TED Fellows Retreat 2013
Francis de los Reyes: Sanitation is a basic human right
Francis de los Reyes: Temizlik temel bir insan hakkıdır
Filmed:
Readability: 4.7
803,551 views
Uyarı: Bu konuşma dışkı dünyası hakkında bilmek istediğinizden çok daha fazlasını içerebilir. Ama bir temizlik aktivisti ( ve bir TED yoldaşı) olarak Francis de los Reyes soruyor - herkes gidecek güvenli bir yeri hak etmiyor mu?
Francis de los Reyes - Environmental engineer, sanitation activist
Francis de los Reyes works with cutting-edge microbiological techniques in environmental biotech. But his passion, both professionally and personally, is helping to improve the plight of the world’s 2.5 billion people living without adequate sanitation. Reyes is a TED Fellow. Full bio
Francis de los Reyes works with cutting-edge microbiological techniques in environmental biotech. But his passion, both professionally and personally, is helping to improve the plight of the world’s 2.5 billion people living without adequate sanitation. Reyes is a TED Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I am an engineering professor,
0
345
1664
Bir mühendislik profesörüyüm,
00:14
and for the past 14 years
1
2009
3116
ve son 14 yıldır
00:17
I've been teaching crap.
2
5125
1808
çerçöp öğretmekteydim.
00:18
(Laughter)
3
6933
1305
(Gülüşmeler)
00:20
Not that I'm a bad teacher,
4
8238
2017
Kötü bir öğretmen olduğumdan değil,
00:22
but I've been studying and teaching
5
10255
2118
ama insanların atıklarını,
00:24
about human waste
6
12373
1887
bu atıkların atık su işletmelerinden
00:26
and how waste is conveyed
7
14260
1631
nasıl iletildiğini ve
00:27
through these wastewater treatment plants,
8
15891
2883
bu atık su işletmelerini nasıl
yüzey sularını koruyacak şekilde
00:30
and how we engineer and design
9
18774
1575
00:32
these treatment plants so that we can protect
10
20349
1990
dizayn ve inşa ettiğimizi
00:34
surface water like rivers.
11
22339
2082
araştırıyorum ve öğretiyorum.
00:36
I've based my scientific career
12
24421
2650
Bilimsel kariyerimi öncü
moleküler teknikleri,
moleküler teknikleri,
00:39
on using leading-edge molecular techniques,
13
27071
3437
biyolojik reaktörlerdeki
mikrobal topluluklara
mikrobal topluluklara
bakmak amacıyla DNA ve RNA bazlı metotları
00:42
DNA- and RNA-based methods
14
30508
2612
00:45
to look at microbial populations in biological reactors,
15
33120
3439
kullanmaya ve bu sistemleri uygun hale
00:48
and again to optimize these systems.
16
36559
2363
getirmeye adadım.
00:50
And over the years,
17
38922
1249
Ve yıllar içinde,
00:52
I have developed an unhealthy obsession with toilets,
18
40171
4252
tuvaletlere karşı bir takıntı geliştirdim
00:56
and I've been known to sneak into toilets
19
44423
2992
ve tüm dünyada gizlice tuvalete girip
00:59
and take my camera phone
20
47415
1803
kameralı telefonumu da yanıma almakla
01:01
all over the world.
21
49218
2348
tanındım.
01:03
But along the way, I've learned
22
51566
2224
Ama bu sırada öğrendim ki
01:05
that it's not just the technical side,
23
53790
2542
bu sadece teknik tarafı değildi,
01:08
but there's also this thing called the culture of crap.
24
56332
4178
dışkı kültürü diye bir şey de vardı.
01:12
So for example,
25
60510
1469
Örnek olarak,
01:13
how many of you are washers
26
61979
2307
kaçınız yıkarsınız,
01:16
and how many of you are wipers?
27
64286
2452
kaçınız silersiniz?
01:18
(Laughter)
28
66738
4207
(Gülüşmeler)
01:22
If, well, I guess you know what I mean.
29
70945
3937
Eğer, neden bahsettiğimi bildiğinizi
sanıyorum.
sanıyorum.
01:26
If you're a washer, then you use water
30
74882
2239
Eğer yıkıyorsanız, anal temizlik için
01:29
for anal cleansing. That's the technical term.
31
77121
2812
su kullanıyorsunuz.
Bu teknik bir terim.
Bu teknik bir terim.
01:31
And if you're a wiper,
32
79933
2858
Ve eğer siliyorsanız,
01:34
then you use toilet paper
33
82791
2092
tuvalet kağıdı kullanıyorsunuz
01:36
or, in some regions of the world
34
84883
1755
ya da bunun mevcut olmadığı
01:38
where it's not available, newspaper
35
86638
3634
bazı yerlerde, gazete kağıdı, paçavra
01:42
or rags or corncobs.
36
90272
3520
ya da mısır yaprağı kullanıyorsunuz.
01:45
And this is not just a piece of trivia,
37
93792
2498
Ve bunlar bir parça önemsiz şey değil,
01:48
but it's really important to understand
38
96290
1856
ama temizlik problemini anlamak
01:50
and solve the sanitation problem.
39
98146
2193
ve çözmek çok önemli.
01:52
And it is a big problem:
40
100339
2284
Bu büyük bir problem:
01:54
There are 2.5 billion people in the world
41
102623
2045
Dünyada yeterli hijyene sahip olmayan
01:56
who don't have access to adequate sanitation.
42
104668
3161
2.5 milyar insan var.
01:59
For them, there's no modern toilet.
43
107829
2103
Onlar için modern tuvaletler yok.
02:01
And there are 1.1 billion people
44
109932
3911
Tuvaletleri sokaklar, nehir kıyıları,
ya da açık mekanlar olan
02:05
whose toilets are the streets
45
113843
2394
02:08
or river banks or open spaces,
46
116237
2926
1.1 milyar insan var
02:11
and again, the technical term for that is
47
119163
1979
yeniden, bunun için teknik terim
02:13
open defecation,
48
121142
2037
açık dışkılama,
02:15
but that is really simply
49
123179
3104
ama bu da gerçekte basitçe
02:18
shitting in the open.
50
126283
2059
ortalıkta sıçmak.
02:20
And if you're living in fecal material
51
128342
1903
Eğer dışkılı materyal içinde yaşıyorsanız
02:22
and it's surrounding you, you're going to get sick.
52
130245
2335
ve etrafınızı sarıyorsa,
hastalanacaksınız.
hastalanacaksınız.
02:24
It's going to get into your drinking water,
53
132580
1506
İçme suyunuzun, yemeğinizin,
02:26
into your food, into your immediate surroundings.
54
134086
2416
yakın çevrenizin içine girecek.
02:28
So the United Nations estimates
55
136502
2445
Birleşmiş Milletler yetersiz temizlik
yüzünden
yüzünden
02:30
that every year, there are
1.5 million child deaths
1.5 million child deaths
56
138947
4112
her yıl 1.5 milyon çocuğun
02:35
because of inadequate sanitation.
57
143059
2709
öldüğünü tahmin ediyor.
02:37
That's one preventable death every 20 seconds,
58
145768
4049
Bu her 20 saniyede 1,
02:41
171 every hour,
59
149817
2610
her saatte 171, her gün 4.100
02:44
4,100 every day.
60
152427
3218
engellenebilir ölüm demek.
02:47
And so, to avoid open defecation,
61
155645
2092
Ve açık dışkılamayı engellemek için,
02:49
municipalities and cities
62
157737
2175
belediyeler ve şehirler kentsel ve kırsal
02:51
build infrastructure, for example, like pit latrines,
63
159912
4192
bölgelerde tuvalet çukuru gibi
02:56
in peri-urban and rural areas.
64
164104
1922
altyapı çalışmaları yapıyor.
02:58
For example, in KwaZulu-Natal
province in South Africa,
province in South Africa,
65
166026
3307
Örneğin Güney Afrika'daki
KwaZulu-Natal ilinde
KwaZulu-Natal ilinde
03:01
they've built tens of thousands of these pit latrines.
66
169333
3334
on binlerce tuvalet çukuru yaptılar.
03:04
But there's a problem when you scale up
67
172667
2193
Ama on bin gibi sayılara çıkılmasında
03:06
to tens of thousands, and the problem is,
68
174860
2250
bir problem var, bu problem,
03:09
what happens when the pits are full?
69
177110
1802
çukurlar dolunca ne olacak?
03:10
This is what happens.
70
178912
2585
Olan şey bu.
03:13
People defecate around the toilet.
71
181497
2374
İnsanlar tuvaletin etrafında dışkılıyor.
03:15
In schools, children defecate on the floors
72
183871
3105
Okullarda öğrenciler yerlere dışkılıyor
03:18
and then leave a trail outside the building
73
186976
2171
sonra binanın dışında bir iz bırakıyor
03:21
and start defecating around the building,
74
189147
2783
ve binanın etrafında dışkılamaya başlıyor,
03:23
and these pits have to be cleaned
75
191930
2234
ve bu çukurların temizlenmesi
03:26
and manually emptied.
76
194164
2531
ve elle boşaltılması gerekiyor.
03:28
And who does the emptying?
77
196695
1348
Bu boşaltımı kim yapıyor?
03:30
You've got these workers
78
198043
2522
Böyle ara sıra çukura girip
03:32
who have to sometimes go down into the pits
79
200565
2734
içindekileri elle çıkarması gereken
03:35
and manually remove the contents.
80
203299
2401
çalışanlarınız olmalı.
03:37
It's a dirty and dangerous business.
81
205700
3847
Bu kirli ve tehlikeli bir iş.
03:41
As you can see, there's no protective equipment,
82
209547
2318
Gördüğünüz gibi ne koruyucu ekipman,
03:43
no protective clothing.
83
211865
1589
ne de koruyucu kıyafetler var.
03:45
There's one worker down there.
84
213454
1006
Orada bir çalışan var
03:46
I hope you can see him.
85
214460
1638
umarım onu görebiliyosunuz.
03:48
He's got a face mask on, but no shirt.
86
216098
2856
Yüzünde maske var ama üstü yok.
03:50
And in some countries, like India,
87
218954
2431
Hindistan gibi bazı ülkelerde,
03:53
the lower castes are condemned
88
221385
2474
daha düşük sınıflardan insanlar
03:55
to empty the pits,
89
223859
2374
çukurları boşaltmakla görevlendiriliyor
03:58
and they're further condemned by society.
90
226233
2576
ve toplum tarafından daha da
küçümseniyorlar.
küçümseniyorlar.
04:00
So you ask yourself, how can we solve this
91
228809
2947
Şimdi kendinize bir sorun,
bunu nasıl çözebiliriz
bunu nasıl çözebiliriz
04:03
and why don't we just build Western-style flush toilets
92
231756
2835
ve neden bu iki buçuk milyon için
04:06
for these two and a half billion?
93
234591
2521
batı tarzı sifonlu tuvaletler yapmıyoruz?
04:09
And the answer is, it's just not possible.
94
237112
2305
Cevap şu ki, bu imkansız.
04:11
In some of these areas, there's not enough water,
95
239417
2858
Bazı bölgelerde yeterli su yok,
04:14
there's no energy,
96
242275
1373
yeterli enerji yok,
04:15
it's going to cost tens of trillions of dollars
97
243648
2035
kanalizasyon borularının döşenmesi,
04:17
to lay out the sewer lines
98
245683
1575
işletmelerin kurulması
04:19
and to build the facilities
99
247258
871
ve çalıştırılması
04:20
and to operate and maintain these systems,
100
248129
2394
trilyonlarca dolara mal olacak
04:22
and if you don't build it right,
101
250523
1572
ve doğru inşa edilmezse,
04:24
you're going to have flush toilets
102
252095
1901
gelişen dünyada
04:25
that basically go straight into the river,
103
253996
2408
bir çok şehirde olduğu gibi,
04:28
just like what's happening in many cities
104
256404
2475
doğrudan nehirlere giden
04:30
in the developing world.
105
258879
1393
sifonlu tuvaletleriniz olacak
04:32
And is this really the solution?
106
260272
2049
Gerçekten çözüm bu mu?
04:34
Because essentially, what you're doing is
107
262321
1890
Çünkü esasen yaptığınız,
04:36
you're using clean water
108
264211
2385
temiz suyu sifon çekmek için
kullanıp,
04:38
and you're using it to flush your toilet,
109
266596
2065
atıklarını, sonradan yine
04:40
convey it to a wastewater treatment plant
110
268661
2486
içme suyu kaynağı olarak kullanılacak olan
04:43
which then discharges to a river,
111
271147
1744
nehire boşaltan bir atık su
işletmesine iletiyorsunuz.
işletmesine iletiyorsunuz.
Yani temizliği tekrar düşünmemiz ve
04:44
and that river, again, is a drinking water source.
112
272891
2756
04:47
So we've got to rethink sanitation,
113
275647
2295
temizlik altyapısını baştan yapmamız gerek.
04:49
and we've got to reinvent the sanitation infrastructure,
114
277942
4565
ve bunu yapmak için sistem düşünmeyi
04:54
and I'm going to argue that to do this,
115
282507
1901
kullanmanız gerektiğini savunuyorum.
04:56
you have to employ systems thinking.
116
284408
2317
Tüm hijyen çemberine bakmamız lazım.
04:58
We have to look at the whole sanitation chain.
117
286725
2970
İnsan arayüzü ile başlıyoruz
05:01
We start with a human interface,
118
289695
2273
ve sonra dışkının nasıl toplandığını ve
05:03
and then we have to think about how feces
119
291968
1901
saklandını, taşındığını, işlendiğini ve
05:05
are collected and stored,
120
293869
2384
-sadece yok edildiğini değil- yeniden
05:08
transported, treated and reused —
121
296253
2722
nasıl kullanıldığını düşünmemiz gerek.
05:10
and not just disposal but reuse.
122
298975
2165
O zaman kullanıcı insan ara
yüzüyle başlayalım.
yüzüyle başlayalım.
05:13
So let's start with the human user interface.
123
301140
2493
Bence, yıkamanız veya silmeniz,
05:15
I say, it doesn't matter if you're a washer or a wiper,
124
303633
3824
oturmanız veya çömelmeniz fark etmez,
05:19
a sitter or a squatter,
125
307457
2003
kullanıcı insan arayüzü temiz ve
kolay kullanılabilir olmalı
kolay kullanılabilir olmalı
05:21
the human user interface should be clean
126
309460
2092
çünkü her şeyden önce,
05:23
and easy to use, because after all,
127
311552
2801
05:26
taking a dump should be pleasurable.
128
314353
2374
tuvalete gitmek zevkli olmalı.
05:28
(Laughter)
129
316727
2621
(Gülüşmeler)
05:31
And when we open the possibilities
130
319348
2857
Hijyen çemberini anlamak için
05:34
to understanding this sanitation chain,
131
322205
2711
olasılıkları açtığımızda,
05:36
then the back-end technology,
132
324916
2070
arka uçlu teknoloji
05:38
the collection to the reuse, should not really matter,
133
326986
3690
tekrar kullanım için toplananlar
bakımından çok da önemli değil.
bakımından çok da önemli değil.
Bölgesel uyarlanabilen ve duruma uygun
05:42
and then we can apply
134
330676
1293
05:43
locally adoptable and context-sensitive solutions.
135
331969
3837
çözümleri uygulayabiliriz.
05:47
So we can open ourselves to possibilities like,
136
335806
2700
Böylece kendimizi olasılıklara açabiliriz,
05:50
for example, this urine-diverting toilet,
137
338506
2895
örneğin bu idrar-dönüştürücü tuvalet gibi.
05:53
and there's two holes in this toilet.
138
341401
1832
Bu tuvalette biri önde biri arkada
05:55
There's the front and the back,
139
343233
1182
iki delik var.
05:56
and the front collects the urine,
140
344415
2074
Öndeki idrarı,
05:58
and the back collects the fecal material.
141
346489
1904
arkadaki ise dışkıyı topluyor.
06:00
And so what you're doing is
you're separating the urine,
you're separating the urine,
142
348393
1846
Burada, yüzde 80 nitrojen ve
06:02
which has 80 percent of the nitrogen
143
350239
2069
yüzde 50 fosfor
içeren idrarı ayırıyorsunuz,
06:04
and 50 percent of the phosphorus,
144
352308
2250
ki sonradan işlenip ve çökeltilip
06:06
and then that can then be treated
145
354558
2081
struvit gibi
06:08
and precipitated to form things like struvite,
146
356639
2621
yüksek değerli gübre yapılabilsin,
06:11
which is a high-value fertilizer,
147
359260
1969
atıl madde de dezenfekte edilip
06:13
and then the fecal material can then be disinfected
148
361229
2498
yine yüksek değerli bir son ürüne
dönüştürülebilsin.
dönüştürülebilsin.
06:15
and again converted to high-value end products.
149
363727
3689
06:19
Or, for example, in some of our research,
150
367416
2205
Veya, örneğin, bazı çalışmalarımızda,
06:21
you can reuse the water by treating it
151
369621
2643
suyu sahadaki ekici kutusu ya da
oluşturulmuş ıslak alanlar gibi
oluşturulmuş ıslak alanlar gibi
06:24
in on-site sanitation systems
152
372264
2138
atık su arıtma sistemi gibi temizlik
sistemlerinde
sistemlerinde
06:26
like planter boxes or constructed wetlands.
153
374402
2761
işleyerek yeniden kullanabildik.
06:29
So we can open up all these possibilities
154
377163
2683
Yani, eğer sifonlu tuvalet ve
06:31
if we take away the old paradigm of flush toilets
155
379846
3488
artıma tesisi paradigmasını
ortadan kaldırabilirsek,
ortadan kaldırabilirsek,
06:35
and treatment plants.
156
383334
1666
bütün bu olasılıkları açabiliriz.
06:37
So you might be asking, who's going to pay?
157
385000
3418
Şimdi soruyor olabilirsiniz,
bunları kim ödeyecek?
bunları kim ödeyecek?
06:40
Well, I'm going to argue that governments
158
388418
1958
Ben, devletlerin temizlik altyapısını
06:42
should fund sanitation infrastructure.
159
390376
3431
fonlaması gerektiğini savunuyorum.
06:45
NGOs and donor organizations,
160
393807
2531
NGO'lar ve bağış organizasyonları,
06:48
they can do their best, but it's not going to be enough.
161
396338
3420
ellerinden geleni yapabilirler
ama bu yeterli olmayacaktır.
ama bu yeterli olmayacaktır.
06:51
Governments should fund sanitation
162
399758
1665
Devletler; yolları, okulları,
06:53
the same way they fund roads
163
401423
1755
hastaneleri ve köprü gibi
06:55
and schools and hospitals
164
403178
3460
diğer altyapıları fonladığı gibi,
06:58
and other infrastructure like bridges,
165
406638
2152
temizliği de fonlamalıdır.
07:00
because we know, and the WHO has done this study,
166
408790
3103
çünkü biliyoruz ve DSÖ de
bu araştırmayı yaptı.
bu araştırmayı yaptı.
07:03
that for every dollar that we invest
167
411893
1834
Temizlik altyapısına yatırdığımız
07:05
in sanitation infrastructure,
168
413727
1889
her dolar için
07:07
we get something like three to 34 dollars back.
169
415616
3510
34 dolar geri alıyoruz.
07:11
Let's go back to the problem of pit emptying.
170
419126
2452
Çukur boşaltma problemine geri dönelim.
07:13
So at North Carolina State University,
171
421578
1495
North Carolina Üniversitesi'nde
07:15
we challenged our students to
come up with a simple solution,
come up with a simple solution,
172
423073
3187
öğrencilerimizi basit bir çözüm bulmaya
davet ettik,
davet ettik,
07:18
and this is what they came up with:
173
426260
1484
ve ortaya attıkları şey bu oldu:
07:19
a simple, modified screw auger
174
427744
2643
atığı çukurdan çıkarıp
07:22
that can move the waste up
175
430387
1934
toplama bidonuna götüren
07:24
from the pit and into a collecting drum,
176
432321
2519
basit modifiye bir vida burgusu,
07:26
and now the pit worker
177
434840
1496
ve şimdi çalışanın
07:28
doesn't have to go down into the pit.
178
436336
2105
çukura inmesine gerek kalmadı.
07:30
We tested it in South Africa, and it works.
179
438441
1906
Bunu Güney Afrika'da test ettik,
işe yaradı.
işe yaradı.
07:32
We need to make it more robust,
180
440347
1728
Burguyu daha sağlam yapmamız gerek
07:34
and we're going to do more testing
181
442075
1293
Gelecek yılda Malawi ve
07:35
in Malawi and South Africa this coming year.
182
443368
2566
Güney Afrika'da daha çok test yapacağız.
07:37
And our idea is to make this
183
445934
1619
Amacımız bunu profesyonel
07:39
a professionalized pit-emptying service
184
447553
2507
bir çukur boşaltma sistemine dönüştürmek,
07:42
so that we can create a small business out of it,
185
450060
2578
böylece bundan küçük bir sektör yaratıp,
07:44
create profits and jobs,
186
452638
1833
kâr ve iş sağlayabiliriz.
07:46
and the hope is that,
187
454471
1384
Umuyoruz ki,
07:47
as we are rethinking sanitation,
188
455855
1791
hijyeni yeniden düşünürken
07:49
we are extending the life of these pits
189
457646
3378
bu çukurların ömürünü de uzatıp
07:53
so that we don't have to resort
190
461024
2148
sonradan hiç anlam ifade etmeyen
07:55
to quick solutions
191
463172
1805
çözümlere başvurmak
07:56
that don't really make sense.
192
464977
1964
zorunda kalmayalım.
07:58
I believe that access to adequate sanitation
193
466941
3628
Ben yeterli hijyene erişimin
08:02
is a basic human right.
194
470569
1924
temel bir insan hakkı olduğuna inanıyorum.
08:04
We need to stop the practice
195
472493
1617
Düşük sınıf ve seviyeden insanları
08:06
of lower castes and lower-status people
196
474110
2790
aşağı indirip çukuru temizletme
08:08
going down and being condemned to empty pits.
197
476900
3542
uygulamasını durdurmamız gerek.
08:12
It is our moral, it is our social
198
480442
1980
Bu bizim ahlaki, sosyal ve
08:14
and our environmental obligation.
199
482422
2149
çevresel yükümlülüğümüz.
08:16
Thank you.
200
484571
2069
Teşekkür ederim.
08:18
(Applause)
201
486640
1675
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Francis de los Reyes - Environmental engineer, sanitation activistFrancis de los Reyes works with cutting-edge microbiological techniques in environmental biotech. But his passion, both professionally and personally, is helping to improve the plight of the world’s 2.5 billion people living without adequate sanitation. Reyes is a TED Fellow.
Why you should listen
Dr. Francis L. de los Reyes III is a Professor of Civil, Construction, and Environmental Engineering, Associate Faculty of Microbiology, and Training Faculty of Biotechnology at North Carolina State University. His research focuses on biological processes and combines modeling, bioreactor experiments, and molecular microbial ecology tools in addressing fundamental and practical issues in environmental biotechnology and environmental engineering. An important area of his research and teaching is water and sanitation in developing countries.
Current and past research projects (funding of ~ $4.5 M in last 10 years) include: quantitative microbial risk assessment of graywater reuse (WRRI), molecular analysis and modeling of the competition between filaments and floc-formers in activated sludge (NSF), analysis of the ecophysiology of nitrifiers and denitrifiers in microbial floc (NSF), optimization of a swine waste treatment system for nitrogen removal (US Department of Agriculture), analysis of the fate of bioagents in landfills (EPA), microbial characterization of landfills (Waste Management, Inc.), molecular techniques for groundwater remedation sites (US DOE/DOD), investigation of foam control methods (Hazen and Sawyer), development of probes for environmentally versatile Bacillus strains (Novozymes Biochemicals, Inc.), improvement of sludge dewatering (NC WRRI), microbial ecology of grease interceptors (CSPA) and the system-wide optimization of wastewater treatment plants using genetic algorithms.
Francis de los Reyes | Speaker | TED.com