ABOUT THE SPEAKER
Wes Moore - Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan.

Why you should listen

Wes Moore grew up in Maryland in the early '80s and, after his father passed away when he was three years old, he started acting up. Eventually, at age 13, his mother sent him away to military school. This turned out to be a life-changing experience. He adjusted well to the rigid order and took off academically, going on to study International Relations at Oxford University on a Rhodes Scholarship. 

In his bestselling book The Other Wes Moorehe takes a hard look at how his life might have unfolded. He does this by interviewing a man who shares his name and had a similar upbringing, but who is serving life in prison for the murder of a Baltimore police officer. It's a beautifully-told tale that shows how lives pivot on circumstance. Moore donates a portion of the book's proceeds to charities focused on empowering America's youth. 

A paratrooper and Captain in the United States Army who served a tour of duty in Afghanistan, Moore is also an advocate for veterans. In the PBS special Coming Back Home with Wes Moore, he uses his interviewing chops to talk to other veterans about their experiences returning from Iraq and Afghanistan. Moore is also the host of Beyond Belief on the Oprah Winfrey Network.

More profile about the speaker
Wes Moore | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2014

Wes Moore: How to talk to veterans about war

Wes Moore: Gazilerle savaş hakkında nasıl konuşulur

Filmed:
1,947,735 views

Wes Moore ABD ordusuna üniversite masraflarını ödeyebilmek için katıldı, ama bu deneyim kimliğinin kökü oldu. Bu içten konuşmada, -'Diğer Wes Moore'u yazan- paraşütçü asker ve kaptan Afganistan'dan eve dönmenin şokunu açıklıyor. Sivillerden sürekli duyduğu tek bir cümleyi paylaşıyor ve bunun neden yeterli olmadığını gösteriyor. Bu, hepimize gazilerden hikayelerini anlatmalarını istememiz -ve dinlememiz- için bir çağrı.
- Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm excitedheyecanlı to be here to speakkonuşmak about vetsVeterinerler,
0
755
2291
Burada gaziler hakkımda konuşmak için çok heyecanlıyım
00:15
because I didn't joinkatılmak the ArmyOrdu
1
3046
1606
çünkü ben orduya savaşa
00:16
because I wanted to go to warsavaş.
2
4652
2148
gitmek istediğim için katılmadım
00:18
I didn't joinkatılmak the ArmyOrdu because I had a lustşehvet
3
6800
2718
Orduya denizler aşıp savaşma isteğim
00:21
or a need to go overseasdenizaşırı and fightkavga.
4
9518
3657
veya ihtiyacım olduğu için katılmadım
00:25
FranklyAçıkçası, I joinedkatıldı the ArmyOrdu because
5
13175
2340
Aslında, orduya katıldım çünkü
00:27
collegekolej is really damnLanet olsun expensivepahalı,
6
15515
1727
üniversite bayağı pahalı
00:29
and they were going to help with that,
7
17242
1709
ve onlar da bana bu konuda yardım edecekti
00:30
and I joinedkatıldı the ArmyOrdu because
8
18951
2340
ve orduya katıldım çünkü
00:33
it was what I knewbiliyordum,
9
21291
2156
bu bildiğim bir şeydi
00:35
and it was what I knewbiliyordum that I thought I could do well.
10
23447
2862
ve iyi yaptığımı düşündüğümü bildiğim şeydi
00:38
I didn't come from a militaryaskeri familyaile.
11
26309
2398
Ben bir asker ailesinden gelmedim.
00:40
I'm not a militaryaskeri bratvelet.
12
28707
1243
Bir askeriye sevdalısı değilim
00:41
No one in my familyaile ever
had joinedkatıldı the militaryaskeri at all,
13
29950
2779
Ailemden hiç kimse, hiçbir zaman orduya katılmadı
00:44
and how I first got introducedtanıtılan to the militaryaskeri
14
32729
2286
ve askeriye ile ilk kez
00:47
was when I was 13 yearsyıl oldeski
15
35015
2095
13 yaşındayken tanıştım
00:49
and I got sentgönderilen away to militaryaskeri schoolokul,
16
37110
2679
ve askeri okula gönderildim
00:51
because my motheranne had been threateningtehdit me
17
39789
1669
çünkü annem beni askeri okul
00:53
with this ideaFikir of militaryaskeri schoolokul
ever sincedan beri I was eightsekiz yearsyıl oldeski.
18
41458
3106
fikri ile 8 yaşından beri tehdit ediyordu
00:56
I had some issuessorunlar when I was cominggelecek up,
19
44564
3067
Büyürken bazı sorunlarım vardı
00:59
and my motheranne would always tell me, she's like,
20
47631
2028
ve annem bana hep şöyle derdi:
01:01
"You know, if you don't get this togetherbirlikte,
21
49659
1446
'Biliyorsun, eğer bunu halletmezsen
01:03
I'm going to sendgöndermek you to militaryaskeri schoolokul."
22
51105
1266
seni askeri okula göndereceğim.'
01:04
And I'd look at her, and I'd say, "MommyAnne,
23
52371
1560
ve ben de ona bakıp şöyle derdim:
01:05
I'll work harderDaha güçlü."
24
53931
1932
'Anne, daha sıkı çalışacağım.'
01:07
And then when I was ninedokuz yearsyıl oldeski,
25
55863
1484
Ve 9 yaşıma geldiğimde bana
01:09
she startedbaşladı givingvererek me brochuresbroşür
to showgöstermek me she wasn'tdeğildi playingoynama around,
26
57347
2228
şaka yapmadığını göstermek için broşürler vermeye başladı
01:11
so I'd look at the brochuresbroşür, and I'm like,
27
59575
1295
ben de broşürlere bakıp
01:12
"Okay, MommyAnne, I can see you're
seriousciddi, and I'll work harderDaha güçlü."
28
60870
2327
'Tamam anne ciddi olduğunu görebiliyorum ve sıkı çalışacağım.' derdim
01:15
And then when I was 10 and 11,
29
63197
2152
Sonra, 10-11 yaşlarıma gelince
01:17
my behaviordavranış just kepttuttu on gettingalma worsedaha da kötüsü.
30
65349
3154
davranışlarım kötüleşmeye başladı
01:20
I was on academicakademik and disciplinarydisiplin probationDenetimli serbestlik
31
68503
2367
Daha 10'lu yaşlara gelmeden
01:22
before I hitvurmak doubleçift digitsbasamak,
32
70870
3731
akademik ve disiplin uzaklaştırmasındaydım.
01:26
and I first feltkeçe handcuffskelepçe on my wristsbilek
33
74601
2942
ve ilk kez 11 yaşımda
01:29
when I was 11 yearsyıl oldeski.
34
77543
1948
kelepçeleri bileklerimde hissettim
01:31
And so when I was 13 yearsyıl oldeski,
35
79491
1616
Böylece 13 yaşındayken
01:33
my motheranne camegeldi up to me, and she was like,
36
81107
2014
annem gelip şunu dedi:
01:35
"I'm not going to do this anymoreartık.
37
83121
1736
'Bunu daha fazla yapmayacağım,
01:36
I'm going to sendgöndermek you to militaryaskeri schoolokul."
38
84857
1546
Seni askeri okula göndereceğim.'
01:38
And I lookedbaktı at her, and I said, "MommyAnne,
39
86403
1838
ve ona bakıp şöyle dedim: 'Anne,
01:40
I can see you're upsetüzgün, and
I'm going to work harderDaha güçlü."
40
88241
3140
üzüldüğünü görebiliyorum ve daha sıkı çalışacağım.'
01:43
And she was like, "No, you're going nextSonraki weekhafta."
41
91381
2095
Ama o 'Hayır, haftaya gidiyorsun.' dedi.
01:45
And that was how I first got introducedtanıtılan
42
93476
2405
Ve böylece bütün bu askeriye
01:47
to this wholebütün ideaFikir of the militaryaskeri,
43
95881
2590
fikri ile tanıştırılmış oldum,
01:50
because she thought this was a good ideaFikir.
44
98471
2896
çünkü o bunun iyi bir fikir olduğunu düşünüyordu.
01:53
I had to disagreekatılmıyorum with her wholeheartedlyNe mutlu Türküm diyene
45
101367
1812
Oraya ilk gittiğimde onunla tüm kalbimle
01:55
when I first showedgösterdi up there,
46
103179
1300
farklı düşünmem gerekiyordu
01:56
because literallyharfi harfine in the first fourdört daysgünler,
47
104479
1800
çünkü kelimenin tam anlamıyla ilk 4 günde
01:58
I had alreadyzaten runkoş away fivebeş timeszamanlar from this schoolokul.
48
106279
2168
5 kere okuldan kaçmıştım zaten.
02:00
They had these bigbüyük blacksiyah gateskapılar
that surroundedçevrili the schoolokul,
49
108447
1886
Okulu çevreleyen büyük siyah kapılar vardı
02:02
and everyher time they would turndönüş theironların backsyedekler,
50
110333
2090
ve ne zaman arkalarını dönseler
02:04
I would just simplybasitçe runkoş out of the blacksiyah gateskapılar
51
112423
2456
bu siyah kapılardan kaçar,
ve şu teklifini ciddiye alırdım: "Eğer burada olmak
02:06
and take them up on theironların offerteklif
that if we don't want to be there,
52
114879
1862
02:08
we can leaveayrılmak at any time.
53
116741
1430
istemiyorsanız istediğiniz zaman gidebilirsiniz."
02:10
So I just said, "Well, if that's the casedurum,
54
118171
1693
Ben de şöyle dedim: "Şey, eğer öyleyse
02:11
then I'd like to leaveayrılmak." (LaughterKahkaha)
55
119864
3248
o zaman gitmek istiyorum.' (Gülüş)
02:15
And it never workedişlenmiş.
56
123112
2111
Ve bu asla işe yaramadı
02:17
And I kepttuttu on gettingalma lostkayıp.
57
125223
2174
ve kaybolmaya devam ettim.
02:19
But then eventuallysonunda,
58
127397
1182
Ama sonunda
02:20
after stayingkalma there for a little while,
59
128579
2530
orada bir süre kaldıktan sonra
02:23
and after the endson of that first yearyıl
60
131109
1402
ve askeri okuldaki
02:24
at this militaryaskeri schoolokul,
61
132511
1848
birinci yılın sonunda
02:26
I realizedgerçekleştirilen that I actuallyaslında was growingbüyüyen up.
62
134359
4656
aslında büyüdüğümü farkettim
02:31
I realizedgerçekleştirilen the things that I enjoyedzevk about this schoolokul
63
139015
3524
Bu okul hakkında sevdiğim şeyleri farkettim
02:34
and the thing that I enjoyedzevk about the structureyapı
64
142539
2348
ve askeri yapılanma hakkında sevdiğim şey
02:36
was something that I'd never foundbulunan before:
65
144887
2747
daha önce hiç farketmediğim bir şeydi
sonunda kendimi daha büyük bir şeyin parçası gibi bir takımın parçası gibi
02:39
the factgerçek that I finallyen sonunda feltkeçe like I
was partBölüm of something biggerDaha büyük,
66
147634
2869
02:42
partBölüm of a teamtakım, and it actuallyaslında matteredönemi yoktu to people
67
150503
2450
hissettiğim gerçeği ve orada olmam
02:44
that I was there,
68
152953
1712
insanlar için önemliymiş gibi
02:46
the factgerçek that leadershipliderlik wasn'tdeğildi just a punchlineSadede gel there,
69
154665
3190
liderliğin sadece bir kelime olmadığı fakat
02:49
but that it was a realgerçek, actuallyaslında coreçekirdek partBölüm
70
157855
3276
aslında bütün deneyimin çekirdeği
02:53
of the entiretüm experiencedeneyim.
71
161131
2149
olduğu gerçeği
02:55
And so when it was time for me to actuallyaslında
72
163280
2124
Böylece benim için liseyi bitirme
02:57
finishbitiş up highyüksek schoolokul,
73
165404
2044
zamanı geldiğinde ne yapmak
02:59
I startedbaşladı thinkingdüşünme about what I wanted to do,
74
167448
2668
istediğim hakkında düşünmeye başladım
03:02
and just like probablymuhtemelen mostçoğu studentsöğrencilerin,
75
170116
1804
ve tıpkı çoğu öğrenci gibi bunun ne anlama
03:03
had no ideaFikir what that meantdemek or what I wanted to do.
76
171920
3394
geldiği ya da ne yapmak istediğim hakkında hiçbir fikrim yoktu
03:07
And I thought about the people who I
77
175314
1695
Ve saygı duyduğum ve hayranı
03:09
respecteditibarlı and admiredhayran.
78
177009
2289
olduğum insanları düşündüm
03:11
I thought about a lot of the people,
79
179298
1686
hayatımda örnek aldığım insanlar
03:12
in particularbelirli a lot of the menerkekler, in my life
80
180984
2819
özellikle de erkekler hakkında
03:15
who I lookedbaktı up to.
81
183803
1929
düşünmeye başladım.
03:17
They all happenedolmuş to weargiyinmek the uniformüniforma
82
185732
1875
Hepsi ABD üniforması
03:19
of the UnitedAmerika StatesBirleşik of AmericaAmerika,
83
187607
1939
giyiyordu ve bu yüzden
03:21
so for me, the questionsoru and the answerCevap
84
189546
2245
benim için soru ve cevap
03:23
really becameoldu prettygüzel easykolay.
85
191791
2067
bayağı kolay oldu.
03:25
The questionsoru of what I wanted to do
86
193858
1748
Ne yapmak istiyorum sorusu
03:27
was filleddolu in very quicklyhızlı bir şekilde with sayingsöz,
87
195606
1638
şöyle demekle hızlıca cevaplanmıştı
03:29
I guesstahmin I'll be an ArmyOrdu officersubay.
88
197244
3199
'Sanırım bir ordu görevlisi olacağım.'
03:32
So the ArmyOrdu then wentgitti throughvasitasiyla this processsüreç
89
200443
1824
Böylece ordu bu prosedürü uyguladı
03:34
and they trainedeğitilmiş me up,
90
202267
1201
ve beni eğittiler
03:35
and when I say I didn't joinkatılmak the ArmyOrdu
91
203468
1402
ve savaşa gitmek için
03:36
because I wanted to go to warsavaş,
92
204870
1630
orduya katılmadığımı söylediğimde
03:38
the truthhakikat is, I joinedkatıldı in 1996.
93
206500
2083
gerçek şu ki, 1996'da katıldım
03:40
There really wasn'tdeğildi a wholebütün lot going on.
94
208583
2770
O sırada çok fazla bir şey olmuyordu.
03:43
I didn't ever feel like I was in dangerTehlike.
95
211353
2066
Hiç tehlikedeymiş gibi hissetmedim
03:45
When I wentgitti to my momanne,
96
213419
1123
Anneme gittiğimde,
03:46
I first joinedkatıldı the ArmyOrdu when I was 17 yearsyıl oldeski,
97
214542
1613
orduya 17 yaşındayken katıldım
03:48
so I literallyharfi harfine neededgerekli parentalebeveyn permissionizin
98
216155
1709
yani orduya katılmak için ciddi
03:49
to joinkatılmak the ArmyOrdu,
99
217864
1083
ciddi aile iznine ihtiyacım vardı
03:50
so I kindtür of gaveverdi the paperworkevrak to my momanne,
100
218947
1480
anneme kağıtları verdim
03:52
and she just assumedkabul it was
kindtür of like militaryaskeri schoolokul.
101
220427
1993
ve o bunun askeri okul gibi olacağını varsaydı
03:54
She was like, "Well, it was good for him before,
102
222420
1304
ve şöyle düşündü:'Şey, bu onun için iyiydi,
03:55
so I guesstahmin I'll just let him keep doing it,"
103
223724
2383
sanırım bunu yapmaya devam etmesine izin vereceğim.'
03:58
havingsahip olan no ideaFikir that the
paperworkevrak that she was signingimza
104
226107
2801
imzaladığının ne olduğu hakkında hiçbir fikri olmadan
04:00
was actuallyaslında signingimza her sonoğul up
105
228908
2032
aslında oğlunun bir ordu
04:02
to becomeolmak an ArmyOrdu officersubay.
106
230940
3198
görevlisi olması için imza atıyordu.
04:06
And I wentgitti throughvasitasiyla the processsüreç,
107
234138
1774
Bütün bu prosedürü geçtim
04:07
and again the wholebütün time still just thinkingdüşünme,
108
235912
1794
ve hala şöyle düşünüyordum
04:09
this is great, maybe I'll serveservis on a weekendhafta sonu,
109
237706
3823
bu harika, belki bir hafta sonu çalışırım
04:13
or two weekshaftalar duringsırasında the yearyıl, do drillmatkap,
110
241529
5114
veya sene boyunca iki hafta, tatbikat yaparım
04:18
and then a coupleçift yearsyıl after I signedimzalı up,
111
246643
2716
ve orduya katılmamdan birkaç sene sonra
04:21
a coupleçift yearsyıl after my motheranne signedimzalı those paperskâğıtlar,
112
249359
2586
annemin o kağıtları imzalamasından birkaç sene sonra
04:23
the wholebütün worldDünya changeddeğişmiş.
113
251945
3726
bütün dünya değişti.
04:27
And after 9/11, there was an entirelyBaştan sona newyeni contextbağlam
114
255671
3204
ve 9 Eylül'den sonra seçtiğim mesleğin
04:30
about the occupationMeslek that I choseseçti.
115
258875
3990
tamamen yeni şartları vardı.
04:34
When I first joinedkatıldı, I never joinedkatıldı to fightkavga,
116
262865
4565
İlk katıldığımda, savaşmak için katılmamıştım
04:39
but now that I was in,
117
267430
1670
ama artık katıldığıma göre
04:41
this is exactlykesinlikle what was now going to happenolmak.
118
269100
3787
şimdi olacak olan da tam anlamıyla buydu.
04:44
And I thought about so much about the soldiersaskerler
119
272887
3347
Er yada geç liderlik edeceğim
04:48
who I eventuallysonunda had to endson up leadingönemli.
120
276234
1857
askerler hakkında çok düşündüm
04:50
I rememberhatırlamak when we first, right after 9/11,
121
278091
2510
Hemen 9/11 in ardından, 3 hafta sonra,
04:52
threeüç weekshaftalar after 9/11, I was
on a planeuçak headingbaşlık overseasdenizaşırı,
122
280601
2623
denizaşırı giden bir uçaktaydım
04:55
but I wasn'tdeğildi headingbaşlık overseasdenizaşırı with the militaryaskeri,
123
283224
1986
ama orduyla denizaşırı gitmiyordum
04:57
I was headingbaşlık overseasdenizaşırı because I got a scholarshipburs
124
285210
2035
denişaşırı gidiyordum çünkü bir burs almıştım
04:59
to go overseasdenizaşırı.
125
287245
1321
denizaşırı gitmek için
05:00
I receivedAlınan the scholarshipburs to go overseasdenizaşırı
126
288566
1850
bursu denizaşırı okumak
05:02
and to go studyders çalışma and livecanlı overseasdenizaşırı,
127
290416
2300
ve yaşamak için almıştım
05:04
and I was livingyaşam in Englandİngiltere and that was interestingilginç,
128
292716
2072
ve İngiltere'de yaşıyordum ve bu ilginçti
05:06
but at the sameaynı time, the sameaynı people who
129
294788
1466
ama aynı zamanda birlikte
05:08
I was trainingEğitim with,
130
296254
2744
çalıştığm insanlar
05:10
the sameaynı soldiersaskerler that I wentgitti
throughvasitasiyla all my trainingEğitim with,
131
298998
2413
bütün eğitimimi birlikte gördüğüm ve
05:13
and we preparedhazırlanmış for warsavaş,
132
301411
2189
savaşa hazırlandığım askerler
05:15
they were now actuallyaslında headingbaşlık over to it.
133
303600
3486
şu an savaşa gidiyordu
05:19
They were now about to find themselveskendilerini
134
307086
1881
Kendilerini çoğu insanın,
05:20
in the middleorta of placesyerler the factgerçek is
135
308967
2184
büyük bir çoğunluğumuzun
05:23
the vastgeniş majorityçoğunluk of people,
136
311151
1568
eğitimimiz sırasında haritada
05:24
the vastgeniş majorityçoğunluk of us as we were trainingEğitim,
137
312719
2266
gösteremeyeceği bir yerin ortasında
05:26
couldn'tcould even pointpuan out on a mapharita.
138
314985
3939
bulmak üzereydiler.
05:30
I spentharcanmış a coupleçift yearsyıl finishingbitirme graduatemezun olmak schoolokul,
139
318924
1766
Yüksek lisans okulunu bitirmekle birkaç sene geçirdim
05:32
and the wholebütün entiretüm time while I'm sittingoturma there
140
320690
2260
ve orada oturduğum bütün zaman
05:34
in buildingsbinalar at OxfordOxford
141
322950
1586
Oxford'daki gerçekten de
05:36
that were literallyharfi harfine builtinşa edilmiş hundredsyüzlerce of yearsyıl
142
324536
2374
Birleşik Devletler'in kuruluşundan
05:38
before the UnitedAmerika StatesBirleşik was even foundedkurulmuş,
143
326910
1848
yüzlerce yıl önce inşa edilmiş binalarda
05:40
and I'm sittingoturma there talkingkonuşma to donsmafya liderleri
144
328758
3172
orada oturmuş öğretim görevlileriyle
05:43
about the assassinationsuikast of ArchdukeArşidük FerdinandFerdinand,
145
331930
3964
Arşidük Ferdinand'ın suikasti hakkında ve bunun
05:47
and how that influencedetkilenmiş the startbaşlama of WorldDünya WarSavaş I,
146
335894
4322
1. Dünya Savaşı'nı nasıl etkilediği hakkında konuşuyordum.
05:52
where the entiretüm time my heartkalp and my headkafa
147
340216
2244
bütün bu zamanda aklım ve kalbim
05:54
were on my soldiersaskerler
148
342460
2884
askerlerimdeydi
05:57
who were now throwingatma on KevlarsKevlars
149
345344
1970
ki onlar Kevlar'larını atıp
05:59
and grabbingkapma theironların flakUçaksavar vestsyelek
150
347314
1436
uçaksavar yeleklerini tutuyorlardı
06:00
and figuringendam out how exactlykesinlikle do I changedeğişiklik around
151
348750
2548
ve bir makineli tüfeği nasıl değiştireceğini
06:03
or how exactlykesinlikle do I cleantemiz a machinemakine guntabanca
152
351298
2292
veya karanlıkta nasıl temizleyeceğini
06:05
in the darknesskaranlık.
153
353590
3048
çözmeye calışıyordu
06:08
That was the newyeni realitygerçeklik.
154
356638
2933
Bu yeni gerçeklikti.
06:11
By the time I finishedbitmiş that up and I rejoinedtekrar girdim
155
359571
2373
Okulu bitirip orduya yeniden katıldığımda
06:13
my militaryaskeri unitbirim and we were gettingalma
readyhazır to deploydağıtmak to AfghanistanAfganistan,
156
361944
2690
askeri bölüğüm ve ben Afganistan'a görevlendirilmek için hazırlanırken
06:16
there were soldiersaskerler in my unitbirim who were now
157
364634
1588
ben daha ilk görevemi almamışken
06:18
on theironların secondikinci and thirdüçüncü deploymentsdağıtımlar
158
366222
2098
bölüğümde ikinci ve üçüncü
06:20
before I even had my first.
159
368320
1420
görevinde olan askerler vardı
06:21
I rememberhatırlamak walkingyürüme out with
my unitbirim for the first time,
160
369740
1988
bölüğümle ilk dışarı çıkışımızı hatırlıyorum
06:23
and when you joinkatılmak the ArmyOrdu
161
371728
1364
ve orduya katıldığınız zaman
06:25
and you go throughvasitasiyla a combatsavaş tourtur,
162
373092
1656
ve devriyeye çıktığınızda
06:26
everyoneherkes looksgörünüyor at your shoulderomuz,
163
374748
1334
herkes omzunuza bakar
06:28
because on your shoulderomuz is your combatsavaş patchyama.
164
376082
3778
çünkü rütbeniz omzunuzdadır.
06:31
And so immediatelyhemen as you meetkarşılamak people,
165
379860
1276
Bu yüzden insanlarla tanıştığınız anda
06:33
you shakesallamak theironların handel,
166
381136
1416
el sıkışırsınız ve
06:34
and then your eyesgözleri go to theironların shoulderomuz,
167
382552
1859
gözünüz omuzlarına kayar
06:36
because you want to see where did they serveservis,
168
384411
1613
çünkü nerede hizmet ettiklerini bilmek istersiniz
06:38
or what unitbirim did they serveservis with?
169
386024
1306
ya da hangi bölükte olduklarını
06:39
And I was the only personkişi walkingyürüme around
170
387330
1694
Ve ben ortalıkta boş bir omuzla
06:41
with a bareçıplak shoulderomuz,
171
389024
2290
dolaşan tek kişiydim
06:43
and it burnedyanmış everyher time someonebirisi staredbaktı at it.
172
391314
4090
ve ne zaman birisi baksa yanardı
06:47
But you get a chanceşans to talk to your soldiersaskerler,
173
395404
3008
Ama askerlerinizle konuşma şansınız oluyor
06:50
and you asksormak them why did they signişaret up.
174
398412
3778
ve neden orduya yazıldıklarını soruyorsunuz.
06:54
I signedimzalı up because collegekolej was expensivepahalı.
175
402190
4089
Ben yazıldım çünkü üniversite pahalıydı.
06:58
A lot of my soldiersaskerler signedimzalı up
for completelytamamen differentfarklı reasonsnedenleri.
176
406279
4421
Askerlerimin çoğu tamamen farklı nedenlerle yazılmıştı.
07:02
They signedimzalı up because of a senseduyu of obligationyükümlülük.
177
410700
1932
Çoğu bir mecburiyet hissi ile yazılmıştı.
07:04
They signedimzalı up because they were angrykızgın
178
412632
1809
Yazılmışlardı çünkü öfkeliydiler
07:06
and they wanted to do something about it.
179
414441
1817
ve bu konuda bir şey yapmak istiyorlardı
07:08
They signedimzalı up because
180
416258
1312
Yazılmışlardı çünkü
07:09
theironların familyaile said this was importantönemli.
181
417570
1846
aileleri bunun önemli olduğunu söylemişti
07:11
They signedimzalı up because they
wanted some formform of revengeintikam.
182
419416
2212
Yazılmışlardı çünkü bir çeşit intikam istiyorlardı
07:13
They signedimzalı for a wholebütün
collectionToplamak of differentfarklı reasonsnedenleri.
183
421628
4648
Çok farklı sebeplerden ötürü yazılmışlardı
07:18
And now we all foundbulunan ourselveskendimizi overseasdenizaşırı
184
426276
2768
Ve hepimiz kendimizi denişaşırıda
07:21
fightingkavga in these conflictsçatışmalar.
185
429044
3901
bu çatışmalarda savaşırken bulduk.
07:24
And what was amazingşaşırtıcı to me was that I
186
432945
2511
Ve bana inanılmaz gelen şey
07:27
very naivelysaf saf startedbaşladı hearingişitme this statementaçıklama
187
435456
4322
asla tamamen anlamadığım
07:31
that I never fullytamamen understoodanladım,
188
439778
3266
şu ifadeyi safça duymaya başlamamdı
07:35
because right after 9/11, you startbaşlama hearingişitme this ideaFikir
189
443044
2358
çünkü 9/11 den hemen sonra,insanların gelip şunu
07:37
where people come up to you and they say,
190
445402
1357
dediğini duymaya başlarsınız
07:38
"Well, thank you for your servicehizmet."
191
446759
2637
"Şey, hizmetiniz için teşekkürler."
07:41
And I just kindtür of followedtakip etti in and startedbaşladı sayingsöz
192
449396
1963
Ben de aynı şeyi takip eder gibi oldum ve aynı
07:43
the sameaynı things to all my soldiersaskerler.
193
451359
1635
şeyleri tüm askerlerime söylemeye başladım
07:44
This is even before I deployedkonuşlandırılmış.
194
452994
1581
Bu, görevlendirilmemden bile önceydi
07:46
But I really had no ideaFikir what that even meantdemek.
195
454575
3495
Ama ne anlama geldiği hakkında bir fikrim yoktu
07:50
I just said it because it soundedkulağa right.
196
458070
2004
Bunu, kulağa doğru geldiği için söylüyordum
07:52
I said it because it soundedkulağa like the right thing to say
197
460074
1776
Denizaşırı hizmet edenlere söylenecek doğru şeymiş
07:53
to people who had servedhizmet overseasdenizaşırı.
198
461850
1644
gibi geldiği için söylüyordum
07:55
"Thank you for your servicehizmet."
199
463494
2430
"Hizmetiniz için teşekkür ederim."
07:57
But I had no ideaFikir what the contextbağlam was
200
465924
2016
Ama durumun ne olduğu, ya da hatta,
07:59
or what that even,
201
467940
2330
bunu duyan insanlar için ne anlam ifade ettiği
08:02
what it even meantdemek to the people who heardduymuş it.
202
470270
3570
hakkında hiçbir fikrim yoktu.
08:05
When I first camegeldi back from AfghanistanAfganistan,
203
473840
4786
Afganistan'dan ilk kez döndüğümde
08:10
I thought that if you make it back from conflictfikir ayrılığı,
204
478626
3474
çatışmadan döndüğünüzde bütün tehlikelerin
08:14
then the dangerstehlikeleri were all over.
205
482100
3841
bittiğini düşündüm.
08:17
I thought that if you madeyapılmış it
back from a conflictfikir ayrılığı zonebölge
206
485941
2197
Düşündüm ki eğer çatışma alanından dönebildiyseniz
08:20
that somehowbir şekilde you could kindtür of
207
488138
2299
sanki alnınızdaki teri
08:22
wipesilme the sweatter off your browkaş and say,
208
490437
1234
silip şöyle diyebilirdiniz:
08:23
"WhewVay be, I'm gladmemnun I dodgedpaçayı kurtardın that one,"
209
491671
3744
"Oh, bunu atlattığıma sevindim."
08:27
withoutolmadan understandinganlayış that for so manyçok people,
210
495415
1808
çok fazla insan için eve döndüklerinde
08:29
as they come back home,
211
497223
2143
savaşın devam
08:31
the warsavaş keepstutar going.
212
499366
2299
ettiğini anlamadan.
08:33
It keepstutar playingoynama out in all of our mindszihinler.
213
501665
2254
Hepimizin kafasında devam ediyor.
08:35
It playsoyunlar out in all of our memorieshatıralar.
214
503919
2638
Hepimizin anılarında devam ediyor.
08:38
It playsoyunlar out in all of our emotionsduygular.
215
506557
4663
Hepimizin duygularında devam ediyor.
08:43
Please forgiveaffetmek us
216
511220
1337
Lütfen af buyurun
08:44
if we don't like beingolmak in bigbüyük crowdskalabalıklar.
217
512557
5210
eğer büyük kalabalıklarda olmaktan hoşlanmıyorsak.
08:49
Please forgiveaffetmek us
218
517767
2263
Lütfen af buyurun
08:52
when we spendharcamak one weekhafta in a placeyer
219
520030
2324
bir haftayı %100
08:54
that has 100 percentyüzde lightışık disciplinedisiplin,
220
522354
2348
baskısız bir yerde geçirince
08:56
because you're not allowedizin to
walkyürümek around with whitebeyaz lightsışıklar,
221
524702
2228
çünkü beyaz ışıklarla yürüme izniniz yok
08:58
because if anything has a whitebeyaz lightışık,
222
526930
1487
çünkü bir şeyin beyaz ışığı varsa
09:00
it can be seengörüldü from milesmil away,
223
528417
1477
millerce öteden görülebilir
09:01
versuse karşı if you use little greenyeşil
224
529894
1713
ama eğer küçük yeşil
09:03
or little bluemavi lightsışıklar,
225
531607
1167
veya mavi ışık kullanırsanız
09:04
they cannotyapamam be seengörüldü from faruzak away.
226
532774
1932
sizi uzaktan göremezler.
09:06
So please forgiveaffetmek us if out of nowhereHiçbir yerde,
227
534706
2133
Lütfen af buyurun eğer sebepsiz yere
09:08
we go from havingsahip olan 100 percentyüzde lightışık disciplinedisiplin
228
536839
3207
baskısız bir ortamdan bir hafta
09:12
to then a weekhafta latersonra beingolmak back
in the middleorta of TimesKez SquareKare,
229
540046
2553
sonra Times Meydanının ortasında olup
09:14
and we have a difficultzor time adjustingayarlama to that.
230
542599
5131
buna uyum sağlamakta zorlanırsak.
09:19
Please forgiveaffetmek us
231
547730
1432
Lütfen af buyurun
09:21
when you transitiongeçiş back to a familyaile
232
549162
1839
Siz yokken tam anlamıyla
09:23
who has completelytamamen been maneuveringmanevra withoutolmadan you,
233
551001
4104
geçinip giden bir aile için,
09:27
and now when you come back, it's not that easykolay
234
555105
2027
dönüşünüzle tüm o normallik değiştiği için
09:29
to falldüşmek back into a senseduyu of normalitynormallik,
235
557132
3644
normallik duygusuna dönmek
09:32
because the wholebütün normalnormal has changeddeğişmiş.
236
560776
4482
o kadar da kolay değildir.
09:37
I rememberhatırlamak when I camegeldi back,
I wanted to talk to people.
237
565258
3562
İlk döndüğümde insanlarla konuşmak istediğimi hatırlıyorum
09:40
I wanted people to asksormak me about my experiencesdeneyimler.
238
568820
2759
İnsanların deneyimlerim hakkında soru sormasını istedim
09:43
I wanted people to come up to me and tell me,
239
571579
1748
İnsanların gelip şunu söylemesini isterim:
09:45
"What did you do?"
240
573327
1315
'Ne yaptın?'
09:46
I wanted people to come up to me and tell me,
241
574642
1487
İnsanların gelip şunu söylemesini istedim:
09:48
"What was it like? What was the foodGıda like?
242
576129
1618
'Nasıldı? Yemekler nasıldı?'
09:49
What was the experiencedeneyim like? How are you doing?"
243
577747
4525
'Nasıl bir deneyimdi? Nasılsın?'
09:54
And the only questionssorular I got from people was,
244
582272
2061
ve insanlardan aldığım tek soru şuydu:
09:56
"Did you shootateş etme anybodykimse?"
245
584333
2731
'Birini vurdun mu?'
09:59
And those were the onesolanlar who were even curiousMeraklı
246
587064
1826
Ve bunlar herhangibir şey söyleyecek kadar
10:00
enoughyeterli to say anything.
247
588890
3658
meraklı insanlardı.
10:04
Because sometimesara sıra there's this fearkorku
248
592548
1670
Çünkü bazen şöyle bir korku
10:06
and there's this apprehensionendişe that if I say anything,
249
594218
1565
ve şöyle bir kaygı oluyor, eğer bir şey söylersem
10:07
I'm afraidkorkmuş I'll offendrahatsız,
250
595783
1476
birini kırmaktan korkuyorum
10:09
or I'm afraidkorkmuş I'll triggertetik something,
251
597259
1374
ya da bir şeyi tetikleyeceğimden
10:10
so the commonortak defaultVarsayılan is just sayingsöz nothing.
252
598633
4658
böylece genel ihtimal hiçbir şey söylememek oluyor
10:15
The problemsorun with that
253
603291
2599
Buradaki problem yaptığınız
10:17
is then it feelshissediyor like your servicehizmet
254
605890
1606
hizmet farkedilmemiş
10:19
was not even acknowledgedkabul etti,
255
607496
2514
sanki kimse umursamamış
10:22
like no one even caredbakım.
256
610010
3007
gibi hissettiriyor.
10:25
"Thank you for your servicehizmet,"
257
613017
3023
"Hizmetiniz için teşekkür ederim."
10:28
and we movehareket on.
258
616040
3093
ve devam ediyoruz.
10:31
What I wanted to better understandanlama
259
619133
2676
Daha iyi anlamak istediğim şey
10:33
was what's behindarkasında that,
260
621809
3314
bunun arkasında ne olduğu
10:37
and why "thank you for your servicehizmet" isn't enoughyeterli.
261
625123
5752
ve "hizmetiniz için teşekkürler"in neden yeterli olmadığı
10:42
The factgerçek is, we have literallyharfi harfine
262
630875
3616
Gerçek şu ki kelimenin tam anlamıyla
10:46
2.6 millionmilyon menerkekler and womenkadınlar
263
634491
2557
aramızda Irak veya Afganistan
10:49
who are veteransGaziler of IraqIrak or AfghanistanAfganistan
264
637048
2924
gazisi olan 2.6 milyon
10:51
who are all amongstarasında us.
265
639972
2670
kadın ve erkek var.
10:54
SometimesBazen we know who they are,
266
642642
1480
Bazen kim olduklarını biliriz
10:56
sometimesara sıra we don't,
267
644122
3112
bazen bilmeyiz.
10:59
but there is that feelingduygu, the sharedpaylaşılan experiencedeneyim,
268
647234
2167
ama burada o his var: paylaşılan o deneyim
11:01
the sharedpaylaşılan bondbağ
269
649401
2924
ve hayatımızın o kısmı
11:04
where we know that that experiencedeneyim
270
652325
1872
ki biliyoruz ki o deneyim
11:06
and that chapterbölüm of our life,
271
654197
2009
ve hayatımızın o kısmı
11:08
while it mightbelki be closedkapalı,
272
656206
2715
kapanmış olabilecekken
11:10
it's still not over.
273
658921
4046
daha bitmemiştir.
11:14
We think about "thank you for your servicehizmet,"
274
662967
1629
"Hizmetiniz için teşekkürler" hakkında düşünüyoruz
11:16
and people say, "So what does 'thank'teşekkür
you for your service'hizmet ' mean to you?"
275
664596
2069
ve insanlar, "Hizmetiniz için teşekkürler," sana ne anlam ifade ediyor, diye soruyorlar.
11:18
Well, "Thank you for your servicehizmet" meansanlamına geliyor to me,
276
666665
1680
Şey, "Hizmetiniz için teşekkürler" benim için
11:20
it meansanlamına geliyor acknowledgingkabul our storieshikayeleri,
277
668345
4078
hikayelerimizi kabul etmek,
11:24
askingsormak us who we are,
278
672423
2866
bize kim olduğumuzu sormak,
11:27
understandinganlayış the strengthkuvvet
279
675289
2413
o çok sayıda, birlikte hizmet ettiğimiz, çok sayıda insanın
11:29
that so manyçok people, so manyçok
people who we serveservis with, have,
280
677702
4230
sahip olduğu gücü ve bu hizmetin
11:33
and why that servicehizmet meansanlamına geliyor so much.
281
681932
3720
neden önemli olduğunu anlamak demek.
11:37
"Thank you for your servicehizmet"
meansanlamına geliyor acknowledgingkabul the factgerçek
282
685652
2134
"Hizmetiniz için teşekkür ederim" sadece eve
11:39
that just because we'vebiz ettik now come home
283
687786
1818
geldiğimiz ve üniformalarımızı
11:41
and we'vebiz ettik takenalınmış off the uniformüniforma
284
689604
1291
çıkartmamızın bu ülkeye olan daha
11:42
does not mean our largerdaha büyük servicehizmet to this countryülke
285
690895
2280
büyük hizmetimizin bittiği anlamına gelmediği
11:45
is somehowbir şekilde over.
286
693175
2676
gerçeğini kabul etmek demek.
11:47
The factgerçek is, there's still a tremendousmuazzam amounttutar
287
695851
2881
Gerçek şu ki, hala sunulacak ve
11:50
that can be offeredsunulan and can be givenverilmiş.
288
698732
4190
verilecek muazzam miktarda [hizmet] var.
11:54
When I look at people
289
702922
1430
Arkadaşım Taylor Urruela gibi
11:56
like our friendarkadaş TaylorTaylor UrruelaUrruela,
290
704352
4658
insanlara baktığımda,
12:01
who in IraqIrak loseskaybeder his legbacak,
291
709010
1744
-kendisi Irak'ta bacağını kaybetti ve
12:02
had two bigbüyük dreamsrüyalar in his life.
292
710754
2658
iki büyük hayali vardı-
12:05
One was to be a soldierasker. The other
was to be a baseballbeyzbol playeroyuncu.
293
713412
3068
Biri asker, diğeri de beyzbol oyuncusu olmaktı.
12:08
He loseskaybeder his legbacak in IraqIrak.
294
716480
4800
Irak'ta bacağını kaybediyor.
12:13
He comesgeliyor back
295
721280
1624
Geri geliyor,
12:14
and insteadyerine of decidingkarar that,
296
722904
1694
ve "şey şimdi bacağımı
12:16
well, now sincedan beri I've lostkayıp my
legbacak, that secondikinci dreamrüya is over,
297
724598
2418
kaybettiğime göre 2. hayal suya düştü" demek yerine
12:19
he decideskarar that he still has that
dreamrüya of playingoynama baseballbeyzbol,
298
727016
2414
hala beyzbol oynamak istediğine kadar veriyor
12:21
and he startsbaşlar this groupgrup calleddenilen VETSportsVETSports,
299
729430
1972
ve şimdi ülkenin her yerinden gazilerle çalışan
12:23
whichhangi now worksEserleri with veteransGaziler all over the countryülke
300
731402
1911
VETSports adında bir grup başlatıyor
12:25
and useskullanımları sportsSpor Dalları as a way of healingşifa.
301
733313
5335
ve sporu iyileşmek için kullanıyor.
12:30
People like TammyTammy DuckworthDuckworth,
302
738648
2343
Tammy Duckworth gibi insanlar
12:32
who was a helicopterhelikopter pilotpilot
303
740991
1248
kendisi bir helikopter pilotuydu
12:34
and with the helicopterhelikopter that she was flyinguçan,
304
742239
1866
ve uçtuğu helikopterde
12:36
you need to use bothher ikisi de your handseller
305
744105
1539
iki elinizi de kullanmanız gerekir
12:37
and alsoAyrıca your legsbacaklar to steerSteer,
306
745644
1531
ve dümen için bacaklarınızı da
12:39
and her helicopterhelikopter getsalır hitvurmak,
307
747175
1469
ve helikopteri vuruluyor
12:40
and she's tryingçalışıyor to steerSteer the chopperHelikopter,
308
748644
1262
ve helikopteri yönlendirmeye çalışıyor
12:41
but the chopper'sHelikopter not reactingtepki göstermek
309
749906
1917
ama helikopter onun yönerge
12:43
to her instructionstalimatlar and to her commandskomutları.
310
751823
1681
ve emirlerine uymuyor
12:45
She's tryingçalışıyor to landarazi the chopperHelikopter safelygüvenli bir şekilde,
311
753504
2511
Helikopteri sağ salim indirmeye çalışıyor
12:48
but the chopperHelikopter doesn't landarazi safelygüvenli bir şekilde,
312
756015
1641
ama helikopter güvenli bir şekilde inmiyor
12:49
and the reasonneden it's not landinginiş safelygüvenli bir şekilde
313
757656
1112
ve güvenli iniş yapamamasının sebebi
12:50
is because it's not respondingtepki vermek to the
commandskomutları that her legsbacaklar are givingvererek
314
758768
2673
helikopterin bacaklarının emrine uymaması
12:53
because her legsbacaklar were blownşişmiş off.
315
761441
4848
çünkü bacakları havaya uçmuş
12:58
She barelyzar zor surviveshayatta.
316
766289
2905
Zar zor kurtuluyor.
13:01
MedicsSağlık görevlilerinin come and they savekayıt etmek her life,
317
769194
3906
Tıbbı ekip gelip hayatını kurtarıyorlar
13:05
but then as she's doing her
recuperationiyileşme back at home,
318
773100
2461
ama evde iyileştiği sırada
13:07
she realizesanlar that, "My job'sProjenin still not donetamam."
319
775561
4310
şunu fark ediyor: "Benim işim daha bitmedi."
13:11
And now she useskullanımları her voiceses
320
779871
1484
ve şimdi sesini
13:13
as a CongresswomanKongre üyesi from IllinoisIllinois
321
781355
2192
Illionis'ten bir kongre üyesi olarak
13:15
to fightkavga and advocatesavunucu for a collectionToplamak of issuessorunlar
322
783547
2958
gazi sorunları dahil çeşitli durumlarla
13:18
to includeDahil etmek veteransGaziler issuessorunlar.
323
786505
3865
savaşmak ve avukatlık yapmak için kullanıyor.
13:22
We signedimzalı up because
324
790370
2726
Biz orduya yazıldık çünkü
13:25
we love this countryülke we representtemsil etmek.
325
793096
4470
temsil ettiğimiz bu ülkeyi seviyoruz.
13:29
We signedimzalı up because
326
797566
2344
Biz orduya yazıldık çünkü
13:31
we believe in the ideaFikir and we believe in the people
327
799910
2558
çünkü bu fikre ve etrafımızdaki
13:34
to our left and to our right.
328
802468
2788
insanlara inandık.
13:37
And the only thing we then asksormak is that
329
805256
1912
Ve tek isteğimiz
13:39
"thank you for your servicehizmet"
330
807168
2262
"Hizmetiniz için teşekkür ederim"in
13:41
needsihtiyaçlar to be more than just a quotealıntı breakkırılma,
331
809430
3124
bir replikten hala fazla olması
13:44
that "thank you for your servicehizmet" meansanlamına geliyor
332
812554
2626
ve "hizmetiniz için teşekkür ederim"in
13:47
honestlydürüstçe diggingkazma in
333
815180
2226
samimice sadece istendiği
13:49
to the people who have steppedbasamaklı up
334
817406
2950
için adım atan bu
13:52
simplybasitçe because they were askeddiye sordu to,
335
820356
3843
insanları keşfetmek
13:56
and what that meansanlamına geliyor for us not just now,
336
824199
2029
ve bunun bizinm için anlamı sadece şimdi değil
13:58
not just duringsırasında combatsavaş operationsoperasyonlar,
337
826228
3492
sadece çatışma operasyonlarında değil
14:01
but long after the last vehiclearaç has left
338
829720
3349
ama son aracın gitmesinden
14:05
and after the last shotatış has been takenalınmış.
339
833069
4874
ve son atışın yapılmasından çok sonra
14:09
These are the people who I servedhizmet with,
340
837943
2830
Bunlar birlikte hizmet ettiğim ve
14:12
and these are the people who I honorOnur.
341
840773
3704
onurlandırdığım insanlar.
14:16
So thank you for your servicehizmet.
342
844477
2171
Hizmetiniz için teşekkür ederim.
14:18
(ApplauseAlkış)
343
846648
3852
(Alkış)
Translated by Betül Gaffari
Reviewed by İbrahim Yurttaş

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Wes Moore - Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan.

Why you should listen

Wes Moore grew up in Maryland in the early '80s and, after his father passed away when he was three years old, he started acting up. Eventually, at age 13, his mother sent him away to military school. This turned out to be a life-changing experience. He adjusted well to the rigid order and took off academically, going on to study International Relations at Oxford University on a Rhodes Scholarship. 

In his bestselling book The Other Wes Moorehe takes a hard look at how his life might have unfolded. He does this by interviewing a man who shares his name and had a similar upbringing, but who is serving life in prison for the murder of a Baltimore police officer. It's a beautifully-told tale that shows how lives pivot on circumstance. Moore donates a portion of the book's proceeds to charities focused on empowering America's youth. 

A paratrooper and Captain in the United States Army who served a tour of duty in Afghanistan, Moore is also an advocate for veterans. In the PBS special Coming Back Home with Wes Moore, he uses his interviewing chops to talk to other veterans about their experiences returning from Iraq and Afghanistan. Moore is also the host of Beyond Belief on the Oprah Winfrey Network.

More profile about the speaker
Wes Moore | Speaker | TED.com