what we seemgörünmek to have forgottenunutulmuş,
237
719892
4011
Darwin unuttuğumuz şeyi biliyordu,
12:15
that scienceBilim is not only for scientistsBilim adamları.
238
723903
4419
bilim, yalnızca
bilim adamları için değildi.
12:20
Thank you.
239
728322
1621
Teşekkürler.
12:21
(ApplauseAlkış)
240
729943
5247
(Alkış)
Translated by Gözde Zülal Solak
Reviewed by Figen Ergürbüz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Laura Snyder - Science historian
Laura Snyder weaves tales of Victorian-era scientists that have been described as “fit for Masterpiece Theater.”

Why you should listen

A work of history should be more than a collection of happenings, at least from Laura Snyder’s perspective. The Fulbright Scholar, historian of science and professor of philosophy at St. John's University believes histories should aim not only to tell a story, but also to transport a reader through time.

Snyder’s work presents three-dimensional characters that readers connect with. Her most recent book, The Philosophical Breakfast Club, traces the friendship of four 19th-century scientists who met at Cambridge: Charles Babbage (mathematics and computing), William Whewell (math economics), John Herschel (astronomy and photography) and Richard Jones (economy). Inspired by Francis Bacon's ideas, they coined the word “scientist” and were central in transforming science from the province of the amateur (practitioners were until then called "natural philosophers") to a professional system.

More profile about the speaker
Laura Snyder | Speaker | TED.com